Sultan Sagbud
DE VROUW IN HET PARLEMENT.
Prof. dr. R. 13roda, uit Parijs, hield
voor <le afdeeling Amsterdam van
den Ned. Bond voor Vrouwenkies
recht don voordracht.
De inleider begon met to zeggen,
dat vrouwen,ki es recht niet een sprong
in het duister is, of een utopie. Reeds
im verschillende cultuurstaten is het
v rouwen kiesrecht ingevoerd en daar
is gebleken, dat door dit kiesrecht
geen slechte invloed op maatschap
pelijke toestonden is uitgeoefend.
Niet alleen, in enkele Amerikaan^
sche staten, als California, maar ook
in Australië, Nieuw-Zeeland em Fin
land bestaat bét vrouwenkiesrecht.
In de eeisto plaats wilde spr. het
een en ander mededeelen over de
vrouwenbeweging in Finland, waar
ongeveer de bevolking van eenzelfde
natuur is als in Holland. In 1906 kre
gen de vrouwen algemeen, gelijik, di
rect, geheim, actief en passief kies
recht. In den Finse hen landdag kwa
men eerst 17 vrouwen, later 23 vrou
wen; met grooten ernst volgden de
vrouwelijke parlementsleden de de
batten, echter zonder alleen voor zui
ver partij-politiek belang te hebben.
Voor het tot stand komen, der sociale
wetten hebben zij veel bijgedragen.
Met de hulp der vrouwen in het
parlement werden o.a. wetten aan
genomen tot verbetering van de
rechtspositie der getrouwde vrouw.
Voorts stond spr. stil bij de invoe
ring van het verbod op den. nachtar
beid in bakkerijen. Ook tot liet tot
stand komen dezer wet hebben de
vrouwen meegewerkt. Bij deze sociale
wet spelen juist de moreele gezichts
punten zulk een rol.
Een zeer belangrïjie wet is ten slot
te die tegen de dronkenschap, waar
bij de invoer, fabricatie en .hot ver
schaffen van sterke dranken in Fin
land verboden wordt. Ook hierbij
toonden de vrouwen haar grooten in
vloed.
De Finsche vrouwelijke parlemento
leden hebben dus door haar wetten
op maatschappelijk gebied hervor
mingen doorgevoerd. Deze wetten
hadden een moreele en humanitaire
strekking.
Wijzende op het belang van de wet
tegen de dronkenschap, schetste spr.
de resultaten, welke ook in Nieuw-
Zeeland deze wet heeft gehad. Hoewél
de toestanden in Nieuw-Zeeland zoo
geheel anders zijn dan in Finland,
■heeft men daar toch, dank zij de
vrouwén in het parlement, dezelfde
resultaten bereikt. De maligheidsbe-
weging heeft zoowel in Finland als
in Nieuw-Zeeland goede gevolgen ge
had. Nergens op aarde is een wet te
gen de dronkenschap tot stand geko
men, zonder dat vrouwenkiesrecht als
bondgenoot. Vandaar dat de bedoel
de wetten in ihet middelpunt staan
der algemeen© belangstelling.
Ook in Australië, waar de vrouwen
sinds 1900 kiesrecht- hebben, hebben
zij zich teruggetrokken van het ge
bied der partij-politiek.
Aan den Engelsohen premier heb
ben de Australische vrouwen eens 'n
adres gezonden, waarin meegedeeld
werd, dat de Bondsser.aat, die uitslui
tend uit mannen bestaat, erkend had,
dat er dank zij de vrouwen in .het
parlement, op politiok gebied betere
sociale en moreele weiten tot stand
waren gekomen, terwijl de landsver
dediging er niet door geschaad werd.
Voorts wees spr. op een wet, waar
door de speelholen gesloten werden
en een wet, ter verbetering van de
minimumloonen bij den 'huisarbeid.
Ten sloite schetste spr. den indi-
recten invloed van het vrouwenkies
recht en wees op den opvoedenden in
vloed er van. voor het geheele volk.
Resu moerende kwam spr. tot de
conclusie, dat tot vrouwenkiesrecht
een belangrijke factor is gebleken bij
het lot stand komen van sociale her
vormingen en bij liet op den voor
grond geraken van de groots moreele
humanitaire vraagstukken naast die
van den partij-pol bleken aard.
IIET WEER IN JANUARI.
(Mededeel!ng van liet Kon. Ned. Met.
Instituut te Utrecht).
Het weer in Januari mocht betrek
kelijk zacht genoemd worden gemid
deld was do temperatuur i gr. C. hoo-
ger dan gewoonlijk, in liet Zuiden des
lands nog iets meer. De laagste tempe
ratuur 7 gr. te Groningen, is 14
gr. hooger dan de laagst bekende
voor Januari. In de eerste tien dagen
was het meestal droog weer daarna
waren er veel regendagen eri ver
scheidene sneeuwdagen. In het mid
den en Zuiden was dan ook de hoe
veelheid neerslag in do gohccle maand
grooter dan normaal. Winden uit
Zuidelijke en Oostelijke richting kwa
men bijzonder veel voor, in verband
met hoogo luchtdrukkLngon, die in
het Oostzeegebied en Oost-Duitsclüand
werden aangetroffen. De zware bewol
king in het lioogo drukgebied was
oorzaak, dat de Oostelijke winden
veel minder vorst brachten dan ge
woonlijk.
