|Uiiitenlaiidsc!i Overzicht
ge Saikaii-vBlkaan kom! tot rust
Dc Skoetari-quaeslie nadert kaar
oplossing.
De algemecnc opvatting is dat de
Skoetari-quaeslie door 'l toegeven van
Montenegro (mgn weel, dat .Montene
gro 't JoL win Skoetari in handen van
2e mogendheden heeft gelegd, weten
de, dat die mogendheden bepaald
hebben, dat S koe tori niet aan Mon
tenegro mag blijven) tot oplossing is
gekomen.
De Bei'ljjiische correspondent van
d „Köln. 2.tg." merkt op„Koning
Nikila en zijn regeering hebben het
misdadige spel opgegeven, daar zij j
inzagen, dat op de oneenigheid van
Europa niet meer te hopen was. liet
reeds halverwege getrokken zwaard j
Oostenrijk-Iiongarije wordt in
drsciieede gestoken en Skoetari heeft
ppgélioudeii, het brandpunt van de j
belangstelling der wereld te zijn. Ook -
dit incident in de Balkansinten is
olgen voorbijgc-
gaan: Weliswaar heeft Oostenrijk er j
"zin cijfers te berekenen schade van
i eveneens de, wat de Fransche
•chtspraak noemt „lort moral". De
schuld hiervan ligt in de omstandig-
beid, dal Europa er niet rcclittijdig j
toe was te bewegen, zijn slem wt-r- j
fctlijk krachtig te verheffen. De krach
tige taal in de „Nordd. Allg. Ztg." was
uiftt de uitdrukking van pessimisme,
mar zij had ten doel, de ophelde-
van dc-n toestand ie hespoedi-
tgeii. Dat nu eindelijk die ophelde
ring is gekomen, is liet resultaat van
de eindelijk van alle zijden getoonde
energie en zal nu hopelijk de gerust-
(Steiling brengen, waarop men overal
Izo.j vurig wachtte."
I Aldus de ofückeuse Duitsclie opvat
ting.
De opvatting in Engeland is even-
itt, dat blijkt uit de verklaring door
minister Asquith in het Lagerhuis af
gelegd. (Men zie ons vorig Overzicht.)
Dc Albunische quucslic.
Intusschen blijft er nu nog de Al-
[baueesche quaestie, ontstaan door het
ïlredeu van Essad-pasja.
Zal deze quaestie nu nog tot ecu mi
litair optreden van OosUmrïjk-Hon-
garije en Italië leiden
Er komen reeds aanwijzingen, dal i kam,
bet zeer waarschijnlijk zoo ver niet kunnen
noesche politiek der monarchie, haar
houding gedurende den loop van den
Balkanoorlog alle gewenschte aan
wijzingen verschaft. Oostenrijk-Iion
garije en Italië zullen niet in gebreke
nugen blijven Albanië te steunen,tot
lift zich aileeit kan redden. Dat on
derstelt noodzakelijk een ontplooiing
van militaire macht, die evenwel
slechts -een oorlogszuchtig karakter
zou aannemen als bewaarheid wordt,
dat Essad-pasja en Djavid-pasja het
voornemen hebben om het Aibanee-
sche programma van Oostenrijk-Hon
garije en Italië illusoir tc maken.
Waarom Montenegro toegaf.
Zeker voornamelijk door de oorlogs
bedreiging van Oostenrijk-Iiongarije
en Italic. Maar ook door andere oor
zaken.
Uit Catlaro wordt geseind „Tot het
toegeven van Montenegro zal ook de
omstandigheid bijgedragen hebben,
dat de invloed van de blokkade op
het verkeer zeer onaangenaam merk
baar werd. Er was gebrek aan levens
middelen en andere noodige artike
len. Maandagmorgen moest de eloc-
Irische verlichting van Cettinje ge
staakt worden, daar er gebrek 'was
aan steenkolen. Ook de petroleum
raakte op. In de particuliere huizen
werden sedert eenige dagen kaarsen i
gebrand, doch deze voorraad raakte j
regeeringen daarop wordt tegen Den-1 stonds in staal waren rustig to over-
doïdag verwacht. I wegen, wat het onderhavige voorstel
De eerste paragraaf steil hel feit va,. V,vt practise!.- hun bracht? Uit dü
vast, dat vrede en vriendschap tos- uitlatingen, waarop in het Voorioopig
achln do oorlogvoeren,Ion zijn lior- j V(ir3,a„ ,verd l.leok -
steld.
De tweede bepaalt, dat Turkije
gebied bewesten de lijn Enos
Midia zal afstaan.
In een ander artikel verklaren de
oorlogvoerenden, dat zij overeenko
men de vaststelling* van de grenzen
en de regecring van Albanië over te
laten aan de groote mogendheden.
Kreta wordt afgestaan aan Grieken
land, terwijl de beslissing over het
lot van de Aegeïsche eilanden en
van „Mont Athos" wordt overgelaten
aan de beslissing der groote mogend
heden.
