Imueü's dn
GE BARNSTEENfiUIKÈR
TWEEDE BLAD
Yrijjag 20 December 1912
Van onzen Raïzsnderi
kedacteur
HET VISSCilERIJBEDRIJF TE
IJMU1DEN.
II.
De vangst.
Een stoomtrawler, die in de Noord
zee gaat vissollen, iiiijit gewoonlijk
een dag oi acht uit. Een groot deel
van dien tijd is de z.g. stoomtijd, de
tijd, noodig, om naar en van de visch-
plaats te varen.
Wanneer het schip op de vangplek
is aangekomen, wordt hot net uitge
zet. Nu komt de bemanning, die be
slaat uit den kapitein, machinist,
stuurman, kok, twee stokers en vier
matrozen eerst, goed in actie. Voor het
uitbrengen van het net, laat ineu aan
den linker- of rechterkant van liet.
vaartuig het staaldraad vieren, dal
om de katrollen der twee buiten-boord-
uitstekende stangen is opgerold. Als
dat gebeurt, zakken de beide planken
scnotjes, die aan het staaldraad ver
bonden zijn, naar den grond, waar zij
verticaal op den bodem komen le
staan. Tusschen de twee borden zijn
drie verbindiugen aangebracht. Aan
die peezen is het net bevestigd en wel
zoo, dat wanneer de trawler opslooiut,
de horden zich van elkaar verwijderen
en 't net opengetrokken wordt. Als dit
net nu uitstaul, beslaat de opening
een lengte van een 30 M.. Langzaam
wordt nu opgestoomd. Alle vissollen,
die bij hel voortvaren tusschen de
borden komen, belanden in het net.
Daar het net als het ware langs den
bouein schrobt, wordt deze Diauier van
vischvangst ook schrobnetvissclierij j
genoemd.
De trawler vaart zoo inet het net
een lOü tot 200 M. achter zich aan,
eenige uren voort. Daar zich boven
den sleenachtigen bodem meer visch
bevindt, dan boven zandgrond, be
hoeft het schip daar maar de helft J
van den tijd „te trekken', als boven]
zandbodem noodig is. Op steenigen
grond trekt een trawler ongeveer twee
of drie uren. Te bestemder tijd wordt
het net binnengehaald en op dek
geleegd, liet tweede net wordt nu
uitgebracht, waarna meD de vangst
veizorgeu gaat. Men begint met het i
sorteereu der visschen en verzamelt
exemplaren van dezelfde soort in af
zonderlijke manden.
De kabeljauw en schel visch wordt
eerst onioaan van de ingewanden,
wat de vissciicr strippen noemt.
In do groote trawlers heelt men het
ruim iu een tiental vischhokkcn ver-:
deeld. Die worden weer door plankon
in kleinere ruimten gescheiden, elk!
plaats biedend aan tien manden. Op'
den bodem van elk hok ligt een laag
ijs. Daarop komen twee manden visch,
boven op elkander, dan een mand ijs
enz,, totdat het hok over de geheel©
hoogte is volgestapeld. De vischholcken
worden afgedekt met Ijsmatten, be-
staande uit ruwe cocos
Dure vischsoorten, als tong en tar
bot, worden zorgvuldiger verpakt. In
de manden legt "men matten en daar-!
over pernuunei.[papier met ijs. Muilen,
een zeer tture visch, wordt nog tus-j
scneu de ijaiaagjes in perkament ge-j
wikkeld.
Men ziet, dat een trawler heel wat
ijs mee moet nemen. Do 'hoeveelheid I
wisselt al' tusscnen Ö'JÜÜ en kg.,(
die in de ijs ruimen bewaard worden, i
at hierboven gezegd werd, gekit
voor de stoon.trawlers in 't bijzonder
en voor de trawlers, waartoe ook bom-j
men, treiters, loggers en kustvisscliers
behooren, in hel algemeen.
Ik wil den lezer niet vermoeien met
een uiteenzetting van de verschillen J
tusschen deze sciieepsl.vpcn, omdat zij
toch overeenkomen, wat de manier van j
visschen betreft.
Anders doen het- cellier de beu-
gers, die op kabeljouw en schel-j
visch uitgaan. Zij zetten een langen J
kabel, waaraan talrijke zijlijnen met
viscbhoeken zijn aangebracht, over
boord en nalen de beug weer in, als
de visschers van oordeel zijn, dat er
genoeg kabeljauwen ol scnelvisschen
aan de hoeken gevangen zijn. Terwijl
de kabel diep in het vv aIer ligt, wordt
hij in ongeveer horizontalen stand ge
houden door draagkabels, die weer
aan drijvers hargen. De plaats van de-
ze drijvers wordt overdag aangewezen
door lag ge n en des nachts dcor lan
tarens.
Deze merkteekens zijn noodig, omtei
voorkomen, dat vreemde schepen doorl
de beug heenvaren. Van het schip uill
kan men daartegen niet waken, want'
zoo*n beug is wel vijfhonderd maal zoo
lang aJs het visschende vaartuig.
