luiiors Ons
HET HOODE LICHT.
TWEEDE BLAD
Zaterdag 5 October 1912
Haarlemsciie
Handelsvereeuiging
Goedgekeurd bij Koninklijk besluit
van 12 Nov. 1892 No. 29 en gewij
zigd bij Koninkl. besluit van 21
Mei 1897 No. 58 en van 13 Juli
1909. No. 52.
Bureau: Jansweg 11, geopend alle
werkdagen van 9—5 uur.
felephoon No. 403.
Op 10 Mei 1832 werd bovengenoem
de Vereeniging hier ter stede opge
richt met nci doel de belangen der le
den op allerlei gebied te behartigen,
doch alleieerst de belangen hunner
handel ol beurijl te bevorderen en
wel speciaal door bet verstrekken
van iuluniialién en hel incasseoren
van. dubieuse vorderingen.
Voor posten welke men de vereeni-
ging ter invordering in hanuen steil
op buiten de stad woonaontige per
sonen moet 10 ct. porto worden be
taald. terwijl van alle vorderingen
door de vereeniging geind 3 pet. pro
visie wordt geheven.
In Juli en Augustus 1912 zijn 08
vorderingen tot een bedrag van
f 4254.14 netaaid; 19 voruenngeii rer-
dei: afbetaald en 17 vorderingen uit
gesteld.
bovendien hebben da leden het
rechi op bel hun gratis te verstrek
ken advies van de rechtsgeleerde ad
viseurs der vereeuigiiig de beeren
Mrs. lb. oe Haan tiugeiitioltz en A.
II J. Merens Spaarne 34 alhier, die
gemeente m 't algemeen betroffen en
altijd heeft zij daarvoor gesproken.
Het zou te ver voeren alles op te noe
men, waarvoor zij opkwam, alleen
dient nog vermeld, dat het hare be
doeling is, fn deze richting krachtig
voort te gaan.
In verhand h>ermede zijn in het be
stuur drie commission gevormd en is
daarvoor het bestuur uitgebreid. Van'
deze commïssiën bemoeit eene zich
met het Inforn atie- en Incasso wezen,
eeno met algemeene Middenstandsbc-
langen en is er eene voor Gemeente
belangen.
Mies te zamen genomen roepen wij
allen toe. hor-delnar of particulier
Steunt doze onze veieeniging door lid
te worden, het werk, dat zij doet en
waardoor zij ounoemeiijk veel goeils
tot stand brengt verdieni uwe synipu-
line en de conumuue, 3.50 per juut,
kan geen bezwaar zijn. Hoe sien.er
zij is in leueuiai, ües te nicer kuu
Oe Haarlemsen© Huuüelsvereemging
doen.
Sluit u bij haar aan len bate van
aller belang, dus ook in uw eigen be
lang.
HET BESTLUR.
Haarlem ia 9a 19e eeuw.
III.
Ons politiewezen heeft in de 19de
eeuw tul van wijzigingen ondergaan.
Hoeveel agenten van politie er in 1813
wa-ren, is ons mei bekend. Als com
missaris van poiuie vinden wij ver-
inelu Jan Ouo nugaaru. Ue.-.e heer
had twee jaar :e voren oneeuigneid
geuad met hel bestuur van „I'rOü
moet Blyoken", een oneenigheiil, die
ons de toeumaiige toestanden teo-
kent. Sedert 1794 sverd „Trou" name
lijk door ue regeering beschouwd a<s
een sociëteit, zeer legen den zin der
leden. De genoemde commissaris, die
gaarne in dien kring wilde opgeno
men worden, nam daartoe een eigen
aardig middel ie baat. In 1811 eisciita
hij in zijn functie van politiehoofd
Do pjaatsem, waar zq „de roep moes
ten doen", ,,so heit de klok", enz., wa
ren alle nauwkeurig aangegeven. De
klap, waarnaar zij ook klapwachts
heetten, deed ook dienst als alarm
sein. gelijk nu het signaal-trompetje
onzer politie. Uit de voor hen geldon-
bepalingen blijkt, dat zo in hun
dienst wel eens afleiding zochten in
een of andere tapperij en ook dat ze
zoo nu en dan „iets onder de kurk"
in hun wachthuis hadden, om oen
oude uitdrukking Ie bezigen, ja het
gcheurde soms, dat ze „boven hun
thee waren". En we kunnen ons dat
begrijpen. De drinkgewoonten v er-
den nog hobgtij, veelal zullen het wol
oud-gedienden .zijn geweest, die ónder
Wmo'eon hadden vdi^rd en de ver
leiding was voor hen groot.
Wil''en zij zich verzekerd houden
van de algemeene sym-nathie, dan
meestal zii uiteraard voel door de
vingers zien en naarmate zij welwil
lend waren, zal ook de dankbaarhei'
van bo'^nshobbendén groot zijn ge-
wee^*. Hun Icm was dan nok bijzon
der laag. Voor elke wacht kregen zh'
va» An»-:1 fot Augustus 3d. in Maart
en bepiemDer 40 en gedurende de ove
rige maanden 50 cent, en dit word
nog maar ééns per maand uitbetaald.
