IImblek Dagblad
DERDE BLAD
Donderdag 17 October 1912
[B;aliditelt8' en Ouderdoms
pensioen.
III.
Dinsdag anderhalve Woensdag
twee halve sprekers. En weer van
links. De halve spreker was de heer
Schaper, die Dinsdag al was begon
nen. Was de maidenspeechende heer
Do Jong heel officieel op 't spreek
gestoelte gaan staan, de heer Scha
per bleef op z'n plaats: rij drie, der
de bankje van achter. Op het tweed©
bankje zitten de he©ren Troelstra en
Hugenholtz. Daarachter pleegt de
heer Duys te tronen. Maar de kers-
versehe Zaandarnsclie wethouder was
er niet, althans niet vóór den namid
dag, toen de heer Borgesius en an
deren hem kwamen handje-drukken
met z'n succes.
De heer Schaper praat niet gemak
kelijk, is haastig en struikelt over de
woorden. Blijkbaar ijlen hem z'n ge
dachten de volzinnen voorutt.
Dan was er de heer Treub. Meer-
eloquent, diepzinniger, maar ook al
uitvoerig, bar-lang zelfs. M>en krijgt
zoo wel eens den indruk, dat al die
redevoeringen, hoe belangrijk zij ook
zijn, gerust gedecimeerd konden wor
den.
Tien procent der welsprekendheid
ware voldoende, maar tot zulk ©en
tienden penning schijnen de leden
lich niet te kunnen dwingen.
De heer Schaper dan:
De sociaal-democratische afgevaar
digde sprak van een belofte door Dr.
Kuvper in 1910 gedaan. Niet schraal
eu schriel moesten de uïikeeringen
zijn. Is het nu geen hoon, dat in de
drie eerste loonslassen f 2.70, f 2.98
en f 3.98 zal Uitgekeerd worden.
Maar, wie dat krijgen wil, zal eerst
gedurende 54 jaar telkens 47 weken
per jaar z'n premie moeten beialen.
En nu in de eerste jaren, als de wet
pas is ingevoerd, zal de 70-jarige
slechts f 2 krijgen en de invalide
krijgt niets. Bovendien, weduwen-
pensioen geeft dit ontwerp niet. De
Staat wil elk jaar tien millioen gul
den bijdragen. Nu gaan die weg a.an
administratiekosten. Bepaalde men
eenvoudig, dat ieder 65-jar ge een
rente kreeg van f 4 per week, dan
zou men nog wat overhouden. Met
7 1/4 millioen per jaar bekostigt men
ouderdomspensioen van f 3 vcor alle
65-jarigen. 2 3/4 millioen zou er dan
overblijven voor weduwen- en .weer
zenrente eu rente bij invaliditeit.
Dan zou ook het wetsontwerp geen
400 artikelen behoeven'te tellen. Al
les is veel te omslachtig. In Engeland
heelt men een wet van 22 artikelen,
«n Denemarken zelfs van 11 artike
len.
Dat komt er van, als men alles naar
Duitsch systeem inricht.
Wat een omslag! Men zegt, dat dit
wel alles zal wennen.
Ih Gelderland went men zelfs
aan de zwijnen van Prins Hendrik!
schertste de heer Schaper.
En do voorzitter hamerde niet...!
We verduitschen heslemaal, riep
öe spreker, aangemoedigd door het
rusten van den voorzittershamer; we
hebben Duitsche wilde zwijnen, plat
te Duttsche militaire petten en krij
sen nu ook deze Duitsche verzeke
ringswetten.
Verder betoogde spreker, dat men
voor 20 millioen gulden het Engel-
sch© stelsel hier zou kunnen invoeren.
Sedert 1893 zijn de Rijksinkomsten
met 62 pet. gestegen. Het geld voor
Staatspensioen zou zeker te vinden
zijn, als men bedenkt, dat het natio
naal vermogen van 1900 tot 1910 met
1500 millioen gulden gestegen is. In
hel laatste jaar was 'het vermogen
va,n bet Nederlandsch© volk 6893 mil
lioen gulden.
Do heer Schaper is ook van mee-
nlng, dat nu de'Regcering met plan-
non tot grondwetsherziening rond
loopt niet mag komen niet zulk een
belangrijke wet. Want Grondwets
herziening sluit in kieerechthetrv'or-
Van gans*, en Ranstonaars
Met nog eenige samenvatter.de op
merkingen wilien wij het verslagje
iesluiten, dat w ij in de laatste kroniek
over de Nemes-collectie, thans ie
Dusseldorf te zien, aanvingen, en
waarbij wij ons tot de Greco's en
Guya's dier verzameling beperkten.
Zoo iiec-ft het voor ons, Hollanders
meer zin te weten wat er uit onze 17e
eeuw in dat bezit aangeland is, dan
nauwkeurige beschrijvingen t© ont
vangen welk© Ilaliaansch© primitie
ven bij Nemes vertegenwoordigd' zijn.
