Letteren en Kunst
LOUrS BOUWMEESTER.
Het Hbld. sdhrijft:
Einde September zal het ervan Ko
men, dat Bouwmeester naar Ame-
pika gaat.
Met een gezelschapje vvan omtrent
zes personen, onder wie zich Meina
Irwen bevindt, zal hij in de voor
naamste steden in het Vereen igd Ko-
tninkiijk en de Vereenigde Staten
mimo-dronia's spelen: de eerste voor
stolling heeft te Londen Ln liet Coli
seum plaats. Met eon impresario zijn
overeenkomsten getroffen voor een
rondreis, die wellicht eenige jaren
duren zal.
Do grootste onzer levende tooneel-
epelers voelt zich nog jong en krach
tig, en ook het reizen en trekken
wordt een gewoonte.
Maar...
Och, dat is al zoo vaak gezegd!
WILLEM MENGELBERG NAAR
BERLIJN'.
Willem Mengelberg zal den 23sten
September in de Phiiharmonie te
Berlijn een symphonie-concert diri-
geeren, waarin de bekende tenor Leo
Slezak zijn medewerking zal verlee-
l» en.
Het Tooneel
'i'E AMSTERDAM.
ifulh - iford en Zoon. tooneelspel in
3 bedrijven, van Githa Sowcrby, door
de Kot. Vereen. „Het Nederlandsch
Tooneel'.
Rutherford en Zoon, het uit het
Engelsch vertaalde en Zaterdag voor
het c it door „Het Nederlandsen
Too* eel'' "■••"•eelde tooneclsluk, is,
znotLs hol programma vermeldt ge
schreven door een jong meisje. Dit
wek to in Engeland groote verbazing
en wij kunnen ons die verwondering
begrijpeil. Dit tooneelspel heeft in 't
geheel niets „meisjesachtigs", en het
is zeer zeker merkwaardig werk voor
een jonge dame, die ook weer vol-j
gen* h t programma doorgaans
sprookjes schrijft.
Rutherford en Zoon doet met zijn
schrille, dikwijls vrij forsche teeke-
ning en zijn somber, troosteloos mi
lieu meer aan het werk van een vol
wassen, door het leven ontgoocheld
man clan aan het geesteskind van
een pbÜliisch aangelegd jong meisje
denken. Men zoekt in dit pessimisti
sche stuk vergeefs naar een beetje
zonnige jeugd, naar wat verwarmen
de. troostende poëzie.
Ook iu de leekening der personen
zou men in de auteur eer een man
dan een viouw herkennen. Bij vrou
welijke auteurs treffen ons dikwijls
de zuiveraai'gevoelde en fiju-uiige-
werktc vrouwenfiguren: de mannen
echter worden door dc schrijfsters
in hun werk doorgaans vernoncha-
leerd of met blijkbare onmacht ge
schetst. En omgekeerd ontvangen de
mannen bij de schrijvers veelal meer
\icht dan do vrouwen.
Githa Sowerby nu heeft in de gave
en forsche teekening van John Ru
therford Senior blijk gegeven van
laat ik zeggen mannelijkcn aanleg.
Dezen kouden, egoïstischen zaken
man heeft zij mooi doorvoeld en
weergegeveneen jonge schrijfster,
die een dergelijke krachtige creaiïe
weet te. geven, toont zeker een niet
alledaagsch talent.
Een niet alledaagsch talent!" dit
was ook het vrij algemeen oordeel,
dat men tijdens de pauze in de cou
loirs opving. Het publiek was merk
baar onder den indruk van het zeer
goed geschreven en sterk-dramatische
tweede bedrijf. Of de opinie echter
bij het verlaten van den schouwburg
even or.verdeeld gunstig was, betwij
fel ik. Want na de pauze zakte het
stuk en ook het spel bedenkelijk.
Als geheel is Rutherford en Zoon
dan ook mi. een onvolkomen werk
van ecu jong auteur. Maar toch, een
schrijfster, die met haar eerste werk
het publiek gedurende 2 bedrijven
weet te boeien en zelfs tc enthusias-
rrieeren. mogen wij zeker in de too-
neelwerelcl van harte welkom heeten.
In Ruthei ford en Zoon" is zoo
als in tallooze tooneelstukken de
hoofdpersoon een koude, gevoellooze
zakenman, voor wien zijn fabriek al
les en zijn gezin niets is voor John
Rutherfoid Senior heeft den familie
naam enkel klank in dc woorden
Rutherford en Zoon. Voor
„Rutherford en Zoon", do door den
vader gestichte en door hem tot bloei
gebrachte zaak i= al zijn denken en
voelen, in Rutherford en Zoon ligt
's mans gansche bestaan voor Ru
therford en Zoon offert hij zijn heele
familie.
