RONA
Van Houttn's
Cacao
Van andere zijde wordt evenwel ge
mold, dat de Montenegrijnen juist
veld winnen en een kazerne in Skoe-
tari plat scholen.
DE GRIEKEN.
't Eiland Nicaria is door de Grieken
bezet. Toen de Grïeksehe vlag gehe-
schen werd, heerschte er veel geest
drift onder de bevolking van 't eiland.
De Grieken hebben ook Chimara
bezet.
In Konstantinopel
hebben de internationale oorlogssche
pen thans matrozen ontscheept, die in
't midden der stad in verschillende ge
bouwen zijn ondergebracht. De ma
trozen bewaken thans de gezantschap
pen, consulaten, postkantoren, ban
ken, enz.
Voorloopig zijn 2000 matrozen aan
wal gezet, maar deze zullen nog ver
sterkt worden.
De ontploffing in Saloniki.
Na de kruitontploffing in den nacht
van Woensdag op Donderdag ont
stemd er in de stad Saloniki een groo-
te verwarring, gevolgd door een pa
niek. De bevolking geloofde, dat er
een aanslag gepleegd was, en vuurde
een aantal revolver- en geweerscho
ten af om de zoogenaamde daders te
verdrijven.
Door de kracht van de ontploffing
zijn verschillende kazernes, waarin
vroeger de Turksche cavalerie lag,
vernield. Overal lagen de verminkte
lijken van menschen en paarden in
lange rijen. De arme gewonde solda
ten vroegen aan voorbijgaande jour
nalisten of zij er niets aan doen kon
den, dat zij naar hun vaderland te
ruggezonden werden, nu de stad toch
gekapituleerd is.
Omtrent de oorzaak van de ontplof
fing is nog niets bekend. Maar men
vond op de plaats van het ongeluk
ijzer met een lange lont. Onder de
gedooden waren ongeveer 20 Griek-
sche soldaten. Dit feit is van beleeke-I
nis, omdat het bewijst, dat de Grieken
aan de ontploffing blijkbaar geen
schuld kunnen hebben.
Uit Konstantinopel wordt geseind,
dat onder de gevangen genomen
Turksche soldaten in de kazerne,
waar de ontploffing plaats had. 300
dooden en 400 gewonden gevonden
zijn.
Cholera.
Hierboven schreven we reeds iets
over de cholera. Hoe ontzettend die
heerscht, blijkt uit de volgende mc-de-
deelingen van 't oorlogsveld.
De oorlogscorrespondent van het
Berliner Tageblatt in het Turksche
hoofdkwartier seint:
„De cholera woedt in de Turksche
stellingen, achter de Tsjataldja-linie
gruwelijk en op niet te beschrijven
wijze. Langs de wegen liggen duizen
den stervenden en dooden. Volgens
authentieke medcdeelingen sterven
•Meen op deze linie eiken dag 500 man.
Op mijn rit naar de stellingen zag ik
bu dozijnen de massa-graven, die l
door steenen kenbaar gemaakt wor-j
den. Mannen met draagbaren zijn on-'
afgebroken aan den gang om de doo-J
den van de wegen op te nemen. Waar
ik kijk, niets dan vertrokken gezich
ten, stijve handen die aanklagend
zich ten hemel strekken. Slechts
zelden heeft men de vertrokken ge-
zichten toegedekt. Hoe dichter bij den
spoorweg, des te treuriger wordt het
tooneel. De grootste fantasie kan zich
zoo iets verschrikkelijks niet voorstel
len. Hier liggen op een wagen 10 man-1
«en, waarvan vijf nog leven, met ge
broken oogen, de vijf andere inet de
uitdrukking van het gruwelijke lij
den, waaraan zij ten offer vielen, nog
op het gezicht. Een station is een veld
van dooden. Ik loop door lijkenhoo-
pen, door massa's kermenden, die
spoedig zullen sterven. De vertrekken
de trein is vol cholera-lijders; ook hier
tusschen de dooden de levenden, wien
hel nog gelukt is, in of op een vee
wagen te klimmen, om daar to ster
ven. Men let niet meer op hen. Hoe-
velen zullen op den weg naar Makri-
koj waarheen men de zieken blengt,
nog sterven? Hoevelen zullen de wa
gens nog levend verlaten'? Men tracht
de besmettelijke ziekte meester te wor
den. Alle wegen iu de nabijheid van
het station zijn met chloorkalk be
strooid. Te laat echter. De sickle laat
zich niet meer terugdringen. Hoe
groot moet het medelijden zijn met
dit arme volk! Vrouw en kinderen
hebben zij verlaten om de Irotsche
Halve Maan te volgen, om de neder
lagen van Kirk Kilisse en Loele Boer-
gas goed te maken. En nu de ellende,
liet sterven aan den weg. Generaal
Ali Risa Pasja is ook in den trein,
die de stervenden naar Makriköj
brengt, lijdend aan cholera.
