Pfoiis mi oüzb leaisRMÉii.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
ill's fasfktketa Sohgürka'gndef
Zestien Cents
BOON'S Hnmorittischen Schearkalendar
30© Jaargang, No. 9039
Verschijnt dagelijks, bebalva cp Zojh en Feestdagen.
VRIJDAG 6 DECEMBER 4S1S A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)1.30
Franco per post door Nederland1.65
Afzonderlijke nummers0.02H
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem037H
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Cosfer. Directeur J. C. PEEREBOOM.
AD VERTEN TIÉN:
Van 1—5 regels 50 Cts.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ1—, elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertenliën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie cn Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229.
Evenals vorige jaren, stellen wij ook nu weder verkrijg
baar, zoolang de voorraad strekt, uitsluitend voor Geabon-
neerden op ons blad, een zeer fraaien
voor !©13, met keurig schild in kleuren, tegen den prijs van
mits afgehaald aan ons Bureau Groote Moutsteagst 53.
Onderstaande BON moet daarbij worden overgelegd.
DE ADMINISTRATIE.
«O M
VOOR EEN FRA&IEfJ
als Premie voor Qeafoonneerden op HAARLERfS'S
DAGBLAD tegen beiaSSrtg van 13 cents.
U8TSLU8TEND AF TE HALE^S AAM OMS BUREAU.
UITSPRAKEN VAN DEN KRIJGS
RAAD.
Ia den Krijgsraad te Haarlem wer- kinderen beeft zien vertrekken, zal aan
den heden uitgesproken de vonnissen gezichten wel gezien hebben, dat er
tegen j iets bijzonders was en wel begiepen
een mihcien-kanoniner van net 2de aan de pakjes enz., dat St. Nicolaas de
Dw# inrichting heeft eeïer heel wat Kl™lk'nde"« W" °ok h.f ver:
bijgedragen om Wedheden tepenm-.trT f I?' "ïTi .óöü.^-n-£i geten. Reedj eenige dagen leefden zij
wijDeuragen, o. i w reeaneaen tegesnoi vr cn diefstal veroordeeld tot vijf maan- tusschen hoon e i vrees of er ro<» ieis
dieren te verminderen. Katten en hon-1 den militaire eevm"enis<atraf en één J
den die men vrnejrer kwüt wilde 7ün n e gevan?emssirai en een zou komen, want de onderwijzers had-
oen, oie men vioeger kwijt wilde zijn, Jaar gevangenisstraf, met ontzegging den er h<M, reeds op voorbereid, dat er
van het recht om bij de gewapende wenicht niets zou komen, daar velen
macht ie dienen voor den tijd von der g€Vers van een vorig jaar in heti
vijfjaren; i gedrag der kinderen waren teleurge-
een hn> Tfan het W. regupent daarom dit jnr niets wilden
huzaren, m garnizoen te Amsterdaan, Maar tocll ,va5 het „„derwij-
wegens wcdersimniugheid vercrnd-ekl Ja„d personeel er In geilaard zooveel
tot vnerlion ,ln™ b el£Jndw krijBe;, dat ieder kind
PIT NUMMER BüfiTAAT tJIT
ACHT LSLADZIJDKN.
ËERSTK BT AD.
AGENDA
ZATERDAG 7 DECEMBER.
Schouwburg; Feestavond Gysbert
Jap cx.
De Kroon: St. Nicolaasfoest Too-
neelv. J. v. Lennep.
Soc. VereenigiUig: Band v. Vrou-
wentoesrecht, openb. verg. 8 uur.
Brongebouw: Bond van Ned Oud.
St. Nicolaaslecst, 1 cn 3 uur.
Biosc. Theater, Gr. Mankt: Voor-
e tellingen.
Bioscoop Modern: Voorstellingen.
Yereeiiiging tegen hst mishandelen
van dieren.