Soms gebeurt wel, dat do visschers,
om elkander te hinderen, door el-
kaars beugen of netten heen varen
ook komt nettendiefstal wel voor.
Daarom is er politietoezicht op zoo
noodig. De Nederlajidscho Regeering
laat voor haai* deel het toezicht uit
oefenen door tweo kanonneerbooten.
Deze booten verleenen ook wel medi
sche hulp, waarvoor in de laatste ja
ren ook door het Hospitaal-kerkschip
„De Hoop" wordt zorg gedragen.
Een derde soort van visscherij is de
haringvangst, die al in dc roidde1-
eeuwen in ons land van belang was,
maar eerst in de veertiende eeuw een
groote vlucht nam, toen Willem Reu
kels zijn landgonooten had geleerd,
hoe men de visch door het ontdoen
van ingewanden en het inzouten, het
zoogenaamde kaken, veel langer kon
Binnenland
DE ONDERWIJZERS TE APEL
DOORN EN „ALLERZIELEN".
Woensdagav ond had zoo meldt 't
Hbld. een druk bezochte vergade
ring plaats van de afd. Apeldoorn van
den Bond van Ned. Onderwijzers.
Naar aanleiding van liet verhandel
de in de vergadering der Apeldoorn-
sche Oiidervvijzers-Tooneelvereeniging
over het mogelijk maken van een op-j
voering van „Allerzielen" en het daar-:
na gepubliceerde schrijven van den
schoolopziener, den heer J. C. Ruijs.
(waarin hij er op wees, dat het hem
niet gevvenscht voorkwam, dat de on
derwijzers dit stuk zouden laten op
voeren, nu 't door den burgemeester,
hun chef, verboden was) besloot de
vergadering met algemeen© stemmen
- het bestuur op te diagen een woord
bewaren. Zulk een omvang nam doj VU11 ernstig protest te doen hooren te-
haringvisscherij, dat men die in del g0I1 de aanranding van den onderwij-
zeventiende eeuw de „groote \»s* zei-ambtenaar buiten de school,
schorij ging noemen, in eigenaardige j y d den brief van den schoolopziener
tegenstelling ten opzichte van de wal- iejdde de vergadering ten duidelijkste
vischyanget, die men de „kleine vis- af de bedoeling, den onderwijzers bui-
sc her ij heette. i ten de school de wet voor te schrijven,
De laatste tientallen van jaren on-1 poging jug tot beperking vin de
dervond de Hollandsche haringvangst vrijheid, ieder Nederlander bij de
veel concurrentie van de DuitscheGrondwet gewaarborgd. De Bond van
visschers, die zeer gesteund wordenOnderwijzers heeft steeds voor
door hun regeering. Door subsidie bi] dezö vrjjheid Van den onderwijzer-
ambtenaar gestreden.
De afd. Apeldoorn meende daarom
ook dit ongevraagde advies van den
schoolopziener niet zonder protest to
mogen laten voorbijgaan.
den scheperibouw en vrijdom van in
voerrecht, kan de Duitsche hnring-
visscher goedkooper werken, dan zijn
Hollandsche makkers. Die belangstel
ling der regeering is niet enkel, zelfs
niet in hoofdzaak, te danken aan een
poging, om de welvaart der visschers
le verhoogen. Hei Ministerie van Ma
rino komt er aan te pas, want Duitsch-
land streeft er naar een eerste-rangs-
zeemogendbeid te worden,
EEN BERUCHT KLAVERBLAD.
We lezen in „De Tijd":
Men herinnert zich wellicht, hoe
nu ongeveer een jaar geleden, eeriige
dagen vóór Kerstmis een oude, afge-
j uüKiiu vuui uuiciuiio ccu „uw*-,
zoekt de regeering geoefend zeevolk to j leef(le grj,sa£ird le oeverik-^Beek, om
kweeken, door do visscherij aan te - -
moedigen. De Duitsche concurrentie
is een van de oorzaken, dat de hu-
ringvisscherij in Nederland niet moer
zoo bloeiend is, als vroeger.
Behalve de stoomtrawlers, die
sinus 1902 ook ingericht worden voor
dezo vangst, gaat men ter iiaring-
visscherij met loggers, die daartoe
alleen des zomers vnnlen gebruikt.
In den namiddag begint invn met
het leven werd gebracht, nadat" men
hem van zijn geld had beroofd. De
moordenaar had den ouden Gielissen
met een bijl den sciiedel verpletterd.
Na lang en nauwkeurig onderzoek
slaagde er de marechaussee in den
moordenaar aan te houden; het was
zekere Piet benden, onder zijn kor
nuiten bekend als de Zwarte Peter:
een hoogst gevaarlijk individu, die
pas uit de gevangenis omslagen was.
de vangst. De vissdhers brengen een waarin hij negen jaar had gebromd,
honderd tot honderd Hiig natten wegens diefstallen.
n.-rar Huilen, to alls e;n rav<rali<m V»" s"""1 het
Senden niet alleen den moord had be-
meter diep zijn en non elkaar verton. drsm,. Il06,vel zelI zwcefi als hct
den zijn tot een zg. vleet. graf, bleek uit de instructie, dat een
Luchtledige ballen en stukten kurk paar Duilschc-rs, Peterman en Mich al
houden den bovenrand van de nelten i gehceten, met Senden den roofmoord
drijvende, de onderrand hangt naar hadden gepleegd. De Duitschers
beneden, doordat daaraan lood is be-
vestigd. Omstreeks middernacht wor
den de vieetnetten binnengehaald en
geledigd. Den volgenden dag besteedt
men dan aan 'het kaken, zouten en
kuipen.