Hoe zou dit zoo zwaar getroffen le- j
ger nog tegenstand kunnen bieden te
gen een vjjandelijken aanvalt Waar
om houden de Bulgaren niet aan? De
paar schoten, die nog vallen, zijn van
geen beteekenis. Uet gerucht, dat de
ziekte even sterk woedt bij de Bul
garen, lijkt mij de beantwoording van
deze vraag le zijn."
Uit Con stanza werd aan het Berli
ner Tageblatt geseind: „Thans vlucht
ook de bevolking van de omgeving
van Konstantinopel, uit vrees voor
den opmarsch der Bulgaren, naar de
hoofdstad, en zij brengen de cholera
mee. Van twee kanten dringen de
vluchtelingen de stad binnen. Zij ko
men over Sckischli naar Pera en over
Makriköj naar Stamboel. De straten
zijn bedekt met eindelooze rijen van
rijtuigen. Hier en daar zijn grootere
groepen van wagens omringd door
militairen, onder wie de nieuw aan
gekomen choleralijders ontdekt wor
den. De ellende is hartverscheurend.
De cholera woedt vreesclijk. De offi-
cieele opgave, dat Vrijdag 22 nieuwe
gevallen en 14 dooden geconstateerd
zijn, en totaal OS zieken onder behan
deling zijn, klinkt als een bespotting.
Vrijdagavond kwamen in Konstanti
nopel -10 wagens met choleralijdenda
S'.h.aten aan. Allé voor de gewonden
ingerichte barakken bij het station
Stsmboel zijn vol choleralijders. De
naburige moskeeën worden daarom
ingericht voor het opnemen van ge
wonden. Verschrikkelijke toestanden
hserschcn in de badplaats San Ste-
fano, die door de bewoners verlaten
is. Onder de le San Slefano vertoe
vende reservctrocpen komen dage
lijks vele duizenden choleragevallen
voor, en ongeveer 200 dooden. De au
toriteiten zijn machteloos leem den
omvang van deze ellende.
De oorlogscorrespondent van de
Berliner Morgcnposl maakte even
eens een verkenningstocht langs de
Turksche stellingen bij Tsjataldja. j
Hij vertelt: „Bij een waterplas schrikt
mijn paard voor het lijk van een
schimmel. Naast hel gezwollen dier
beweegt een menschelijke hand zich
krampachtig. De man bijt de landen
opeen, vecht met den dood. Nauwe
lijks tien passen verder buigt een an
dere soldaat zich op den grond, om
het den dood brengende water te slur
pen uit een vuilen plas. Hij wordt
niet gewaarschuwd door de sterven
den, hij wordt niet gewaarschuwd
door de versche graven, die getcekend
zijn door steenen, en die links en
rechts in lange rijen langs den weg
staan.
Door wagens en paarden baan ik
mij een weg. Aan don kant van don
weg, bij de graven, liggen de zieken,
en een droef steunen komt uit hun
borst. Bij honderden liggen zij hier
zoo, velen van hen met stijve gezich
ten en holle oogen, slachtoffers van
de cholera, van don laatsten en sterk-
sten vijand van de Turken in Europa.
Over lijken rollen de kanonnen en
aomiumuewagens, die naar de stel
lingen gebracht wordon. Geen van de
soldaten, die het transport leiden,
heeft tijd oui zich te bekommeren om
de hand, die smeekend zich uitstrekt
naar de veldflesch. De gTond rondom
het station is wit als sneeuw. De co
lonnes brengen tlians zware zakken
met chloorkalk, om de steeds verder
om zich heen grijpende epidemie te
gen te houden.
De correspondent van de „Vossische
Zeitung"' in Konstantinopel seinde
„De uittocht der Mohammedaan-
sche bevolking van Thracië duurt
voort. Die eindelooze optocht van de
met hun jammerlijke have vluchten
de, gedwee naar de hoofdstad gaande
lieden is nog aangrijpender dan do
transporten van gewonden en zieken.
Dit zijn tooneelen, die aan vroegere
eeuwen doen denken.
