Iiuurs toni
SSKDE BLAD
V/osBSilag 22 Jansarl 1913
Buitenlandse!! Overzicht
De Balkan-vulkaan.
Zal Turkye toegeven?
De Turksche pers bereidt de open
bare meening tbans voor op een guu-
I stig antwoord op de nota der mogend
heden. Turkije zou dus toegeven en
up de eisclien van de Balkanstaten
den vrede aannemen-
In den ministerraad bleek de meer
derheid voor toegeven.
Nu wordt uit Konstantinopel ge
seind: De Porte riep de Nationale
Vergadering bijeen voor beden,
Woensdag. De algemeene indruk Is,
aat dc regcering vrede zal sluiten
volgens den raad der mogendheden.
Dc minister van buitcnlandsche za
ken deelde den gezanten mede, dat
men er op rekent Donderdag het ant
woord op de nota der mogendheden te
l zullen overhandigen.
Uit Konstantinopel werd aan de
1 „Berl. Lok. Ariz." geseind: „De Por
te liet door haar gezant den mogend-
I Inden mededeelen dat Turkije, om te
gemoet te komen aan de wenschen
der groote mogendheden en om vrede
I le sluiten, een laatste concessie zou
kunnen toestaan, die hierin bestaat,
dal Adrianopel bestuurd zal worden
door Turksch-Bulgaarsche ambtena
ren. Volgens het blad „La Turqule"
I zullen de Aegeische eilanden autono-
I n.ie verkrijgen ouder dc bescherming
der groote mogendheden. Op deze ba-
I tis zal de vrede spoedig gesloten kun-
uen w orden.
lloc de Turksche grootvizier er
over denkt.
De correspondent van de „Daily
Chronicle" te Konstantinopel heeft
I een interview gehad met den grootvi-
i zier Kiamil Pasja. 1-1 ij verzekerde.dat
nog geenerlei beslissing was geno-
men betreffende het antwoord op de
I nota van de mogendheden alle ge
ruchten daaromtrent waren onge-
I grond. Hij zelf verklaarde zich voor
den vrede, doch, zoo zeide hij, het is
noodig te weten wat het volk wil,
voordat wij antwoorden. Het leger
vvcnscht beslist de hervatting van de
vijandelijkheden. Maar het ontbreekt
aan het noodige geld en wij kunnen
I van het buitenland niets verkrijgen
I voordat de vrede gesloten is. Wcl-
1 licht kan een binnenlandsehe leening
I het noodige verschaffen, als de ooriog
I moet worden voortgezet.
Dc Turken liehhcn weer ival geld.
Men verzekert, dat de minister van
financiën van de Öttomaansche Bank
I een voorschot wist te verkrijgen van
I 250.000 Turksche ponden, ten einde
I aan de ambtenaren een maand salaris
I te kunnen betalen. De bankdlrectie
I cischte evenwel, dat een controleur
aanwezig zou zijn, ten einde zich te
overtuigen, dat het geld werkelijk
voor dat doel gebruikt werd.
De regeering stemde hierin toe,
maar op het laatste oogenblik kwam
bevel uiets uit te betalen.
Waarom? Wil de regeering 't geld
I toch nog voor oorlogsdoeleinden gaan
I gebruiken?
De mogendheden wenschen den
vrede.
De Roemeenscho minister Take .To
il ;::cu heeft (op zijn doorreis te Wee-
non) aan een medewerker van het
„Wiener Tageblatt" verzekerd, dal de
groote mogendheden reikhalzend ult-
zien naar vrede. Tusschen Duilsc-h-
l land en Engeland zijn dc betrekkin
gen zoo goed als nooit te voren.
De ambassadcursconferentie.
De ambassadeursconferentie zal he
den voor bet eerst de quaestie be-
sproken der grensregeling van Alba
nië.
Bulgarije ea RoemoniS.
Uit Weenen wordt aan de „Pesther
Lloyd" gemeld, dat Bulgarije geneigd
is een deel van zijn grondgebied aan
Roemenië af te staan, maar acnt
Roemenië het voorgestelde gebied niet
voldoende.
Tusschen Bulgarije en Servië.
Omtrent de grensregeling van het
veroverde gebied tusschen Servië en
Bulgarije, over welke quaestie in üe
pers van beide landen reeds heftige
strijd wordt gevoerd, seint de
„Tèmps"-corre(spondcnt te Belgrado
dat hij uit goede bron vernam, dat
otficieuse onderhandelingen zijn ge
opend. Reeds zoumen het vrijwel
eens zijn over een schikking, waarbij
Servic de steden Ochrida, Prilep en
wellicht Koeprulu zou krijgen. Maar
aangezien in deze laatste stad het
Van luist sa Kaastnaa?»
LVII.
