Haarlems Iagbud
TWEEDE BLAD
Dinsdag 8 October 1912
Buitenlandsch Overzicht
D@ dreigende oorlog in
den Balkan.
Alle legers gemobiliseerd.
De mobilisaties in de Balkan-lan
den zijn voltooid, alleen in Turkije
zul 't nog enkele dagen duren. Alles
is gereed voor den krijg.
Over Servië wordt geseind:
„Teekenend voor het enthousiasme
van de jeugd is het feit, dat min
stens 20.000 man meer zich voor den
dienst gemeld hebben, dan het leger
gebruiken kan."
Wanmcr begint de oorlog
Wat de quaestie van het eventuee-
le begin van den oorlog betreft, kan
zoo wordt uit Servië geseind
nog niets positiefs gezegd wor
den. Waarschijnlijk zal Woensdag of
Donderdag het veelbesproken ultima
tum de-- Balkan-staten in Konstanti-
nopel overhandigd worden, dat één
dag geeft voor het antwoord. Is deze
termijn afgeloopen, dan wordt de
Servische gezant uit Konstantinopel
teruggeroepen.
Daaruit blijkt dus, dat het ultima
tum nog niet verzonden is.
De directe oorlogsbedreiging is er
dus nog niet.
A'aar den oorlog!
In diplomatieke kringen te Belgra
do verluidt, dot men in Bulgarije be
gint le twijfelen aan de mogelijkheid
van een overwinning van het Bul-
gaarsche leger op het Turksche. Daar
om zou Servië er bij de Bulgaarsclie
regeering op hebben aangedrongen
om beide legers te combineereri en
gemeenschappelijk te doen opereeren.
Een ernstig incident.
Een Grielcsch stoomschip In Pira
eus, de havenstad van Griekenland,
met Turksche passagiers aan boord,
is door do Gricksche bevolking be
stormd geworden. De Turksche pas
sagiers werden mishandeld en de
Turksche vrouwen werden wegge-
slee it. De Turksche regeering heeft
dadelijk krachtig geprotesteerd bij de
regeering te Athene.
Grens-incident.
Aan de Grieksche grens had een
klein incident plaats, de Grieken wer
den door de Turken teruggeslagen.
Ternqroeping der gezanten en
consuls.
't Personeel van 't Servische consu
laat is uit Salonika vertrokken, al
leen de consul is daar nog gebleven,
maar alles is ook voor zijn vertrek in
gereedheid gebracht.
ie mogemlliRflea.
Na de opwindende onzekerheid van
de afgeloopen week kunnën de resul
taten van de besprekingen der diplo
maten een zwakke hoop geven, dat
het gelukken zal, het uitbreken van
den oorlog te verhinderen.
Toch is de kans daarop nog niet
hei'l groot, want de dinlomaten zijn
nog al verdeeld.
Opnieuw blijkt we merkten 't
reeds eerder op welk een slecht in
strument de Europeesche samenwer
king is. Waar de mogendheden eens
alle achterdocht, alle kleinzieligheid,
«He wantrouwen op zij moesten zet
ten, om door een grooie, snelle en ge-
ucenschappelijke actie iets tot stand
te brengen, is nu niet veel te ver
wachten. En als de oorlog uitbreekt,
hebben de Europeesche mogendhe
den, met hun disharmonisch orkest,
voor een deel de verantwoordelijkheid
daarvoor te dragen.
ue houding van Rusland.
Typeerend voor de houding van
Rusland is het volgende bericht:
„liet publiek in Servië gelooft alge
meen, dat wanneer het tot een oorlog
komt. Rusland onmogelijk een gere
serveerde houding kan blijven aan
nemen. De Russische proef-mobilisa-
tie wordt als een vingerwijzing hier
voor beschouwd.
Hierdoor wordt de oorlogszuchtige
geest in Servië aangewakkerd."
Thans is
Turkije aan 't bakzeil halen,
want 't heeft hervormingen toege
zegd. Beloofd is, dat artikel 23 van 't
Berlijnsche verdrag zal doorgevoerd
worden, waardoor behalve rechtvaar
dige proportioneelo vertegenwoordi
ging der Christelijke bevolking inde
provinciale staten der vilayets, ook
aan de Christelijke natïonaliteiten-
vertegenwoordiging (naar evenredig
bevolkingsaantal) in "t parlement
wordt toegezegd.
Maardit verdrag is al 30 jaar'
oud. Turkije heeft in 30 jaar haar
toezeggingen niet volvoerd.
Geen wonder dat de regeerders der
Balkanstaten over deze toezegging de
schouders ophalen.
Wil de toezegging waarde hebben,
dau moet Turkije nu gedwongen wor
den om de toezeggingen te volvoeren.