HET KLIMAAT VAN NEDERLAND.
Men schrijft aan 't N. v. 't N.
In een paar uur is men dwars door
ons land gespoord. Een wandeling van
de Oostelijke provinciën naar Hol
land kost slechts een paar dagen. En
toch ondanks die geringe afmetingen,
hebben de Oostelijke provinciën een
heel ander klimaat dan de Westelijke.
Meer dan eens gebeurt het, dat het in
Groningen hard vriest en dat in Drem-
te de sneeuw tientallen centimeters
dik ligt, terwijl het in Zuid-Holland
dooit en in Zeeland zelfs regent. De
temperatuur-verschillen zijn in ons
kleine landje vaak grooter dan in En
geland, en niet zelden even groot als
in Frankrijk o£ Duilschland.
's Zomers merken wij dit zoo spoedig
niet. Bij goed, bestendig weer stijgt de
thermometer in Oost-Nederland in
den namiddag soms wel 20 gr. F. lioo-
ger dan in Holland of Zeeland. Maar
hier is het vochtigheidsgehalte weer
grooter, zoodat het veelal in het Wes
ten drukkender is dan in het Oosten.
Inmiddels ligt 's zomers evengoed
als 's winters de nacht-temperatuur
in het Oosten beduidend lager. In Juni
en September is nachtvorst in Zeeland
een zeldzaamheid in Groningen komt
nachtvorst in deze maanden echter
herhaaldelijk voor.
Maar in den wintertijd blijkt het ver
schillend klimaat op z'n allerduide
lijkst. Hoe dikwijls worden in bet
Noord-Oosten van ons land niet hard
rijderijen gehouden, terwijl in de
Zuid-Hollandsche en Zeeuwscbe wate
ren geen stukje ijs meer te bekennen
is. Gewoonlijk valt niet alleen de dooi
in het Zuid-Westen van ons land het
eerst in, maar begint de lucht in het
Zuid-Westen het eerst te werken, in
Groningen duurt het goede weer het
langst, maar is bet weer ook daar een
maal van streek, dan moet de Gronin
ger gewoonlijk het langst op de op
klaring wachten terwijl de Zeeuwscho
boer veel eerder hot zonnetje ziet.
Bij een krachtigeu wind zijn de tem
peratuursverschillen hier het kleinst.
Bij een Wester storm bedraagt het
verschil soms niet meer dan 4 gr. F.
Pers-OverzicM
DE KAMERWERKZAAMIIEDEN.
Dr. Nolens erkent in de „N. Venl.
Courant", dal in gewone omstandig
heden thans aan de Kamer ook wel
eenige rust zou mogen gegund worden.
De rechterzijde zou z. i. echter niet ver
antwoord zijn, indien zij niet alle po
gingen aanwendde, om althans.de in
validiteitswet vóór Pasclien af te
handelen.
Met de ervaring van den duur der
behandeling van zaken uit den laat-
sten tijd voor oogen, handelt de rech
terzijde veilig door zoo vroeg mogelijk
te beginnen.
Dn zoo zal de Kamer vergaderd heb
ben in dit laatste zittingsjaar, met
avondvergaderingen op Maandag en
Zaterdag, van September tot Paschen
om waarschijnlijk weer spoedig na
Paschen het werk te hervatten.
Nu zij toegegeven, dat liet laatste
jaar voor de algemeen© verkiezingen
meestal een buitengewoon druk jaar
zal zijn.
Maar toch heeft men zich terecht af
gevraagd, waar het op den duur met
het aantal en den duur der openbare
vergaderingen van de Tweede Kamer
heen moet. En dan brengt men niet in
rekening, de talrijke commissie-ver
gaderingen, waarmee voor vele ledlen
de zoogenaamde vacantietijd der Ka
mer gevuld wordt.
Zal het Kamerlidmaatschap ten slot
te niet alleen nog door wat men noemt
beroepspolitici kunnen waargenomen
worden
Die toestand zou zeker zijn bedenke
lijke zijde hebben.
Het is goed, dat er enkele leden zijn,
die geen of mei noemenswaardige an
dere bezigheden hebben ,en zich der
halve bijna geheeL aan het Kamerlid
maatschap kunnen w ijden en don ook
bij voorkeur in Den Haag wonen.
Maar het zou. te betreuren zijn, als
de Kamer uitsluitend uit dezelfde le
den ging bestaan.
Sport en Wedstrijden
Schieten.
NOORD-HOLLANDSCHE SCHIET-
BOND.