Ik zou bij ,.de vangst" nog nader
kunnen schrijven over de vïsrdherij
bij IJsland, in den Atbnfs'ihsn Oce
aan en de Witte Zee, waar de visch
vluchtten, maar werden gearresteerd
in Duitschland. Senden is intussciien
tol levenslange gevangenisstraf ver
oordeeld tot m hoogaie instantie,
Senden heeft Dinsdag een ontmoe
ting gehad aan de Nederl.-Duitsche
grenzen nabij Kaldenkirchen.
Peterman en Mienai waren uit de
gevangenis te Berlijn, Senden was
uit die le 's-Hertogenbosch overge-i
bracht. Advocaat-generaal mr. Tak,
uit Den Bosch, de le luitenant der1
marechaussee uit Roermond, en de
ook ai wordt om to IJ- couimi'fr's, pottUf dit Venlo, lus-
nevens de btaatsauwalt uit Berlijn, de
ratralen tor markt gebracht te ivor-oborstaeisanwalt uit Gre.cld ei dr.
den; maar ik zou daarbij nn be^hahn- k. Liebknecht, uit Berlijn, waren bij
gen vervallen van hetgeen reeds over de coiiironuiiie tusscnen de drie mis-
de Noordzee-visioherij is opgemerkt, dadigers aanwezig; dezen waren al-
Liever besluit ik dit artikeltje met len zwaar geboeid. Telegrafisch wer-.
«m,Se merging™ over den hutdl- j J» Sf.vcïd'. ÏTJ"ur°X
gen toestand m verband met den aa„ dc grens kwamen. De instructie
omvang der vangst. duurde tot middernacht; Senden leg- j
Over 1911 zijn de cijfers nog nietde de grootste onverschilligheid aan I
bekend en dus ook nog niet de bo- den dag. Onder toezicht van wacht-
soheuwingen, die daaruit- afgeleid
kunnen worden. Wat hieronder dan
ook wordt verteld, geldt 1910. En
al is dit jaar nu al weer bijna 24
maanden ovorbij, hetgeen in dit
laatste verslag van de Vissc'herha.ven
wordt opgemerkt, heeft niet alleen
belang voor het genoemde jaar.
meester Gulikers werd Sencien weer
teruggebracht naar de marechaussee
kazerne, om daarna weer naar de ge
vangenis te worden teruggevoerd.
EEN BEKGAKEND.
Men meldt ons uit Le Vuursche: I
De arbeider II. Groolveld had dezer
dagen het niet alledaagsche buiten-
tmt i kansje om in de bosschen onder deze
Het p-oelste gedrallat aa do >1<k»i- BemeJent0 jjerg-arei.ü te herneem
trawMoot beoefent ra de hulde la-, iict„, ,„t „.er Had ee.i vlucht 1
roil do soEolvisscherij. Leek hot er nu
in dom laatsten tijd naar dat de steeds
sterlrore bevissching der Noordzee de
sdhol schaarscher maakte, in 1910.
had de Noordzee een h,*'teng'V'*or'n'n
rijkdom aan sriiol. Daardoo»* maakte
do vloot oen goed jaar. Daartoe dro<^
ruim twee nieter en had eeu klem
aan een der poolen., waardoor het niet
in staat was verder te vliegen.
EEN EIGENAARDIGE KWESTIE.
Door wijien vrouwe Marie Carba-
sius wed. Mr. W. C. J. de Vicq, werd
in 1906 aan de gemeente Hoorn
- - lil luw uatt ituuiu vu-x- -
ook de omstanoigneid bij, dat de groo niaakt 2/30 Karei* nalatenschap onder
tere bouten de steenachtige grunden j uitdrukkelijke bepaling, dat de reve--
in hot Noorden dei* Noordzee meer l nueii zouden werden besteed voor be-j
stelselmatig bevisuliten en dezen in looningen der kinderen van de ge-
het voorjaar dicut bezet m^i schel- mcente-bewaarschcoi wegens trouw
vicoh vüivlem. Dok de aadv-.o U..:.e;i KlHWltewk. Oi« "e.k«»
ruim f 800... on dus veel te veel. Aan
Vlb VTSOhvausst e.erJen goede resul- „|lo er(genan,6i, wcra nu voor eooveel
taten, zoodat de Directeur van de u^uig, i^ótejKinxi,g ÖCtiaxtgu om een
Visscherstiaven meedeelen kon, datgeueeilc der reienucn een andere ba-
bij de laagste besommingan Eet bo-steuuning te geven en wel ter bestrij-
drijf met voordeel kon worden uitge-uing van groolere uitgaven door uit-
oefend, terwijl bij de hoogste besom- j ^'e;uins <Jei
mingen aanzienlijke winsten weiden
behaald.