Daarover zijn de mogendheden 't
evenwel niet eens. De diplomaten
draaien er wat om heen. Nu zullen
de mogendheden eerst nog eens po-
igen om druk uit te oefenen in de
hoofdsteden der kleine Balkanstaten en
dan als dut niet gelukt, dan zal men
nog eens zien wat in Konstantinopel
te bereiken is.
Nu daarmee wordt de crisis niet
bedwongen.
Te meer daar 't heel zwakjes staat
met de Turksche toezeggingen voor
de hervormingen. De toezegging der
regeering moet namelijk goedge
keurd worden door 't parlement. En
de bevolking oefent druk uit op de
volksvertegenwoordigers in de rich
ting van een wapengeweld.
't Zal er nu vooral van afhangen of
de Turksche regeering de volksop
winding en oorlogsgeestdrift zal kun
nen bedwingen.
Do toezeggingen van Turkije heb
ben de kalmte in Bulgarije niet te
ruggebracht, integendeel er wordt ge
seind, dat de oorlogsgeestdrift nog
belangrijk gestegen is.
In 't Engelsche Lagerhuis
heeft de Engelsche minister van .bui-
tenlandsche zaken. Sir Edward Grey,
gesproken over de Balkancrisis. Hij
zei o.a.:
De groote mogendheden doen al
het mogelijke om verstoring van den
vrede te voorkomen.
De twee punten, waarop de aan
dacht in hoofdzaak is gericht, zijn,
het uitspreken van een scherp afkeu
rend oordeel over den vredebreuk in
den Balkan en de noodzakelijkheid
van invoering van hervormingen in
Europeesch Turkije.
Deze noodzakelijkheid is door Tur
kije reeds erkend en de invoering van
afdoen do hervormingen zou tengevol
ge moeten hebben, dat aan Turkije
het vreedzame bezit van zijn provin
cies in Europa werd verzekerd.
De groote moeilijkheid voor Turkije
is, om terwijl de Balkanstaten hun
legers gemobiliseerd hebben, over te
gaan tot hervormingen en anderzijds
om die staten te overtuigen, dat de
beloofde hervormingen werkelijk ten
gevolge zullen hebben, dat de wel
vaart van Macedonië wordt verze
kerd.
Zondag zijn stappen gedaan door en
vanwege de groote mogendheden,
met het doel, die moeilijkheid uit den
weg te ruimen door middel van ver-
toogen aan de Balkan-staten en te
Konstantinopel en wij hebben ons bij
die stappen aangesloten.
De groote mogendheden, die het
meest geïnteresseerd zijn bij den Bal
kan en wier grenzen het meest onder
den oorlog in die streken te lijden
zouden henhen, zouden niets liever
zien, dan dat de vrede gehandhaaid
bleef en dit is, naar ik vertrouw, een
waarborg, dat, bijaluien een oorlog in
den Balkan mocht uitbreken, geen
der groote mogendheden daarin be
trokken zal worueu (loejuicniugen.)
De afgevaardigde Mason vroeg, ul
de regeering, zoo de onderhandelin
gen mochten mislukken, moeite zou
doen om de quaestie aan het oordeel
van het Haagsche liof te doen onder
werpen.
Grey antwoordde: „ik zou op het
oogenblik liever de mogelijkheid, dat
de pogingen, die de mogendheden
I thans doen, zullen mislukken, nuiten
beschouwing ^willen laten. Maar
1 mocht dit gebeuren, dan zouden wij
ons uiterste best doen om de eensge- i
zindheid onder de mogendheden ie
handhaven e:i wij zullen geen initia
tief nemen of geen voorstel doen, dat
die eensgezindheid misschien zou
kunnen .verzwakken.
r.en üsroep op Europa,
De te Genève vertoevende verte-
i genwoordigers van de Balkan-liga
i hebben besloten, het volgende mani-
1 fest uit te vaardigen:
„Nu de Balkan-volken wier ge
duld uitgeput is zich vereenigd
hebben en besloten om hun reeds le
lang onderdrukte stamgenooten te
bevrijden, acht de, le Geneve verza
melde Balkan-liga, uit vertegenwoor
digers van de vier Balkan-landen:
Griekenland, Bulgarije, Servië en
Montenegro samengesteld het
plicht, om een mannest aan de open-
ibarc meening van Europa te richten,
wier sympulhie cn moreele steun
'haar ten eenenmale onontbeerlijk is.:
Europa weet, dat een Aziatisch voile,
de Turken, sedert langen tijd ons be
klagenswaardig schiereiland in bezit
heeft. Door voortdurende oorlogen,
ongehoorde wreedheden en niet na-
der aan te duiden maatregelen, heeft
dit in Europa vreemde volk, de
Christenen van den Balkan onder
drukt, zonder dat Europa hen te hulp
gekomen is. In lauden, die eens het
middenpunt van beschaving waren,
zïjn thans nog slechts ruïnes over.