Dit heeft de schrijfster in uiterste
ik zou bijna zeggen in onvrouwelij
ke consequentie willen bewijzen.
De kinderen Rutherford loven on
der den druk der tirannie van hun
harden, gevoelloozen vader. John, de
oudste zoon, is in zijn opstandigheid
het huis ontvlucht. Hij is te Londen
getrouwd met een meisje uit het volk,
doch na zware 2iekte met vrouw en
kind bij zijn vader teruggekeerd.
Jane, de eenige dochter, leidt een
troosteloos, dor bestaan in het som
bere huis en smacht op haar 35-jari-
gen leeftijd naar 'n beetje liefde, ter
wijl Richard, als predikant, geheel
buiten het leven van zijn naaste om
geving staat.
Zeer goed heeft de schrijfster in I
de koude en kille atmosfeer van dit
„familiehuis" on de onderworpen
vrees voor don vadei bij al die kinde
ren weergegeven. Hoewel nu en dan
wat langdradig zij valt te veel in
herhalingen weet de schrijfster door
haar pittigen, typeerenden dialoog,
vol van w iit-Engelschen humor, ons
oezig te houden en op ongezochte w ij
ze in den toestand te brengen. Er was
stemming in dit eerste bedrijf en
ondanks het gebrek aan elgeulijke ac
tie boeido hot van het begin tot het
sinde. In dit bedrijf hooreu wij zeer
veel spreken over een uitvinding, dio
de jonge John gedaan heeft, welke
uitvinding voor do firma Rutherford
en Zoon misschien van veel nut zal
kunnen zijn. Het gaat met „Ruther-
ford" namelijk niet naar wensch. Al
éénmaal heeft de eigenaar geld moe
ten opnemen en. al weer wijst de ba
lans een verlies aan, zoodat Jolm" Se
nior geen verbetering in 'de toekomst
zieltenzij d> uitvinding van John
Jun. werkelijk winstgevend blijkt te
zijn. Doch de zoon is niet genegen het
golioim van zijn uitvinding tcrwillo
van „Rutherford en Zoon" aan zijn
vader te openbaren. Hij voelt niets
voor Rutherford en Zoon, de zaak, die
hem zijn kindsheid en zijn vorder be
staan heeft vergald. Hij wil zijn uit
vinding jiroductief maken voor zich
zelf en het gehcin dan ook alleen me
dedoelen tegen een behoorlijke som,
die hem onafhankelijk maakt van zijn!
vader. Doch daar wil de oude niets
van weten. Als hcofd van „Rutherford
en Zoon" meent hij. dat het reelit op
do uitvinding aan de firma toekomt
en hij sveet van Martin, den trouwen
meesterknecht, die het geheim van
don zoon kent, het waardevolle recept
in handen te krijgen.
Als John dit hoort, acht hij zich
door zijn vader bestolen en hij verlaat
voor de tweede maal de ouderlijke
woning, maar uu zonder zijn vrouw
en zijn kind en met het geld, dat hij
uit den lessenaar- van zijn vader lioeft
weggenomen. Ook Richard is on-j
begrepen als hij zich hier voelde
de w ijde wereld ingegaan en tenslot
te blijft de oude Rutherford zonder
zijn kindereu in het eenzame huis
achter, als hij Jane hoeft wegge
jaagd, omdat die iu haar verlangen
naar liefde een verhouding heeft aan
geknoopt met Martin, den meester
knecht. De eeniige, die bij hem blijft,
is Mary, zijn schoondochter, met
haar kind. In dezen kleinen Jolm,
zijn kleinzoon, ziel hij door allen
verlaten de nieuwe toekomst, niet
voor zijn huis, maar voorR u-
therford en zoon.
Zooals gc-zegd, heeft de schrijfster
iu de eerste twee bedrijven dit thema
krachtig en gelukkig uitgewerkt, la
de derde acte voelen wij echter, dat
het onderwerp haar te machtig wordt;
ihier is het maakwerk geworden en
gelooven wij niet meer aan de perso
nen en de situaties. Het slot vooral
wanneer Mary haar kind aan Ruther
ford verkoopt deed zeer geforceerd
en onwaar aan.
Trouwens ook in de eerste twee be
drijven heeft Githa Sowerby ons niet
altijd kunnen overtuigen. Zoo had de,
liefde van Jane voor Martin, den
meesterknecht, wel wat meer gemoti
veerd mogen worden. In het slot-too-1
neel van II, als Jane haar vader haar
wanhopig-troosteloos bestaan verwijt
en heui haar verlangen naar liefde in
het gezicht schreeuwt, kunnen wij
ons deze vrouw begrijpen, maar wan
neer wij later de suffe, onnoozelo
figuur van Martin zien, lijkt ons de
verhouding iusschen die twee vrij
onmogelijk toe. Doordat de. heer
Cbrispijn in zijn spel vooral nadruk
legde op het onderworpene, het ver
sufte van dezen trouwen knecht,
werd di© fout in de opvoering ook
sterk geaccentueerd en kreeg hel too
neel tusschen Jane Rika Hopper
en Martin in III iets pijnlijk-nnna-
tuurlijks.
