Haarlem's Dagblad | 1913 | 29 april 1913 | pagina 9

amis Dssu

DERDE BLAD

fiiasdag 29 April 1913

p=

tiitenlandsch Overzicht

r

Ba SaÊkan-vuIkaasi.

Cm Skostarl.

Dc „Berliner Zeiltuig' am
jj-ecf Maandagmiddag

Run do diplomatie to Berlijn heeft
}i ihans ecu levendige opwinding
fester gemaakt, wat een zeker lie-
Is is. dnl do toestond hot kritieke
hi bereikt heeft. De I.oridensche am-
Psadeur§-con foren tie, die heden,
[aiuliigmidclag, bijeenkomt, moet
ji bezighouden rnot de roods hoken-
kraclnige voorstellen van Oosten-
Er kan niet aan getwijfeld wor-
dat het uur van de beslissing go
wn is, wat ook do ambassudeu re
ferentie besluiten mag. Oostenrijk
verklaren, dat het een langer dra-
niei kan dulden. Do beslissing
ei in de eerstvolgende uren vallen.
I is natuurlijk, dat men hier in
c""jn het Oostenrijksohe standpunt
>men ondersieunt.''
ic andere zijde wordt gemeld, dat

de ambassadeurs-conferentie "iet

de voorstellen van Ooslenrijk-
ï.iuje meegaat, de Donau-inonar-
aÜeen ol gesteund door
itschlnnd een militaire actie te-
ogro zal aanvangen,
heeft voor Montenegro
'S gevraagd voor een oven-
ileii afstand van Skoetari.
reienrijk-Hongarije is daartoe wel
Ëgeh.

fiver de veelbeteekenende zitting der
[liassadeurs-conferentie van Maan-
g wordt gemeld, dat nog geen re-
Raat is bereikt. Er is evenwel geen
(den om pessimistisch ge-
'iid te zijn.

r weer zitting.

Heden i

iat Montenegro Skoetari

opgeven?
l"ia Wccnen wordt gemeld, dat
ns Danilo en zijn Montenegrijnsche
Skoetari verheten en in noor-
ijke richting trokken. Alleen vijf
aljons Montenegrijnsche infanterie
>n In de stad.

n andere zijde wordt evenwel ge
ld, dat. Montenegro militaire maat-
>n togen OÓstem-ijik-Hongarije ge-
•n heeft en nog neemt.
Montenegro' rekent men bij een
nénconflict op den steun van Ser-

Een koning van AlbanlS.

ssad pasja, de Turksche vordedi-
van het laag door de Moilténegrij-
belegerde bk-o-o-tari, heeft zich op-
'orpeu als koning van Albanië on-
suzereinit-eit van den Turksclten:
tan. Lij avid pasja, de 'commandant
bet overschot van het Turksche
6i in Macedonië, zal minister van
log worden en koning Nikita van
ilcnegi o heeft reeds een verbond
den nieuwen koning gesloten,
luidde liet verrassende en niet
der onrustbarende bericht, dat
leren de wereld werd ingezonden.

•aag is nu maar, of.... de Alba-
i'zen genoegen zullen nemen met
ii nieuwen koning 1
locht dat niet het geval zijn, dan
t er op te rekenen, dat er een rnas-
blood zal vloeien, want Essad pas-
[heeft zijn leven lang getoond, dat
ft menschenlcven. weinig waarde
lor hem heeft.

ïsiunél Kêiuul bey, 't hoofd der voor-

Ipigc Albaneesche regeering, heeft
geprotesteerd bij de mogendheden,
daad van Essad is zijns inziens
jTi verraad en een d w a a s-
e i <1 en in strijd met de internatio-
beiangen en overeenkomsten.
Belooft dus in Albanië ook te gaan

Issatl is de man niet,
eer op te geven.

zijn ideaal

i nieuwe koning, di© thans vijftig
oud is, kan terugzien op een loop-
in, die menig hoofdman vuil een
ste horde uit de middeleeuwen
n zou hebben benijd. Ilij is het
>fd van de machtige Albaneesche
ilüe Toplan te Terana en had zich
is in zijn jeugd naam verworven
ir de vele bloedige vee ten. die hij
behulp van de vijfhonderd aan-
igers, die zich steeds op het eerste
ien bij hein voegden, had ultge-
chtcn.

iultan Abdoel Hamid hoorde van
succes en meende in hem den
fiten man té hebban gevonden voor
rnuandant der gendarmerie te Ja-
Essad aanvaardde die betrek-
jng, maar hield het te Janina niot
ju? uit. Hij achtte het namelijk, ha
ft hij den gouverneur Tatar Osman,
fet wien hij overhoop lag, door zijn
Jlitieagenten had laten afranselen,
baden zich terug te trekken op zijn
pdgoederen.