Welnu, ook in de keuze zijner 17e
eeuwsche Hollanders is de heer Von
Nemes een eigen en persoonlijken weg
gegaan. Zijn Rembrandt en Hals, bei
de met port.retslukken, de laatslo met
dat hetwelk wij van de veiling-W eber
keilden, voldoende vertegenwoordigd,
Jan Steen ontbreekt geheel en het zijn
in hoofdzaak werken van eenigszins
Veronachtzaamde meesters, die in de
ze ufdeeling der collectie de belang
rijkheid aangeven. Zoo vindt men
hier bijvoorbeeld een tweetal werken
van den cuiieusen Jan Siberechts in
dit typisch blamv-groen gamma dat
het zijne is, een bijaonder fijn genre
schilderijtje van Thomas de. Keyser.
1 ruing en daarmee do erkenning, dat
deze Staten-Generaal niet uitdrukt
de meeniing der natie.
De „Standaard" heeft ook In dezen
geest geschreven.
Nu zal, oolijkte de heer Schaper,
Minister Talma er wel niet op gesteld
zijn, dat ik een beroep doe c*p Dr.
Kuyper. Hij heeft al last van „den
ouwe" genoeg gehad.
Maar Dr. Kuyper is toch een soort
van politiek geweten.
Of de Kamer pret had.
De heer Schaper gaf in overwe-
ging, om alleen de overgangsmaatre
gelen van deze wet in te voeren.
Do ouden van dagen zijn dan met
nog geen 2 1/2 millioen gulden ge
holpen. Dat geeft dan voorloopig geen
last aan arbeiders, patroons en doet
den Staat 7 1/2 millioen gulden per
jaar besparen.
Of do heer Talma den wenk op zal
volgen, de heer Schaper had er be
grijpelijk weinig vertrouwen in.
De invaliditeitswet moet er nu door,
riep de afgevaardigde uit, om Minis
ter Talma to behoeden voor politieke
invaliditeit.
Veel gelach was er ook in de Ka
mer, toen de heer Schaper er over
sprak, hoe de vrijzinnigen in 1913 ter
stembus willen gaan met den eisch
van staatspensioen. Alleen de heer
Tydeman wil nog niet mee. Maar spr.
hoopte, dat dit nog wel gebeuren zou.
Bij die eenstemmigheid tusschen do
andere partijen, zal de heer Tydeman
niet vijandig kunnen blijven. Over
hem zou men kunnen zeggen „Wo
alles liebt, kann Karl allein nicht
hassen".
De heer Schaper noodigde daarop
de Kamer uit, om deze wet te verwer
pen. De sociaal-democraten hebben
nog een zwakke hoop, dat dit zal ge
beuren. En al weten zij, dat Rechts
niet aan de amendementen wil, toch
zal de S. D. A. P.-fractie die indienen,
nu niet, als bij Rechts nog niet de
oogen zullen opengaan. Gebeurt dit
niet, dan is de aanneming van het
wetsontwerp, zooals het daar ligt, een
wandaad.
Minister Talma verblikte of ver
bloosde niet.
Des middags was het woord aan
den spreker der derde llnksche partij,
den heer Treub, den leider der vrij-!
zinnig-democrateu. Na de wat-eento
nige redevoering van den heer De
Jong, en de moeilijk-uitgesproken,
hortende toespraak van den heer
Schaper, was het aangeoiaam te luis
teren naar den heer Treub.
Evenals de heer De Jong den vori-
gen dag bestreed de heer Treub de
samenkoppeling van Ziektewet, Ra-
denwet en Tarïefwet. De Minister
mag niet uitgaan van het standpunt,
dat deze wetsontwerpen zullen wor
den aangenomen. Daar weet de Mi
nister niets van. De heer Treub ves
tigde er hier de aandacht pp, dat de
Minister voor stembus-overwegingen
is gezwicht cn zoo er in heeft toege
stemd, dat de Ïnvuliditeits-Ouder-
domswet voor zal gaan aan de Ziekte
wet. Daardoor heeft Minister Talma
zich meer anti-revolutionnair propa
gandist dan minister getoond.
Overigens meende de heer Treub,
dat dit ontwerp-Talma in een belang
rijk punt afwijkt van de opvattingen
van den beer Kuyper, die aldus
constateerde de afgevaardigde voor
Assen nog steeds de leider van de
anti-revolutionnaire partij is. Het
ontwerp-Talma wil alleen arbeiders
helpen en niet andoren, die daarvoor
in aanmerking zouden kunnen ko
men. Uit een redevoering van Dr.
Kuyper bij de Ziektewet-behandeling,
zeide de lieer Treub, dat deze minis
ter doet als iemand, die drie bouw
vallige huizen heeft en het geld, dut
de dn© peiceelen opbrengen, besteedt
aan de herstelling van een der pan
den.
