Haarlems Dn
DSRDS BLAD
Donderdag 17 Jnll 1913
Stadsnieuws
Tot leden van het Bestuur van het
Ziekenfonds van liet E. S .M.-perso
neel zijn hij enkele candidaatstelling
gekozen de heeren 13. Jansen en W.
Jansen.
VRIJE ZATERDAGMIDDAG.
Naar wij vernemen is bij den aan
nemer H. G. Schuiten, de vrije Zater
dagmiddag ingevoerd, met dien ver
stande dat tot Zaterdagsmiddags 1
uur gewerkt wordt.
Uit de Omstreken
HEEMSTEDE
De openstelling van
„tiraensnuaai".
Ongetwijfeld zal de aankoop van
het fraaie buitengoed „Groenendaal"
een van de mooiste en duurzaamste
herinneringen zijn aan het feestjaar
1913. Want hel is een blijvend mo
nument, dat door het breedziende
Gemeentebestuur van Heemstede inel
zijn Burgemeester Jhr. mr. D. E. van
Lennep aan de spits, aangekocht is,
om een lusthof te worden voor de be
woners van Heemstede en omgeving
on daardoor een bron van welvaart
voor de Gemeente.
Geen wonder, dut men vandaag van
de openstelling van het Ileeuisteed-
sche wandelbosch een feestdag heeft
gemaakt.
We hebben dezer dagen uit den feest
gids al meegedeeld, welke feestelijk
heden het Gemeentebestuur en do
feestcommissie van „Koninginnedag"
heeft georganiseerd Ier viering van
deze openstelling en van de herden
king van onze honderdjarige onafhan
kelijkheid.
Deze commissie wordt gevormd door
de- hoeren:
Dr. M. Colenbrander, Voorzitter,
H. A. Waller, Vice-Voorzitter, D.
Pronk, Secretaris, L. de Wilde, Pen
ningmeester, W. A. van Amstel, J. G.
Jansen Hendriks, Mr. J. Lobman,
Jac. Roest, P. J. Staal, D. .T. van der
Stam, J, F. M. Sle.vck, A. A. Swolfs,
Mr. P. G. van Tienhoven, N. J. Vis
ser, A. de Wilde, L. Zieren.
Om half drie had de plechtigheid
van de openstelling.plaats.
Van den 1-Ieerenweg en den Glipper-
;weg-redcn de auto's en rijtuigen aan
'en van den Van Merlenweg en Voor
weg kwamen de voetgangers en vul
den de Sparrenlaan, Pollen-laan en
i-iandere wégen die naar..'liet gereser-,
•veerde terrein leiden., waar de rede
voeringen zouden worden gehouden.
Tegen het uur van aanvarig van de
feestelijkheden was daar midden in
't- bosch een groot gezelschap bijeen
gekomen. De Burgemeester te midden
van den Raad, als gastheer de Com
missaris der Koningin, Mr. dr. W.
F. van Leeuwen, de feestcommissie
en veie genoodigden met hun dames,
als gasten.
De Burgemeester had de aardige
gedachte gehad, oin do openstelling
van het vriendelijk plekje niet te doen
geschieden door liet uitspreken van
een gelegenheids-redevoering,
uiteraard licht eenigsziris dor
maar door de voordracht van
vers. Poëzie past heter te midden der
dichterlijke natuur.
Het vers van den heer Van Lennep
luidde als volgt
Gelijk een dankbaar man, die cenen
grooten schat.
Die lang verborgen was, in zijnen
grand mocht vinden.
En vol van blijde vreugd, het, oogen-
blik verbeidt,
Dat hij dien grooten schat mag deelen
met zijn vrinden.
Zoo voel ik mij vandaag, nu HecmsteC
Groenendaal,
Dien pas verworven schat, zijn gasten
mag vertoonen,
En "k roep U 't weikóm toe, verheugd
dat gij hier zijt,
En dat gi> onze vreugd op heden bij
wilt wonen
Dat gij gekomen zijt, geachte Commis
saris.
Verheugt ons wel het meest. Gij hebt
toen ik Uw raad
Kwam vragen vóór den koop. Uw vol
le sympathie
Gegeven aan het planen daardoor
inderdaad
Schonkl gij morcolen steun. Aanvaard
daarvoor den dank
Van Ileemsteö's dorpsbestuur En dal.