JAC. C. M. Jr.
1 j lutuen gt-jiatig. Ecntei stelde de com-
Imisste vour de bewaarschool voor, de
overblij.endc helft te besteden aan
verbetering iu den gezondheidstoe
stand <ler kii de ren, (o. in. genees-
taudneéikuiidig" hulp, versierkendo
middelen, uitzenden voor hers;ellings-
I oorden, verbeteren van schoeisel, enz.)
Do Raad echter bleek van oordeel,
- dat men zich stipt heeft te houden aan
- de testamentaire bepaling en hoewel
de burgeinee3te' nog eens met klem be
toogde, dat hel onopvoedkundig zou
zijn zooveel geld aan feestjes te beste-
den en f 2 per kind toch zeker voldoen
de is to achten, werd het voorstel van
B. en W. met zes tegen drie stemmen
verworpen.
PLAN 1913.
To Zaandam zal een 3-daagsch feest
georganiseerd worden.
ONTSPORING.
Trein 8.10 van Arnhem is Donder
dagmorgen bij het station Siie.lrecht
ontspoord. Er kwamen geen persoon
lijke ongelukken voor. De materieel©
schade was gering, maar bet verkeer
werd gestremd.
Nader wordt gemeld: Vermoedelijk
is een defect aan den wissel de oor
zaak van de ontsporing. Le trein had
gelukkig weinig vaart, daardoor zijn
persoonlijke ongelukken voorkomen.
Ontspoord zijn de locomotief en ten
der, een poslrijluig en een goederen
wagen. 't Verkeer ondervond veel ver
traging.
'T 10,000ste SCHIP TE ROTTERDAM.
't 10,000ste schip in 1912 is te Rot
terdam binnengekomen, 't Was d©
„Selby Abbey". De burgemeester van
Rotterdam heeft d© bemanning van
dit schip ontvangen en haar namens
d© gemeente een stoffelijk aandenken
aangeboden.
ARME KLEINE.
Naar de „L. li." meldt, dronk te Eij-
gelsiioven bij vergissing een jeugdig
meisje uit een fleschje, gevuld met
azijn-extract. Het kindje is na hevig
lijüen bezweken.
EEN HKUSCH HUWELIJKSBOOTJE
In heuseiie huwelijksbootjes begaf
eeu paan je met gevolg zich te Zeven
huizen (Z.-H.) naar liet raadhuis. De
watermolen, dien zij zouden betrek
ken, en van waaruil de toclit plaats
had, was n.L niet per rijtuig le be
reiken, en ook niet te voet, uaar de
slecnte toestand, waarin de weg ver
keerde, dit verhinderde. Alzou koos
men den weg te water en roeide naar
uen ambtenaar van den Burgerlijken
Stand. Natuurlijk nud deze trouwpar
tij heel wat bekijks.
(Vad.)
EEN JONGEN VERMIST.
De 15-jarige lteuidert Meyberg, leer
ling op de Ambachtsschool te Rot
terdam, begaf zicii Dinsdagmorgen
uit zijn woonplaats Roon per rijwiel
naar Rotterdam, voorzien van zijn
echooltasch. De jongen is niet op
schooi geweest en ouk niet thuisgeko
men, zoodat een ongeluk gevreesd
wordt, zoo meldt de „Tel.".
VEILIGHEIDSMAATREGELEN.
Behalve verschillende Kamers van
Koopnandel en Fabrieken heeft ook
thaais die Vereeniging van Nederland
se h© werkgevers bezwaren, geopperd
tegen sommige bepalingen in 't ont
werp maatregel van bestuur, als be
doeld bij art. 6 en 7 der Veiligheids
wet
De Vereeniging schrijft In haar
adres o.a. omtrent 't stelsel onzer Vei-
ligheidswotgeving:
Dit stelsel kan worden aangeduid
als dat der universeel© beveiliging:
men heeft getracht, voor alle gebeux-
telijkheden voorschriften te geven.
Dit laatste nu heef tot verschillende
ongans tig© uitkomsten geleid. Het
vertrouwen en de belangstelling in
werkelijk noodige beveiligingsmidde
len zijn geschokt, omdat er ouder de
gigeven voorschriften zijn, waarvan
da noodzakelijkheid noch door den
wetgever, noch door den arbeider
wordt erkend. Een tweede bezwaar
van dit stelsel was, dat de taak dei-
Arbeidsinspectie vcoral neerkwam op
toezicht omtrent de feitelijke nale
ving der door de Overheid voorge
schreven maatregelen en eerst in de
tweede plaats kon de arbeidsinspec
tie zich bezig honden met liet geven
van advies omtrent de meest doeltref
fende inrichtingen.