In mijn Kerstvacantiedagen begon
ik met de lectuur van eeu werk, dat
begin December verscheen en dat mij
om de persoon van den schrijver
reeds tot aanschaffen er van bewogen
had En nu het boek zeer tot mijn
spijt uit is, kan ik niet beter doen
(lan do aandacht der lezers dezer aan
tekeningen over kunst en kunstle
vens, op het boek to vestigen, dat mij
zelf in de laatste weken veel aange
name uren bezorgde. Ik meen d© G«-
aammelt© Schriften zur neueren
Kunst van Hugo von Tschudi, door
dions ex-assistent Dr. Schwedeler
Meyer uitgegeven bij de firma Bruck-
tfl-ann in München.
Toen de generaal-di rector der Beier-
sciie musea in November 1911 overleed
is ven dezer feuilletons aan den man
gewijd door wiens rusteloos werken
en persoonlijk voorbeeld een geheel
nieuw type museum-directeur bij onze
Duitsche buren, is ojigctreden.
Over Tsehudi's persoonlijkheid dus
ditmaal niet vorder, al is de verlei
ding groot nogmaals dien fijnen ge
leerde en edelman in den uitgebreld-
slon zin van het woord, te schetsen.
liet boek waarover ik schrijven wil
de, biedt bovendien thans voldoende
stof tot waardeoring van deri schrij
ver ervan; al was Tsehudi's litteraire
bagage niet groot,.zij is qualitatief
Bulgaarsche element sterk overheer-
schend is en de Bulgaarsche patriot
ten krachtig aandringen op het bezit
ervan, bestaat de mogelijkheid, dat
Servië in ruil daarvoor de sleden
Egra Palanka en Kratovo krijgt Mo
naster zal Bulgaarse!» moeten worden,
zij het ook onder hefligcn tegenstand
der Servische officieren en patriot
ten. Servië hecht groote waarde aan
het bezit van Ochrida als begin van
de internationale spoorweglijn, wel
ke Servië moet verbinden met de ha
ven van Durazzo.
De koning van Servië.
Verzekerd wordt dat koning Peter
van zijn ziekte weer geheel hersteld is.
Van d3 oorlogsvelden.
De Grieken in Epirus.
Generaal Sapoudiakis seint, dat
een algemeene aanval werd uitge
voerd op de geheel© linie. De artil
lerie schoot van 8 uur "s morgens tot
C uur 's avonds. Bij dien aanvaL slaag
de de rechtervleugel er in de Turken
te verdrijven van de heuvels voor Les-
siani en Lozessi te bezetten. De Tur
ken trokken naar Bizani terug. De
linkervleugel der Grieken trok op
naar de heuvels van Manolissa.
't Vlootgovecht.
Omtrent den zeeslag, die meer en
meer blijkt een nederlaag voor de
Turken te zijn geweest seint een
bijzondere correspondent van den
„Temps", die thans op Tenedos ver
toeft en de operaties van zeer nabij
lieeft gadegeslagen, het volgende:
Zaterdagochtend om acht uur
stoomde de Turksche vloot, bestaan
de uit zes groote schepen en zes torpe-
dobootjagers de Dardanellen uit. Zoo
dra de Turksche oorlogsbodems ge
signaleerd waren, verliet de Griek-
scüe vloot de baai van Moedras. Het
vuurgevecht, dat daarop ten zuiden
van Tenedos aanving, duurde twee
uur. De Grieksehe zeemacht, gevormd
door vier grootere schepen en zeven
jagers, deed een poging de Turken te
omvatten en van hun teruglochtslijn
af te snijden; maar deze manoeuvre
mislukte, daar de Turken in allerijl
retireerden. De Grieksehe vloot zette
toen met volle kracht de vervolging
in, maar alleen het admiraalschip de
„Averof" liep snel genoeg om de
Turksche schepen te kunnen besto
ken. Toon 'verloor ik de strijdenden
uit het oog, maar ik verneem uit ze
kere bron, dat de Turksche oorlogs
bodems tegen drie uur in wanorde de
Dardanellen binnenstoomden: twee
groote schepen hadden het vuren
moeten staken en een ervan helde
sterk over.
De Grieksehe vloot kruiste voor de
zeeën g te.
De Turksche lezing.
Volgens mededeelingen van oogge
tuigen van den zeeslag, openbaar ge
maakt in de Turksche bladen, ver
liet de Turksche vloot de Dardauelien
met de bedoeling het Grieksehe admi
raalschip de „Averoff" in de baai
van Moc-dros te overvallen. De Tur
ken ontmoetten echter de Grieken in
volle zee. De Turksche schepen „Hai-
reddin-Barbarossa" en „Torgoet-Reïs"
openden het vuur. Een projectiel van
de „Averoff" trof de „Darbarossa"
ter hoogte van de officierseetzaal,
kwetste vier officieren en 78. matro
zen, terwijl vier officieren werden
gedood en 27 manschappen. Door de
ontploffing van den granaat ontstond
brand, die evenwel spoedig was ge-
bluscht.
