NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD. 29e Jaargang. No. 8883 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. VRIJDAG 7 JUNI 1912 A HAARLEM S DAGBLAD ABONNEMENTEN PER DRIE MAANDEN: Voor Haarlem Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der gemeente) Franco per post door Nederland Afzonderlijke nummers Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem a de omstreken en franco per pos) Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. ADVERTENT IÊN: Van 15 regels 50 Cts.: iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement Haarlem van 1—5 regels ƒ1— elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regeL Bij Abonnement aanzienlijk rabat. Advertentie van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing: 50 Cts. voor 3 plaatsingen contant. Redactie en Administratie: Groofe Houtstraat 53. Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122. Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. DIT NUMMER BESTAAT UIT TIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD. AGENDA ZATERDAG 8 JÜNL Schouwburg: BioscoopvtforsfóUin- DE KATJAN6S 'dcor J. B. Schuil. Amsterdam, H. J. \V. Becht. Een leeraar in het Nederlandsch komt uit den aard van zijn betrekking nogal eens met jongensboeken in aan raking. Een matig genoegen voor wie z'n taal lieüieeft in de eerste plaats eo vervolgens"^venscht dat ook z'n discipels voor de zuiverheid daarvan oog zullen krijgen en die zullen helpen handhaven. Want in den regel zijn dc meeste Jongensboeken buitengewoon slecht van taal. Ik ken er maar en kele die daarop oen uitzondering mu iten en elk mij onbekend boek, mij Ier lezing of voorlezing aangeboden, wordt met een zekere huivering aan vaard en de voorlezing meestal onder voortdurend protest ondernomen en voleindigd. De vertaler van de populaire boeken Van Paul d'Ivoi, om een enkel voor beeld te noemen, verstaat 't Fransch misschien voortreffelijk, maar van Nederlandsch heeft hij een hitter beet je begrip. Tom Sawyer en Huckleber ry Finn, rlie beide kostelijke boeken van Murk Twain, zijn afgrijselijk over gezet. Eu nu weet ik wel dat een jon gen daar niet veel. van merkt, dat het hom maar alleen om den in houd te doen is en dat hij in 99 van de 100 gevallen voor de malle, conventio- neele cn foutieve taal waarin 't ver haal gesteld is, geen oog heeft. Maar dat neemt bij mij de vrees niet weg dut onwillekeurig bij vurige aanbid ders, laten we weer zeggen van Paul d'Ivoi of Maik Twain, dergelijk fraais in de hoofden blijft hangen en te ge legener tijd in eigen schriftelijk werk gereflecteerd wordt. Die slechte taal is daarom zoo te betreuren, omdat tegen den inhoud van vele dier boeken geen bezwaar bestaat. Ze zijn toch erg romantisch, onwaarschijnlijk, onmogelijk, zegt u. Nu ja, maar 'n jongen i s een geboren romanticus. Hij houdt van 't buiten gewone, van 't avontuurlijke, van 't ridderlijke, van 't gevaarlijke. Wat deert hem 't onwaarschijnlijke, zeg onwaarachtige, als 't verhaal maar boeiend, snannend, meesleepend is. En daar is toch ook niets tegen De nuchtere werkelijkheid leert hij gauw genoeg. Wat don inhoud betreft, de taal nu 'daargelaten, zijn de boeken uit den vreemde veelal beter dan die van eigen bodem. Nu is dat zoo'n wonder niet. De meeste bultenlandsche werden pas vertaald natuulïjk, nadat i hun succes in 't eigen land gezien had ea dus noch het overzetten, noch het uitgegeven risquant meer was. Dit dici-.t vooraf gezegd om de ver gelijking met Ncderlandsche produc ten niet onbillijk te doen schijnen. Maar daarna en daarnaast sta dan dadelijk de bewering, dat wat hier verschijnt dikwijls niet veel zaaks is. Waar Kieviet z'n succes aan te dan ker. heeft, ik verklaar plechtig 't niet