„Overigens is het waar, dat ik Hol-]
land ga verlaten, den laatsten tijd
.werd het mij door de verbazende con
currentie nogal zwaar gemaakt. Ik
heb voldaan aai mijn verplichtingen
en schud me het stof van de zolen.
Had ik een financieelcn steun kunnen
vinden, om nah de eischen van don
tijd te kunnen voldoen, dan was ik ge
bleven, maar daar mijn rug te stijf en
mijn tong te kort is, om zekere ver
richtingen te doen, noodwendig voor
het verkrijgen van dien steun, heb ik
maar niet getracht pogingen in 't
werk te stellen daarbij komt mijn
steeds grooter wordende lust den
saaien boel hier te ontvluchten. Jk
had .het twintig jaren vroeger moeten
doen. dan zag ik nu uit andere oogen.
Enfin, de gelegenheid bood zich aan
en ik heb het aangenomen, zonder
vrees en met frisschen moed. Daar ik
de overtuiging heb, dat ze zich in Mid
delbands vergist hebben ik voel in
me de kracht van een dertigjarige,
geestelijk en lichamelijk, wat zou me
dus weerhouden de wereld opnieuw in
lc trekken. Hier is het halen en bren
gen, op en neer, en buiten de grenzen
lucht me een prachtige toekomst toe.
Gaarne had ik nog, misschien voor 't
laatst, een voorstelling hier gegeven.
'L Mocht niet zijri, een vriend beproef-'
de het bij het Nederl. Tooneel, maar
liet antwoord van den gérant was
afwijzend ik ben te stout geweest. O
lief vaderland.
En nu do hoofdzaak Ik ben verbon
den aan het Palladium in Londen en
speel daar „da Greep van Sartine",
niet in de vertaling, die u gezien heeft,
maar de goede I)e proefvoorslelling
is reeds gegaan. Natuurlijk met Erigel-
sche artiesten en... ten volle geslaagd, i
21 October a. s. treed ik voor liet eerst
op en na eenige maanden in Engeland
Ie zijn geweest, trek ik naar Amerika.
Is het geluk me dezen keer gunstig,
dan kom ik misschien nog eens naar
hier terug om uit te rusten."
NIEUWE UITGAVEN IN
VOORBEREIDING.
Naar men ons meuedseit liggen bij
de Hollandia-Drukkorij te Baarn o.uu
Ier perseeen reeks bloemlezingen
uit de werken van donkers en dichters
aller tijden. Onder den algemeeneii
titel .Boeken van Wijsheid en
Schoonheid" worden in deze reeks
zorgvuldig gekozon stukken, die
uit werken van buiteulauösche
schrijvers iu vertaling opgenomen,
mot inleidende karakteristiek en ver
klarende aanteekeningen van beken
de Nederlandsche letterkundigen.
Het eerst zullen verschijnen „liren
met Schopenhauer", door prof. dr.
jhr. B. H. C. K. van der Wyek, en
..Uren met Shakespeare", door dr.
lidw. B. Koster.
Tevens zal spoedig het licht zien
een tweede druk van Joh. H. Been's
„Dagen en daden van admiraal Dub
bel wil" (Witte Curnelisz. de With),
zijnde het eerste deel van een. serie
boekon onder den titel „Historische
Karakters", en een bundei apologeti
sche brieven van mevr. Teresia Wusz-
klewicz-eVan Sclnifgaarde aan een
modern protestant.
In 't bijzonder met het oog op de a.s.
Kamerverkiezingen is vermeldens
waard een nieuwe brocburenreeks,
welke de Baamsclie firma zal doen
verschijnen onder den titel „Van
Rechts en Links", oen serie geschrif
ten, waarin politici van allo richtin
gen zich zullen doen hooien. No. 1,
handelend over Grondwetsherziening,
ziet dezer-dagen liet licht.
NÖVELLENPRIJSVRAAG.
De jury, bestaande uit mevr, Ina
Boudier-Baklcer en de heeren Cyriel
Buysse en Frans Coetien, heeft in de
novellenprijsvraag van het weekblad
,,De Amsterdammer" met den eersten
prijs, groot 1,25 guldon, bekroond de
novelle „Job je" van Dorothee A. van
Walree te Nijmegen. Den tweedon
prijs behaalde dc heer Samuel Goud-
eniil met zijn novelle „Kinderen".
Verder werden derde prijzen toege
kend aan: Elinc Mare, Coen llissink,
en Balthazar Verhagen.
ZANGWEDSTRIJD.