Dat een oorlog in on z e d a-
gen liet bestaan van tien-
ui zen den zoo volkomen
ernietigen kon, en zoo'n
r tl w e 1 ij k lot kon brengen,
heeft niemand durven ver
moeden.
Do regeerïng wacht door de noodza-
kelijkneid, dezen scharen vluchten
den nieuwe woonplaatsen te geven,
een taak, die voor menige Europee-
sclie regeering te zwaar zou zijn. j
In do hospitalen worden vele ge
vallen van doodskramp geconsta-1
teerd. De gewonden hebben dikwijls
dagen lang zonder verband buiten
moeten liggen, en moeten thans den j
gebrekkigen gezondheidsdienst niet
het leven betalen."
De drinkwaterleiding van Kon
stantinopel besmet1
Uit Konstantinopel wordt geseind:
„Daur hel thans vaststaat, dat 't
Dcrkosmeer, dal de stad Konstantino
pel van drinkwater voorziet, door cho
lera geïnfecteerd is. wordt de stad
door een ernstig gevaar bedreigd."
Is dit bericht juist, dan zal de el
lende nog wel grooter worden.
De bestrijding.
't Turksche ministerie deelde mede,
dat de cholera-lijders niet meer naar
Konstantinopel zullen gebracht wor
den, maar opgenomen moeten worden
in de militaire hospitalen buiten de
stad.
Bij besluit van den minister
raad is een commissie gevormd,
beslaande uit een Franschen,
RussLschen, Oostenrijkschen en
Nederlaiidschen gedelegeerde, om tot
desïnfeclie van de stad over te gaan,
waarvoor credieten zullen worden
toegestaan.
De Turksche regeering zal drie des-
in fee Remissies uitzenden.
De koning van Bulgariie heeft een
bekend geneesheer uit Reichenliall in I
zijn legerkorps laten ontbieden, om
hem te raadplegen over de bestrijding
van de cholera.
Ook in 't Bulgaarsche leger heerscht
dus blijkbaar de ziekte.
De strijd om Albanië.
Men weet, dat de Servische regie
ring niet genegen is eeu autonomie
aan Albanië te geven. Dit zou zoo
zeggen de Serviërs zijn een voor
deel toekennen aan den geslagen
vijand, want de Albaneezen hebben
aan Turksche zijde tegen Servië ge
streden.
De Serviërs willen Albanië inlijvenl
Ook weet men, dat Oostenrijk-Hon-
garljie daartegen is en zich beijvert
voor een autonomie voor Albanië,
om..,. Albanië aan Servië te ontne
men.
Do quaestie is dus nog altijd niet
opgelost.
Wel wordt uit Belgrado geseind,
dat de diplomatieke onderhandelin
gen nog steeds worden voortgezet. Het
laatste woord is dus nog niet gespro
ken.
lieden komen evenwel weer minder
gunstige berichten. De consuls van
Oostenrijk te Prizrend moeten door
de Serviërs minder vriendelijk behan
deld zijn. Oosteni'ijk-Hongarije hoeft
nu geprotesteerd.
De Serviërs moeten In Prizrend lce-
lijlc huisgehouden hebben tegen de
Albaneesche bevolking. In 2 uur heb
ben zij 111 mannen en 35 vrouwen en
kinderen vermoord.
In verschillende plaatsen van Oos
tenrijk hebben anti-Russische betoo
gingen plaats, blijkbaar in 't leven
geroepen door de geruchten, dat Rus
land de politiek der Serviërs steunt.
Keizer Frans Jozef moet dezer da
gen gezegd hebben: „Ik ben voor vre
de-, maar niet voor vrede tegen eiken
Pt>ü<5 Wij kunnen ons niet alles laten
welgevallen."
In de Opstenrijksche delegatie heeft
minister Berchtold vrij geruststellen-
do verklaringen afgelegd, maar
hij hield vast aan de autonomie van
Albanië.
Dat is 't juist 1
Allerltl.
Italië in Tripolitanië.
Als bestuurder van het nieuwe de
partement van koloniën, dat het be
heer zal krijgen over Lybië, Grythrea
en Sonialiland, zal benoemd worden
Bertalïni, die voorzitter was vaji de
Italiaansche missie, welke te Oucliy
met de Turksche gedelegeerden over
den vrede onderhandelde.
Volgens Duitsche bladen 'hebben
F. Ti ver bey en de Turksche comman
dant van Benghasi met zijn officieren
besloten den oorlog voort te zetten op
eigen verantwoordelijkheid.
En ver bey heeft ontslag genomen
als officier in het Turksche leger en
beschouwt zich niet meer als Turksch
onderdaan.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN 30 Ets per rose?