te begrijpen. En taal èn inhoud vind ik iri de meeste boeken gedecideerd slecht. Voor Chr. van Abkoude is m'n waardeering niet grooter. „Hein Stavast" heeft één aardig hoofdstuk; de rest is naar van quasi-geestigheid en de meer dan onmogelijke inhoud. En legen zoo'n inhoud heb ik wel dege lijk bezwaar. Want, vraagt men 'n jongen dien men verdiept gezien heeft in Paul d'Ivoi of Karl May, in een nuchter oogenblik of hij nu werkelijk gelooft dat die wondere avonturen hebben plaats gehad of kunnen plaats hebben, hij zal direct z'n ant woord klaar hebben: „Neen, natuur lijk niet" Maar Kieviet en Van Ab koude willen de helden en gebeurte nissen van hun boeken voor bestaan de of ten minste voor bestaanbare helden en gebeurtenissen doen door gaan. En daarom lijken die boeken mii zoo jammerlijk slecht en mislukt. Romantiek is beter dan werkelijkheid die geen werkelijkheid is, maar leu gen. In Jau Feith'3 latere werken (op do laai waarvan niets is aan te aerken) ie do journalist die z'n zooveel ko lommen te vullen heeft al is er maar stof voor één te hinderlijk aanwe zig. „Uit Pict's vlegeljaren" ,s door geen der latere werken overtroffen. De boeken van de beide Bertrand's hooren m. i. tot 't beste wat en on zent voor jongens gescureven is. Tot 't bestealtijd nü 't werk van Schuil, dio ons verleden jaar „Uit den kostschooltijd van Jan van Beek" schonk, nu pas 't nog betere »De Katjangs". Ik weet niet wat in 't laatste Tt ,mecst to roemen: taal, stijl, compositie. inhoud. Is alles echtbeter weet 'k 't niet te zeggen. 't Moet toch een bizonder moeilijk werk zijn een jongensboek schrijven. Want dat wil zeggem zich als man, als volwassene in te denken in "t le ven van jongens van 12, 15 jaar of nog wat ouder, belangstelling (en niet maar een geveinsdete hebben voor wat hun interesseert, te gloeien voor datgene waarvoor zij warm loopen, gemeen te vinden wat hun verachting opwekten dat alles nooit met mate: v,ant een jongen leeft in den superlatief. Ja, dat is niet makkelijk, ont glipte me daar haast. Maar iedereen voelt dadelijk hoe misplaatst dat woord zou zijn. Alsof H een kunst was, die geleerd kon worden, t op gaan in "t leven van jongens I Och, 't zit 'em immers maar heelemaal hierin een jong hart te hebben, 't Ge mis daarvan is wel de zwaarste on der de vele zware grieven die jon- gcais tegen hun leermeesters hebben, al zijn 7 ij zich misschien zelf daarvan niet altijd bewust Een jong hart nu heeft Schuil. O, 't fs zoo goed merkbaar, hoe hij zelf smult aan de kwajon gensstreken van die beide Indi sche jongens, die, kersversch van Bor neo in Nederland gekomen, te Meer burg tot H. B. S.-ers bevorderd wor den en nu bij een paar oude, onge trouwde-tantes in huis zijn. Ja, en dat is nu eigenlijk alles, dat is de inhoud van 't heele boek het leven van die jongens eerst nog even in Indië, daar na bij de tantes en op school in Meer burg. Anders niet. t Gegeven kon al niet eenvoudiger nietwaar Maar dat alles is verhaald zoo fleurig,, zoo aardig, zoo onderhoudend, zoo vlot en ja, zoo gewoonweg. Eén kleurige vertelling -maar verteld door iemand dio 't talent daarvoor in hoogo mate bez.it. Vandaar ook een uiterst ge schikt boek om uit voor te lezen aangenomen, dat men voorlezen kan: een betrekkelijk schaarsche kunst. Maar verstaat men die, sla 't boek dan maar ergens open bij de reis met va der en moeder van Borneo naar Ba tavia, bij de aankomst in Holland, bij 't eerste verjaringsfeest van Tom, bij 't wegstoppen van de -kleeren van den Duitschen leeraar, terwijl die in de rivier aan 't zwemmen is een kostelijke scène Dat vindt u uit pae- dagogisch oogpunt bedenkelijk, dat laatste Och waarom die meneer Bremer was ook zoo'n mispunt passez-moi Ie motEn je mag