k Ivirtju-Mwtiitiêi NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. van HAARLEM'S DAGBLAD MoBtemi een tewagtje zijn een ^srga.g&a»clL« 29e Jaargang. No. 8749 Versohijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. VRIJDAG 29 DECEMBER 1911 B ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN: per drie maanden: f&IJlL Van 15 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Voor Haarlem1.20 j Haarlem van 15 regels 1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der B'j Abonnement aanzienlijk rabat. gemeente)„1.30 Advert en tién van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing; Franco per post door Nederland1.65 jWKhgpia 50 Cts. voor 3 plaatsingen 4 contant (teiüustreerd ZcnrdTgsblad, 'voor Haarlem' I ?J7« 8edacUe Adnlinit,ratie: Cro0,e lioul,,rMt 53. de omstreken en franco per post 0.4o Intercommunaal Telefoonninnsner der Redactie 600 en der Administratie 724. Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Ls-è& 1 Drukkerijs Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentiön en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buïtenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warrnoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. TWEEDE BLAD. Dit list Staatsblad. DE INVOERING DER NIEUWE ARBEIDSWET. Ofschoon aanvankelijk het voorne men bestond, de nieuwe Arbeidswet, ■die wij in een paar artikelen voor enze lezers schetsten, niet vóór 14 Januari 1912 in werking te brengen, is dit tijdstip thans reeds op 1 Ja nuari gesteld. Gelijktijdig met het besluit daartoe zijn een aantal besluiten ter uitvoe ring van de wet verschenen, waar van de inhoud bijna nog belangrijker is dan dio van de wet zelf, en die wij daarom Ook behooren uiteen te zet ten, voor zoover wij mecnen, dat zij voor den kring onzer lezers van wer kelijk practisch belang kunnen zijn. Rij art. 5 der Arbeidswet is voorge schreven het uitvaardigen van een be stuit, waarbij bepaalde soorten van arbeid of arbeid onder bepaalde om standigheden, door personen beneden 18 jaar en, in fabrieken of werkplaat sen, door vrouwelijke personen van 18 jaar of ouder, worden verboden of slechts voorwaardelijk toegelaten, grond van gevaar voor de gezond heid, do zedelijkheid of het leven. Dit thans verschenen besluit be paalt, dat een jeugdig persoon, waar onder dus verstaan worden alle per sonen beneden 17 jaar, onverschillig of het in of buiten fabrieken of werk plaatsen gebeurt, geen arbeid mag verrichten, bestaande in 1. het tillen, trekken, duwen, dra gen of op andere wijze verplaatsen van een last, indien déze arbeid ken nelijk zijne krachten te boven gunt 2. gevaarlijke kunstverrichtingen on deelnemen daaraan 3. herstellen, vernieuwen, uitbrei den, reinieen of onderhouden van elcctvische geleidingen, enz., behoo- rende tol in werking zijnde elect ri- sche installaties voor verlichting of krachtoverbrenging, of waarbij span ningen van 50 Volt of meer kunnen voorkomen tenzij het districtshoofd dat werk niet gevaarlijk acht; 4. het on den publiéken weg of in voor het publiek toegankelijke gebou wen verkoopen of te koop aanbieden van voorwerpen, tusschen 9 uur des namiddags cn 5 uur des voormiddags (in hoofdzaak dus avond en nacht) 5. werkzaamheden binnen besloten ruimten ten behoeve van het vervaar- iicen van steenkoolbriketten. Een persoon boneden 18 jaar mag geon arbeid verrichten, bestaand© in het vervaardigen of verwerken van ontplofbare stoffen. Een persoon beneden 16 jaar mag geen arbeid verrichten bij het uitzoe ken, sorteeren of