De Arbeidsinspectie beschikt niet
over voldoend materiaal om te be-
oordeelen of beveiliging in sommige
gevallen noodig is; o.a. ontbreekt een
bruikbare ongevallen-statistiek. In
plaats von ait stelsel ware het beter
van andere gronddenkbeelden uit te
gaan. Men moet niet trachten elke
gebeurlijkheid op tet gebied van ar
beidsongevallen door een voorschrift
te voorkomen. Wat bedrijfsongeval
len aangaat, zal men aan de hand
van een statistiek de meest bet eeke
rten de moeten vaststellen en dan moe
ten zoeken naar doeltreffende, bruik
bare en niet te kostbare veiligheids-1 tlonaliteSt behooren, dan zulicn 'de
inrichtingen. Indien men al Songs do-vrijgemaakte londer. er niet beter op'
zen weg niet alie bedrijfsohgevaiien worden. Want do bewoners komen ook
voorkomt, dan moet hierbij worden n'euwe land onder het kapita-*
bedacht, dat ,ulk een unlyereeele 'Vhms'woHf™ er te Londen conto
\ooikom.ng ook nooit kan zijn be- re„(jes gehouden, die gewichtiger zij:i.
doeld, daar zij eenvoudig onmogelijk jdan ooit cenige bijeenkomst ter wereb.i
is. Do Vereeniging had gewenscht, ook geweest is. Daar vergaderen de af-
dal bij deze wijziging van hqt Veilig
heidsbesluit een verandering als door
haar bepleit, zou zijn tot stand geko
men. Men zou dan minder talrijk© cn
minder uitvoerige voorschriften heli-
ben gegeven. Voer de meest belangrij
ke aangelegenheden zou de Ovoi..eid
practischo en dwingende regelingen
gevoardigden van de vijf corlog-voe-
rende landen en er worden ook be
sprekingen gehouden dcor de gezan^
ten der twee machtige driebonden: En
geland, Rusland en Frankrijk aan den
eenen kant e.i Oostenrijk, Duitschlarid
en Italië aan den anderen kant.
De kans is niet gering, dat de vief
erbonden Balkoi staten hun eeduld
stelten, maar overigens zou zij veel verliezen,^ als de Turken voortgaan met
overlaten aan d© prudentie der ar- v",*"1,-*~ 1
beteLs-inspeclie, welker laak daardoor
op een hooger plan zou worden ge
heven en welker arbeid daardoor
meer in aanzien, zou komen bij werk
gevers en arbeiders.
6-s-iwiSSïlCSiWS
hun houding van aarzelen en talmen.
En bet kan ook zijn, dat de zes mo
gendheden het niet eens worden over
do vorueeling vau den buit.
Uost^mjii-Hoiigarije vreest en
dit is van poJHiek-KapitaliSUoen stand
punt begrjjpelijji voor een giooter
Genie, uosieni'ijk Jieeit sieeus u© nij-
verneid en uen landbouw van öorvip
geëxploiteerd, Tot op dit oogeuolik
kun Gervié alleen zijn landbouw- en
iiijvei'neidsuroUucten aan Oostenrijk
Niet over tls Tariefwei, maar ovor kwijt.
den Internationalen loestand. I \V an neer Cl* nu een Grooter-Servië
Om half negen zou de heer Wibaut, j „aa!l
Donderdagavond in een vergadering, ^di idlisciis Zc. kunrien knjaen, waar
door de S. D. A. P. uitgeschreven, kS- via dewj b«ven fyoduc-
meri spreken over de Tariefwet. ten zal uitvoeren. \Vanneei dit ge-
De belangstelling was niet heel BChiedde, werd Servië onafhankelijk
groot: Orn kwart over aciiteri waren Y911 1101 Oosterrijksche kapitalisme,
een honderd rnenschen op de voorste ^et: <fg©»belang zou Oostennjk *dnn
rijen in de Bronzaal komen zitten, dwingen om Servie deu oorlog te ver-
Zij begonnen alvast een liedje te zin-' klaren. Wanneer het zoover is, zou
gen. Dit koorgezelschap was le kwart Servie geiiolpe i werden door Ruslan i
voor negen met nog een honderd en de andere Raikanstaten. Staat het
personen versterkt, die dapper mede- zoo, dan kan Duitschland niet toeia-
hielpen, om den tijd door gezang te ten, dat Oostenrijk wordt verpletterd,
verdrijven. j Wan neer Duitschland partij trekt.
Omstreeks dien tijd kwam de heer doen het Frankrijk en Engeland voor
A. Nagtzaam vertellen, waarom de Rusland en de Balkanstaten en Italië
heer Wibaut nog niet verschenen I weer voor Oostenrijk,
was: De heer Wibaut kon blijkbaar I Kunnen de Eurepeesche arbeiders1
niet uit den Amsterdamschcn Raad nu zuik een algeiueenen oorlog verhin-
weg. Er waren daar gisteren stem-deren 'I Op dit uogenblik zeker nog
mingen over amendementen, waarbij I meu Maar uien moet oi* toen naar
het om één stem ging. De heer Wi- stieren e» eenmaal zal de tijd ko-
baut had nu om vijf uur aan zijn j men, dut de arbeiders den vrede tun<
partijgenoot Frank van der Goes ge- nen gebieden.
telegrafeerd, om hem te vervangen. J Waarom de arbeiders dat zouden
Men wachtte nu op dezen spreker. Die doen Omdat do arbeiders der ver-
kwam omstreeks negen uur binnen.scmJlende landen niet bet belang van
onder een stormachtig applaus. De hc.t kapitalisme l.ei ben bij 't beoori>
heer Van der Goes maakte een ex-|gul, VUI1 Zi,j, ijuiteulundscne concur
renten. De"ar)-eidors worden niet vei*
cuusje voor 't lang laten wachten:
Had de aansluiting le Amsterdam ge
mist.