/in Smaak
Hoe geheel ANDERS j;n Kracht
en hoeveel BETER jin ?eur
\in Kleur
dan alle andere goedkoops merken.
UIT IIET ENGELSCHE LAGER
HUIS.
Toen het Huis Maandag weer bij
eenkwam, viel er niets te bemerken
van een opgewondenheid, zooals Don
derdag j.l. had géheerscht.
Eersle-minisler Asquith verklaarde,
dat de regeering onmiddellijk gevolg
had gegeven aan het voorstel, door
den voorzitter op 14 dezer gedaan. De
regeering, zoo vervolgde hij, was nog
steeds van meening, dat haar oor
spronkelijk voorstel het eenvoudigst
was geweest eu het geschiktste mid
del om de zaak tot een goed einde te
brengen. Dat zij thans voorstelt een
anderen weg in te slaan, vond gedeel
telijk zijn reden in de vrees, dat de
wanordelijkheden zich zouden herha
len en ten andere daarin, dat de re-
geering gevoelde, dat zij de aanspo
ring van den voorzitter in den wind
mocht slaan. De regeering stelde daar
om voor, het linanciêele voorstel, zoo
als het geamendeerd was door de mo
tie van Banbury te vernietigen en 'n
nieuw financiëel voorstel in behande
ling te nemen. Het oorspronkelijk
voorstel van de rege-ering om het
amendement van Banbury voor ongel
dig le verklaren, werd zonder discus
sie en stemming teruggenomen.
Heden zal het financieele voor
stel ingediend worden en daarmede
heeft het heftige parlementaire inci
dent wellicht een vreedzaam einde ge
vonden.
UIT DEN SPAANSCHEN SENAAT.
Minister-president Romanones deel
de mede, dat de Koning hem aan het
hoofd der regeering had geplaatst.
Hij bracht hulde aan Canalejas,
wiens parlementaire program hij'ten
volle verklaarde te aanvaarden.
Hij beloofde, dat de regeering zich
dadelijk zou bezig houden met de be-
grooiing en het Fransch-Spaansche
verdrag.
Aan het eind zijner rede betoogde
hij de noodzakelijkheid van handha
ving van orde en rust
Binnenland
PRINS HENDRIK
was voornemens heden aanwezig te
zijn bij de begrafenis van Jhr. Ge-
vaerts van Sünonshaven, kamerheer
in b. d.
EERSTE KAMER.
De Nieuwe Zeeuwscbe Courant
spreekt het bericht, dat de heer nar.
C. Lucasse, te Goes, die, gelijk men
weet, ernstig ongesteld is, als lid
van de Eerste Kamer zal bedanken,
tegen.
Het bericht is geheel en al uit de
lucht gegrepen.
Volgens hetzelfde blad gaat de
riéke vooruit en behoeft men voor
ernstige complicaties niiet te vreezen.
Mr. Lucas9e heeft een hartkwaal.
MR. AE. BARON MACKAY.
De heer AE. Mackay heeft aan den
Gemeenteraad van 's-Gravenhage
medegedeeld^ dat bijzondere -omstan
digheden hom bewegen om -thans zijn
ontslag te nemen als lid van den
Raad.
„Al ga ik hiertoe vrijwillig over,
schrijft de heer Mackay, zoo
mag ik U toch niet verhelen dat ik
met groot leedwezen eene betrekking
neerleg, die mij allengs lief was ge
worden".
De heer Mackay dankt ten slotte
de leden van den Raad voor de
vriendschap en achting steeds van
hen ondervonden en beveelt zich in
hun aandenken aan.
JHR. VAN KARNEEEBK.;
Men meldt uit Utrecht aan de
Tel.:
Naar aanleiding van de mededee-
ling van jhr. Van Karaebeek in den
Bond van Vrije-Liheralen gedaan,
dat hij zich in 1913 niet meer voor
Kamerlid beschikbaar stelt, worden
nu reeds van particuliere zijde bui
ten de liberale kiesvereenig'ng om,
pogingen gedaan, om hear in 1913 op
nieuw candidaat Le stellen. In r.iid-
Ohristelijikfhistoriscihö kringen moet
dit plan instemming vinden.
ROODE KRUIS.
Het Nederlan d sche Roode Kruis
heeft besloten een ambulance uit te
zenden naar Bulgarije. Deze ambu
lance is samengesteld als volgt: dr.
