de tweede lozing in vereenigde ver
gadering worden gevoerd, bij de btern-
ming geen combinatie van een mio-
deriieid uil de eene met een inceidcr-
hcid uit de andere Kamer den door
slag mag geven.
Ce artikelen.
Aan de toelichting tot dc artikelen
der verschillende wetsontwerpen is
het volgende ontleend:
in art. 1 wordt voor het vervolg alle
twijfel weggenomen over den aard
van de rechtsverhouding tusschen het
Rijk en de koloniën.
In art. 6 wordt den wetgever vrij
heid gegeven, uit te maken, of voer
elke naturalisatie een wet eisch zal
blijven, da» of ook naturalisatie bij
Koninklijk besluit, met inachtneming
van de door de wet te stellen alge-
mceno voorwaarden, mogelijk zal
worden gemaakt.
De volgorde van erfopvolging be
hoeft eenige aanvulling.
Do geldende bepaling vordert da
wettelijke toestemming tot het vorste
lijk huwelijk slechts, afgezien natuur
lijk van den regeerenden Koning, voor
Prinsen en Prinsessen van het reges-
rende stamhuis. Deze laatste uitdruk
king is te eng. Immers zij omvat niet
de zoons en dochters van een regee-
rende Koningin, aangezien deze leden
zijn van een ander stamhuis. Ook
voor den vornioedelijken troonopvol
ger, wanneer deze tot een ander stam
huis behoort, geldt de bepaling niet.
In een en ander voorziet een voorge
steld artikel.
Het verbod, in art. 23 vervat, mist
sanctie. Deze mag, vooral met het oog
op de mogelijkheid, dat de Nederland-
sclio Kroon op een vreemden vorst
overgaat, niet ontbreken, lien termijn
van negentig dagen da staatscom
missie vond twintig dagen voldoende
is gekozen, die van rechtswege hot
verlies van de kroon tengevolge zal
hebben, zoo vóór het verstrijken daar
van de beslissing niet is genomen,
't IC o n i n k 1 ij k inkomen.
Wordt het koninklijk inkomen uit
'5 rijks kas met ƒ200000 verhoogd, öd
dus op ƒ800.000 gebracht, dan is, daar
bij gevoegd het inkomen uit de domei
nen, het gezamenlijk inkomen nog la
ger dan b.v. het inkomen van de kroon
in België, dat reeds in 1863 op
2 000.000 francs werd bepaald.
Van het vastleggen van het inko
men in de Grondwet is geen bezwaar
te duchten, mits slechts bij nieuwe
troonsbeklimming gelegenheid voor
don wetgever besla, wijziging in het
bedrag van dit gedeelte van het in
komen der kroon te brengen voor het
tijdperk der regeering van den aieu-
wen Koning.
Dc uitgaven voor het onderhoud van
de zomer- cn winterverblijven bedra
gen, zelfs al rekent men daartoe niet
do meubileering, aanzienlijk meer dan
ƒ100.000 's jaars. Het is dus in overeen
stemming met de bedoeling van het
voorschrift de ƒ50 000 door de Grond
wet toegestaan, althans te verdubbe
len.
Do redenen, welke er voor pleiten
aan de dochter des Konings, die de
vermoedelijke troonopvolgster is, een
gelijk inkomen te verzekeren als aan
den Prins van Oranje, liggen voor de
hand.
Ken Prinses, die eenmaal in het ge
not is van bedoeld inkomen, zal dat,
volgens het tweede lid, behouden, ook
al mocht zicli het uitzonderingsgeval
voordoen, dat later nog een Prins van
Oranje wordt geboren.
't Regentschap.
De regeling van het regentschap be
hoeft in verschillende opzichten aan
vulling en verduidelijking. Met behoud
van de tegenwoordige volgorde der ar
tikelen ware deze niet licht te verkrij
gen. Daarom wordt een eenlgszins an
dere indeeling van de afdeeling voor
gesteld.
De macht des Koningv.
Aan den ingang van de zesde afdee-
ling, die de macht des Konings regelt,
dient de erkenning te worden ge
plaatst, dat grondwettelijk bij hem de
hoogste staatsmacht berust. Dit ge
schiedt door omschrijving van de drie
ërlei richting, iu welke deze macht
zich uit.
Goedkeuring var. alle gesloten ver
dragen vóór do bekrachtiging door de
Staatscommissie voorgesteld, meent
de regeering, na ernstig overleg toette
mogen aanbevelen.
In het formulier van afkondiging is
aan de woorden bij de gratie Gods,
grondwettelijk-: ondergrond gegeven.
De erkenning dat alle macht van God
afkomstig is, behoort ook in de Grond
wet niet te ontbreken.
't Kiesrecht.