[In 1908 sloot hij zich nan bij de
jng-Turken en kort daarop werd hij
tgevaardigde voor Durazzo. Toon hij
igon te merken, dat het geluk der
fiig-Turken begon te tanen, verliet
ij hun partij. Naar het heet luid hij
e laatste maal, dat hij in het parie-
lunt was, gedreigd den president te
Bleu (louden en was hij toen met den
frken arm uit het gebouw venvij-

Tvort voordat het beleg voor Skoeta-
werd geslagen, kwam Essad in die
iad aan mol een legermacht, clic nie-
e zou strijden, op zijn verlangen
ïhtör niet onder Turksche, maar
pder Albaneesche vlag. Het duurde
pi. lang, of Essad kreeg twist met
Insan Risa, den commandant van de
la'.l. Er liud echter een verzoening
laats en beide vijanden bezegelden
e verzoening op een diner, waarna
fasan Risa zich welgemoed naar huis
psaf. Op straat echter werd hij vor
koord. Essad pasja nam toen het
pvel over het geheele garnizoen op
jch en leidde de verdediging verder,
pjgens vriend en vijand met groote
pkwaamheïd, tot hij het o ogenblik

gekomen acldfe, om in Albanië zijn
slag te slaan en hij Skoetari aan ko
ning Nikita overgaf, nadat hij eerst
met hem een overeenkomst had geslo
ten.

Essad pasja blijkt wel een slimme
vogel te zijn F

Allerlei.

Eenige dogen geleden ontving do
president van politie te Berlijn uit liet
buitenland eon anonieme waorschu
wing, dat. plannen waren beraamd
voor een aanslag op den Keizer tijdens
diens verblijf te Karlsruhe.

Dn Rerlijnsche politie stelde de po>
lil ie te Karlsruhe in kennis met het
geen haar was gemeld; de autoriteiten
hechtten echter aan het feit overigens
weinig beteekönis.

Dat de Keizer den Loc-ht van Hoh-
königsburg naar Karlsruhe niet per
spoor.maar met een automobiel deed.
geschiedde alleen omdat het zulk
prachtig weer was, zoo wordt offi-
eicel verzekerd.

De a 1 gm e e n e staking
in België.

Deze behoort tol "t verleden.

Dijna overal, is thans het werk her
vat. ook in do mijnstreken van Char
leroi.

De troebelen in Portugal.

Uit Lissabon wordt nog geseind

Te Queluz zijn vijf samenzweerders
in hechtenis genomen op het oogen-
blik, dat zij de artilleriekazerne
trachtten binnen te komen.

Tegen den kapitein ter zee Cerejo is
een bevel tot. inhechtenisneming uit
gevaardigd. ter zake, dot bij een aan
slag heeft beproefd in de kwartieren
van het 2de en 10de regiment infan
te-ris.

F.r zijn 183 bommen in beslag geno
men in het gebouw van den P.ndicalen
Bond.

Nieuwe onlusten in
Mexico.

Er zijn wrijvingen ontsiaan tus-
schen de partijen van president Huer-
ta en Diaz, die beide een gewapend
kamp hebhen gevormd.

Huorta heeft de infanterie bij het
nationale paleis te Mexico versterkt
en op het landgoed van Diaz, op 30
mijlen van de hoofdstad, kampeert
een groot gedeelte van de artillerie.

De minister van oorlog is feitelijk
meester van de citadel, waar de rest
der artillerie ligt-

Aanslag in Cochi n-C hina.

Zaterdagavond wierp een Annamite
in do Rue Paul Bert te Hanoi een
bom, waardoor majoor Chopius Man-
grand werd gedood, en 6 Éuropecèrs
en 5 inboorlingen worden gewond,

Ook werden bommen gevonden te-
gun het paleis van dc-n gouverneur, en
andere openbare gebouwen.

De moordenaar nam de vlucht.

De gouverneur-generaal liet een
proclamatie aanplakken, waarin een
beroep werd gedaan Otp de wijsheid en
de vaderlandsliefde Yan de Fransche
bevolking, om do kalmte en de rustte
bewaren.) -

Een tachtig arbesl'atidk hadden'
plaats.

De burgerlijke bevolking en de in
boorlingen! toonen een vólkomen koel
bloedigheid.

