TWEEDE BLAD
Zaterdag 26 October 1912
Haarlemsche
Handelsvereeniging
Goedgekeurd bij Koninklijk besluit
van 12 Nov. 1892 No. 29 en gewij
zigd bij Koninkl. besluit van 21
Mei 1897 No. 58 en van 13 Juli
1909. No. 52.
Bureau: Jansweg 11, geopend alle
werkdagen van 9—5 uur.
Telephoon No. 403.
Op 10 Mei 1892 werd bovengenoem
de Vereenigiug hier ter stede opge
richt met het doel'de belangen der le
den op allerlei gebied te behartigen,
doch allereerst de beluugen hunner
handel of bedrijf te bevorderen en
wel speciaal door het verstrekken
van inforniatièn en het iucasseeren
van dubieuse vorderingen.
Voor posten welke men de vereeni-
ging ter invordering in handen stelt
op buiten de stad woonachtige per
sonen moet 10 ct. porto worden be
taald, terwijl van alle vorderingen
door do vereeuiging geïnd 3 pet. pro
visie wordt geheven.
In Juli eu Augustus 1912 zijn 68
vorderingen tol een bedrag van
f 4254.14 betaald; 19 vorderingen wer
den afbetaald en 17 vorderingen uit
gesteld.
Bovendien hebben de leden het
recht op het hun gratis te verstrek
ken advies van de rechtsgeleerde ad
viseurs der vereeniging de heeren
Mrs. Th. de Haan Hugenholtz en A.
H. J. Merens, Spaarue 9-4 alhier, die
desgeweuscht ook in procedureu en
faillissementen gratis voor hun op
treden natuurlijk echter alleen voor
zaken betreffende den handel of het
bedrijf der leden.
Bij elke vordering de rechlsgeleer
den in handen gesteld moet 10 ct.
voor porto worden gevoegd, terwijl
van de bedragen der langs dezen
weg ingevorderde posten 5 pCt. moet
worden betaald. H.I-1. rechtsgeleer
den hebben het recht in geval van ge
rechtelijke vervolging het door hun
noodig geoordeelde voorschot te vra
gen aan den inzender der vordering.
Over in de siad woonachtige per
sonen geeft de vereeniging gratis
mondelinge of telephonische inlich
ting; verlangt men de informatie
schriftelijk dan wordt 25 ct. berekend,
terwijl voor information op buiten de
stad wonende personen f 0.60 pl.m.
5 ct. portovergoeding moet worden
betaald.
Aan het kantoor Jansweg 11 zijn
coupons ft 10 ct. verkrijgbaar, waarop
men aan het bureau van den Burger
lijken stand op het Raadhuis iulich-
tingen kan bekomen over de adressen
van hier ter stede op het bevolkings
register ingeschreven personen.
Verder zijn voor de leden verkrijg
baar legitimatiekaarten, waarop zij
persoonlijk informatiën kunnen vra
gen, in andere plaatsen bij de daar
gevestigde en bij den Ned. Bond van
Ónderl. Infor. en Schuldinvordering-
bureaux en Handelsvereenigingen
aangesloten vereenigingen. Deze in
formation kosten 25 ct.
Het is noodig er nog eens uitdruk
kelijk op te wijzen dat goed informee-
ren, vooral naar nieuwe cliënten eene
bepaalde noodzakelijkheid is gewor
den, waar zoovele geheel onbekende
personen zich in onze stad en aan
grenzende gemeenten komen vestigen.
Onder alle koren is kaf.
Bovengenoemde Bond, waarbij 18
vereenigingen in de voornaamste
plaatsen van ons land gevestigd zijn
aangesloten geeft uit eene tweemaan-
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVONDPRAATJE.
Een week is precies als een paard.
Eerst begint het kalm (Maandag)
dan wordt het tempo ietwat vlugger
(Dinsdag), daarna komt* het in draf
(Woensdag), vervolgens in galop
(Donderdag', om eindelijk in gestrek
te ren de week uit te rennen (Vrijdag
en Zaterdag) waarna liet dier gaat
rusten (Zondag).
Het leven is kort, een jaar is weinig,
een maand vervliegt, een week is een
zucht, een dag is niets.
Als je op Vrijdagmorgen opstaat on
daarna om je heen kijkt is 't al Zater
dagavond.
Vergeleken bij tijd en eeuwigheid
is het een bewijs van liersenverzwak-
king om je boos te maken als je een
half uur op een trein moet wachten
of vijf minuten voor een open Spaar-
nebrug.