Vandaag is 't veertig jaar geleden,
dat oen aautal ingezetenen, die mid
delen wilden beramen tegen de die
renmishandeling, bijeenkwamen en
een vereemgmg oprichtten. Van die
eerste vergadeiing op 6 December
1872, kan ik niet veel vertellen, want
evenals dat met de eer-geschiedenis
der volkoren het geval pleegt te zijn,
bestaan ook uit de tien eerste jaren
dezer vereeniging geen documenten,
althans niet meer. Want de notulen
boeken en verdere schrifturen, die
bet bestuur inij zoo welwillend was
af te staan, locpen maar tot 1883. .Met
dit jaar begint dus het historisch tijd
vak der vereeniging.
Er moge in de dertig jaar, die se
dert verliepen, veel gedaan zijn tor
bescherming der dieren, de onderwer
pen, waarover in het eerste verslag
(van 18S3—1885) gesproken wordt, zijn
nog dezelfde als waarmede de veree
niging zich thans bezig houdt. Als de
steller van dit geschrift, de toenmali
ge secretaris, de heer H. Zeeman
de heer H. Remmers was destijds
voorzitter als antwoord op do
vraagof de vereeniging na tien ja-
reu naar doel bereikt had, erkend
heeft, dat zij noch haar doel bereikt
heeft, noch de vervulling van haar
streven nabij ziet, wijst hij op den
toestand der veemarkt en cie mishan
deling van trekhonden. En in het
jaarverslag van 1910 wordt nog ge
klaagd over do veemarkt op de Nieu
we Groenmarkt en in dat over 1911
wordt meegedeeld, dat liet gemeente
bestuur het ijzeren-mui lbandnmtiel
niet wil vervangen door een lederen
Ktemplaar, dat minder pijnlijk voor
de dieren is.
Erkend moet echter worden, dat de
klachten niet meer zoo sterk zijn, als
dertig jaar geleden.
De verzachting der gemoederen,
waarvan de oprichting dezer vereeni
ging een uitvloeisel moet geweest
zijn, is omgekeerd ook weer door den
arbeid der vereeniging bevorderd ge
worden. Men is thans veel meer door
drongen van de waarheid gelijk
de secretaris in 188G schreef dat de
mensch ook plichten te vervullen heeft
tegenover wezens van minderen rang
en dat hij geroepen is, hen te be
schermen tegen mishandeling, door
ruw geweld gepleegd.
De vereeniging heeft stellig meege
werkt tot het in toepassing brengen
van de Engolsche spreuk van hel ka
lenderblaadje, dat ik in het oudste
notulenboek geplakt vond: Humanity
to animals should ho particularly
inculcated as a part of national edu
cation. Aankweeking van genegen
heid voor dieren, als deel van
volksopvoeding, heeft de vereeniging
op verschillende manieren beproefd.
Heit verslag, dait 'k reeds citeerde,
gewaagt van drukbezochtevioikabij-
eenkomsten, waarin gesproken werd
over 1 let zieleteven der dieren"
„Het Mishandelen der Dieren eertijds
bij openbare Volksver-makel ijikihe-
den" en „de Amsterdamsche Stok
mannen of Hondenslagers'. Op die
bijeenkomsten wercten ook gesahrif
ten uitgereikt. liet blijkt, dat de au
toriteiten sympathie voor het werk
der vereeniigimg toornden, wamt het
verslag merkt over dae uitdeel ing van
lectuur op: „Ook Z. E. die Commissa
ris des Kontngs, het Achtbare Hoofd
dezer Gemeente en véle ingezetenen
betuigden hunne ingenomenheid niet
de verspreide geschriften.".
Het schijnt thans minder de ijd
voor dergelijke bijeenkomsten, ten
minste later heeft het bestuur van
dit propagandamiddel afige-zten.
De ingezetenen kunnen dan ook
wel geacht worden, bekend te zijn
met het streven der vereardging.