Weer een onthulling

De „Vomvürts" het blad der Duit-
sclie socialisten publiceert een con
tract, in 1905 gesloten en in 1907 ver
lengd en uitgebreid, tusschen de
„Deutsche Wuffen- und Munitions-
fabrik" te Berlijn, de wapenfabriek
■an Mauser in Oberndorf en de „Fa-
brique nationale d'amies de guerre"
te Herstal in België, volgens welk.
verdrag deze maatschappijen de wa
penleveranties eerst voor Rusland.
Japan, Cliinu en Ab&ssinië, luier ook
L' de overige Europeesehe staten,
onder el kam verdoelen tol gemeeu-
schajjpelijk voordeel, de winst verdee-
lende op nader vast ie stellen schaal.

verkrijgen van opdrachten werd
bezorgd door gemeenschappelijke
agenten. Bij leveranties voorhei eigen
land zouden de buiienlandsclie fabrie-
geeu concurrentie aandoen, zoo
dat dus b.v. Duitschlaud voor ue Duit
se he, Oostenrijk voor de Oosteiw ijk-
sche wapeuleveranciers gereserveerd
bleef. Bovendien stelden de fabrieken,
die de overeenkomst gesloten hadden,
elkaar de patenten, constructies en
teekeningen ter bescliikking.

Binnenland

ONGELUKKEN.

Terwijl de ouders naar de kerk wa
ren is Zondag te Groede |Z.; een drie
jarig meisje door liet spelen iri een
vijver geraakt en daarin verdronken,
meldt de Tel.

TWEEDE KAMER.

Even breedvoerig als talentvol heb
ben gisteren do Ministers van Oor
log en'van Buitenlandsche Zaken het
welsoulweip tot instelling van liet
fonds voor de kustverdediging be
sproken en aangeprezen. De laatste,
de heer De Marees van Swindercn,
stelde voorop dat het voorstel eigen
lijk buiten zijn Departement omging
en geen internationale belangen be
trof. Maar hij kwam op tegen de be
wering van de heeren Van den Berch
van Heemstede en Troelstra, dut het
staatsgevaarlijk was. Gelijk bij vo
rige gelegenheden herhaalde de Min.
op de meest besliste wijze dat er van
eenige pressie op de Regeering van
welke zijde ook, in deze nooit quaestie
is geweest en dat <le buitenlandsche
Mogendheden ten volle ons recht en
onzen plicht erkennen om ten dezen
aanzien te doen wat met het oog op
oen mogejijke neutraliteitsscliending
voor onze eigen verdediging «hoodïg
is en hier wordt voorgesteld.

Minister Colijn ging eerst de zeer
eenvoudige parlementaire omstan
digheden na die tot de vertraging en
de afdoening der zaak aanleiding ga

ven. Deze en de plicht der Reg. cm heerschlen kennis van de taal dér
de geopperde bezwaren ernstig te overheerschers. hier willen de ovcr-
overwegén en zoo mogelijk tol beper- wonnenen èn ontwikkeling en opvoe-
king der aanvraag te komen als dit ding van de overwinnaars en als hun
zonder schade voor 's lands belang overwinnaars.

mogelijk was, hadden eon vroegere Wat een schoon perspectief opent
behandeling belet. En zoo was men dat voor 't kleine Nederland om het
tot een verminderde aanvraag geko- groote Insulinde te behouden en te
men. bewaren de dierbaarste en on

oorspronkelijk was op 17 ton meer schatbaars^: erfenis van de yoorva-
voor de defensie gerekend; 11 ton was deren legen ieder anderen nai.ive-
aan het veldleger meer ten koste ge- rïgen nabuur. Met millioenen Inlan-
logd. De Min. meent dus voor de ders als vrienden is het bezit van In-
kustverdediging met 6 ton te kunnen sulinde voor Nederland gewaarborgd;
volstaan en door zich tot het meest met de millioenen Inlanders als on-
urgente te beperken, kon dat juist in verschilligen of erger als ontevreden
•1 jaren geschieden. Dan kwamen de tegenstanders zal liet 't kleine Ne
ll ton voor het leger weer vrij en kon derland op den duur onmogelijk blij-
men 't overige doen en toch, zooals ken 't bezit te handhaven tegen macli-
vroeger was beoogd, in 8 jaren ge-1 tige buitenlandsche of binnenland-
reed zijn. sche vijanden.