De zesde paragraaf bepaalt, dat allo
financieelo en economische quaesties,
die uit den oorlog voortvloeien,- zul
len behandeld worden door de finan-
cieele commissie, die te Parijs samen
komt.
Ook worden bepalingen gemaakt
voor het sluiten van speciale conven
ties betreffende quaesties van juris
dictie en andere dergelijke zaken.
Terwijl de andere Balkanstnten
worden geacht deze ontwerp-voor-
waarden aan te riemen, wordt in
ikscho kringen in Londen ver-
nen de voorstelers zonrmVlaar, dat
niet aan allen de werkelijke strek
king en practische draagwijdte van
dit wetsvoorstel voldoende duidelijk
was, en zij oord-celen dat menige grief,
in eerste ontstemming geuit, bij late
re kalme overdenking, zelfs-hun die
z euitspraken, niet in alle opzichten
meer gegrond zul zijn voorgekomen.
Anderzijds waren de voorstellers
zich er bij voorbaat ten volle van be
wust! dat geenszins alle tegenstanders
van hot verworpen wetsontwerp door
de daarin gebrachte wijzigingen tot
voorstanders zouden worden bekeerd.
Voorstellers beloogen in dit verband
verder dat, wordt hun voorstel wet,
cle werking in de praktijk slechts i.n
één enkel, echter wel gemotiveerd op
zicht verschillen zal van de werking
wélke het verworpen ontwerp, ware
d.ii tot wet verheven, zou hebben ge
had.
Verder zetten zij uitvoerig de gron
den uiteen voor hunne meening dat
er, na verwerping van het vorige
wetsontwerp, voor gebruikmaking
van hun recht van initiatie! alle nnr.-
,v-„ - red, dat Griekenland niet onvv;
woneens uitgeput. Ook was er ge- schijnlijk eerst eenige zekerheid zal
brek aan benzine, zoodat de perso- i vragen betreffende de Aegeïsche el-
lion- en goederenautos niet meer I landen en du grenzen van Epirus. leiding was, waar zij tot de overtui-
naar Cattaro konden komen." Gseil VFOUWSilkleSFCCbtlilEngeiaïld giug Warcm gekomen, dat. müs onder
Als Montenegro Skoetari aan de Ia overeenstemming met de belof-bijvoeging van een vervoerverbod
ï.eoftCOnc.v<-i"e«even zal de°"blokkade le' die dü l<-''-'"'i"S verleden jaar gafhetwelk bij de behandeling door nlc-
l,ecfl Zf ^.1?.'Je de intrekking van de kiessvet, manJ was V0Cir,,iteld ,,e.
l.ecft zij g. h gvuhcid gegeven tot be-j van tW€e minderheden alsnog
rciadslagiiiR in t Lagerhuis over het
wetsontwerp voor vrouwenkiesrecht, kon. io-emoet gekomen woic e zon-
dat door gewone leden van het Huis
is ingediend cn ondersteund werd
door groepen liberalen en unionisten.
Het ontwerp zou bij aanneming kies
recht aan zes millioen vrouwen geven.
De eerste minister Asquith sprak
er tegen, minister Grey er voor.
Beulen zetten uiteen, dat dit
zal komen. In verband hiermede is
_:cn artikel in de Italiaansche „Tri-
buna" van belang. Dit blad schrijft
[thans: „Men kan het gevaar voor oen
[optreden van Oostenrijk-Hongarijo te- j
gen Montenegro wel geweken achten,
ttilljaris wat de Skoeiari-quacsiie be-
ill'oft. Wat aangaat dequaesiie om- -
treut de, orde in het bihnerilund van
.Albaniër Oostenrijk-Iiongarije en Ita-
Hid hadden in beginsel besloten, daar
van de kust worden opgeheven.
Uit Cettinje wordt aan de „N. R.
Ct." geseindAlle prinsen van het
koninklijke huis, ministers, hoofdof
ficieren van het leger en burgerlijke
hopgwa ar dig lieidshëkleeders hebben
de zittingen bijgewoond, aan het slot
waarvan de kroonraad, gepresideerd
door den Koning, zich uitsprak voor
den afstand van Skoetari.
In de eerste zitting bc-gon de Ko
ning met uiteen té zetten in welken
moeilijken toe-stand Europa Monte
negro plaatste door den eiscii tot on
verwijlde ontruiming van Skoetari.
j llij voegde er bij, dat uitstel eener be
slissing onmogelijk was, indien men
niet opnieuw' in een oorlog gewikkeld
wilde worden, die veel ernstiger zou
zijn dan de pa's afgeloopeue.
Daarna gaven achtereenvolgens de
generaals hun meening te kennen.De
meerderheid verklaarde zich voor on-
mïddetlijken afstand van Skoetari en
staafden hun meening met redenen
van militairen aard. Zonder twijfel
zeiden zij zouden de Montenc-
grïjneu met geestdrift een nieuwen
strijd tegemuet gaan, maar geestdrift
alleen kan niet lot overwinning lei
den. Twee oorlogen vlak achter el-
is meer dan het rijk zou
ragen.