merken van vuil, droog waschgoed en bij het sorteeren, tornen, snijden, pakken of scheuren van lom pén. Een persoon beneden 15 jaar mag geen arbeid verrichten 1. bij het maken van zink-, wel- of regenputten 2. bij het bedienen van lieren of kranen 3. in het veenderij bedrijf, bestaande in het verplaatsen van beladen krui wagens, zoomede iu hot iu deu meng- bak fijn trappen en mengen van veenspeete voor de bereiding van har de turf 4. waai bij zijn loon anders dan naar tijdsruimte is bepaald (stuk werk), als naar het ooi-deel der spectie onder die omstandigheden de arbeid gevaar voor de gezondheid oplevert. Een persoon beneden 14 jaar mat geen arbeid verrichten in of op in aanbouw, in slooping of in herstel ling zijnde schepen, bouw- of andere constructies, op daken, dakgoten en dergelijke, en op ladders, voor zoo- ver gevaar bestaat meer dan vier me ters naar beneden te vallen verder mag zoodanig persoon geen arbeid verrichten bestaande in het uit de band met behulp van gereed schap bewerken of afwerken van na tuurlijken steen of kunststeen, met uitzondering van het nat zemen, liet nat slijpen cn het polijsten in lokaal, waar geen anders bewerking of afwerking van natuurlijken of kunststeen geschiedt Ten slotte mag zoodanig persoon gein arbeid verrichten, bestaande in loopwerk, tusschen 9 uur des namid dags en 7 uur des voormiddags (late avond, nacht en vroege morgen). Wij komen nu weder terug tot de eigenlijke jeugdige personen (bene den 17 jaar). Dezen mogen geen ar- b.-id verrichten op steigers, stellin gen, gaanderijen en dergelijke, als er gevaar bestaat om van meer dan twee en een halven meter naar bene den to vallen, tenzij door voetplanken en gordingen, op de wijze als iu het besluit (Staatsblad 352 van 1911) •anaröoaven. of od cene andere nier, door het districtshoofd goedge keurd, ecne beveiliging is aange bracht. Verder ook niet in de nabijheid van blanke, onder spanning staande doe len van electrische geleidingen, werk tuigen of toestellen, zooals hierboven reeds zijn vermeld, tenzij onwillekeu rige aanraking uitgesloten is vervolgens ook niet bij kruchtwerk- tuigen en bij stoomketels, als machi nist en stoker, tenzij hij 15 jaar of onder is en die arbeid geschiedt bij aanwezigheid en onder behoorlijk toezicht van een persoon, die zijn twintigste jaar heeft volbracht voorts in een windmolen, tenzij bij aanwezigheid en onder behoorlijk toezicht van een persoon, die zijn twintigste jaar heeft volbracht; en ten slotte iu kleine, besloten ruimten, zooais tanks, dubbele bo dems, wingpassages en ketels, indien daarin gebruik gemaakt wordt van walmende verlicbtiDgsmiddelen, of daarin schadelijke dampen aanwezi; zijn. Hetzelfde besluit, waarop wij thans de aandacht vestigen, bev at een aan tal verbodsbepalingen, die speciaal betrekking hebben op fabrieken en werkplaatsen, hetzij dan op zoodani ge inrichtingen iu het algemeen, het zij op fabrieken en werkplaatsen, waarin bepaalde werkzaamheden worden verricht of bepaalde stoffen voorkomen, hetzij op vormerijen van steeneu, uit klei of leem, steen-, dak pan-, vloertegel of estrik-, muur tegel- en aurden-buizen-bakkerijen, hetzij eindelijk op fabrieken en werkplaat sen, waarin keramische bedrijven worden uitgeoefend. Deze voorschriften, ofschoon zeer groot in aantal, en ook zeer ingewik keld, zijn toch niet van zoodanig al- •gemeen belang, als de 'reeds genoom- de en van diien aard dat eigenlijk, slechts de ambtenaren der arbeidsin spectie er volledig van op de hoogte kunnen zijn. liet is bestuurders