Maar daar de monsch op aarde nu
eenmaal met zulke kleine hoeveelhe
den tijd te maken heeft en daarom
waarde hecht zelfs aan een week, zou
ik wcnschen, dat wc voorlaan aan
iedere week een afzonderlijken naam
gaven, om beter vast te leggen, wat
daarin voor het heden en de toekomst
gedaan is. Zooals bijvoorbeeld het
woord Winkelweek, een herinne
ring is aan do tentoonstelling van
Nederlandsche Nijverheid, zoo zou de
week waarin een stuk van de kazerne
*n prooi der vlammen werd. Brand-
week kunnen hoeten. Straks, wan
neer uns Nederlondsch Elftal de Bel
gen weer weet te kloppen, mag er
van Voetbal week gesproken
worden en de nu afgeloopen week kan
delijksche lijst van namen van per
sonen omtrent wien men wordt aan
geraden inlichtingen te vragen voor
dat men met hen in handelsbetrek
king treedt, waarvan het geheim on
geschonden moet blijven en die als
waarschuwingsmiddel uitstekende
diensten bewijst.
Waar eene vereeniging, die hare le
den al deze voordeelen en gemakken
aanbiedt, slechts (3 50 jaarlijksche
contributie vraagt, is dit zeker een
zeer bescheiden eisch te noemen, te
meer daar al het opgenoemde niet het
eenige is wat de Haarlemsche Han
delsvereeniging doet; steeds heeft zij
een open ong gehad voor alle zaken,
dis hare leden in 't bijzonder en onze
gemeente in 't algemeen betroffen en
altijd heeft zij daarvoor gesproken.
Het zou te ver voeren alles op te noe
men. waarvoor zij opkwam, alleen
dient nog vermeld, dal het hare be
doeling is, in deze richting krachtig
voort te gaan.
In verhand hiermede zijn in het be
stuur drie commission gevormd en is
daan-oor het bestuur uitgebreid. Van
deze commission bemoeit eene zich
mot het Informatie- en Incassowezen,
eene met algemeene Middenstandsbe-
langen en is er eene voor Gemeente
belangen.
Alles te zamen genomen roepen wij
allen toe. handelaar of particulier
Steunt deze onze vereeniging door lid
te worden, het werk, dat zij doet en
waardoor zij onnoemelijk veel goeds
tot stand brengt verdient uwe syiupa^
tliie en de contributie, f 3.50 per jaar,
kan geen bezwaar zijn. Hoe sterker
zij is in ledental, des te meer kan
de Haarlemsche Handelsvereeniging
doen.
Sluit u bij haar aan ten bate van
aller belang, dus ook in uw eigen be
lang.
HET BESTUUR.
Haarlem ia de 18e eeuw.
VL
Reeds in het midden der 18de eeuw
had men te dezer stede maatregelen
gouonien 0111 kinderen, wier ouders
niet bij machte waren hen de burger
scholen te doen bezoeken, kosteloos
onderwijs te laten genieten. Volgens
den stadshistorieschrijver De Koning,
uit liet begin der 19de eeuw, poogden
de loden der verschillende armbestu
ren voor de belangen dier kinderen te
zorgen, docili slaagden niet in hunne
pogingen, zoodat burgemeesteren in j
1757 besloten lot de oprichting van
drie openbare scholen „tot onderwijs
„van de kinderen van gemeene lieden,
„die bi.i de Gereformeerde diaconie en
„in hot aalmoezeniershuis bediend
„werden, in het spellen, lezen, sclirij-
„ven en rekenen, alsmede in de gron
dden van den godsdienst".
Later werden tot dit onderwijs ook
toegelaten kinderen van minvermo
gende ouders, die öf niet, öf bij andere
armenkantoren waren gealimentoerd.
Over deze scholen waren inspecte
ren" aangesteld, namelijk drie predi
kanten, drie ouderlingen en drie dia
kenen der Ned. Herv. Gemeente, be
nevens drie regenten van het aalmoe
zeniershuis. Door wijziging in het
armwezen werden do drie laatstge
noemden overbodig en bleven eerst-
genoemden in hun functie gehand
haafd tot Mei 1808, toen de inspecto-
reu vcieenigd werden met de plaat
selijke schoolcommissie. Deze scho
len, alsmede de tractementen voor de
meesters, kwamen gèheel ten lasie
der stedelijke financiën. Deze tracte
menten waren in den beginne zeer ge
ring, ze bedroegen voor elk onderwij
zer slechts 400 's jaars.
Ook werden in het laatst der 18de
eeuw de z.g. 111 a tressens olio oil j es (be-
waarschoten) nog door kinderen van
alle stenden bezocht, zoodat men er
de jeugdige „aristocraatjes" naast de
„plebejertjes" zag zitten met een
A.-B.-bordje of een Ilaneboek in de
hand. In het begin der 19de eeuw ge-
raakten do matressenschooltjes al
lengs in verval, althans ze vervorm
den zich.