Artikel 80 wordt aldus voorgesteld:
„De leden der Tweede Kamer wor
den rechtstreeks gekozen door de
mannelijke ingezetenen tevens Ne
derlanders, die den leeftijd van 25
jaar bereikt hebben cn aan het hoofd
van een gezin staan, of, zonder aan
het hoofd van een gezin te staan, als
zelfstandige personen in de maat
schappij optreden, een en ander na
der te regelen bij de wet.
„De wet bepaalt, in hoeverre de uit
oefening van het Kiesrecht wordt ge
schorst voor de militairen beneden
den rang van officier bij de zee- en
landmacht, voor den tijd, gedurende
welken zij zich onder de wapenen be
vinden.
„Van de uitoefening van het Kies
recht zijn uitgesloten, zij, wie® dat
recht bij rechterlijke uitspraak is ont
zegd; zij die krachtens rechterlijke
beschikking van hunne vrijheid zijn
beroofd; zij die bij rechterlijke uit
spraak wegens krankzinnigheid of
zwakheid van. vermogens de beschik
king of het beheer over hunne goede
ren heb!>en verloren, en zij die in het-
burgerlijk jaar voorafgaande aan Ce
vaststelling der kiezerslijsten, gedu
rende ten minste drie maanden van
een gemeentebestuur, of andere niet
kerkelijke instelling, geldel ijken on
derstand hebben genoten,"
Evenredig kiesrecht.
De mogelijkheid wordt geoj>end voor
invoering van een stelsel van evenre
dig kiesrecht.
Artikel S4 i3 aangevuld met de bepa
ling, dat alleen zij die wegens krank
zinnigheid of zwakheid van vermogens
de beschikking of het beheer over hun
ne goederen verloren hebben, niet ver
kiesbaar zlin.
Zittingsduur der Tweede
K a m e r.
Voorgesteld wordt den zittingsduur
van 4 op 5 jaar te brengen.
Verlenging van den zittingsduur der
Tweede Kamer met één jaar zal rusti-
gen en gestadige» arbeid bevorderen.
Zoowel aan ministerie ais Kamers is
thans, naar den gewonen gang van za
ken, een te kort tijdsbestek loegeimten.
Salaris leden der
Tweede Kamer.
De tegenwor rdige regeling van do
schadeloosstelling van de leden der
Tweede Kamer geeft tot gegronde be
zwaren aanleiding Zij is vooreerst te
laag, weshalve verhooging wordt voor
gesteld. De Staatscommissie wenscht
het bedrag dier verhooging bepaald to
zien op 500, maar de regeering meent,
dat, de onevenredige vermeerdering
van werkzaamheden in aanmerking
genomen, een schadeloosstelling van
3000 stellig niet te hoog is. Voor den
voorzitter ware het bedrag van do
schadeloosstelling op 8000 to i>epalen.
Ook meent de regeering, dat na aftre
ding billijkheidshalve aanspraak op
pensioen bestaat. De Grondwet kan
echter bezwaarlijk, met het oog op de
complication, indien uit anderen hoof
de recht op pensioen bestaat, liet be
drag daarvan regelen. Volstaan moet
worden met. een imperatieve opdracht
aan den wetgever.
In de tweede plaats wordt door do
bestaande regeling een door niets ge
wettigde premie gesteld op het wonen
te 's-Gravenhage. Daarom gebiedt liet
eerste lid den wetgever voor het bij
wonen van alle vergaderingen, zoo
wel van de volle Kamer als van de com
mission vergoeding van reiskosten toe
te kennen.
Geschrapt is de onderstelling der
vereeniging va het ministerschap met
het lidmaatschap van de Kamer.
De mogelijkheid wordt geopend, dat
de minister zich, met behoud van zijn
volle verantwoordelijkheid, in do Ka
mer door een met de bijzonderheden
van het onderwerp bekenden ambte
naar doet vergezellen, hetzij tot voor
lichting van de Kamer, betzij tot eigen
voorlichting."
De immuniteit van de leden der Pla
ten-Generaal behoort niet te worden
bestendigd voor het geval zij zich
schuldig maker aan schending van
hun ambtshalve of krachtens beroep
bekend geworden geheimen.
Het is rationeel, de ministers, de re-
geerïngs-commissarissen en de ambte
naren, die krachtens art. 94 (nieuw)
hun bijstand veileenen, In de parle
mentaire onschei dbaarheid, in den
omvang, waarin zij voor de leden der
State n-Generaal besioat, te doen dee-
len.
Wanneer bij het c-nderzoek van do
geloofsbrieven geschillen rijzon, is bet
verkieslijk de beslissing te leggen in
handen van een onpartige mocht,
staande buiten 't college, waarvoor de
toelating wordt gevraagd. Daarom
wordt voorgesteld, den Hoogen Raad
met de beslissing in dergelijke geval
len te belasten.
