DAGBLAD.
TWEEDE BLAD.
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1912
Van onzen Reizenden
Redacteur
ilOE ONZE REGEERING DE VEE
ZIEKTEN IIELPT BESTRIJDEN.
In een kamertje op een bovenver
dieping in de Vinkendwarsstraat zat
ik te wachten.
Langs de wanden van het vertrekje
trokken de portretten van Ellas Met-
schnikoff, Charles Darwin. Robert
Koen, Vun 't Hoff, Hugo de Vries en
anderen heroën der wetenschap de
aandacht.
Wie do kaart van Rotterdam kent,
weerhoudt een glimlach niet als hij de
namen dezer eminente geleerden ge
combineerd hoort met een bovenka-
piertje in die typische grootestads-
olksbuurt van 't RoUerdfimsche
„Noorden". Als je uit de ven
sters naar buiten keek, was je
■ineens alle gedachten aan wetenschap
kwijt. Op ile, stoep beneden aan de
kazerne-achligc panden, morsige kin
deren, hier-cn-daar spelend onder 't
maar tijdelijk-waakzame oog van
buurpiaat-houdende juffrouwen. In
derdaad geen buurtjes voor proffen
van ~t gehalte, als ik opnoemde.
Maar Dr. J. Poels. die hier in 1904
begon de Rïjksseruniinrichting te ves
tigen, was er door allerlei omstandig
heden toe gebracht om hier zijn ar
beid te beginnen. Trouwens verder
San de gedachte aan do tegenstelling
san den aard van dit instituut en het
gemoedelijk buurtje, gaat do anta-
gonie van do Rijksseruminrichting
ten opzichte barer omgeving, niet. Ik
zou hel mij dan ook kunnen inden
ken, dat de omgeving grootere bezwa
ren heeft tegen deze wetenschappelij
ke instelling, dan die in omgekeerde
richting kunnen gelden. Want onder
het kamertje, waar ik zat te wach
ten, waren paardenstallen en daar
naast weer andere stallen en verder
op ook, in de andere straten, hier in
do buurt eveneens. En de nabuur
schap van ruim honderd paarden, om
van andere dieren nu maar te zwij
gen, lijkt mij niet zoo bijzonder ver
kieslijk.
Er zijn nu gemiddeld 120 paarden,
voortdurend in deze seruminrchting,
vertelde Dr. J. Poels, de directeur,
mij. later in zijn laboratorium, toen
hi| me overal in het instituut bad
rondgeleid. Die paarden heeft men
•■oodig voor do bereiding van de sera,
die gratis aan de landbouwers en vee
houders worden verstrekt, om bij hun
z;cke paarden te doen inspuiten. Ook
veor andere dieren worden deze
ziekte-bes trij ding sstoff en k laarge-
ir.aakt. En niet alleen voor dieren.
Wanneer een boer merkt, dat er
iets aan zn kaas, of aan andere zui
velproducten mankeert, dan zendt hij
monsters naar Rotterdam. Daar zoekt
men de oorzaken op en geeft raad,
boe men in 't vervolg herhaling van
T opgemerkte euvel Kan voorkomen.
Dr. Poels wees me in het, laborato
rium voor deze zaken een afbeelding
van een 'opengesneden kaas luct blau
we plekken. Zoo krijgen we ze soms
vai\ de boercii, wees de Directeur mij.
llicr in 't laboratorium vinden
we in zulk een geval dan, dat
de kaas bereid is met pas met lood-
houdénde stoffen geverfde gereed
schappen. Dan kan zich in de
kaas zwavcllood vormen, dut deze
blauwe kleur veroorzaakt Of iets
anders: de kaas is vol gaten, vertoont
eer. sponsachtig weefsel. Die openin
gen worden veroorzaakt door de melk
zuurbacteriën. YV e geven dan aan,
lioe men dat voorkomen moet 011 ver
strekken de geneesmiddelen daarvoor.
Hoe dankbaar de boeren dan zijn,
zei Dr. Poels, kunt u wel nagaan, als
ik u vertel, dut zoo'n rnuu van de
kaas, waar hij anders 50 voor maak
te, door dit gebrek maar 30 kreeg.