En men mag wél constateeren. dat
die meerdere bekendheid de instem
ming met lust doel heeft gewekt. Dat
zioh dit niet beeft uitgedrukt in. een
belangrijke toeiening van het aan
tal leden in 1886 waren er 104 le
den en nu bij de 200 moet wel daar
aan toegeschreven worden, dat het
denkbeeld heeft post gevat, dat wat
door de vereeniging gedaan wondt,
voldoende is, wat liet bestuur echter
wel niet gaarne toestemmen zal.
Want nog in 1 voorlaatste jaarverslag
wordt de hoop op leden vermeerde
ring uitgesproken, met de onuitge-
sproken bedoeling natuurlijk, om dan
nog meer te kunnen doen.
Die hoop is niet vergeefs geweest,
want het laatste jaar zijn een 50 per
sonen als lid toegetreden.
Daaruit blijkt echter, dat van 1886
tot 1910 het ledental slechts met een
vijftig leden toenam.
liet arbeidsveld van de vereendeing
heeft zich echter wel zeer
uitgebreid. In 18841885 werd
f 187 besteed en in 1911 f 855. Behal
ve dan het houden van vergaderin
gen en uitreiken mn geschriften,
werd de kas aangesproken voor liet
uitdeelen 'van belooningen aan de po
litie, wanneer die gevallen van m?s-
hantiellug aanga! en voor andere
uitgaven, als bv. het aanschaffen van
een slachtmasker, dat .'.e vereeniging
in bruikleen afstond, als men bv.
paarden op pijnlooze wijze wilde af
maken. De mennen voor de politie
kwijt
joeg men vroeger veelal de straat op)
waar zij een prooi werden van straat
jongens of, wat de poesen betreft, dik
wijls door de z.g. „kattenmeppers"
werden opgevangen en gedood. Aan
dit alles is voor een groot deel een ein-
de gemaakt, ook omdat de minder ge-tot veertien dagen gevangenlisstraf
goeden nu hun ter-diKd-wooréeeldeeen milicien-hospitaalsoldaat van -,v, „dcautis Jaar liuis kon man
huisdieren „naar do Phoemx" - ge-ao ists compagio hospitaalsoldaten, in khSlüïïftikte S
hik het in den volksmond heet - kun-garuiteoh te Amsterdam, wegens het KSlo' ,1e, Sm -S
nen brengen, wijl men daar ook Jiet Tolde» aan een oproeping voor i&eïfK» woord ïffi
zonder betaling de dieren op een pijn-werkel ijken dienst veroordeeld tot ,i Vnl ,n,i i r.uhte evers die het
looze wijze doodt. drie weken militaire detentieJÏÏJd ^reonil daartoe m
Op 2 Juni 1896 werd deze inrichting een milicien-kanonnier van het n maar'bov,-enal aan het
geopend. In 1911 werden er 813 dieren korps pantserfort-artillerie, in gaami-mirf<aPW;jz,-.IKi' nerscneel zelf dat geen
gedood, waarvan 499 kosteloos. j zoen te Helder, wegens insubordinatie "f6™ hééft om 'het zoorer
Een belangrijke zaak, waartoe het veroordeeld tot drie wekon militaire
bestuur der vereeniging het initiatief j detentie.
heeft genomen, was het bijeenroepen teleurstelling.. Mogen ae icernnBe
van het eerste nationale congres, in-KRABBELS OVER SINTERKLAAS. I oS°Se iboo? aïu hum! oSrvvdzers
zake de Dierenbescherming, dat op 141 't Is de dag van liet heerlijke avond- ,op d'^ s^.) d r Q,J 'da.