Ten aanzien van den voorzitter van
de Eerste Kamer werdt dezelfde wijze
van benoeming voorgesteld- als voor
dien van de Tweede Kamer.
Daar het niet vanzelf spreekt, dat
het in een besloter vergadering behan
delde geheim moet blijven, is het wen-
schelijk dit te doen uitkomen, door aan
de Kamer de bevoegdheid toe te ken
nen geheimhouding op "te leggen.
Er bestaat geen geldige reden bij
ontbinding de sluiting van de zitting
door een commissie buiten te sluiten.
Onvoltallige Kamer
zittingen.
Het mag, met het oog op de in de
Tweede Kanier opgedane ondervin
ding, wenschelijik heeten, den Kamers
vrijheid te schenken bij de bepaling
van het aantal leden, moedig om tot
opening van de vergadering te kan-
uien overgaan.
Stem middelen.!
De wijze van stemmen over zaken
wordt ter regeling van het reglement
van orde overgelaten. Dan zal liet
mogelijk blijken met nieuwe uitvin
dingen iin zake het opnen van stem
men rekening te houden en verdwijnt
uit de Grondwet het gebiedende voor
schrift, dat elk lid hoofdelijke stem
ming vermag te eischen, waardoor
een geregelde gang van werkzaamhe
den kan worden vertraagd.
Bij de vaststelling van de jongste
wijzigingen in het reglement van or
de voor de Tweede Kamer bleek het
grondwettelijk voorschrift een belet
sel om aanstonds een wetsontwerp bij
eerste lezing in opembare beraadsla
ging te brengen. Een nieuwe redac
tie beoogt dit beletsel weg te nemen.
EersteKamerenProv,
S late u.
Het verbod om tegelijk lid van de
Eerste Kamer en lid van de Provin
ciale Staten te zijn gaat te ver. Het
is voldoende, dat het gelijktijdig be-
kleeden van het Eerste Kamerlid
maatschap met dat van do Staten
door welke men gekozen is, wordt uit
gesloten.
De gemmentebesturen.
De Grondwet moet breken met den
ei3ch, dat, naast de macht van re
geling, ook die van bestuur in haar
volheid onder alle omstandighcdian
en in elke gemeente zonder onder
scheid bij den raad moet berusten. Zij
kan veilig do bestuursinrichting inlij
ven bij do punten, die zij ton aan
zien van het gemeentewezen tor re
geling overgeeft aan de wet. Zij kan
en moet zich er too bepalen voor den
raad Volledig en onverkort op te ei
schen de macht va® regelen en veror
denen. Ten aanzien van de bestuurs
organisatie krijgt dan de wetgever de
handen vrij en ka® hij eigen inzicht
tot grondslag van regoling maken.
Kortom, hij kan, rnita hij den raad
de regelende, de wetgevende macht
late, elke denkbare inrichting van
het gemeentebestuur aanvaarden en
daarmede aan alle bezwaren van het
stelsel, i® de Gemeentewet belichaamd
tegemoet komen.
In verband daarmede ia de bepa
ling, dat de raad aan het hoofd der
gemeente staat geschrapt.
De openbaarheid van de raadsver
gaderingen krijgt grond we ttelij ken
ondergrond.
In een nieuwe afdeeling is een voor
schrift opgenomen krachtens het
welk aangelegenheden, waarbij de
belangen va® meer provinciën of ge
meenten betrokken zijn en waarom
trent tusschen haar geen overeenstem
ming valt te verkrijgen langs minne
lijken weg, door of krachtens de wet
worden geregeld.
Behalve goederen behoore® ook
rechten, zoo zakelijk» als persoonlij
ke, onteigend te kunnen worde®. Men
denke bv. aan servituten en aan,
krachtens overeenkomst verkregen,
aanspraken om treinen te doe® stop
pan of een station te behouden.
De rechtspraak.
In de nieuwe lezing van art. 153
der Grondwet wordt met zoovele
woorden verklaard, dat de bepaling
strekit om alle burgen-echtelijke twist
gedingen, rnaar ook alleen deze, aa®
do uitsluitende kennisneming van de
rech terlij ke macht to onderwerpen.
1-Iel tweede lid dient om de moge
lijkheid te openen of buiten twijfel te
stellen, dat voor do kennisneming
van door de wet bepaaldelijk aa® te
wijzen categorieën van burgerrechte
lijke twistgedingen bv. met betrek
king tot geschiile® omtrent zaken van
koophandel, of arbeidsgeschillen
aan de rechterlijke macht bijzitters
als rechters worden toegevoegd.