L)e sergeanten iiaüuen voor iedere
wacht 10 cent meer dan de man
schappen. Nemen wij hierbij in aan
merking, dat er voor allerlei verzui
men zware geldboeten bestormen, dan
kunnen wij ons voorstellen, dat liet
nu juist niet zoo'n begeerlijke betrek
king was.
lu iiet geheel waren er 19 posten,
waaruit de verschillende rondeu wer
den gedaan, nameujk aan de Vier
schaar (Schavot aan het stadhuis), de
Krocht, uroote Kerk, Bank van Lee-
iiing, Melkbrug. Oude Mannenhuis,
Vijfhoek, Verwulft, Raaks bij..de
Oude Gracht, Diaconiehuis in de Wit
te Heerensteeg, Hofje van Oorschot,-
Tweedé Nieuwe Gracht aan den
Kruisweg, Hofje van Staats, Begij
nen-hof, Koudenhorn, Klerk steeg,
Spaarn woud er poort, Korte Spaarne
bij den Burgwal en de Ilooge- of Lan
ge brug. Hieruit volgt dus, dat voor
kleine honderd jnar de binnen
•at beter werd bewaakt,
een afschrift van de ledenlijst en
exemplaar van de bestaanue wetten, stad heel
doch durfde er bijvoegen, dat hij ver- dan ten huldigen dage. Maar men
w plicht was de sociëteit te visiteeren, vcrgele niet de toen donkere slraier.
desgeweuscht ook in procedurei'i en waarom hij de!' löJeu- iV-,5'vcrwe^r'K i e:' v*le stegen en sloppen, de minder
gaf, heni het honorair lidmaatschap pned georganiseerde br-mdwer vol-
aU..S.«u,c..tCD erato ,oor fcu* op- bicd4n SS .Si
trecen natuurlijk echter alleen vooi j ojt was den heeren te kras en reeds wirvrsmvldelen. den bouw der huizen,
zuk-.u betiefleudo den handel of het; geprikkeld door te moeten staan on-'enz. alle factoren, die een strengere
bedrijf dei leden. j der politietoezicht, schreven zij hem bewaking noodzakelijk maakten
Bij eli.a vordering de reeh sgeleer- onder toezending der gevraagde af-j Hot kleine korps nachtwachts voor
den in hamier. gesteld moet 10 ct. schriftenIndien uwe betrekking, de buitenwijken (3 rergeants er
7 1 mijnheer, als commissaris van politie, m'-n) ^id in norf-'/---'< dezelfde in-
,oor po,-lo worden gevoegd, tow,jl deJ vlE,:l'tie der socletelto «SrdiK I ^urties. Zij hüL-n l,„„ ZnÓMhZ
van de bedragen der langs do-en m,]t UEd. altoos niet de bescheiden-j.vS san de Kleine Houtpoort en bet
weg. i'uge.oiuerde posten 5 pCt. moet Jiei-d, aan uw post verschuldigd, out- Plein. In 1848, dus oven voor do in-
woiVi.eu betaald. H.l-I. recht sgeleer- vangen worden, doch UEd. het hono- voering dar gemeentewet, was liet
den hebban het recht in geval van ge- rn''' lidmaatschap te offreer©», zoude aantal van 12 tot 24 man uitgebreid,
rechte!ke vervolging het door hun v^nV}s arL 1 "an onze grondwetten vermoedelijk door de uitbreiding der
Dooiiig 000,„.looide voorschot 10 vra- Stl'i'.f. ror_l,orin„en,i« dcoio,, _w„
'wanneer het noodzakelijk was WJ on
wil en verzot, maatregelen aan te
wenden, die de strafvervolging zou
den uitlokken. De nachtwachts ble
ven bestaan.
In het kort worden hier nog de vol
gende veranderingen vermeld. In 1862
had eeno uitbreiding plaats. Men
kreeg toer! o. a. 12 agenten voor den
dagdienst en twee inspecteurs, die
vroeger geen uniform droegen. Bur
gemeester Iordens bracht in 1873 me!
vergunning van den raad het korps
op een sterkte van 1 commissaris, 3
inspecteurs, 8 agenten 1ste- eri 8
agenten 2de- en 46 agenten 3de klas
se, benevens 12 van de 4de klasse. De
dagdienst werd daarna waargenomen
door 1ste en 2de klasse, de nacht
dienst door de drie eerste klassen. De
agenten der -kle klas waren bestemd
voor reservediensten. De salarissen
werden bepaald voor de 3 inspecteurs
respectievelijk op ƒ900. ƒ800 en ƒ800.
De jaarwedden der agenten ts'.e. 2'1
cn 3d" klasse bedroegen ƒ525, 475
en /156, h©hottd©ns verschillende
emolumenten. De inspecteurs moes
ten van bun laag salaris zelf voorzien
in hun klee-Urvg. Het is duidelijk, da!
de agenten 3de klasse met hun 15r
tracfement er nog een boraerhetrek-
kin-g bij waarnamen. Het zooe-vcn ge
noemde politiehoofd erkende dan ook,
dat zulk een toestand niet Ie hand
haven waa en wist eene g-ehecIe reor
ganisatie in 1875 tot stand te bren
gen, die wij in een volgend artikel
zullen behandelen, te meer daar de
daarbij gebezigde- argumenten nog
van kracht zijn voor het nog be
staand, maar geheel verouderd insti
tuut der 4de klasse agenten.