Eeuwen lang hebben de Balkan vol
ken gezucht onder de meest onteeren-
de tyrannie, welke de geschiedenis
kent. Eerst in den loop van de laat
ste eeuw zijn deze onderdrukte vol
ken telkens in opstand gekomen, om
ten slotte de nu bekende Balkansta
ten te vormen. Toch nog lijden «eni
ge der volken onder de Turksche
heerschappij en er gaat geen dag
voorbij, of de couranten hebben be
richten over mishandelingen en ver
volging van Christenen. Alle verzoe
ken van de Balkan-landen, evenzeer
als alle voorstellen van de groote mo
gendheden hebben niets uitgewerkt:
de Turksche regeering, of zij oud- of
jong-Turksch was, heeft het aJtijdbij
beloften gelaten. Haar doel is steeds
geweest, de Christenen door onop
houdelijke vervolgingen te doen ver
dwijnen. En nu mogen en kunnen de
Balkan-landen dit systematische uit
roeien niet langer aanzien. Zij mogen
niet langer doof blijven voor de nood
kreten hunner stamgenooten. iluu
oude onderlinge veeten zijn vergeten,
zij hebben vol vaderlandsliefde een
gemeenschappelijk doel voor oogen:
de onderdrukte broeders te bevrijden
of ten minste hun lot te verbeteren.
In naam van de Europeesche eensge
zindheid. in naam van het Christen
dom; dat de eerste oorzaak van ons
lijden is, in naam der Europeesche
beschaving, die eertijds van ons
schiereiland gekomen is, wenden wij
ons tot alle broeders in Europa: wij
vragen hun sympathie, hun welwil
lende gevoelens, terwijl wij hen be
zweren. zich met ons le verbinden,
door hun pers en met andere wettige
middelen bij hun regeoringen voor
óns te spreken. En wanneer men ons
niet helpen kan, laat men dan ten
minste ons in onze werkzaamheden
op het schiereiland niet hinderen, die
werkzaamheden niet onmogelijk ma
ken, werkzaamheden, welke beoo
gen: het bevrijden van jammerlijk
onderdrukte stamgenooten."
Nedeiianüsciie belangen op den
Balkan.
liet ligt voor de hand zoo
schrijft 't Vad. dat bij het drei
gen van een oorlog zoo als nu op
het Balkan-schiereiland te wachten
is, zich. ook de vraag voordoet, welke
Nederlandsche belangen bij de be
stendiging van den vrede op den Bal
kan betrokken zijn on welke door een
oorlof geschaad zouden worden.
In het volgende wordt die zijde
van het Balkan-vraagstuk in vogel
vlucht overzien.
In Roemenie heeft Nederland groo
te belangen bij de petroleumindustrie,
aangezien de Geconsolideerde Hol-
landsche Petroleum Cie., een crea-1
tie van de „Koninklijke" hare pro-
duclieterreinen grootendeels in Roe
menië heeft, terwijl ook de Orion Pe
troleum Cy., de Internationale Roe-
meensche cn de Hollandsch-Rocmeen-
sche Petroleum Cy. ondernemingen
zijn met Hollandsch kapitaal opge
richt.
Behalve in de petroleum-industrie
is veel Nederlandsch kapitaal gesto
ken in den mijnbouw, in het bijzon
der steenkolen. Ook is Nederland
(o.a. een Haagsche Maatschappij)
voor vrij belangrijke bedragen be
trokken in den houlaanlcap en hout
handel in Roemenië.
Overigens is het bekend, dat een
groot aantal Nederlanders In Roeme
nië op handelskan toren werkzaam
zijn, hetgeen vooral verband houdt
niet den belangrijken uitvoer van
Roemenië naar Nederland (vooral
Rotterdam); dit zijn in hoofdzaak gra
nen (tarwe, rogge, maïs, gerst, haver)
en artikelen als kool- en raapzaad,
zemelen ejc. Totaal pl m. 68 millioen.
(Ofschoon de hier te noemen cijfers
aan de jongste officièele gegevens
zijn ontleend, dragen zij natuurlijk
een aproximatief karakter.) Waarde
van den invoer uit Nederland 4 mil
lioen.
In Bulgarije zijn de Nederlandsche
belangen lang niet zoo groot, of
schoon onze handelsbetrekkingen met
dat land toch niet geheel zonder be-
teckenis zijn. De uitvoer naar Neder
land, hoofdzakelijk bestaande uit
tarwe, rogge, haver, vooral maïs,
boonen, zemelen, huiden, vellen en
leer. Totale waarde bedraagt eon
f 479.000. De invoer uit Nederland be
droeg 500.000.