Daarna verdedigde de Min. de aan- Te rechter tijd die strooming onder
vraag voor de kustverdediging als de Inlanders te benutten en leiding

wSïïS Ui <lCT,s*1'.'r;'a- l' is °I> "ogenblik cc» R.-oo-

verdediging en betoogde dat het be- v.-~

grip eerier geconcentreerde verdedi-J- en waarachtige historische taak
ging met den wortel moet worden voor o-«derland weggelegd,
uitgeroeid. Nu ons leger op een be-j Terecht sprak de heer A. ,T. N. En-
hoorlijke sterkte is gebracht, moeten gelenberg, resident met verlof, de
wij eiken aanval afweren. Aan de volgende ware woorden:
fondsgjrey.iKOi zou cl We aanval door! „Laten Nederlanders het in acht

s Sc vï arsss ürr 1wme'

vci'bocilscho aanval van <1« ïeeïijvlc isBcMbolcggingcm-

steeds mogelijk en daarom moeten wij i dat daarmede de band tusschen Ne-
onze havens versterken, ook en voorderland; en Indië kan worden ver
ft 1 om een landing van troepen aan sterkt...

onze kust te verijdelen. Dat gold nïetj „Hei Rijk worde één waar thuis
lleen voor Vlissingen, maar ook.Yoor aij€ natj,-n en ap0 godsdiensten,

voor Vlissingen bovenal. beproeving alle schouder aan schou-

De urgentie voor 't- fort aldaar stel-der staan tot wering van het ge-
de de Min. breedvoerig in het licht, i vaar'

uc tic imiii. ui©euvu©ng ui uei in.iii,

we hebben daar, op do uiterste grens.En de heer D. Soesman schreef in
'een ingezonden stuk: „Wat is verder
de bc-ste verdediging onzer sclioone
bezittingen?"

„Algemeen onderwijs en goede ver
standige opvoeding der Indische on
derdanen.

„Laten de hoogst ontwikkelden en
denkende Hollanders toonen, dal

niets voor verweer tegen de in bezit
neming van dit voor eiken in een oor
log gemengde Mogendheid zoo begeer-
'ijke strategische punt. En nu kan
onze marine bij een aanval niet veel
doen, docli alleen als zij steunpunt
vond in een versterkte haven.

De Min. doelde mede dat nog vier
dagen voor zijn dood gen. De Beer

Pcoituguel bij hem had aangedron- 2ij best W€len Wat iie[ ifl.IaM„ is
gen op de handhaving van t lort bij» n„1,fi,clL-1qi,k

Vlissingen - niet om de Schelde af te' Ajn "'n 1,ail.a en wat noodzakelijk
sluiten, maar cm de reede en de ha-™or., de kolonie!1 gedaan moet wor-
en te kunnen verdedigen. j nen.

Vervolgens verdedigde de Min. ook En als geboren Batakker zou ik hier
de aangevraagde forten voor de ver- j gaarne die woorden van zulke gezag-
stevkingen van de Uarssens, dcii IIoos hebbende Europeeërs. kenners v an
;nn HoUftnd «n IJmuidc». Oil, voorts ,ndit on Indische toc-itamlcn scbra-

sns.

batterijen in het licht te stellen 1 ervaring door jarenlang verblijf te
De Minister bestreed dan ook ten midden van uitsluitend Inlanders op-
sferkste de amendementen Eiand en i gedaan, dat de Inlanders op het oo-
Thomson. jgenblik verwachten van Nederland

Do eerste gaf meer geld uit zondermoreele opheffinc, die hun in staat
wcacnlijk »ui de tweede bood met;2al ste!len oïora; kenn]S en t

De M?n. S^cTrdT&S °Ve Tim h"" W»"*

in medewerking bij de linkeraijde, |nwe' ^chaaU zal geven en m ïdece-
ook tegenover Kabinetten van eigen j 'en rin „meer mensch" doet zijn. Die
richting niet. genoeg voor de defensie j belangstelling en onwillekeurige op-
over had. Hij prees de mannen vanl merkzaamheid der Inlanders ziju de
rechts, die. al hadden zij bezwaren beste factoren, die men ooit denken
hun persoonlijke voorkeur aan t kan_ om tosilli„de voor „ns (e

N?dc°SteS5Lr de replie- J 'er?"' f'Ml ""^«iudl men lm.
Do heer Van den Berch van ba' de resultaten van het on-

IXeemsiede was niet door de Reg. over-, dervVijs zeer groot zijn, als de belang-
tui.grl en hield zijn l>ed©iikingen vol. stelling en onwillekeurige opuiei'k»
zaanvheid der leerlingen', aanwezig
zijn. Zoo zorge men alleen dal de
methode en de leermiddelen goed
zijn. Men zorge a us alleen, dat er van
die belagstelling eu opmerkzaamheid
gebruik moet gemaakt worden. Ver

ITeden wordt 't dehot voortgezet.