Parijsclie Grieven
go., wij UEd. hetzelve niet oanbie- mede, dat ue namen der sergeants in
u.„, oe.. „.zender der „ordering. de„,„ id„ 5tgd varen H. Smit, W. Huis-
Over ui de siad woonachtige per- De weigering geschiedde op gror.d man, A. GaBe, C. üuuoif, P. B. EI-
sonen grelt de vereeniging gratis van het aantal leden, destijds slechts fc-rSi J. van avereu ore der buite.i-
mondeliuge of telephnuische inlich- c'a' aangvtiomeu bon worden. I wijken G. Pollê, J. Zoutman en P.
ting; verlangt mende inlormalie Ue ndclil.vaclitó vonnden den voor-u ioiaaIi.
KuriIMvk uuo wordt Ü5 cl. berekend, """O»1** invoering
meenie. voor ons ligt een „reglement der gemeentewet ook nog zeer prinn-
teruijl voor mformaticn op buiten de van 1824 der nachiwacnts binnen de ticf. Nog steens waien er twee com-
eiad wonende personen 1 0.60 pl.m stad Haarlem". Dit was juist gefor- m.ssarissen, nameliik de beeren
5 ct. pi.rtovergoeding moet worden muleord, wam or bestond ook een van Brederode cn t"' de Veel ter
betaald. dergelijke dienst voor de buiten- j i1Pt korps bestond uit 8 agenten en" 5
Aan het kantoor Jansweg 11 zijn kwartieren, met andere woorden veld-of boschwachters. En onderhen
v«°r <l'e g-edeel en, gelegen buiten de treffen wij ook de namen Kion en
walen en poorten. j KoJdorie aan, eerstgenoemde agent
Do dienst binnen de stad bestond en laatstgenoemde bosohwachter "mi
nt zes sergeanten, 57 manschapiien, men die tot heden deze traditie 'heb-
bonevens drie noodhulp-sergeanten ben gehandhaafd.
12 man. Allen stonden zij onder j Het bureau vaii politie, destijds ge-
bevel en toezicht van den cotqmissa- vest'cd in de ZHJs'raat, was daeeluks
van politie. Artikel 16 hunner in- geopend van 10—2 uur, hoewel "er
struetïe was al bijzonder merkwaar-ste>eds een wacht in aanwezig was.
en luidde Goede oud© tijd 1 Bejaarde stadgenoo-
„De sergeanten on manschappen, ten vertelden rnij in kleuren en gou-
Oriderl. Infor. en Schuldïnvordering- ^'e wacht moeten betrekken, zul-reu de goede cigenscuappen diei
bureaux en Handelsvereonigingen jeü go®d geschoeid en geenzints op vroegere politiemannen, eenter eigen-
aaiigcslotei vereenigiiigen. Deze in klompen of holsbloltken mogen ver- schappon, <üe nu mei meer geduld
formation kosten 25 ct. schijnen, <»p een boete de eerste maal zouden kunnen Worden.
Het is noodig er nog eens uitdruk- va" het loon van een wacht, ten twee- j Trouwens, dat nei toezicht over-
kelijk op te wijzen dal goed infnrmee- c'e maa' me'1 susPensie voor den tijd dtig unvokioenue was, bemoeit niet te
ren, vooral naar nieuwe cliënten eene van zcs weken, en voor d© derde maal werden aangetoond. Maar langzaiiier-
bepaalde noodzakelijkheid is gewor- 0i5 van ontzetting van hun hand, doch geregeld, werd het korps
den, wuar zoovel© geheel onbekende j uitgebreid, deposities werden verbe-
personen zich in onze stad en aan- Uit dit artikel kan -veilig worden terd en de eischen hoóger gesteld. In
grenzende gemeenten komen vestigen.1 ofseleid, dat het klompend ragen in lts59 weid een nieuwe instructie vast-
Onder alle koren is kaf. 'dienst veelvuldig voorkwam en het is g^s.elu. u© twee-de commissaris (m-
Buvengenoemde Bond, waarbij 18 z^cr begrijpeliiik, dat d© autoriteiten speCicur) bleef beslaan ©u was meer
vereeniguigeii ïu de voornaamste zulks niet kondon toestaan, daar de in het bijzonder belast met de contró-
plaatsen van ons land gevestigd zijn nachtwachts op verren afstand hun le van den straatdienst, waarvan bij
aangesloten geelt, uit een© tweemaan- aanwezigheid aankondigden door hun eens per week een rapport indiende
delijkschc lijst van namen van per- geklots, iets waarvan gebruik ge- j Eigenaardig is het. dat toen (18591
soners omtrent wieg men wordt aan-maakt werd door ben. di© deze hoeren deze nepaling weixl gemaakt de die-
gerauei. inlichtingen te vragen voor in de nachtelijke uren maar lievernaren van policie zijn verpliet hunne
dat men met hen in handelsbetrek-rniei van aangezicht tot aangezicht1 verzoeken of aanmaningen aan bet
king treedt, waarvan het geheim on- zagen. 'publiek, on een beleefde en voedzame
geschonden moet blijven en die als ivuiax met dat al bleek, dat het een wijze te doen en.iich van het gebruik
■waarschuwingsmiddel uitstekende gemoedelijke tijd was. De sergeants van vloeken en ruwe uitdrukkingen
diensten bewijst. waren gewapend met een sabel of te onthouden
Waar eene vereeniging, die hare le- stok, de nachtwachts eveneens, doch I Uit deze officieel© bepaling zouden
coupuns k 1Ü ct. verkrijgbaar, waarop
men aan het bureau van den Burger-
lijken stand op het Raadhuis inlich-
tingen kan bekomen over de adressen
van hier ter stede op het bevolkings
register ingeschreven personen.