toch maar niet straffeloos een mispunt zijn 1 Maar ja als u nu tegen der gelijke dingen bezwaar hebt, dan is 't geval met meneer Kreukniet nog er ger. Toch ik ben dankbaar dat dio geschiedenis met Kreukniet hier behandeld en zóó behandeld is. Want iu 't verhalen van de wijze waarop aan de plagerijen, waaraan de goe dige wiskunde-leeraar bloot stond, een eind kwam, heeft Schuil zich een paedagoog van hoogen rang getoond. Geen echte jongen zal hij deze schets ongeroerd blijven. En meer van die fijn gevoelde trek jes komen telkens in dit boek voor. roerend is 't afscheid tusschen me vrouw Reedijk en haar beide jongens in Batavia, roerend ook de bezorgd heid van Tom en Thijs als tante Foke, die goeio beste tante Foke met haur grijze haren maar jeugdig hart, ern stig ziek wordt, 't Gevoel van verla tenheid van de jongens als ze bij do vreemde tantes den eersten dag zijn, Schuil doet 't ons meeleven. En was dat al met dadelijk een reden om van tante Foke te houden toen zij tot die eenzamen zoo sympathiek sprak over hun moeder? Zoo is er meer, zoo is er veel. Waarom het alles te noemen? Men leze zelf. Mij was 't er slechts om te doen belangstelling te wekken voor dit kostelijke boek, dat voor jon gens geschreven is, maar zeker niet minder, ja hier en daar misschien zelfs nog meer lezenswaard is voor ouderen die met jongens in aanra king komen, Voor jongens voelen en er geen afgerond paedagogisch stelsel op nahouden waarin jongens streken en jongeasaardigheden uit den booze zijn: want voor nurksen is dit boek gelukkig niet geschre ven! J. A. VÖR DER HAKE. 1) 1) Dit artikel, in de vereenvoudig1- de spelling geschreven, is in die van De Vries en Te Winkel omgespeld. RED. Stadsnieuws Om Ons Heen. In het Tweede Blad van dit num mer vinden onze lezers een artikel ,,Do verwerping van de Bakkerswet" in da rubriek Om Ons Heen. AFD. HAARLEM VAN DEN BOND; VAN TECHNICI. In de op 4 Juni j.l. gehouden ver gadering werd door den beer E. II. Krelage een lezing gehouden over electriciteit. Na een kort woord van welkom aan de leden door den waarn. voor zitter, verkreeg spr. het woord. Spr. begon met het uiteenzetten van de werking van een door electri citeit gedreven, door hem vervaardig den motor. Duidelijk werd uitgelegd hoe de wendingen om anker en veld geplaatst werden, waardoor magne tische krachten ontstaan en deze door aantrekken en afstooten den motor in beweging brengen. Twee typen motoren werden gede monstreerd en wel op de volgende wijze: le. door een electrischon ven tilator met Sundpiotor, waarvan de aauloopweerstaiid bestond uit nikke len- of nieuw zilverdraad; 2e. door 'n Sundmotor met wateraanloopwcer- stand, om goed te laten zien het lang zaam toevoeren van stroom ën Sc. door een seriemotor zonder aanloop- weerstand. Daarna werd het water koken door electriciteit gedemonstreerd, waarbij spr. er op wees, dat op deze wijze steeds de dynamo's worden beproefd, als er geen andere krachtafzetting aanwezig is. Een beeld werd gegeven, wat eigenlijk een electrische kachel is, en de oorzaak van haar niet alge- heele toepassing was: de duurte. Zeer aanschouwelijk werd een elec trische magneet, door spr. vervaar digd van een stuk een duim rond ijzer (lichtvormogen 35 K.G.) voorgesteld. Dergelijke magneten worden gebruikt in groote machinefabrieken voor het tillen van zware rnachinedeelen. Langen tijd Stond spreker stil bij brand door kortsluiting. Hieraan kan men tegemoet komen door bet op maat plaatsen van de zekeringen. Komt er dan nog kort sluiting voor, dan zullen de zekerin gen doorslaan cn de stroomtoevoer is afgesloten. Gevaarlijker zijn slechte lasschen en oude geleidingen, waarin slechte plaatsen zijn, die den stroom niet meer voldoende kunnen doorvoeren. In