Als hij dan weer z'n ouden prijs ont
vangt is hij natuurlijk erg blij, dat we
hein geholpen nebben. Zoo gaat het
ook met hoereu, wier melk, bv. ooor
Uierontstekingen van liet vee, ondeug
delijk woidt. Lu al die dingen doel
du Rijks-instituut giatis. Daarmee
zijn we eemg in Europa. Want waar
men elders van deze inrichtingen
beeft, laat men de rnenschcn betalen.
liet hoofddoel van de Rijks-Serum-
inriehting, aldus legde de Directeur
mij uit, is om de nieuwere gegevens
voornamelijk met betrekking tot infec
tieziekten tier dieren, rechtstreeks
dienstbaar te maken aan den land
bouw. In do laatste 25 jaren is onze
keunis van de oorzaken en het ont
staan van vele ziekten van het vee en
ook van vogels en konijnen, belang
rijk toegenomen, zoodat de onderken
ning in vele gevallen met veel meer
zekerheid kan geschieden, terwijl de
bestrijding nu plaats heeft, althans
voor sommige ziekten, volgens geheel
nieuwe methoden.
Daartoo worden in liet instituut
bactéorologiscbe, biologische en schei
kundige onderzoekingen verricht en
van het resultaat er van aan den be
trokkene rapport uitgebracht. Heel
dikwijls reizen onze ambtenaren naar
do hoeven too, om geconstateerde ge
vallen te bespreken en een onderzoek
ter plaatse in te stellen.
De vraag lag voor de hand, of de
veeartsen wel erg met deze instelling
ingenomen zijn. Beschouwen zij u niet
als 'n concurrent vroeg ik Dr. Poels.
Neen, zei da Directeur, meestal gaat
het verzoek om raad via den veearts.
Dezen zijn juist onze Soruniinrichting
zeer genegen, oirdat zij niet over de
gelegenheid beschikken, om dergelij
ke onderzoekingen in te stellen op
bacteriologisch, scheikundig en biolo
gisch gebied en meestal ook niet inge
richt er voor zijn sera te bereiden.
In de kasten staan de keurig ge-
etiketteewle fleschjes, dio het groot
getal verschillende serums bevatten.
De bacillen daarvoor benoodigd, wor
den gekweekt In bouillon. Verleden
jaar is niet minder dan 1200Ü K.G. van
dit vleeschnat bereid. Daarvoor was
voor ƒ25011 vleesch noudig. De ge
kweekte entstof wordt bij de dieren
in den hals ingespoten. Do bacillen
vermenigvuldigen zich in het bloed.
Na den bepaalden tijd wordt het bloed
weer afgetapt en dit levert het serum.
De paarden, dlö gebruikt worden voor
de inspuitingen /zijn de zg. reforrn-
paarden van het leger. Maar ook an-
'deie diereu heeft men er vooi op
een weiland aan den Bergweg heeft
men stallen vooi 200 graote dieren en
voor GO varkens.
Als men zoo eens de kasten langs
j loopt, waar de entstoffen en serums
I bewaard worelen, dan leest men de
namen san een heele reeks ziekten,
waarvoor iiier het geneesmiddel voor
handen is besmettelijke longontste
king, goedaardige droes, reciilstijvig-
hesd, ulIe ziekten van paarden milt
vuur l»j paarden, rundvee, schapen
en varkens, houtvuur bij runderen,
mond- en klauwzeer, witte diarrhee
bij kalveren, longontsteking, even
eens bij kalveren, verwerping van
kalveren, nierziekten, vlekziekten en
longontsteking bij varkens, varkens-
1 pest, vogelcholera, enz.
Dr. Poels dicteerde mij een int-eres-
sant lijstje" cijfers, waaruit blijkt, wel-
ko groote verplichtingen de landbou
wer aan de Rijks-Scruminricliting
heeft en waaruit de lezer tevens zien
j kan, hoe de werkzaamheid van dit
instituut toeneemt.
In het eerste jaar van haar be-
j staan dan, bereidde de inrichting
sera en entstoffen voor 40.000 dieren
in het 2de jaar voor 100.000; in het
derde jaar voor 200.000; in het 4de
voor 225 (100 in 't vijfde en zesde elk
voor 300.000: in het 7de Jaar voor
325 000 dieren en in het 8ste zelfs
voor 450.000 dieren. Wanneer men
nu eens gaat uitrekenen, hoeveel geld
de gratis verstrekking van deze reus
achtige hoeveelheid serum den Ne
derlandsehen boer heeft kunnen doen
sparen, dan komt men alleen voor 't
laatste jaar tot een bedrag van
ƒ468.142. In acht jaren tijd heeft het
instituut den landbouwstand een
voordeeltje bezorgd, dat wel op ander
half millioen gulden te schatten valt.
En dan moet inen ook nog in reke
ning bréngen hoeveel uitgespaard
wordt, doordat allerlei indirecte
maatregelen overbodig worden. Bij
varkenspest bijvoorbeeld, zou een
ontsmetting van de hokken op ruime
schaal wel een anderhalve ton vorde
ren, die nu door tijdige inenting der
dieren overbodig wordt. Doze var
kenspest is een ziekte, dio in ons land
veel voorkomt en dan ontzaglijke
schade aanricht. In den laatsten tijd
wendt het instituut een serum tegen
deze ziekte aan, die volgens geheel
nieuwe methode bereid wordt.