Gedeputeerden
't Besluit bekrachtigden, was reden
dal wij hen
Om deze daad als 't kon nog
meer dan vroeger eerden.
De grond, \vaarop wij staan, was een
maal wildernis.
Een duin, begroeid met helm en aller
hande struiken.
En 't diende 't Heemsteedsch volk,
nog weinig in getal.
Om daarvan 't sprokkelhout tol brand
stof te gebruiken.
Maar meest was t kaal, en als de
wind kwam loeien,
Dan stoof het droge zand naar
d' oevers van het meer.
Denkt niet, dat er destijds een op-
gaund bosch mocht groeien,
't Was anders niet dan duin, zacht
golvend op en neer.
En 't wachtte op de hand, die het ont
ginnen zou
Die kwam uit Amsterdam, waar 't
wakker voorgeslacht
Door handel welvaart bracht, en hui
zen deed verrijzen.
Die nog de glorie zijn van Heer' en
Keizersgracht
Maar zomers graag ontvlood de
drukte van de stad.
Om op het land te zijn, en fraaie bui
tens stichtte
In 't Gooi en aan de Vecht, en 'l groe
ne Kenmerland;
En du3 voor 't nageslacht ook heerlijk
werk verrichtte.
Ik denk aan Hasselaer, aan Geel-
vinek en d'Orville,
Aan mijnen naamgenoot, de Hope's
niet het minst.
Door hen werd 't bosch geplant zij
zaaiden en zij pootten
Hen breng ik huid' en dank; zij deden
't niet om winst
Maar liefde tot natuur deed hen het
barre zand
Herscheppen in een woud, door hen
in grootsche pracht
Als thans niet meer gezien. Geen plan
ter ziet zijn boom
In vollen wasdom staan. Dat ziet het
nageslacht.
Dat nageslacht zijn wij, en die er na-
ons komen
Den pas verworven schat stel ik in
aller hand
En 'k noem V.an Merlen's naam, die
sedert veertig jaren
Dien schat ganscli ongerept met eer
bied hield in stand.
En waar ik hem geoi eer, daar past
een woord van 'nulde
Aan wien hem stond ter zij, zijn trou
we hulp De Wilde,
Wiens ijver voor 't behoud van .'them
zoo dierbaar bosch,
Na jarenlangen dienst, in geenen deel
verkilde.
En nu is T dan van ons, vaiï van.
ui ij, van allen.
Nu leeft de vrijheid hier, nu .on.afh.an-
kelijkheid,
Nu vieren wij hier feest, gelijk een
eeuw geleden
Ons Vaderland het deed. door
Willem'» liomsi verblijd.
Nu voelen wij ons vrij, uu juichen wij
te zamen,
Nu hoort dit schoono bosch voortaan
ons allemaal
Nu komt nicn broederlijk zich blijde
hier vermeien,
Nu jubelt Hcemsteó luid in 't vrije
Groenendaal.
Vrijheid, heerlijke gedachte I
Vrij te zijn is ieders lust.
Vrijheid inaukl dc menschen beter.
Vrijheid brengt den mensch tot rust.
Mits de vrijheid niet alleen maar
Voor zichzelf wordt opgeëischt
Dat is misbruik van de vrijheid
Die op egoïsme wijst.
Neen, mijn vrienden, wave vrijheid
Legt zich zelve handen aan.
Anders wordt zij bandeloosheid.
Die haar doet ten onder gaan.
Zorgt, dat ieder, die hier wandelt.
Evenveel geniet als gij,
Hindert niemand, richt geen scha
aan;
Dan eerst is een ieder vrij.
Kan een plant in vrijheid groeien,
Als zij half wordt uilgerukt?
Kunnen bloemen blijven bloeien,
Als zij worden afgeplukt
Kan een vogel vroolijk zingen.
Als men wreed zijn nest vet stoort
Zal hij niet verdreven worden,
Als hij levenmakers hoort?
Wordt niet 't groene mos onthc-iügd
Door een vod of vuil papier?
Wordt de rust der stille lanen
Niet geschonden door getier
Maar zóó zal "t hier niet zijn, des
Scheppers Majesteit
Wordt in dit bosch gevoeld. Wie zou
dio gaan versturen?
Neen, elkeen zoekt hiér rust en pas
sende vermaken.
Men ademt dennenlucht en voelt zich
als herboren.
