NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
29e Jaargang. No. 8883
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 7 JUNI 1912 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)
Franco per post door Nederland
Afzonderlijke nummers
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem
a de omstreken en franco per pos)
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERTENT IÊN:
Van 15 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ1— elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentie van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing:
50 Cts. voor 3 plaatsingen contant.
Redactie en Administratie: Groofe Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 8 JÜNL
Schouwburg: BioscoopvtforsfóUin-
DE KATJAN6S
'dcor J. B. Schuil. Amsterdam, H. J.
\V. Becht.
Een leeraar in het Nederlandsch
komt uit den aard van zijn betrekking
nogal eens met jongensboeken in aan
raking. Een matig genoegen voor wie
z'n taal lieüieeft in de eerste plaats
eo vervolgens"^venscht dat ook z'n
discipels voor de zuiverheid daarvan
oog zullen krijgen en die zullen helpen
handhaven. Want in den regel zijn dc
meeste Jongensboeken buitengewoon
slecht van taal. Ik ken er maar en
kele die daarop oen uitzondering mu
iten en elk mij onbekend boek, mij
Ier lezing of voorlezing aangeboden,
wordt met een zekere huivering aan
vaard en de voorlezing meestal onder
voortdurend protest ondernomen en
voleindigd.
De vertaler van de populaire boeken
Van Paul d'Ivoi, om een enkel voor
beeld te noemen, verstaat 't Fransch
misschien voortreffelijk, maar van
Nederlandsch heeft hij een hitter beet
je begrip. Tom Sawyer en Huckleber
ry Finn, rlie beide kostelijke boeken
van Murk Twain, zijn afgrijselijk over
gezet. Eu nu weet ik wel dat een
jon gen daar niet veel. van merkt,
dat het hom maar alleen om den in
houd te doen is en dat hij in 99 van de
100 gevallen voor de malle, conventio-
neele cn foutieve taal waarin 't ver
haal gesteld is, geen oog heeft. Maar
dat neemt bij mij de vrees niet weg
dut onwillekeurig bij vurige aanbid
ders, laten we weer zeggen van Paul
d'Ivoi of Maik Twain, dergelijk fraais
in de hoofden blijft hangen en te ge
legener tijd in eigen schriftelijk werk
gereflecteerd wordt.
Die slechte taal is daarom zoo te
betreuren, omdat tegen den inhoud
van vele dier boeken geen bezwaar
bestaat. Ze zijn toch erg romantisch,
onwaarschijnlijk, onmogelijk, zegt u.
Nu ja, maar 'n jongen i s een geboren
romanticus. Hij houdt van 't buiten
gewone, van 't avontuurlijke, van 't
ridderlijke, van 't gevaarlijke. Wat
deert hem 't onwaarschijnlijke, zeg
onwaarachtige, als 't verhaal maar
boeiend, snannend, meesleepend is.
En daar is toch ook niets tegen De
nuchtere werkelijkheid leert hij gauw
genoeg.
Wat don inhoud betreft, de taal nu
'daargelaten, zijn de boeken uit den
vreemde veelal beter dan die van
eigen bodem. Nu is dat zoo'n wonder
niet. De meeste bultenlandsche werden
pas vertaald natuulïjk, nadat i
hun succes in 't eigen land gezien had
ea dus noch het overzetten, noch het
uitgegeven risquant meer was.
Dit dici-.t vooraf gezegd om de ver
gelijking met Ncderlandsche produc
ten niet onbillijk te doen schijnen.
Maar daarna en daarnaast sta dan
dadelijk de bewering, dat wat hier
verschijnt dikwijls niet veel zaaks is.