In Servië zijn de Nederlandsche
belangen van weinig beteekenis. Zij
bepalen zich tot den houthandel en
van daarmede samenhangende indus
trieën cn den handel in gedroogd
fruit, vooral pruimen.
Van grooler belang zijn onze han
delsbetrekkingen met Griekenland.
De naar Nederland ingevoerde arti
kelen zijn vooral krenten en ijzererts.
Waarde 19 millioen. Waarde van den
invoer 5.8 millioen.
Van meer beteekenis voor den in
voer van Hollandsche producten is
Turkije: de waarde van die artikelen
is jaarlijks 21 millioen gulden, in
hoofdzaak dezelfde als die, welke
naur de overige Balkanstaten gaan,
n.l. manufacturen, papier, rijst, be
werkte huiden, kaas en margarine.'
De uitvoer van Turkije naar Neder
land bedraagt 15 miyioen, hoofdzake
lijk amaril, drogerijen, maïs, rozij
nen en wijn.
Montenegro laten wij buiten be
schouwing; onze handelsbetrekkin
gen met dat land zijn vrijwel nihil.
L'e oorlog tusscbea Italië en Tnrkijs
Uit Zwitserland wordt geseind, dat
het vredesverdrag binnen enkele da
gen zal worden geteekend
De voornaamste voorwaarden zijn:
Volkomen Italiaansclie suuvereini-
teit over Lybiè, echter zonder dat
Turkije die Italiaansche souvereini-
teit met zooveel woorden erkent;
De Khaljef behoudt het godsdien
stig gezag, evenals in Bosnië on Her
zeg o win a;
Turkije trekt zijn geregelde troepen
terug;
Italië stelt de Detle Ottomane scha
deloos;
Teruggave der eilanden in de Ae-
geische Zee aan Turkije Legen hel
stellen van zekere waarborgen inhei
belang der Christelijke bevolking;
Geen der partijen zal een- oorlogs
schatting betalen;
Herstel der diplomatieke en com-
merciëele betrekkingen.
't Duurt wel lang eer de vrede offi
ciéél komt.
De Radical verklaarde in staat te
zijn, tot de mededeeling, dat Italië
acht dagen tijd aan Turkije heeft ge
geven om een beslissing te nemen in
zake de vredesprLliminuiren. Indien
Turkije dan niet officieel de voor
waarden heeft aangenomen, door de
gedelegeerden opgemaakt, zal Italië
de besprekingen als niet gedaan be
schouwen en de vijandelijkheden on
middellijk hervatten.
Een scheepsmacht bevindt zich na
bij de eilanden in de Aegeïsche Zee,
die dan het centrum zal worden der
operaties.
Turkije moet nu kiezen, dat wil
zeggen door den zuren appel heen
bijten, want de vrede met Italië is
eisch voor Turkije, wil 't de zaakjes
iu den Balkan klaar spelen.
Itulië gaat voort met 't zenden van
troepen naar Tripolis, want nu moe
ten de Italianen nog de opstandige
Arabieren overwinnen. Gisteren zijn
Italiaansche troepen aan de Golf van
Boinba ontscheept. Dit ging onge
hinderd.
Binnenland
DE KONINGIN
heeft van het voorgenomen bezoek aan
Dobbin in de tweede helft van October
afgezien.
PRINS HENDRIK.
Dg Prins heeft bet beschermheer
schap aanvaard van het Internationa
le Rubber-Congres met tentoonstelling
dat in September 1914 to Butavia zal
gehouden worden.
De Prins zal op 15 October bijwonen
de opening vau de Middelbare Land
bouwschool te Groningen.
AUDIËNTIE BIJ DE KONINGIN.
H. M. de Koningin heeft in audiën
tie ontvangen den generaal-majoor
Miobieüsen, chef van den gene reien
staf van het leger in Ned.-Oost-Indië,
lid der staatscommissie voor de ver
dediging dei- koloniën.
VROUWEN EN DE OUDERDOMS-
VEBZEKERING.
De Vereeniging ter behartiging van
de belangen der vrouw heeft zich met
een adres tot de leden van de Tweede
Kamer gewend, daarbij rnet klem ver
zoekende het wetsoutvverp tot verzeke
ring van werklieden tegen geldelijke
gevolgen van invaliditeit en ouderdom
niet aan te nemen. Adressante oppert
in haar adres verschillende princi-
pieele bezwaren, welke zij ten slotte
als volgt resumeert:
a. Nog niet de helft der noodlijden
den voor wie do wet in "t leven geroe
pen wordt, zal worden bereikt
b. de wet wordt door de vrouw le
venslang als een (iruk gevoeld en on-
aermijnt de financieel© draagkracht
der gezinnen
c. zij stempelt nog meer dan tot dus
ver de positie als huisvrouw tot eeu
minderwaardige, wat een demorali
seerenden invloed op het gezin uit
oefent
d. de vrouwen zijn verplicht een
geueelte van het loon af te slaan om
daardoor in slechtere conditie te ko
men, don zij zonder die wet zouden
zijn.