De Koninklijke Liedertafel Souve
nir des Montagnards te Tilburg heeft
een nationalcn wedstrijd in solozang
uitgeschreven op Zondagen 3, 10 en
17 Nov. a.s. De jury bestaat uit de
heeron Jan van Leeuwen, directeur
Tilb. Mannenkoor „Zang en Vriend
schap", W. Roliert, directeur Kon.
Li edertafel, Souvenir des Montag
nards. en H. Vastersavendts, direc
teur der Sted. Muziekschool, allen te
T'lburg.
Het Tooneel
te AMSTERDAM.
DE IDEALIST, een zedenspel in 5 be-
drijveu van C. en M. Scharten-
Antink door de Kon. Vereeni-
»ing „Het Nederlandsch Tooneel".
De stadsschouwburg was Zaterdag
avond ter eere van C. en M. Schar-
ten—Anlink „een Huis vol menscheu".
Heel literair Nederland was tegen
woordig, om getuige te zijn van de be
langrijke tooneel gebeurtenis: do op
voering van „de Idealist" van het
echtpaar Scbarten-Antink. Zou thans
om in den stijl van dit nieuwe stuk
te schrijven een „nieuw geluid
klinken" van do planken van onzen
officieelen kunsttempel, zou eindelijk
het .wonderbare" gebeuren, nu de be
kende criticus van De Gids ging spre
ken?
„Iielaes, belaes, lielo.es, waar is ons
heil gebleven?" zoo klonk het droef
uit al die literaire monclen, nadat
men het woord der Schallen-Antinks
had vernomen en de minder fijn-be
snaarden, de broertjes en zusjes dor
familie Pieters van de verjaarvisite
uit het tweede bedrijf drukten hun
teleurstelling uit in het meer gewone,
doch niet minder duidelijke „laai",
-.vervelend" of „onmogelijk!"
Laten wii hel, maar bekennen: dit
toonoelwerk van liet begaafde echt
paar Schar ten is een groot© vergis
sing geweest. Zou -- vroegen wij ons
bij de vertooning telkens af deze
Idealist ooit een tooneelhaven zijn
binnengeloodst, ais do vlag der Schar
tenAntinks de lading niet bad ge
dekt? Dit zedenspel deed ons soms
meer denken aan een probeersel van
een niet van talent verstoken jonge
dame, die weinig of niets van tooneel
af weet, dan aan een dramatisch
werk van twee onzer meest gezagheb
bende Iloilandsche auteurs.
„De Idealist" mist alle eigenschap
pen, die men van een tooneelspel
mag verwachten; het is een opeemol-
ging van roman-fragmenten in dïa-
1 oog-vorm instede van een drama ge
worden. Van e;n noodzakelijk, innig
verband tusschen deze fragmenten,
van dramatischen gang, climax en
conflict is geen sprake. Wat wij op
het' tooneel zien, zijn slechts gedeel
ten uit een verhaal, waarvan het
meest belangwekkende zich in de lan
ge pauzes achter die coulissen af
speelt.
De hoofdpersoon uit dit zedenspel
Is Albert van Ila&ften, een jongen
van even in de twintig, die te Amers
foort voor zijn staatsexamen werkt.
„Hij is," zoo lezen wij in de bij het
programma geveegde inleiding, ,,de
idealist van wien de titel spreekt. Het'
is een dier dichterlijke naturen van
velerlei begaafdheid, in wie de stroo
mingen van dezen tijd een aantal va
ge denkbeelden over hoogste naasten
liefde cn gelijkheid van alle men-
9chen hebben gewekt; denkbeelden,
die hij 't zijn heilig© plicht rekent, on
middellijk in daden 'om te zetten, en
die hij voor 'het ideale socialisme'
houdt".
De botsing van zoo'n idealist met de
nuclitere, harde wereld om hem heen,
is. zeker een zeer mooi onderwerp
voor een zedenspel. Maar dan zou de
hoofdpersoon een heel ander man
moeten zijn dan deze twintigjarige,
nog niet rijpe en zeer geëxalteerde
jongen, en zou het gegeven minder
oppervlak en schetsmatig moeten zijn
Uitgewerkt. YVat er In dit drama ge
beurt of liever wat wij op het too
neel zien gebeuren is van zoo
weinig belang, dat wij onmogelijk al
de ellende uil de laatste twee bedrij
ven kunnen accepteeren als een j
noodzakelijk gevolg van de daden
van den hoofdpersoon in de vooraf
gaande actes.