Mei 1S98 liier tor stede werd gehou-'je. Jonge dame zal den ouden heea-j Inï ^Ir komt^n
den. Dat congres viel samen met let ook eims gaan zien, gaat mclksalonll"'1 ct Kirolaas terug
25-jarig bestaan der Haarlemsehe Ver-foinrwaï, stevent recht op den goeden een audo1 ,aai Sl' M^laas teiug.
eeniging. De heer A. van der Voort - Sint ^f, reikt hom do hand toe en
Azn., toen voorzitter van de Vereeni-zegt „Mijnheer Sint Niklaas, imag
ging, die het congres presideerde, lietik u wel feliciteoren met uw verjaar-
jniet na in zijn openingsrede te gewa-dag 1"-
gen van de vorderingen, die de zaak
der dierenbescherming te Haarlem ge-Op school.
maakt had. i Gistermorgen liegon 't al Mijnheer,
Een goed denkbeeld was het van hetjuffrouw, zoeken, zoelcen! Vanmorgen
bestuur, om in 1909 namens de Ver- j was 't, weer zoo. Natuurlijk was do
zijn in latere jaren afg-recln.ft. En
thans heeft men iemand, als inspec
teur aangesteld, die zeer goede dien-
Sten bewijst.
Een groote uitbreiding heeft de
•werkkring der vereeniging ondergaan
"door de instelling cener asphyxiatie-
inrLchtïmg in het Ripperdapark op
het voormalig sportterrein „De Phoe-
geéxpioitecrd werd, is Donderdag,
Uit de Omstreken
OVERVEEN.
Men schrijft ons
leder, die gibteimiddag bij het uit
gaan der openbare lagere school de
eeniging een som van f 3"
den aan het Gemeentebestuur als een
bijdrage in de kosten van de drinkfon-
teinen, die in 1901 geplaatst werden.
Daardoor konden aan deze fonteinen
drinkbakken voor paarden en honden
te bie- surprise goed verstopt, en klonk 1 in
klasse een kleine tien minuten
heet, koud tot juffrouw of mijnheer
het eindelijk voncL
Geven de gemeenten Rotterdam en
gemaakt worden. Èn als men in den's-Gravenhago een vrijen middag aan
zomer een dorstig paard of een hond de geheel© schooljeugd, gisteren kre-
aan de drinkbakken ziet staan, dan gen d© leerlingen der Doopsgezinde
behoeft men niet te vragen, of dit geld Scholen om 3 uur vrij-af, en vanmor-
goed besteed is geweest. Vooral do B«n kwam men op enkele scholen wat
paarden weten het opperbest, waar do t later vanwege den zoek-ocMend.
drinkfonteme-. inde stad staan. Gisteren heeft Sniterklaas- ook d©
Do Haarlemsehe Vereeniging heeftschool aan de NassaUilaan bezocht,
in haar veertigjarig bestaan nog een
aantal andere dingen gedaan, waar- De leerlingen der Doopsgezinde
door veel dierenleed vermeden is ge- scholen kregen boeken en andere ge
worden. Een lijd lang heeft er een jon-schenken.
BLOEMENDAAL.
lieden is door lb en W. ten Raad-
huize alhier in het openbaar aanbe-
a. Het rijden van de voertuigen der
gemeentereinighig gedurende de ja
ren 1913, 1914 en 1915.
b. Het egaliseeren met bij.behooren-
de werkzaamheden, van twee gedeel
ten der ulgeinetme vuilnishergpiaats,
te Santpoort,
u biljetten waren ingekomen.
Ingeschreven is:
Voor perceel B.: B. de Boer, te
Santpoort, voor 1930.
Voor perceel A.; J. Dekker, to Over-
veen, voor 5100.
Voor perc. A., zonder helt: R. Maus,
te Blocinendaai, voor 4300.
Voor perceel A,, met belt: dezelfde,
voor /4500.
Voor perc. B.: C. Zuidervoort,
Schoten, voor 1105.
Voor perceel B.: G. P. Goossensi
Haarlemmermeer, voor /945.
HAARLEMMERMEER.
Te water.