Om de verschillende nieuwe metho
den van ziektebestrijding na te gaan,
is het noodig, dat dit geschiedt op de
plaats, waar de zieke dieren z:jn.
Voor dit deel van haar taak be
schikt de inrichting over een ambu
lant veearts, die zijn verblijfplaats
voortdurend verandert, naarmate de
ziektegevallen, waarvan hij de gene
zing door nieuwe methoden wil" na
gaan, dit vercischen.
Behalve de straks genoemde ziek
ten, houdt de Serum-inrichtingzich
in do laatste jaren bezig met de ziek
ten, die bij vogels, bijen, konijnen en
visschen voorkomen. Ook in dit op
zicht werkt het instituut in hooge
mate ter bevordering van de welvaart
van den landbouw.
Hiermee is zijn taak echter nog niet
geheel omschreven.
Het mclkonderzoek neemt cok een
belangrijk deel der werkzaamheden
in. In den laatsten tijd is daar ook
bij gekomen het wateronderzoek. Wie
meent, dat z'n drinkwater of ander
water niet deugt, kan het in de Vin
kendwarsstraat te Rotterdam laten
onderzoeken.
Dit onderzoek geldt dus niet alleen
den landbouw, iedereen kan daarmee
zijn voordeel doen. Dit betreft ook het
middel ter verdelging van muizen en
ratten.
Tegen dit ongedierte, dat niet alleen
den landbouwer veel schade doet,
maar ook door het overbrengen van
verschillende besmettelijke ziekten,
hot algemeen bedreigt, heeft de Rijks-
seruminriohting op krachtige wijze
den strijd aangebonden. Er wordt
hiertoe een serum hemd, dat bij de
muizen en ratten eftn besmettelijke
maag- en darmcatarbh teweeg brengt,
waaraan zij sterven niet alleen, dooh
die ook de oorzaak is, dat de doodo
dieren de levende besmetten, al is die
besmetting niet zoo heel aanstekelijk
Dit puiko middeltje wordt hier in
het instituut aan witto muizen toege
diend.
De gestorven dieren worden door
hun soorlgenooten opgegeten. Dat is
juist de bedoeling van de toediening
van liet gif, want daardoor wordt het
serum, dat uit het bloed vau de laat
sten wordt afgetapt veel sterker
liet probate middel, dat odk weer
aan iedereen gratis verstrekt wordt,
geniet al een goedo reputatie. Hon
derden flessoben worden verzonden.
In den tijd van mijn bezoek aan de
inrichting waren b.v. naar Friezen
veen alleen 200 fletschen verzonden.
Aan Dr. Poels heb ik gevraagd, of
dit gif niet schadelijk was voor men
skien, omdat bet wel voorkomt, dat
kinderen dergelijke muizen- eri ratten-
middehjes opeten.
Do directeur gaf als z'n moening te
kennen, dat 'het middel met heel seiia-
delijk is. Wel moet men oppassen, dat
de kinderen liet met de stof gedrenkte
voedsel niet opeten. Dut was wel eens
een enkele maal voorgekomen en dan
hadden de kandoren er een lichte
maagaandoening door gekregen, die
echter spoedig weer gonezetn was.
Na 't geen ik over de Rijksserum-
inriohting verteld heb, zal men kun
nen begrijpen, dat het werk van Dr
Poels en zijn 50 medewerkers in het
instituut zeer wordt gewaardeerd, j
ook door de wetenschap.
Een groot aantal veeartsen heeft
hier gestudeerd en slof verzameld
voor proefschriften en andere verhan
delingen. Ook de buitenlnndsche vee
artsen ijkumdiigo wereld, stelt zeer
veel belang in dit instituut.Wat blijkt
uat <le talrijke bezoeken uat alle deelen
van de wereld.
Ous Land bezit dan ook in de Rijks-
6eruminriehti ng, diie door haar prac
tise! ie werkzaamheid voornamelijk
iu het belang van den landbouw
werkt, een instelling die eenig in do
wereld mag genoemd worden.
JAC. C. M. Jr.
sproken. Men vermoedt, dat hij mede-
deelingen van do Italiaanfiche regee
ring, den vrede betreffend, over
brengt.
De vali, die na afloop van zijn zen
ding naar Italië zul terugkeeren,
heeft een lang onderhoud gehad met
den grootvizier.