De burgerlijke autoriteiten waren
het om redenen van polïtieken" aard
eens niet de generaals, maar de mi
nisters doelden hun meening niet.
Kroonprins Danilo bepleitte met
groote warmte voortzetting van den
tegenstand, zelfs me.l de wapenen,
iifdierumeh ons aanvalt aldus re
deneerden de iriuiistëïs zullen wij
zekér niét 'alléén slaan en bovendien
l het iiog geru'im dn tijd duren, voor
een bezelling'scarps to landen-, om j een builehlaiïdsctr legér er toe- over-
den normalen toestand te herstellen
en den nieuwen staat de kracht te
verschaffen, die hem ontbreekt, en 0111
hein deh eerbied voor de grenzen te
verzekeren, "die de Loiidcnsche con
ferentie had
treden werd
ten gevolge van liet' gerucht, dat Es-
gaat onze grenzen ov.er..-te Trekken.
De Koning sloot den kroonraad, na
do argumenten- der ministers aange
hoord te hebben.
Zijn gelaat drukte den ernst der
vastgesteld. Tot dit op- j overwegingen uit, die zijn brein be-
b.esloten, voornamelijk zig hielden.
an het' gerucht, dat Es- j Den volgenden morgen verklaarde
sad-pasja zich tot koning van Albanië de Koning bij de heropening der zit
bad uitgeroepen en dal Djavid-pasja j tmg van den Kroonraad: Een lang-
naar Valona marcheerde, om het tc j durige strijd heeft in mijn gemoed
bezetten. Uit de lieden ontvangen he- plaats gehad. Nooit tijdens mijn 50-
richten echter blijkt, dat Essad-pasja
zijn troepen wil inschepen cn dat
jarige regeering ben ik ten prooi ge-
aan een dergelijke wanhoop.
Djavid-pasja gedwongen zal zijn liet- jit ben besloten den lijdensbeker tot
zelfde te doen. De grootvizier heeft den bodem te ledigen. Ik word
eneraals bevolen onmiddellijk
naar Turkije terug Ie koeren. Het is
waarschijnlijk, dal deze, ais ze verne
men wat tegen hen in Taianlo en
Daluiatie wordt voorbereid, zich zul
len haasten hun vredelievende he-
dctlir.gc-u te toonen. Indien nu
dwongen te wijken en van Skoetari
afstand te doen, van Skoetari, den
j meest geliefden droom van mijn jou-
ge jaren, van Skuetari, dat voor Mon
tenegro hel heldhaftige verleden en
I oen gelukkige loskom si- verzinnelijkte.
De ministers verklaarden den
Essad-pasja het met Komal-lley eens ning, dat zij zich', volgens de grond-
wordt en Djavid zijn troepen naar v.Tt van het lijk. met alle verant-
Auatoüë laat vertrekken, zou de bc- woordelijkheid beiastleö,
leekenis van de. Ooslcnrjjksch-Iluli-j De Koning hernam: Ongetwijfeld
aausche expeditie belangrijk minder 2jji gjj tegenover de Kamer vcrant-
Vvjidc-ii, wellicht zelfs zou deze ge- woordelijk, maar ik hen het tegeu-
lieel vermeden kunnen worden. Ilultè üver (j0,i En door de MónLenegrijnen
heeft geen veroveringsplannen, daar j i.ui jk van geslacht lot geslacht
het een uiterst vredelievende staat
ü::- slechts verlangt zijn handel en
iudustrie te kunnen ontwikkelen. Nie
mand zou gelukkiger zijn dan Italië,
ifidien na de regeling der Skoetart-
Quacstic de onrust zou bedaren over
de veiligheid in Albanië, dat reeds een
erkende voorlöopge regeering heeft,
die men, indien ze de kracht daartoe
heeft, de taak en de eer kan overlaten,
het bestuur van den nieuwen staal in
te richten."
Uit dit artikel in het officicuse blad
fllijkt wel ten duidelijkste, dut men
iu Italië volstrekt niet begeerig is
zich in een Albaneesch avontuur te
hegeven en daar vermoedelijk in
Oosteiirijk-Iloiigarije ook wel langza
merhand de liefhebberij voor een op
treden in Albanië, nu dit met mede
werking van Italië zou moeten ge
schieden, zal bedaren is men waar
schijnlijk niet te overdreven optimis
tisch als men verwacht, dat nu na ko
ning Nikila's toegeven de verdere op
lossing der bestaande moeilijkheden
langs diplomatieken weg zal geschie
den.
Hoe zal 't nu met Skoetari gaan 7
Uit Weenen werd aan den „Berliner
Lokal Anzeiger" geseind„Waar
schijnlijk zal de overgave van Skoe
tari aan de mogendheden op deze
wijze plaats hebben, dat de interna
tionale vloot in do Albaneesch-Mon-
tonegrijnsche wateren troepen landt,
en cle admiraals met den oudste (den
Engelschman Burney) aan het hoofd,
zich naar Skoetari begeven, waar
waarschijnlijk de gouverneur hun de
sleutels plechtig zal overhandigen.