UIT DE STAATSCOURANT.

Rij koninkl. lvesluit is benoemd tot
notaris te Sint Anna Parochie fgem.

't. Rildt). L. K. van Giffen, cand.-not.
te Makkum.

Is lveiiioemd tot. commissaris yan po- der: Als hij dio ontwikkeling heeft,
litie te Amsterdam, A, F. Tjassens zal hij zelf overweg'en, welkeiv g-ods-
Keiser, thans lioofdinsp. v. pol. aid. j dienst hij en de zijnen zullen belij-
Is met ing. van 1 Mei dr. A. L. W. deu J

van der Veen, conserv. bij het:
geol. miner, museum te Leiden, voor'
één juur 'benoemd tot adj.-jng. der volt
mijnen. „Laat Nederland nu toonen groot

Is toegekend de aan de orde van ie zijn, in alles, waarin een klein

j Wat „groote" taak voor een „klein

Oranje-Nassau verb, ecreinedaille, in
brons, aan P. Roijers, werkman in
de distilleerderij van de firma C.
Meijer en Co., te Schiedam.

Ion administrateur bij het Dep.

land „groot" kan zijn!

(gezegde van H. H. de Konin;
MoederJ.

Het aantal Inlanders, dat nu reeds,

Kol. A. W. Cremer, op verzoek, bezwaren trotsec-rend, zijne ontwik-
met. ing. van 1 Mei, wegéns gezond-kellng in Nederland op Nederl. scho-
heidsredenen, eervol ontslag verleendlen komt volmaken, is stijgend; en
onder dankbetuiging voor de door hem j veel grooter zou die zeker worden, a's
den lande bewesen diensten j zware financieele offersdaarteaeri

voclwml aUdistr.-lMp. derleoor-Je Inhmdets nuar
wegdiensten. meer 3?holen, naar meer en beter

onderwijs, neemt met den dag toe.

EEN DANKBETUIGING. Als de lagere scholen eerst goed gere-
In een te Cettinje verschijnend dag- geld zijn geschoeid als Europec-
blad stond in zake de „Ambulancesche scholen dan zullen de middel-
Montenegro" hot volsenJe borichtbare_ hoosescholeu van zeil ko-
..De heer dr. Koppeschaar, die met i

jno vrouw, ook doctor in de medicij-1

non. eeniee iiKianden in dienst van-; het Nederarausche vo.k niet

het P.oodo Kruis was, is uit Cettinjedaadwerkelijk den Inlanders de hand
vertrokken. Beiden hebben in elk op-1 willen reiken?

zicht in Montenegro e©u goede repu-j Laat 1913 het komend jubeljaar
talie achtergelaten en zullen slovïs 5ni_ 0Ot ee;1 jubeljaar worden voor N'e-
heriiinering blijven .De gewonden zul-dei-iauds brume onderdanen in Insu-

nen getuigen van den steun uit Ne
derland geboden om hen door hooge
ontwikkeling .op te heffen tot een staat
van geestelijke „vrijheid!"

In Indië verschillende onderwijs
inrichtingen in- en openstellen kan
slechts in verloop van jaren geschie
den; maar Nederland telt vele

Stadsnieuws

EEN INSTITUUT VOOR DE EEN
HEID EN VOORUITGANG.

De Vereen!ging „Oost en West" had
Maandagavond den heer R. Soetan goede scholen, waar voor leiders voor
Casajangan, leoraar aan de handels-het onderwijs, voor den landbouw en
scholen te Rotterdam en Haarlem, voor deu liandtel gelegenheid is om
uitgenoodigd om te spreken over „Een in uie ricr.iirrg-volledige opleiding te
Instituut voor de Eenheid en voor-te ontvangen.

lang", wolk denkbeeld de .heer Welnu, Nederlanders! Bij de inian-
Soetan Casajangan sedert eenigen ders Is behoefte en groot verlangen
tijd propageert. snaar meer onderwijs vooral de N'e-

Nadot de heer W. F. L. Boissevain, j-dérlandsche taal - naar kennis van
den spreker bij de ongeveer 20 belang- j landbouw en veeteelt en naar han
dellenden had ingeleid, deed de heer t ueiskerinis.