Iu officieele Turksche kringen
wordt het bericht" Bevestigd, dat een
Ituliaunsche vloot voer de Dardanel-
lcn ligt. Men vreest voor een nieuwen
aanval.
Enkele schepen kruisen voor den
ing.mg van de Golf van Smyrna.
fêïsstenfendsch Overzicht
De oorlog tusscöen Italië en Turkije
In aansluiting op het bericht uit.
Konstóntinopel, dat de officieuse vre
desonderhandelingen in Zwitserland
hervat zijn, wordt verzekerd, dat de
reis" van den Ottomaanse hen troon
opvolger Y oussouf Izeddine naar
Zwitserland met een en ander in ver
band staat.
Men moet in de Turksche hoofd
stad zeer optimistisch gestemd zijn
ten opzichte van het welslagen der
besprekingen.
Een journalist vernam van een
Russisch diplomaat, dat de vrede on
getwijfeld tot stand zou komen door
bemiddeling van Rusland.
Uit Weeneu wordt nog geseind
Ernstige besprekingen tusschon Ita-
liaansche en Turksche onderhande
laars zullen spoedig in Zwitserland
opnieuw plaats vinden, en, naar hier
in diplomatieke kringen beslist ver
klaard wordt, zullen deze onderhan
delingen zeer spoedig tot bevredigen
de resultaten Leiden.'
In verband roet dit bericht is mis
schien van beteckenis, dat de vali van
Rhodes, die als krijgsgevangene in
Italië vertoefde, to Konstantinopcl
aangekomen is. Zijn aankomst wordt
in de Turksche hoofdstad veel be-
Uit Albanië
Een telegram uit Ueskjoeb meldt,
dat een overeenstemming is tot stand
gekomen tusschon do vertegenwoor
digers der Turksche rogeering en de
Allnmiërs, die nu naar hun haardste
den beginnen terug' te koeren.
Rustig is het evenwel nog niet.
To l'eskjoeb heerscht nog 'steeds
een paniek. De bazar is gesloten
Er komt tegenspraak van het be
richt, dat de Albaneezen Koprulu zijn
binnengetrokken.
L>e Turksche overheid heeft het ul
timatum voor den terugtocht der Al
baneezen met een dag verlengd.
liet consulaire corps zond een ge
meenschappelijke nota aan de Turk
sche regeering, waarin het mededce-
inig verzoekt van de maatregelen, die
genomen zullen worden tot bescher
ming van de buitenlanders.
De correspondent von do K ci 1 n.
Zeil. to Ueskjoeb geeft de volgende
schets van den toestand aldaar
„Het is zeven uur 's morgens Do
trein voor Mitrowitza staat gereed.
Rij het warme weder Is liet geen ge
noegen, in een bedompte» waggon te
zitten on de Albaneezen klauteren or
dus bóvenop. Zij hebben daar een
frisch zitje on een heerlijk uitzicht.
En het reizen is goedkoop. Komt de
conducteur om het biljet, dan zegt de
reiziger eenvoudig „het spijt mij
speelt achteloos met den trekker van
gijn geweer en de conducteur weet
wat hém te wachten staat, als hij
mocht aanhouden. Eiken middag te
gen den tijd, dat eon nieuwe' bezen
ding Albaneezen aankomt, verdrin
gen zich duizenden bij den trein, om
do nieuwe gasten to zieli Hoe nicer
gasten er komen, hoe liever het den
leiders is, want die massa maakt in
druk o>p de Turksche regeering, maar
de groote moeilijkheid is al die men-
ttiicn uit de bergen onder dak te
brengen. Voor hun voeding te zorgen
gaat gemakkelijker. Geld is er nog
genoeg in de 9tad. Van ieder wordt
namelijk eon bepaalde bijdrage ge
vorderd, en die moet dadelijk betaald
worden, of men krijgt ernstige onaan
genaamheden.
Dat beeft een bankier hier tor stedo
ondervonden. Do man zelf vertoef do
ln do Servische badplaats Wronska
Ban ja en zijn zoon leidde do zaken.
Op zekeren dag krijgt deze bezoek
van een vertegenwoordiger der op
standelingen, dio 15 pond sterling
van hem eischt, zijnde het gedeelte,
dat hij te betalen bad van de 250 pond,
waarvoor de gemeente aangeslagen
was.
De jonge man verklaart eerst zijn 1
vader te moeten schrijven; daarop
kan echter Diet gewacht worden,
want de Albaneezen hebben honger.
Aan het Albaneesche comité wordt,
dus kennis gegeven van de weigering
Dit ontbiedt den Jongen bankier. Hij
verschijnt echter niet. Nu halen vier
gewapende Arnauteu hem uit zijne,
woning en 'brengen hem naar hot co
mité, dat onmiddellijk met het ver
boor begint.