Twee gepantserde kruisers namen
daarop het Grieksehe admiraalschip
onder vuur, met het gevolg, dat wei
dra in het achterschip een groot gat
was geschoten, terwijl de groote mast
over boord ging.
Twee Grieksehe jagers kregen ave
rij door het vuur van de „Messoudie"
en een Turkschen jager, die een aan
val deden op Grieksehe torpedoboo
ten, welke daarop vluchtten.
De Turksche pantserschepen keer
den vervolgens torug naar den in
gang der Dardanellen.
De averij van de „Barbarossa" is
niet van dien aard, dat het schip zal
moeten dokken.
Est Fransche minlsierie.
Het nieuwe ministcrie-Briand is
llians definitief samengesteld als
volgt: minister-president en minister
van binnenlandsche zaken: Briand;
justitie: Barthou; buitenlandsche za
ken: Jonnart; oorlog: Etienne; mari
ne: Baudin; financien: Klotz; onder
wijs: bteeg; openbare werken: Jean
Dupuy; handel: Guist'hau; landbouw:
Femand David; koloniën: Jean Mo
rel; arbeid: René Besnard. Onder
staatssecretarissen: van binnenland
sche" zaken: Paul Morel; posterijen:
Chaumet; schoone kunsten: Leon Be-
rard; financiën: Bourcli.
Briand stelde Dinsdagavond zijn
medewerkers voor aan den president
der republiek.
l)e besluiten betreffende de samen
stelling van liet ministerie zijn heden
in het staatsblad verschenen.
Briand verklaarde, dat alle leden
van het nieuwe kabinet het volko-
van de kostbaarste die men zich den
ken kan.
Het is, zooals Schwedeler Meyer
in zijn van warme sympathie getui
gende inleiding opmerkt inderdaad 't
geval: voor de meesten is de naam
Tschudl slechts de strijdkreet, waar
mee de modern© kunst zich don weg
lot de officieel© erkenning gebaand
heeft; slechts betrekkelijk weinigen is
het beleend dat de drager van dien
naam ook op zuiver kunsthistorisch
gebied aanzienlijk werk heeft voort
gebracht. De volledige lijst der ge
schriften over oudere zoowel als over
nieuwere kunst door Tschudi in ver
schillende tijdschriften geplaatst,
wordt hier door Schw. M. eveneens
gepubliceerd en levert het bewijs voor
de universaliteit van den schrijver.
Studies over oude Italianen wisselen
af met aanteekeningen over Jan van
Eijk en Schwedeler Meyer betreurt
het dat hij, in dezen bundel tot de
Schriften zur neueren Kunst beperkt
zijnde, een mooi geschreven stuk over
den meester van Flémolle niet kon
opnemen.
Doch er blijft ondanks dat genoeg
over. Ook al werd in dezen bundel do
vrij omvangrijke studie over Manet
die In boekvorm reeds door Cassirer
werd uitgegeven weggelaten.
Het, opstel over Hubert .Tanitsohek
mag in hoofdzaak voor kunsthistorici
©n andere beroepsmenschen een groo
te bekoring hebben, in hoofdzaak zijn
het de twee uitvoerigste hoofdstukken
men eens zijn over alle aan de orde
zijnde quaeslies.
De ministeriëele verklaring zal Don
derdag worden opgesteld, terwijl het
kabinet zich waarschijnlijk dienzelf
den dag nog aan de Kamer zal voor
stellen.
Allerlei.
Hel Engelsehe Lagerhuis.
Minister Asquith deelde mede. dat
hij hoopte dat het Iluis na nog eenige
zaken te hebben afgedaan, welke bij
het regeering8program zijn voorzien,
20 Februari op reces kan gaan tol 13
Maart, gedurende welken tijd bet
Hoogerhuis zich met de zaken kan
bezighouden. De Parliament act
eischt dat, wil een wet van kracht
worden, een maand moet verloopen
tusschen het indienen van de wet bij
het Hoogerhuis en het einde der zit
ting. Daarom zal de zitting van het
Parlement, indien het Lagerhuis 13
Maart weder bijeenkomt, verdaagd
worden en de nieuwe zitting dadelijk
daarop aanvangen.
Uit Mexico.
Volgens een telegram hebben de
rebellen bij Ciencingo een honderdtal
bondssoldaten in de pan gehakt. Fe
deralen, die te Puebla terugkeerden,
verklaarden, dat de rebellen verreweg
de oveimac£.* nadden.
Stadsnieuws
ClIèQUE- EN GIRO-VERKEER.
De Haaiiemsche Handelsveroeniging
heeft de goede gedacht© gehad, met
andere middenstandsvervemgiJigen in
dezen winter twee avonden te organi-
soeren, waarop eenigo middenstands-
belangen zouden worden besproken.