Soetan Casajangan voorlezing van j Stel gij, Nederlanders! nu door fi-
hul volgend artikel, dat een oproep nancieele hulp den Inlander in slaat
aan het Nederlandsche volk behelst die kennis en ontwikkeling in Neder-
i van den volgenden inhoud is: land op te doen!

„Daar gaat een verlangen naar j Men denke.alleen, dat, als ieder
meer ontwikkeling, naar beter on- zich bereid mocht voelen om een
del wijs door de duizend eu duizenden klein gedeelte van de belasting, die
liilundcrS; die in ons Insulinde ©eu-hier te lande betaald moet worden
n lang medé hebben gewerkt oin meer ie betalen, beschouwende als
ilerl.ind en de Nederlanders in vrijwillige bijdrage ter verheffing van
materieel opzicht te bevoordoelen. [onze broeders in Insulinde door meer
Bij geen enkele andere koloniale [eu beter onderwijs, mede tevens als
mogendheid is iets dergelijks waar blijk van de alom bekende mildheid
te nemen. Hier toch vragen de over- der Nederlanders of wellicht door

1 sommige als erkentenis van de béken
de eercschuld, wij éen grond-kapitaal
zouden kunnen hebben voor het
stichten van ..Een eeuwig in
stituut voor de Eenheid en Voor
uitgang" (als renteloos voorschot te
verlcenen a. d. studeerenden onder
vvaarb. v. Levensverz.) dan zou
den die Inlanders in Indië terug
gekomen de opgedane kennis on
der de bevolking verspreiden en het
loon zou honderdvoudig ook door U,
Nederland geoogst worden door geko
men innige waardeering, hoogach
ting.- dankbaarheid en toewijding van
de Inlanders voor het .Nederlandsche
Rijk, dat zou genoemd worden in
waarheid: „Groot Nederland" en be
staande uit provinciën in Europa en
in Indië slechts één Rijiki zou zijn.

Waar zoo hier als elders meerdere
ontwikkeling, meerdere welvaart

Kompeii'.o slecht bij de bevolking
stond aangeschreven. Daar was re
den voor, omdat men eeuwen lang
in den Inlander slechts een werktuig
heeft gezien, om geld aan te verdie
nen.

Er ontspon zich nog een oogenbük
een gedachten wissel ing tusschen do
boeren De Braconnier en Saeys, waar
uit bleek, dat belden 't vrijwel eens
waren, over de stelling, dat de inland-
sche onderwijzers elk naar hun ge
boortestreek moeten terugkeeren.

De lieer Saeys maakte nog b&
zwaar tegen de terugbetaling der kos
ten door de opgeleide onderwijzers
mede ojj grond van de verplichting,
die Nederland aan Indië heeft.

De heer Soetan Casajan
gan weerlegde eenige- der gemankte
opmerkingen. Jlet opleiden, in Indië
zou niet voldoen. De inlanders blijven
daar in hun sfeer. Zij moeten er uit,
om gloed Mollundsch to loeren en..,
durven spreken. Spreker heeft do

v.» b IT I, 1,-G. l*l£, BCMÜÜil .Ulll'Bll I I i

meer behoefte en meer koopkracht jnoodzakelijkheid van het naar hier
met zich brengt, zal ook die begelei-1 hö'tioa oiKÏervondon. Een inlander, die

:llng indirect ten goede komen aan
Nederland en Ned. ondernemingen.

Geldbelegging bij het onderwijs
brengt nl, onschatbare rente op.
In de Indische, bladen plaatste ik,

in Indië is gebleven, heeft maar zel
den de vrijmoedigheid om Hollandsch
tegen een Nederlander te durven spre
ken. Hier heeft spreker zelf eerst die
vrijmoedigheid gekregen. Maar a's de
inlander in Indië blijft, gebeurt dit

Febr. 1,1,, een art. van gelijke reet. Daarbij komt nog de veel bree-

strekking om steun daarvoor uit In-
die.

Thans doe ik een beroep op de of
fervaardigheid van U. Nederlandsche
natie!

Gij, Nederlanders en rechtspersoon
lijkheid bezittende vereenigingen, zijt
zeker bereid, geiden voor het doei:
„Inlanders iu de gelegenheid te stel-1
len in Nederland ontwikkeling op te
doen voor 't aller noodzakelijkste:
liet ouderwijs, den handel en den
landbouw", bijeen te brengen in bo
vengenoemd fonds, waaruit de kosten
urmen bestreden worden, om telken
jare eenige Inlanders in Nederland
een hoogere ontwikkeling te geven
en tevens dienende voor de verbete
ring en uitbreiding van scholen in
Insuliude.