Cmk in de uil vinding van den onbo-
nullizen John Junior hadden wij wat
minder vertrouwen dan zijn vader
en ons geloof in Rutherford als za
kenman kreeg zelfs een gevoeligen
knak bij het ontdekken van diens
lichtgeloovigheid.
Toch, ondanks deze bezwaren, een
in vele opzichten merkwaardig stuk,
dat zich wel op het repertoire zal
handhaven, vooral wanneer het blau
we potlood nog eens wondt gebruikt.
Wij hebben Zaterdag momenten
van prachtig spel gehad. Er komt in
het tweede bedrijf een lichtelijk aan
geschoten fabrioks^rouw op, die één
eakole scène te spelen heeft, eigenlijk
alleen om dien ouden Rutherford de
verhouding tuss.chen Jane en Martin
te doen kennen. Uit een technisch
oogpunt was dit tooneel een fout,
maar wij dankten daaraan een praoh
tige speelscène, want vrouiw Hen
derson was mevr. Mann-Bouwmees-
ter. Men moet mevr. Mann die aan
geschoten fabrieksvrouw zien spelen,
trillend van leven. Het was een stuik
realistische kunst, zoouls alleen een
Bouwmeester dat maar kan. Donde
rend klonk het applaus van alle ran
gen bij hare sortie en het duurdo
meer dan een minuut, voordal men
verder kon spelen.
Aan het einde der 2de acte kreeg
Rika Hopper na haar huwelijk in
de vnoantie thans mevrouw Rika
Hopper een welverdiende ovatie na
do reeds genoemde en door haar met
groote kracht gespeelde scène met
Rutherford. Jane Rutherford is
ook door haar aangrijpend stil spel
een zeer gelukkige rol van Iuka
Hopper.
Ko van Dijk bracht de hardheid en
de kracht van John Rutherfoid wel
over bet voetlicht; het was van den
heer Van Dijk een door sober
heid sterke creatie. Mevrouw Kor-
laar—-Van Dam gaf al haar humor
aan de snibbige figuur van tante
Ann.
Emma Morel is niet de actrice om
de passieve, lijdende Mary te spelem
De rol is trouwens ook vaag en ge
brekkig geschreven. Heel mooi was
even haar gebaar, als zij in gedach
ten haar kindje koestert. Jac. Reule
sj>eelde John Rutherford Jun. meer
als een vurigen, zeer bewegel ijken
Spanjaard dan als een nervopzen
Engelscfhiman. Deze jonge acteur laat
zich wel eens wat te veel „gaan" on
zijn plastiek is dan verre van mooi.
Het tooneel zag er meer Hollandsch
dan Engelsch uit. De regie heeft ech
ter dikwijls vooral in hot begin
wel stemming weten aan te brengen.
De regen had het publiek naar den
schouwburg gedreven; het was een
druk bezochte première. Men heeft
dikwijls vooral na het tweede be
drijf zeer enthousiast geklapt.
J. B. SG1IULL.
Stadsnieuws
MILITAIRE ZAKEN.
De bij de landweer benoomdo 2e
luitenant J. G. B. P. Oostermeijer
krijgt Haarlem tot standplaats.
Naar hei „Tlbld." verneemt, zal de
kapitein F \V. H. H. van Straaten,
van het HVie regiment infanterie te
Haarlem. In November den dienst
met pensioen verlaten.
De St.-Ct. van 25 en 26 Aug. 1912,
no. 199, bevat de goedkeuring van <le
wijziging der statuten van dc Noord-
Hollandscho Vereeniging tot bestrij
ding van de tuberculose, wnar aan
art. 3 een nieuwe alinea wordt toege
voegd: f. door het bevorderen van de
oprichting en de instandhouding van
stichtingen in het belang der tuber-
culose-bestrijding.
BAKKEN OP ZONDAG.
Ons wordt verzocht het volgende te
plaatsen:
Gisteren waren de bakkersgezellen,
ditmaal door andere vakarbeiders ge
holpen, weder druk in actie tegen bet
bakken op Zondag aan de Haarlem-
sche Broodfabriek.
Voor eon vijftal depóts werd met
berden gepost, en een nieuw mani
fest, dat in tegenstelling*met het
eerste nu gericht is ook aan de ver
bruikers van de broodfabriek, die op
Zondag alreeds geen brood betrek
ken en waarin verzocht wordt geen
brood van de fabriek tc nemen, zoo
lang de directie niet met het euvel
ophoudt, werd in 8000 exemplaren
verspreid.