Er is ovc.r de oude scholen al heel
wat geschreven en we kunnen geen
afbeelding onder de oogen krijgen, of
de plak en de gard zijn er op verte
genwoordigd. En toch was een onzer
oiid-Hollandsche volksuitdrukkingen
„Een schoolmeester sal wesen een
maar één naam dragen dien van
Asp h altwee k.
Wat natuurlijk niet verward mag
worden met „week asphalt", want die
woordsamenvoeging wijst niet op een
deugd.
AsphaM/week. Ja waarlijk, we zijn
met dat kleine plakje asphalt in de
Barteljorïsstraat een nieuwe periode
ingetreden van stadsverfraaiing, van
moderniseering van Haarlem.
Een slraatkundige, wat ik niet ben,
heeft mij gezegd: „Keien zijn beter en
goedkooper dan asphalt".
Ik antwoordde: „je kunt gelijk heb
ben, voor mijn part zijn er nog zes
andere voordeelen van keien boven
asphalt, maar toch kies ik asphalt."
„Je bent eigenwijs", zei hij.
„Neen, ik wil met mijn tijd mee
gaan. Weet je, hoe je grootvader zijn
winterjas droeg?"
„Neen", zei hij, „ik heb hem nooit
gekend".
„Ik ook niet, maar daarom weet ik
het toch wel. Hij droeg een nieuwe
wintel-jas minstens zes jaar; dan werd
die een beetje kaal, en.liet hij de jas
keeren, om zo nog zes jaar gekeerd
te dragen. Jij koopt om de twee jaar
een nieuwe. Waarom?"
„Omdat zulk degelijk goed als mijn
grootvader droeg, niet meer te krij
gen is."
„Onwaar," zei ik. „Omdat de mode
in vorm en kleur tegenwoordig snel
verandert en je met je tijd wilt mee
gaan. Datzelfde wil ik ook, met de
bestrating".
„Een winterjas is heel wat andei's
dan een plaveisel", verklaarde hij en
nam nu dezen dooddoener afscheid.
Maar gelijk heb ik toch. 't Is niet de
eenige vraag, of iets goedkoop of duur
is. maar wat de geest van den tijd
sachtmoedich man". Maar we mogen
deze tuchtmiddelen niet beschouwen
in het licht van onzen tijd. Men be
hoeft die dingen niet mooi te vinden
en ook niet terug te wenschen, want
het zou van abnormaliteit getuigen,
zoo men meende, dat zulke middelen
in onzen tijd bruikbaar zijn. Maar
dwaas ook is het, den ouden tijd euvel
te duiden, dat zijn standpunt een
ander was dan het onze en er toen
andere middelen gebruikt werden dan
thans. Wij behoeven die dingen ook
volstrekt niet in bescherming to ne
men, doch wel zijn wij verplicht, ze
in zooverre recht te laten wederva
ren, dat ze worden beoordeeld naar
de begrippen van den tijd, waarin zij
thuis behoorden en nuttig geoordeeld
werden.
In het opvoedingsstelsel onzer voor
ouders was de voelbare straf een on
misbaar vereischte. Zij dwong tot
het goede. Uit vroegere geschriften
valt dan cok te conciudeeren, dat de
kastijding bij hen eigenlijk geen straf
was. maar een werk der liefde kas
tijding en opvoeding waren dikwerf
synoniem. Daarom gold het als regel:
„Als men ze van jongs af kastijdt,
worden ze vrGom". Volgens onze in
zichten een goedkoop middel om een
vroom geslacht te vormen, maar dat
vroeger tooh voor volkomen gepast
werd gehouden. Doch er was destijds
nog een gewichtig motief voor de
paedogogen, namelijk dat de voelbare
straf niet enkel het kwaad moest uit
roeien, maar ook het karakter vor
men lot den strijd des levens, het har-
deu tegen de slagen van het lot. Daar
toe waren plak en gard slechts een
voorbereiding.