De heer Treub besprak ook de hou
ding der sociaal-democraten en der
Roomsch-Katholieken ten opzichte
van deze kwestie. De eersten laten
hun Marxistische beschouwingen ten
bate dei' kleine luyden in den steek
en de laatsten zijn op grond van de
leerstellingen van Thomas van Aqui
no van meening, dat men wel een
dergelijke regeling, als in deze wet,
mag maken voor de arbeiders, doch
niet voor andere ingezetenen. Hier
tegenover staat, dat de Belgische
Roomsch-Katholieken van een andere
meening zijn. Zes jury-Katholieken
hebben daar een wetsontwerp inge
diend, waarbij staatssteun wordt
voorgesteld voor de verzekerden.
De staatssteun wordt hier niet ge
oorloofd geacht. Toch wil de Staat'
voor deze verzekering gedurende 75
jaar tien millioen gulden' bijdragen.
Hoe .zit dat nu Is wat na 1888 onge
oorloofd wordt geacht, vóór dien tijd
wel geoorloofd? Het deed spreker
denken aan den dronken boer, die,
toen hij door een predikant werd on
derhanden genomen, antwoordde
„Mijn geweten spreekt wel, maar ik
triktakspeJers voorstellend, en een
heel modern-aanvoelend werk van J.
A. Duck, Kegelaars op een duin, alles
waardevolle zeldzaamheden zooals
die heden ten dage in den kunsthan
del steeds minder vaak voorkomen.
Stillevens van Van Beyoren behcoren
niet tot de rariteiten, doch éen als die
in deze collectie waar een prachtig
vischstilleven in het Buiten geschil
derd is en dat „buiten" op zich zelf,
een uiterst subtiel strandgezicht, heel
bijzondere qualiteSten heeft, zóó één
-komt niet vaak voor. Interessant om
de helichlingsprohlemen die er behan
deld zijn, is een groote Aelbert Guyp,
een Italiaansch-achtig landschap met
vee, va.n mooio qualiteiten is ook de
Ter Borgh en heel bijzonder zelfs een
kroegscène van O stade waarin deze
meester geheel in verband met mo
dernen als Goya en Daumier kan wor
den beschouwd. Dat de Nicoloas Maes
in deze verzameling minder bevredigt,
ligt misschien minder aan dit speciale
schilderij, een familiegroep voor do
huisdeur dan wel aan ons zich voort
durend evolution©eerend kunstbegrip,
hetwelk langzamerhand ons de vraag
opdringt of o-ver het geheel genomen,
deze meester niet wel wat overschat
geworden is in de algemeen© waar
deering voor onze 17de eeuwers.
Van 0112e Zuidei-broedei's wordt do
roem bestendigd door één dier prach-
laat het maar praten". Gaat liet de
Regeering ook zoo Vindt zij, dat zij
iets onbehoorlijks doet en doet zij het
desondanks toch
Deze heele regeling, aldus grapte de
professor, zou ik kunnen betitelen met
den naam eener groente, die de heer
Duys hier in de Kamer wel eens
noemt. Maar als ik dat deed, zou ik
met den hamer van den President
kennis maken, zei de afgevaardigde,
die met deze „groente" waarschijnlijk
den populaireu naam van erwtensoep
bedoelde.
Tegenover de meeningen der overi
ge linkerpariijen zette de heer Treub
uiteen, dat Staatssteun behoort te
worden gegeven bij alle arbeiders
verzekeringen en niet alleen bij
ou derdoms-pensioen.
Prof. Treub tegen Staats-
penaionneering.
Onder veel aandacht der Kamer
ontwikkelde Prof. Treub een acade
misch betoog tegen S taatspension nee-
ring, voor welk systeem de sociaal
democraten niet alleen, maar ook de
Unie-liberalen zich den vorigen dag
uitgesproken hadden. De heer Treub
had nu nog meer het oor der verga-
dering. Geen wonderZocals men
weten kan wordt er van links een con
centratie beproefd voor de stembus
van 1913, welke samenwerking, be
halve onder de leuze van grondwets
herziening zou geschieden onder het
parool van Staatspensionneering. Jn
verband hiermee was het betoog van
den leider der vrijzinnig-democraten
van zeer veel belang. Het ligt echter
voor de hand, dat de heer Treub .in.
dit opzicht niet uit naam -zijner ge
heel© partij spreekt.
De heer Toenstra zal u wel van
antwoord dienen, inter-rompeerdo
de -heer Schaper den spreker, waar
mee hij begrijpelijk bedoelde, dat-dit
vrijzinnig-democratische Kamerlid
gewis den partijleider zou bestrijden
op dit punt.
Met den heer Tydeman, dén leidér
der vrij-liberalen, en in den geest
van den heer De Savornin Lohman,
den aanvoerder der Christel ijk-llisto-
rischë partij, geeft de heer Treub de
voorkeur aan vrijwillige verzekering
met Staatssteun.