van fabrieken en werkplaatsen aan ta 'ra den zich het betrekkelijke Staatsblad zelf aan te schaffen of een dér kleine handleidingen tot do Arbeidswet waarin dit besluit yolledig is opgeno men. Bij liet 7 de Ld van art. 6 der nieuwe Arbeidswet is bepaald, dat bij bijzon der besluit, kan worden toegestaan, dat in fabrieken en werkplaatsen jeugdigo personen van 14 jaar of ou der en vrouwen, tusschen 7 uur des namiddags en 6 uur des voormiddags arbeid in of voor bepaalde bedrijv bepaalde soorten van arbeid of arbeid onder bepaalde omstandigheden ver richten, mits niet langer dan 58 uur per week ou niet Langer dan 10 uur per dag of met vergunning van den mmister 10 1/2 uur, behoudens overgangsbepaling. In het thans verschenen besluit (Staatsblad 353 van 1911) worden die bod tij ven opgenoemd, waai-van er en kele voor den kring onzer lezers van genoegzame beteekenis zijn om zo hier te vermelden. In de eerste plaats do bedrijven, uitgeoefend in de werkplaatsen van banketbakkers en koks. Jongens v; 14 jaar of ouder mogen daarin arbeid verrichten des namiddags tusschen en 8 uur, onder voorwaarde dat hun arbeid niet Vroeger aanvange dan te 8 uur des voormiddags. Voor werkplaatsen van banketbak- körs on koks, dio tevens broodbakkers zijn, goldt deze bepaling niet. In de tweede plaats do bedrijven, uitgeoefend in werkplaatsen van naaisters, borduursters, modemaak sters of vervaardigstetrs van vrouwe lijke handwerken. Hier mag een vrouwelijk persoo van 16 jaar of ouder, gedurende deu tijd van twee weken voor en acht we ken na den eersten Paaschdag, en van 1 October tot 7 December arbeid verrichten des namiddags tusschen en 8 uur, onder voorwaarde dai hat arboid niet Vroeger aanvange dan te 8 uur des voormiddags. In de derde plaats bedrijven uitge oefend in fabrieken van verduur zaamde levensniiddeJe-n of vruchten sappen. Iu deze bedrijven mag eene vrouiw in het tijdvak van 1 Mei tot 1 Novem ber arbeid verrichten des namiddags tnssohén 7 en 9 uurt, onder deze voor waarden: dat haar artboid niet vroe ger aanvange dan te 8 uur des voor- middags, en dat haar arbeidstijd tel kens na vefiloop van ten hoogste vier en een half uur worde afgewisseld door eeai rusttijd van ton minste een half uur. De overige bepalingen hebben be trekking op ansjovis-zouterijen, botvisscherijen waartin van 1 Juli tot 1 December langer arbeid mag worden verricht eiksclnhen cn teonschillen, garnalenpellerijen, glas blazerijen, klompenmakerijen, steen bakkerijen. veenderijen, vischrooke- rijen enz. en wind- of waterkracht. Bij besluit, opgenomen in Staats blad 356 van 1911, zijn voorts voor eenige bedrijven Vrijstellingen ver leend met betrekking tot bij do wet voorgeschreven vermeldingen in de Arbeidslijst. •Wat belieft bedrijven uitgeoefend in banket-, beschuit-, brood- en koek bak kertijen, is vrijstelling verleend van de verplichting om ten aanzeil van mannen het uur van einde van deu dageJijkschen werktijd, alsmede do uren van aanvang en einde van de rusttijden, die gelegen zijn tus schen 'het uur van aanvang en dat van ©inde van den dagelijkse/hen werktijd, op do arbeidslijst te verniel den, zulks onddr voorwaarde dat daarop het aantal van hunne werk uren per weck worde vermeld. Voor verschillende bedrijven, waar onder wij vooral opinertken brande rijen, distilleerderijen, horstelplaat sen van automobielen, rij widen vliegtuigen, wordt vrijstelling 'loand van de verplichting om, len aanzien van mannen, de uren van aanvang ©n einde van hunne 'rusttij Binnenland DOOR EEN ERWTJE GEDOOD. Bij