dergelijke leidingen kan dan groote hitte ontstaan, zooüat de leiding door- smelt en meteen de isolatie van deze in brand steekt. Het licht gaat wel uit, maar de zekering heeft geen nut. Nog werd de werking van de te genwoordige booglampen voorge steld. Dergelijke lampen vragen pl.m. -id volt en worden meestal en serie ge schakeld, omdat men de te groote netspanning in warmte moet omzet ten. De aandacht werd gevestigd op het zeer rustig branden van deze lam pen in vergelijking met vroeger. Dit heeft men verkregen door een mag netisch regelmechanisme, waardoor de spitsen steeds op juisien afstand van elkaar gehouden worden. Nadat nog enkele vragen waren, beantwoord, werd de vergadering, met dank aan den spreker, om bij 11 uur gesloten. TER VERDUIDELIJKING. In ons berichtje in het vorig num mer over het rondrijden van bak-, kerspatroons in een taxi wordt ge wag gemaakt van den patroon F., die daaraan deelnam. Hiermee is met lxxloeld de heer H. Franken. Integendeel heeft de heer Franken zich er tegenover ons over uitgelaten, dat hij het optreden van deze bakkcispatroons zeer afkeurde. EEN ANDERE LEZING. Do bewuste bakkerspatroons men zie het bericht „Onverstandig" in ons vorig nummer geven than9 aan de politie kennis, dat zij van een gehou den vergadering kwamen en per Atax naar luns werden gebracht. Bij den bakker F. ontmoette zij den bakker B., en toen werd er „hoera 1" geroepen, maar dat stond niet in be trokking met de Bakkerswet en het geschiedde ook niet om de gezellen te plagen. Wij meenden ook deze lezing nu te moeien geven. Ook van de zijde der gezellen van den lieer F. vernamen wij heden, dat deze zaak alleen te wijten was aan een misverstand, dat thans geheel is opgelost. Aanbesteding. Het Burgerlijk Armbestuur le Am sterdam heeft een aanbesteding van levensmiddelen gehouden. Voor do le vering van 4275 kg. Goudsehc kaas waren de laagste inschrijvers G. v. d. Most van Spijk en Co., te Haarlem voor f 0.G7 per kg. Akte-examens L. O. Haarlem, 6 Juni. Gèex. 8 vr. cand. Geslaagd M. J. van Meerten te Haar lem. M. C. J. N. Meyer en C. G. Mont- fcort te Leiden, M. E. de Moei te Ber gen. II. C. T. J. Moriën te Enkhuizen, C. C. de Nie (woonpL niet opgege ven). Het examen voor de mant. cand. is afcelocDen. Een 7 Ü-j a r i g e. Maandag o. s. hoopt de heer N. F. Stades, oud-Jeeraar in de Fransche taal, aan het gymnasium alhier, zijn 70steu verjaardag te vieren. De heer Nicolaas Francois Stades wend 10 mi 1842 te Middelburg geboren. De Drinkhal. De Drinkhal der Sta al waterbron is gisteren bezocht door 55 personen. StegerschooL Van de candidaten, die het examen aflegden voor stenografie, 100 woor den-stelsel Someihausen—Steger, slaagden de heer A. F. van Alphen. mej. Joh. Ploeg, mej. G. G. lliibran- der, allen te Haarlem. BOAZ. „De Stand." meldt: Thans is definitief vastgesteld dat de jaarvergadering der Ver. van Ned. Patroons JBoaz" op Woensdag 3 Juli in „De Kroon" te Haarlem gehouden zal worden. Bestuursverkiezing moet plaats heb ben wegens periodieke aftreding van da hoeren A. Hogeboom, A. v. Leeu wen, K. Meima en P. Wielinga. De afcL Dordrecht stelt voor een commissie van 5 leden te benoemen, lie een volledig reorganisatieplan oor „Boaz" uitwerkt, en uiterlijk in September weer een algemeen e ver gadering te houden ter behandeling dier reorganisatie-voorstellen. Dordrecht zou alle leden van „Boaz" ingedeeld willen zien bij plaatselijke vcrecnigingen, deze groepeeren zich tot ringen, waarna de gezamenlijke ringen een provinciale afdeehng vormen (in den geest van Patrimo nium en Jongeimgsbond). Voorts stelt Utrecht voor. aanslui ting van „Boaz" bij den Midden standsbond. Hierna komen In behandeling do conclusion van het Rapport der