Om 10 uur verzamelden zich de pos
ters met hun borden aan de Hout
poort en werd een manifestatie door
de stad gehouden, die de aandacht
van het publiek zeer zeker trok.
Alles had weder een ordelijk ver
loop.
Hel Hoofdbestuur van den Bakkers-
gezellenbond heeft in zijne vergade
ring van 18 Aug. ji. te Amsterdam ge
houden, besloten de volle aandacht
aan deze actie te schenken, en de af-
deeling alhier in staat gesteld alle
middelen aan te wenden om het doel
tc bereiken.
De manifestatie van gisteren was
dan ook do inzet van een campagne,
die de eerste weken zal gevoerd wor
den.
Dc afdceling Haarlem van den
Tlmmerliedcnbond besloot deze actie
to steunen, hare leden zullen aange
spoord worden geen brood van de
fabriek te betrekken zoolang niet toe
gegeven wordt, een aantal leden stel
de zich beschikbaar tot deelneming
aan liet agitatiewerk.
Andere vakafdeelingen zullen in
de eerstvolgende dagen eenzelfde be
sluit nemen.
Ook iu de kringen der christelijke
vakbeweging wordt overwogen, op
weJke wijze zij ten opzichte van het
Zondagsbakken aan de broodfabriek
krachtig kan ingrijpen.
Dit alles wijst er op dut de kwestie
van liet bakken op Zondag aan de
broodfabriek vooreerst niet van de
baan is.
Een minder prettige er
varing deed Zaterdag iemand op.
Toen hij om 12 uur thuis kwam, stond
er op de deur „welkom" met krijt ge
schreven. En 't bleek dat vrouwlief den
huisinventaris maar met den vracht
wagen had laten wegbrengen, niets
overlatende aan haar wederhelft dan
een tafel inet een bord er op en een
ouden leuningstoeL
Uit de Omstreken
BLOEMENDAAL.
Openbare vergadering van den
Raa i der gemeente Uloeuieuilaal, te
houden op Donderdag 29 Augustus
1912, des namiddags te 8 uur.
Ageuda:
1. Ingekomen stukken.
2 Aanbieding van het gemeente
verslag over 1911.
3. Voorloopige vaststelling der ge
meente-rekening over 1911.
4. Voorstel tot beschikking over een
gedeelte van het batig saldo dienst
1911.
5. Aanbieding der gemeente-begroo-
ting voor 1913.
6. Benoeming van deu voorzitter en
de loden der Financiëele commissie,
wegens periodieke aftreding.
7. Voorstel tot het verleenen van
ontheffing van bet voorschrift van
art. lObis der Bouwverordening.
8. Voorstel tot wijziging der Ver
ordening op het in voorraad hebben,
verweren en afleveren van melk.
9. Voorstel tot aankoop van grond
tot verbrecding van den Bloemendaal-
weg bij „Buitenlwist".
IU. Voorstel tot ruiling van grond
ten behoeve van den Duinlustweg
met de eigenaresse der gronden daar
langs.
11. Voorstel tot verplaatsing van het
meterhuisje der waterleiding te
Overveen.
12. Voorstel tot verbreeding van
den Vogelzangsche weg en den aan
leg van een nieuw gedeelte.
13. Voorstel tot stichting van een
openbare school te Vogelenzang met
oidcrw i i zerswoning.
li. Voorstel tot het bouwen van
een brandspuitenhuis te Vogelenzang.
15. Voorstel tot aankoop van grond
teu behoeve van den aanleg en ver-
botering van wegen, het stichten
eener school en het oprichten eener
vuilnisbelt te Vogelenzang.
'G. Vaststelling kohier schoolgeld,
2e kwartaal.
SANTPOORT.
Vrijdagavond sloeg het paard van
een melkkar van den heer Meijer,
terwiji in het dorp do melk gelost
■werd, op hol en maakte eene reis
langs den Brederoschen weg, den
Duinweg van Duin- en Kruioberg,
Westerveld en ging vorder hollende
den Driclvuizerweg op, alwaar het te
gen het inrijhek van het huis te Vel-
sen te recht kwam en daardoor tot
stilstaan Werfl gebracht
HAARLEMMERLIEDE C. A.
GEMEENTERAADSZITTING.
De Raad zal vergaderen op morgen.
Dinsdag, 27 Augustus, des voormid
dags te 10 uur.
Do agenda luidt
li Ingekomen stukken en mededoe-
lingen.
2. Vaststelling Gemeente-rekening,
dienst 191L
3. Idem rekening Algem. Burg.
Armbestuur, dienst 1911.
4. Idem rekening legaat Broekhui
zen, dienst 1911.
5. Adres hoofden der 0. L. scholen,
om verhooging der jaarwodden.