Dinsdagavond heeft d© eerste voor
dracht plaats gehad Het onderwerp,
dat de heer H. J. Viester, uit Delft,
dezen avond behandelde, was„Het
Cheque- en Giro-verkeer".
Do heer G. van der Mostvan
S p ij k, voorzitter der Haarlemsche
Handelsvereeniging, opende de bijeen
komst niet zijn genoegen over de
groote opkomst uit te spreken, een
bewijs, dat de middenstanders ook
belang stellen in minder-populaire
onderwerpen, als het chèque- en giro-
verkeer.
De heer V i e s t e r, het woord ver-
krijgonde, begon met een historische
uiteenzetting van het ruilverkeer,
waarbij hij de vier perioden besprak,
die door Mr. G. Pierson in de geschie
denis van het ruilverkeer worden on
derscheiden. In do eerste j>eriode
was er geen ruilhandel, dus ook geen
geld in de tweede kwam het geld te
voorschijn; in het derde tijdvak kwam
het credielpapier in gebruik, en ein
delijk voerde men in bet vierde tijd
vak de overschrijving in de rekenin
gen ter delging van de schuld in.
Toon er ruiling ontstond, had men
een maatstaf noodig. Slachtvee heeft
daartoe gediend. Zoo is de naam geld,
't Latijn sche pecunia, afkomstig van
pecus (dat is slachtvee). Van dit
1 pecus zijn ook ai geleid ons woord
penning en liet Engelse li© pönny. La
ter kwamen de edele metalen op den
voorgrond. Langzamerhand ging m©n
daaraan, gemakshalve, een bepaalden
vorm en stempel geven.
Zoo werd het -geld ruilmiddel, maar
ook waardemeter, zooals b.v. onze
maten en gewichten ook zijn. Da
waardo van twee voorwerpen/die men
wil ruilen, moat men met een maat,
die als eenheid wordt genomen. Bij
ons is die eenheid de gulden. De waar-
do van dre eenheid moot zooveel mo
gelijk constant zijn.
Wanneer men nu het geldstuk be
schouwt als bon, dan krijgt inen den
overgang van munt naar geldswaar
dig papier. Dit papier is ook een bon,
die den toonder recht geeft op inwis
seling tegen een hoeveelheid geld.
Het bankpapier verschaft gemakkelij
ker geldverkeer en besparing van ge
munt geld. Bij eon wissel heeft men
niet meer het ruil-idéegeld voor
waar, maar belofte van betaling in
ruil voor waar.
Dezo wisselbrieven kwamen voort
uit den internationalen handel, ter
vergemakkelijking varn het verkeer
door uitschakeling van betaling.
Wanneer Nederlandsche kooplieden
voor tien millioen gulden naar Frank
rijk verkoopen en Fransche kooplie
den voor tien millioen verkoopen aan
Nederlandse he handelaars, sturen de
Fransche kooplieden geen geld aan de
Nederlandsche handelaars en de Ne
derlanders zenden dit niet aan de
Fransche kooplieden.
De Fransche koopere en verkoopers
wisselen hun vorderingen en betalin
gen uit, waarbij de beurs of de bank
instelling te hulp komt.
In Nederland gebeurt gebeurt het
zelfde. Op die manier worden, de
transacties geregeld.
De bankinstelling is dus d© tus-
schenparsiion geworden voor de beta
ling.
Voor de betalingen zijn ingevoerd
de obèques. Men stelt de vorderin-
van den bundel (te zamen bijna de
helft van het aantal pagina's omvat
tend) die ik ook voor den Nederland-
sclien lezer van belang acht, en om
welke alleen reeds, ik do lezing van
het geheel zou aanbevelen.
Het eerstbedoelde stuk is een ver
slag van Tschudi ovor de Coritennale,
de groote tentoonstelling van Fran
sche kunst in 1900 ter gelegenheid der
wereldtentoonstelling te Parijs ge
houden. Die expositie was op zich zelf
al een soort overzicht van ae gelieele
Fransche kunstontwikkeling in de
19c eeuw. En nu is het een genot
Tschudi in zijn© aanteekeningen bij
herhaalde bezoeken aan Ceutennale
gemaakt, te volgen. Hoe hij met en
kele woorden verschillende figuren
weet te karakieriseoren zoo dat van
zoo n schilder in eens de juiste betee-
ken is a oor het geheel u duidelijk
wordt, hoe hij op sommig© kunste
naars een nieuw licht werpt, ahdeie
reputaties die door modegrilligheid
wat boven hun waarde uitgegroeid
waren, op zaclite maar besliste wijze
weer binnen behoorlijk© verhoudingen
terugbrengt; dit alles, liet is een ge
not het te volgen zóó klaar, duidelijk
en zonder zweem van geleerdlieids-
vertoon is het neorgosch reven. Opper
vlakkig is het allerminst, men voelt
in iedere waardeoring het bezonken
oordeel doorklinken, doch liet loopt
alles als vanzelf sprekend en opdrin
gerig is de schrijver nergens. Men
iezo de korte. maar treffend juiste
gen op zich daardoor betaalbaar bij
©en bank. In Londen geschieden de
betalingen bij de banton voor 97 pet.
in chèques, in de Vereenigde Staten
voor 95 pet. in chèques en slechts de
rest in baar geld.