Hot programma voor den winter-
wed strijd op buks en cylindergovXer
is als volgt samengesteld:
1. Korpswedstrijd, waarin slechts
één korps van elke vereoniging mag
uitkomen. Als prijzen worden beschik
baar gesteld, behalve de wissel-prijs,
(zilveren lauwertak) verguld zilveren,
zilveren en bronzen medailles.
2. Personeel© baan, verdeeld in 2
klas,sen, prijzen kunstvoorwerpen.
3. Vrije baan, eveneens verdeeld in
2 klassen, waarvoor geldprijzen wer
den uitgeloofd.
Er zal geschoten worden: staande
uit de vrije hand, terwijl met cylinder
het knielen is toegestaan.
Do afstand is bepaald op 12 M.
ALs schijf zal gebezigd worden <to
zoogenaamde stoofscbijf, telling van
2-10.
Do wedstrijd wordt gehouden van
1 Februari tot 31 Maart.
Op alle plaatsen waar afdeelingen
van den Bond zijn gevestigd, zijn ver-
schilloudo datums vastgesteld.
Te Haarlem wordt in het scbietge-
bouvv aan de Schouwljeslaan ge
schoten op Zondag 2, 9, 16 en 23 Febr.
en 2, 9, IC, 23 en 30 Maart, van des
morgens 10—5 uur namiddag, en Don
derdag 6. 13, 20 en 27 Febr., 6, 13, 20
en 27 Maart, des avonds van 710 u.
Op de schietbanen van café „Bur
gers" aan den Schoterweg, Zaterdag
1. 8. 15 cn 22 Febr. en 1, 8, 15, 22 en
29 Maart en Zondag 2, 9, 16 en 23 Fe
bruari, en 2, 9, 16, 23 én 30 Maart van
11—2 uur.
Te Bloemen da al op de schietbanen
van Hotel ,,"t Slot Vreeburg", Zondag
2, 9, 16 en 23 Febr. en 2, 9, 16, 23 en
30 Maart.
De eindwedstrijd zal gohouden wor
den op Zondag 13 April in het Schiet-
gebouw aan de Schouwtjeslaan,
waar eveneens des avonds te half acht
de prijsuitreiking zal plaats hebben.
Op dezen dag wordt voor beide
klassen nog een verguld-zilveren eere-
kruis beschikbaar gesteld voor de
hoogste vrije baan serie.
Aan alle leden is een stamkaart toe
gezonden, ten einde bij algemeene
stemming ie laten uitmaken, waar
dezen zomer de wedstrijden op groot
geweer zullen plaats hebben. Amster
dam, Hoorn of Overveen.
Daar een groot aantal der leden te
Haarlem en Bloemendaal zijn geves
tigd, en deze wedstrijden reeds meer
malen te Hoorn en Amsterdam heb
ben plaats gehad, zuilen zeer zeker
velen stemmes op Overveen worden
uitgebracht.
VOETBAL.
DE MARDI-GRAS-WEDSTRIJD.
Dinsdagmiddag is te Brussel de
jaarlijksche Mardi-Gras-wedstrijd ge
houden tusschen het Belgisch elftal
ditmaal een elftal der Zwaluwen.
Vroegere jaren ging op dien dag al
tijd een H. B. S.-elftal naar Brussel,
maar ten gevolge van veranderde re
glementsbepalingen in den N.V.B.kon
dat, ditmaal niet, zoodat een Zwalu
wen-combinatie was gevormd. De
leiding was weer in handen van den
heer el J. Willing.
liet begin van den wedstrijd, die om
ongeveer 3 uur Belgischen tijd aan
ving, kenmerkte zich door goed spel
aan beide zijden. Nu eens zaten de
1-Iollandsche voorspelers, vooral Tho-
inee en De Groot, gevaarlijk dicht op
hel Belgische doel, dan weer brachten
de Belgen bezoeken aan Barend van
Hemert, die het Nedeiiandsche doel
verdedigde. De Belgische doelman
zoowel als de D. F. C.'er weerden zich
kranig, ook de beide achter-linies wa
ren goed op dreef, zoodat, toen voor
lusten gefloten werd, de stand nog
steeds 00 was.
Daarna scheen het eerst alsof hei-
zelfde spel van vóór de rust zich zou
herhalen. Tot in eens de Hollandsche
voorhoede een plotselingen uitval
deed en Jan Thomee de gelegenheid
kreeg en met een héél hard schot het
eerste doelpunt te maken.