Waar Kieviet z'n succes aan te dan
ker. heeft, ik verklaar plechtig 't niet
te begrijpen. En taal èn inhoud vind
ik iri de meeste boeken gedecideerd
slecht. Voor Chr. van Abkoude is
m'n waardeering niet grooter. „Hein
Stavast" heeft één aardig hoofdstuk; de
rest is naar van quasi-geestigheid en
de meer dan onmogelijke inhoud. En
legen zoo'n inhoud heb ik wel dege
lijk bezwaar. Want, vraagt men 'n
jongen dien men verdiept gezien heeft
in Paul d'Ivoi of Karl May, in een
nuchter oogenblik of hij nu werkelijk
gelooft dat die wondere avonturen
hebben plaats gehad of kunnen
plaats hebben, hij zal direct z'n ant
woord klaar hebben: „Neen, natuur
lijk niet" Maar Kieviet en Van Ab
koude willen de helden en gebeurte
nissen van hun boeken voor bestaan
de of ten minste voor bestaanbare
helden en gebeurtenissen doen door
gaan. En daarom lijken die boeken
mii zoo jammerlijk slecht en mislukt.
Romantiek is beter dan werkelijkheid
die geen werkelijkheid is, maar leu
gen.
In Jau Feith'3 latere werken (op do
laai waarvan niets is aan te aerken)
ie do journalist die z'n zooveel ko
lommen te vullen heeft al is er maar
stof voor één te hinderlijk aanwe
zig. „Uit Pict's vlegeljaren" ,s door
geen der latere werken overtroffen.
De boeken van de beide Bertrand's
hooren m. i. tot 't beste wat en on
zent voor jongens gescureven is.
Tot 't bestealtijd nü 't werk
van Schuil, dio ons verleden jaar
„Uit den kostschooltijd van Jan van
Beek" schonk, nu pas 't nog betere
»De Katjangs".
Ik weet niet wat in 't laatste Tt
,mecst to roemen: taal, stijl, compositie.
inhoud. Is alles echtbeter weet
'k 't niet te zeggen.
't Moet toch een bizonder moeilijk
werk zijn een jongensboek schrijven.
Want dat wil zeggem zich als man,
als volwassene in te denken in "t le
ven van jongens van 12, 15 jaar
of nog wat ouder, belangstelling
(en niet maar een geveinsdete
hebben voor wat hun interesseert, te
gloeien voor datgene waarvoor zij
warm loopen, gemeen te vinden wat
hun verachting opwekten dat alles
nooit met mate: v,ant een jongen leeft
in den superlatief.
Ja, dat is niet makkelijk, ont
glipte me daar haast. Maar iedereen
voelt dadelijk hoe misplaatst dat
woord zou zijn. Alsof H een kunst
was, die geleerd kon worden, t op
gaan in "t leven van jongens I Och,
't zit 'em immers maar heelemaal
hierin een jong hart te hebben, 't Ge
mis daarvan is wel de zwaarste on
der de vele zware grieven die jon-
gcais tegen hun leermeesters hebben,
al zijn 7 ij zich misschien zelf daarvan
niet altijd bewust
Een jong hart nu heeft Schuil.
O, 't fs zoo goed merkbaar, hoe
hij zelf smult aan de kwajon
gensstreken van die beide Indi
sche jongens, die, kersversch van Bor
neo in Nederland gekomen, te Meer
burg tot H. B. S.-ers bevorderd wor
den en nu bij een paar oude, onge
trouwde-tantes in huis zijn. Ja, en dat
is nu eigenlijk alles, dat is de inhoud
van 't heele boek het leven van die
jongens eerst nog even in Indië, daar
na bij de tantes en op school in Meer
burg. Anders niet. t Gegeven kon al
niet eenvoudiger nietwaar Maar
dat alles is verhaald zoo fleurig,, zoo
aardig, zoo onderhoudend, zoo vlot en
ja, zoo gewoonweg. Eén kleurige
vertelling -maar verteld door iemand
dio 't talent daarvoor in hoogo mate
bez.it. Vandaar ook een uiterst ge
schikt boek om uit voor te lezen
aangenomen, dat men voorlezen kan:
een betrekkelijk schaarsche kunst.