Op den steun van de vriendinnen en
vriendenvan ontwikkeling der In
landers, durf ik al bij voorbaat reke
nen, vooral ook wat de technische
quaestie het beteeren van zuik een
fonds betreft.

Wij Nederlanders vieren dit
jaar het eeuwfeest vam Nederlands
onafhankelijkheid; moge dan datzelf
de jaar 1913 het begin worden van een
geestelijke opleving van de sluimeren
de talenten van duizend en duizen
den Nederlandsche onderdanen in
Nederlandsch-Indië!

Wie der lezers van dit artikel sym
pathie gevoelt voor dit streven men
bedenke zich: „Ieder Nederlander
heeft belangen in Nederland en de
Nederlandsche hegemonie ligt in In
dië, dus geve daarvan blijk door het
«enden van hun naamkaartjes aan
onderget., opdat de eerste vergade
ring voor de vorming van de commis
sie en het Bestuur z.g.m. belegd kan
worden.

Deze zullen zich bezig houden met
liet opmaken van statuten en regle
menten enz.

En op den 30sfcen April overmor
gen zul een algem. verg. gehouden
worden tot vaststelling a an den
naam, het aantal op te leiden jonge
lui enz. zoo tegen de maand Juli-Aug.
1913 zijn zij alhier en kunnen zij ons.
feest mede vieren."

Hierop gaf .de heer Soetan Casa
jangan een overzicht van 't geen
reeds over dit denkbeeld van spreker
is geschreven en gesproken en ho9
in Nederland en Indië reeds veel
sympathie voor dit plan is betoond.

Daarna legde hij er vooral den
nadruk op. dat de verwezenlijking
van zijn denkbeelden moet beginnen
met het lager onderwijs. Onder waar
borg van een levensverzekering moe
ten de jonge inlanders naar Neder
land komen, daar voor onderwijzer
worden opgeleid, wat volgens spre
ker iu twee jaren kan geschieden en
kunnen dan als onderwijzer door het
gouvernement worden uitgezonden en
in eenige jaren de kosten der oplei
ding terugbetalen.

Gedachtenwisseling.

Er volgde op de lezing van den heer
Soetan Casajangan eenige gedaciïïen-
visseling.

De heer De Braconnier juichte
liet plan van den spreker toe. behalve
dat deze ae iiilandsche onderwijzers
als goiiverneiuentsftmbtenaten wil
uitzenden. Dan l<ere:kt men alleen,
dat die onderwijzers ambtenaren wor
den als cIo anderen en na een paar
jaar gaan werken voor positie en pen
sioen. Men moet krijgen inlanders,
die hun idealen behouden en niet op
gaan in 't ambtenaarschap. Zij moe-
niet blootstaan aan een stelsel
verplaatsingen, waardoor een
Dajaksch onderwijzer "bijv. terecht
komt op Celebes. V\ il inett onderwij
zers hebben, die het doel: opheffing
van den inlander, als ideaal -blijven
nastreven, dun moet men hen terug
laten gaan naar hun e'gen landstreek.

)e heer 13 r o n d g e e s t maakte

opmerking, dat de inlanders in Ia-
zelf de oi.derwijwvsaete kunnen
behalen,

Do heer S a e y s spyak naar aanlei
ding van hot betoog van den heer
De Braconnier. Dit de onderwijzers
ambtenaren werden, behoefde volgens
spreker geen zerg le baren. Men
moest niet alle ambtenaren, vooral
niet deze nieuwe groep af melen, naar
hetgeen men gewoonlijk van 't amb-
teuuarriijk-sysieem ondervindt,

Het zou. natuurlijk dwaasheid zijn,
als men een dajakscli onderwijzer
stuurde naar de Chrisielijke Alfoeren.
Maar men mag toch niet aannemen,
dat de Regeeriiig zulke dwaasheden
zou begaan. En beging zij die toch.
dan zou men haar moeten dwingen,
om den goeden weg te kiezen.

De spieker wees nog op het moreele
van het

huid.

dere ontwikkeling, die men hier krijgt
en het voordeel, om ©en geheel En re
peesche school te doorloopen.

Dal spr. voor de eerste inlanders,
die nu uitgezonden zouden worden,
twee jaar studio voor de onderwijzers-
aele voldoende vindt, ligt hieraan, dat
doz© reeds de voorbereidend© studie
achter den rug heeft.

Aan 't slot der vergadering dankte
de heer Boissevain don spreker
voor zijn voordracht en wekte op tot
de deelneming aan dc vergadering in
Den Haag o\ er het plan voor de stich
ting vun het besproken Instituut.