het eten van gepofte erwtjes had het kind van zekere Boyers, te Roosendaal, het ongeluk er een in de luchtpijp te krijgen, waardoor het kind kort daarna overleed. ONVOORZICHTIG. Te Dinxperlo heeft de 15-jarige klompenmaker J. Pluckers de onvoor zichtigheid begaan een bus carbid met petroleum gedrenkt, in brand te stoken. Er ontstond een hevige ont ploffing, waarbij de jongen zoo zwaar werd gekwetst, dat zijn oumiddellijko overbrenging naar liet ziekenhuis te Arnhem noodig bleekhij zal van zijn cogen moeten missen. VERDRONKEN. De 14-jarige B„ uit de Oranjestraat te Utrecht, die per rijwiel melk rond bracht, is op den Leidschen weg al daar tc water geraakt on verdron ken. VERSTORING DER ORDE. Te lerseke is, zoo meldt de M. Ct., in de bijeenkomst van het Leger des Heiis door dronkenschap onder be zoekers een groote verwarring ont staan, waarbij het mes gebruikt werd en een paar personen gewond wer den. Een heilsoldaat o.a. kreeg een diepe wonde in een arm. DE MOORD. TE SURHU1STERVEEN. Naar de L. Ct. verneemt, moet Rin- ze Kooistra hebben bekend, den nood- lottigen steek aan Rapke Wijma te klaar was, zou het spektak-al begin nen. Er vlamde iets in de oogen van politieken moordlust. Het offer was aangewezen. Samen zou men met biet groote slachterames op den gecon- demnjdefrde aanvallen. De arm zotte den zwaai met bet mee zelfs in. Nog enkele oogecablikken en het neergeslagen offer zou langs don grond rollen. Op een motie was men voorbereid. Die kon niet uitblijven. Dr. Kuyper diende haar in. Het verzoek ra die motie gedaan, zoo wist men te vörze- ke'ren, zou zeker woerden algewozej En dan zou do slag vallen. En daar keerde qp eens de kans. Kalm stond de heer Wentholt op, en zei dat hij wel met de motte mee ging... en toen brak de woede los. De passie kon zich niet inhouden. Het offer ontsnapte. Men moest zonder voldongen slachting in bet nieuwe jaar overgaan. En toen begonnen die socialisten te huilen van kwaadaar digheid. E® natuurt ijk... de heotbloed- Libe'ralen huilden mee. Toch oord-oele men hier niet te hard over. Voor de vrienden van het vorig Kabinet is de heer Wentholt... een re negaat, die in hun Kabinet zat en nu in dlit Kabinet overging. Dat was eens, maart dat moest geen tweeden keer gebeuren. En met liet oog daar op nu moest zoo belsch lawaai inge zet. Eens voor goed moest elk Minis ter van een Linksch Kabinet weten, maar omdat da oplage van HAARLE^'5 DAGBLAD zeer groot is en steeds blijft stijgen. Jaarlijks worden er TIENDUIZENDEN geplaatst. den, die gelegen zijn tusschen het uur van aanvang en du/t van einde van den dagelijksohen werktijd op do ar beidslijst te vermelden, onder voor waarde dat daarop cLe gezamenlijke duur van dóe 'rusttijden word© ver meld. Voor verschillende andere bedrij ven, waaronder wij vooral opmerken gasfabrieken, herstolplaatsen van schepen en we'rktuigon, kaasfobrie- ken, kunstboterfobrieken, melkinrich tingen, mineraalwuterfabrtiefken, sla gerijen enz., is vrijstelling verleend van de verplichting om ten aanzien van mannen het uur van aanvang en dat van einde van den dagelijksohen werktijd alsmede van de daartus- scihen gelegen rusttijden, op do ar beidslijst te vermelden en zulks onder voortwaurde dat da al-op het aantal van hunne werkuren per week worde vermeld. TELEURGESTELDE AFMAAK- LUST. Bij de overnacht vrij snelle in wer king treding der nieuwe wettelijke be palingen, maenen wij met het mede gedeelde uit de besluiten van uitvoe ring, in de eerste behoeften van de velen, dAe bij de nieuwe voorsolirifie® Maag