Maar verstaat men die, sla 't boek dan
maar ergens open bij de reis met va
der en moeder van Borneo naar Ba
tavia, bij de aankomst in Holland,
bij 't eerste verjaringsfeest van Tom,
bij 't wegstoppen van de -kleeren van
den Duitschen leeraar, terwijl die in
de rivier aan 't zwemmen is een
kostelijke scène Dat vindt u uit pae-
dagogisch oogpunt bedenkelijk, dat
laatste Och waarom die meneer
Bremer was ook zoo'n mispunt
passez-moi Ie motEn je mag toch
maar niet straffeloos een mispunt
zijn 1 Maar ja als u nu tegen der
gelijke dingen bezwaar hebt, dan is
't geval met meneer Kreukniet nog er
ger. Toch ik ben dankbaar dat
dio geschiedenis met Kreukniet hier
behandeld en zóó behandeld is. Want
iu 't verhalen van de wijze waarop
aan de plagerijen, waaraan de goe
dige wiskunde-leeraar bloot stond,
een eind kwam, heeft Schuil zich een
paedagoog van hoogen rang getoond.
Geen echte jongen zal hij deze schets
ongeroerd blijven.
En meer van die fijn gevoelde trek
jes komen telkens in dit boek voor.
roerend is 't afscheid tusschen me
vrouw Reedijk en haar beide jongens
in Batavia, roerend ook de bezorgd
heid van Tom en Thijs als tante Foke,
die goeio beste tante Foke met haur
grijze haren maar jeugdig hart, ern
stig ziek wordt, 't Gevoel van verla
tenheid van de jongens als ze bij do
vreemde tantes den eersten dag zijn,
Schuil doet 't ons meeleven. En was
dat al met dadelijk een reden om
van tante Foke te houden toen zij tot
die eenzamen zoo sympathiek sprak
over hun moeder?
Zoo is er meer, zoo is er veel.
Waarom het alles te noemen? Men
leze zelf. Mij was 't er slechts om te
doen belangstelling te wekken
voor dit kostelijke boek, dat voor jon
gens geschreven is, maar zeker niet
minder, ja hier en daar misschien
zelfs nog meer lezenswaard is voor
ouderen die met jongens in aanra
king komen, Voor jongens voelen en
er geen afgerond paedagogisch
stelsel op nahouden waarin jongens
streken en jongeasaardigheden uit
den booze zijn: want voor nurksen is
dit boek gelukkig niet geschre
ven!
J. A. VÖR DER HAKE. 1)
1) Dit artikel, in de vereenvoudig1-
de spelling geschreven, is in die van
De Vries en Te Winkel omgespeld.
RED.
Stadsnieuws
Om Ons Heen.
In het Tweede Blad van dit num
mer vinden onze lezers een artikel
,,Do verwerping van de Bakkerswet"
in da rubriek Om Ons Heen.
AFD. HAARLEM VAN DEN BOND;
VAN TECHNICI.
In de op 4 Juni j.l. gehouden ver
gadering werd door den beer E. II.
Krelage een lezing gehouden over
electriciteit.
Na een kort woord van welkom
aan de leden door den waarn. voor
zitter, verkreeg spr. het woord.
Spr. begon met het uiteenzetten
van de werking van een door electri
citeit gedreven, door hem vervaardig
den motor. Duidelijk werd uitgelegd
hoe de wendingen om anker en veld
geplaatst werden, waardoor magne
tische krachten ontstaan en deze door
aantrekken en afstooten den motor in
beweging brengen.
Twee typen motoren werden gede
monstreerd en wel op de volgende
wijze: le. door een electrischon ven
tilator met Sundpiotor, waarvan de
aauloopweerstaiid bestond uit nikke
len- of nieuw zilverdraad; 2e. door 'n
Sundmotor met wateraanloopwcer-
stand, om goed te laten zien het lang
zaam toevoeren van stroom ën Sc.
door een seriemotor zonder aanloop-
weerstand.