Verder zijn voor de leden verkrijg
baar legKi.iiuliekaarjeu, waarop zij
persoonlijk informatiëu kunnen vra
gen, in andere plaatsen bij de daar.
gevestigde en bij den Ned. Bond van
- - - - - -- - - I die
CCCXLVIII.
In deze maand October zal te Amiens
bet congres van lichamelijke opvoe
ding en scli ooi hygiëne plaats hebben,
onder voorzitt< rschctp van den heer
Klotz, afget aardig de van do Sorume
en minister van Financiën.
Het is te voorzien, dat er door spe
cialisten in onzen tijd van razende
knapheid heeft men op elk gebied en
zelfs op elk gebiedscnderdeel tal van
specialisten mooie redevoeringen
zullen worden gohcuden over licha
melijke opvoeding in de stad en op 't
land, zoo voor jongens els voor meïs-
jesover spelen binnenskamers en in
de open luchtover sportieve spelen
en athleliek over de inmenging van
onderwijzers e van ouders of ver-
waiiien over staatszorg en over par
ticulier iuiuuliel tec zake enz., enz.
Dai idtes iiecnit eculer riret weg, dai
de ëyniiiastie.i en alwaï maar vorder
Uioi. ücuauic.ij.-.opioed.i.g m verband
staat, ter scnole zoo niet m een Kwa--.
do.u leuk Siaun, dau lucu zeker, noch
o.idei de kiudeicn zeiven noch onder
de oudeis, in voldoende mate aanhan
gers vinden De leerlingen spijbelen
op de gymnast ekkssen de ouders
gaan zulks geenszins tegen, en de m-
derwijzers of leeraren zien dal „cou-j
per a la gymt astique" door de vin-,
gers.
Brederode cn C. de Vogel, tervv ijl 1 u at JS de °°rzaak van die onver-
- schilligheid en die slapte? Hoe komt.
bel, dat de leerling, voor wien de gym-
nnst.ielilps fiDn heerliikp. nnlsnanniiiE
nastiekles een heerlijke ontspanning
moest zijn, die traciit te cntloopen ?j
Wat is de reden, dal kinderen, die
toen over het algemeen „dol" op al
lerlei spelletjes zijn, de gymnastische;
oefeningen, welke immers vroeger 7.00
in aanzien waren, schijnen te schu
wen? Zoo de welgebouwde als de li
chamelijk slecht ontwikkelde joi.geus
hebben c-r een broertje aan dood.
Ligt dat alles wellicht aan de gym-
nastiekleeraars
Wel, er zij... als ik het niet erg mis
heb, gymnastiekleraars genoeg,
gaarne meer zorg zouden wenschen te
UvowWiUi ao.. 0,^»oe-
ding der kinderen. Doch zij vinden,
(lat do „üuiveioité" i.ta l© dici) op
zichte allesbehalve steunt. En ook üe
ouders werken hun streven, hun po-
gingcii lègèn. Dat ontmoeu.gt iieu.
Het ligt dus vrijwel voor de hand,
dat de wijze, waarop de gymnastiek
lessen vvoideu gegeven, verre van aan
trekkelijk is.