E. W. Sikemeier, heelkundige, hoofd
der ambulance; A. Vele kor, h
kundige; F. H. Meihuizen, heelkun
dig©; dr. P. A. Voerman, internist;
G. J. W. Koolemans Bijnen, internist;
van Vliet, Röntgenoloog; J. P.
C. Kempff, hoofdverpleegster; J. W.
do Bruijn, verpleegster; J C. Fiegen,
verpleegster; A. Haanstra, verpleeg
ster; A. van Lousen, verpleegster;
mevr. M. A. Sikemeier, geb. Koor-
dors, verpleegster.
Vermoedelijk zal de ambulance Za
terdag a.s. vertrekken.
Bij het hoafdcouiité van het Nc-
der land sche Roode Kruis zijn, naar
aanleiding van schriftelijke en tele-
gnup'nïsche gedaoluten wisse ling met
onzen gezant te Konstantinopel, ern
stige bezwaren geresze-n tegen hot ver
trok der geheelo ambulance, -dat op
aanstaanden Dinsdag was vastge
steld. I-Iet laatste telegram van don
gezant hoeft het dngelijksch bestuur
uit het hoofdcomité doen besluiten,
voorloopig slechts een kleine ambu
lance uit te zenden, bestaande uit de
doctoren Lingbeok en Van dien Steen
v. Ommeren, mevr. Lingbeek en rnej.
Kuyper, en voorzien van de bijeen
gebrachte hulpmïdden, om uit te
maken hoe de geschenken, gelden en
bijeengebrachte goederen het best
kuinnen worden aangewend, welke de
justitie ook ter plaatse zal 'hebben te
beoordeelen, en in hoeverre nazen
ding van het overige personeel (dat
zich bijna unaniem beschikbaar stel
den, oolc voor de cholerave nplogi ng)
gevvenschit is.
Blijkens een bij het hoofd-comitë
van het Nederlandsche Roode Kruis
ingekomen telegram van onzen gezant
te Athene, wien om berichten over de
ambulance van Griekenland geseind
bevindt zich deze op het oogen-
blik tc Saloniki.
Men verneemt, dat aan den comman
dant van het in de wateren van Kon
stantinopel aangekomen pantserschip
„Gelderland" is opgedragen aan liet
personeel van het Ned. Roode Kruis,
dat zich daar heen zal begeven, den
noodigen bijstand te verleenen. De af-
deeling zal voorloopig aan boord van
de „Gelderland" tot verblijf opgeno
men worden.
EEN GOEDE BUIT.
Te Hengelo is bij den horlogemaker
Knoei ingebroken. Er is voor ruim
f 400 goudwerk gestolen.
KOLENDAMPVERGIFTIGING.
Door het onvoorzichtig afsluiten van
een brandende vulkachel, werden
eenige personen, uit het gezin van P.,
wonend© Lange Houtstraat te Amster
dam .bewusteloos aangetroffen. De
moeder en 2 kinderen werden per
auto-ziekenwagen naar het gasthuis
gebracht en daar bijgebracht. De
vrouw werd aldaar opgenomen, terwijl
de kinderen weer naar huis konden
gaan, zoo meldt de TeL
Te Tilburg werden Maandagochtend
mejuffrouw Van Gennip en haar
dienstbode in haar slaapkamer, waar
een vulkachel brandde, bijna gestikt
gevonden door kolendamp. Door kunst
matige ademhaling werden de levens- j
geesten opjewekt. De toestand der pa-1
tiënten is nog zorgwekkend.
ONDERSCHEIDING.
De President der Fransche Repu
bliek heeft mr. dr. T. W. J G. Snij
der van Wisser-kerke, president van
den Octrooiraad, benoemd tot com
mandeur der orde van het Legioen van
Eer.
DE ACTIE DER SIGARENMAKERS.
Maandag is te Amsterdam op nage
noeg alle fabrieken het werk als naar
gewoonte aangevangen. Slechts op
een tweetal kleinere fabriekjes, waar
geen bevochtigde tabak voorradig
was, was eenige stagnatie in de gewo
ne werkzaamheden,
KAMERVERKIEZINGEN IN 1913.
Naar men uit het district Katwijk
verneemt wordt er ernstig over ge
dacht in 1913 naast het aftredend lid
Baron Wassenaer van Catwijck (C.-
II.) een R.-Katholiek candidaat te
stellen, daar men van de meening uit
gaat, dat do R.-Katli. minstens even
sterk zijn in dit district als de C.-IIis-
torischen en Anti-revolutionairen te
zamen. Als voorloopige candidaten
moeten reeds gepolst zijn de heeren
Bulten, hoofd eener R.-Kath. school te
Hillegom, Van Gils, burgemeester der
gemeente Zcetenvoude, en dr. Kervel,
arts en lid Yan den gemeenteraad van
Noordwij k.