Pachtcontract-cominissie, in te leiden door Prof. Mr. P. A. Diepenhorst. Na de pauze zal Mr. J. A. de Wildo van 's-Gravenhage een inleiding ge ven op de conclusiën van het rapport der Tariefscommissie. Om 11 uur vangt de vergadering aan. Na afloop is er een gemeenschap pelijke maaltijd. DS. CRAANDIJK. Als hulde aan de nagedachtenis van Ds. J. Craandijk is op een afzonder lijke tafel in de Stadsbibliotheek een verzameling zijner werken neerge legd: de Wandelingen door Neder land, de Gids van Haarlem, Drie we ken in Noorwegen, het bekende boek over de Hofjes te Haarlem, over drukken van zijn geschiedkundige ar tikelen enz. „Craandijk," aldus liet zich de bi bliothecaris, de heer Rutgers van der Locff, tot ons uit: „was niet gauw te vreden, zoodat, wanneer hij iets neer- schroef, het zeker is dat 't ook goed was. Historie vooral was zijn groote genoegen en tot de laatste dagen van zijn leven toe heeft hij daarin gestu deerd." EEN VREESELIJKE(?) GEBEURTE NIS MET EEN KALM EINDE. II. V., winkelbediende, wandelde Don derdag in den mooicn, stillen uvond omstreeks 11 1.4 uur op den Korten- dijk. Daar wordt zijn oor eensklaps ge troffen door den schrillen kreet „Moord". Stokstijf blijft ie staan; het bloed stolt hem in de aderen. De kreten „Moord, Moord 1" worden herhaald; ze komen uit een perceel aldaar. Wat te doen? Het hoofdbureau van politie telefonisch in kennis stellen is zijn eerste gedachte na den schrik. Dat gescliiedde. Twee kranige poli- tie-manncn omgorden de sabels, en vliegensvlug vertrekken ze naar het „Moord-perceel". Daar aangekomen vernemen ze dat man-lief dronken is thuisgekomen, den boel heeft opgeschept, en met zijn eega hooggaande ruzie heeft gezocht, zoo hoog, dat hij haar dreigde te slaan, waarop de lieve wederhelft de ijsclijke, in den donkeren avond zoo schril klinkende woorden: „Moord, Moord," deed hooren. Maar ze vernemen tevens dat de „would-be-moordenaar" reeds rustig in zijn mandje ligt. En de agenten, wat deden ze nu? Ze zeiden heel gemoedelijk: „Wel te rusten", en marcheerden af. Zoo eindigde deze vreeselijke ge schiedenis heel kalm. R. K. KIESVEREENIGING. In het gebouw St. Bavo, Smede- straat 23, wordt Dinsdag 11 Juni een algemeenc vergaderiug van de R.IL Kicsvereeniging gehouden. Als spre ker zal optreden de heer Mr. Paul Reymer, uit Hilversum. Het onder werp is: Sociale verzekering, in het bijzonder Invaliditeits- en Oudcrdoms verzekering. TORENBRAND. Een onzer medewerkers schrijft: In verband met het in de laatste raadszitting aangehouden voorstel omtrent het aanbrengen van een blik- sem-afleider top de Groote Kerk, her inneren we er aan, dat de geschiede nis ons leert dat het brandgevaar in deze niet denkbeeldig is. Blijkens aanteekeningen, voorkomende in de thesauriersrekeningen onzer stad, heeft de Groote Kerk meermalen in brandgevaar verkeerd, doch bleef door tijdig aangebrachte hulp telkens van vernieling verschoond. liet meest ernstige geval echter had plaats in den avond van 22 Mei 18ÖI, tengevolge van het inslaan van den bliksem in den toren. Aanvankelijk aldus een schrijver u:t die dagen zag men slechts een lichtje, gelij kende op dat van een kaars of van een lantaarn, doch spoedig werd het grooter en ontdekte men de ontzet tende ramp. Verschillende stadgeaoo- ten traden dadelijk handelend cp, klommen onversaagd den brandenden toren in en wisten "den brand meester te worden. Nu wij toch dit feit in her innering brengen, is het misschien voor do nog levende nakomelingen misschien wel aardig hier de namen te vermelden van hen, die zich bij dit ongeval zoo loffelijk en moedig heb ben gedragen. Zij waren: M. II. ivretsebman, torenwachter, J. Obdam, J. Drost, J. Hesse, J. K. Dróse, J. Mens, A. van de Noville, H. de