Daarna werd het water koken door
electriciteit gedemonstreerd, waarbij
spr. er op wees, dat op deze wijze
steeds de dynamo's worden beproefd,
als er geen andere krachtafzetting
aanwezig is. Een beeld werd gegeven,
wat eigenlijk een electrische kachel
is, en de oorzaak van haar niet alge-
heele toepassing was: de duurte.
Zeer aanschouwelijk werd een elec
trische magneet, door spr. vervaar
digd van een stuk een duim rond ijzer
(lichtvormogen 35 K.G.) voorgesteld.
Dergelijke magneten worden gebruikt
in groote machinefabrieken voor het
tillen van zware rnachinedeelen.
Langen tijd Stond spreker stil bij
brand door kortsluiting.
Hieraan kan men tegemoet komen
door bet op maat plaatsen van de
zekeringen. Komt er dan nog kort
sluiting voor, dan zullen de zekerin
gen doorslaan cn de stroomtoevoer is
afgesloten.
Gevaarlijker zijn slechte lasschen en
oude geleidingen, waarin slechte
plaatsen zijn, die den stroom niet
meer voldoende kunnen doorvoeren.
In dergelijke leidingen kan dan groote
hitte ontstaan, zooüat de leiding door-
smelt en meteen de isolatie van deze
in brand steekt. Het licht gaat wel
uit, maar de zekering heeft geen nut.
Nog werd de werking van de te
genwoordige booglampen voorge
steld. Dergelijke lampen vragen pl.m.
-id volt en worden meestal en serie ge
schakeld, omdat men de te groote
netspanning in warmte moet omzet
ten.
De aandacht werd gevestigd op het
zeer rustig branden van deze lam
pen in vergelijking met vroeger. Dit
heeft men verkregen door een mag
netisch regelmechanisme, waardoor
de spitsen steeds op juisien afstand
van elkaar gehouden worden.
Nadat nog enkele vragen waren,
beantwoord, werd de vergadering,
met dank aan den spreker, om bij
11 uur gesloten.
TER VERDUIDELIJKING.
In ons berichtje in het vorig num
mer over het rondrijden van bak-,
kerspatroons in een taxi wordt ge
wag gemaakt van den patroon F., die
daaraan deelnam.
Hiermee is met lxxloeld de heer H.
Franken. Integendeel heeft de heer
Franken zich er tegenover ons over
uitgelaten, dat hij het optreden van
deze bakkcispatroons zeer afkeurde.
EEN ANDERE LEZING.
Do bewuste bakkerspatroons men
zie het bericht „Onverstandig" in ons
vorig nummer geven than9 aan de
politie kennis, dat zij van een gehou
den vergadering kwamen en per
Atax naar luns werden gebracht.
Bij den bakker F. ontmoette zij den
bakker B., en toen werd er „hoera 1"
geroepen, maar dat stond niet in be
trokking met de Bakkerswet en het
geschiedde ook niet om de gezellen te
plagen.
Wij meenden ook deze lezing nu te
moeien geven.
Ook van de zijde der gezellen van
den lieer F. vernamen wij heden, dat
deze zaak alleen te wijten was aan
een misverstand, dat thans geheel is
opgelost.
Aanbesteding.
Het Burgerlijk Armbestuur le Am
sterdam heeft een aanbesteding van
levensmiddelen gehouden. Voor do le
vering van 4275 kg. Goudsehc kaas
waren de laagste inschrijvers G. v. d.
Most van Spijk en Co., te Haarlem
voor f 0.G7 per kg.
Akte-examens L. O.
Haarlem, 6 Juni. Gèex. 8 vr. cand.
Geslaagd M. J. van Meerten te Haar
lem. M. C. J. N. Meyer en C. G. Mont-
fcort te Leiden, M. E. de Moei te Ber
gen. II. C. T. J. Moriën te Enkhuizen,
C. C. de Nie (woonpL niet opgege
ven). Het examen voor de mant. cand.
is afcelocDen.