Dat vergaf het gehoor hem gaarne.
Deze spreker wilde niet spreken
deeld door belangen-verschil. Zij i-.eb-
ben lmn eenigen vijand in liun eigen
land, nl. het kapitalisme. De werklie
den der verschillende landen ielj>en
over de Tariefwet, maar over: Dc(n) elkaur bij werkstakingen en verkiezii;-
buitenlandsciie(nj toestand. gen. Er is dus geen aanleiding dat rij
Als buitenland-redacteur van „Het elkaar gaan bevechten.
Volk", heelt de heer Van der Goes in i itebbcn d© ;u bei dors dan geen bo
ruimen mate kennis gekregen van den iaj)g bij liet handhaven der nationali-
toestand in Europa. En die feiten d;e bestaat uit nationale cultuuri
noopten hem tot de conclusie, dat in nationale beschaving
vele tientallen van jaren eon we- Eell e;getl cultuur heeft de kapila-
reldoorlog, tenminste een Europoesehe Hsiische Mass© wèl, maar bet pro'.e-
ooriog nog niet zoo nabij is geweest, tariaat verkrijgt eerst een eigen be-
als in deze laatste dagen. De spreker 5thaiV iri„ d<wr de sociaal-democratie,
schetste dezen algemeencn oorlog als (Applaus). Die- beschaving is echter
een ontzaglijke ramp, gelijk er in geen niet gebonden aan een nationaliteit
heeit plaats gegi'cpen. ^elfs de'aji js internationaal. M'anneer do ar-
eonüscüe oorlocen zouden door^éider zijn nationaliteit verliest, ver-
Napoleon lische oorlogen zouden door
dezen oorlog overtroffen worden, om
dat do legers grooter en de oorlogs
werktuigen meer volmaakt zijn, dan
een eeuw geleden.
Het oorlogsgevaar dreigt niet uit
de volkeren; daar licerscht een soli
dariteitsgevoel, maar uit de regee-
ringen en de achter haar staande
klasse van kapitalisten. Het zijn niet
de personen individueel, niet de vor
sten en niet de bemiddelde burgers,
die zoo oorlogszuchtig zijn, maar het
is de concurrenlie-geest van het kapi
talisme, dat naar deu oorlog drijft.
Op straffe van ten ondergaan, moot
het kapitalisme zijn afzetgebied ver
liest hij alleen de keten aan het na
tionale kapitalisme. Dat houdt nog
aiiet in, dat de Nederlaiidsche werk
lieden hun Nederlanderschap zouden
willen ruilen tegen Duitsche nationa
liteit. Want dan komt men niet ver
der. Wij zouden alleen onze nationa
liteit ruilen tegen internationaliteifc.
Wanneer ons land nu door Duitsch
land werd aangevallen, zou men moe
ten nagaan, wat men voor liet Ne
derlanderschap in d© plaats zou krij
gen. als men bij Duitschland werd in
gelijfd. In elk geval zou de arbeider
bij een inlijving al winnen bet alge-
grooten. Het zijn dus geen persoon- kiesrecht. Al zou men ook wel
lijko, inaar economische oorzaken, p'eö1 kwaads krijgen, men moet over-
dic gevaar voor verstoring van den wegen, of dit kwade het goede, det
vrede opleveren. Dat bewijzen de oor- deelachtig zou worden, overtreft,
log tusschen Engc-land en de Boeren- Men kan zich daarover dus met van
republiek en de daarop gevolgde oor- te voren uitspreken. Maar als or iu
logen en expedities, o.a. die naar Ma-| 1:111,1 proletariaat het kapiu-
rokko. De regeeririgcn kunnen daarhsme overwinnen zal, when de Nc-
niet tegen ingaan.
Hierna den strijd op het Balkan
schiereiland besprekende, betoogde de
heer Van der Goes, dat die is veroor
zaakt uour de lieozuciit der Balkan-
eiautjes. Turkije was door de oinwcn-
iLimgsgescliieueius verzwakt, omdat
inen het hervormingsproces niet lot
hei einde heeft laten geschieden.
Bulgarije, Servië, Montenegro en
Gric-keMand, hebben van deze tijde
lijke verzwakking hetzelfde misbruik
derlandsche arbeiders zich gaarne
met dat land voreenigen. Als men dat
doet, volgt men hot voorbeeld na van
de Nederlanders, die in 1795 de Fran
se lie bevrijders inhaalden.