Is het dan niet mogelijk, daarin
verbetering te brengen
Lucien Descaves, een der weinige
litteratoren, die genoeg vitaliteit lieb-
ben om zich ook met sociale en sociolo
gische vraagstukken bezig te houden
Lucien DescaveS beweert, de moge
lijkheid daarvan met eigen oogen te
hebben gezien. Toen bij eens een
rneisjcsburgerscbool bezocht, zag hij
ettelijke meisjes lustig en vroolijk al
lerlei harmonische bewegingen uïtvoe-
onder leiding van een gymnastiek-
leerares, die zien voor de rhythrni-
den al deze voordeelen en gemakken do sto-k was voorzien van een ijzeren we kunnen opmaken dat die eoede
aanbiedt, slechts ƒ3.50 jaarlijksche punt (voor het uitglijden bovendien cigonschaopen" wel eens wat te wen
contributie vraagt,, is dit zeker een vyaien de nachtwachts nog in het be- schen overlieten. Maar vooral ook
22 z,",van houten klap«lie door ml.l- we.xl hun op h«t hart gedrukt, pre- sche «ihetieV,"de medewerking van
Z7L ESii.l,"il"t r°Jen Ol» lijf ventiel op te tred™, want „itdrukkl con violist bad verzekert. Toen de
d.Sr2ii7f' BCdlragen. B„ do ronden moes- lijk word bun gelast, dat rij bij alle schrijver zijn welgemeend complimant
de stereo.,g.ng doet: steeds heeft a.j ten zg tweemaal, met aeer kleine tas- overtredingen trachten misten de over dezen vorm Vei llehamal«ta op-
du hêïtlST t!vh-«k schenpocoen, twee slagen met do klap orde te handhaven of te herstellen voeding bij de directrice afstak, rrnt-
ÜI- hare telen in t b.izonrlor en onze doen en iorvolrees bet nor uilroepoi,. ,.i ii i,„n,lelijke schikking" cn alleen woorddt de» op spijtigen toon
F u S|I ©ton
Roman ui' htt Duitscb
van Anny v. Panhuys.
18)
Zij dacli1. na. Zekerheid moest zij
echter in elk geval hebben, daartoe
was zij al te veel in haar plan ver
diept, zoo gemakkelijk wilde zij liet
maar niet opgeven. Een meisje, waar
van men voorloopig niets anders wist,
dan dat de vader den titel van Rat
voerde, ter wille van zoo'n meisje zou
Jadwign v. Ruppen haar lievelings
plan beslist niet opgeven. Zekerheid
Zekerheid 1 klonk het in haar binnen-
Bte. Eén gedachte kwam plotseling in
naar hoofd op. A-s iemand in staal
was haar zekerheid te verschaffen,
(Jan was het Casiuiir Richarski. Zij
wilde int ar hem toe, morgen dadelijk,
weia behoef2e heeleinaal niet te we
len waarom zij dadelijk weer naar
Berlijn ging.
Richarski was zeer verbaasd, toen
mevrouw Jadwiga, hen, nadat zij pas
nog in Berlijn geweest was, weer cp
zijn kantoor kwam opzoeken. Maar "t
verheugd on! iel deren van zijn oogen
Dit feest zal helaas niet lang du
ren. De gymnastïeklccrares, die u
aan het werk hebt gezien, vervangt
tijdelijk een andere, die nu met een
maand verlof is. De violist is een
goede kennis van haar, die belang
stelt in haar werk. Komt de andere
juffrouw terug, dan beginnen op
nieuw de vervelende oefeningen naar
het officiï-cle program en de verzui
men der leerlingen.
Er schijnt echter ook nog een an
dere reden te zijn voor den achteruit
gang der gymnastiek. Hoe ongeloof
lijk liet ook klinken moge, de feiten
doen de meening post vatten, dat liet
sportwezen afbreuk doet aan de ech
te, heilzame lichamelijke opvoeding.
Trachtte men toch voorheen spieren
le verkrijgen om aan sport. In al haar
uitgebreidheid te kunnen doen, thans
doet men aan sport, cn meestal
slechts in een enkel harer ond-.rdee-
ier», om zich eenige spierbundels te
erschaffen. Ook te dezen aanzien
.:nt liet specialisme meer en meer
terrein, ten nadeele én van de kracht
1 van de schoonheid-
Merkwaardig is het, dat doch om
andere redenen de sportmenschen
Frankrijk zich thans ongerust ma
ken over wat zij de verslapping van
I'Tankrijks sportieve kracht noemen.
Men vraagt athleten en zoekt naar de
beste middelen om ze te kweeken voor
de revanche in 1914, Le Berlijn, op de
nederlaag, geleden bij de Olympische
spelen te Stockholm.
Heeft liet Fransche ras, uit een
oogpunt van sport beschouwd, den
toestand zoo donker in te zien? Heeft
Frankrijk dan niet de beste fietsers
der wereld? Kunnen zijn hardloopers
niet wedijveren met die dor andere
landen? Komt, wat de rijkrnakende
bokskunst betreft, Frankrijk niet on
middellijk na Amerika? En zijn de
Fransche worstelaars niet vermaard
om hun zeldzame behendigheid en
vlugheid?
Het schijnt, dat het Amerlkaansche
ras gezegevierd heeft bij do Olympi
sche spelen te Stockholm. Doch wel
beschouwd bestaat er geen Ameri-
kaansch ras. De honderd milliotn
menschen, die zich onder de „stars
and stripes" scharen, behooren tot
alle aardsche rassen. En de prijswin-.
nende Amerikanen op bovenbedoelden j
weostrijd waren een Italiaan, een
Duilscher, een neger, ccn Polynesiër
en een Indiaan. Slechts deze laatste
was feitelijk een Amerikaan schoon f
geen Yankee.
Zóó zou elkê natie wel kunnen ze
gevierenmet vreemde elementen.
Bovendien is het gebleken, dal die 1
zegevierende .Amerikanen" bijna zon
der uitzondering specialisten waren,1
uitsluitend getraind op één sportief
spel waartoe geen geldelijk offerte
groot was.