In het district Veendam is door
de S. D. A. P. candidaat gesteld de
heer mr. G. \V. Sannes, griffier van
den Raad van Beroep van de Ongeval
lenverzekering te Groningen.
Zondag vergaderde te Veendam
do centrale lib. kiesvereeniging ,,De
Grondwet". Als Kamercandidaten wer
den genoemd tie vrijz.-dem. II. Snijders
en KL de Vries, benevens de heer jhr.
mr. Van Beresteyn, die zich niet ver
klaarde, ten aanzien van do vraag tot
welke partij hij behoorde. In de ver
schillende kiesvereenigingen zal nu
per referendum worden uitgeniaaat
wie van deze drio voorloopige candi
daten de fefir.itieve vrijzinnige candi
daat voor liet district Veendam zal
zijn.
DE VRIJZINNIGE SAMENWER
KING.
Nu de drie vrijzinnige partijen bet
oonoontratie-m/anifest hebben goed
gekeurd, zal door een comité van
organisatie, bes/taandeuit vertegen
woordigers van de hoofdbesturen der
drie partijen, de voorbereiding -an
het verkieziiigswerk over het geheel©
land worden ter hand genomen.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij koninklijk besluit is met ingang
van 1 December J. II. Kroon te Hen
gelo (O.) benoemd tot hoofdmachinist
bij de Rijlcselectr. bemalingsinrichtin
gen van de Bergsche Maas.
Is met ingang van 16 Jan. benoemd
tot dir. van het post- en telegraafkan
toor te Noordwijk, P. Zwart, thans id.
te Coevorden.
Is met ingang van 16 Nov. aan den
adst. bij de dir. van de Rijkspost
spaarbank R. Franzen, op verzoek,
eervol ontslag verleend-
Is met ing. van 16 Dec., aan den
adj.-commies bij bet hoofdbest. der
posterijen en tel. jhr. H. van Speng-
lcr, op verzoek, eervol ontslag ver
leend.
Bij Kon. Besl. is voor den tijd van
ten hoogste 3 jaren, gedetacheerd bij
de landmacht in West-lndië, de le-
luit. der inf. van het leger in Ned.-
Indië, J. A. van Seventer, thans met
verlof hier te lande.
van Nijkjöping naar Aalborg, den 4en
November bij Laegstoer omgeslagen
is. Naar men het blad mededeelt, is
het schip thans boven water gebracht,
en wordt naar Groningen vervoerd
om te worden gerepareerd.
Het lijk van liet vijfjarig zoontje
van kapitein Kramer is gevonden, en
te Laegstoer begraven; het lijk van
de vrouw helaas nog niot.
Stadsnieuws
TWEEDE KAMER.
JUSTITIE-BEGROOTING VOOR 1912.
Memorie van Antwoord.
De Minister verdedigt zich breed
voerig tegenover de door sommige
leden geleverde critiek op zijn beleid
op wetgevend gebied.
De Minister deelt mede, dat binnen
enkele dagen de Staten-Goneraal zal
bereiken ©en wetsontwerp op woon
wagens en woonschepen, en dat de
wetsontwerpen tot beteugeling van
landlooperij on bedelarij en tot be
strijding van habitueele dronken-
schap in zooverre gereed zijn, dat al
leen een noodzakelijk overleg met het
Departement van BLnnenlandsche Za
ken nog wordt vereischt, om deze
w. o. in het- stadium te brengen, dat
zij het Departement zullen kunnen
verlaten. Het staat voor den Minister
vast, dat de eerlang verschijuendo j
resultaten van den arbeid der voorb
varende Staatscommissie voor de
herziening van 't Wetboek van Straf
vordering onmiddellijk van zijnent
wege in een wetsontwerp zullen kun
nen worden omgezet.
Een wetsontwerp tot het brengen
van eenige wijziging in het straf
stelsel kan eerlang, wellicht nog tij
dens deze wetgevende periode, wor
den ingediend. Voor een tempering
van het vooral hier te lande zeer
strong doorgevoerde stelsel van een
zame opsluiting schijnt voldoende
grond te bestaan.