Leeuw, H. van Servelle, J. Schoevaart, H, van den Nieuwenhof, R. Reinders, H. A. Nieuwenhuijzen, J. Ehxnan, P. van Buien, J. C. L. Kulendaal, P. Keun, loodgieter, D. Keun, F. de Koning en M. van der Steeg. De stedelijke regeering, erkentelijk voor dezen trouw en ijver, betuigde hun daarvoor namens de burgerij ha- 'en dank en vereerde elk hunner met :en zilveren medaille, waarop aan de eone zijde het stadswapen was afge beeld benevens een 8-regelig vers, waarin hun dank werd gebracht, Op de keerzijde stond de naam van hem, die deze gedenkpenning ontving. Bo vendien werd bij raadsbesluit aan de fier eerstgenoemde personen een om van 50 ter hand gesteld, wijl zij zich aan het grootste levensgevaar hadden blootgesteld, zóó zelfs, dat bun kleeren bedorven waren door het druipen van gesmolten lood. Een ander hoogst ernstig geval 'oiid plaats in 1839, n.L een poging lot brandstichting In de Groote Kerk. Bij den beschrijver van dit gebouw, Wolff, die als tijdgenoot op de hoogte was, lezen we daarover o.m.: „Maan dag 10 Juni van genoemd jaar, des morgens omstreeks 11 uur, werd door den metselaarsknecht Pieter van Oos tendorp, die boven in de kerk werk zaam was, op den steenen gang, loo- pendc langs den binnenkant van den westelijken gevel, een z.g. loodgie- tersslof gevonden, d.i. een ijzeren bak je, bij loodgieters in gebruik om sol deerbouten naar boven te hijschen en to verplaatsen. Daar dit voorwerp daar niet behoorde, maakte dit op Van Oostendorp een zonderlingen in druk en hij nep dadelijk de hulp in van zijn metgezel A. Stoel, die bene den in het kerkgebouw werkzaam was. Deze kon evenmin dc aanwezig heid der slof op deze plaats verkla ren en onwillekeurig rondziende, be speurde hij turfasch op een der bal ken, die tusschen het houten gewelf der kerk en den bovenkant van het orgel liggen. Bij nader onderzoek bleek dat een kool vuur tot asch was •erteerd. Deze brandende turf was door een gelukkig toeval op de eiken houten balk gevallen, zoodat de snoo- de poging tot brandstichting misluk te. De verdachte iemand van 81 ja ren vond men den volgenden dag dood in de kerk. Hij had zich door ophanging van het leven beroofd. TOESTEL TEGEN GASVER- STIKK1NG. Gisterenmiddag bezichtigden de Raadsleden in het Klachtenbureau der gasfabriek in het Pand een nieuw toestel ter voorkoming van gasver- sttkkmg, uitgevonden door den heer Kutten, directeur der gasfabriek te 's-Gravenhage. Oogenschijnlijk#een eenvoudig toe stelletje dat aan iederen gasmeter kan bevestigd worden. Door 't verzetten van een handle is men echter verze kerd dat daarna niet meer dan een zekere hoeveelheid, (maximum 3Ui L een wijzerplaatje naar believen te stellen, verbrandt. Is de aangewezen hoeveelheid verbruikt dan houdt de gastoevoer op. De werking is ns verwant aan 't békende systeem der muntgasmeters. Door de automatische sluiting van een klep wordt de toevoer gestremd. Dat een dergelijk toestel z'n nut kan hebben, blijkt wel uit de statistieken die aanwijzen dat alleen in Neder land al jaarlijks 40 a 50 menschen onvrijwillig door gasverstikking het leven verliezen. Benoemd. Mej J. Berdenis van Beriekonv !e Haarlem, is benoemd als lid der exa mencommissie voor de akte Fransch. HET JAARVERSLAG VAN DD KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABRIEKEN TE HAARLEM. Aan het lijvige in druk verschenen jaarverslag oRtleeiiéri v. ij het vol gende De Kamer hield in 1911 tien gewone en drie buitengewone vergaderingen, waarvan de verslagen destijds weiden medegedeeld. Uit de mededeelingen, welke dc Ka mer van verschillende zijden mocht ontvangen, blijkt dat de toestand d- r nijverheid in 1911 vooruitgaande was, hoewel die reeds^in 1910 bevredigend werd geacht. Dit" geldt voornamelijk