DE MINISTER VAN LANDBOUW,
Nijverheid en Handel, de heer Talma,
is van verlof in Den Haag terugge
keerd en heeft zijn ambtsbezigheden
hervat.
KAMER VERKIEZINGEN IN 1913.
Naar 't Ilbld. verneemt, is de heer
mr. G. W. Sannes, thans te Almelo,
benoemd griffier bij den Raad van be
roep voor Ongevallenverzekering te
Groningen, door de S. D. A. P. in com-
binaüe~rnet de plaatselijke afdeeling
te Kostverloren officieel candidaat ge
steld voor het district Groningen bij
de Kamerverkiezing in 1913.
In een vergadering van de S. D. A.
P. le Groningen kwam een schrijven
van ror. Sannes in, dat hij deze cau-
didatuur heeft aanvaard.
GEHEELONTHOUDERS ONDER
SPOOR- EN TRAMPERSONEEL.
Zondag is te Utrecht een druk be
zochte algemeene ledenvergadering
gehouden van dc Vereeniging van Ge
heel-onthouders onder Nederlandsch
Spoor- en Tramwegpersoneel. De
voorzitter, dc heer Kin Iter, wees in zijD
openingswoord op den vooruitgang
der vereeenigïng. Sedert do ojjnch-
ting in Maart 1909 is het ledental ver
tienvoudigd ruim 100,000 exemplaren
van liet orgaan „Het Veilig Spoor"
zijn in die drie jaar onder het
personeel verspreid. Alle spoorwegdi
recties steunen do vereeniging met
flinke subsidies en verleenen andere
tegemoetkomingen.
Ingekomen was een mededeeling
van pater Ildefonsus betreffende de
oprichting van een R.-K. drankbestrij-
dersveieeniging van Spoorwegjxjrso-
neel. Naar aanleiding inervan werd
een motie van deu heer Do Haas aan
genomen, waarin de oprichting dezer
secte-vereenigïng werd oelreurd, wijl
met geioof of politiek dc basis eener
krachtige spouivvcg-ontho udersveree-
niglng kan zijn, maar wel- liet econo
misch feit, dat de ledeu allen bij het
spoorwegbedrijf iu dienst zijn.
In vernand met de leorganisatie der
vereenigine tot een niet plaatselijke
afek-elingen worden de nieuwe statu
ten in behandeling gencmen en vast
gesteld. Wegens het vergevorderde uur
werd de beliardeling en vaststelling
van het huishoudelijk reglement ver
daagd tot een in November te Utrecht
te houden vergadering.
VAN EEN BEKEURING.
Een rijksveldwachter maakte dezer
dagen proces-verbaal op tegen vier
hengelaars, wegens 't loopon op ver
boden grond. IIcl bijzondere hierbij
was. dat de vier personen, tegen vvio
proces-verbaal werd opgemaakt, wa
ren de gemeente-secretaris, de ge-
meente-ontvar.ger, de volontair ter ge
meente-secretarie, en... de gemeente
veldwachter in eigen persoon van de
gemeente Warmond, zoo vertelt de
Resb.
GOEDERENDIENST.
Naar de 's-II. Crt verneemt zijn de
spoorwegen in ons land voornemens
in navolging van Duitschland liet
kasrtensysteem i te voeren en de ge-
leiöebrieven af te scl affen. De vracht
brief dient dan tevens als geleidebrief
en daarop worden de roodige gege
vens ingevuld.
LEVEND BEGRAVEN.
Zaterdasrmiddag ging J. Korthuis te
Albargen, gem. Tul)bergen, naar den
Meklenbertr, om mctselzand te graven,
's Avonds kwam hij niet thuis. Zijn
vrouw maakte zich over z'n uitblijven
echter niet ongerust, daar hij wel va
ker lang uitbleef. Zondagmorgen was
bij nog niet thuis en nu ging men hem j
zoeken. Men vond hem onder het zand
bedolven. Waarschijnlijk is bij het
graven een zandlaag ingestort, waar
door Korthuis voorover is gevallen en
in het zand gestikt.
HET DEBAT TROELSTRA—WIJN
KOOP.
De voorzitter der Leidsche S. D. A.