De handelaar in brandstoffen N. M.,
gelieden-afdeelïng bestaan, waarvan
wel 3000 schoolkinderen deel uitmaak-j Het St.-Nicolaas-comité van den
ten. De leerlingen kregen dan een di-Bond van Nederlandsche Onderwij-, te N. Vennep, was aan den ringdijk
pioma en nu-ei-dan een geschriftje en zers, dat morgen feest geeft, heeft gis-Lij Ililfegom bezig met het lossen van
legden de belofte af de "dieren nooit, toren aan 700 kinderen reeds klee-zjjn wagen, toen het daarvoor gespan-
noodeloos pijn te zullen doen. dingstukken uitgedeeld. j nen paard schrok en schichtig werd,
Do vaak onbarmhartige jeugd heeft waardoor het met kar en al in
daardoor zeker meer besef van het lee- ringvaart terecht kwam. In de n
lijke van dierenmishandeling gekre- 8u ,s- <r I »»oid waren veel mannen bezig niet
crQXi Hedenmorgen om uur lo had de het inladen van bieten, waardoor da-
Voorts Is d« Tereenigmg Biet veel ™rtman J. B. toii de Wert Conrad, «lelijk heel wal hulp geboden kon
succes opgetreden tegen liet biggen-; Je' ongeluk met zijn rechterhand on- worden. Met vereende krachten mocht
vangen te Halfwc en Heemstede te-'der den stoomhamer te komen, waar-' het dan ook gelukken alles weer op
gen het mishandelen van naarder; en j door dat lichaamsdeel ernstig gekwetst het droge IC brengen,
ezels op hot strand te Zandvoort, ie- Pt K!ste ho1» ,'verd verleend
gen het mishandelen van koeien bij °P d« tahriek en Tenolgens door dr.
het vervoer van de booten naar de Buckmann.
slachtplaatsen, tegen het vangen van I
vogels met lijmstokken in den Haar- f, Ni col a as op school,
lemmerhout, tegeu de martelingen der Woensdag was het voor de leerlin-
vogels op de vü kenhanen en moer der-1 «M van de school aan het a g. heizor-
gehjke soorten van dierenmishamte-glVjgÉ-1 «-KteMzg-iariS vrouwlje gestorven,
ünï'-des middags werden in de dat- naar mcn aan Huisgez. me-
IN GE STORT.
Te Twijzelerheide ï- zoo meldt de
N. R. Ct. de woning van deu ar
beider L. D. ingestort. De bewoners
waren afwezig.
OVERREDEN.
De 14-jarige E. Eds, te Noorden,
word (naar de Tel. meldt), door can
kar overreden en gedood.
EEN ONTSLAG.
Men meldt uit Leerdam aan do N.
R. Ct.:
De directie der rsaanntooze veravoot-
scihap Houthandel voorheen Varsso-
vekl en Co., alhier, heeft de weriïlie-
den, die lid zijn van den boud Recht
en Plicht, tegen 14 dezer ontslagen,
als zij vóór dien tijd niet bedunkt
hebben als lid van dien bond. Ituim
149 werklieden zijn bij dien bond
aangesloten.
Gemengd Nieuws
Binnenland
EEN VAN HET OUDE SLAG.
Te Sï-rijp is dezer dagen een een-
hu ijsen, een prettige dag-. Des mor-
Veel voldoening heeft de Vereeniging pus en des middags werden in de 5 h t kwanlier
ook gevonden door het totstandkomen:^5^ klasse zoo nu en dan door dedeelt mot m hot op een ^artier
van de Provinciale verordening op deonzichtbare moppen en suiker- afstam Is gelegen Eindhoven was
trekhonden, de Tvekhondenwet, de Va-1 wSfk, Sptrooid. weost.
gelenwet en zoo menige bepaling in Dat het een leuko, prettige dag was
de Politievercrdenir.gen van Haarlem voor dö leerlingen, laat zich begrij-ERNSTIGE MISHANDELING,
en de omliggende gemeenten. Aan de Peru j Een lage daad had. naar „De Tijd"
tot standkoming van deze zaken heelt -rr r het St Nicolaas-Dinsdagavond te Oehten plaats
de Vereeniging door het zenden feïïfS de kerlin^n der school Eon arbeider we:M omstreeks haJf
rekesten meegewerkt of er den stoot ireest AOOr ae lcernn=en aer scnooi
toe gegeven.