„Waarom betaalt gij de 15 poud
Sterling met
„Mijn vader
„Halt 1 50 pond 1"'
„Maar...."
„Stil, 10U pond 1"
En de anno begrijpt, dat het beste
maar is te betalen. Hij snelt naar
huis, haalt 50 pond en belooft, den
volgenden dug do rest te betalen. En
dat hij het ook doen zal, daar valt
niet aan te twijfelen.
De belastingen komen zoodoende
veel beter binnen, dan toen de re-
geering zo ir.de. Maar bet is dezé niet
geraden, later bét door de Albaneezen
gegeven voorbeeld op henzelven toe
to passen, want dut zouden zij zeer
kwalijk nemen. Immers, wanneer
twee hetzelfde doen is bet nog niet
hetzelfde.
Den buitenlanders is tot dusverre
nog niots in den weg gelegd en dat
bewijst, dat de leiders limine mannen
goed onder discipline hebben. Men
kan or echter zeker van zijn, dat deze
zich onmiddellijk aan die tucht zul
len onttrekken, zoodra de verpleging
te wenschen begint over te laten.
Binnenkort zullen er 20.000 Albanee-
sclie gaston in do stad zijn en dan zal
er geen geld en geen provisie meer
genoeg zijn en beginnen vermoedelijk
diefstal, roof en plundering.
En dat zal dan in de eerste plaats
aan de Turksche rogeering te wijten
zijn, want deze lieeft niets gedaan,
om het binnendringen dor Albaneezen
te beletten en Is dus verantwoordelijk
voor de gevolgen van haar werkloos
heid."
Tusscten TnrkUe en Montenegro
In een mooting te Cettinjo werd ge
protesteerd tegen de Turksche wreed
heden te Beran.i, en een motie aan
genomen, waarin gevraagd wordt,
dat do regeering den oorlog verklaren
zal aan Turkije.
De oorlogszuchtlgö opwinding
neemt dagelijks toe onder het volk in
Montenegro.
Volgens eon telegram is de Turksch-
Montenegrijnscho grensplaats Bera-
na volkomen ingesloten door Monte-
negi ijnschc troepen, die voortdurend
aanvallen doen op de stad en do ver
sterkingen.
In do stad is de staat van beleg af
gekondigd.
De generaal Ibruhim Pasja hoeft do
Turksche reservisten van Ipek e:i
Djakowa ouder de wapens geroepen.
Deze reservisten zullen, als zij aan
het bevel gehoor geven, naar Berana
gezonden worden.
De Turksche ministerraad hoeft op
zijn protest tegen het gebeurde te Be
rana uit Cettinjo (en antwoord ge
kregen, dat do Montenegrijnen, die
den aanval hebben gedaan, niet be- j
liooreu tut de geregelde troepen. Tur
kije heeft hierop den gezanten ver
zocht, de aandacht hunner regeerin-
gen te vestigen op de houding van
Montenegro, ton einde ernstige ver
wikkelingen te vermijden.
Revolutionairs woelingen In
Rusland.
Uit Petersburg werd geseind
In Kroonstad w orden door de com
mandanten van de vesting, in ver
band met den staat van beleg, enkele
dagen geleden afgekondigd, scherpe
maatregelen genomen tegen de revo
lutionaire beweging onder de troe
pen. De verloven worden sterk be
perkt. 's Nachts moeten de manschap
pen in de kazerne blijven. Het bezoek
aan herbergen en theehuizen is vol
komen verboden. Met heL onderzoek
naar de politieke gezindwid van do
manschappon is belast de ciiuf van de
gendarmerie in Kroonstad. De com
mandanten van alle troepen hebben
opdracht gekregen, zich te richten
naar zijn bevelen.
Om den Sultanstroon ln Marokko
Volgens de berichten uit 'langer
toonde de inlamdsche bevolking van
de stad do eerste dagen een zekere
vijandschap ten opzichte van den op
volger van Moulay Hafid.
Uok in de Spaaneche zóne was een
strooming merkbaar, om Moulay
Youssoef niet te erkennen.
Thans schijnt hierin verbetering te
komen ook uit andere streken van
Marokko komen berichten, die er op
wijzen, dat de sultansveraiideririg
waarschijnlijk geen aanleiding zal
geven tot ernstige troebelen.
Te Fez heeft de plechtige proclama
tie plaats gehad in tegenwoordigheid
van talrijke oulema's en notabelen,
zonder dut iets bijzonders voorviel.
Generaal Gouraud had trouwens de
noodige militaire maatregelen geno
men, voor het geval er onlusten
mochten uitbreken.