Professor Treub vestigde hierbij de
aandacht op hei adres van de Ilaar-
lemsehe Kamer van Koophandel in
zake het aanhangige wetsontwerp.
Daarin is er op gewezen, dat de pa
troons in de laatste jaren "reeds op
groote schaal de vrijwillige verzeke
ring hebben ingesteld. Waarom zijn
de patroons vrijwillig tot dezen maat
regel overgegaan vroeg spreker zich
af en hij gaf daarop een drieledig
antwoord. Daar is eerst de ethische
overweging, dat men in dezen tijd
van den werkgever mag verwachten,
dat -hij zij,n ufgewerkte arbeidskracht
niet aan zijn lot overlaatde tweede
overweging is van ecónomischen
aard, namelijk deze, dat een verzeke
ring den patroon tenslotte voordeeLi-
ger is, dan het geven van een pen
sioentje, waaraan hij toch niet ontko
men kan, en ten derde, dat in onzen
tijd een patroon nauwlettend acht
heeft te geven op den gemoedstoe
stand van zijn personeel, met betrek
king tot de rechtendie het meent te
hebben. De Duitsche Versicherungs-
ambt-director Salzmann zegt dan ook,
dat de.ervaring.hem leerde, dat het
niet-rekening-houden door den werk
gever met de verlangens, die het per
soneel koesterde, op den duur de
„Arbeitsfreudigkeit" en daarmede de
„Arbeitsfahigkeit" van den werkne
mer verminderde, wat schadelijk is
voor het bedrijf van den werkgever.
Het betoog was breed opgezet. Pro
fessor ving aan met le vertellen hoe
de maatschappij individualistisch,
dat is het oer-liberale type, of commu
nistisch, d. i. de democratische vorm,
kan zijn. Het is nu maar. de kwestie,
welk type op eeu bepaald oogenblik
zou móeten werden toegepast. Zeker
leek voor de toekemsi het communis
tische type het meest geschikte.
Men moest daarvan niet schrikken,
stelde de heer Treub mogelijk-ontrus-
te gemoederen weer gerust. Want
communisme had men thans al toege
past, b.v. op wegen en kanalen, be
drijven. Niet alle verkeersmiddelen
echter zijn reeds onder dien vorm ge
bracht bv. de spoorwegen die nog be
lmoren aan particuliere maatschap
pijen. Staatspensionneering is onge
twijfeld een communistisch denkbeeld.
En iiet zou zeker voor veie armen een
uilkomst zijn.
Maar er zijn groote bezwaren aan
verbonden, dat leeren de rapporten
van den heer Schuurman en dat van
de heeren Van Krevelen en Netscher.
In het rapport omtrent den toestand
in Denemarken wordt o, a. meege
deeld, dat daar thans zoozeer be
tere begrippen, omtrent ouderdoms
pensioen gelden, dat liet aannemen er
van niet meer gelijk wordt gesteld met,
het ontvangen var een gift., maar als
een recht wordt beschouwd. Zoo int
ook de vader van den Kopenhaagschen
Burgemeester van Financiën zijn
ouderdomspensioen. Dit doordringen
van zg. „betere begrippen" noemt spre
ker integendeel een schande. Want
tige schetsen van Ruhens, die alge
meen als diens persoonlijk werk be
schouwd worden velen der groote
Rubens' en toch zijn atelierwerken
zijner leerlingen, door den meester
voltooid of geretoucheerd. Von Ne
mes bezit o.a. die prachtige kleine
schets, eveneens uit de Hamburgsche
Weber-verzaineliTig bekend, en onder
den naam van „Das Apocalyptische
Weib", terecht beroemd.
Eenig8 Rubens' portretten en een
heerlijk mooi kardlnaaisporiret door
Van Dijck voltooien mei de gebruike
lijke. zeer overladen stillevens van
Jan Fijt en Snijders, en een niesbui-
ten gewoon Teniers-je deze afdealihg.
Minst gelukkig is hier de Eii&elsche
wond. Noch de portretten door Law
rence en Raebum, noch net Havenge
zicht te Plymouth van John Constable
behooren hoe interessant ze ook
2i ju mogen tot hun meesterwerken.
Het is nu eenmaal niet zoo gemakke
lijk meer, van al deze klassieke
schoonheid eone verzameling van eer
et© rangs specimens bijeen te bren
gen. En dat de heer Von Nemes zich
ook wel eens vergist heeft of zijne ad
viseurs zioh verkeken blijkt bijvoor
beeld uit do groote schilderij van
Ghardin, dat zóó het al van dien
meester afkomstig is, toch zonder
twijfel oen mislukt ding genoemd mag
worden. En zoo is ook niet alles wat
Staatspensioon raakt bedoeling,'dat is'
sprekers meer.ing. De heer Da Jong
had Dinsdag wel gezegd, dat ieder die
arbeidt, 't zij man, 't zij vrouw, een
maatschappelijke werker is, dus
iemand hij" wien3 arbeid de staat be
lang heeft, inaar Prof. Treub ontken
de, dat de maatschappelijke werker
daarop ©enig recht kan doen gronden. j
Zijn arbeidsovereenkomst geeft hem!
rechten ten opzichte van den patroon,
niet van den Staat.