Het scheen alsof de Belgen daarop
gewacht hadden. Want met steeds
grooter wordende innigheid wierp hel
geheele elftal zich in den strijd en
aanval op aanval volgde op het dik
werf ernstig bedreigde Hollandsche
doel. Het was een pressie die doel
punten moest opleveren. Ondanks het
buitengewoon zekere doeiverdedigen
van den Dordtschen doelman Van He
mert, bezweek hij, moest hij bezwij-
.ken voor een drietal-schoten, die kort
na elkaar de leiding met 31 in han
den der Belgen brachten. Groot was
het enthousiasme onder de toeschou
wers natuurlijk. En inderdaad, het
spel der Belgen in deze periode was
bewonderenswaard. Ze toonden zich
absoluut meester over den bal, terwijl
het geheele elftal zeer groote snelheid
vertoonde. Met- beter samenspel wa-
DERDE BLAD
Woensdag 5 Feüruarl 1913
Binnenland
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij konlnki. besluit zijn, met ingang
van 3 Febr. benoemd tot distriots-
yeearls: dr. D. L. Bakker, to Ensohe-
j dé; P. J. 't Hooft P.Jzn., te Almkenk';
W. ten Hoopen, te Hardegarijp; dr.
P. Schat, te Goévorden; dr. D, G. Ub-
bels te Haarlem, en K. de Vink, te
I Leiden.
Zijn benoemd: tot burgemeester
van Maashees c.a., G. II. J. Rteter;
tot idem van Haastrecht en Vlist, G.
V. W. baron van Hemert tot Dings-
hof; tot id van Aarlanderveen, J. W.
van der Lee; tot idem van Ransdorp,
J. Kastelein, secr. dier gemeente; tol
id. van Zuid- en Noord-S chermei-, C.
de Boer, seer. dier gem.; tot ld. van
Sneak, P. J. de Hoop; tot idem van
Ohé en Laak, L. H. J. Galiart, secr.
dier gemeente.
Zijn, met ing. v. 1 Mrt. opnieuw be
noemd tot schoolopz.: in hel arr. Am
sterdam IV, II. de Booy, Amsterdam;
in het arr. Zevenbergen, dr. P. Hoek
stra, Breda.
is met ingang van 1 April aan A.
C. van Meetoren, op verzoek, eervol
ontslag verleend als leeraar R. H. B.
S. le Zwolle,
Zijn benoemd, met ïug. van 1 Febr.
lo. bij den staf der genie, tot kapt.,
de le luits. J. N. Scbreuder en R.
Bossert, beiden van dien staf; 2o. bij
hot ïosp.-pors. der genie bij liet reg.
'genietroeoen, tot res.-kapt., de res.-
le luit. J. H. E. Rückei't, van 't korps.
Is bij den geneesk. dienst van het
leger in Ned.-Indië benoemd en aan
gesteld tot off. van gez. 2e tl., de
arts P. H. van der Hoog en tol mil.
apotheker 2é kl., de apoth. J. I. van
der Kuip.
EERSTE KAMER.
De leden van de Eerste Kamer zijn
ter vergadering bijeengeroepen tegen
Dinsdag 11 dezer 's avonds half negen
uur.
HET NIEUWE RIJKSKRANKZINNI
GENGESTICHT.
Door de vereenigiiig „Plaatselijk
belang" te Medemblik is aan den mi
nister van binnenlandse 1 ic zaken en
nan de leden van de Tweede Kamer
een adres gezonden in zake den bouw
van een nieuw Rijkskrankzinnigen.ge
sticht te Woensel. In dit adres wórdt
er op gewezen, dat te Medemblik voor
.uitbreiding van het aldaar bestaande
gesticht beschikbaar is een terrein
van 9 hectaren, aan het Rijk te koop
aangeboden door den lieer K. Mole
naar te Medemblik; dat tusschen het
bestaande rijkskrankzinnigengesticlit
en het beschikbare terrein gelegen is
een verkeersweg, in eigendom toebe-
lioorende aan de gemeente Medem
blik, waaromtrent de vereoniging of
ficieus is medegedeeld, dat de ge
meente bij eventueel© uitbreiding van
het gesticht, bereid zal zijn, dien weg
aan het rijk in eigendom af te staan,
'fen sloite wordi de hoop uitgespro
ken, dat termen ruogon gevonden
worden tot uitbreiding van het rijks-
kraiikzixmigengesticht te Medemblik
over te gaan.
KAMERVERKIEZINGEN.
De heer F. J. W. Drion, te 's-Gra-
venhage, seci-etaris van den Bond van
Vrije Liberalen, heeft aan de Centra
le Liberale Kiesvereeniging Ridderkerk
bericht gezonden, dat hij de hem door
deze kiesvereeniging aangeboden, tle-
imitieve candidatuur voor het district
Pvidderkerk uanreemt, zoo meldt de
N. li. Ct.
De federatie van de S. D. A. P. in
bet district Zierikse© heeft, naar liet
Volk meldt, Zondag den heer H. A.
Koomans te Breda candidaat gesteld.
Deze heeft de candidatuur aangeno-
Dc sociaal-democraten in het dis
trict Hilversum zijn voornemens den
heer G. A. Vader, lid van den gemeen
teraad van Weesp, candidaat te stel
len, zoo meldt de N. R. CL
liet Centraal Bestuur dei' Centrale
Vrijzinnige Kiesvereeniging in liet
kiesditrict Steenwijk heeft voor de
Van Kunst en Kunstenaars
LVHI.