De Vereeniging werkt ook weer
aan de Haarlernmeriiedestraat
Gev. Voorwerpen.
Terug te bekomen bij:
J. Fortgens, Koningstraat 12, een
pop. Mej. A. Serné, Kleverpark 69,
borduurschaartje. W. Scbol-
practisch door aan behoeftige hou
ders van trekhonden tuigen te schen
ken.
Uit het bovei staande blijkt, dat de
vereeniging wier bestuur thans be- T
staat uit dc heer» Dr. U. L. van lin- i Jacobimestraat.14rood een port
ceV"?Mhê vajlw'ersstraat 10, 'm'SSfcaiSr. J.
moTTF Sl ir-uhT1 S^me't dof-hïaSLrdV Raam:
op het tijdperk yah veertig jareo mag EÜ,arl van een damesbont.
terug zien.
elf, toen hij zich naar huis begaf. »P-
gewacht en met eon mes onvorttoeds
aangevallen door L. J. en zoodanig
mshandeld en verwond door messte
ken en sneden in zijn aangezicht en
pols, dat hij vermoedelijk zijn arbeid
niet meer zal kunnen verrichten.
BRANDEN.
Door onbekende ooreaak brak, naar
hei Hsgea. ineldt. Woensdagmorgen
in de vroegte brand uit in een pok-
W. Buis, huis op de wcdlenstoffenfabriek der
Xassaulaan 17, een boekje met spaar-firma A. C. M. v. Gerdinge aan den
zegels. Mej. M. v. Brussel, Ko- Nteuwondijk te Geldrop. Daar in dit
I ...-t .-CO. Ol T.-. 1- T i r\ 1 - O., O. tl
En de dierenwereld in Haarlem en
omstreken behoort dankbaar te zijn, nj^gstraat 34, een kanten kraag. G. eAho„w halen mot wq' en katoen en
dat zij, dank zij het werk der vereeni-1 yVillemse, Spaaruwouderstraat 63, een f
ging, onaer zooveel betere omstandig- jjroche. P. v. Nimwegen, 2e Zuid- c"Aevatel1 >varö11 geborgen, l.<
heden leeft, dan het dierendom
omstreeks 1870.
JAC. C. M. Jr.
brand zich vreeeelij
Stadsnieuws
De Conrad.
De goudbaggermolem, die op de
wereldtentoonstelling to BwisseJ in
1910 door de .Werf Conrart" alhier
polderstraat 35, een doek waarin een
jas en broek. W. Bosch. Brouwers-1 het aan de hulp van eenige vaklui te
straat 28 C, een dameshandschoen. j danken, dat het vuur spoedig in zijn
N. v. d. Velden, Atjehstraat 9 (Scho-1 vortgang gestuit werd.
teil), een parapluie. K. Eibink, con- 1
troleur H. IJ. S. M., een aandeel der I
Nederl. Ind. Handelsbank. Bur. v.
Politie, een conlributieboekje firma
Gebr. van Voolen..
VERDRONKEN.
Gistermiddag is in de Vluohthaven
te Gorinohem een 5-jarig kind van het
schip Jolianaia, schipper Kruit te
(Zie vervolg stadsnieuws onder do J Vinkevean geiallen en verdronken,
laatste berichten). eoo meldt de N. R. Ct.
DE BULGAARSCHE GENEES
KUNDIGE DIENST.
De oorlogscorrespondent van den
„Temps", van ïsjaialdja te Kirk Iii-
lisse teruggekeerd, vermeldt iu een
brief belangwekkende bijzonderheden
over hetgeen liij zag van de verzor
ging van de gewonde Bulgaarsclie
strijders.