Dergelijke „phenomenon" hebben
bitter weinig uit te staan met een
heilzame lichamelijke opvoeding. Een
bokser, die kopje duikelt, wanneer
men hem maar even aan zijn beenen
trekt; een worstelaar, die niet be
stand is tegen een vuistslag; een
harölooper, die geen mud aardappe
len op zijn rug kan houden zulke
pbenomenale specialisten vertegen
woordigen geenszins de physieke
kracht van een natie. En het feit, dat,
om slechts een sterkeprekend voor
beeld te noemen ,de wereldkampioen
bokser Jack Johnson een neurasteni-
cus is, die buien van liuilcrigheid en
zelfmoord neigingen heeft, geeft al een
zeer slechten dunk omtrent dé hygië-
nisehe waarde van de moderne spe-
cialïsterij op sportgebied. Aan de
Olympische spelen in oud-Grieken
land deden geen specialistische mon
sters rnede, doch harmonisch ge
bouwde mannen, die in allerlei licha
melijke oefeningen bedreven waren.
Niet oter i.e; resülaat van ae
Olympisch© spelen te Stockholm be
hoeft Frankrijk derhalve to treuren.
Wel is eelucr het feit alanneerer.d,
dat c»p elk jaarlij'ksdh contingent
25000 jongelieden ongeschikt worden
bevonden voor eiken militairen dienst
en 20.030 om veKhtsoldaat le worden.
Voeg daarbij een gclijik getal, dus
45000 physick gebrekkige jongemeis-
jes, en ge verkrijgt 'n 90.0'.0 lichame
lijk minderwaardige jonge menschen
van 20 jaar. Rekent ment er de ge
brekkige ouderen bij...
Wat is daar de oorzaak van?
Geneesheeren blijven daar hét ant
woord niet schuldig op. Zij spreken
verschrikkelijk© woorden uit: dege
neratie, erfelijke belasting, alcoho
lisme, tuberculose, enz. Bon! Doch
het komt mij voor, dat ook het ge
brek aan deugdelijlke lichamelijke op
voeding er schuld aan is. Deug lelijke
gymnastiek staalt alle spieren, en
een gespierd lidhaam is, zoools reeds
vaak in medisch© rappoiien is ver
klaard, min of meer een natuurlijk
preservatief legen uitspatongen. Niet
slechts de tegenwoordige, docii ook
de komend© generatie zou er mede
gebaat zijn.
Velen benieuwt het dus ten zeerste,
welke besluiten genomen zullen wor
den door het congres van lichamelij
ke opvoeding en schooltiygiëne.
Orn. met een sprong, cp het spijbe
len of aoMer-de-haag-loopen terug te
koinen, héél strenge iner.sohen hebben
zich met deze kinderlijke ondeugd,
die thans niet een geleerd woord „ub-
sentéisme" wordt genoemd, hoogsl
eigenhersem g bemoeid, met dit merk
waardige resultaat, dat voortaan Ihet
schoolverzuim gerechtelijk strafbaar
is, dat wil zoggen: tnstod© van paat
jes of maatjes zullen dienders <W
glimpieperlge kinderen straffen. Dien
ders zullen spijbelaars opbrengen",
en een klap van een al te ijverigen
klabak zal daui misschien wel door
de vingers worden goa en.
Of door dezen maat:eg:-1 het school
verzuim, althans ten aanzien der
gymnastieklessen, zul afnemen?
I11 elk geval heb ik mijn kinderen
ter zak© meenen te moeten waarschu
wen. Wel hebben ze lot dusver nog
nooit gespijbeld, doóh voortaan wordt
als ik het kindergemoed ken, h&t
zaakje aantrekkelijker. En dat zou
weieens de spuigaten kunnen ult-
loopon. Een kind met een gerechte
lijk dossier, wegens sc'ncol-, dus
plichtverzuim... brrr!
OTTO KNAAP.
verried haar meer dan alle woorden,
hoezeer hij zich over haar komst ver
heugde. lieden zond de Poolsche juf
frouw Schulz eerst heelemaal niet weg
om Selzerwater te halen, van de vof-
komen onschadelijkheid van het on
beduidende meisje overtuigd, keek zij
heelemaal niet naar de armoedig ge
kleed© machineschrijfster. Zij sprak
weer in haar moedertaal met Casimir
Richarski, en zonder veel aarzelen
ging zij direct op haar doel af, Ri
charski gaf daar zelf de eerste aanlei
ding toe, want hij vroeg met de groot
ste belangstelling, of de verloving van
Wera nu spoedig kans op verwezen
lijking had.
Mevr. Jadwiga fronst© daarop de
wenkbrauwen.
De zaken stonden heel goed en
staan misschien nog goed, antwoord
de zij, maar er zijn plotseling gasten
op Buchenau opgedoken, een oude
heer en zijn dochter en die dochter
wekt mijn wantrouwen op.
Wantrouwen?
Richarski ging tegenover Jadwiga
zitten, die al plaats genomen had.