Ook te Larrasj en Mogador is alles
rustig gebleven; het oorlogsschip „Du
Chayla ligt op de reede van Moga
dor om de stad in bedwang to hou
den.
Uit Safi, Mequïnez en Marrakesj
zijn nog geen berichten ingekomen.
Zooals wij reeds meldden, vreest
men, vooral in de laatste stad, voor
ernstige incidenten.
Op het Spaansch© ministerie van
buitenlaudsche zaken is uit Tanger
het bericht ontvangen, dat de roghi
(pretendent) El Ileiba Marake^j is
binnengerukt.
Men verzekert te Parijs, dat do ge
publiceerde medcdeelingen over hel
ontwerp-tractaat tusschen Frankrijk
en Spanje voorbarig zijn. De onder
handelingen hebben vrij wel stil ge
staan tijdens de reis van minister
Poincarê, zij zullen na zijn terugkeer
hervat worden. Enkele quaestios. die
reeds geregeld heetten, zijn nog in be»
spreking.
Onze Lachlioek
De tijden zijn moeilijk, lieveling,
zei een man tot zijn wederhelft, en ik
heb allo mocito het hoofd boven wa
ter te houden.
Je zou jo hoofd gemakkelijk bo
ven water kunnen bonden als jo het
maar niet zoo dikwijls boven het bier
hield, antwoordde zijne eega.
Dokter Slaapt uw vrouw goed?
Echtgenoot: Dat hangt er vu» af.
Ze kan zoo vreedzaam als een lam
slapen, terwijl ik uren op en neer
loop in de kamer met onze schreeu
wende kleine, maar als ik laat thuis
kom en op m'n kousen de trap opga,
wordt ze al wakker en toont geen toe
ken van slaperigheid meer.
Patiënt: Dr. M., dio do stad vér-
laten heeft, was van moening dat
mijn kwaal van ernstigen aard is...
Nieuwe arts: Ach, mijn waarde,
aan wat liij u gezegd heeft, moet u
geen waarde hechten.
Patiënt: Zoo... maar hij heeft
me u aanbevolen! -
WILLIAM BOOTH, f
William Booth, de stichter van het
Léger des Heils, is gisteravond te Lon
den overleden.
Met hem gaat een veelbcteekenend
an heen. Hij werd den lOden April
1829 te Nottingham geboren, en ia
opgeleid tot prediker door een parti
culier godsdienstonderwijzer.
Hij begon terstond te Nottingham
aan de prediking in de open lucht. Iu
1852 trad hij in geestelijken dienst. In
1861 legde hij zijn ambt bij de New
Connection Church neer. üj> zijn rei
zen door liet land kwam hij te Lon
den, waar hem de ellende onder de
bevolking van Oost Londen trof. Den
5den Juli 1865 ving bij zijn pogingen
aan, om het lot van die bevolking te
irbe teren.
Eerst droegen deze pogingen den
naam van Christelijke Zending, die
zich in 1878 tot het Leger des Heils
ontwikkelde, hetgeen tot een organi
satie is gegroeid met vertakkingen in
54 landen en koloniën, met 20,000 of
ficieren en onderofficieren.
in verband hietinede heeft Booth
een groot stelsel georganiseerd ten be
hoeve van dc menscüen, die in den
strijd om het bestaan zijn onderge
gaan, van do hongerlijders, de zon
daars en misdadigers. In 1910 had het
Leger des Heils meer dan 900 instel
lingen vau weldadigheid Meer dan 0
millioen maaltijden werden in één
jaar verstrekt.
Hij schreef ook. De inkomsten van
zijn boeken en van de kranten waren
steeds voor de kas van het Leger.
De generaal moet genoegen hebben
gevonden in reizen, ofschoon hij op
reis even hard werkte als thuis. Vijf
maal heeft hij Amerika en Canada be
zocht, drie maal Australië en Zuid-
Afrika, tweemaal Indiê, eenmaal Ja
pan en verscheidene malen bijna alle
landen van Europa. Zijn laatste be
zoek aan Nedeiland was nog in het
begin van dit jaar.
Sedert het jaar 1855 was Booth ge
huwd met Catherine Mumford (over
leden in 1890), die hem in zijn werk
trouw terzijde stond. In October 1905
werd hem door het bestüur der City
te Londen het eereburgerschap ver
leend.
Zijn oudste zoon Bram well werd
chef van den generalen staf, terwijl
ook zijn overige zonen en dochters
zich wijden aan zijn werk.