P.-afdeeling schrijft aan liet Volk:
In aansluiting met het schrijven
van Troelstra deel ik mede, dat ik
I van Wijnkoop een schrijven heb ont-
vangen, waarin hij verklaart zich
aan de leiding van den voorzitter te
zullen onderwerpen.
Voor de afdeeling Leiden en
naar ik hoop ook voor de andere af-
deelingeu bestaat er nu geen be-
zwaar meer om op hare vergaderin-
gen Wijnkoop weder tot het debat toe
te laten.
SAMENWERKING DER
VRIJZINNIGEN.
De Tel. schrijft
Naar wij onlangs gemeld hebben, is
door de hoofdbesturen der drie vrij
zinnige partijen een commissie be
noemd, welke overleg voert over een
eventueel© samenwerking der vrijzin
nigen bij de verkiezing in 1913.
Wij kunnen thans mededeelen, dat
in die commissie zitting hebben
Voor de Liberale Unie, de voorzit
ter, mr. II. Goeman üorgesius en de
secretaris, de lieer A, Roodhuyzen.
Voor den Vrijzinnig Democratischen
Bond de voorzitter, de heer H. Snij
ders, de secretaris, de heer W. O. A.
Koster, en de voorzitter dér Kamer
fractie, mr. II. L. Drucker.
Voor den Bond van Vrij-Lïberalen,
de voorzitter mr. N. Tydeman Jr., de
secretaris de heer F. J. W. Drion.
Er is kans, dat de commissie nog
wordt uitgebreid.
Onze Lachlioek
Gids: Kijkt, dames en beeren, al*
les wat gij daar 2ïet is de streek, en
alles wut er om heen ligt, de om
streek.
Leeraar, aan de landbouwschool:
Voor u, die u aan den landbouw zult
wijden, is de studie der planten zeer
gewichtig, veel gewichtiger dan voor
de geneeskundigen; want dezen moe*'
ten we! is waar alle kruiden kennen,
gij echter ook de onkruiden.
le Student: Wat betaal jij roof
kamerhuur?
2e Student: Onzin; je wilt zeg
gen, wat blijf je schuldig aan kamer
huur.
Een oude dokter gaf een door heirt
opgegeven patiënt ovër aan een jon
ger collega, en zeide: bij de sectie
zult gij mij wel laten roepen. Toen
hij, na verloop van eenige weken, nog
niets van de sectie hoorde, en ver
nam dat de zieke hersteld was, zeido
hij: dan heb je hem niet goed be
handeld.
GAS VERSTIKKING.
De 69-jarige M. B., wed. van 'A. F.
E.. van het Spui, te Rotterdam, is
Zondagmorgen in bewusteloozen toe
stand, tengevolge van gasbedwelnifng
in hasr woning gevonden. Maandag
middag is zij aan de gevolgen er van
in het ziekenhuis overleden.
TRAM ONGELUK.
Zondagmiddag is in de Kruïsslr&at
te Rotterdam een 6-jarig knaapje dooi
de electrische tram overreden. Achter
een wagen van lijn 4 omloopend, werd
hij door een wagen van lijn 10. die in
tegenovergestelde richting kwam, ge
grepen. Hij geraakte geheel onder den
wagen, zoodat deze opgelicht' moest
worden om er hem onderuit te halen.
Het onderlijf werd verbrijzeld. Naar
het ziekenhuis gebracht, is het knaap
je daar spoedig overleden.
DE P A LE IS-R A ADHUISKWES TIE
TE AMSTERDAM.
De Tel. schrijft:
In de jongste raadszitting heeft 'ét
burgemeester op een vraag van den
heer Lambrechtsen van Ritthem hoo
het stond met de Paleis-Raadhuis
kwestie, geantwoord, dat eerst juri
disch advies zou worden ingewonnen
over de vraag, of "t Palcis eigendom
is, of van het rijk, óf van de gemeente
Uit alleszins betrouwbare bron ver
nemen we, dat nog geen enkel jurist
ter bestudeering dezer eigendoms-
vraag door de gemeente is uitgenoo-
digd.
Drukke werkzaamheden hehl^sn lot
heden den burgemeester verhinderd,
ten deze de noodige stappen te doen.
Wel ligt in de bedoeling de vraag tof
beantwoording aan den stadsadvo
caat voor t.o leggen, wanneer deze
door de drukte der onteigeningspro-
cessen heen Is.
Anderzijds vernamen we, dat be
doeld juridisch onderzoek slechts het
effect sotieeren zal van een op de
lange baan schuiven der oplossing
van de kwestie.
Van de zijde der regeeriDg heeft
men in de missive-Heemskerk uit
drukkelijk willen vastleggen, dat de
meening wordt gehuldigd, dat het
Paleis op den Dam rijkseigendom ls.