Kinderportretten. De Rotterdamsche
Kunstkring heeft Zondag jl. weer een
van die aardige tentoonstellingen ge
opend waarvan do idee, zoowel als de
uitvoering dier idee, gelukkig te prij
zen zijn.
Gaf voor een paar jaren, ter gele
genheid van het eerste bezoek van
prinses Juliaua aan Amsterdam liet
genootschap Arti aldaar een soortge
lijke expositie, waarbij echter oude én
nieuwe kunst vertegenwoordigd \va-
ron, ditmaal heeft het Rotterdamsche
Krmgbestuur zich tot kinderportretten
van levende Nedcrlandsche meesters
beperkt.
Daardoor is do verscheidenheid
grooter te meer waar hier nu ook aan
beeldhouwwerk een goedo plaats kon
worden ingeruimd. Toen ik de expo-
sitie bezocht, was de catalogus nog
niet afgeleverd; ik schrijf u dus dit
overzichtje met behulp van wal losse
aanteekeningen en kan u dus niet zeg
gen of de geportretteerde menschjes
het meisje X, het jongetje Y of hot
kindje Z voorstellen. Doch dit doet er
toch ook weinig toe nietwaar?
Kinderportretten teekenen of schil
deren, weet dc leek wel hoe uiterst
moeilijk dit is? Het liikt zoo opjxervlak-
gezien, gemakkelijker kind te
treffen, dan een volwassen mensch.
Do volwassene toch toont in den kop
a.s. Kamerverkiezing op bet groslal
geplaatst do heeren mr. M. M. Schim
van der Loeff te Gouda, J. Sibinga
Mulder, landbouwkundige te Bus-
sum, mr. F. N. J. G. Snijder van Wis-
senkerke, voorzitter van den Octrooi-
raad, te Wassenaar en mr. dr. E. v.
Kot with Verschuur, hoofdcommies,
ohef der tweede afdeeling ter Provin
ciale Griffie van Overijsel te Zwolle.
De Centrale Kiesvereeniging verga
dert, 22 Februari a.s. te Meppol.
GEDENKTEEKEN
DR. SCHAEPMAN.
Op initiatief van do Jonge Garde to
Almelo heeft de Twentscho Courant,
naar wij in het Huisgez. lezen, eon
inschrijving geopend om voor wijlen
dr. Schaepmon in zijn geboorteplaats
Tubborgen een gedonkteeken op te
richten.
DOOR DE TRAM GEDOOD.
Gisternacht is in het ziekenhuis te
Rotterdam overleden de 78-jarige
schipper Hendrik Burgers, gewoond
hebbende aan boord van het in de
Waalhaven aldaar liggend Rijnschip
„Wuta", die Zaterdagmiddag op Let
gevaarlijke kruispunt van tramlijnen
aan het Westnieuwland door een
tramwagen van lijn 6 was aangereden,
tengevolge waarvan hij vermoedelijk
een schedelbreuk of hersenschudding
bekwam, zoo meldt de Tel.
EEN KIND VERBRAND.
Te Kopstukken wilde Zaterdag het
7-jarig dochtertje van den arbeider O.
haar kleeren bij de kachel drogen.
Plotseling vatten deze vlam, spoedig
stond het kind in lichtelaaie het snel
de naar buiten, waar door toegescho
ten hulp de vlammen werden gedoofd.
Het meisje had echter zulke hevige
wonden gekregen, dat het Zondag
avond is overleden, zoo meldt de N.
11. Crt.
VERDUISTERING DOOR EEN OUD-
buegemeester:
Men meld* uit Rotterdam aan de
Tel.
Krachtens bevelschrift der recht
bank, is in zijn woning door de re
cherche gearresteerd K. G., oud-bur
gemeester eener gemeente nabij
Schoonhoven. Hij wordt verdacht van
verduistering en is naar het huis van
bewaring overgebracht.
ERGERLIJKE BALDADIGHEID.
Gistermiddag ontstond brand in de
kelderverdieping van «en pakhuis, ge
legen Prinsengracht te Amsterdam,
in gebruik bij de firma H. C. Itey-
brook Wz. en Go. De brand is hoogst
waarschijnlijk oixtstaan doordat eeni-
go baldadige jongens ©en brandend
lucifertje wierpen in den voorraad
siroo, welke in de kelderverdieping
bewaard wordt. De brandweer was
spoedig ter plaatse en wist met een
straal op de vechtwaterleiding het
vuur spoedig te blusschen.
De materieel© schade is gering.
WAARSCHUWING.
Aan belanghebbenden, hiér te lan
de, die terreinen wenschen. te koopen
van eene cultuur-maatschappij te
Way nes bow, Virginia, Vereenigde
Staten van Amerika, wordt in over-,
weging gegeven zich em advies te
wenden tot don deskundige, den 'heer
Wm. B. Alwood, te Charlotteville
(Virginia) Vereenigde Staten van
Amerika. (St.-Ct.)