Staatspensioen werkt, naar de mee
ning van den heer Treub, demoraii-
seerend. liet staaltje van den Kopen
haagschen Burgemeestersvader is
daar een bewijs van.
In Ierland en Schotland komt hef
voor, dat de boeren hun hoever, zet
ten op naam van hun kinderen of hun
bedrijf rerkoopen, om.... het Staats
pensioen machtig te kunnen worden.
Bovendien werkt het verslappend op
de cnergio, v.aui ipdien men ds arbei
ders niet laat mee betalen, zullen zij
op 40- of 50-jarigen leeftijd gaan den
ken. dat zij zich niet druk behoeven te
maken, omdat zij immers toch hun
pensioen zullen krijgen, of zij zicli al-
dan-niet inspannen.
De iieer Treub verklaarde derhalve,
dat. al was hij democraat genoeg, om
de vooroleeleu van Staatspensioen niet
gering te achten en rekening te hou
den niet de inderdaad merkwaardige
toenemende actie voor Staatspension
neering, hij toch genoeg persoonlijk
heid bézat, om de bezwaren onder de
oogen te zien en deze te laten mee
wegen bij de bepaling zijner houding.
Zoover waren we tegen vier uur ge
komen, toen hel. Hooggeleerde Kamer
lid een nieuw principieel punt uitvoe
rig wilde ontvouwen.
De Kamer zuchtte.
De Kamer is misschien wat ver
moeid, opperde de heer Treub.
Nu öl, na twee zittingsdagen mag
men vragen. Wat zal 't dan tegen
Kerstmis zijn?
Enfin, dc vermoeide Kamer kreeg
rust tot klokke elf. Donderdagochtend.
Ginter,Imidscti Overzicht
De Salkankrijg.
Ach waren ailc menschen wijs
En deden daarbij wel,
De aarde was een paradijs
Deze verzuchting mag men wel sla
ken met 't oo'A op den Balkan-krijg.
Als alle volken ook de Balkan-
bewoners wijs waren, dan zou deze
oorlog, die niets dan onnoemelijk veel
ellende veroorzaken zal, niet begon
nen zijn,
't Gaat om de hervormingen in aur-
kije ten voordeele van de Christen-be
woners van dit land. Althans zoo be
weren de kleine Balkan-stelen.
En Turkije beeft nu verklaard, dat
het die hervormingen w i 1 invoeren.
Als de Europeesche mogendheden
nu slechts gezorgd hadden voor een
g a-r anti© voor deze Turksche toe
zegging, dan was alles in orde ge
weest.
Nu gaan duizenden, wellicht vele
tienduizenden kostbare menschenle-
vens te lour. Onncodig.
Och waren alle menschen wijs, ook
de dipioniul'eu der groote mogendhe
den, want zij hadden veol, wellicht
alles kunnen voorkomen.
Oorlog zonder oorlogs
verklaring.
Zonder formeele oorlogsverklaring
is men gaan vechten.
't Is zelfs nog zeer onzeker of er wel
oorlogsverklaringen verzonden zullen
worden. De berichten daarover spre
ken elkaar tegen.
Eu al hebber in de eerste dagen al
leen grensgevechten plaats gehad, 't
feit is toch zeer ernstig.
Waar blijven de conclusies en be
sluiten door de Haagsche vredescon
ferenties aangeLomen
Wreedheden.
Moet men uit dit alles afleiden, dat
't in den Balkan een ongeregelde
ouderwetsche roofoorlcg
wordt?
Veel is er, dat daar op wijst. En dan
kan de ellende groot worden, want de
Oosterlingen zijn wreed.
Reeds nu komen er geruchten over
buitengewone wreedheden.
En nu is men nog slechts bij 't be
gin von 't begin. Dan kan 't einde
vreeselijk zijn. De voorspelling van
den Balkan-diplomaat: 't wordt
geen oorlog maar een
slachting, zal dan wellicht be
waarheid worden.
De Turksche regeerjng heeft de aan
dacht der groot© mogendheden erop
gevestigd, dat de Montenegrin en t©
Toez'i gewonden hebben gedood en te
Bérana op. hospitalen hebben gescho
ten, ofschoon de vlag van de Roode
Halve Maan boven de gebouwen wap-
derdo.
De vredo tusschen ItaliS
en T u r k ij e.