Vrij zeker zal het er toe moeten ke
rnen, zelfs na bestudeering der kw-.s-
tïe, door eenige juristen, waaraan
't gelijk vermeld, nog niet toe is
den rechter ten deze te laten beslis
sen.
Dit staat nu wel vast, dat de Pa-
leis-Raadhuïskwestie nog in géén ja
ren wordt opgelost en in verband
daarmee rijst een andere vraag, nl.
of de noodzakelijke uitbreiding van
het stadhuis nog jaren kan wachten,
VLEESCH-IMPORT UIT NEDER
LAND IN DUITSCHLAND.
De stad Metz heeft een crediet varf
40.000 Mark toegestaan tot het o&n*
koopen van levend vee uit Holland.
DE KOMEET 19f2 A.
Prof. A. A. Nijland, te Utrecht,
schrijft:
De komeet, die den 8en September
door Gale te Sydney ontdekt werd. ia
nu zóóveel noordelijker gekomen, dat
zij hier te lande in de avondscheme
ring gemakkelijk kan worden waar
genomen. Ik zag haax Donderdag
avond {3 Oct.) voor het eerst; den
volgenden avond echter eigenlijk pa 4
Feuilleton
HËT RUÖUË LICHT.
Roman ui' het Duitsch
van Anny v. Panhuys.
20J
Zij trekt mij wel aan, die Wera
y. Ruppen, verklaarde het jonige meis
je. en laatst op dien avond moest
ik haai' talent oprecht bewonderen.
Ik ben overtuigd, dat zij uit het hout
gesneden is, waaruit groote kunste
naars voortkomen. Zij bezit den aan
leg wat bijzonders tot stand te bren
gen. Volkomen zonder eenige jaloezie
klonk deze loftuiting.
Je kunt wel gelijk hebben, Ma
rianne, haar opvatting van het ge
dicht onlangs en haar manier van
voordragen, gevoegd bij haar werke
lijk schoon orgaan muakten indruk.
Daarbij komt nog die prachtige ver
schijning, zoo mengde zich nu de ont
vanger in het gesprek, die naai' de
laatste woorden van het jonge paar
geluisterd had, maar een rijke
adellijke jonkvrouw denkt er zeker
met in ernst over op de planken te
gaan.
Een rijke jonkvrouw is het meisje
niet he na aid. antwoordde Hector.
vroeger mocht die uitdrukking op
haar toepasselijk zijn, nu niet meer.
Mevrouw v. Huppen heeft geen slag
haar geld te bewaren en men mom
pelt er over dat haar dagen op Birren-
doif geteld zijn.
Marianne wierp een blik op haar
horloge iu haar armband en zei
Weten jelui wel, dat wij al een vol uur
^hier boven zijn?
Onmogelijk, zei de oude heer met
verbazing, en I-lector sprong op en
■riep half boos, half lachend uit:
En aan het roode licht hebben
wij hecleiuaal niet meer gedacht. Mij
■zelf laat die verklaring heelemaal
koud, maar ter wille van mijn moe
der is ihet noodig.
De groote ronde schijf glansde hel
der en bleek, zij was bij de schoon-
maakpartij van onlangs niet verge
ten, en water
hadden hun plicht gedaan.
Voor hot vensier hingen geen gor
dijnen, het had iets leegs en kaals.
Marianne had den blik van Hector,
die op het venster bleef rusten gevolgd
en zei: Een kleine versiering van
zwart fluweel, zooaLs aan den wand,
zou wel goed staan, het kale venster
ziet er zoo onvriendelijk uit
Vlak tegenover het venster hing het
schild en <le baron gaf plotseling aan
een Invallende gedachte uiting door
de woorden: Alleen met het schild
kan het onheilspellende licht in ver
band staan.
Maar, lieve Hector, wat praat je
toch nu, Marianne streek een weer
spannig krulleije van haar voorhoofd
weg. hoe kan dat koperkleurig
schild nu iets zekers van het spook af
weten.
Do oude heer schudde bedachtzaam
zijn hoofd en weer
Wees niet te voorbarig in jo uit
lotingen, kind, van zoo'n oud schild
kan men iets bijzonders verwachten.
Ja, zoo'n boekenwurm als mijn
vadertje, maar toch anders zeker wel
niemand, klonk liet terug.
l.)e baron lette er niet op, wat de
beide andereu bespraken, 'hij stond
met aandacht naar het schild te kij
ken. De arabasken en teokens schenen
zich wild en verward dooreen te slin-
goren, en do builen in het oude mo
taal, schenen den toeschouwer eeuwig
onbeantwoorde oogen toe. De punt in
het midden scheen naar voren te ko
men en hem toe te roepen: Breek
jij je maar het hoofd! Ja ik, ik zou je
kunnen vertellen van het roode licht,
maar ik do© het niet, omdat ik al
tijd moet blijven zwijgen. Moet! Ik
ben een dood voorwerp, een overoud,
vermoeid saracenenschild en jij een
mensch met een helder denkvermo
gen. Breek je daarom nu het hoofd
maar!