INT. CONGRES VOOR KINDER
BESCHERMING.
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot
vertegenwoordigers van de Ned. Re-
geering bij het in 1913 te Brussel te
houden int. congres voor kinderbe
scherming: jhr. mr. D. O. Engelen,
pres. der arr.-rechtbank te Zutphen;
en mr. J. P. de Meijere, adm. aan .het
Dep. van Justitie.
VERDRONKEN.
Men meldt aan de ilidd. Ct. uit
's Heer Arendskerke, dat daar gister
ochtend een zesjarig meisje in een
sloot verdronken is.
De N. R. Ct. meldt
Uit het Verbindxngskanaal te Gro
ningen is het lijk van een jongen man
opgehaald. Het verkeerde in staat van
ontbinding.
Gisterochtend is uit de Waal, onder
Nijmegen, het lijk opgevischt van den
18-jarigen schipperszoon Gr., die se
dert enkele weken werd vonnist.
Te Sneek is uit het groote Spoox-ka-
naal het lijk opgehaald van den ruim
80-jarigen C. de Vr., die sedert Der
sten Kerstdag werd vermist. i
vaak liet karakter. 1-Iet leven heeft op
de gezichten sporen achtergelaten, de
kop heeft zich vervormd een inteus
innerlijk leven kan zich in de trekken
van een gelaat deen vermoeden of ver
raden zich hij zeer expressieve typen.
Hoe geheel anders bij liet kinder
kopje waar gewoonlijk nog geen spo
ren van een innerlijk zijn, zich doen
kennen, waar het psychologische van
iedere facies nog in windselen ligt,
waar het zachte, ongerimpelde, lieve
overheerschen en een karakter nog
gansch en al in de trekken geraden
moet worden.
En dan nog hij jonge kinderen voor
al, die tallooze moeilijkheden bij het
poseerenl Het onrustige goedje «eni
gen tijd achter elkaar zóó te kunnen
opnemen dat er voor den teekenaar
of schilder tenminste een basis ont
staat waarop hij zijn portret kan op
bouwen. En toch zal in negentig van
de honderd gevallen het portret niet
voldoen aan de eischen die papa cn
mama er aan mecnen tc kunnen stel
len. Zij toch hebben hun liiud weer
anders gezien dan de synthese van
den artist geeft. Dikwijls wordt pas
later erkend dat het werkelijk „lijkt"
d.vv.z. als de naaste omgeving er aan
gewend is een vertrouwd gezicht eens
onder andere belichting, onder andere
interpretatie te aanschouwen dan de
hunne tol dan toe, geweest is.
Ge kunt u op deze expositie ervan
overtuigen dat er verschillende wijzen
zijn, waarop door de kunstenaars, al
naar hun eigen geaardheid, een kin
derportret begrepen is en uitgevoerd
werd. Het spreekt van zelf dat in ons
land, waar de belle peintur© d.i. de
knappe, coulante schildering, het
technische kunnen, zoo zéér in eere
gehouden is, ook om het mooie schil
deren alleen nl veel portretjes ge
maakt zijn. Portretjes dus die als mo
tief dienden om mooie kleuren naast
elkaar te zotten en waarbij de psycho
logie ten opzichte van het model, min
der in te brer.gen kreeg. Ware virtuo-
sen 'in het vak, zijn ex" daarin' ten on
zent opgetx'eden, mexx ziet er hier hij
voorbeeld de werken van Thérèse
Schwartz©—Van Duyl maar eens op
aan. Dat dergelijke virtuositeit ge
in akkelijk in leegheid overslaat be
wijst de tegenwoordig sterk in de mo
de zijnde schilder An toon van Wely.
Zijn hier aanwezig meisjesportret is
al niet veel meer dan uiterlijke han
digheid en zijn succes lijkt mij uitslui
tend te danken aan de oppervlakkig
heid van het publiek dat niet inziet
hoe do schoonheid van deze soort
kunst niet boven die eener bevallig
geteekende Gibson girl uitgaat.
Doch ziet men verder en zoekt on
der de rasschilders naar portretten
dan vindt men een groot aantal wer
ken. die, afgezien van het „portret
zijn ook als schilderij tout-court, der
moeite waard zijn. Ik denk hier bij
voorbeeld aan do beide werkjes van
Van der Maarel, het geaquarelleerde
kindje door Kamerlingh Onnes twee
kleine dingskes van David Bautz (die
soms te gemakkelijk schildert) een
oud portretje door Prof. Allebé en een
tweetal werken var. diens leerling Van
der Poll !©en nog jonge Amsterdam
mer van wien ik in langen tijd geen
werk zag). Bij deze groep behoort ook
Floris Vex-ster. Dat ik dezen kunste
naar voor één der meeslbeteekenende
van onzen tijd in Holland houd heb
ik nooit verzwegen, dat zijn beide jon-
genspox-tretten mij nu zoo onvoldaan
lieten bevreemdt mij evenzeer als het
mij moeilijk valt er een plausibele
verklaring voor te vinden. Er zijn na
tuurlijk wel weer mooie dingen in
maar zij lijken mij tusschendingiu,
overgangswerk r.aar bxillanter kunst.