Dio oude meesters hadden het soms
hard te verduren in den tijd onzer
grootouders en ouders. Spelen onder
het loeren was natuurlijk streng ver
boden, maar juist daarom te pleizieri-
ger. Ouden van dagen vertellen ons
nog wel van die klappertjes, om mees
ter te doen schrikken, als deze met
inspanning van al zijn geestvermo
gens, sohriften zat te corrigeeren of
sommen na te zien of, erger nog, dat
schieten met stukjes aardappel uit
een pennen schacht en dal blazen van
erwten, altijd naar „Monsieur", als
deze het niet zag, om maar niet te
spreken van die sprinkhaantjes, <lie
gingen zwemmen in de groote „koffie-
of theekom", die op den rand van
'9 mans lessenaar stond. Een ander
vermaak onder het onderwijs bestond
in het teekenen van caricaturen in de
boeken of op de voorbeelden, zoodat
we wel eens oude schoolboeken zien,
die zeer veel overeenkomst hebben
met een humoristisoh album. Ook
oefenden de jongens onder het schrij
ven hun oog in „het treffen van het
doel". Met een welgevulde pen knip
ten zij, en sommigen waren daar zóó
bedreven in, dat de inhoud altijd op
den neus van hun overbuurman te
recht kwam. Maar zoo knap was niet
ieder, schrijft Ter Gouw, en hieruit
is het te verklaren, dat Hildebrand
„een bestendigen inktvlak" op den
„overgeslagen halsboord" van eiken
schooljongen ontdekte. Wij zouden
nog heel wat „guitenstukjes" kun
nen verhalen van de vroegere jeugd.
In ons vorig artikel schreven wij
reeds, dat het onderwijs Mei' ter ste
de gedurende den Framsohen tijd
veel te wen-schen overliet, het bleef
zelfs nog langen lijd daarna verre
van gunstig. Eerst sedert 1830 kwam
er eene verandering ten goede en
zoowel particulieren als regeerings-
auitoriteiten begonnen bijzondere zorg
in het lager onderwijs te toonen.
Bij de invoering van de gemeente
wet in 1851 waren er alhier5 open
bare-, 4 bijzondere-le klasse- en 13 bij
zondere scholen 2de klasse, met totaal
3494 leerlingen voor de dagscholen en
148 voor de avondscholen. Door de
bijzondere scholen der 2de klasse wer
den geen avondscholen gehouden.
Kosteloos onderwijs werd genoten
door 3044 kinderen. Het aantal onder
wijzers bedroeg aan de openbare scho
len 19 en aan de bijzondere scholen
11 on 2 onderwijzeressen. Zij werden
destijds nog onderscheiden in onder
wijzers en ondermeesters van ver
schillende rangen. Bovendien waren
er nog 3 dag- en kostscholen voor
jongens en 2 voor meisjes, respectie
velijk met 29 kostleerlingen en 57 dag-
scholieren en 9 kostleerlingen.
Ook de bewaar- of kleine-kinder
scholen waren destijds goed verte-
eischt. Voor de kosten van één enkele
schrijfmachine, die misschien tien
jaar goed blijft, kun je meer stalen
pennen koopen, dan je in een men-
schonleven verslijten kunt en toch is
er geen kantoor van eenige bet eekenis
meer, waar geen schrijfmachine ge
bruikt wordt. De geest des tijds! En
als daarom iemand tegen mij zegt:
„keien zijn goedkooper en beter", dan
antwoord ik: „je bent degelijk, je
bent solide maar je bent ouderwetsch
en in den nieuwen tijd passen de nieu
we denkbeelden".
Nu is eenmaal de eerste stap ge
daan en wij, voorstanders van as
phalt, moeten er voor zorgen, dat
geen enkele winkelstraat in 't mid
den van de stad weer nieuw gepla
veid wordt, dan met asphalt
Onze geasphalteerde medeburgers
hebben de vlag uitgestoken en daar
hebben ze gelijk aan. Als een van die
gelukkigen er mij niet heeft willen
laten inloopen (daar is hij precies de
schalk voor) dan is er zelfs sprake ge
weest van eei. gezamenlijk feestmaal,
maar tot nu toe is daar niet van ge
komen. Jammer is het, want er zou
een zin- en stijlvol menu voor te ma
ken zijn geweest
Hors d'oeuvres op beton.
Soep met asfalt balletjes.
Geruischlooze tong met botersaus,
lvalfvleesch zonder spatten.
Wild van blijdschap.
Nagerecht a la maiire d'asphaiie.
Vruchten van den requestenboom.
Kaas (Neufch&tel),
Koffie
waarop ieder komt, die de moderni
seering van Haarlem zou -willen te
genhouden.
Sigaren -
Iedere asphalt-bestrijder krijgt een
genwoordigd, want in 1852 waren er
te dezer stede 8 met 793 kinderen,
waarvan er 412 kC9teloos onderwijs
genoten of verzorgd werden. Deze
scholen werden onderscheiden in 2
voor de behoeftige klasse, 4 voor de
burgerklasse en 2 voor de meergegoe
den. Voor ons ligt een staat van het
onderwijs te Haarlem in 1848 en we
meenen die in deze bijdrage wel ge
deeltelijk te mogen afdrukken, niet
alleen voor den toenmaligen toestand,
maar ook door de vele namen, die
wellicht bij velen heriuneringen zul
len opwekken. Na 1851 kan men de
verschillende gegevens gedrukt vin
den in de gemeenteverslagen.