't Belangrijkste feic is thans, dat de
liier te zien is aan kunst uit net
Frankrijk der 19e eeuw van absoluut
eerste hoedanigheid. Courbet schijnt
een voorliefde van den grooisch aan-
golegdeu verzamelaar te zijn. Hij
heeft er niet minder dan een achiiaL
Daarvan zijn een familieportret en
een groot ';>erglandschap waarin een
dorp, en verder een mooi geschilder
de hond van beslist eersie qualiteit.
Ook voor Manei is Von Nemes waar
schijnlijk wat laat begonnen: hel
groot© portret (Hélène Andrea) en de
Perziken zijn prachtige werken, doch
inde voor 2 jaar verstrooide Pellerm-
verz-ameling was er veel beters. Co-
rot's portret van mevrouw Gambay
is heel mooi als type van een krach
tige en ongemaniereerden Corot doch
de kleine Delacroix en zelfs de Dau
mier met de komedianten zijn naar
mijn gevoelen eigenlijk toch weer
geen stukken voor ©ene verzameling
als deze, die vóór alles van ieder die
vertegenwoordigd jS, f-en important
en vooral representatie: stuk vraagt.
Von Nemes' landgenoot, Munkuesy is
daarentegen heel goed vertegenwoor
digd. Ook hier van dezen buitenge-
meenen schilder weer een werk dat
door zijn verwoestende bitume-schil-
dering bi;' i ontoonbaar is.
In een apart zaaltje komen dan ten
slotte de laatsten dei- klassieke mo
dernen: Claude Monet. Berthe Mori-
vrede tusschen ItalfS en Turkije ver-'
zekerd is.
Eindelijk zekerheid.
De Turk heeft eieren voor z'n geld
gekozen.
Men zegt, dat de Turk zich heeft la
ten raden door de Fraosche diplo
maten.
Hoe 't zij, de vrede in Tripolis is er,
althans wat de Turken betreft, want
nu moeten de Italianen "t nog verder
klaar spelen mot de Arabieren. Ook
dat zal nog niet zoo gemakkelijk gaan,
want niet de Turken, maa; de Arabie
ren bewonen dit land. Dan wordt 't
evenwel geen geregelde ocrlog, maar
een guerilla.
De Turksche troepen worden nu uit
Tripolis teruggeroepen.
't Officieele vredesverdrag zal de vol
gende week door de regeeringen getee-
kend worden. De onderhandelaars
hadden evenwel al bindende man
daten.
Over de vredesvoorwaarden wordt
meegedeeld, dat de Turksche geeste
lijkheid nog iets t: zeggen zal hebben,
in Tripolis en Cyrei.aica. De Sjeik ul
Islam wordt vertegenwoordigd door
een geestelijke, kadi genaamd.
Turkije krijgt de door Italië bezette
eilanden in de Aegeisch© Zee terug.
Oorlogsschattingen worden niet be
taald.
Bij deze vredesvoorwaarden heeft
Turkije vrijwel alles verspeeld.
Nu de Balkan-krijg.
In een officieele Russische bekend
making heeft rnen gisteren (onder de
telegrammen) kunnen lezen
„Wat er in den Balkan in de toe
komst gebeuren kan, valt nog niet te
voorspellen. De pogingen der mogend
heden zijn er evenwel op gericht om
in het belang van den vrede zoowèl
als van de oorlogvoerende partijen,
zoo spoedig mogelijk een einde te ma
ken aan liet bloedvergieten."
Nu nemen d mogendheden dus al
vrede met een poging, om den krijg ie
bekorten. Den oorlog voorkomen kon
den ze niet, door... eigen verdeeldheid.
Zal 't bekorten van den oorlog wel mo
gelijk zijn?
De mogei dheden willen nu „na 't
eersie beslissende gevecht" op den
Balkan tusschenbeïd© treden, "om
een einde te maken aan de vijandelijk
heden. Maar... als 't gevecht beslis
send is, heeft Europa niet meer de be
slissing te beverderen.
Alles hangt af van de vraag Zal
Europa inbi euk op den statusquo
in den Balkan gedongen, want 't is
den kleinen Balkanstaten natuurlijk
om uitbreiding van grondgebied ie
doen. 't Oog is gevestigd op Macedo
nië en op den Sandjak Novibazar.
Over het denkbeeld, een wereld-
strijd te voorkomen door, bij een over
winning der Balkanstaten, dezen den
Sandjak Novibazar af te slaan, onder
voorwaarde van het sluiten eener on
opzegbare tolunie met Oostenrijk-
Hongarije. heeft een Duitsch journa
list te Weenen een onderhoud gehad
met de bekendste staatslieden van
Hongarije. De algemeene indruk is,
dat zulk een dei kbeeld wel geschikt is
om complicaties te voorkomen er zijn
geen Ilongaarsche belangen, die de
uitvoering" kunnen belemmeren.