Thans, schrijft hij o.a., heb ik do
keerzijde van de oorlogsmedaille ge
zien, die welke men nimmer moet
-zien ais men gevoelt voor het gioot-
scjie van den strijd. Gruwelijke heel
den verdringen zich in mijn herinne
ring ik zie weer dien armen jon
gen voor mij, die zich van het slag-
vei d voortgesleept had naar een heu
vel, waar hij menschen bespeurd
had; drie K.M. ver was hij met zijn
verminkt lichaam gekropen, om een
ambulance te bereiken; hij stierf aan
onze voeten, op een paar meier af
stand van een generaal en zijn staf.
Dezen hadden wel wat anders te
doen, dan zich te bekreunen om die-u
eenling: het lot van duizenden lag-
in hun hand. Bovendien: waarom de
zen gekwetste hulp te verleenen en
niet dien tweeden, die hem Volgt, en
die allen, die zich trachten te redden?
Daar is eenvoudig geen beginnen
aan, er zijn er te veel.
En hier moet ik kritiek oefenen op
de Bulgaarsclie organisatie. Achter
het gevechtsveld was de hospitaal-
dienst op ruime sciiaal ingericht;
maar men had te veel aandacht ge
wijd aan de vaculaiie-iririchtingen,
doch te weinig hulpverhandplaatseu
in tweede Unie geplaatst.
De Bulgaarsche geneeskundige
dienst kan wei is waar verzachtende
omstandigheden pleiten: hij Soedjak
moest een Bulgaarsche brigade te
rugtrekken en haar ambulances on
der bescherming van het Roode Kruis
achterlaten; toen men den volgenden
dag de voorwaartsche beweging kon
hervatten, vond men de gewonden op
ontzettende wijze verminkt terug.
Maar het valt niet te ontkennen,
dat er tusschen het oogenblik, dat da
Bulgaarsche soldaat gewond werd en
dat waarop hij een beschermend dak
vond cn een bed, verpleging en rust,
zeer veel tijd verliep. Ik heb aoldaten
gevolgd, die in den ochtend van 18
November gewond, te voet eerst een
afstand aflegden van zes K.M., den
volgenden dag nog eens zes K.M. om
vervolgens in open ossenwagens zon
der stroo vervoerd ie worden over een
afstand van li K.M. naar het station
Sinccli, waar zich voor 600 gekwets
ten één verpleegster bevond; geen
druppel warme thee was hier te krij
gen, geen woning was te vinden In
den avond van den 20sten werden zij
in beestenwagens geladen, waarin
juist munitie was aangevoerd; stroo
of dekens waren er niet De reis van
Sinecli naar Kirk Kilisse duurde 16
uur. De ougelukkigen kwamen lus
volle drie dagen na den slag in die
stad aan! Daar was internationale
hulp in overvloed, maar 150 K.M. van
het front verwijderd.
Deze oorlog, die uit een technisch
en strategisch oogpunt weinig nieu
we gezichtspunten zal openen, zal
volgens den correspondent op medisch
en sanitair gebied veel te leeren bie
den.
Ik zie nog voor mij het inladen
van die zeshonderd gewonden te Si
necli. Degenen, die het lichtst ge-
kvvest waren, verzekerden zich van de
Leste plaatsen, totdat de zuster kwam
die met groote bedaardheid en flink
heid eischte voor de zwaargekwetsten
ruimte. Aangezien er geen brancards
waren, werden de gewonden gedra
gen bij het hoofd en de voeten. Voor
een gekwetste was ten slotte geen
plaats meer te vinden, alle waggons
waren propvol. Eerst liet men hem
op het perron liggen, ten slotte kreeg
hij een plaats in een wagen, naast
het lijk van een officier, tijdens liet
vervoer overleden. Toen de trein zich
in beweging zette met horten en
stooten, daar de locomotief veel te