Wij zien alleen, dat Albert heel
vriendelijk is tegen Mathilde Verhoef,
een ziekenverpleegster, met wie hij
te Amersfoort in kennis is gekomen,
en erg hartelijk tegen Truus, de doch
ter van zijn zure, onaangename hos
pita. Dat hij Mathilde, die vroeger
een ongelukkig engagement hesft ge
had, door een intiem verkeer van
mus'cceren, verzon lezen en wandelen
weer tot een gelukkig leven wil terug
voeren, en Truus, die een sombere
jeugd heeft gehad, wat meer levens
vreugde en vertrouwen wil bijbren
gen, lezen wij wei in het programma,
maar wij maken het niet mee. Wat
wij zien is onkel, dat Albert van
I-Iaeften een gewoon, intiem gesprek
je voert metMathilde over kunst en
altruïsme en dat hij Truus met een
paar vriendelijke, hartelijke woorden
liet boek „Een Hart van Goud" op
haar -verjaardag cadeau geeft.
Dat was alles. Deze twee too
neel tjes hadden ons allerminst voor
bereid, op wat gebeuren ging. Die
hartelijke, maar au fond toch zeer
gewone omgang wettigde geenszins
het vermoeden, dat Mathilde krank
zinnig zo-u worden en Truus moreel
naar den kelder zou gaan. zoodra zij
tot de zekerheid kwamen, dat de met
I.ucie geëngageerde Albert hen na
een onmogelijk standje met Truus'
moeder over sclirale lapjes vleesch
ging verlaten.
En zeer zeker konden wij den i d e-
alis-t daarvoor moeilijk verant
woordelijk stellen. Het zou er met de
ziekenverpleegsters en de dochters
van hospita's al heel ongelukkig uit
zien, als ze allen zo ogauw hun
stuur kwijt raakten. Het is heel wel
mogelijk, dat Van Haeften door zijn
al te intiemen omgang bij deze 2
meisjes verkeerde illusies had opge
wekt en dus oorzaak was van Mathii-
de's zielsziekte en Truus' slechten le
venswandel, maar dan hebben de au
teurs dit beschreven in de niet opge
voerde fragmenten van hun roman.
En zoo is het ook met de verhou
ding van dezen idealist tot Maarten
Oppenraay, een eenvoudigen, maar
zeer kunslzinnigen behangersknecht,
aan wien hij de schoonheid van Gor-
ter's en Perk's gedichten openbaart.
Dat deze behangersknecht, in wien
blijkens het door hem geschreven
proza een kunstenaarsnatuur schuilt,
van zijn liekronipen en burgerlijke
vrouw vervreemdt, nadat hij de
schoonheid van een „Mei" en „Lioba
beeft leeren waaröeeren, is l>egrijpe-
lijk, maar dat Maarten geen fond
heeft en weer aan den drank raakt,
zoodra Albert hern heeft verlaten, is
een willekeurigheid van de auteurs,
welke op niets baseert cn zeker niet
aan den idealist kan -worden verwe
ten.
Omdat wij niet de overtuiging had
den, dat rle ondergang van Mathilde,
Tnius en Oppenraay aan het onbe
kookte idealisme van den hoofdper
soon kon worden toegeschreven!, lie
ten d:ens smart en vertwijfeling aan
het slot van liet stuk ons totaal lcoud.
YVij schudden onwillekeurig het hoofd
hij zijn 'heftige exlamattes; het was
immers: „Veel leven om niets!"
Een groots fout achten wij bet ook
in liet stuk der Schalden-Antinks,
dat do hoofdpersoon zoo weinig be
langrijk is. Eigenlijk is deze idealist
niet veel meer dan een geëxalteerde
jongen, die men moeilijk au serieux
kan nemen. Hij praat heel veel over
de hoogste naastenliefde en wij boo-
rea hem telkens ook zeggen, dat bij
het leven van zijn evenmensclien mooi
en beter wil maken, maar wat wij
daarvan zien, is niet in staat, ons
eenige sympathie voor hem te doen
krijgen. Hij inviteert uit pure naas-
tenl.efde op den verjaardag van
Truus de „visite" die zich zeer. wel
in 'n aangrenzend vertrek met „Meu
ren" vermaakt op zijn kamer,
maar gedraagt zich daarbij zoo stug
en onmogelijk, dat wij geen oogenMik
medelijden met hem hebben, wanneer
de gasten hem op een wel L- waar
aeel burgerlijke maar toch wij on
schuldige wijze „er tusschen nemen,"
In dit tooneel hebben de schrijvers
blijkbaar oen symboliek© nsteekenis
wilen leggen, maar och, vrat mislukt
dal jammerlijk! En wat kwam er van
die heele vis te eigenlijk terecht? Was
de toon der gasten tegenover hun
gastheer er niet geheel naast. In
werkelijkheid zou de houding va.n de
ze burgerlijke mcnschen tegenover
den „meneer cvj kamers" heel anders
en zeker'.minder vrijpostig zijn ge
weest. Van 'n zekere „gêne"-, die daar
ongetwijfeld in het. begin bij de gas
ten zou hebben gebeerscht, merkte
men niets.