I.t. Mibm .nor- iti6.lawim bedoeld had. ---I. Die besluiten bevatten moert don 1 hebben toegebracht, liet mes is ten huizo van zijn ouders door de mare chaussee in beslag genomen. Het was Vrijdagavond jl., bij de thuiskomst van Rinze, aan de moeder Ier hand gesteld. De Vries, uit Groningor-Opeindc, wiens kleeren zijn doorsneden, heeft als dader daarvan pertinent v. d. Veen genoemd. DE MISDAAD TE STREUKEL. Naar de Zw. Ct. verneemt, heeft J. V., 56 jaar, landbouwer to Streukel, dio Vrijdag werd. aangehouden, als verdacht van moord, gepleegd op Reint van der Velde, in dep avond van 13 Dcc. jl.. en tegen wien bij beschik king van de rechtbank rechtsingang is verleend met last lot instructie en bevel tot zijn gevangenhouding, reeds bekend de misdaad te hebben ge pleegd. dat hij met de Linksche groep staan of te vallen had. En of men n-u al zegt, dat dit hij Oorlog, Marine eai Waterstaat, als technische Departementen, toch niet hoeft, toegegeven moet, dat in onzen goeden tijd heel het Bewind derwijs verpolitiek; is, dat de escapade voorheen niet wel meer gelden kan. Pers-Overzicht veering bladzijden van het Staatsblad, zoodat do inhoud ervan en van de nieuwe wet, waart van eene tekstuitga ve is opgenomen in Staatsblad 319 van 1911, eene belangrijke studie vormt. Do „Standaard" schrijft: Het kabaal bij Marine overtrof dit maal ai wat onze Kamer dusver aan Hat liep zoo grof, dat de Voorzitter schor sen moest. Ert broeide en brandde blijkbaar passie. Men had zich voorgesteld dit maal bij de Begrootmgsdiscussiën al thans één Minister omhals te kun nen brengen, en de Minister van Ma rine was daarvoor sinds September j.l. uitgekozen en gecondemneei-d. Ove'rtalrijk was men dan ook oj)go- komen, en toen men met de duurte Land en Tuinbouw GREPEN UIT HET VERSLAG DER LAND BOUW PROEFVELDEN IN NOORD-HOLLAND, OVER 1910. Een mooi verslag, waaruit weer veel te leeron valtOok voor land bouwers in andere streken. Wij wil len er hier en daar een greep doen. 1. Varictoitsproeven. Te Anna- Paulowna, bij L. van Zandwijk, word op zandgrond een vergelijking gemaakt met een 6-tal aardappelva- ricteiiea Roode Star, Frisius, Eigen heimers, Gelderschc Kralen, Fian- schen en Blauwen uil eigen boerde rij. Uit de cijfers in het Verslag blijkt dat de Roode Star in opbrengst ver boven de andere variëteiten uitblonk on dat Frisius, Eigenheimers eu Geld. Kralen niet zoo heel veel van elkander Verschillen, terwijl do Franschcn vooral de Blauwen een minder goed figuur maken. De opbrengst liep bij iedere varië teit op de verschillende bedden (een 7-tal) nog vrij wat uiteen bij Roo de Star van 67 tot 58 kg. grooten per 2/7 Arebij Frisius van 53 tol 42 kgbij Eigenheimers van 61 tot 38 kg. bij Geldersche Kralen van 49 tot 33 kg. bij Franschon van 50 lot 27 km bii Blauwen uit eisen boerde ril van 33 tot 20. De verschillen zijn echter niet zoo groot, dat zij den uit slag der proef twijfelachtig maken. De kwaliteit van alle 6 variëteiten is uitstekend, volgens liet oordeel yan den proefnemer. De Blauwen en Franschen zijn vast, doch de andere variëteiten koken af, indien ze niet oplettend worden behandeld. 