Een 7 Ü-j a r i g e.
Maandag o. s. hoopt de heer N. F.
Stades, oud-Jeeraar in de Fransche
taal, aan het gymnasium alhier, zijn
70steu verjaardag te vieren. De heer
Nicolaas Francois Stades wend 10
mi 1842 te Middelburg geboren.
De Drinkhal.
De Drinkhal der Sta al waterbron is
gisteren bezocht door 55 personen.
StegerschooL
Van de candidaten, die het examen
aflegden voor stenografie, 100 woor
den-stelsel Someihausen—Steger,
slaagden de heer A. F. van Alphen.
mej. Joh. Ploeg, mej. G. G. lliibran-
der, allen te Haarlem.
BOAZ.
„De Stand." meldt:
Thans is definitief vastgesteld dat
de jaarvergadering der Ver. van Ned.
Patroons JBoaz" op Woensdag 3 Juli
in „De Kroon" te Haarlem gehouden
zal worden.
Bestuursverkiezing moet plaats heb
ben wegens periodieke aftreding van
da hoeren A. Hogeboom, A. v. Leeu
wen, K. Meima en P. Wielinga.
De afcL Dordrecht stelt voor een
commissie van 5 leden te benoemen,
lie een volledig reorganisatieplan
oor „Boaz" uitwerkt, en uiterlijk in
September weer een algemeen e ver
gadering te houden ter behandeling
dier reorganisatie-voorstellen.
Dordrecht zou alle leden van „Boaz"
ingedeeld willen zien bij plaatselijke
vcrecnigingen, deze groepeeren zich
tot ringen, waarna de gezamenlijke
ringen een provinciale afdeehng
vormen (in den geest van Patrimo
nium en Jongeimgsbond).
Voorts stelt Utrecht voor. aanslui
ting van „Boaz" bij den Midden
standsbond.
Hierna komen In behandeling do
conclusion van het Rapport der
Pachtcontract-cominissie, in te leiden
door Prof. Mr. P. A. Diepenhorst.
Na de pauze zal Mr. J. A. de Wildo
van 's-Gravenhage een inleiding ge
ven op de conclusiën van het rapport
der Tariefscommissie.
Om 11 uur vangt de vergadering
aan. Na afloop is er een gemeenschap
pelijke maaltijd.
DS. CRAANDIJK.
Als hulde aan de nagedachtenis van
Ds. J. Craandijk is op een afzonder
lijke tafel in de Stadsbibliotheek een
verzameling zijner werken neerge
legd: de Wandelingen door Neder
land, de Gids van Haarlem, Drie we
ken in Noorwegen, het bekende boek
over de Hofjes te Haarlem, over
drukken van zijn geschiedkundige ar
tikelen enz.
„Craandijk," aldus liet zich de bi
bliothecaris, de heer Rutgers van der
Locff, tot ons uit: „was niet gauw te
vreden, zoodat, wanneer hij iets neer-
schroef, het zeker is dat 't ook goed
was. Historie vooral was zijn groote
genoegen en tot de laatste dagen van
zijn leven toe heeft hij daarin gestu
deerd."
EEN VREESELIJKE(?) GEBEURTE
NIS MET EEN KALM EINDE.
II. V., winkelbediende, wandelde Don
derdag in den mooicn, stillen uvond
omstreeks 11 1.4 uur op den Korten-
dijk.
Daar wordt zijn oor eensklaps ge
troffen door den schrillen kreet
„Moord".
Stokstijf blijft ie staan; het bloed
stolt hem in de aderen.
De kreten „Moord, Moord 1" worden
herhaald; ze komen uit een perceel
aldaar.
Wat te doen? Het hoofdbureau van
politie telefonisch in kennis stellen
is zijn eerste gedachte na den schrik.