Ban zal men in Skoetari cn dc on
middellijke omgeving een veiligheids
dienst organjseeren en afwachten,
of Oostenrijk-Iiongarije 't nog noodig
vindt met militaire macht op te
treden.
Het „Neue Wiener Tageblalt" ver
klaart, dat voor de toekomstige Aiba-
ige punt was waaromtrent z;j het
zeven en twintig jaren oneens wa
ren geweest en verklaarden, dat, of
schoon de regeering .verdeeld was
over de mérites van de zaak, over
eenstemming was verkregen ten op
zichte van de wijze van handelen, die
ge. olgd was bij de behandeling van
hel kiesrecht voor vrouwen.
liet ontwerp werd verworpen met
2C6 tegen 219 stemmen.
Dus geen vrouwenkiesrecht.
Nu zullen de suffragettes zich nog
meer gaan roeren.
Allerlei
UIT C1HNA.
Een belangrijk besluit heeft de Chi-
nec-sche Kamer genomen. Met aan
zienlijke meerderheid is het concipt-
con tract voor de z.g. vijfmogendhe-
den-Ieening, waarvan de onderteeke-
ning voor eenige dagen heftige pro- i
testen uitlokte, voor onwettig ver-1
kluard.
De .waarnemende eerste minister,
putte al ziju argumenten en zijn rode-
kunst uil om de onderteekening te
rechtvaardigen, op grond, dat ze was
.geautoriseerd door den vroeger en
Raad van Advies. Hij sprak voor
doöve -ooren en na een heftig debat,
dat vijf uur geduurd had, was de mi
nister uitgerodeneerd on verslagen.
Niet minder dan 229 van de 372
aanwezige leden slemden voor een
motie, waarin gezegd werd. dat de on
derteekening van het loeningscontract
onwettig was en een ernstige schen
ding van de grondwet.
De gevolgen van deze beslissing
zijn op het oogenblik nog moeilijk te
voorzien,
moge toch bij het vaststellen van zijn.
eindoordeel niet vergeten zeggen
de voorstellers dat de ernstige ze
delijke en hygiënische nadeden, wel
ke dc tegenwoordige continueelc
nachtarbeid in het bakkersbedrijf
noodzakelijk met zich brengt, bij ver
werping van dit wetsvoorstel zullen
bestendigd blijven.
VERBETERING POSITIE PERSO
NEEL DER ZEEMACHT.
Blijkens bet ofdeelingsverslag dor
Tweede-Kamer over het wetsontwerp
verhooging van het Vle Hoofdstuk
der Staiitsbegrooting voor het dienst
jaar 1913 eif verhooging van het le
Hoofdstuk der begrooting van uit
gaven van Ned.-Iüdië voor het dienst
jaar 1913 betuigde men vrij algemeen
zijne ingenomenheid met cle indie
ning dezer ontwerpen, welke de strek
king hebben de bezoldiging van het
personeel der zeemacht te versterken
en bracht men de Regeering dank
voor de spoedige inlossing van hare
belofte om tot een algemeene trakte
ment s herziening over te gaan, ver
trouwende men daarbij dat zij het
hare er toe zal bijdragen om de
openbare beraadslaging nog vóór hel
a.s. reces mogelijk te maken.
Ook kon. men zich in het algemeen
vereeuigen met de beginselen, waar
van de regeering bij bet ontwerpen
der regeling is uitgegaan.
Tegen enkele detailpunten werden
evenwel bezwaren ontwikkeld.
PENSIONEERING GEMEENTE
AMBTENAREN.
Het bestuur der Vereeniging van
Nedc-rlandsche gemeente-ambtenaren
verzoekt aan de Kamer de amende-
mcnten-Treub c.s. en de Geer aan te
nemen.
DE HEER VAN IDSINGA.
Dc heer Van Idsinga, lid der Twee
de Kamer voor Bodegraven, die zeer
gcruimen tijd wegens ongesteldheid
do vergaderingen der Kamér niet
tmefi bijgewoond, nam gisteren deel
aan de stemming over het kustverde-
digingsontwerp.
Hij is blijkbaar nog niet geheel her
steld, want hij hield het hoofd ge
dekt en verliet dadelijk na de stem
ming de vergadering wéder.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij koninkl. besluit is met ing. van
I Juni benoemd tot gewoon hoog
leeraar in de fac. der rechtsgeleerd
heid aan de Rijksuniversiteit te Gro-
l ningen, tot het geven van onderwijs,
s naast het asrrarisch recht, in burger
de concurrentie-verhoudmgen zooda- djll rocht, burgerlijke rechtsvordering,
nïg gewijzigd wei-den, dat vele pa- I encyclopaedic der rechtswetenschap
troons zeer ernstig nadeel zouden on- en wijsbegeerte van het recht, mr. I.
dervinden, ja zelfs hun bedrijf ge- B. Cohen, thans buitengew. hoogl.;
heel ten gronde zouden zien gericht, de hoogleeraar mr. J. Simon van der
Aa ontheven van het geven van on-
derwijs in de wijsbegeerte van het
rechtde hoogleeraar mr. dr. C. A.