Welk een kostelijk 'Hollandsch too-
neeltje vol humor en geest zouden
echte tooinioelschrijvers van dit be
drijf bobben gemaaktl De auteurs heb
beu de oiivoorziontigheöd begaan een
der gasten jufli-ouw „Pieters' te
noemen. Was d:t bedoeld als 'n stille
hulde aan MultatuH, die een dergelijk I
„avondje" zoo meesterlijk heeft lie-
schreven?
Ook aan het slot wordt de „stunte
ligheid" van den idealist op frappan
te wijze door de auteurs gemanifes
teerd. Oppenraay bezocht Van Haeften
te Amsterdam en bekeat hem daar
bij, dat hij na Albert's vertrek weer
aan den drank is geraakt. Van Haef
ten roept ais elke tooneelfiguur
wanhopig uit: „Dat kan niet waar
zijnl Dat kan niét waar zijn!" maar
doet letterlijk niets om zijn vriend te
helpen. Hij laat hem vertrekken zon
der hem zelfs de hand te drukken
en wanneer hij met Voorlhuyzen, een
anderen kennis, alleen is, weeklaagt
hij, dat Oppenraay daar nu zonder
hulp in dat verleidelijke, groote Am
sterdam roud doolt. Waarschijnlijk
zouden de auteurs den kunstzinnigen
maar drankzuchtigen behangers-!
knecht ook niet alleen in de kou heb- j
ben gelaten, als Albert niet nog een
groote scène had te spelen en Voort-
huyzen niet aan 't stuk een slot had
moeten maken mot do woorden: „Je
bent 'n idealist!"
Over de vele andere fouten zoo
als bv. het gebrekkig sluiten van elk
bedrijf en de misteekening van juf
frouw Leebeek, de moeder van Truus
zullen wij nu maar zwijgen. D.t
blijkbaar zonder inspiratie geschre
ven zedenspel heeft weer eens aange
toond, dat het tooneel aan auteurs
zeer aparte eischen stelt. En dat het
gevaarlijk is, om zooals bij som-
miigo literatoren jgolmri kei ij le as
met een zekore minachting op too
neel arbeid neer te zien, beeft deze
letterkundige misstap van dit be
kwame schrijverspaar wel afdoende
bewezen.
Over de verteoning kunnen wij dit
maal kort zijn; zij was over liet. alge
meen heel goecl. De beer Jac. Reule
had in de hoofdrol vooral in liet
begin zeer mooie momenten; hij
maalde van dezen idealist, wat er
van te maken viel. Het zal wel in de
bedoeling van de auteurs hebben ge
legen, dat hij op de visite van Truus
zoo „IJsbrand-achfcig" deed. De ande
re rollen gaven weinig of geen gele
genheid tot groot spel. Volstaan wij
dus met te zeggen, dat de daines Ri
ka Hopper, Van Korlaar—Van Dam,
Lobo Braakensiek en Car. van Dom
melen en de heeren Tnuis de Vries
en Lobo voor een mooi geheel zorgden.
Ten slotte nog een nieuwtje. De
eerstvolgende première zal ons Van
Lennep's Ferdinand Huyck brengen
in een bewerking van onze talentvol
le stadgenoote, Anna van Gogh—
Kaulb'jch. Naar wij vernamen, wordt
de titelrol vervuld door den jongen
Constant van Kerckhoven.
J. B. SCHUIL.
INGEZONDEN
Van ingezonden stukken, geplaatst of
niot geplaatst, wordt de kopie den inzender
niet teruggegeven.
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de
Redactie zich niet aansprakelijk.
„VEREENIGING TREIN 8 28
H. IJ. S. M."
Dinsdag 1 October vertrokken we
der 40 kinderen naar ons Herstel
lingsoord te Soest. Daarmede is een
begin gemaakt met dc winlerver.ple-
ging, waarvan dc uitzendingsduur
voor ieder kind minstens acht weken
bedraagt. Dat het bestuur de wiuter-
verpleging liet eerste jaar onbezorgd
tegemoet ziet, is allerminst waar. Het
vertrouwt echter op de offervaardig
heid van weldenkenden in don lande
e.i doet door dezen dan ook een drin
gend beroep om finnnciëclen steun op
ieder, die .iels gevoelt voor het stre
ven; Kinderen, welke praedispositie
tot tuberculose vertoonen, of reeds In
een beginstadium dier ziekte verkoe-
ren (geen open tuberculose) tot een
volledig herstel in ons Herstellings
oord op te nemen, opdat ze na oor
deelkundige verpleging, geheel her
steld der maatschappij kunnen wor
den teruggegeven.