Dat gescliiedde. Twee kranige poli-
tie-manncn omgorden de sabels, en
vliegensvlug vertrekken ze naar het
„Moord-perceel".
Daar aangekomen vernemen ze dat
man-lief dronken is thuisgekomen,
den boel heeft opgeschept, en met zijn
eega hooggaande ruzie heeft gezocht,
zoo hoog, dat hij haar dreigde te
slaan, waarop de lieve wederhelft de
ijsclijke, in den donkeren avond zoo
schril klinkende woorden: „Moord,
Moord," deed hooren.
Maar ze vernemen tevens dat de
„would-be-moordenaar" reeds rustig
in zijn mandje ligt.
En de agenten, wat deden ze nu?
Ze zeiden heel gemoedelijk: „Wel te
rusten", en marcheerden af.
Zoo eindigde deze vreeselijke ge
schiedenis heel kalm.
R. K. KIESVEREENIGING.
In het gebouw St. Bavo, Smede-
straat 23, wordt Dinsdag 11 Juni een
algemeenc vergaderiug van de R.IL
Kicsvereeniging gehouden. Als spre
ker zal optreden de heer Mr. Paul
Reymer, uit Hilversum. Het onder
werp is: Sociale verzekering, in het
bijzonder Invaliditeits- en Oudcrdoms
verzekering.
TORENBRAND.
Een onzer medewerkers schrijft:
In verband met het in de laatste
raadszitting aangehouden voorstel
omtrent het aanbrengen van een blik-
sem-afleider top de Groote Kerk, her
inneren we er aan, dat de geschiede
nis ons leert dat het brandgevaar in
deze niet denkbeeldig is. Blijkens
aanteekeningen, voorkomende in de
thesauriersrekeningen onzer stad,
heeft de Groote Kerk meermalen in
brandgevaar verkeerd, doch bleef
door tijdig aangebrachte hulp telkens
van vernieling verschoond. liet
meest ernstige geval echter had
plaats in den avond van 22 Mei 18ÖI,
tengevolge van het inslaan van den
bliksem in den toren. Aanvankelijk
aldus een schrijver u:t die dagen
zag men slechts een lichtje, gelij
kende op dat van een kaars of van
een lantaarn, doch spoedig werd het
grooter en ontdekte men de ontzet
tende ramp. Verschillende stadgeaoo-
ten traden dadelijk handelend cp,
klommen onversaagd den brandenden
toren in en wisten "den brand meester
te worden. Nu wij toch dit feit in her
innering brengen, is het misschien
voor do nog levende nakomelingen
misschien wel aardig hier de namen
te vermelden van hen, die zich bij dit
ongeval zoo loffelijk en moedig heb
ben gedragen. Zij waren: M. II.
ivretsebman, torenwachter, J. Obdam,
J. Drost, J. Hesse, J. K. Dróse, J.
Mens, A. van de Noville, H. de Leeuw,
H. van Servelle, J. Schoevaart, H, van
den Nieuwenhof, R. Reinders, H. A.
Nieuwenhuijzen, J. Ehxnan, P. van
Buien, J. C. L. Kulendaal, P. Keun,
loodgieter, D. Keun, F. de Koning en
M. van der Steeg.
De stedelijke regeering, erkentelijk
voor dezen trouw en ijver, betuigde
hun daarvoor namens de burgerij ha-
'en dank en vereerde elk hunner met
:en zilveren medaille, waarop aan de
eone zijde het stadswapen was afge
beeld benevens een 8-regelig vers,
waarin hun dank werd gebracht, Op
de keerzijde stond de naam van hem,
die deze gedenkpenning ontving. Bo
vendien werd bij raadsbesluit aan de
fier eerstgenoemde personen een
om van 50 ter hand gesteld, wijl zij
zich aan het grootste levensgevaar
hadden blootgesteld, zóó zelfs, dat bun
kleeren bedorven waren door het
druipen van gesmolten lood.
Een ander hoogst ernstig geval
'oiid plaats in 1839, n.L een poging
lot brandstichting In de Groote Kerk.