Verrijn Stuart ontheven van het ge-
der dat aan da c-igenliike strekking
van" het ontwerp iets veranderd werd
en een voldoende anijerderheid voor
een aklus geredigeerd wc-isontw-trp
zijn te vinden.
Of de indiening van dat wetsvoor-
j stel wel geael t mag worden aan de
Regeering welgeval)ig te zijn,
de voorstellers onbeantwoord. Dit
zal eerst kunnen blijken nadat het
door de Staten-Generaal is aangeno
men
Hierna begeven zicli de voorstellers
in een zeer uitvoerig betoog ter ver
dediging van bet vervoerverbod en
ter bestrijding hiermede in verband
van de meening dat de Staat wel den
nachtarbeid der gezelion zou mogen
erbieden, maar wanneer daardoor
Binnenland
vloekt worden, hoewel ik door
verzottelijken tegenstand mijn reeds
zoo zwaar beproefd volk een vrcese-
lijken dood zou hebben gewijd.
Er jjlijit mij geen straaltje hoop
over, niet de minste kans om tegen
den wil van Europa mijn ziens'
te doen gelden.
Laat ems dus liet kleinste van twee
kwaden kiezen.
Nadut de Koning gesproken huil,
deelde Martinowits mede dat hij en
zijn auiblgenooten hun ontslag in
dienden.
T oen nam de Koning een pen en
schreef in het Fransen het reeds be
kende telegram aan minister Grey.
Toen hij de pen neerlegde, zag
men dat hij weende.
De getuigen van.dit historisch too-
neel waren diep bewogen.
De stemming in Montenegro.
Uit Cettinje wordt geseindliet ont
slag van het kabinetrMaiTinovitsj
deed onder de bevolking reeds be
duchtheid ontstaan voor het lot van
Skoetari. Het bericht dat de koning de
stad in bandon der mogendheden stel
de, een bericht dat zich spoedig ver
spreidde, wekte groote ontroering.
Do geestdrift die na den val van
Skoetari waa ontstaan, veranderde in
diepe neerslachtigheid. Allen vroegen
zich af waarom Montenegro zoovele
duizenden soldaten opofferde, nu liet
geen ander voordeel kreeg dan de be
vrijding van Albanië van het Turk
se he juk, en die bevrijding slechts zal
leiden tut de vorming van een onaf-
haiikclijken slaat.
Da vredesvoorwaarden tusschen
Turkije en de Balkanstaien.
De Lon'densclie ambassadeurs heb
ben hun regeeringen Iu kennis gesteld
niet de ontwerp-vredesvoorwaarden,
die opgemaakt zijn als resultaat van
de onderhandelingen tusschen de am
bassadeurs. De goedkeuring van de
TWEEDE KAMER.
PENSIQNNEER1NG VAN GEMEEN
TE-AMBTENAREN, ENZ.
Een derde nota van wijziging is
door de Regeering ingediend, om in
art. 35 van genoemd wetsontwerp een
wijziging aan te brengen, welke aan
bevoling verdient uit een billijkheids
oogpunt en waaromtrent de Regeering
verder zegI: Wanneer een vrouwelijk
gemeente ambtenaar, die door haar
huwelijk ophoudt gemeente-ambte
naar te zijn. ite gdStorle pensloensbe-
iiragen terug ontvangt; behooren de
ze ook te worden teruggegeven bv.
aan de weduwe van een gemeente
ambtenaar, die, hertrouwd zijnde met
een niet-gemeeuie-aiubtcnaar en daar
door gemeente ambtenaar geworden
zijnde, die hoedanigheid door 't over
lijden van haar lateien echtgenoot
•.oiliest.
BAKKERSWET—AAI.BERSE c.s.
De hoeren Aalberse, De Geer, Pas-
sicors, Dujmaer van Twist, De Vis
ser en Van der Vooit van Zijp hebben
hun Memorie van Amwoovu ingezon
den op bet ttfdeelingsverslag dei
Tweede Kamer nopens hun wetsvoor
stel, houdende beperking van Zon-
dagsarbeid en nachtarbeid in brood-
bukkerljcn en van den arbeidsduur
van bakkersgezellen.
Met leedwezen namen do voorstel
lers kennis van do verklaring dat
hoewel verscheidene leden hun in
stemming betuigden toch vete le
den, hoezeer zij ook den geest waar
deerden die uit do indiening van het
wetsvoorstel sprak; do poging, door
do voorstellers gedaan, niet koudon
toejuichen, omdat die leden, dc .kans
van slagen zeer gering achtten en om
dat zij betwijfelden of het door de
voorstellers genomen initiatief uit een
oogpunt van parlementaire gebrui
ken wel goedkeuring kon verdienen.