van de laatste helft van het jaar, want in de eerste helft mocht de toe stand niet zóó gunstig genoemd wor den. Slechts de tabaks- en sigarenfabri cage schijnt minder te bloeien. Even wel moet nog in het algemeen opge merkt worden, dat de stijging der Ico nen voor sommige ondernemingen een hoogte heeft bereikt, die de concurren tie met ondernemingen buiten de stad zeer bemoeilijkt. De uiin of meerder gunstige toe stand van de arbeidsmarkt geeft ine Je den min of meerder gunstigen toestand van het bedrijfsleven aan. Deze kanh bij benadering worden gekend uit de werkzaamheid der ar beidsbeurs. Volgens de ontvangen mededr -En- gen was de toestond in het bakkers bedrijf bevredigend te noemen, de toe stand van de melkinrichtingen is, Dij verleden jaap vergeleken, onveranderd gebleven. Tengevolge van de hooge boterprijzèn nam het gebruik van margarine toe. De omzet in azijn steeg tengevolge van den bijzonder warmen zomer, die ook een vermeer derd bier-verbruik gaf. De afzet van likeuren in het buitenland was niet onbevredigend. De toestand der mine raalwater- en gazeusc dranken kan, niettegenstaande den mooicn zomer, niet gezond worden genoemd,"door de vervaardiging var. minderwaardige producten, tengevolge der concurren tie. De gang van zaken in de cacao- en chocoladebedrijven was in het af ge loop en jaar bevredigend. In "t tabaks en sigarenbedrijf daarentegen is de toestand niet gunstig, deels door ver scherpte concurrentie in het binnen land, deels door vermindei ing van het nfzet-gebied in het buitenland ten gevolge van de periodieke verhoogin gen der invoei-rechten. Ook door de toeneming van het siga- ei-ttenverbruik ten koste van de siga ren- en pijptabak, gaat de toestand er niet op vooruit. In den afzet van soda was een voor uitgang te bespeuren. In het zeen- bedrijf is de toestand vooruitgaande in dat der Haarlemmerolie onveran derd voor jam en ingelegde vruchten was het een gunstig jaar. De toestand der stoom - ve rf f obr i eken was niet bepaald gunstig te noemen, tengevolge van de zeer hooge lijnolie- markt en de metaalmarkt, terwijl de vraag naar duurdere verfsoorten N er" minderde. De toestand der ambachts-nijver heid in deze gemeente in 1911 mag be vredigend worden genoemd, hoe-wel de concurrentie-geest nog te veel me dewerkt aan te lage inschrijvingen voor bouwwerken en leveringen. De toestand in het steenhouwers- bedrijf was beter dan in 1910; in dat der houtbewerking vooruitgaande, In dat der meubelen bevredigend. De glas-industrie is vooruitgaande» de toestand in de biljartmake» ij be vredigend, in die der jalouzicu niet achteruitgaande. De toestand der technische bureaux was bavredigend; die der grossierde! ij in klompen niei veranderd. De zilver- smederij verkeerde in bloeicnden t- e- stand de toestand in het burger smidsbedrijf was niet slechter. Over 't algemeen was dc toestand un den sciieeps- en werktuigb-mw vooruitgaande. In de koperbeswer- king bleef de toestand stationair ÖC toestand der Haarlemsche ijzergieterij was bevredigend., In de spoor- en tramwagen-industrie waren de laatste maanden van 1911 beter dan de eerste. Echter valt te klagen over buit^nlandsche cuncur- centie met name die in België en Duitschland. De toestand van Caoutchouc-indus- trie was in 1911 niet veel verschillend met het daaraan voorafgaande jaar. De toestand van de Kat«-en drukke rij was bevredigend en vooruitgaande ook die in de damast- en lijnwaad- pakkerij. In de confectie-bcdrijven was <!e toestand alleszins gunstig te noemen. De boniwerkerij had liever een vroe ger intreden van de koude gezien. De toestand der chemische wassche- xiien is vooruitgaande, die der gewone

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1912 | | pagina 1