Het college, aan hetwelk de admini
stratieve rechtspraak is op te dragen,
kan zijn de rechterlijke macht (deze
uitdrukking, welke trouwens ook in
art. 153 voorkomt, schijnt beter dan
„de gewone rechter"), maar ook „een
ander zelfstandige macht met admi
nistratieve rechtspraak balast.'
Het nieuwe vierde lid van art. 161
der Grondwet opent de mogelijkheid
om in andere dan strafzaken te vol
staan met voorlezing van de uit
spraak, hetzij voor zooveel alleen de
slissing en rechlsvervoegïng be-
slisisng en de reihtsvervoeging be
treft. Hierdoor kan een gewenschte
tijdsbeparing worden verkregen zon
der aan do rechten van de justitiabe
le® iets te kort te doen.
Een lid is aan het artikel toege
voegd ten einde den weg te banen
voor strafprocedures, gelijk zij met
name in Engeland voor den. politie
rechter worden geveerd.
De Hooge RaacL
De voordracht voor den Hoogen
Raad, welke thans aan de Tweede
Kamer toekomt, leidt in de practijk
feitelijk tot een benoeming door dte
Kamer en de leden van de® Hoogen
Raad. Hiervoor is hi politiek lichaam
niet het meest aangewezen orgaan.
Het benoemingsrecht wordt aan den
Koning opgedragen. In tusschen is het
gewenscht de aanbevelingslijst', wel
ke thans krachtens art. 85 der wet op
de rechterlijke organisatie bij vacatu
re door den Hoogen Raad wordt opge
maakt, te doen wortelen iin de Grond
wet. Zij zal dan echter aan den Ko
ning zijn aan te bieden, terwijl het
getal van zes personen veilig tot drie
kan worden teruggebracht.
De tegenwoordige titel van den Gods
dienst wekt de® schijn alsof de gods
dienst geregeld wordt. Alleen een
meer gedetailleerde omschrijving 'kan
den inhoud van het hoofdstuk met
voldoende juistheid weergeven.
De be teekenis van artikel 167 is de
ze, dat de wet bet belijden van een
godsdienstige meening nimmer mag
verbieden, maar dat aan het belijden
geen uiting mag worden gegeven op
zoodanige wijze, dat de Strafwet
wordii overtreden. Door de voorge
stelde formuleering komt die bedoe
ling beter tot baar recht.
Het woord kerkgenootschappen,
waarbij de gedachte aan persoonlijke
toetreding op den voorgrond staat,
wordt beter vervangen door gods
dienstige gezindheden.
Bestaat er eenerzijds geen reden
openbare godsdienstoefening buiten
gebouwen en besloten plaatsen te ver
bieden wanneer deze, zonder dat de
openbare orde en rust gevaar loopt,
kan worden gehouden, anderzijds is
toch kwalijk te handhaven een bepa
ling. krachtens welke, ook wanneer
dit gevaar wèl te vreezen is, deson
danks zoodanige godsdienstoefening
niet kan worden belet.
Ten aanzien va® de leden der Alge-
meene Rekenkamer gelden niet de
gronden, die bij art. 163 (nieuw) heb
ben geleid. De voordracht van de
Tweede Kamer voor de Rekenkamer
is behouden.
De uitdrukking in art. 180 „alle Ne
derlanders" daartoe in staat, zijn
verplicht mede te werken tot handha
ving van de onafhankelijkheid va®
het Rijk enz., omvat taalkundig zoo
wel mannen als vrouwen.
Toch wordt de verplichting van de
ze laatsten met oen beroep op de
woorden „daartoe in staat" ten on
rechte veelal ontkend. Vrouwen zijn
immers wel degelijk in staat tot som
mige diensten ter verdediging van
den vaderlandsche® bodem men
denke eens b.v. aan verpleging van
gewonden.
't Onderwijs.
Het onderwijs is een voorwerp van
de aanhoudende zorg der Regeering.
Het geven van onderwijs is vrij, be
houdens het toezicht dor Overheid en
bovendien ,voor wat het lager en mid
delbaar onderwijs betreft, behoudens
het onderzoek raar de bekwaamheid
en de zedelijkheid van den onderwij
zer het een en ander door de wet te
regelen.
Voor zoover zich een behoefte aan
ander algemeen lager onderwijs open
baart dan waarin door de ingezetenen
wordt voorzien, wordt dit pnderwijs
va® Overheidswege verstrekt. De in
richting van dit van Overheidswege
gegeven onderwijs wordt, onder eer
biediging aan da godsdienstige gevoe
lens van de ouders der schoolgaande
kinderen door de wet geregeld.
Het overige onderwijs van Over
heidswege gegeven wordt eveneens hij
de wet geregeld.