Zicli hierop verdedigende, beloogen
voorstellers dal al valt niet geheel te
ontkennen dat in do kringen der
werkgevers <mi gezellen weinig van in-
s ..mining ni-jt dit wetsvoorstel is ge
bleken, toch uan dit feit een te groot
gewicht werd gehecht.
Voorstellers toch vragen of het niet
begrijpelijk was, dat de warme voor
standers van het verworpen wetsont
werp in hunne teleurstelling niet aan-
niet bevoegd zon zijn, door eenigen
maatregel deze ongewemsclite en tc i
betreuren -gevolgen van het verbod
van nachtarbeid te voorkomen. 1
Voorstellers geven niet too dat het
niet mogelijk zou zijn een principieel
verschil 'tusschen 't verbod van pa-
tro.ohsarbé'id en het vervoerverbod
aam te wijzen, en dat het derhalve
-onbegrijpelijk, 'zou zijn, hoe tegen
standers van het eene met het ande
re zouden kunnen medegaan.
Hoewel dps .wetsontwerp en wets
voorstel/ixi jjrinoipe ten zeeïste op dit
stuk verschillen, zal de -practische
uitwerking'; vdii'beide vrijwel gelijk
zijn in dat' opzicht, dat palroons-
nachtarbeld.-, zeer weinig meer zal
voorkomen." Voorstellers beschouwen
dat echter niet als een grief, maar
veeleer als een voordeel van hun
vooi'SteL
i vei'band met de beschouwingen
ixx liet afdeelii geverslag gewijd aan
de vraag welke gevolgen het vvets-
voorstel in de praktijk zal hebben,
zetten voorslel!ei~s uiteen, dat afscliul-
j van nachtarbeid in het klein- en
middenbedrijf tol een gewijzigde
werkmethode moeten leiden. Dat zou
echter evenzeer bij aanneming van
het verworpen wetsontwerp het geval
zijn geweest, geiij'k dn oók het geval
zou geweest zijn met andere als ge
volgen van het voorstel-AaJierse
in iiet afdeeiingsverslag aan geui
te, met name o.a. de vices, dat groo
te kapitaalkrachtige bedrijven niet
zuilen nalaten winkels op te richten,
naar welke des avonds liet pas ge
bakken brood wordt overgebracht,
hetwelk dan in de vroege ochtend
uren dus vóór het uur waarop het
vervoerverbod eindigt u.t die win
kels zal worden verkocht tot schade
van de middenbedrijven.
Voorstellers geven niet toe, dat de
controle op de naleving van het ver-
vceryerbod zoo veel bezwaarlijker
zoude zijn als die op de naleving van
tal van andere bepalingen der Arbeids-
axi onderwijs in de encyclopae
dic der rechtswetenschap, en de
hoogleeraar mr. J. Kosters ontheven
van het geven van onderwijs in bur
gerlijke rechtsvordering en is hem
opgedragen, behalve de ré.eds door
hem gedoceerde vakken van burger
lijk recht en handelsrecht, het geven
van onderwijs in het int. privaatrecht.
Js alsnog b'enoenxd tot lid van de
Sta a tscommissl e voor drin kvvatervoor-
zien.lng, E..D. van Dissel, insp. Staats-
bosschen en -ontginningen le Utrecht.
Is niet ingang van 1 Sept. aan dr.
J. E. Enklaar, op verzoek, eervol ont
slag verleend als leeraar R. H. B. S.
te Utrecht.
Bij kon. besl. Is met ing. van 2 Mei
bevorderd tót luit. t. z, 2e kl. bij de
Kon. Marine-res. de adelborst le kl.
bij die reserve, J. ten Klooster.
POGING TOT BEROOYING.
Men meldt ons uit. Amsterdam:
Toen hedenmorgen een omstreeks
GO-jarige vrouw-het postkantoor ver
liet, waar zij een aangeteekend stuk
had gehaald, werd zij aangesproken
door een net gekleed persoon -.an
omstreeks 20-jan"gen leeftijd, die liaar
den brief oulrukte en het op een loo
p-ui zette. Hij werd evenwel gegre
pen en aan de poïilie overgeleverd,
d:e liem onder grooien toeloop van
n.euwsgierigen, naar het bureau St.
I'mteishal overbracht.
Volgens employe's van het postkan
toor "zou de gearresteerde dezelfde
persoon zijn, die geruiinai tijd gele
den een jongen, dxe eveneens in het
postkante or was geweest, van een
portefeuille bex-oofde.