Nimmer stonden wij er finonciëel
zoo slecht voor als thans, en ook nim
mer was het aantal aanvragen voor
dringende gevallen, zoo groot als op
't oogenblik. Komt er geen uitkomst
dan is bet bestuur onherroepelijk ge
noodzaakt 1 December het Kinderhuis
te sluiten, want zelfs voor deze eer
ste groep wintcrverplegïng, zijn dc
verpleeggeldeii niet aanwezig. En hel
is dan ook alléén de dringende nood
zakelijkheid, waarbij uitsluitend re
kening werd gehouden met het me
disch advies, dat het bestuur be
sloot, onder deze financiëel slechte
omstandigheden toch een aanvang te
maken met de winterverpleging en
c-en eerste groep kinderen uil le zen
den. Vurig hopen wij dan ook dat
deze oproep om financïëelen steun,
een ernstig gehoor mag vinden en
ons van alle kanten daarvan de blij
ken mogen geworden.
Steun onze winterverpleging tot
heil der prae-tuberculose stakkers,
die wachten op frissche lucht, op
krachtig voedsel, op gezonde lichaams
beweging, om van stumpers, bekla
genswaardige schepseltjes, te worden:
krachtige, gezonde menschen, in de
zooveel van hare individuen eischen-
de maatschappij.
Penningmeester is de heer L. van
Weeren, N. Z. Voorburgwal 262, Am
sterdam.
HET BESTUUR.
Koloniën
CHOLERA.
Nadat het aantal choleragevallen
sterk was toegenomen is, naar luid
van een telegram aan de „Deli-Ct.",
Semarang den 16den September be
smet verklaard wegens cholera, Deri
15den September kwamen er 15 geval
len voor; Voorloopig zijn nog geen
bijzondere maatregelen genomen. De
watervoorziening voor de kampong
geschiedt met karretjes.
Te Batavia zijn krachtige maatrege
len genomen ter bestrijding der cho
lera cl© voornaamste daar is inen
ting. De medewerking van de zijde
der inlanders laat niets te wenschen
over, maar die van de C hi neezen is
gering.
Rechtszaken
MOORDAANSLAG.
De rechtbank te Dordrecht deed uit-,
spraak in de zaak Johannes de Pater,
die beschuldigd werd den gemeente
veldwachter, Teunis de Haan te Bol
nes, met een mes een levensgevaarlij
ke wonde in den hals ie hebben toege
bracht. De eisch van den ambtenaar
van het O. M. was 10 jaren.
De rechtbank achtte de schuld van
den beklaagde wettig en overtuigend
bewezen en veroordeelde hem mits
dien tot een gevangenisstraf van zes
jaren.
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Bedankt voor liet beroep te YVou-
brugge ds. B. J. Werther te Otterlo bij
Ede.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Bevorderd tot arts de
heeren C H Bekker, gob. te Hclle-
voetsluis, en E. Penso. geb. te Cura-
gao .Geslaagd voor het le gedeelte
artsexamen: mej. J. M. vaii den
Thoorn en de heeren F. Giesbers, J.
W. Oldénburg de Broeder en A. Foyer
Met goed gevolg afgelegd het pro-
pa ecleutiscli-medisch examen door den
heer E. Hammer.
Groningen. Geslaagd voor tweede
natuurkundig examen de heer .T. II.
Bolhuis; voor het theoretisch genees
kundig examen, tweede gedeelte do
lieer C. Bekker; voor het eerste na
tuurkundig examen de heer M. A. J.
.Tansina.
THEOLOGISCHE SCHOOL EN
VRIJE UNIVERSITEIT.
Dr. G. Ch. Aalders, van Ermelo, deelt
in „De Heraut" dè beweegredenen
tot zijn bedanken voor de benoeming
als hoogleeraar aan de Theologische
school te Kampen mede. O.m. schrijft
hij:
Er bestonden bij mij meerdere be
zwaren tegen de aanneming der be
noeming, vooral ook met bet oog op
mijn nog zoo kortstondig verblijf in
mijne gemeente en in verband met
haar eigenaardigen toestand en be
hoefte; doch deze bezwaren zouden
mij niet hebben belet de hoogst ge
wichtige en eervolle roeping der Ker
ken op te volgen, indien zich daaraan
niet hadde gepaard het voor mijne
consciëntie onoverkomelijke bezwaar,
dat ik als principieel voorstander der
Universitaire Opleiding de Theologi
sche School in de gegeven omstandig
heden niet kon dienen.