Bij den beschrijver van dit gebouw,
Wolff, die als tijdgenoot op de hoogte
was, lezen we daarover o.m.: „Maan
dag 10 Juni van genoemd jaar, des
morgens omstreeks 11 uur, werd door
den metselaarsknecht Pieter van Oos
tendorp, die boven in de kerk werk
zaam was, op den steenen gang, loo-
pendc langs den binnenkant van den
westelijken gevel, een z.g. loodgie-
tersslof gevonden, d.i. een ijzeren bak
je, bij loodgieters in gebruik om sol
deerbouten naar boven te hijschen en
to verplaatsen. Daar dit voorwerp
daar niet behoorde, maakte dit op
Van Oostendorp een zonderlingen in
druk en hij nep dadelijk de hulp in
van zijn metgezel A. Stoel, die bene
den in het kerkgebouw werkzaam
was. Deze kon evenmin dc aanwezig
heid der slof op deze plaats verkla
ren en onwillekeurig rondziende, be
speurde hij turfasch op een der bal
ken, die tusschen het houten gewelf
der kerk en den bovenkant van het
orgel liggen. Bij nader onderzoek
bleek dat een kool vuur tot asch was
•erteerd. Deze brandende turf was
door een gelukkig toeval op de eiken
houten balk gevallen, zoodat de snoo-
de poging tot brandstichting misluk
te.
De verdachte iemand van 81 ja
ren vond men den volgenden dag
dood in de kerk. Hij had zich door
ophanging van het leven beroofd.
TOESTEL TEGEN GASVER-
STIKK1NG.
Gisterenmiddag bezichtigden de
Raadsleden in het Klachtenbureau
der gasfabriek in het Pand een nieuw
toestel ter voorkoming van gasver-
sttkkmg, uitgevonden door den heer
Kutten, directeur der gasfabriek te
's-Gravenhage.
Oogenschijnlijk#een eenvoudig toe
stelletje dat aan iederen gasmeter kan
bevestigd worden. Door 't verzetten
van een handle is men echter verze
kerd dat daarna niet meer dan een
zekere hoeveelheid, (maximum 3Ui L
een wijzerplaatje naar believen te
stellen, verbrandt. Is de aangewezen
hoeveelheid verbruikt dan houdt de
gastoevoer op. De werking is ns
verwant aan 't békende systeem der
muntgasmeters.
Door de automatische sluiting van
een klep wordt de toevoer gestremd.
Dat een dergelijk toestel z'n nut kan
hebben, blijkt wel uit de statistieken
die aanwijzen dat alleen in Neder
land al jaarlijks 40 a 50 menschen
onvrijwillig door gasverstikking het
leven verliezen.
Benoemd.
Mej J. Berdenis van Beriekonv !e
Haarlem, is benoemd als lid der exa
mencommissie voor de akte Fransch.
HET JAARVERSLAG VAN DD
KAMER VAN KOOPHANDEL
EN FABRIEKEN TE
HAARLEM.
Aan het lijvige in druk verschenen
jaarverslag oRtleeiiéri v. ij het vol
gende
De Kamer hield in 1911 tien gewone
en drie buitengewone vergaderingen,
waarvan de verslagen destijds weiden
medegedeeld.
Uit de mededeelingen, welke dc Ka
mer van verschillende zijden mocht
ontvangen, blijkt dat de toestand d- r
nijverheid in 1911 vooruitgaande was,
hoewel die reeds^in 1910 bevredigend
werd geacht. Dit" geldt voornamelijk
van de laatste helft van het jaar,
want in de eerste helft mocht de toe
stand niet zóó gunstig genoemd wor
den.
Slechts de tabaks- en sigarenfabri
cage schijnt minder te bloeien. Even
wel moet nog in het algemeen opge
merkt worden, dat de stijging der Ico
nen voor sommige ondernemingen een
hoogte heeft bereikt, die de concurren
tie met ondernemingen buiten de stad
zeer bemoeilijkt.