Door z.g.n. verrekeningschèques
kan men de onderlinge vorderingen
verrekenen, zonder betaling.
Deze vorretomngsohèques moeten
een uitvinding zijn van de Londen-
sciie wissel loc pers van ©enige eeuwen
geleden, die zich heel wat 1 ©opens
uitspaarden door wissels en chèques
uit te ruilen.
In Amsterdam en Rotterdam heeft
men au ook deze clearing- of verro
ken 1ngschèquos ingevoerd.
Deze clearmg-oheques geven waar
borg tegen t Verloren-gaan, of uit
betaling aan onbevoegden.
't Giroverto&r is een uitbreiding
van deze verrekening-cheques. Giro
be toekent overschrijving en liet ver
keer komt hierop neer, dat de vorde
ringen legen de betalingen over-en-
weer worden afgeschreven in de boe
ken van de banken.
Schulden worden dus betaald en
vorderingen geïnd, zonder dat men
dit met geld doet. Doordat men nu
voor 't afwikkelen van schulden en
vorderingen geen geld noodig heeft,
komt dit vrij voor cr&dieten. Daar
door zal de rente-standaard verlaagd
worden.
Mr. Visseringh, vroeger President
der Javasche bank, heeft aan zijn
bank zulk een giro-vertoer geopend.
Het teloor gaan van bankbiljetten,
enz., fraude door ambtenaren, mis
rekeningen, ongelukken tijdens de ver
zending zijn bij 't giro-verkeer uitge
sloten. Voorts komen de kleinere geld
sommen, die anders bij verschillende
personen renteloos liggen, bij de
bankinstellingen tot groote bedragen
bijeen.
Daarmee kan het crediet vergemak
kelijkt worden. Bovendien wordt tot
oen.
Dit giro-verkeer bestaat in ons land
wel tusschen de bankinstellingen on
derling, doch is nog niet zeer ont
wik told ituBSch'dn particulieren, ge>-
lij ko.a. in Duitscliland en onctere
landen.
Na een korte pauze zette de heer
Viester uiteen, hoe het giro-verkeer te
Hamburg geregeld is, waar dit zoo
uitstekend werkt, dat het als model
zou kunnen dienen voor een giro-rege
ling voor geheele landen.
Men heeft daar een vernuftig stelsel
gevonden om de particulieren deel te
doen nemen aan het giroverkeer, hoe
wel slechts zes banken dit recht
streeks. doen. De andere bankin
stellingen zijn nl. alle aangesloten
bij verschillende rechtstreeks aange
sloten banken. Daardoor kunnen al
len, die in rekening staan met een
bankinstelling, aan het giro-verkeer
deelnemen. Hoeft iemand dan iets ver
kocht, dan kan hij aan de bank, waar
bij hij' zijn-rekening houdt, verzoeken
een gedeelte van zijn tegoed over te
schrijven op do rekening van den lever
rancier.
Aan dit giroverkeer nemen in Ham
burg deel "telefoon, lichtfabrieken, be
lastingkantoren, kerken, scholen,
rechtbanken, kantongerechten, veree-
nigingen, leveranciers en particulie
ren.
Op die manier kan men dan zijn re
keningen zeer gemakkelijk voldoen,
ook zijn belastingen. In 1906 werden
slechts 5 pCt. van de betaling in geld,
do overige 95 pCi. door middel van
giro-verkeer. Het Hamburgsche giro-
verkeer ken door d© Relchsbank in 467
andere plaatsen van Duitscbland
plaats hebben. Elk solicd persoon kan
oen rekening hij eeu bank openen. Het
minimum is 600, die vermeerderd
kunnen worden door overschrijvingen,
betalingen, geteekende postwissels,
wissels enz. De rekeninghouder be
hoeft geen provisie te betalen voor de
overschrijvingen enz. Zij krijgen nog
een rente van 1 pCt.
De zes bankinstellingen verwisselen
de overschrijvingen enz. eiken dog in
de Abrechnungsstelle van de Relchs
bank.
Elke rekeninghouder, die aan het
giro-ver keer deelneemt, heeft een reke-
müg-courant-boekje, dat iederen dag
wordt bijgeschreven.
Verder <.uf spreker een uiteenzet
ting van u© wijze, waarop het giro-
verkeer door de Rotterdamsche spaar
bank is ingericht.