Hoe krachtig stond generaal Booth
daar nog drie jaren geleden in den
Albert Hall te Londen, toen hij zijn
S03ten geboortedag vierde en deputa
ties uit alle landen der wereld hem
in die zaal kwamen huldigen. Dat is
feitelijk zijn laatste groote dag ge-
eest Sedert is hij gaan sukkelen met
zijn oogen, en hoewel aanvankelijk
genezing werd verwacht en hij zelfs
nog meer dun één buitenlandse Lie reis
kon doen, de krachten begonnen hem
toch blijkbaar te begeven. Operatie op
operatie volgde te vergeefs en 't
slot is geweest, dat de grijze werker
het licht zijner oogen geheel moest
missen en de nacht voor hem gekomen
was. Doch ook toen nog kende hij
geen rust, totdat het afnemen zijner
krachten hein tot niets-doen dwong
en thans is hij voorgoed heengegaan.
Eens verguisd, heeft William Booth
in de latere jaren zijns levens mogen
weten, dat zijn zegenrijke arbeid be
grepen is door de wereld en zijn werk
werd gewaardeerd. Waar hij kwam,
kwamen de machthebbenden van stad
en land hem hooren en begroeten
universiteiten hingen hem den eere
toga oui de schouderen steden ver
leenden hem het eere-burgerschap
Feuilleton
Het geheim van
de Tower HUI.
Lit het Engelsch, door
WILSON BARRETT.
22)
Hierdoor verrast, dwong hij, door
stil tc staan, den man, hem te pas-
seeren, tevens hem goed opnemende.
En zelfs in het schemerdonker
meende Justus hem altijd weer te zul
len herkennen een groote, zware,
bokserachtig uitziende woesteling.
Een flink en stevig heer, peinsde
Justus. Ik zou niet graag na donker
alleen met.hem over straat gaan. Ik
denk niet, dat ik direct naar huis ga.
Hij is nu verdwenen, maar hij kan me
vervolgd hebben. Ik zal eens kijken,
of hij werkelijk weg is.
Vastbesloten liep hij naar den hoek
van de straal, waarlangs de reus was
verdw enen. Er was laai .noch teekeo
van hem te bespeuren zcover Justus
bij liet lantaurr-licht kon zien en na
een oogenblik gewacht te hebben,
keerde hij om.
Het was niets, zei hij. Louter ver
beelding. De man vervolgde mij niet.
In ieder geval nu niet, befiloot hij,
terwijl hij zijn eigen stoep naderde,
voorzichtig om zich been ziende. En
in ieder geval kan ik vlug naar bin
nen sluipen, zoodaWiij niet weet, wel
ke deur de mijne is.
Binnen een seconde had hij den
knop gegrepen en was halverwege
binnen. Toen eerst, toen het te laat
was om terug te gaan, zag hij, dat
een tweede mar: uit tegengestelde
richting was genaderd, en hem kalm
van de andere zijde van de straat aan
keek.
Welnu, er is niets aan te doen.
Ik moet nu naar binnen gaan, dacht
hij ,en hij sloot de deur.
Eenmaal in zijn kamers, 6tak hij
zijn pijp om en ging zitten, om nog
maals het dagboek en do papieren
te onderzoeken, die. hij den vorigen
nacht onderzocht had. Hij was met
deze taak nog niet lang bezig, toen
plotseling de bel geluid werd en hij
voetstappen in de gang hoorde.
Justus spitste zijn ooren, want be
zoekers, nooit zeer menigv uldig in dit
rustige huis, waren al zeer zeldzaam
op dit avonduur en iets zei hem, dat
dit wat met hem te maken had.
Zijn vermoeden werd bevestigd,
toen een oogenblik later op de deur
geklopt werd en Betje haar hoofd
naar binnen stak.
Een briefje voor u, mr. Wise, zei
zij, een enveloppe in baar vuile vin
gers houdende.
Justus stond perplex. Een brief voor:
hem Terwijl er geen twee mensehen
in de wereld waren, die zijn adres
wisten.
Wie bracht het vroeg hij, den
brief, dien do meid hein toestak, aan
nemende, en er nieuwsgierig naar kij
kende.
Een man, antwoordde het meisje:
vaag. Een donkero man. Hij wilde
niet wachten, zei hij.
Goed, dank je, zei Justus. Je kunt
gaan.
Hij opende den brief.
„Geachte heer, (luidde het docu
ment), ik veronderstel, dat u het met
ui ij eens zult zijn, dat wij eenïge
quaesties van wederzijdsch belang
hebben en dat het tot ons beider voor
deel zou zijn, als we deze eens rustig
en uitvoerig konden bespreken. Ik
wilde u wel vragen aan mijn huis te
komen .doch vrees, dat u liever zoo
ver niet zult gaan. Daartegenover ben
ik ervan overtuigd, dat u ook begrijpt,
dat, boe spoediger w ij elkaar ontmoe
ten, hoe beter. Wilt u me daarom het
genoegen doen, om tien uur met mij
te soupeeren in hel Monico-restau-
rant, dus ongeveer terzelfder tijd uls
u dit ontvangt. U wachtende.