Sprekende over de op het Arbei
derscongres te Basel voorgestelde
maatregelen tegen den oorlog, sprak
de heer Van dor Goes als zijn moe-
ning uit, dat liet moer dan twijfelach
tig is, of ©en algemeene werkstaking
wel alleen do kapitalistische klasse
gemaakt ais Italic, uat een jaar le zou troffen en niet ook de arbeiders
voren den strijd tegen Turkije begon, (zou benadooten, die SO procent van
De heer Van der Goes guf toe, dat het industrieel© Europa uitmaken,
de BalKanooriog ook beïnvloed is door i Ook dienstweigering zou nog niet -al-
nationalistische gevoelens, die door <t© j gemeen genoeg zijn, om niet succes
Turken eeuwenlang gekwetst zijn. Se-j{e kunnen worden gewaagd. Maar
dert de vestiging van de Turken heb-.stellig zal eenmaal de tijd komon, dat
ben dezen de inbezit-genomen land-1 do arbeiders den oorlog zullen kun
streken als overwonnen gebieden be- nen beletten. Thans is het reeds zoo-
liandeld en de bewoners uitgebuit, ver, dat de Russische regeering aar-
zonder den bodem in cultuur te bren-.zcit, om den strijd te beginnen, wijl
gen. men vreest voor een revolutie. En de
Maar, wanneer nu de verschil lende Duitsche regeering weet ook niet wal
Turissche landstreken bij de landen zij deen moet, omdat het niet zeker
zijn gevoegd, waartoe zij naar de na-is, wat de machtige sociaal-democra-
Feuilleton
15)
Ik ben nog te korten tijd in Pa
rijs, om over de Parijsche dames een
oordeel te kunnen vollen en buiten
dien is de gelegenheid mij nog niet
gunstig geweest, vau hun gezelschap
te kunnen profiteeren.
Hoe lang denkt u wel in Parijs
te blijven? vroeg Margaretha.
Minstens twee jaren, voorname
lijk voor mijne studiën, tenzij onver
hoopte omstandigheden mij elders
roepen, antwoordde Johannes.
Dat willen we niet hopen; 't zou
waarlijk tocli jammer zijn, dat u de
tijd en de gelegenheid ontnomen
werden onze stad hier van na
bij te leeren kennen, hernam Mar
garetha schertsend. Maai' daar ge nu
inwoner van Parijs geworden zijt,
rusten er op de burgers ook verplich
tingen tegenover u. die ze wel dege
lijk mogen nakomen, nietwaar, pa
pa, vroeg ze aan dezen, die juist
binnentrad. We zijn immers ver
plicht de eer van onze stad op te
houden en dezen heer, die hier geheel
onbekend is, te gemoet te komen,
door hem vrijheid te verleenen ons
dikwerf te bezoeken.
Bij ons wordt zeer veel gemusi
ceerd, gedeclameerd enz. en 'k geloof,
ais u \an dergelijke amusementeu
houdt, dat u zich hier waarlijk zeer
op uw gemak zult gevoelen.
Zoo snapte ze zonder ophouden
voort, dat noch haar vader, noch Jo
hannes in staat waren er een onkel
woord tusschen te krijgen.
Indien meneer ons de eer wil
aandoen, ons nu en dan te bezoeken
en onze „musicale soirees' met zijne
tegenwoordigheid te willen vereeren,
zal hij steeds hartelijk welkom zijn,
antwoordde de juwelier, zich tot Jo
hannes wendende.
Deze maakte een diepe buiging, ter-
wijl hij antwoordde, dat de eer aan
hem was en hij zich ten hoogste ge
vleid gevoelde door <le hem gedane
offerte.
Zal ik mij thans verwijderen,
papa, daar u met dezen heer nog za
ken te behandelen hebt, vroeg Mar
garetha.
Gij schijnt mijn plaats voortref
felijk te hebben ingenomen, daar de
heer Mielewsky niet afgeschrikt
schijnt, zijn bezoek te herhalen, her
nam de heer Hobillard lachend. Ik
hoop, meneer, dat ge uw woord zult
houden en ook onze muzikale partij
tjes zult willen bijwonen. '1 Zou
vooral voor mijne dochter eeu teleur
stelling zijn, indien het tegendeel
plaats vond; ze schiint er Driis on te
stellen, uw opinie over haar muzikale
talenten te vernemen.
Nu is 't uw beurt, meneer, zeide
Margaretha lachend, u wellicht
opoffering te moeten getroosten,
doch 'k hoop niet, dat het enkel en
alleen is terwille der beleefdheids
vormen, ging ze schertsend voort,
neigde diep en verliet het vertrek.
Na 't vertrek van Margaretha her
nam de juwelier: Laten we thans
onze zaken m 't reine brengen, me
neer; hier zijn honderd banknoten elk
van duizend francs; daar is de decla
ratie van beleening en ginds ligt de
gipsafdruk, Morgen zal hij wel goed
droog zijn.