Haarlem, dat tot het 2de school
district behoorde, had tot schoolop
ziener den heer P. J. Prinsen, bene
vens eene plaatselijke schoolcommis
sie. bestaand© wit de heeren M. N.
Beets, H. van der Voort, P. J. Prin
sen, Ds. S K. Sybrandi, Ds. C.
Hacke, R. C. Vos, C. Groll. A. Deenik,
X. J. A. Travaglino, P. H. Schultz,
Dr. J. Venhuizen Peerlkamp en D. C.
van Leeuwen Boomkamp.
Ook bestond er oene „Commissie
ter examinatie" van jonge lieden, die
verlangden op het gymnasium te wor
den toegelaten. Letten waren H. J.
Gerlings, Dr. J. Venhuizen Peerl
kamp. J. Schouten en T. Kuyper Ez.
Aan de Stads-tussolien- of burger
school was de heer R. do Vries on
derwijzer met de ondermeesters A.
W. Vink, D. Bakker en J. A. do Hoog.
Deze vier heeren hadden 600 leerlin
gen voor hunne rekening.
De Stads-Armenscholen waren als
volgt ingedeeld
School Letter A
OnderwijzerJ. M. Kragt.
Ondermeesters: J. D. v. Aken,
J. I. de Vries.
Leerlingen280
School Letter B:
Onderwijzer J. W. Weyerman.
Ondermeesters: J. Vink, A. H. J.
van der Vlerk.
Leerlingen 270.
School Letter C:
Onderwijzer J. Moerbeek.
Ondermeesters: K. F. Roosdorp,
P. Wapstra, II. Boogaard.
Leerlingen 650.
School Letter D:
OnderwijzerJ. Spaan.
Ondermeesters H. Bitter, W. J.
de Beer, J. Boogaard.
Leerlingen 700.
De onderwijzers hadden dus wel
gronte klassen
De kost- en dagschoolhouders voor
jongens waren de heeren W. B. Mul
der. J. G. Scholten en J. C. Geylvoor
meisjesA. M. Aernout. en J. M.
Sander, terwijl het ambt van dag-
schoolhoudei werd uitgeoefend door
de heeren C. Iloffers, G. 11. Geerligs,
J. van Term, 11. van Ek, J. van Am-
stel, M. A. Vervooren en 11. M. vau
Eiken, de beide laatsten voor meis
jes
Bewaarscholen worden er in dat
jaar (1848) drie vermeld, namelijk
een in het Pietershuis, een in het St.
Barbara Gasthuis en een aan het
Spaarne, met respectievelijk 180, 120
en 1GÜ kinderen en do onderwijzeres
sen A. C. de Vries, E. C. van Metman
en E. M. P. Westcrwoudt.
In het Prinsenhof, boven de Staten
zaal, was de stadsteekenschool ge
vestigd, waaraan verbonden waren
de onderwijzers M. Savry, E. Braa-
kenburg en J. Reekers, Deze school
Onder de rubriek „onderwijs" vin-
den we verder nog vermeid de Stads
bibliotheek onder Dr. A. de Vries, het
reeds beschreven gymnasium, de
rijks-kweekschool voor onderwijzers
onder P. J. Prinsen en.... de manege,
met den heer C. Altroggen als pikeur
en G. Smits als adjunct-pikeur.
Over liet onderwijs na 1850 een vol
gende maal.
BEURS-9VERZIGK?
van de FIRMA E. SASSEN Co.
Parklaan 14 B. Teleph. no. 2061.
19—25 October 1912.
De politieke toestand blijft nog
steeds, vooral in Europa, de houding
der beurzen beheerschcn. Na de groo
te daling welke op den 12den dezer
aan alle beurzen is ingetreden, heb
ben, doordat de verschillende fond
sen in sterkere handen zijn overge
gaan, ongunstige berichten, welke nu
pijp (en een leelijke) te rooken.
Misschien zal iemand meenen, dat
deze week Oorlogsweek zou
moeten heeten, omdat daarin de krijg
tussohen de Balkanstaten tot ontwik
keling gekomen is, maar ik vraag in
gemoede: maken wij in Haarlem ons
over dezen oorlog wel druk? Kan die
ons eigenlijk wel wat schelen? Mijn
ervaring is, dat Haarlem den uitslag
met zekere kalmte aankijkt. Zoo op
den klank af wordt de nederlaag mis
schien het meest aan den Turk ge
gund (heel sympathiek was die natie
nooit) maar voor Serviërs, Montene-
grijnen en Bulgaren maakt zich hier
ook niemand warm. Onze eenige re
latie met deze volkeren bepaalt zich,
vrijwel tot het gebruik van hun Yog
hurt, het eigenaardige nielkprepa-
raat, waarvan Prof. Motchnikoff zegt,
dat het de bacteriën van den ouder
dom doodt.