Wie Verster's laatste bloemenstille-
vens van Arti zich herinnert, zal we
ten wat ik bedoel.
1-Ioe geheel anders verhoudt zicli tot
dit alles Jan Veth's werk. Hem inte
resseert de psyche mee* dan de belle
peintuue van de schilderij. Zijn twee
Duitsche jongentjes, hoe kunt ge er de
typen, de karaktertjes uit aflezen
als uit wetenschappelijke documenten
maar... hoe leelijk is tevens het hand
je van dat schrijvend kereltje geschil
derd. Toch in liet geheel een zeer res
pectabel© inzending van den Bussum-
schen artist. George Rucler combi
neert op gelukkige wijze de zielkun
dige beschouwing zijner jongo sujet
ten met het streven naar een smake
lijke voordracht. Er zit in zijn werk
de rustige ernst en de langzame uit-
bloeiing zijner vermogens die een
goed portretschilder van hem maken
zullen.
Weer anders plaatst Jan Toorop
zich tegenover zijn modellen. Er zijn
hier van hem een aantal dier strak-
lijnige teekeningen .scherp en puntiig
in de voordracht, hier en daar even
met een kleurtje ingevuld. Sterk sub
jectief transponeert, hij zijn modelle
tje in zijn eigen geestessfeer en maakt
er die sterk zinnelijke typetjes van
die men uit deze periode van hem
kent. Sterk oi.der den invloed dezer
werkwijze, doch aan den buitenkant
ervan blijvend slaan de dames Ilout-
Drabbo en Annie de Meester. Van
beide dames artisten zijn hier heel
knappe werkstukken te zien.
Is het niet opmerkelijk dat in een
klein land als het onze in de kunst
productie van een enkel genre reeds
een drietal hoofdrichtingen duidelijk
aantoonbaar zijn. Men zou ze de zul-
ver-pdcturale, de Jan Vetscho en de
Tooropsche kunnen bolitelen. Zoo deze
indeeling niet wat al te willekeurig
was. Doch wat wel mij hier weer op
viel, zooals het meer gebeurde wan
neer ik een Hollandsche afdeeling op
een buitenlandsche tentoonstelling
had doorgewandeld is het feit dat bij
een zekere angstvalligheid voor liet
nieuwe, bij een zekere huisbakken
heid, om het eens bonsaai-dig te
zeggen er in doorsnee zoo een groo
te mate van technische kxxnnen in liet
Hollandsche werk aanwezig is. Dat
dit echter niet voldoende is om een
groote kunst tv hebben is zonneklaar.
Besluiten wij dit overzichtje met
nog enkele losse opmerkingen, dan
moet ons in de eerste plaats de op-
merkixig van 't hart dat Haverman
zich hier niet als een primus inter
pares vertoont.
re voor de Belgen nog beter resuua&t
te bereiken geweest.
Toen de stand 3—1 was verslapte
bet Belgische spel merkbaar. De Hol
landsche aanvallen werden menigvut-
diger, de schoten gevaarlijker. Maar
met groot geluk ontkwamen de Bel
gen steeds aan het gevaar. Tot niet
lang voor het einde De Groot mei een
goed schot den stand op 3—2 bracht.
Een tweetal kansen werd nog bedor
ven door buitenspel staan. Toen was
het tijd en had het Belgische elftal
met 3—2 den strijd gewonnen.
„De Tel." meldt, dat de Belg Robijns
door 'n ongelukkig toeval kort na 't
begin van de match zijn been brak.
Een invaller werd toegestaan.
Verder meldt het blad o.a., dat da
Haarlem-hack Wilhelm goed werk le
verde, en door z'n pittig spel meerma
len redding in gevaarlijke situaties
bracht.
Koloniën
DE CH1NEEZEN IN IN DIS.
Gelijk bekend is onder de rustige
Chineezen «ene beweging op touw ge
zet, tegon de vereenigiiig Loc Po Sa'h,
van welke, gelijk van Chineesche zijde
herhaaldelijk werd betoogd, al die on
rust is uitgegaan, die zich op Java en
ook elders, b.v. in West-Borneo, heefl
voorgedaan.
In het Bat. NbL van 10 Jan. wordt
door een peranakan (in Indië gebo
ren) Chinees nog eens uiteengezet,
hoe de rustige elementen der Chinee
sche bevolking moeten lijden door het
drijven der Soe Po Sah'c-rs.