't Zou een oplossing zijn, maar....
zoover zijn we nog lang niet.
De diplomaten zitten nu weer te
peinzen over een Balkan-conferentie,
en onderwijl wordt 't bloedvergieten
in den Balkan voortgezet.
Voor de zooveelste maal komt het
bericht, dat Oostei rijk-Hongarije in 'l
geheim mobiliseert.
Zulke geruenteu zijn r.iet geschikt
om de kalmte t bevorderen.
Een interview met den
koning van Montenegro.
In Podgoritza heeft koning Nikiia
van Montenegro een Duitsch journa
list een interview toegestaan. De ko
ning zei o. a. Zooals gij zien en hoo-
ren kunt, is langs de geheele 100 K-M.
lange grens tusschen Montenegro en
Turkije de oorlog in vollen geng. Mijn
hart was zeer droevig gestemd, toen
op den eersten dag van den strijd
's morgens om 8 uur het eersie kanon
schot gelost werd. De oorlog was be
gonnen tusschen een kleinen staat en
een machtig keizerrijk. Dit is ae derde
veldtocht, waaraan ik gedurende mijn
regeering moet deelnemen. Ik ken uit
ondervinding de ellénde vou den oor
log en ik betreur dit bloedvergieten
ten zeerste. .Hoe gelukkig zou ik zijn,
wanneer twistpunten tusschen de sta
ten onderling beslecht konden wor
den en dit zonder bloedvergieten zou
kunnen plaats hebben. Jammer ge
noeg zijn wij nog ver van dien tijd ver
wijderd zelfs in de meest beschaafde
staten is men zoover nog niet geko
men. Sinds het sluiten van het Beriijn-
sche verdrag lijdt mijn volk onder de
onlusten, die voortdurend aan de
oostgrens voorkomen. In de laatste
twee jaren werd ons geduld zwaar op
de proef gesteld. De opstand in Alba
nië, de grensgeschillen, het voortdu
rend uitstellen om deze te regelen, al.
deze ongehoorde provocaties hebben
zot. Edgar Degas, Renoir en voor al
len Var: Gogh en Cézanne. Van de
beide laatsten drie stuks ieder.. Een
stilleven met boeken en brieven door
Van Gogh, belicort tot het mooiste
wat wij van dezen buitengewonen
menscii zagen, een Winterlandschap
van denzelfde is ook tot het heel
goede te rekenen, daarentegen komt
het derde, een bloemstuk, mij in ieder
geval van betwistbare waarde voor.
Wh zullen do opsomming nu sta
ken. Het behoeft wel geen verder be
toog dat voor wie zich een twee-
d'aagsch •uitstapje naar Dusseldorf
veroorloven kan, de moeite zich ruim
schoots loont. Het blijft tot December
één van de meest aanbevelenswaar
dige kunst-vacantie-reisjes. Men her
inner© het rich wellicht tegen de
Kèrst-vacanUe.
Intussclion vallen in het Holland
se ho kunstleven eenige feiten van be-
teekenis te memoreeren. Da beslissing
inzake don Rijksmuseum-uitbouw is
gevallen: er wordt verder gebouwd en
de heer en mevrouw Drucker krijgen
in allen opzicht hun zin. Het blijft op
merkenswaard dat men nog steeds
geheimzinnigheid betracht betreffen
de vraag: w a t men nu eigenlijk voor
al dezo welwillendo tegemoetkoming
krijgen zal. Met alle waardeering
voor de gulheid der Donatoren blijft
een onaangenaam gevoel hangen,
Onze Lachhoek
ALTIJD BELEEFD.
In een tweede klusse coupé gezeten
kreeg een heer ©enig verschil met een
dame over het open zetten van een
raampje.
't Schijnt dat u liet onderscheidt
niet kent tusschen de tweede en de
derde klasse zei de dame ter. slotte
zoo vinnig mogelijk
O, mevrouw antwoordde hij. ik
ben een oud geroutineerd spoorweg
reiziger. Ik ken het onderscheid tus
schen alle drie de klassen: in de eer
ste klasse jcdragvi. zich d© passagiers
lomp tegen de conducteurs; in de der
de klasse zijn de conducteurs lomp
tegen de reizigers, in ii«> tweede (en
nier boog hij beleefd voor zijn reisge
noot©) in de tweede zijn de reizigei.ï
lomp tegenover elkander.