En de motieven van den oorlog, (nu
ja. er worden er mooie genoemd) ko
men toch op landhonger neer. De
Haarlemsche bard, die Maandag jl.
naar het oorlogsterrein moet zijn ver
trokken, is dan ook nu alweer terug
in zijn zaken.
Er wordt dikwijls op onzen gemeen
teraad afgegeven, maar daaraan doe
ik nooit mee. Hij bestaat uit drie en
dertig slaohtoffers, die zich Woens
dag om de veertien dagen en ook nog
daartusschen ia, voor ons welzijn op
offeren het is, als je er goed over
nadenkt, bijna een griezelig idee, al
dat geopcffer, zoo maar jaren, en ja
ren lang. Soms wordt het hun te
machtig, dan zegt er een: „het Raads
lidmaatschap voldoet me toch niet, ik
denk er maar uit te gaan," maar als
't er dan op aankomt, «raat hij toch
en dan verspreid worden, niet meer
zulk een verontrustenden invloed als
dit voor dien tijd het geval was. Bo
vendien hebben dc groote banken
begrepen dat op dien gedenkwaardi-
gen dog de bodem bereikt moest zijn
en, meenende voldoenden „grond"
te voelen om met succes aan verder
aanbod het hoofd te kunnen bieden,
hebben zij, door het vcrlecnen van
den noodigen steun, welke, indien
deze vroeger was verleend, toch
slechts in zeer geringe mate den
storm zou hebben kunnen bezweren,
veel bijgedragen om aangaande het
verder verloop van de crisis een kal
mere opvatting te doen postvatten.
Hoewel men in 't algemeen met de
houding der Balkanstnten sympathi
seert en de opoffering en geestdrift
bewondert, waarmede deze kleine sta
ten hunne rechten, welke als billijk
worden erkend, trachten te verove
ren, wordt toch van een beursstand-
punt bezien, een overwinning der
Turksche troepen als het meest ge-
M'mischt geacht, daar daardoor de
kans op een spoedige beëindiging der
vijandelijkheden het grootst is, ter
wijl, Indien de Balkanstaten de o\ er-
winning behalen voor moeilijkheden
tusschen de groote mogendheden ge
vreesd wordt, waartoe dan ook de
verzekering der verhonden staten,
dat zij niet van plan zijn bij eventu-
eele vredesonderhandelingen iets
van het veroverde gebied prijs te ge
ven, wel aanleiding geeft. Het zijn
dan ook ongetwijfeld deze overwegin
gen, welke de beurzen aan het aan
vankelijk succes der verbonden Bal
kanstaten zoo weinig waarde hebben
doen hechten. Al moet worden toe
gegeven, dat zij zich door deze
overwinning niet zoo spoedig heeft
laten ontmoedigen, aan den anderen
kant zou een overwinning der Turken
met meer vreugde zijn begroet. Dat
de tegenspoed der Turken zoo kalm
werd opgevat, geeft weder meer
gruml aan liet vertrouwen, dut uien
in de guede bedoelingen der groote
mogeuuueuen ten opzicnte van de
meermalen verzekerde censgeziud-
heid ineent te mogen sieilen. Men is
bovendien genegigd op den duur aan
ue ïurliseiie Wapenen meer kans te
geven, omuat dit rijk blijkens de
Hieromtrent bekend geworden berich
ten, door een Amerikauiiscu-Britsch
liunkiers-consortium aan voldoende
middelen is geholpen om uen strijd
nog geruiuicn tijd voort te zetten,
terwijl omtrent crcdietverleening aan
de verschillende Balkanstaten niets
vernomen wordt.
Ook hoopt men, dat de weersgesteld
heid, welke te beginnen mot Decem
ber, de teinperutuur in de streken,
waar de oorlog woedt, bijna ondrage
lijk maakt, zal medewerken om de vij
andelijkheden spoedig tot een einde te
brengen. Hoe bet zij, op het oogen-
blik valt niets ai ders te conslateoren
dan dat de Beurzen een ernsligen tijd
doormaken en zij toonen dan ook door
het aannemen van een afwachtende
houding, niet geireigd te zijn zich ui de
eene of andero richting uit te spreken.
Hierbij komt nog, dat de ultimo liqui
datie zoowel aan de Londensche als
Parijsche beurs voor de deur staat en'
de enorme vcrkcopen, welke in de
tweede helft dezer maand hebben
plaats gehad, hebben in bankierskrin-
gen de vrees gevestigd, dat wanneer
dit alles verrekend moet worden,
daaruit wellicht groote moeilijkheden
en faillissemerteii kunnen voortko
men.