Z. K. H. PRINS HENDRIK.
Van welingelichte zijde seint
ons uit Hohemark:
Naar wij vernemen liceft H. M. de
Koningin den -eider van liet sana-
torium te Hohemark, waar Prins
Wat den. wénsch betreft, dat het iiendrik genezing zocht vcor zijne
ontwerp niet iu openbare behandeling I neuralgieën. Prof. Friediatider. ï>e-
woi'dfc gebracht, wanneer de kansen j giftigd niet bet commandeurskrui
op aanneming niet goed staan, z.iju de Huisorde van Oranje.
voorstellers, hoezeer hiermede iu-
stemmende, van meening, dat het on
mogelijk zal zijn daaromtrent vooraf
zekerheid te verkrijgen. Trouwens
niet zij liebbcn te beslissen, of cn
wanneer hun wetsvoorstel in open
bare behandeling zal komen.
Ook na rijp beraad blijven de voor
stellers van meening, dat het niet
raadzaam zou zijn, thans verder te
gaan- met aanbrengen van wijzigin
gen in bet ontworpen wetsontwerp,
dan de noodzakelijke dooi' hen aan
gebrachte, Eu zij zetten ten slotte uil
een, dat de tegen liet wetsvoorstel
aangevoerde 'bedenkingen, bon niet
overtuigd hebben, dat hun voorstel,
wet geworden, zoodanige practische
gevolgen zou hebben, clal het doel
niet zou worden bereikt, of, hoewel
bereikt, gepaard zou gaan met on-
ov erkom el ij ke moei 1 ijklieden'.
Ook uitvoerige besprekingen, ge
houden met mannen uit het brood-
bakkersbedrijf, die aan voorstellers
verzocht hadden, liun bezwaren mon
deling te mogen toelichten, hebben in
die meening geen verandering ge
bracht, integendeel hen versterkt in
hunne overtuiging, dat een andere,
praclisch betere oplossing van het
vraagstuk niet te vinden is.
Wie ter wille van mogelijke door
de voorstellers óf geheel ongegrond,
óf sterk overdreven, óf vaak gemak
kelijk te ondervangen geoordeelde
bezwaren niet aanstonds geneigd
mocht zijn geweest zijn instemming
met hun wetsvoorstel te betuigen,
Omtrent den toestand van Pi-in*
Hendrik kan worden gemeld, dat Z.
K irdie ter beëindiging van zijn
ontvettingskuur na zijne terugkeer
uit Den Haag nog eenige weker
lu>t sanatorium zn! verblijren, zicli in
uitstekenden toestand bevindt.
BOND VAN NEDERT.ANDSCHE
'ARCHITECTEN.
Het bestuur von den Bond van No-
derlandsehe Architecten is krachten?
do laatste verkiezingen samengesteld
als volgt.Tos. Th. J. Cuy.pers. Amster
dam. voorzitter,T. E. v. d. Pek, Am
sterdam, onder-voorzitterIs. Tnge-
jki.1iI. Amsterdam, secretaris: R-orm,
v, <1, Kloot Mey.lmrg. Voorburg, 2de-
sorro'taris A. 0. Smits, Heemstede,
penning-moester P. G. Buskens, J. P.
Slok Wzn.j Rotterdam, leden.
ARMENRAAD.
Voor Gouda is een Armenraad inge
steld.
WINKELSLUITING.
De gemeenteraad van Kampen
I sprak zich uit tegen verplichte wil
Uit de Omstreken
SANTPOORT
PROF. EERDMANS' VERKIEZINGS
REDE.
In *t café van den heer Enzerink
nan den Rijksstraatweg te Sant
poort. hield Prof. Eerdmans Dinsdag
avond een verkiezingsrede.
Na een korte aanstipping van het
tot-starid-komen der coalitie cn con-
utratio, besprak Prof. Eerdmans de
houding der drie Rechtsche partijen
bij het sluiten der coalitie.
Daarna kwam dc spreker tot zijn
eigenlijke rede, waarin hij de belang
rijkheid van de verkiezingen voor on
ze nationale eenheid aan het licht
stelde.
De 80-jarige oorlog heeft aan ons
volk een vrijheid gegeven, die meer is
geworden dan een gewone burgerlijke
deugd. Ons volk verwierf zich vrijheid
van donken en doen, die het vormde
tot het krachtige volk, dat het in de
17do eeuw word. De Rechtsche par
tijen zijn niet van deze opvatting. Zij
rneeiien, dat ons volk groot werd door
liet Calvinisme. Volgens heil-nu heb
ben de liberalen iu de 19de eeuw
dit Calvinisme, deze kern van kracht,
uit het centrum van het volk geno
men, Daarom moet het volk wederom
gereformeerd worden.
Uit den staatsvorm en de historie
van de Republiek uit de 17do eeuw,
leidde Prof. Eerdmans af, dat de over-
steeds, behalve bij dc synode
Dordrecht, gezorgd heeft, dat do
kerk niet tot heerschuppij geraakte.
Na deze synode gelukte liet d'-n pre
dikanten niet inecr, gedurende de
17de en de 18de eeuw. om van de
Slaten-Gcneraal vergunning te krij
gen voor het houden eener synode,
hoewel bepaald was, dat de synode
om de drie jaar zou bijeenkomen.