Men stort daar minstens f 25.' Ook
vereenigingén. kunnen toetreden.
Ten-slotte betoogde spreker, dat de
middenstand ook dit giroverkeer moet
benutten, daar door knpitoalbespa-
ring de rentestandaard zal dalen. Het
is voor de middenstand scredietbanken
typeeringen van persoonlijkheden ais
Diaz, Monticelü en zoovele anderen
van het tweede plan, en ik geloof te
kunnen zeggen, dat men in dit, als
teiitoonstellïngsverslag bedoeld ge-
sclrrift, beter. beknopter en vooral
treffender overzicht der Fransche 19e
eeuwsche kunst heeft, dan in welk ge
leerd uitziend handboek ook.
Nu had deze 19e eeuwsch© Fransche
kunst wel von Tsehudi's bijzondere
sympathie. Hij is met lijf en ziel vcw>r
haar opgetreden, toen het Duitscho
nationalisme de in Duitschlana
groeiende belangstelling er voor wil
de fnuilcon.
En hij heeft er zijn Borlijnsche po
sitie voor moeten opofferen. Het is,
geloof ik, in Nederland niet zoo be
kend geworden, dat het uit Nederland
afkomstige schilderijen waren, waar
over, familiaar gesproken, von Tschu
di den ambtol ijken nok gebroken
heeft. Julius Meyer Graefe herinnert
er terloops aan in een artikel, dat
Kunst und Könstier van deze maand
publiceert. Het waren de groote
Troyon uit de Van Eeghen-collectie
in het Suasso-mu&eum (hel groote
stuk met koeien en paarden dat vroe
ger in de vierkante zaal van hot Am-
sterdamsoto museum hing) en de Me
dea von Delacroix uit dezelfde verza
meling en destijds in deze zaal han
gend, iwaarover d© breuk met den
keizer ontstaan zou. Von Tsohudi had
deze schilderijen, met nog twee Co-
rot's, door bemiddeling van de Lon
en de daarbij aangeslotenen mogelijk
om daarmee to beginnen.
Dit particulier giro-verkeer kan zich
later aansluiten bij het cheque- cn
giro-verkeer, dat de Regeering voor
nemens is door middel der posterijen
in te voeren.
Op deze wijze kan de middenstand,
die ook door coöperatie bij inkoop
tracht besparingen in te voeren, zich
bevoordeelen.
De aanwezigen hoorden de belang
rijke uiteenzetting van den heer Vies
ter met aandacht aan en beloonden
den spreker met applaus.
Gcdachlcnwisseling.
Bij do Kcdachtenvvisseling infor
meerde de heer A. H. W o ij b u r g
naar den reutestandaard te Ham
burg, teneinde te weten te koinon, of
daar de rente-voet door het giro-ver-
keer is gedaald.
De heer H. J. G e ij 1 Jcz. merkte op,
dat aan 't particuliere giro-verkeer de
ze fouten kleven, dat men daarbij al
tijd rekening moet houden met de
soliditeit der particuliere banken
en dut dc particuliere banken niet de
kleinste plaatsen bereiken.
Daarom gaf spr. het postgirover-
keer de voorkeur boven het particu
liere giro-verkeer.
De heer V i e s t e r. op de vraag
van den heer Weijburg antwoordend,
wist niet, dat de rentestandaard te
Hamburg verlaagd is. Maar dat is
ook niet zoo te zeggen, omdat het
economisch vraagstuk wel in het al
gemeen dit gevolg zal moeten heb
ben, maar het is de vraag, of dat in
een bepaald geval zal geschieden,
Den heer Geijl antwoordde spreker,
dat ook hij aan het post-giroverkeer
de voorkeur gaf, maar dat het niet
wenschelijk is dat de particuliere ban
ken daarop wachten, omdat het
nog jaren kan duren eer het wetsont
werp wel is geworden. De heer Vies-
ter voegde daaraan nog toe, dal z. i.
do soliditeit der particuliere banken
vergroot wordt door het toegevloeide
geld, door middel van het giro-ver
keer. Met welk betoog de heer Geijl
zich echter niet eens verklaarde. Z. L
zou dat meerdere geld de banken
aanleiding geven tot makkelijker ge
ven van credieten, wat niet altijd
goed werkt.
De heer G. van der Most van Spijk
dankte don beer Viester voor zijn
voordracht.
PROV. BOND VAN R.-K. KIES-
VEREENIGINGEN.
Maandagmiddag is, naar de Tijd
meldt, hier ter stede de alg. vergade
ring gehouden van den Provincialen
bond van R. K. kiesvereenigingen in
Noord-Holland.
Als spreker trad op Mr. J. N. J. E.
Heer tons Thijssen, voorzitter van den
bond.