Gemengd Nieuws
DE VOORZITTER VAN DEN DUIT-
SCHEN RIJKSDAG LEGT ZIJN
MANDAAT NEER.
Uit Berlijn wordt aan de „Tel." ge
seind.
Dc president van den Rijksdag, dr.
Kampf, heeft besloten zijn mandaat
voor het eerste Bcrlijnsche kiesdis
trict neer te leggen en zich niet meer
herkiesbaar te stellen. Zooals bekend
is, verkreeg Kampf bij de herstem
ming in Berlijn I 55S3 stemmen en
de sociaai-aemocraat Duwell 5573
stemmen, zoodat ds vrijzinnige can-
didaat met slechts 9 stemmen meer
derheid gekozen werd. De sociaal-de
mocraten beweerden, dat er geen
juiste teliïng had plaats gehad, waar
op de commissie tot onderzoek der
verkiezingen tot een nader onderzoek
besloot. Nu Kampf zich teruggetrok
ken heeft, moet thans naast een
nieuwe verkiezing in Berlijn I tevens
een nieuwe verkiezing voor het presi
dentschap van den Rijksdag plaats
hebben. Zooals men zich herinneren
zal, heeft de laatste presidentsver
kiezing een buitengewone opwinding
onder alle partijen teweeggebracht.
EEN GEWELDIGE PETROLEUM-
BRAND TE CARDIFF.
Het reusachtige petroleumdepöt
van Arnol-t en Zonen te Cardiff, ge
raakte door een nog onbekende oor
zaak in brand. Ongeveer '10.000 gal
lons petroleum zouden in brand zijn
gevlogen. Geheele stadswijken wer
den in ontzaglijke, roetzwarte rook
wolken gehuld, die den dag tol nacht
maakten. Een stoomspuit van de
brandweer en een seinhuis van den
spoorweg werden eveneens door het
vuur aangetast en vernield.
De brandende petroleum stroomde
in het Glamorgan-Kanaal en veran
derde in korten lijd het geheele wa
tervlak in een vlammenzee. Alle sche
pen op het kanaal moesten in alleriij!
in veiligheid worden gebracht. Dui
zenden rutten werden door de overal
heenstroomeiide, brandende petro
leum uit haar schuilplaatsen verdre
ven en verwekten in de straten, on
der de talrijke menigte, een ware pa
niek. Een groot aantal der knaagdie
ren renden in hun doodsangst het ka
naal in en kwamen daar in de vlam
men om.
De schade werd op ongeveer 12.500
pond sterling geschat, zoo lezen we in
de „Tel.".
TREINROOVERS.
Uit New-York wordt gemeld, dat
vier roovers den trein van Kansas
City Southern bij tiet station Potter
overvielen. Er ontstond een geregeld
gevecht, waarbij een roover neerge-
schoten en een postbeambte zwaar
gewond werd.
HET PROCES BECKER IN
NEW-YORK.
De jury, die over de schuld van in
specteur Becker zal hebben 1o oordee-
len is thans bijeen. De samenstelling:
der jury is dus vrij voorspoedig ge
gaan voorspoediger althans dan
men in Amerika verwacht had, waar
men gewoon is dat in zulke sensatio
neel© processen soms weken voorbij
gaan eer een jury is gevormd.
De heer Whitman, de ambtenaar
van het O. M. kon dus alreeds begin
nen de beschuldiging tegen Becker te
formuleeren. Wij hebben ,zeïde de
lieer Whitman, de lieden die Rosen
thal hebben gedood, achter slot en
grendel, maar de ware moordenaar,
wijzende op Becker, zit daar. I-rij was
de man, die de daad inspireerde. Ro
senthal was een gevaar voor Becker
wiens knoeierijen hij onthulde,
daarom moest Rosenthal 'vennoord
worden.
Becker toonde zich onder deze rede
van den ambtenaar van het O. M.
zeer onverschillig. Hij las ijverig het
sportnieuws in een courant of bab
belde wat met zijn vrouw, die naast
hem zat.,
EEN ONTPLOFFING.
De Engolsche tankboot „Dunhol-
mei3 in de haven van Bayonne in
New-Jersey in de lucht gevlogen,
juist toen het schip op het punt stond
to vertrekken. Door de ontploffing
werden ook drie andere schepen in de
haven vernield, terwijl twee schepen
ernstig averij l>eliepen. Ook de ge
bouwen op de kade raakten in brand.