Wel hebben de clericaleu geprobeerd,
om tot de macht te geraken, maar
het gelukte hun niet. De kerk stond
onder de overheid. Daardoor konden
uitgewekenen van een ander geloof
zich hier vestigen e:i konden kunsten
en wetenschaonen in die mate bloeien,
dat wij daarvoor nog steeds vol be
wondering zijn.
Thans wil men aan <ie kerk de over
hand geven. Uit het plan, om het
regrèsrocht aan de Eerste Kamer te
geven, leidde spreker af, dal men aan
het Nedei'landsche volk wil opdringen
een absolutisme, dat het vrije Neder-
landschc volk steeds heeft geweigerd. -
Wat Rechts op '1 gebied van het la
ger Ouderwijs wil, druischt in tegen
de nationale eenheid, die de open
bare school bevorderde. Hot kerkelijk
onderwijs Heeft nooit hier le lande
aangeslagen, lui dc school werd ge-
le-L-rd uit boekjes, die door de over
heid werden voorgeschreven en daar
in werd rekening gehouden met den
eenen, nationalen godsdienst, dien
het volk beleed.
In groole trekken ging spreker de
onderwijskwestie na, en boe het on
derwijs zich heeft ontwikkeld en wel
ke clericale invloeden op de ontwik
keling hebben ingewerkt en nog
steeds inwerken. Hieruit betoogde de
spreker, dat de z.g. „vrije school" de
eenheid des volks bedreigt.
De bijzondere scholen geven in de
laatste instantie geen waarborg voor
deugdelijkheid van het onderwijs en
van eenheid van de keuze door de -
ouders.
liet is een onware leuze, dat -Je
Rechterzijde een vnje school wil. Wat
men daal' wil is een school van .do
westelijken lof van de leiders -der par
tijen. Aan. d-e Vrije Universiteit
■ensclite men een gepromoveerde
zijn diploma niet uit te reiken, om
dat de geslaagde een theologisch ver
schil van meonang had met de exami
natoren. Met rechtskundige hulp
hóeft de examinandus zijn papieren
x een jaar in z'n bezit gekregen.
Wegens de onvrijheid, die de Rech
terzijde in stand houdl, kan men daar
geen eerlijke mcnsclien vormen, be
toogde de spreker.
Een andere instelling, dan de over-
eidsschool, heeft betcckenis voor de
Nederlandsche vrijheid, nl. de kerk.
De Hervormde kerk, die 2 1/2 milli
oen leden omvat, staat niet onder
loerdwang en tucht.
De anti-rovoluuonnuircn willen de
ze volkskerk maken tot een belijde-
niskerk. Dr. Kuyper heeft dit gepro
beerd, maar het is hem niet gelukt,
•preker herinnerde daarbij aar» iet
;el>eurde in 1886 in de Nieuwe Keik
te Amsterdam, waar Dr. Kuyper en
Lobman geprobeerd hebben de docu
menten, die In een kast geborgen wa
ren, te bemachtigen. Dat de Giris'..-
iiistorischen, die wel inzien, dat de
jrefornxeerden dc Hervormde ge
meente willen omzetten niet den moed
hebben stelling te nemen voor hun
gt aan het feit, dat de leider,
de Savorniii Loliman, tot de Gerefor
meerde kerk behoort.
Is de Rechterzijde dus een gevaat
oor de Nederlandsche maatschap
pij, ook de sociaal-democratie, die öt
rijheid van den persoon niet eerbte-
ligt en van de maatschappij een or-
janisatie wil maken als een regiment,
als een machinerie, waarin alle raad-
s moeten meedraaien.
Aan het eilid wekte Prof. lterdmans
op tot het stemmen op den liberaal.
Daarbij merkte de spreker op, dat
liet beeld van Dr. Kuyper: „De Mei
boom in de kap" onjuist is. In het
huis der Nederlandsche vrijheid staat
niet de Meiboom i\i de kap. maar daar
moet men, als Rechts bij de verkie-
wint, het bosje stroo uithan-
!s er iu een 'huis iemand ge
storven is.
Ten slotte deelde Prof, Eerdmans
mee, de beweringen over de sociaal-
democratie te hébben geuit, omdat er
zicli in dc pauze een sociaal-democra
tisch debater had aangemeld.
G e (1 a c h t e n w- i s s e 1 i n g.
De heer M a t h ij s s e n, een soch
aal-democraat, begon er nieo zijn be
vreemding uit te spreken over het
feit, dat de heer Eerdmans, een spre
ker van de concentratie, zich richt
tegen het rcgrésrecht, terwijl de vrij
liberalen, oen dor geconcentreerde
partijen, voorstanders zijn van re-
grèsrecht.
Dat de liberalen de vrijheid van
onderwij« zouden bevorderen, betwij-
tel.te debater. Hij wees daarbij op
v •rkiozi van den an'.i-revolution-