2. Ook te Terschelling werd op ge lijke grondsoort, bij j. j. Smit te Formerum, een variêtc-iisproef met aardappelen genomen. Zij ving aan in 1908. Twee soorten de Franschen en Geld. Kralen werden van toen af voort gekweekt en hebben, wat de kwaliteit betreft, lieel goed voldaan, vooral de Geld. Kralen. Deze stonden in opbrengst' alle 3 jaren boven do Franschen. De Terschellinger Roo- den, die in 1910 voor het eerst in do vergelijking werden opgenomen, maakten tegenover de andere een zeer goed figuur, maar de Roodo Star, ook voor het eerst in 1910 be proefd, stond ook hier ver boven al le andere variëteiten (behalve de ge noemde werd ook de Frisius ver bouwd) wat de opbrengst betrof. De Frisius was slecht van kwali teit en „kriugerig". De overige vier variëteiten waren best. 3. Diepe Grondbewerking. Om den invloed hiervan na te gaan, werd in 1908 bij C. Rentenaar te Wijdenes, op zware klei, een proefveld aangelegd. Van 2 gelijke akkers, elk pl. min. 9 are groot, werd één akker na bet ge wone ploegen nog gewoeld de ando re werd alleen geploegd. In den herfst van 1909 zijn beide akkers ge woon geploegd en in 't volgend voor jaar geëgd. Zij bleven on heinest. In icJ10 werden haver, peulen en voederbieten verbouwd, elk op éen derde van het veld. De gemiddelde opbrengst per Hec tare was op 't gewoelde perceel bijua 607, op 't omgewoelde f 507. Wel een groot verschil De uit komsten waren dus in 1910 zeer in het voordeel van de diepe grondbe werking. In het vorige jaar toon eveneens drie gewassen werden ver bouwd. was de uitkomst evenzoo. Do uitkomst roept derhalve aan land bouwers en tuinders luide toe Maakt uw grond diep los 2. Zaad van vruchtbare planten. Bij K. Molenaar te Wijdenes, op za velgrond, werden de resultaten ver geleken bij bruine boonen van ge woon zaad en van uitgezocht zaad, boonen uit de zaadrijkste peulen. Pei Hectare was de uitslag Uitgez. zaad 451/2 II.L. boonen, 1050 kg. stroo, geldswaarde f 68L Gew. zaad 43 1/4 H.L., 980 kg. stroo, geldswaarde 6-47. Gevolgtrekking Het uitzoeken der beste planten gaf dus bij brume boo nen geldelijk voordeel. In 1909 luid de de conclusie voor spinaziezaad eu bruine boonen evenzoo, en in 1908 voor bruine boonen ook. Ten slotte de resultaten dei- bo- mestingsproeven. Deze zijn bijzohdet sprekend. Zijn er onder onze lezers ook nog, die betwijfelen of de kunst mest het op den duur kan volhouden tegen den gewonen mest, mij öupkt, deze uitkomsten zullen hun twijfel mooten wegnemen. Wij vermelden ze zondert eenige bijvoeging, daar ze ge noegzaam voor zich ztólf spreken. En kele cijfers en letters doen we spa* cicerond drukken. 1. Terschelling. Gedurende 12 ol 13 jaar voortgezette uitslui tende bemesting met kunstmest, lieofl deze zoowel op grasland als op bouwland (zand) per h.A. rasp. f 38 0 en f552 meer goldelijk voor deel opgeleverd dan do gewone bo- masting. 2. Texel (E ie r 1 a n d): Drie jaar lang voortgezette bemesting met xntsiuitend kunstmest op bouwland gaf per Hectare f 150 meer gelde lijk voordeel dan gewone bemesting. 3. A art d s w O u d: Zevenjaar lang voortgezette bemesting op bouw land met uitsluitend kunstmest gaf per Hectare f 6 89 meert voordeel dan de gewone bemesting. 4. Nibbikswoud: Een perceel bouwland, elf jaar lang uitflui tend met kunstmest bemest, beeft een veel betere nawerking gegeven dan het altijd gewoon benaeste per ceel, terwijl in vroegere jaren de be- meeting met kunstmest reeds onge veer f 1 0 0 0 per Hectare meer gelde lijk voordeel had gegeven. 5. Wo g in e e r: Twaalf jaart lang voortgezette bemesting niet uit sluitend kunstmest op bouwland, •hoeft per Hectare f 35 5 uieér voor deed gegeven dan gewone bemesting. 6. 11 o o g k a r c p e 1: Twaalf jaar lang voortgezette bemestuig niet uitsluitend kunstmest op bouw land (alle jaren vroege aardappelen niet of zondert 2e gewas), heeft pis

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1911 | | pagina 5