Is dus de aangerichte schade zeer
groot, men vreest, dat ook vele men
schen zijn omgekomen. Twintig per
sonen werden gekwetst.
SPIONNAGE.
Kagelmann, de gewezen stuurman
van de Duilsclie marine, is te Leipzig
wegens poging tot spionnage lot zes
jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Hij
had leekeningen betreffende de ver
dediging van de Beneden-Elbe aan
Engeland willen verkoopen.
ALCOHOL IN SCHOTLAND.
Het Lagerhuis heeft in derde lezing
eeri wetsontwerp aangenomen, waar
bij voor Schotland het plaatselijk ver
bod van sterken drank wordt inge
voerd.
SLIM.
In Frankrijk -is de jachttijd in
vollen gang. Onlangs op 'n avond
kwam een Parijzenaar, 'n nog al
lastig maar niet ongrappig type, van
de jacht in de buurt van Amiens aan
het Noorderstation te Parijs terug.
Niets aan te geven? vroeg een
ambtenaar der stedelijke douane
hem,
Een patrijs, antwoordt de reizi
ger.
Eén patrijs? zegt de ambtenaar
ongeloov.ig.
Eén.
Mag ik eens zien?
Alstublieft.
U moet, zeide voldaan de man
der wet, voor die patrijs belasting
betalen. Gaal u maar naar het kan
toor.
Met zij npatrijsje in de hand gaat
do jager naur het loket.
Twintig oentimen, zegt de man
achter het raampje.
Wilt u de patrijs dan maar eens
even wogen? antwoordt de reiziger.
Dat kon niet geweigerd worden.
Zes honderd gram, kondigde na
een oogenbl k een korzc-lige stem aan.
Zoo! Ik heb recht op vijfhonderd
gram vrij invoeren; mag ik even
mijn patrijs terug?
En ten aanzien der stom-verbaasde
ambtenaren begon de belastlngpl.ch-
tlge het patrijsje te plukken; vervol
gens sneed hij bet diertje nek en poo-
ten af.
Weegt u nu nog eens.
Vijfhonderdveertig gram.
Mag ik hem nog even terug?
En toen kreeg de Parijzenaar on
der het daverend gelach der omstan
ders een klein schaartje uit zijn zak
en begon doodkalm het patrijsje uit
te halen.
Na deze operatie woog het arme
dier niet meer dan vierhonderd en
tien gram en mocht dus vrij de stad
Parijs binnengevoerd worden.
Land- en Tuinbouw
VOOR MOES- EN BLOEMTUIN,
ENZ
HET KvVEEKEN VAN CHAM
PIGNONS.
Waarschijnlijk zijn e- wel niet veel
onder onze lezers, die in dit onder-
wem Meng stollen mogen het er
tceh enkelen zijn Wij geven hier
over dit ar li kolt je naar aanleiding
van een paar vragen, ons gedaan. Of
het kweoken van Champignons loo-
nsrid is, luidt de eerste vraag. Bij
een door ons daarvoor ingesteld on
derzoek vernamen wij, dat deze cul
tuur zeer loonend is en d? kosten
van exploitatie ruim vergoedt, daar
afnemers voor da Champignons
steeds gemakkelijk te vinden zijn.
Else icCk kan met weinig moeite
en gcfringe feesten een Ikweekeriji
aanleggen; men behoeft er, om zoo
te zeggen, niet op ingericht te zijn,
daar rnen weinig plaats noodig heeft
en bijna elke ruimte gebruiken kan.
De kelder leent zich uistekend voor
het kweeken van Cliariij/Snoris en
overigens elke eenigszias donkere
ruimte. In een stal is het zelfs mo
gelijk gedurende den winter Cham
pignons te kweeken. Frankrijk voor
al is om zijn Champignons beroemd,
en dat deze ten onzent eigenlijk nog
maar alleen bij de fijnproevers be
kend zijn, vindt zijn oorzaak "in de
eerste plaats in het vooroordeel,
waardoor _,ij als schadelijk, ja als
vergiftig worden aangemerkt. De
gekweekte Champignon is niet ver
giftig, en de kweekers zelf zullen
immers in hun eigen belang wel zor
gen de juiste soorten te leveren. In
het wild komen vete vergiftige Cham
pignons Paddestoelen, heeten .zij
in den volksmond voor, doch deze
worden dan ook niet gekweekt.
Ook het aangeven van verkeerde
kweckwijzpn heeft wi 1 licht er toe bij
gedragen, dat deze cultuur niet op
ruimer sc'hao! bij ons ingang heeft
gevonden. Zoo is geleoroard, dat
men. een mestlaag van 50 - 60 centi
meter hoogte moest nemen, waar
deze raad deugt absoluut niét, want
zulk een dikke mestlaag wordt wel
dra zuur en bovendien van binnen
spoedig kurkdroog, en verhinder!
daardoor alle cultuur.