Het is zeer zeker te betreuren, dat
nu handel 011 industrie zich in Euro
pa zoo krachtig gmgen ontwikkelen
en ook do vooruitzjenten allerwegen
krachtig waren deze oorlog de goede
harmonie is komen verstoren en het
is nog zeer de vraag of 11a beëindi
ging Mervari nog voldoende veer
kracht is overgebleven 0111 dc-n afge
broken draad weder op te vatten. Dus
ook om handel en industrie voor groo
te verliezen te beveiligen, is een spoe
dig einde zeer gewenseht.
Heeft men in Europa in den handel
veel van den precairen toestand te lij
den, in de Vcreenigde Staten schijnt
niets den goeden gang van zaken te
kunnen verstoren. Men heeft daar
zelfs van de troebelen in den Balkan
kunuen prolitceren door het verstrek
ken eener'oorlogsleening aan Turkije,
waartegenover de Ainerikaanscho in
dustrie rnet de levering der oorlogs
werktuigen werd begunstigd. Dat deze
maar weer liever met zelfopofferen
door. Want dat iemand, niet om ern
stige ziekte en niec om verhuizing, be
dankt komt hoogst zelden voor.
Ik wil l>ij deze gelegenheid de deugd
zaamheid van deze 33 zelfopofferaren
vastleggen aan den ijzersten ketting
der herinnering.
Te meer omdat ze dikwijls werk
doen, waarvoor niemand bun dankje
zegt Bijvoorbeeld toen deze week de
heeren Thijssen, Kleijnenberg en de
Braai de geloofsbrieven van de nieuw
tenoemdc leden hadden nagezien, zei
de voorzitter heelemaal r.iet-.de heeren
van de Commissie worden wel be
dankt' Gelukkig was de Secretaris
er nog, die een procc-s-verbaal van het
gebeurde voorlas, waarin de heeren
wèl werden bedankt en zoo kwam het
gelukkig weer op zijn pootjes terecht.
In 't geheim wil ik wel verklappen,
dat zoo'n proces-verhaal vooraf wordt
cqigemaakt, anders zou hei in zoo'n
kort oogenblikje, niet klaar kunnen
wezen. De Secretaris neemt dus, wan
neer hij dit 9tuk laat opmaken, wat
een van de Raadsleden later (maar
toon gold het iets anders) betitelde
mot een „voorloopigen. afdoenden
maatregel."
Zoo'n maatregel was niet de aankon
diging van een vereeniging dat voort
aan voor ieder muziekstuk dat uitge
voerd werd, van 1 Nov. af auteurs
recht zou moeten worden betaald.
Een van onze Haarlemsche ivetskun-
digen stelde de menschen op dat punt
gerust en verschoof den betaalter
mijn tot 1 Nov. 1914. Geld gewonnen,
veel gewonnen, tijd gewonnen, al
gewonnen. Hieruit volgt, dat een
uiensch niet al te bevreesd moet
wezen en wanneer iemand hem wat
oplest, eerst onderzoeken moet of dia
levering bij den korten termijn bin.
nen welke deze moet geschieden, on-
der de tegenwoordige omstandigheden
en bij de volhardigheid der industrie,
met ruime winsten gepaard gaat, zal
wel aan geen twijfel onderhevig zijn.
Maar ook, afgescheiden hiervan, blijfl
dc industrie zich gunstig ontwikkelen.
De onuitgevoerde bestellingen hebben
thans een hoogte bereikt als nog nooit
te voren is voorgekomen. De verzuch
ting wordt dan ook uitgesproken, dat,
nu de fabriekei- tot de helft van het
volgend jaar vclop van werk voorzien
zijn, de bestellii gen, daar deze toch
voorloopig niet kunnen worden uitge
voerd, zullen gaan afnemen. Het ia!
later moeten blijken of deze verminde
ring in de bestellingen als een keer
punt in de gur.sligo conjuctuur dei
Staalindustrie kan worden beschouwd
Het zal mèt den Mesland in Europa,
grootendêcls vau de houding der re
geering afhangen of, wanneer de te
genwoordige bestellingen zullen zijn
afgeleverd, liet venrouwen en opti
misme nog in voldoende mate aanwe
zig zal zijn, oiu een verdere verbete
ring in den toestand te verwachten.
In den koperhandel zijn reeds ver
schijnselen aanwezig, welke op een
terugslag wijzen. Aangelokt door de
hooge koperprijzen, zijn vele mijnen,
welke bij lagere prijzen niet met
voldoende winst kunnen werken, in
productie getreden, en dit grootere
aanbod is oorzaak, dat de prijs zich
•r.iet kan handhaven. De laatst gepu
bliceerde statistiek toonde een ver
meerdering in den voorraad van
lG.364.CuO pond en de consumptie
bleef ver onder de verwachtingen.