In de kosten voor het algemeen la
ger ouderwijs, op scholon door ingeze
tenen opgericht, wordt, onder voor
waarden en volgens regels door de
wet te stellen, door do openbare kas
sen voorzien, op gelijken voet als zulks
geschiedt ten aanzien van dit onder
wijs op scholen van de Overheid uit
gaande.
De Koning doet va® den staat van
het geheele onoerwijs jaarlijks een uit
voerig verslag aan dc Staten-Generaal
toekomen.
Het eerste lid van art. 192 „het
openhaar onderwijs is een voorwerp
van de aanhoudende zorg van de re
geering", hoewel vaag, kan behouden
blijven, mits het woord openbaar ver-
valle.
Daarop dient te volgen het tegen
woordige vierde lid, dat de vrijheid
van onderwijs vooropstelt.
Een nieuw derde lid omlijnt duide
lijk, wanneer do gehoudonheid tot op
richting van lagere scholon van over
heidswege ontstaat. Vele ouders na
melijk beschouwen het als hun plicht,
door oprichting van eigen scholen in
het onderwijs van hun kinderen te
voorzie®. De overheid vindt dus
slechts oen arbeidsveld, wanneer de
ouders die taak uiot kunnen of willen
vervullen. In de van overheidswege
opgerichte school kan natuurlijk geen
ander onderwijs worden verstrekt
dan rnet eerbiediging van de gods
dienstige gevoelens der ouders van de
schoolgaande kinderen. Het vijfde lid
spreekt de erkenning uit van de aan
spraken der bijzondere scholen op
geldel ijken steun uit openbare kassen,
evenwel onder voorwaarden en vol
gens regels, door de wet te stellen, ten
einde te allen overvloede duidelijk te
doen uitkomen, dat deugdelijk onder
wijs op den voorgrond moet staan.
De uitdrukking algemeen lager on
derwijs is gebezigd om te doen uitko
men. dat daaronder niet het uitge
breid lager onderwijs is begrepen, en
evenmin het vak-onderwijs, voor zoo
ver dit is of wordt begrepen onder het
lager onderwijs. Ten slotte is de for-
muleering van het laatste lid vereen
voudigd.
In den tekst van art. 193 wordt een
verbetering gebracht om duidelijk te
doen uitkomen, dat daarin niet gele
gen is een opdracht, althans oen vrij
brief, om het geboclc armbestuur tot
een voorwerp van overheidszorg te
maken.
De plechtige afkondiging van do
Grondwet kan, ter voorkoming van
ongemoliveerden omslag, veilig ver
vangen worden door de gewone, voor
alle wetten geldende wijze van afkon
diging. Evenmin dient gehandhaafd
de, trouwens minder juiste, bepaling,
dat de veranderingen bij de Grond
wet worden gevoegd. Daarentegen
ware wel do dag van inwerkingtre
ding te bepalen. Dit zou kunnen zijn
de dag, volgende op dien van de af
kondiging, behoudens natuurlijk de
mogelijkheid, dat de additioneele ar
tikelen ten aanzien van sommige be
palingen een ander tijdstip vaststel
len.
Uit de Additioneele artikelen wor
den de bepalingen, die het voorloopig
kiesreglement behelsden, zoomede en
kele andere bepalingen, welko thans
alle boteekenis missen, geschrapt.
Aan de memorie van toelichting is
zoo merkt de „N. Rett. Crt." op
als bijlage toegevoegd een vergelij
king van de regeeringsvoorstellen
met de bestaande Grondwet en de
voorstellen van de Staatscommissie.
Daaruit blijkt o. m.. dat de artikelen
55 (van de macht des konings) en 192
(onderwijs) vrijwel geheel gelijklui
dend zijn aan de artikelen, door de
staatscommissie voorgesteld. Alleen
ontbreekt in het vijfde lid van art. 192
bet woord „vrijwillig" vóór „opge
richt", dat in het ontwerp van de
staatscommissie voorkwam.
ONZE AMBULANCEN.