6. Adre3 onderwijzers en onderwijze
ressen, idem.
7. Adres wed. J. Jagtman in zake
verhuring land Haarlemmermeer.
8. Ontslag aanvrage niej. F. M Ru-
chelinann, al9 onderwijzeres aan de
0. L. school tr Houtrijk en Polanen.
9. Adres J. M. Ruiters, om het pont-
veer te Zuid-Schalkwijk weder to mo
gen pachten.
10. Reclames Hoofd. Omslag.
BEVERWIJK.
Men schrijft aan 'l Hbld.
In de Vereenigde Bad-Holcls te
Wijk aan Zee had Vrijdagavond een
schitterend concert plaats ten bate
van de afdeeiing Beverwijk van het
Centr. Genootschap van Hersteliïngs-
en Vacantïokolcnies.
Ten gehoore werd gebracht een uit-!
gezocht programma door mevr. I.
MosselBelinfante, mej. L. Menage
Cliulla, zangeres uit Berlijn, en de
hoeren Bram Eldering, Gerard Hek-j
king, Do Nancy en J. Mossel.
Dc avond slaagde in elk opzicht en
kunnen de kui stcuaars met voldoe
ning terugzien op de behaalde resul
taten, die do afd. Beverwijk in staat
zullen stellen haar werkzaamheden te
vervolgen.
Bij den dienst der dir. bel. is de
verplaatsing van den komm. 2e kl.
T. Kuipers van Weert naar Bever
wijk ingetrokken en in zijn plaats
benoemd W. A. v. d. Plas van Kerk
rad e.
TRAM SLOTERDIJK— AMSTERDAM
Bij het opmaken van de begrooting
van A dam, is men uitgegaan van de
Veronderstelling, dat iu het begin
van 1913 op lijn 12 (het paardetram-
metje mar Sloterdijk) clectrische
trekkracnl ingevoerd zal worden.
IJMUIDEN.
Voor hot examen Gymnastiek M. O.
slaagde te Utrecht de beer J. Michels
uit IJmuiden.
Pers-Overzicht
De Haagsclig Burgemeaster en de
iiOGtia uiBsdag.
De R.-K. „Residentiebode" schrijft:
Wat er nu gebeuren zal? Met den
mond vermoed olijk heel veel. Overi
gens gelooven we voorsluinds niet
aan „heldendaden".
Het beste zal zijn, dat de heeren nu
op Houtrust maar wat Wijven ver
gaderen en t picnic-karakter van
de protestbeweging, hetwelk mr. v.
Houten constateerde, nog wat door
voeren.
De a.-r. „Nieuwe Provinciale Gro
ninger Courant":
Onderwijl de soc.-de-m. pers met
veel geschal den „rooden Dinsdag"
voorbereidt en beweert, dat hij nog
schitterender zal zijn dan don vori-
gen keer, komt bet bericht, dot de
Haugsohe burgemeester don optocht
op den dag der opening van de Twee
de Kamer heeft geweigerd. Mr. Troel
stra zal zijn tegen-demonstratie moe
ten m.ssen. Men zal nïet in staat
zijn om, zooals. de bedoeling was, te
„concurreeren" met den koninklijken
stoet
Een vorigen keer viel 't zaakje in
't water, doordat de Koningin niet
verscheen. De roode heer on liepen
toen, als „De Standaard" zei, voor
den mal.
Natuurlijk rekende men er di tanaal
op, dat Hare Majesteit de Koningin
in dit jaar de Kamer weer zou ope
nen. Het was toch niet te denken, dat
onze Koningin zou wijken voor de
reclame van Mr. Troelstra? Thans
zou de boter dus geld kosten.
Maar bet is weer mis. De „Roode
Dinsdag" is verboden.
Wij gelooven, dat dit bericht aller-
wege met voldoening zal worden ont
vangen.;
Welke de reden ook geweest moge
zijn, dat onze Koningin een vorig jaar
niet in persoon de Kamer opende,
ons volk legde wel verband tusschen
dit wegblijven en den bintalen op
zet van den roeden kiesreclit-optocht.
Alleen de gedachte reeds maakte
kregelig- Mr. Troelstra heeft er niet
tegen opgezien ons volk te beleedi-
gen in zijn liefde voor ons vorsten
huis.
Mr. Troelstra plaatste zich te
genover onze geëerbiedigde Koning
in. Als de luister der koninklijke
macht uitblonk... wilde hij zijn luis
ter als leider van een klein deel van
het volk, dat aanspraak maakt op de
alleenheerschappij, stellen.
Dat de sociaal-democraten eenmaal
in de gelegenheid werden gesteld om
hun „groote macht" nu eens te laieu
Kien in den feitelijk verongelukten
kiesredhtoptocht, achtten wij op zich
zelf niet zoo kwaad.