De uiin of meerder gunstige toe
stand van de arbeidsmarkt geeft ine Je
den min of meerder gunstigen
toestand van het bedrijfsleven aan.
Deze kanh bij benadering worden
gekend uit de werkzaamheid der ar
beidsbeurs.
Volgens de ontvangen mededr -En-
gen was de toestond in het bakkers
bedrijf bevredigend te noemen, de toe
stand van de melkinrichtingen is, Dij
verleden jaap vergeleken, onveranderd
gebleven. Tengevolge van de hooge
boterprijzèn nam het gebruik van
margarine toe. De omzet in azijn
steeg tengevolge van den bijzonder
warmen zomer, die ook een vermeer
derd bier-verbruik gaf. De afzet van
likeuren in het buitenland was niet
onbevredigend. De toestand der mine
raalwater- en gazeusc dranken kan,
niettegenstaande den mooicn zomer,
niet gezond worden genoemd,"door de
vervaardiging var. minderwaardige
producten, tengevolge der concurren
tie.
De gang van zaken in de cacao- en
chocoladebedrijven was in het af ge
loop en jaar bevredigend. In "t tabaks
en sigarenbedrijf daarentegen is de
toestand niet gunstig, deels door ver
scherpte concurrentie in het binnen
land, deels door vermindei ing van
het nfzet-gebied in het buitenland ten
gevolge van de periodieke verhoogin
gen der invoei-rechten.
Ook door de toeneming van het siga-
ei-ttenverbruik ten koste van de siga
ren- en pijptabak, gaat de toestand er
niet op vooruit.
In den afzet van soda was een voor
uitgang te bespeuren. In het zeen-
bedrijf is de toestand vooruitgaande
in dat der Haarlemmerolie onveran
derd voor jam en ingelegde vruchten
was het een gunstig jaar.
De toestand der stoom - ve rf f obr i eken
was niet bepaald gunstig te noemen,
tengevolge van de zeer hooge lijnolie-
markt en de metaalmarkt, terwijl de
vraag naar duurdere verfsoorten N er"
minderde.
De toestand der ambachts-nijver
heid in deze gemeente in 1911 mag be
vredigend worden genoemd, hoe-wel
de concurrentie-geest nog te veel me
dewerkt aan te lage inschrijvingen
voor bouwwerken en leveringen.
De toestand in het steenhouwers-
bedrijf was beter dan in 1910; in dat
der houtbewerking vooruitgaande, In
dat der meubelen bevredigend.
De glas-industrie is vooruitgaande»
de toestand in de biljartmake» ij be
vredigend, in die der jalouzicu niet
achteruitgaande.
De toestand der technische bureaux
was bavredigend; die der grossierde! ij
in klompen niei veranderd. De zilver-
smederij verkeerde in bloeicnden t- e-
stand de toestand in het burger
smidsbedrijf was niet slechter.
Over 't algemeen was dc toestand
un den sciieeps- en werktuigb-mw
vooruitgaande. In de koperbeswer-
king bleef de toestand stationair ÖC
toestand der Haarlemsche ijzergieterij
was bevredigend.,
In de spoor- en tramwagen-industrie
waren de laatste maanden van 1911
beter dan de eerste. Echter valt te
klagen over buit^nlandsche cuncur-
centie met name die in België en
Duitschland.
De toestand van Caoutchouc-indus-
trie was in 1911 niet veel verschillend
met het daaraan voorafgaande jaar.
De toestand van de Kat«-en drukke rij
was bevredigend en vooruitgaande
ook die in de damast- en lijnwaad-
pakkerij.
In de confectie-bcdrijven was <!e
toestand alleszins gunstig te noemen.
De boniwerkerij had liever een vroe
ger intreden van de koude gezien.
De toestand der chemische wassche-
xiien is vooruitgaande, die der gewone