Een andere raad: om de jonge,
toevallig mee afgedraaide Champig
nons weder in den mest te steken,
waardoor zij zouden doorgroeien,, is
al even "verkeerd en onmogelijk.
Champignons kunnen in elk jaar
getij met succes gekweekt worden,
als zij een tegen regen beschutten
stand hebben en wel des zomers én
schuren en kelders, des winters in
stalhn eu op warme plaatsen.
Men neemt hiertoe paar temest, die
in zooverre vergaan moet zijn, dut
hij een bruine kleur heeft aangeno
men. KIj mag noch te cat neck to
droog zijr.. Heeft raen leem voorhan
den c? kua men óC gemakkelijk krij
gen, dun cecet men er wöt ven door
den niest werken, waarvan raen dan
bedden maakt, w:-lk.» rr.cn matig
vastdrukt. Deze bedden moeten 25—
30 cM. hoog zijn; men steekt er hei
Champignonbrofrd in, c p afstanden
van 25 c.M., ongeveer 3—1 cM. diep,
en drukt dan wat aan. F-cn laag van
3—i cM. voedzamen gr mi uit 'te
bakken of w(e! beste tuinaarde,
brengt men nu op de bedden, cn
hiermee its dan hel voorbereidend
werk gereed. Men Oioudt de bedden
matig vochtig en zeer vooröeebg in
het, ze met een laag mos, siroo of
lappen te dekken, welke men te vo«
ren bevochtigd heeft.
Elke 2 A 3 weken neemt men deze
bedekking weg, begiet <le bedden op
nieuw cn brengt er daarna de be
dekking weer op. Bed et» men do
bedden niet, dan moet mer. natuur
lijk vaker gieten, dewijl v.ot dék
juist dienen moet om 'het te spoed tér
verdampen van het water en daar
door ui tdrogen der bedden te voor
komen.
No. 7-9 weken, wanneer de Cham
pignons te voorschijn komen*, neemt
men de bedekking voor goed en ge
heel weg en begiet de bedden slechts
matig. De Champignons moe* men
bij het oogsten niet uit den grond
trekken, want daardoor zou men te
vens het, in den mest zittende breed
mee uittrekken en den groei versto
ren, maar voorzichtig afdraaien 'f
afsnijden.
De Champignons staan, volgens
gedane onderzoek ngen, in voedings
waard© met vle-esoh gelijk en ver
dienen dus als algemeen voedings
middel de meeste aanbeveling. Hier
recepten te geven voor dc toeberei
ding, is r.iel onze zaak; in alle kook
boeken trouwens vindt men wel.
Mogen deze regelen er tee bijdra
gen c-m het gebruik van g-kweekte
Champignons wat algemeener te ma
ken en het gevolg tevens zijn, dat zo
niet langer beschouwd worden ate
gevaarlijk voor den ge'rvt'ker c-i ate
een lekkernij, alléén voor den rijke
bestemd, want de prijs is niet oog.
de voedingswaarde in aanmerking
genomen.
C. B.
Stoomvaartbericiitcn
Hel stoomschip Goroutalo vertrok
12 October van Rotterdam naar Java.
Het stoomschip Pyrrhus, van Am
sterdam naar Java, vertrok 12 Octo
ber van Liverpool.
Het stoornsc.'iip Mednn, van Java
naar Rotterdam, arriveerde 12 Octo-
1>ü!' te Marseille.
Het stoomschip Koningin der Ne
derlanden vertrok 12 October van Am
sterdam naar Batavia.
liet stoomschip Ritidjani, van Rot
terdam uaar Java, vertrok 12 October
van Lissabon.
Het stoomschip Wilis, van Rotter
dam naar Java, arriveerde 11 October
te Batavia.
Het stoomschip Krakatou, van Ba
tavia naar Amsterdam, arriveerde II
October te Marseille.
Het stoomschip Oranje Nassau, van
Amsterdam naar Paramaribo, pas-
se-erde 12 Oct. v.m. 8 u., Dungeness.
liet stoomschip Willchad (Canada-
Lijn) arriveerde 11 October n.m. II u.
30 m. te Hamburg.
Het stoomschip Zaanland, van Am
sterdam naar Buenos Ayres, vertrok
11 October van Loixoes.
Het stoomschip Prinzess Alice, van
Rotterdam naar Japan, passeerde 12
October Gibraltar.