Er is echter een grens.
Hot is gebleken, dat Mr. Troelstra
zijn zoo onsmakelijk spel met nog
grooter brutaliteit wilde spelen.
En daarom zal het besluit van den
'.Baagschen burgemeest r algemeen©
bevrediging wekken.
„De Tijd" schrijft o.a.:
Wij kunnen met verhelen, dat
hierin werkelijk een inconsequentie
gelegen is en zouden het heel wat
beier ge^ndcu nebben, indien de
burgemeester van 's-Gravenhage
reeds ten vorige jare de houding aan
genomen had "an thans. Daaraan
echter valt «net meer te veranderen.
De toestem nhig, vorig jaar verleend,
doot intusschcu aan de gegrondheid
dar argumenten tot weigering voor
dit jaar niets af.
Daar is van de zijde der socialisten
gedreigd: vong jaar en ook nu. Werd
huu optocht verboden, zij zouden het
er niet bij laten. maar tot andere
wrzea van manifesteeren hun toe
vlucht nemen. En zeker zijn hun lei
ders er do mannen voor, om in dit
geval v.oorö te houden en voor geen
schandaal en geen ordeverstoring te
rug te deinzen.
JVIen is thans gewaarschuwd.
Dc uitvaardiging van het verbod,
hoe wèl gemotiveerd ook, brengt voor
den burgemeester der residentie (en
voor hein ..iel alleen) een hooge ver
antwoordelijkheid rnedc, welke
wij vertrouwen hel vasteiijk met
helder bewustzijn zal worden inge
zien en oimer aanwending van alle
middelen, welke een wijs en krachtig
beleid voorschrijven, zal gedragen
werden. Hi, zal daarbij ongetwijfeld
alle welgezinde» aan zijne zijde zien.
'T MANIFEST DER S. D. A. P.
De Tel. schrijft
Het manifest der S. D. A. P. over
den verboden kiesrechtoptocht is vrij
kras. Het roept de partijgecooten op
tot een betooging „zoo mogelijk op,
anders rondom het Binnenhof" to
gen hel uur, dat de Tweede Kamer
's middags samenkomt.
Allereerst wordt geconstateerd, dat
do bedreiging verleden jaar op het
congres door mr Troelstra geuit, dat
nl. hij weigering, „de koninklijke
stoet dienstbaar zal worden gemaakt
aan de propaganda voor algemeen
kiesrecht" niet. wordt volvoerd. Im
mers. de meeting op het sportterrein
Houtrust blijft gesteld van twaalf
uur tot half twee, dus juist op den
tijd, dat de opening van liet parlement;
plaats vindt.
De leiders der S. D. A. P. blijken1
zeer goed te begrijpen, dat een mani
festatie tegen of raast den stoet der
Koningin voor hun partij, wat deu
geest van het volk betreft, allesbehal
ve voordcciig zou zijn. Daarom orga-
niseeren zij liever de gemelde Binnen
hof-betooging.
Het spreekt vanzelf, dat van over
heidswege deze „samenscholing" van
duizenden en nog eens duizenden zoo
veel mogelijk zal worden belet. Trou
wens ojj het Binnenhof zelf zal wel
riemand komen. De zeer nauwe toe
gangswegen, die daarheen leiden, zijn
zeer gemakkelijk af te zetten, wat ver
leden jaar reeds geschiedde, toen er
een relletje tegci den heer Lohman
ontstond.
De belooging zal zich dus om het
Binnenhof heen uiten, en dan ver
moedelijk wel het meest op het Bni-i
tenhof, waar duizenden „geborgen"
kunnen worden. Wij betreuren dezen
loop van zaken in hooge mate, en
zien een rumoirigen, woeligen dag iu
het verschiet. En dat alles in plaats
van een vreedzamen optocht, die geen
muis kwaad zou hebben gedaan.
Vervolg Binnenland,
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij kon. besluit is buiten bezwaar
van 's Rijks schetkist, benoemd tot
gedelegeerde der Nederlandsche Re-
geeriiig op bet van 17—23 October 1912
te Parijs to houden congres voor ver
gelijkende pathologie, dr. D. A. de
Jong, buitengew. hoogleeraar te Lei
den.
Is dr. C. Hofstede de Groot te
's-Gravenhage, buiten bezwaar van
's Rijks schatkist, benoemd tot gede
legeerde der Nederlandsche Regeering
bij liet in October 1912 te Rome te
houden Xde internationaal congres,
voor kunstgeschiedenis.
Is mi ti A. J. Loos ma van Weideren
baron Rengers, op zijn verzoek, met
ingang van 10 Sept.. eervol ontslag
verleend als burgemeester der ge
meente Menaldumadeel
Is met ingang van 16 Aug. dr. J. IL
A. T. Treeling, officier van gez. Ie kl.
te Den Helder, op verzoek, eervol ont
heven van het gezondheidsonderzoek
van te Den Helder en Texel uit zee
aankomende schepen.