Deze wees allereerst op de buiten
gewoon gewichtige hete?ton is van het
jaar 1913. omdat behalve de Kamer
verkiezingen ook de verkiezingen voor
de Provinciale Staten en de gemeente
raden plaats hebben.
Vervolgens wees spreker er op, dat
de rechtsche coalitie worde samenge
houden door de erkenning van Gods
inwerking in het staatsbestuur. Se
dert 1909 is niets verandert, de groote
kloof tusschen geloof en ongeloof
gaapt nog altijd.
Da leugen van de linksche concen
tratie algemeen kiesrecht en
staatspensioen noemde spreker po
vere leuzen gesteld tegen het machtig
adagium dat de rechterzijde ver
een ïgt.
Intusschen, spr. wil die leuzen, die
e rdan eenmaal zijn, eens onder de
oogen zien.
Ju d© eerste plaats het algemeen
stemrecht
Die kwestie hoeft werkelijk toch op
gehouden op de groote massa indruk
te maken!
Wanneer vso nagaan wie tegen
woordig het kiesrecht hebben en wie
niet, dan moeten we toch tot de slot
som komen, dat eene belofte van al
gemeen kiesrecht de menscben in het
aigemeen genomen koud laat. Voor
hot deelnemen aan verkiezen gén staan
de deuren werkelijk open voor schier
iedereen, die daarop belust is, en als
al die kiesgerechtigden nog maar
stemmen gingen!
Maar, zal men zeggen, de vrou
wen, die tobben nog geen stemrecht,
en dezen wil men het nu toch ook
gaan geven!
In de eerste plaats is het van alge
meen© bekendheid, dat de overgroote
meerderheid der Nederlandsche vrou
wen allerminst begeert stemgerechtigd
te worden. Het zij® in hoofdzaak .da
mes. wien tot huwelijksgeluk ontzegd
is, of huisvrouwen, die in de waar-
densche kunstkoopersfima Obach, die
op baar beurt weer in relatie met het
Anistordamsche huis Wisselingh
stond, aangekocht voor de Nation3l-
Galorie nadat de keizer tevoren zijne
goedkeuring aan het voorstel tot aan
koop gehecht had. Doch nadat d©
schilderijen in het museum te Berlijn
gearriveerd waren mishaagden ze den
keizer en Tschudi moest heengaan.
Kort vóór hij ging had hij in Berlijn
nog iets tot stand kunnen brengen,
waarvoor men hem daar nu nog dank
weten moet, en waarover het tweed©
groote stuk loopt, dat ik in den aan
vang bedoelde. Het is de. wel in na
volging der Centennale ontstane ten
toonstelling van Duitsche kunst van
177-3—1S75. Eene Duiische Centcnnalo
dus. En éene waaraan men, evenals
aan haar Parijsche voorgangster, ver
schillende nieuwe inzichten dankt,
waarbij evenzeer modereputatiee op
den achtergrond gezet en andere, veel
belangrijker doch vergeten typen, in
een zuiverder licht ge-plaats', werden.
Voor het groote werk in 1900 door
Bruckmann over deze tentoonstelling
vervaardigd schreef Tschudi de voor
rede, en dezo is het, die ivu in den
bundel dien wij bespreken, werd her
drukt. Hans von Marées, om maar
één naam te noemen, is één der her-
levingon geweest; die de retrospectie
ve 1775—1875 heeft voortgebracht. Zoo
brillont geschreven als het verslag
over de eerste Centennalo lijkt mij
het stuk over dc Borlijnsche kunst
neming hunner huishoudelijke plich
ten haar eigenlijke laak niet vinden,
ea daarom beter hadden gedaan inooH
te trouwen, die zich druk maken
voor het vrouwenkiesrecht.
Overigons dient niet uit het oog ver
loren, dat met betrekking tot dit on
derwerp de linkerzijde al even ver
deeld is als de rechterzijde.
Anders is het met de tweede „be
lofte", die van Staatspensioen aan
ouden van dagen. Dat is een u.t-. in-
ding om den kleinen man te bereiken
cn de oude, trotsche liberale partij
heeft wel rare buitelingen moeten ma
ken, voordat ze zoover in het socia
listische vaarwater verzeild raakte,
maar ze 'kan dan nu den kleinen
man lektor ma toni Intusschen: de li
berale partij vergeet hiermee hare
gebee'.e geschiedenis.
Een pensioen uit de Staatskas voor
iedereen op een bepaalden leeftijd,
onverschillig of hij gewerkt of ge
luierd heeft een pens:oen ponder
voorafgaande storting...
Waaruit do kosten van deze reu
zen-uitgave moeten komen, zegt men
niet!
D© katholieke staatsleer verklaart
zich vierkant en principieel tegen eoa
staatspensioen.
Maar het Nederlandsche volk is te
fier om zich op die wijze te laten
sussenl Wij leven nog niet in den tijd
van verval, zooals het Romeinsche
keizerrijk meemaakte, en het voik zal
die zilverlingen, waarmee men het
poogt te Roopen, afwijzen. mils het
bekoorlijk worde voorgelicht.