Zij weten niet wat hier is verboden
en wat niet. noch kunnen zij de wet
ten lezen. Met te doen als zij deden en
verkozen te doen, gingen zij tegen do
weisbepalingen in; en dat is verkeerd.
De vlagquaeslte bijv. was zoo ge
vaarlijk niet, maar de onontwikkel-
den begrepen niet dat liet uitsteken
der republikeinsche vlag niet geoor
loofd was, zoolang Nederland geen
kennisgeving had ontvangen, en dus
beschouwden zij dat verbod als schen
nis van hun nationale eer.
Ik kan niet genoeg lof vinden voor
den resident van Batavia, door wiens
kalm optreden alles zonder bloedver
gieten is geschikt.
Na de harde lessen, o.a. op Soera-
baja, zijn de dwepers er niet beter op
geworden. Zij gingen voort te bluffen
en brutaal te zijn.
Indien het daarbij was gebleven,
zou het nog niets geweest zijn, doch do
heeren waren daarmee niet tevreden.
Zij hadden een vereeniging die geen
sympathie voelde voor <le blanken en
de Indische regeer ing, welke vereeni
ging verscholen is onder den naam
van een volksbibliotheek.
Opruiend begonnen de heeren te
doen, eix ook de peranakans werden
door hen aangespoord om mede te
doen. Het spreekt vanzelf, daar niet
alle peranakans ontwikkeld ziin, dat
eenige dommon onder hen aan die uit-
noodiging hebben gevolg gegeven.
Zoo eindigde dan de dweperij met
de revolutie en de nieuwe regceririg
in China in een ongemanierd doen
en laten in Nederlandsch-Indië en in
lustige vechtpartijen. Doordat de In
dische regeering hun niet in alles ter-
wille was, begonnen zij ook tegen die
regeering vijandelijkheden, namelijk
al wat blank is uit te schelden in hun
couranten, en hun medeburgers op te
zetten om zich niet te onderwerpen
aan de prentah's der regeering.
Daar de heeren vergeten, dat zij in
Nederlandsoh-Indië slechts gasten zijn
en de peranakans als Nederlandsche
onderdanen van hen verschillen, is
hun optreden natuurlijk gevaarlijk
voor de rust en orde.
Dit heeft alles betrekking op de ver
eeniging See Pa Sail of Siah, die over
geheel Indië, o.a. ook te Soerabaja,
hare vei-takkingen heeft. En nu
meldt een bericht uit Soerabaja aan
het N. v. d. D. v. N.-I.
Aan den heor Henri Borel, die hier
op zijn doorreis is in 'verband met zijn
Europe esch verlof, werd gisteravond
door de Qiineesche Han d elsve re e n i-
ging alhier en door See Poh Siah een
afscheidsdiner aangeboden.
De heer Borel hield een speech en
werd toegedronken.
UIT DE KOELIEWERELD.
Na een korten tijd van rust is er
weer een aanval op een assistent te
boeken en wel één, waarbij weer eens
overduidelijk blijkt, hoe er door den
bloedgierige onder de Javanen maar
in het wilde wordt geslagen, zondex-
dat ook den persoon, wien de aanval
geldt, maar iets ten laste is te leggen.
Op de onderneming Tjïuta ltadja
hadden twee Javaan sche koelies ge
zegd, dat ze niet zouden rusten voor
dat twee mandoers, onder wie ze vroe
ger gewerkt hadden, en verder een koe
lie door hun toedoen uit dit leven ge
stapt zouden zijn. Daarna verdwenen
Is de wijze van afsnijding in het
schilderij „Buby Jockey" waar een
dame zonder hoofd een naaki kindje
vasthoudt ook voor een schets al bij
zonder smakeloos, hel groote jongens
portret lijkt me echt-leelijk-verstands-
werk, zonder pit noch smijdigheid.
Die «ereplaats aan den grooten wand
had ik gaarne aan anderen go
gund.
Merkwaardig was een klein jongens
kopje, van. een jong Haagsch schilder
Jan Boon. Van dezen artist zag ik on
langs een portret van een ouderen
hoer, en nu ik dit jongetje gezien heb
geloof ik dat Boon in het zeer moder
ne een eigen noot gaat geven; er zit
stof voor een persoonlijkheid in.
Men zal het waarschijnlijk nog wel
niet direct „mooi" vinden, maar dat
doet er voorloc.pig minder toe. Waar
het op aankomt is of er aan iemands
werk een kant zit, iets eigen cn
iets uit den artist gegroeids. En dat
meen ik er in te zien.
En om ten slotte aan uw zeer ver
dedigbaar locaalpatnotisme te vol
doen vermeld ik nog dat de stad van
Hals en Verspronck vertegenwoordigd
is door twee kinderportretten van
Boot, aan welken schilder een verblijf
van een tiidje te Parijs, Rome of el
ders in „de wereld" misschien geen
kwaad zon dren. Het is een beetje
angstig, ©en best je burgerlijk ook.
J. H. DE BOIS.