De spoorweg-ontvangsten gaan
steeds vooruit en hoewel de winsten
niet zoo bcd.uideiid zijn als in de in
dustrie, zijn toch de netto-ontvang
sten, vooral in vergelijking met het
vorige jaar, 2©er bevredigend.
Aan de verkiezingen, welke 5 No
vember moeten plaats hebben, wordt
hoegenaamd gt-t-n aandacht geschon
ken. Men acht de verkiezing van Wil
son verzekerd.
Ter beurze van Amsterdam hebben
dezelfde overwegingen als aan de
overige Europeesche beurzen tot een
afwachtende houding aanleiding ge
geven en de omzetten zijn in alle af-
deelingen tot kleine verhoudingen te
ruggebracht.
De Amsteivlamsche markt wordt,
meer nog dan de overige beuzen, dooi
de aan de groote beurzen heerschen-
de stemming beheerscht, terwijl de
lokale markt direct den invloed van
de in de andere afdeelingen heer*
schende stemming ondervindt.
De Amerikaansche Spoorwegen \vs
ren op het voorbeeld van New-York,
vooral op Dinsdag, toen van die zijde
gemeld werd, dn!, groote liquidaties
van een in moeilijkheden verkeerend
Parijsch huis de koersen hadden doen
terugloopen, flauw gestemd. Later
werd wel iets van het geleden verlies
ingehaald, doch per saldo toonen de
koersen voor sommige aandeelen
zelfs tamelijk belangrijke verschillen.
Unions b.v. liepen van 170 3/4 op tot
172, maar reageerden weder tot
lG'8 7/t6. South. Pacific verloren por
saldo 1 pCt. In de kleinere shares was
het verlies 1 a 11/2 pCt.
De industrieel© afdeeling verging
het niet voel beter. Comm. Steels lie
pen van 7713/16 tot 75 5/S terug, Car
Foundry's verloren 13/4 put.
Amalgarnateds waren, rnettegen
staande het dividend verhoogd is, op
den ongunstiger kopertoestand 86 1/16
tegen 89 5/8. Am. Sinelthigs 82 9/16 te
gen 861/4.
Zoo blijkt dus, al wil men het deen
voorkomen, dat de crisis op den Bal
kan geen invloed op de zaken in de
Unie heeft en men de beweging met
onverschilligheid heet aan te zien,
dat men ter bGurze blijkbaar niet zoo
gerust is, althans, na de enorme pos
ten, welke tegen veel hoogere koer
sen van Europa werden overgenomen,
geeft het van niet veel vertrouwen
blijk, dat deze weder tegen lagere
koersen moeten worden geliquideerd.
Am. Hide en Leather waren 1 pCt.
lager. Central Leather noteeren 32 na
33 togen 31 7/8, niettegenstaande de
gunstige resultaten over het afgeloo-
(ien kwartaal behaald en de aanhou
dende levendigheid in den leerhandel.
Standard Millings waren voor de ge
wone aandeelen 2 pCt. lager, voor de
preferente echter 3/8 pCt hnoger.
daartoe heit recht wel heeft. In deze
courant heb ik gelezen, dat het ge
meentebestuur een eigenaar van een
kelder aangeschreven heeft, om de af
dekking van een kelderingang te ver
beteren. De man deed dat, maar had
hij het niet gedaan, dan had de ge
meente hem daartoe niet kunnen
dwingen, omdat de strafbepaling niet
op de afdekking van toepassing is.
Er is dan ook nu voorgesteld, in die
leemte te voorzien.
Burgemeester en Weihouders deden
die aanschrijving natuurlijk in 't be
lang van de openbare veiligheid en
dat is te loven. Anders zou er nog wel
eens over te praten vallen, of het wel
aangaat, dat de ingezetenen worden
aangemaand tot het maken van ver
beteringen, waartoe zij niet door wet
of verordening verplicht zijn. Als dat
zóó maar ging, dan zou menigeen
kunnen worden aangeschreven, om
een lastig hekje of stoepje voor zijn
huis maar eens gauw weg te ruimen
of deureu en kozijnen te schilderen in
een bij de omgeving beter passende
kleur.
Van herstellen ge6proken: onze
stad heeft bezoek gehad van een der
hoogste legerautoriteitea, den gene
raal, de Meester, die, naar luid van
de berichten, in de ïnfanteriekazerna
vooral bezichtigde „wat door brand
geteisterd was". Heel lang kan dat,
zou ik meenen. niet geduurd hebben,
daar wat verbrand is, niet meer bo-
staat. Naar ik hoop heeft géneraal de
Meester ook aandacht geschonken
aan wat helaas niet door brand
geteisterd, maar wel verouderd en
6lecht is.
FIDELIO.