Hoogachtend
W. RIKE.
Justus keek naar dc klok. Het was
even na half tien. Alg hij nu vertrok
zou hij goed op tijd zijn voor de ont
moeting maar zou hij wel gaan Hij
ging weer zitten, en dacht na met het
briefje in zijn bond
Het was zeker, dat mr. Rike den
spijker op den kop had geslagen,'ver
moedende, dat een tweede tocht naar
St. John's ood niets uitw erken zou.
Hij zou zichzelf daar niet vertrouwd
hebben met het kleine mannetje niet
de roode oogen, dat hij dien middag
op zijn kantour had gezien maar
aan het souper in Monico, bij de over
vloedige verlichting, was dat iets an
ders. En de zinsnede „tot ons beider
voordeel" was te belangwekkend, al
mocht het ook anders uitloopen. liet
scheen Justus, dat hij toch wel eenigs-
zins op den door hem ingeslagen weg
vooruitkwam en hij had het volsto
vertrouwen 111 zijn kunde, om den
kleinen advocaat op zijn beurt te
overbluffen.
Ik werd vervolgd, dacht hij.
En dus hierom. Hij moet eerst liet
briefje geschreven en er daarna het
adres bijgevoegd hebben, vervolgde
hij, de enveloppe beschouwende. Hij
was van plan mij op le jagen en hij
deed het ook. Wel, het is geen dom
oor, die mr. Rike, en ik geloof, dat ik
eens moet gaan kijken, wat hij mij
te vertellen heelt.
E11 dus besloten, sloot hij het dag
boek en de papieren in een lessenaar,flonkerde een mes boven zijn schou-
nam hoed en jas, sloot de deur zorg- der.
vuldig en verliet het huis. j Moord Help schreeuwde hij, en
Hij had nog geen vijf en twintig me- het mes daalde,
ter geloopcn, toen hij er zich plotse- Ontzet voelde hij een scherpe pijn
ling van bewust, werd, vervolgd tel aan de zijde van den nek. Nog éen
worden. Hij keek scherp 0111 zich heen j houw en ik ben er geweest, daclit hij
en de duisternis doorborende, zag hijen hij worstelde woest, om vrij te
dat ©en zware gestalte hein volgde- komen.
Het is die reus van straks, dacht Toen, tot zijn verluchting, voelde hij
hij, en verhaastte zijn stappen. Doch plotseling do klemmende armen los
liet silhouet verhaastte zijn stappen ser worden en hoorde zijn eersten vij-
ook. Dat is vreeselijk, dacht hij. Maar and een reeks vloeken uitstooten.
een weinig verder ben ik in een druk-| Lamme kerel. Je hebt mij. in
ke straat. Hij liep steeds harder, plaats hem gestokenschreeuwde de
Maar, helaas zijn vervolger liep ook laatste, aan één arm rukkende, die
harder en nu begon Justus te rennen, op éen of andere geheimzinnige wijze
Zonder twijfel ware alles goed ge-aan den nek van Justus scheen vast-
gaan, wanneer hij ook gelet had op' gemaakt en Justus zag, dat hij in zijn
wat vóór hem gebeurde. Dit kon hij wilde worsteling den arm van den
echter niet. Zijn geheelo gedachte 1 woesteling afgewend had en dat de
concentreerde zich bij den reus, wiens' ander hem door den arm, die den nek
voetstappen niettegenstaande, ul zijn vasthield, heen had gestoken. Dit on-
pogen, hoe langer hoe dichterbij sche-i geval redde echter het leven van Jus-
nen te komen en een oogenblik latertus, wunt de man met het mes deinsde
was hij in de armen gerend van een een oogenblik verschrikt achteruit,
tweeden man, dien hij tc laut op- zijn metgezel maakte zijn arm vrij.
merkte.
Deze sloegen den agent om het mid
del en een oogenblik worstelde hij te
vergeefs, om zich te bevrijden.
en Justus, gek van angst, sprong tus
schen lien door en rende de straat
langs.
Hij stopte niet, vóór hij Waterloo
Toen was ook zijn vervolger aange- Station bereikt had en zakte neer op
komen.
Houd hem vast, Bill riep de
laatste. Houd hem vast, terwijl ik
hern de rest geef. En tot Justus' schrik
een stoel in de wachtkamer, waar hij
om een glas brandy hijgde, en pro
beerde zijn verwarden geest te con
ceit treeren.