Naar het kamp.

De compagnieën van het Ie en lit
Bataljon 10e Regiment Infanterie al
hier c-n van tiet Ie Bataljon 21e Reg.
Infanterie te.Hoorn, waarbij in Ja
nuari j.L de miliciens werden inge
deeld, zullen tot een detachement ver-
eenigd, van 13 tot cu met 2u Mei e k.
schietoefeningen houden in de leger
plaats bij Harskamp, onder leiding
van den mujuor Vogelsang.

De muziek van bet 10e Regiment In
fanterie gaat mede naar hel kamp.

Typografen.

In de Maandagavond gehouden ver
gadering van de afdeeling Haarlem
van den Algemeen-en Nederktndschen
Typografenbond werd door den voor
zitter, den heer M. H. Groeuendaal,
medegedeeld, dat het congres dit jaar
te Haarlem zal worden gehóuden in
de groote zaal van het Brongebouw
op 15 en 16 Juni a.s.

Door de commissie tot nazien der
boeken van de beide penningmees
ters werd medegedeeld, dat zij da
boeken in de beste orde hadden be
vonden.

Door den secretaris, den heer C. C.
v. d. Bergh werd daarna het drie-
maandelijksch verslag uitgebracht,
waaruit-■•'bleek, dat de afdeeling in de
afgelóopén drie maanden weer met
een groot aantal leden was vermeer
derd, tevens dat eenige bestuursver
kiezingen hadden plaats gelhad.

Door de penningmeesters, de hee
ren F. Kecrwolf en \Y. G. Bannink,
werd het financieel verslag uitge
bracht, waaruit bleek, dat de afdee
ling een voordeelig saldo heeft.

Voor de commissie tot nazien der
boekeu werden een 3-tal leden be.
noemd.

Van het. Haarlemsch Arbeiders-Se-
cretariaat was een schrijven ingeko
men inzake deelneming aan de 1 Mei-
betooging en den 1 Mei-avond.

Na breedvoerige besprekingen werd
besloten, dat de afdeeling wederom
aan de betpoging zal deelnemen met
iiig&r bnier, en werden de leden opge
wekt tegenwoordig le zijn.

Na nog eenigo besprekingen van
huJshouUelijkcn aard werd dc- verga
dering gesloten.

Concours.

De muziekvereniging „Vooruit
gang", directeur de heer Hariot, zal
deelnemen aan het concours (te hou
den te Gouda op den eersten Pink
sterdag! van den Bond van Arbeiders-
Muziekvcreenigingen in Nederland.

De muziekvereeniging zal deelne
men aan den marsehwedstrijd met
„Le Dandi Pas Redouble", van W.
Perk, en aan het concours met het
verplichte nummer, Geiria (Fantasie
originale) van F J. Sc-weicsberg, en
als vrij nummer Le Reconnaissance,
van V. J. Benaar.

Adspirantenclub.

Zaterdagavond vergaderde in het
gebouw .Vooruitgang", Sniedestr.,
alhier, de adspirantenclub van de
Ned. Ver. tot nfsr.hnffino- van alcoh.
dranken, waar door onzen stadge
noot. do heer A. Klok Czn. werd ge
sproken over het onderwerp: Onze
Strijd.

Op duidelijke en begrijpelijke wijze
behandelde spreker dit onderwerp, er
op wijzend Ihoa den geheel-onUiou-
dingsstrijd wint. en hoe dozen meer
en meer- veld wint.

Door eenige belangstellende leden
der afd. Haarlem werd de vergade-
ring bijgewoond.

„EFFATHA".
Maandagavond vergaderde in het
gebouw .Tiet Blauwe Kruis" de af
deeling Haarlem van „Kffatha", Ver-
eeniging tot bevordering van christe
lijke opvoeding en onderwijs van doof
stomme en Minde kinderen en jonge
lieden, gevestigd te Utrecht.

Daar het afdeelingsbestuur demis
sionair was, werd vergaderd ouder
leiding van Ds. J. Vcnk, te Maassluis.
Tot nieuwe bestuurdcren der af-
.deeling werden verkozen «le heeren

plan- vereffening van de;Mr. A. Bruch, W. F. van Dijk. Dr. 1L
e wij aan Indië hebben. Groenendijk, arts, J. G. E. du Mar-
jWant 't is toch wel algemeen bekend, ehie van Voorthuijzen en Mej. 13.
merkte de beer Saeys op, dat Jan Richters.