'Aan et® brief van 28 Januari van
dr. Offerhaus te S aio nik i aan het
hoofdcomité va® het Nederlandscbe
Roode Kruis, is het volgende ont
leend:
Zondagmorgen 25 Januari werd ik
verrast door do komst va® den heer
Adamides, President van het Orpha-
noLropheien Papafl; in opdracht van
den Metropoliet wenschte hij te ver
nemen of ons verblijf hier nog langer
vereischt werd. De uitbesteding van
de weezen bracht hooge kosien en ve
lerlei moeilijkheden met zich mede,
zoodat het bestuur zeer gaarne zoo
spoedig mogelijk do beschikking over
hare lokaliteiten wenschte terug te
krijgen. Overeenkomstig den wensch
va® den 'heer Adamides, heb ik mij
onmiddellijk in verbinding gesteld
met kolonel Efstatiadis, directeur van
hopsitaal I, waaronder wij ressortee
ren, en met kolonel Manousos, inspec
teur va® den geneeskumiigeu dienst
te Salonika en hoofd van alle zieken
huizen. Het is aan deze beide autori
teiten bekend, dat het aantal onzer
patiënten gedurende de laatsto week
90 a 100 bedraagt, en dat er voortdu
rend vele aanvragen voor opneming
inkomen. In het pl.min. 15.000 man
sterke Griekscho garnizoen komen,
na de vele doorstane vermoeienissen
en geveohtien, voortdurend vele ziek
tegevallen voor, en daar de Ilolland-
sche ambulance gunstig bekend staat,
is het niet te verwonderen flat vele
ztekie soldaten zich gaarne bij ons
willen laten behandelen. Al komen
er onder deze vele zieke® nu ook ee®
aantal chixurgischo gevalle® voor,
zoo mogen deze toch niet beschouwd
worden als directe slachtoffers van
den oorlogstoestand. Dergelijke ziek
tegevallen komen, zij het da® in min
dere mate, in ieder groot garnizoen
voor.
Op de meest vleiende wijze sprak
kolonel Manousos zijne gsroote tevre
denheid uit over alles wat de Hol-
landsche ambulance voor Griekenland
gedaan heeft; hij betuigde zijne groo-
te erkentelijkheid en stelde er prijs
op, dat ik deze woorden u zou mede-
deelen. Op meer officieel© wijze zal
aan uw hoofdcomité de dank der
Grieksche Regeering worden overge
bracht.
Nu ons verblijf in Saloniki verder
overbodig is, heb ik aan Z. K. H.
Prins Nicolaas, zijnde na het vertrek
van den Kroonprins, hoofd van bet
Grieksche leger, onmiddellijk inede-
deeling gedaan, dat onze ambulance
zich volkomen ter beschikking stelde,
indien onze aanwezigheid elders van
nut zou kunnen zij®. Binnenkort
hoop ik definitief antwoord op deze
mededeeling te ontvangen. Ook zal ik
mij zoo spoedig mogelijk met dr, Bie-
rens de Haan in verbinding stellen,
om zijne wensohen te verneme®. Per
soonlijk zal het mij zeer aangenaam
zijn, indien ik hier i® Griekenland
nog nuttig werkzaam zal kunnen zijn.
Bijma alle lede® onzer ambu'anc© zijn
gaarne bereid hunne ambula®oewerk-
zaomheden voort te zette®, waar dit
ook wezen moge. Voorloopig kunnen
de autoriteiten mij geen zekerheid)
geven of de aanwezigheid onzer am
bulance ook elders nuttig of ge
wenscht zou kunnen zijn, doch alge
meen is men van gevoelen, dat do
oorlog ten einde loopt en dat de vre
de langzamerhand zonder grooto
schokken zal komen.
In Pre vera schijnt geen plaats meer
te zijn voor het oprichten van een
ziekenhuis. In Philippiades evenmin.
Bovendien worden de meeste gewon
den zoo spoedig mogelijk naar Athe
ne vervoerd, waar do geneeskundige
dienst over ruime hospitalen en een
grooten staf va® doctoren en verple
gend personeel kan beschikken.
DIEFSTAL OF EEN GRAP.
Toen dezer dagen te Loosduinen.de
zoon van den tuinder NL in het duin
's morgens naar buiten keek, zag hij
voor het bloemtuintje, in bet schemer
donker, een groot wit dier staan. Hij
wekte de andere huisgenooten en ge
zamenlijk ging men nu eens kijken.
Het bleek nu, dat men te doen had
met een groote, witte bloemvaas, lu
den vorm van een leeuw.
Waarschijnlijk is het zware voor
werp hetzij dan öf enkel uit bal
dadigheid öf uit zucht tot stelen
van de begraafplaats Eik-en-Duiuen,
weggehaald, zoo meldt 't N. v. d. D.
INDISCHE DIENST.
Voor den Indiscben dienst zijn be
stemd ter benoeming tot onderwijzeres
3do kdasso bij het Openbaar Euro-
peesch lager onderwijs de dames J.
C. G. Broekhuis, te Den Haag, G.
Hamburger te Utrecht, J. E. Rikkers
te Nijmegen, F. Maier te Beverwijk,
terwijl de heer M. van dor Slik te
Rotterdam voor den Indischen dienst
is bestemd ter benoeming tot analist
bij het Handels-laboratorium van het
Departement van Landbouw te Bui
tenzorg.