Zijn met ing. van 19 Aug. benoemd:
lo. tot adelLorst le kJ. l>ij de zee
macht, de adelb. 2de kL le afd. bij liet
Kon. Instituut voor de marine te Wil
lemsoord L J. van den Boscn, J. A.
de Jongh, IL van Ramshorst, J. F. L.
Goedhart, F. J. Backer, jhr. IL P
Coertzen de Koek, J. H. van der Dos
sen, A. Prins, F. Pinke, E. A. van
Vloten, F. C. Haanebrink, L. W. E.
Rauwenlioff, M. A. A. Winkler, G
Th. J. Roorda, O. G. A. Netscher, J.
T. Th. Stuy, J. W. G. van Hengel, P.
J. Feteris, F. H. Agteras, L. G. L. van
der Kun, A. J. J. le Roy, P. A. Boom,
A. F. Herbert, P. H. van Wezel, J.
Huygou9, A. M. Hckking, W. van Mul-
ken, jhr. C. W. Versluys, J. van der
Feer, li. Pitlo, M. S. Wijnberg, P. F.
de Bruyn Tengbergen, F. E. T. ter
Bruggen, F. E. T.
Bruggen Hugenholtz;
2o. tot adj -administrateur bij de
zeemacht, de adspirant-administra-
teur II. F. Beekkerk van Ruth, D. B.
A. Franken en J. C. N'. Walter.
Is met ing. van 16 Sept. benoemd
tot inspecteur der registratie en do
meinon in de 35ste divisie te Almelo,
J. Jansen van Gelder, thans inspec
teur der registratie en domeinen voor
den ambulanten dienst
Is met ing. van 1 Sept. benoemd tot
adj.-directeur bij den dienst der tele-
grapbie, T. G. de Jong, thans hoofd
commies der telegraphïe.
Is met ing. van 15 Oct., aan J. Bent,
directeur van het post- cn telegraaf
kantoor te Wolvega, op zijn verzoek,
als zoodanig eervol ontslag verleend
Is met Ingang van 1 Sept. aan J. H.
\V. Tli. Reuners, te Wageningen, op
zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als Rijks-landbouwleeraar.
Bij res. van deu Min. van Kol. zijn
J. Jonker en J. C. Harten gesteld ter
beschikking van den G.-G. van Ned.-
Indiê, om te worden benoemd tot
derdo-sluurman b:j de Gouvernements
marine daar te lande»
Bij beschikking van den Min. van
L., N'. eu li. zijn de leeraren aa:i de
Rijks- hooge re land-, tuin- en bos.h-
bouvvschool te Wageningen, dr. A. IL
Berkhout. J. Jurling eu H. C. Rie-
mers ,voor het tijdvak van 1 Sept. 1912
tot en met 31 Aug. 1915 wederom aan
gewezen tot leden van den raad van
bestuur dier inrichting.
GEVALLEN.
Te Woerden is een 6-jarig kind van
den heer K. uit de bovenste verdie
ping op straat gevallen en bewuste
loos opgenomen. Het kind verkeert in
hopelouzen toestand.
ZONDAGS NIET BAKKEN.
Lu een onlangs te Midden-1 Joemstei
(N.-H.) gehouden vergadering vuu
Jiakkerspatroons, is besloten tv begin
nen met 8 September a.s.des Zon
dags ^een brood meer te bakken,
noch aan ue huizen te -oen bezorgen,
zoodat voortaan ook door de bakkers
■d© Zondag als wokolijk9cho rnstdag
kan worden gevierd.
HET KOLONIAAL INSTITUUT XE
AMSTERDAM.
De raad vuu behoor van het Kolo
niaal Instituut heeft aa_i B. va W.
van Amsterdam baricht, met de voor
loopige werkzaamheden der Vereeni
ging reeds zóó ver le zijn gevorderd,
d.it een mot onbelangrijk deel vuil de
in stellingen, die in baar nieuw ge
bouw zeulen worden gevestigd, reeds
in 1913, voorloopig in hulpgebouwen
te Aniste dam en te Haarlem, in wer
king kan worden gebracht.
iu verband Inormedi- verzoekt de
raad over dat jaar bereids in aan
merking xe mogen komen voor de bij
drage van 25 pCt. m de exploitatie
kosten van de Vereeniging, toegezegd
bij liet raadsbesluit van 25 uctober
1911. Die exploitatiekosten worden
voorloopig geraamd op f 49.500. De
bijdrage der gemeente hangt evenwel
af van de som, <iic door het rijk aan
de Vereeniging zul worden toegekend
en mag niet nteer dan de helft van
die som bedragen.