Een wetsontwerp tot herziening van
het strafrechtelijk deel der Kinder
wetten is, voor zoover dit het straf
vorderlijke en niet het minst belang
rijke deel betreft, gevoegd bij de her
ziening van bet Wetboek van Straf
vordering, dat zijn voltooiing nadert;
het overige, materieele deel, dat met
de strafvorderlijke regeling samen
hangen moet, is dientengevolge nog
in bewerking overwogen wordt een
uitzetting van het aanvankelijk voor
dat wetsontwerp getrokken kader in
de richting van invoering van het in
stituut van den zoogenaamden kin
derrechter, van bijzondere gerechten,
uitsluitend met de rechtspraak in
kinderzaken belast.
Wat de wetsbepalingen lot bestrij
ding der zedeloosheid betreft, komt
de Minister tot de stellige verklaring,
dat bij de uitvoering der nieuwe wet
aan de burgers geen onnoodigen over
last is aangedaan.
Naar aanleiding van een klacht
over al to gemakkelijke toepassing
van de preventieve hechtenis, waarbij
verwezen werd naar den moord le
Beek, zegt de Minister, dat het aller
minst aan do justitie is gebleken, dat
de bedoelde vader onschuldig is aan
het gepleegde feiten zelfs is in den
aanvang dezer maand het onderzoek
tegen hem heropend naar aanleiding
van nieuwe aan de justitie ter oore
gekomen feiten.
Bij de behandeling van het wets
ontwerp tot wijziging van de Loterij-
wet zal wellicht ook gelegenheid wor
den geboden de gedragslijn tegen
„Lotisico", welke vennootschap een
ongeoorloofde uitbreiding aan haar
bedrijf heeft gegeven en deswege dan
ook door de rechterlijke macht tot in
de hoogste instantie is veroordeeld,
teer uitvoerig uiteen le zetten.
KERMIS LIEFHEBBERS.
Bijna 800 meerderjarige ingezetenen
van Frauekoi' hebben zich gewend tot
Gedeputeerde Staten van Friesland
om niet goed te keuren het raadsbe
sluit tot opheffing van den kermis-
Zondag, welk besluit met 1 stem
meerderheid ia den raad genomen
werd.
EEN AANVARING.
Men incldt aan 'i N. v. d. D. u.-t
Londen, dat het Hollandsche stoom
schip „Dordrecht" op de thuisreis in
aanvaring ia geweest met het Spaan-
sch© stoomschip „Juno", tijdens een
dikken mis/I, in den mond vi
Tyne. De „Dordrecht" werd aan
stuurboord ingedrukt en lieeft de ha
ven, nog juist vóór dat zij zonk, be
reikt.
SCHIPBREUK.
Wij maakten een "ge weken geleden
melding, schrijft de N. Gr. Ct. dat het
ANTI-MILITAIRE VEBGADERING
De Bronzaal was Maandagavond
iets meer dau lialf vol, toen de Inter
nationale Ant.'-Militarislische Vereen i-
ging, afd. Haarlem, een bijeenkomst
had uitgeschreven.
De voorzitter besprak het doei
van deze vergadering, dat hierin be
sfond, om te protesteeren tegen de ge
vangenhouding van den milicien Jan
Kaay, te Haarlem, die door den
krijgsraad tot eer. maand gevangenis
straf is veroordeeld, omdat hij zich
niet wilde laten „dresseeren in het
moorden". Meteen maakte men van de
gelegenheid gebruik om te proteslee-
ren tegen den Balkan-oorlog.
Eerste spreker was de heer F, D o-
m e I a Nieuwenliuis, en twee
de spreker de heer G. R ij n d e r s.
De lieer Domela Nieuwenliuis he
sprak den oorlog. Deze is afschuwelijk
door het lijden en de ellende, die li ij
veroorzaakt. Bovendien kost het leger
millioenen bij millioenen. Elke secon
de kost het leger f 120. De oorlogs
ellende wordt nog verergerd door be
smettelijke ziekten. Dit blc-ek op den
Balkan.
Bjornsterne Bjornson weet bij den
Russïsch-Japanschcn oorlog den oor
log aan de neutrale mogendheden. Zij
zijn het, die den oorlog verhinderen
konden.
De heer Domela Nieuwenhuis zoekt
hel middel, om den oorlog te verhin
deren echter niet bij de kapitalisten,
doch bij da arbeiders. De transport
arbeiders kunnen weigeren om sche
pen te laden voor een der oorlogvoe
rende mogendheden. Het treinperso
neel kan dienst weigeren op militaire
treinen en dc kc Ier delvers kunnen in
staking, gaan, om aan de oorlogssche
pen steenkolen te onthouden. Dit is tie
weg, dien men gnan moet, meende de
heer Domela Nieuwenliuis. De sociaal
democraten durver. dezen weg niet op.