Kerk en School
ACADEMISCHE EXAMENS.
Amsterdam. Met goed gevolg is af
gelegd het doctoraal examen in de
plant- en dierkunde door den hoer K.
Kuiper Jr.
Leiden. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap op stellingen do
heer J. G. Blink, geboren te Nieuwer-
AmsteL
Utrecht. Bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap op stellingen de
heer F. M. Westerwoudt, geboren te
Amsterdam.
AANVAARDING HOOGLEERAARS-
AMBT.
Maandag 10 Februari zal dr. W. J.
Kuhler, benoemd tot gewoon hoog
leeraar in de geschiedenis van het
Christendom sedert Karei den Groote,
zijn ambt openlijk aanvaarden, inet
het uitspreken van oen rode in de
Aula der Universiteit te Amsterdam.
Sport en Wedstrijden
VOETBAL.
„E. D. O.".
A. s. Zondag 9 Februari speelt E. D.
O. op haar terrein tegen iiet Rotter-
aamsche „Neptucus". Voor de sport
liefhebbers een goede gelegenheid ook
eens een 2e klasse wedstrijd te zien,
nu er op dieu datum geen le klasse
voetbal hier is.
HAARLEM3CHE
VOETBALBOND.
Ter verkiezing van een bestuurslid,
wegens aftreding van dn heer Hop,
zou de llaarl. V. B. Woensdagavond
een algemeen© vergadering houden.
Volgens reglement moet daartoe min
stens de helft der 23 aangesloten vcr-
eenigingen vertegenwoordigd zijn.
Toen een half uur na den vastgestel-
den aanvangstijd pas zes afgevaardig
den present waren, verdaagde"do voor
zitter, jhr. C. J. van Lennep, de bij
eenkomst tot nader order.
Stadsnieuws
ZUID-AFRIKAANSCHE
VEREENIGING.
Dc afd. Haarlem der Nederlandscbe
Zuid-Af rikaar&che Vereeniging verga
derde Woensdagmiddag in het gebouw
van de Haarlemsche Hypotheekbank,
onder leiding van dr. Mansfeldt. Het
voorloopig coruité werd tot bestuur ge
kozen, dat volgens reglement de func
ties onderling verdoelen zal. Besloten
werd op voorstel van dr. J. B. Sche
pers, om 10 jaarlijks te conlribueeren
aan de Boekencommissie van het Alg.
Ned. Verbond, en ook de subcommissie
in Haarlem te steunen. Door de hoe
ren mr. A. S. Miedema en dr. J. B.
Schepers werd de wenscheJijkheid be
toogd der samenstelling van een co
mité uit de besturen der Zuid-Afri-
kaansche Vereeniging, Oost on West
en Alg. Ncd. Verbond. Dit zou dan het
houden van gerreenscbappelijke lezin
gen en uitvoeringen beoogen. Dr.
Schepers zou de nieuw© instelling den
naam van „Nationaal Bewustzijn"
willen geven.
De vergadering ging in principe mee
met het voorstel, dat nader behandeld
zal worden met de besturen der veree-
nigingeu Oost Cu West en Alg. Ned.
Verbond, die er zich natuurlijk nog
over moeten uitspreken.
Uit een vorslag van den penning
meester van het comité bleek, dat de
jonge afdeeling, dank zij" een haar ge
dane gift van 200, in financieel gun
stige® toestand verkeert. Het afdce-
lings-reglomont werd vastgesteld.
Aanbestedingen.
Door den architect H. Korringa al
hier, werd Dinsdag te Nu®speet aan
besteed het bouwen van een landhuis
je te Vierhouten.
Laagste inschrijver was do heer W.
Hoksborgen te Wezep, voor ƒ6250.
Door denzelfdon architect werd
Woensdag ondershands aanbesteed
het verbouwen vau de Zeepfabriek
„i-let Klaverblad" alhier. Laagste in
schrijver is de firma Martens Zoon,
voor 14050.
Voor werken in gewapend beton
voor deze verbouwing is do laagste in-
schrijfster de firma Wernink te Leides}
HET MODERNEjETALAGE-
WEZEN.
De tweede lezing voor de Haariem-
scho Handelsvereeniging werd
Woensdagavond gehouden door den
heer G. Muller Jr., penningmeester
der Atnsterdamsche Algemeen© Win
kel iersvereeniging, die sprak over
„liet modere étalagewezen".