Het beste in den mensch moet hier lot
uiting komen;
Ik vrees geen overlast wat men ook
mag voorspellen
'k Ben liever optimist en durf in vol
vertrouwen
Ons Heemsteedsch Wandel bosch voor
ieder openstellen.
Dat dit gebeuren kan, dat Heenistèe
Groenendaal
In eigendom verkreeg, kwam door het
wijs besluit,
Dat, leden van den Raad, door U een-
stemmiglijk
Genomen werd in Maart. Mijn dank
gaat naar U uit.
De bijval, die het vond, was aange
naam te hcoren,
En bijna algemeen werd Uw besluit
geprezen.
Kritiek komt later wel. Wie kan die
ooit ontloopen?
O mocht die dan is 't goed altijd
opbouwend wezen.
Dat ieder, die hier komt, en die sóms,
iets mocht zien,
Dat beter anders waar', zijn raad ons
niet onthoud'
Maar door geschrift of woord welwil
lend mede hel po
Ten bate van 't bezit, dat ons is toe
vertrouwd.
Dan wordt, als 't doel niet is alleen
om af te breken,
1-Iet Dorpsbestuur gesteund in 't stre
ven orn .den groei
Van Heemstee voor le staan, dan geeft
een ieder zich
Voor 't algemeen belang, vooruitgang,
welvaart, bloei!
I-Ieemstêe bloei' nu,
Heemsteó groei' nu,
Ieder werke daartoe tnèe;
Worde mij de kracht gegeven11
Met U naar dien bloei té streven 1
Dat is, Ileemsteders, mijn bêe.
De Commissaris der Koningin sprak
hierna een enkel woord, om uiting te
geven aan zijn belangstelling bij de
openstelling van het bosch.
Dr. M.-Colenbrander, dé voorzitter
der feestcommissie voerde hierna bet
woord. De heer Colenbrandér sprak,
als.volgt:
Zeer geachte heeren. Burg.em,eester
en Wethouders dezer, gemeen le 1
Thans de toik te zijn. van de lieem-
steedsehe - burgerij is, een. even' eer-,
volle als aanlokkelijke taak.'.*
Toch geen gemakkelijke.
Want hoe onder woorden te bren
gen de gevoelens die ons. thans ba-.
stormen'?.
Wie herinnert het zich niet.uit zijn
kinderjaren, dat hij bij gelegenheid
van een Sint-Nicolaasféest of van een
verjaardag een geschenk ontving, dat
zoo geheel alle verwachting overtrof,
dat hij volkomen sprakeloos werd van
louter bewogenheid des harten.
Zoo gaat het ons tlians, nu gij ons
hier genoodigd hebt in dit -wonder
schoons bosch, en nu gij zegt: dat is
nu voor. u. Voelt er u vrij. Geniet er
zooveel gij kunt.
Toch zou thans te zwijgen een ver
keerden indruk maken. Laat ons
daarom uit de velerlei gedachten die
in dit oogenblik in ons opwaken er
ééne mogen vertolken, die zich tel
kens weer naar voren dringt.
En dal is wel deze, dat wij bovenal
getroffen zijn en bovenal ons dank
baar gevoelen voor de ideëele zijde
van het door u ontworpen en thans
uitgevoerde plan.
Ziet, Mijnheer de Burgemeester en
Mijne Heeren Wethouders, onze -tijd
is er een die bovenal oog heeft voor
de maieriêele belangen van de men
schen. Dat heeft ongetwijfeld ;zijn
goeds, die onafgehroken zorg voor de
stoffelijke belangen. Maar toch, het
brengt een groot gevaar mee, het ge
vaar voor een te gelijkvloersche le
vensbeschouwing, het gevaar voor een
te groole nuchterheid;
En nu hebt gij, trols o! die behoef
te» die dagelijks om u heen om ver
vulling reepen, irois al die eischen
die men voor zich persoonlijk en voor
de gemeenschap voortdurend aan u
stel"., nu hebt gij den moed gehad een
enorme som golds beschikbaar te stol
len ten dienste van een geheel ander
belanz, ten dienste van de schoon
heid.
Dat getuigt van uw idealisme. Da',
getuigt ook van een wijs beleid en
van c-.-n verren blik. Gij herstelt het
evenwicht dat door een te eenzijdige
zorg voor de materieelc welvaart
dreigt verbroken te worden.
Wanneer gij den mensch het oog
opent voor natuurschoon, dat hier in
zoo rijke mate te vinden is. dun leert
gij hem, dat er waarden zijn, die zich
;ii cijfers laten uitdrukken.