mijn volk naar de wapens doen grij
pen. Montenegro heeft zich herhaalde
lijk naar aanleiding van deze provoca
tie3 bij de mogendheden beklaagd. Ik
schat de sympathie der mogendheden
voor den voorspoed van mijn volk bui
tengewoon licog. Geduldig heb ik
daarom op haar antwoord gewacht,
in de hoop, dat zij tusschenbeide zou
den komen. Ik zou nog langer gewacht
hebben, wanneer ik niet met de ge
moedsstemming van mijn volk reke
ning moest houden. Nadat ik al mijn
vriendschappelijke pogingen tot ver
zoening in 't. werk had gesteld en nog
twee maanden geleden de mogendhe
den van mijn wanhopigen toestand in
kennis had gesteld, móest ik ten slot
te de stem van mijn volk volgen en
greep ik naar he! laatste middel,
waarvoor ik zoo lang was terugge
deinsd. Ik stond voor de keus den
vrede te behouden of de rechten van
mijn volk met tiet zwaard te verdedi
gen. Ik moest tot het luatste mijn toe
vlucht nemen. Ik betreur het, dat dit
besluit van Montenegro de financiee
ls belangen van buitenlanders bena
deelt, maar ieder rechtschapen niencch
zal moeten toegeven, dat liet bestaan
van een voor de beschaving ontvanke-
lijken kleinen staat en van een Chris
telijk volk meer gewicht in de schaal
legt dan finai cieele belangen. Wij
mogen door Turkije niet vernietigd
worden.
Overal in den Balkan
lijdt men onder den
oorlogstoestand.
Bijna alle mannen zijn opgeroepen
voor den militairen dienst.
Men tracht er zich evenwel in te
schikken. De meest© zaken worden nu
door vrouwen gedreven. In Scfia ziet
men zelfs.... vrouwen als tramconduc
teurs 1
In Turkije kwam gebrek aan brood,
omdat de bakkers krijgsdienst moes
ten verrichten. De bakkersgezellen
zijn nu van den dienst vrijgesteld.
De diplomatieke betrek-
liingeu verbroken.
De Turksche zaakgelastigde ir. Bul
garije deelde mede, dat hij van zijn re
geering last' had ontvangen Sofia ie
veriaten, met het personeel der le
gatie.
Ook de andere Turksche gezanten
maken zich voor den terugkeer naar
Turkije gereed.
De gezanten der kleine Balkansta
ten zijn reeds uit Turkije vertrokken
of zullen dit anders heden doen.
De gevechten.
De Montenegrijnen hebben Barena
bezet en daarbij 701 Turken gevangen
genomen, bovendien 14 kanonnen,"ge
weren en munitie buit gemaakt.
10 Montenegrijnen sneuvelden. 31
werden er gewond. Omtrent de Turk
sche verliezen is nog niets bekend.
Ook de Turken verspreiden overwin-
ningsberichten. Ze verzekeren, dat -4
Turksche bataljons S000 Montenegrij
nen bij Krania hebben teruggeslagen.
SCO M o n t e n e g r ij a e n sneu
velden d a a r b ij.
Ook weten de Turken te beweren,
dat ze de Montenegrijnen bij Toezi
dat eerst door 't volk der Zwarte Ber
gen veroverd was hebben verjaagd.
Do opmarsch der Montenegrijnen
naai' Skoetari is nu verhinderd.
Wat er van dc-ze Turksche over
winningsberichten waar is, moet nog
blijken. In den Italaausch-Turkscheu
oorlog heblieu we geleerd, wat de
Turksche overwinningsberichten be-
teekenen.
Daar een Bulgaarsclie bende, die
•zich te Kriva had gebarricadeerd,
zich niet aan de Turken wilde overge
ven, werden d.- buizen gebombar
deerd door artillerie, nadat de vrou
wen en kinderen gelegenheid hadden
gekregen zich to verwijderen. Het dorp
ïs geheel omsingeld.
Aau de grens bij Krajevo is door
Turken en Serviers gevochten. Bijzon
derheden ontbreken nog.
verwekt door het senilism© waarme
de door de hoogste autoriteiten dez-f
qoaes'.ie behandeld is.
In iéder geval waar aan zóó
groote eïschen te voldoen was, ver
valt wel eenigszins de verplichting
van het niet zien in den be"-: eens ge
geven paards, en het zal interessant
zijn over eenigon tijd serieuselijk te
beschouwen, hoe groot wel die nood
zakelijkheid was om velerlei bezwaar
tegenover particulieren-vceleischend-
hêi-1 liet veld zoo oneervol te doen
Da::.* heeft in het Siiasso-museum
de Moderne Kunstkring voor de twee
de maal zijn tentoonstelling geopend.
Men heeft in dit blad daarover reeds
het Verslag kunnen lezen en de schrij
ver dezer not'tios zal dan ook niet in
herhaling vervallen, v&n de opsom
min? der exposcerendo artisien. Een
enkele opmerking die meer de alge
meene inrichting dezer expositie be
treft. kan misschien no? in een vol
gend o'-'CtHcM, geplaatst worden, om
het cultunrhistorisch-interessante
wat deze uiting, als alles wat revolu-
tionnair is of zijn wil. in zich bergt,
zij in ieder geval een herhaald be
zoek aanbevolen.
J. H. DE BOIS.
15 Oct. 1912.