Dat komt, oindot zij geen anti-milita
risten zijn. Zij streven naar verove
ring van macht. En wie het gezag wil,
moet een leger in stond houden. In
Duitschland bv. zouden de sociaal
democraten met hun 41/2 millioen
stemmen den oorlog kunnen verhin
deren. Daarom is van dien kant niets
voor de regeer in gen te vreezen.
Bij een mobilisatie moet het ant
woord der arbeiders zijn een algemee-
ne werkstaking, bij een oorlogsverkla
ring een algenieene opstand. 'Ap
plaus.) Als de arbeiders zoo handelen,
zal het met. de oorlog gedaan zijn.
De lieer Visser was van meaning,
dat de heer Domela Nieuwenhuis den
oorlog slechts van buiten wilde aan
tasten en het kwaad niet in beginsel
aangrijpt. Bovendien, het middel is
erger dan de kwaal. Gesteld eens, dat
een opstand een oorlog verhindert uit
te breken, zou die opstand dan niet
evenveel zelfs meer ellende bren
gen dan de oorlog Spr. stelt zich op
een ander standpunt, nl. dat van het
Christendom. Men moet het kwaad in-
zich-zelf zetken. Overigens meent
spr., dat zoolang er zooveel verdeeld
heid bestaat tusschen anarchisten,
collectivisten, communisten en so
ciaal-democraten, zullen de arbeiders
niet door een gezamenlijke actie den
oorlog kunnen verhinderen.
De heer Domela Nieuwen
huis meende, dat de Christenen
even verdeeld zijn als de arbeiders.
Wanneer spr. kiezei- moest tusschen
een oorlog met een andere mogend
heid en een burgeroorlog, dan koos
hij den laatst.», want dan weet men,
dat men strijdt tc-gen zijn vijanden
het kapitalisme.
De heer Nieuwenhuis verwierf her
haalde malen applaus.
De heer G. R ij n d e r s uit Amster
dam, wees er op, dat de oorlog niet is
oen ramp, dio niet kan voorkomen
worden. Vroeger kan oen oorlog nood
zakelijk geweest zijn, maar niet in de
zen tijd, nu elk land voldoende kan
opleveren of althans doen invoeren
I voor de nooddruft der inwoners.
Spr. betoogde nu, dat de Balkanoor-
log niet is in 't belang der arbeiders,
maar van de kapitalisten.
Verder zette hij uiteen, dat het noo-
dig is ,dat de vaderlandsliefde moet
uitgeroeid worden, wil men met suc
ces den oorlog bestrijden.
De heer Rijiders wees op de waar
de van de diet stweigering van den
milicien Kaay als propaganda tegen
liet militarisme. Hij bracht aan den
dienstweigeraar een woord van hulde.
(Applaus.)
Ten slotte sprak de heer R. over de
houding der arbeiders hij een^ moge
lijken Europeeschc-n oorlog. Iiij meen
de, dat de meer dan vijf millioen ge
organiseerde Europeesch© arbeiden
den oorlog zouden kunnen verbind©-
ju, indien zij beter waren voorbereid.
Besloten werd een sympathiebetui
ging aan den dier stweigeraar Kaay t€
zenden.
DE OPRICHTING EENER ZUTD-
AFRIKAANSCHE VEREENIGING.
't Voorloopig comité tot oprichting
eener Zuid-Afrikaar.sche vereenigin-l
heeft Maandagavond de eerste bijeen
komst met belangstellenden in de NiJ
verheid gehouden.
Een 30-tal zijn aanwezig als dr. au
Geer met een kort iideidend woordje
de vergadering opent en daarna hel
presidium overdraagt aan dr. Mans
feldt, secretaris der Ned. Zuid-Afrl-
kaansche vereer.iguig en oud-sui>er-
intendent van ondcrw ijs in de Trans
vaal. Deze. constateert met vreugde,
dat de belangstelling in deze zaai
weer verlevendigd is. Spr. herinner!
aan den laatstee worstelstrijd in Zuid-
Afrika, die liet hart van den Nederlan
der hoeft doen trillen. Toen is gevoeld
dat daar voor Holland meer geschied
de dan een kamp tusschen twee vol
keren.
Dr. Mansfeldt is 26 jaar in Zuid-
Afrika geweesi, eu in dien tijd heen
hij dat land lief gekregen. En hij out
Groiiingensoh schap Geertje, op weg'kent, dat het overdreven sentiment»