Beslist moeten onze nasporingen
bij dit schild beginnen, steldo Hector
nog eens vast. Het jonge meisje trad
op hem toe en samen betastten en be
klopten zij het schild, namen hot van
den wand, draaiden hot rond, maar
nadat zij zich een kwartier lang ver
geefs moeite gegeven hadden, begon
Hector te lachen en sloeg zich voor 't
voorhoofd.
Daar heb ik mij warempel door
mijn ijver laten meeslepen om mij als
een dwaas kind aan te stellen. Op
deze manier zullen wij lang kunnen
zoeken. Zon of maan moeten ons be
hulpzaam zijn. Ik heb jo immers al
gezegd, dat ik veronderstelde, dat er
ïn de torenkamer een of under rood
voorwerp aanwezig moest zijn, dat
liet licht van zon of maan bij een be-
paaldeai stand aan den hemel steak
weerkaatst.
Ja, dat heb je gezegd, zei de oude
Roszncr, maar het schild is toch
niet helder rood.
Dat is het niet, klonk langzaam
het antwoord, maar wie weet of
het er bij scherpe liehtbestwUing niet
anders uitziet dan nu.
Phaniasie, bremdo Karl Rosz-
ncr.
De ar.dcr lette heelemaal niet op die
opmerking. Als men b"dcr-k*., dat
Carolina Buchenau een hartstochte
lijke sterrenkundige was, die zeer
enthousiast was voor sterrenkunde
en scheikunde, twee wetenschappen,
die eigenlijk niets met elkaar te ma
ken hebben en «och, hier deed hij snel
een paar stappen, die dof in het ver
trek weerklonken, hier, hij sloeg
op het schild, een licht ratelen liet
zich hooren. hier zouden astrono
mie en chemie samen kunnen gaan.
Hij keek den ontvanger voldaan aan:
Resultaat: "net roode licht.
Maar maar. zei de oude heer,
zoo n gedachtengang maakt mij in
de war, liel- begint mij te duizelen.
Dat zal wel weer terecht komen,
klonk schertsend het antwoord.
Marianne keek vol bewondering
naar haar geliefde. Ik ben verbluft.
Hector, zoo'n gave om to combinee
ren had ik je werkelijk niet toever
trouwd.
Zoo! Nu geef mij dan maar gauw
een kus dat zal mij aansporen verder
te combineeren.
Doe het niet, meisje, waarschuw
de glimlachend do oude, als hem
dat nog aanspoort, ik word al duize
lig van hetgeen hij tot nu toe verkon
digt.
Hector en Marianne kusten elkaar
f-a lachten. Do ontvanger zei mees
muilend: Verliefd jong gced! Dacht
daarbij misschien wel wat aan zijn
eigen jeugd en liefde en zijn oude
hart werd week en voelde wat heim-
vree.
Verklaar nu echter alsjeblieft
eens wat duidelijker, hoe jij je astro
nomie en chemie in verband met het
roode licht denkt, begon Marianne c-h
keek vol verwachting naar den slan
ken man op.
Deze streek haar over iie: mooie
haar en zei: Nu ik eenmaal zoover
ben, liefje, schïjut de seheole geschie
denis mij zoo eenvoudig, bijna al to
eenvoudig.
Nu. nu, bracht de oude heer in
het midden, eerst verklaren en ons
en je zelf overtuigen of die verklaring
uitkomt.
Zeker, schoonpapa, ik zal mijn
best doen, Ik denk het mij aldus, dit
schild geeft, als de zon of maan er
zijn stralen op laat vallen een rood
schijnsel. Een of andere chemische
substantie, die in het metaal gemengd
werd, moet dio werking uitoefenen.
Niet onmogelijk, niet onmogolI. k,
zei Marianne's vader.
'Dat zou ook de aanwezigheid
van dit eigenaardige artikel hier iu
de kamer der geleerde voorzaat ver
klaren. Hij begreep, dat Hector in elk
geval zijn best zou doen het fameuze
spook te ontdekken, en als er toch
niets aan te doen was, dan was het
nog maar liet boste, dat de verklaring
zoo eigenaardig was als zijn aan*
staande schoonzoon meende.
Wij kunnen vanmiddag de proef
op de som maken, sloeg de baron
voor. 's Avonds als de zon onder
gaat, staat zij aan dezen kant, dan
vallen haar stralen precies op de drie