De heer G. van der Most van Spijk
verwelkomde de aanwezigen en den
spreker, waarop de heer Muller zijn
voordracht bc-gon met er op te wijzen,
dat dc intensieve cultuur der moderne
étalagekunst voor een tiental jaren
hier te lande en in Duitschland aan
ving. Do beweegredenen waren ech
ter verschillend. In Nederland was de
aanleiding do steeds groetende be
schaving van den winkelier. In
Duitschland, waar men hoog opziet
tegen den degelijken grondslag,
waarop de Nederlandsclie midden
standsbeweging gevestigd is. kwam
zij voort uit de zucht tot zelfbehoud
tegenover het Warenhuisstelsel. Men
begon in Duitschland met de advie
zen in te winnen van schilders, beeld
houwers en architecten. Men dacht
toen „Es ist erreïchl", maar men
was er nog niet. Evenals de snor-
punten van den keizer moesten deze
kunst-uitstallingen er aan gelooven.
Do buiten het vak staande kunste
naars kondon op den duur noch da
winkeliers, noch het publiek bevredi
gen.
Sedert heeft men dezen weg van
étalage-verbetering dan ook geheel-
en-al verlaten. Men richtte toen
kweekscholen voor étaleurs op.
Deze leverden etaleurs aan de win
kels en z.g. „Wanderdecorateurs" aan
do zaken, die geen eigen etaleur kon
den bekostigeo. Spreker hekelde hier
bij de opvattingen van de vroegere
Duitscho étaleurs. Maar door ernsti
ge studie kwamen de Berlijnscho
winkeliers tot hoogere prestaties dan
de Fransche winkeliers.
De meeste Berlijnsche winkeliers
trekken een belangrijke som uit voor
de inrichting hunner étalages. In Ne
derland is 't 'hiermee zeer slecht ge
steld. De uitstalkast, meendia '•e-
ker, moet worde®, het troetelkind der
zaak. Daarvoor moet de Hollandsc-ho
winkelier elk jaar een vaste som uit
trekken. Diit geld zal hem zooveel op
brengen als een deugdelijk effect.
Hierna besprak de 'heer Muller de
uitstalkasten van ©enige winkelbe
drijven.
In een sigarenwinkel behoort men
geon volgepropte etalages te geven.
Een tapijt op den grond, waarop een
salontafeltje met eenige kistjes si
garen cn sigaretten er op, alsof men
iemand eens wilde laten opsteken,
maakt een keurig effect.
In een tweede uitstalkast kan men
eon voorstelling uit het bedrijf geven.
De bloemenwinkels staan hier te
lande ten opzichte van het etaleerea
hooger dan in het buitenland, maar
toch valt er in dit vak wel wal te ver
anderen. Want de meesten etaleeren
nog als voor 50 jaar geleden. Verder
besprak de beer Muller uitstallingen
van schoenenmagazijnen en byoule-
ricwinkels. Zij moeten vooral waken
tegen overlading, omdat het oog voor
al rust wil. Do handelaars in fijne
vlecsch waren maken een goed figuur
met hun etalages.
Galanteriezaken Lebben in dit op
zicht een moeilijker taak door haar
veelsoortige artikelen.
Ook dc modewinkels besprak de
heer Muller.
Hij wees verder op eenige eischen,
die aan de uitstalkasten kunnen ge
steld worden. De etalage moet niet de
gelegenheid geven, dat de klant bui
ten zijn keus kan doen. Daar is de
winkel voor. De uitstalkast mag geen
voortzetting zijn van den winkelvoor
raad. Er moet weinig uitgestald wor
den en zooveel mogelijk iu onsyrae-
trisclien vorm. De etalage moet zijn
als de adreskaart der zaak.
Aanbeveling verdient het geen vaste
betimmeringen te nemen, omdat die
niet passen bij elke uitstalling. In
Berlijn vindt men dan ook weinig
vaste betimmeringen. Met losse ach
ter- en zijwanden kan de étaleur veel
meer doen. In Nederland schijnt de
vaste betimmering echter regel te
worden.
Wat nu de artikelen zelf betreft, dezf
moet men zóó plaatsen, dat zil
elkander geen afbreuk doen. Verder
moet men de harmonie van de lijnen
en kleuren betrachten. Do kijker bui
ten moet allo artikelen tegelijk kun
nen overzien. Daarom moet men ook
rekening houden met de plaats der ar
tikelen.
Hulpmiddelen in de étalagekastcn
mag men niet te veel aanwenden. Met
bloemen moet men niet, overdadig zijn.
In den midden-zomer laat men de
bloemen geheel uïi de uitstalkast. Men
zorge er voor, dat de bloemen v-egge-
nomen worden vóór zij gaan verwel
ken. Bij fijnere artikelen moet men
geen spiegelglas gebruiken, dat maakt
hier steeds een arnioedigen indruk.
De heer Mulle'" keurde bet étalejren
van veel wasse figuren af, ook de de
monstraties met mannequins.
Na de pauze deed de heer Muller