Ja, liet meisje is opmerkelijk
mooi, en barones Buchenau heeft zoo-
iets moederlijks iu haar toon, als zij
met haar spreekt. D' oud© baron stelt
den vader van het meisje als een
vriend uit Berlijn voor, en daarbij
maakt bet toch den indruk oi de beide
manuen elkaar pas hebben leeren keil-
BE9R8-0 VERZICHT
van de Firma E. SASSEN CO.
Parklaan 14B. Teleph. 2061.
28 Sept.—4 Oct, 1912.
De dreigende houding der Balkan-
stalen heeft in de afgcloopen week de
Europeesche Beurzen in een zeer op
gewonden toestand doen verkeeren.
Werd aanvankelijk aan de moeilijk
heden, welke reeds sedert eenigen
tijd in den Balkan bestonden, niet
veel aandacht geschonken, daar men
van lieverlede reeds gewend geraakt
was van die zijde van geschillen U
hoorcn, welke later alle bleken ge
regeld te kunnen worden, nu Bulga
rije, Servië, Montenegro en Grieken
land voorbereidingen troffen om met
de wapens in de hand gezamenlijk
van Turkije voldoening te eischen,
bleek dat de voornaamste Beurzen ten
opzichte van de gevolgen welke zulk
een stap na zich zou kunnen sleepen,
in groote ongerustheid verkeerden.
Deze agitatie kwam vooral op 1 Oc
tober tot uitdrukking, toen te Berlijn,
Parijs, Londen en Petersburg dalin
gen intraden van 2 tot 5 voor 3a
betrokken Staatsfondsen en van tien
tallen procenten voor aarideelen van
Maatschappijen welke in die landen
belangen hebben. Aandcelen Otto-
maansche Bank daalden op dien dag
t© Parijs van fis. 693 tot frs. 661.
Begrijpelijkerwijze hadden de specu
latieve fondsc-n waarin groote engage
menten bestonden, het meest te lijden
en overwegend aanbad van zwakke
houders bracht d&n ook aan verschil
lende beurzen een demoralisatie te
weeg, welke zich aanvankelijk zoo
ernstig liet aanzien, dat naar de
koersbewegingen te oordeelen, een
groote Europeesche oorlog zeer waar
schijnlijk leek.
Toen echter later bleek dat de
groote mogendheden overeengekomen
waren om in ieder geval den oorlog
tot den Balkan te beperken en ook
door verschillende hooggeplaatste per
sonen geruststellende verklaringen
werden afgelegd, kon de stemming
veel verbeteren, waarvan 'n gedeelte
lijk herstel in de koersen het gevolg
was. Toch blijft met liet oog op den
kritieken toestand en de vele compli
caties welke hieruit nog kunnen
voortvloeien de stemming zeer zenuw
achtig, ofschoon de berichten over een
aanstaanden vrede tusscheu Turkije
en Italië gunstig worden opgevat.
Men meent uit de bereidwilligheid
van Turkije om vrede (e sluiten, te
mogen concludeeren dat dit land
hierdoor zijn ernstige bedoelingen om
de hervormingen in de omliggende
landen ter hand te nemen, wil bewij
zen, doch aan den anderen kant kan
ook wel de bedoeling hebben voorge
zeten oin hierdoor de handen vrij te
krijgen en meerdere troepen op de
bedreigde punten te conccntreeren.
Hoe het zij, voor de groote vrees,
waarvan de Beurzen in Europa in de
afgcloopen week iriijk garen, schijnt,
nu de groote mogendheden tot eiken
prijs den strijd toi het brandpunt zul
len beperken, geen grond te bestaan.
Bovendien zal, mocht onverhoopt de
oorlog uitbreken deze waarschijnlijk-
niet van langen duur kunnen zijn,
daar de verschillende staten, welke in
het conflict betrokken zijn, slechts een
beperkt crediet bezitten en ter voor
ziening 111 de enorme kosten, welke
een oorlog noodzakelijkerwijze met
zich meebrengt, wel niet bij de groo
te beurzen behoeven aan te kloppen,
zooals dan ook reeds door Parijs be
reids te kennen is gegeven. Waar ia
genwoordig grccte moderne staten
nen, vertelde Jadwiga. En nu ben ik
hier, want nu moet jij te weten zien
te komen, wie die gasten van Buche
nau zijn, besloot zij.
Het zou te jammer zijn, als je
mooi© plan mislukte, antwoordde Ri
charski, het zou ook t© treurig voor ons
beiden zijn, Jadwiga. Maar vóórdat ik
je daarover iets zekers zeggen kan,
moet ik vóór alles naam en stand van
dat meisje leeren kennen. Wie is haar
vader voegde hij er vragend aan toe.
D© baron stelde hem als Rat Rosz-
ner uit Berlijn voor.
Juffrouw Schulz, geeft u mij even
het adresboek aan. Het eerste deel, be
val Richarski. en de kleine schrijfster
haastt© zich om den wensch van haar
chef dadelijk vol ijver te vervullen.
Met den haa- eigenen langzame» stap
ging zij dadelijk weer naar haar ma
chine terug, om het werk voort te zet
ten, dat Richarski haar had opge
geven.