Johannes nam 't geld, zonder de
minste ontroering te laten blijken,
aan, stak de banknoten zeer kalm in
zijn portefeuille, vouwde de declara
tie zorgvuldig dicht cn voegde haai* bij
den gipsafdruk.
Meneer Robillard, vervolgde hij,
'k wil hopen, dat het stuk barnsteen
u geluk mag aanbrengen, zooals ik
voor mij zelveu ook hoop. Geld alleen
brengt gcon waar geluk aan: indien
ik van dat principe uitging, dan had
ik 't u liever dadelijk verkocht en de
geheele som ontvangen.
Maar, meneer, noemt u dat geen
geluk, zoo'n schat te vinden? hernam
de juwelier, dan weet ik waarlijk
niet, waarde heer, wat ge van 't le
ven verlangt.
Wat.verstaat ge onder 't „leven",
meneer? vroeg Johannes.
Och, meneer, laat ons niet philo-
sopheereu, dat zou juist iets voor mijn
dochter zijn, voegde hij er lachend
bij. Apropos, van mijne dochter ge
sproken, zullen wij de eer hebben u
a.s. Donderdag ten onzent te zien, ten
einde een „soiree musicale" bij te
wonen?
Waneuer mijn onbeduidend gezel
schap en weinige muzikale kennis u
genoegzaam zijn, hoop ik de eer te
hebben, antwoordde Johannes.
Dat was 'n zonderling man, de
zen morgen, zei de heer Robillard des
middags lot zijne dochter, toen ze
aan tafel zaten en de juwelier na de
soep zijn dozijn oesters consumeer
de.
Ja, papa, het is waarlijk een
zeldzaam menscli, hei-nam Margare
tha, met een droomcrigc uitdrukking
ln haar donkere oogen.
Men zou denken, dat hij een
Duitecher was, want hij is wol ietwat
droomerig, doch wat zijn uiterlijk be
treft een schoon, knap man, zei do
juwelier.
Me dunkt hij zal wel de attentie
trekken der Parijsche dames, zei Mar
garetha haar wenkbrauwen fronsen
de.
Ik geloof waarlijk, kind, dat ge
reeds jaloersch begint te worden op
de Parijsche jonge dames, die den
heer Mielewsky nog nooit gezien heb
ben, hernam de heer Robillard la
chend.
O neen, papa, dat niet, maar
waarlijk, ik geloof toch, dat hij op alle
jonge dames, waarmede hij in aan
raking komt. een zeer aangenamen
indruk zal maken.
Ge zijt een kleine dweepster,
mijn kind,denkt ge uog wel aan
uwe sympathie voor den ltaliaan-
schcn vioolspeler, sprak meneer Ro
billard schertsend.
Zijn prachtig spel betooverde
mij, papa, maar toen 'k hem meer
van nubij leerde kennen, merkte ik al
spoedig, dat hij veel weg had van 'n
bestje uit het weeshuis en zoo'n man
zou me nooit behagen.
Nu, Margaretha, tril ik u thans
een goeden raad geven?
En wat zou dat voor een goeden
raad zijn, papaatje?
Wel doodeenvoudig deze: zorg
nu, mijn kind, dat ge u niet weer Iaat
betooveren, want ge mocht eens te
laat onttooverd worden, hernam de
juwelier lachend, drukte een kus op
't voorhoofd zijner dochter en kleedde
zich, teneinde volgens gewoonte, een
waudeling langs de Boulevards af te
leggen.
Nadat Johannes den heer Robil
lard verlaten had, wendde hij zijne
schreden zoo spoedig mogelijk naar
madame De Beuve. Hij verzocht haar
zoo goed te willen zijn, mejuffrouw
Pitten te zeggen, dat hij haar eenise'
oogenblikken wenschte te spreken.
Madame De Beuve voldeed oogenblik-
kehjk aan dit verzoek en weldra ver-,
scheen Bertha in de leeszaal.
Had Johannes door zijn élégant Pa-
rijsch costuuin meer dan ooit een
aangenamen indruk op Bertha ge
maakt, ook hij was geheel verrukt en
bijna niet in staat iets te zeggen,
toen hij 't schoone meisje in haar
eenvoudig, doch keurig net gewaad
voor zich zag staan.
Hoe lief zag ze er uit: in 't oog van
Johannes was ze nog schooner dan
vroeger cn inderdaad, ze zag er waar
lijk imposant uit. De ietwat matte-oo
gen, de weemoedige trek om haar
mond, 't bleeke gelaat slechts ovcrlo-
gen mei een zacht blosje, toen Johan
nes haar naderde, dit geheel maakte
op hem een onbeschrijfelijken in
druk.
Langzaam trad hij naar haar toe,
vatte zachtjes haar hand en zc-ide op
gevoelvollen toon:
Bertha, ik heb mijn zaken afge
daan en ben naar wensch geslaagd;
'k zou zoo gaarne eenige oogenblik
ken met u geheel ongestoord spreken.
Zoudt ge mij 't genoegen willen doen
een wandeling met me in 't „Bois de
Boulogne" te maken?
(Wordt vervolgd)*.