Dan wees spr. op de noodzakelijk
heid van het behoud ©ener rechtsche
meerderheid voor de bijzondere scho
len.
Met een welsprekende perorj'le,
waarin spr. de oormannen in Noord-
H lland opriep om den eerlijke©, hei
ligen strijd met geestdriit te gaan
voeren, besloot spr. zijn rede, die
meermalen door. applaus was onder
broken en aan het slot daverend toe
gejuicht werd.
De „Maasbode" meldt nog
Een afgevaardigde uit Schoten stel
de voor, dan een telegram te 7/©nden
aan het ministerie in den persoon van
Mr. Heemskerk, als een betuiging van
deelneming in het verlies, hetwelk het
ministerie in den dood van Mr. Re-
gout hoeft geleden.
Dit wend gnedgekeurd.
Een dor afgevaardigden deelde v er
volgens nog mede, dat het Kamerlid
Roodhuijzen dezer dagen bij het hoofd
eener Christelijke school in de Haar
lemmermeer was geweest met den
i voorslag, dat de anti-revol ut ion nai ren
eer. eigen caiulidaat zouden stellen.
Deze zou dan door de vrijzinnige con
centratie worden gesteund, met het
doel, om den Katholiek te wippen.
(Teekenen van afkeuring).
De voorzitter onderstreepte dit geval
nog eens met een krachtig protest en
wees er bovendien op, dat de linksche
concentratie toch wel zwak meest
staan, wanneer zij tot zulke middelen
haar toevlucht ging nemen.
Ten slotte spoorde de voorzitter de
afgevaard:gden aan, om met nieuwen
moed en ijver naar hun districten te
rug te keeren en tot verkiezingswerk
met kracht te beginnen.
KINDERKOOR „HOSANNA".
Men schrijft ons
lil October a.s. zal het 25 jaar ge
leden zijn dat bovengenoemd koor
werd opgericht. Het bestuur is voor
nemens, dit feit te herdenken, eri wel
in de eerste plaats door het geven
van een feestconcert. Getracht zal
worden, een gemengd koor samen te
stellen, bestaande uil oud-leerlingen
enz. In studie zal worden genomen
„Het Ouderhuis", van Richard IIol,
door bet gemengd koor (indien dit lot
stand komt), „Lobgesang" van Men
delssohn en voor kinder- en gemengd
koor samen „Halleluja", van Rossen u
Ducroissie (alles met begeleiding van
orkest) Groote en goede plannen al-
zoo, die zeker steun en medewerking
waardig zijn.
VOLKSWEERBAARHEID.
Door de afdeelingen Haarlem
Zandvoort en Bloemendaal Com
mando, zal a.s. Zaterdagavond vaE
8 1J2—12 uur eene velddienstoefening
worden gehouden nabij Aerdenhoui
Vogelenzang. Bij deze oefenlnf
wordt met losse patronen geschoten.
De Poor tb-rug.
Een vierwielige vrachtwagen, be
stuurd door II. v. d. B. is gisterenmid
dag bij 't uitwijken voor een auto op
de brug vóór de Amsterdamsche Poort
uitgegleden cn tegen de bru.-leutiiiig
gereden, waardoor deze ©enigszins
verbogen is.
schouw niet. Doch er geldt gclseel het
zelfde vau, wat ik boven schreef, ook
deze aanteekeningen van von Tschudl
vormen een beknopte moderne kunst
geschiedenis voor Duitsche productie,
die den kek op aangename en toch
uiterst serieuze wijze orienteert op
een terrein, waar vooral de Neder
landsche kunstvriend eigenlijk nog
weinig thuis is.
Gaarne zon >k stukken citeoreii uit
den in ooien bundel die maar één be
zwaar heeft met goede werken op
ons terrein trouwens méér voorko
mend hij is vrij kostbaar 4.90).
Maar men krijgt waar voor hot geld
en d© lezing van een rede over Kunst
en Publicum, studies over Menzel,
Börklin Schwind, de verzameling Ne-
mes. (die ik voor eenigen tijd in dit
blad tijdens een verblijf in DOsscIdorf
beschreef', dit alles Ion-.: de mor-"*.©
der lectuur zeer zeker.
Hoe moeilijk tot is iemand als Von
Tschudi te vervangen blijkt uit het
lange zoeken naar een op\olger. Het
schijnt dat juist dezer dagen ©en re
geling getroffen is en Dr Braune de
dagelijkse!»© leiding behoudt, terwijl
de schilder Prof. Stadler als bestuur
der achter de schennen fun,voeren
moet. D;il zn! wel veer eons tot to
ton en oogen aanleiding geven.
3. H. DE BOTS.
13 J. 13.