Ue eigenaar van het bureau „Steeds
tot hulp bereid" bladerde met haasti
ge vingers in het onhandige boekdeel.
Roszner, ortvanger aan de Frank-
forter laan....
Hij wilde het huisnummer nog noe
men, maai- mevrouw Jadwiga viel
hem in de red©
Ontvanger is hij ontvanger on
willekeurig gebruikte zij hierbij de
Duitscb© taal, dat dacht ik wel, ik kon
mij niet voorstellen, dnt di© hurcer-
man een vriend var. den baron zou
zijn geweest. Dus hangt het bezoek
toch met dat vrouwspersoon samen,
opgewonden en overdreven luid stiet
zij die woorden uit.
Maar Jadwiga, laat je toch niet
zoo gaan, waarschuwde Richarski cn
wees op juffrouw Schulz, die zich wel
is waar niet eens omgewend had, en
in het Poolsc'i ging hij voortHet is
toch altijd mogelijk dat de beide man
nen vrienden zijn. Er zijn in het, leven
eenmaal merkwaardige toevalligheden
die zulk een vriendschap tot stand
brengen.
Neen, neen, nu ben ik zeker van
mijn zaak. De Irotsche Buchenau's en
een ontvanger 1 Dat past niet. Ik
zeg je, Casimir, dit meisje is de aan
staand© bruid van den baron. Een
somber dreigen klonk uit de stem van
mevrouw v. Ruppen. En als het er zoo
bij staat, liefste, dan kunnen wij daar
ook niels aan doen.
Ik zou echter toch wel wat naders
omtrent de familie Roszner (villen we
ten, hield de Poolsche vol, probeer
eens wat omtrent haar te weten te ko
men, misschien kon het mij van nut
zijn, om dien ontvanger en zijn doch
ter een leelijke streep door hun reke
ning te trekken, zei de mooi© vrouw op
spoitenden toon.
Als je dat bepaald wilt, zal ik in
lichtingen inwinnen, beloofd© Richar
ski. Een dankbaar glimlachje van Jad-
iga beloonde hem al bij voorbaat.
Zoo gauw mogelijk zal ik probeeren
wat naders omtrent dc familie Rosz
ner te weten te komen, zei Richarski
verder, ik hoop je weetgierigheid in
deze zaak spoedig to bevredigen.
Het zou te jammer zijn, als alles,
wat ik mij zoo mooi had voorgesteld,
nu schipbreuk ging Jijden, zei de
mooie vrouw plotseling weer in haar
toon van woede terugvallend, alleen
om zoo'n onmogelijk vrouwspersoon.
Wees toch bedaard, Jadwiga,
troostte Richarski, als het er werkelijk
zoo bijstaat, als jij aanneemt, dan moe
ten wij ons zoo goed en zoo kwaad als
het gaat daarin schikken, dan laat jij
Birrendorf naar de maan loopen, wij
trouwen samen en kunnen dan ook
nog wel leven. Menschen zooals wij,
gaan niet ten onder.
Ik wil Birrer-dorf behouden, daar
blijft het bij, als een eigenzinnig kind
stampte zij met haar voet.
Altijd nog dezelfde oude Jadwiga,
zei Richarski, dien toon en het accom
pagnement van het voetje ken ik nog
wel van vroeger, van heel vroeg, vóór
dat de landheer v. Ruppen gravin 01-
schowska tof. echtgenoot© begeerde.
Och, spreek daar nu niet meer
van, verzocht zij. Wat vroeger
weest is, is voorbij, wat gaat mij den
dooden Rupp©' nu nog aan, Casi
mir. Er klonk nu iets dringends in
haar toon. Wij beiden leven cn willen
nog leven en genieten, jij en ig. daal
om laat ik mijn prachtig plan niel
door de eerste, de beste 111 de war stu
ren. Een beetje wil ik mij daar tocls
tegen verzetten....
En het gelukte Richarski snel, al
les wat mevrouw v. Ruppen maar in
het minst interesseeren kon, te weten
te komen. Babbelachtige buren zijn or
immers genoeg in de wijde wereld, en
ook In een groote wereldstad is daar
aan geen gebrek e: daarom kostte liet.
Casimir Richarski weinig moeite, snel
te welen te komen, wat voor hem van
zoo groot belang was. Omdat hij pre
cies wist, dat de ontvanger Roszner
noch zijn dochter, thuis waren, had
liij met zooveel kracht aan de bel ge
trokken hij luidde er nan. alsof liet
een brandklok was tot de buur
vrouw verschrikt haar hoofd om den
hock van de deur stak. llij liet zich
daardoor niet in zij», belgelui storen,
totdat de vrouw verklaarde, dat de
ontvanger met zijn dochter op reis
waren.
O, zei Richarski met spijt in zijn
stem, muur dat is voor mij heel, heel
onaangenaam, ik ben expres van bui
ten hierheen gekomen, 0:11 den ontvan
ger een heel gewichtig bericht over te
brengen, familiezaken, moet u weten,
voegde hij er verklarend aan toe, ik
beu ul. een bloedverwant van de fa
milie Roszner en kende de kleine Ma
rianne al. toen zii nog heel klein was.