Aangezien nog niet vaststaat, of het
rijk dc aanvrage, om over 1913 iu de
exploitatiekosten bij te dragen, zal
inwilligen en, zoo ja, welke bedragen
hiervoor op de begrootingon der de-
parlementen van Koloniën en Biu-
nenlandschc Zaken zullen worden
uitgetrokken, terwijl evenmin zeker
is. dat de Vereeniging in 19J3 inder
daad de geraamd© 49.500 zal ver
werken, wordt als bijdrage in de
exploitatiekosten van het Koloniaal
instituut voorloopig f 1 op de begroo
ting gebracht
GEEN' VERGUNNING.
In de „Zaaulandsche Courant"
keest men, dat de burgemeester van
Zaandam de toestemming tot verkoop
van de zoogenaamde Oranjebloem op
3! Augustus, waarvan de opbrengst
uitsluitend zal strekken ten bate van
de Christelijke militaire tehuizen,
heeft geweigerd
INTERNATIONAAL CONGRES
VOOR ZEDELIJKE OPVOEDING.
Zaterdag werd het Congres voort
gezet Thans was aan de orde de dis
cussie over „Zedelijke opvoeding, be
schouwd van verschillend standpunt
(co nfessdoneelvrijzirmi g-godsdien-
stig en onafhankelijk van den god»
dienst).
Niet minder dan 41 sprekers waren
ingeschreven.
De president van het Congres, de
heer R. A. van Sandick, deed mede-
deeling van telegrammen van dank,
ingekomen van de Koningin, de Ko
ningin-Moeder en van den Prins der
Nederlanden, in antwoord op hulde-
telegrammen vanwege het Congres-
stuur.
Zaterdagmiddag hadden sectiever
gaderingen plaats.
Heden wordt 't congres voortgezet-
INTERNATIONAAL CONGRES VAN
HANDELSBEDIENDEN.
Te 's-Gravenhage is het vijfde inter
nationale congres van handelsbe
dienden geopend.
De heer Aug. Bruggeman, secreta
ris van de internationale federatie,
sprak de welkomstrede uit.
Namens de Nederlandsche organi
saties, vertegenwoordigd bij het con
gres, heette de heer R. Winkel dc nan-
wezigen welkom. Hij deelde o. a me
de, dat de Minister van Arbeid, do
heer Talma, uitgenoodigd, aan het
congres deel te nemen, verhinderd is,
doch vertegenwoordigd zal worden
door den directeur-generaal van ar
beid. den hoer Van IJsselstein.
Het blijkt, dat er 10 landen zijnver-
tegoi-woordigd, doer organisaties, die
te zamen ruim 142.709 leden tellen.
'Jot eersten voorzitter van het con
gres wordt de heer R. Winkel geko
zen. Tot onder-voorzitter wordt do
heer Otane gekozen, die Ierland
vêrtege.' woordigt.
Terwijl een commissie de geloofs
brieven onderzoekt, ving men de bo-
sprekingen aan over de drie eerste
punten van de enquête, welke inge
volge oen besluit, op een vorig con
gres genomen, is ingesteld.
Dezo vragen betroffen de grootto
van do loonou, het minimum, het
maximum eu Iwl gemiddelde en het
aantal dienstjaren, noodig om ge
middelde en maximum te halen.
Daarna werden er resoluties voor
gesteld.
DE VUILSCHIPPERS-STAKING.
De gezondheidscommissie to 's-Gra-
venhago is Zaterdagmiddag in spoed
vergadering bijeengeroepen, naar
aanleiding van osn ingekomen ver
zoek van B. en W., om hun college
van advies te dienen in verband met
den onhoudbaren toestand op ds
Aschstaal, tengevolge van het voort
duren der vuilechippersstaking.
Ook de commissie van bijstand voor
de openbare reiniging uit den ge
meenteraad heeft zich in een buiten
gewone vergadering n.et deze zaak
bedg gehouden. a
Verzekerd wordt, dat de hoeveel
heid vuil. thans op cie aschstaal opge
stapeld, dagelijks met ongeveer 500
M3. vermoddert.
NOG EEN KIESRECHT-OPTOCHT
VERBODEN.
Het verzoek van de afdceling Zut-
phen vau de S. A. P., om op Zon
dag 8 September vs. eeu optocht te
mogen hoUé*n met ontplooide banie
ren eu m -- ok van het Stationsplein
door ZutpliMi naar de Varkensweide,
alwaar do -.*n betooging wil
houden ten gunste van algemeen
kiesrecht, is door den burgemeester
der gemeente van de hand gewezen.
SCHIPBREUK.
Benoorden de zwarte ton 4, dei
Wielingen, is door den Vlissingschen
loodsschoener 4 drijvende gezien de
Ostender vischsloep 68, door het volk
verlaten.