En wanneer gij den mensch brengt
;n de rust, in de stilte, waar alleen
net gezang der vogels zijn oor treft,
dan haalt gij hem uil hel roezemoezi
ge leven, waarin zijn persoonlijkheia
dikwijls gelicel onvoldoende tot ont
wikkeling komt, en plaatst hem tegen
over zichzelf.
Zoo zorgt gij voor een harmonische
ontwikkeling. En dat korni naar onze
overtuiging ten slolle ook weer den
voorspoed der gemeente ten goede..
Wij hopen van harte, dat al uw
goede verwachtingen betreffende de
meerdere aantrekkingskracht, die on
ze gemeente door tien aankoop van
Groenendaal zat gaan uitoefenen, in
vervulling mogen gaan.
Maar vergunt ons er op te mogen
wijzen, dat ook langs een minder di-
reclen weg de welvaart der gemeen
te wordt gebaat. Want de harmoni
sche ontwikkeling, waarvan wij zoo-
even spraken, kan niet anders leiden
dan tot een vermeerderde levens
kracht, tot een verhoogde energie, tot
een. krachtiger kunnen op alle gebied.
En de kracht van bet geheel is len
slotte afhankelijk van de kracht der
individuen die samen het geheel vor
men.
Ten slotte nog een woord in het hij
zonder tot u, hooggeachte Burgemees
ter!
Terecht hebt gij zooeven aan de
openstelling van dit wandelbosch ge
dachten vastgeknoopt over het jaar
1913. Waar gij het voorrecht van den
enkeling hebt gemaakt lot een recht
voor de gemeenschap, daar hadit gij
er alle aanleiding toe, uil liet
jaar 1813 le kijken naar het jaar 1913.
Wij wenschen het omgekeerde te
doen. Wij kijken terug. En dan zien
wij staan den Regent. En dan
gen wij zoo'n ltegent kunnen wij bij
alles wat veranderd is toch niet
sen. Wij blijven, noodig hebben ie
manddie regeert. Allen te zamen zou
den nooit hebben kunnen bei eiken,
wat gij thans bereikt hebt. Nooit zou
een voorstel, dat van zoo verschilh
do kanten kan worden bezien, \vaar
zooveel aan vast is, met- algemcene
•stemmen zijn aangenomen, wanneer
hel niet gekomen v/as van den'gene
'door wien wij ons gaarne luten' regoe-
reh,'die., zijne autoriteit ontleent aan
ons "aller overtuiging, dat \vat 'hij'
voorstelt goed in elkaar gezet, rijpe
lijk overwogen, wei doordaplit 'is.
Laten wij het u mogen zeggen, dat
wij ons bewust zijn van het groote
'Voórreoh-t, dat wij in uwe leiding be
zitten.
En laten wij u bovenal de Verzeke
ring, mogen geven, dat wij u tot in
lengte van dagen dankbaar zullen
zijn voor het werk waar gij in dezen
stond de kroon op hebt gezet. Uw
werk. Uw naam, hooggeachte Bur
gemeester, zal onafscheidelijk verbon
den blijven aan Groenendaal. Leve de
Burgemeester!
Onderwijl hadden de leerlingen van
de drie hoogste klassen van de Hcei
steedsche scholen eenige liederen go
zongen. Frisch en vroolijk weerklonk
in dit liefelijk oord het Wilhelmus,
het lied o-p „Groenendaal" en het
feestlied.
Dé liederen werden niet veel belang
stelling aangehoord en zeker allen
stemden in met het laatste couplet
van het feestlied, luidende:
Den Burgemeester, hem ter eer
Moet thans ons feestlied schallen,
Het spreke luid in Groenendaal
Den dank uil van ons allen.
Zoo klink dan blij ons feestgezang:
„De Burgemeester leve lang,
Tot zegen, tot zegen van Hcemstèo.
Vele jaren".
Hierna maakten de genoodigden een
wandeling door het bosch, waarbij
de wandelaars gelegenheid hadden
het scllóo'ue landgoed le bewonderen.
Bij de belvedère en in den koepel
werden eenige ververschingen ge
bruikt.
de Potten laan nam het concert
de zang- en muziekverenigingen
een aanvang en op het feestterrein,
waar straks de ojienstelling had
jilaats gehad ving men aan met de
volksspelen, waarbij de kinderen ver
gast werden op verschillende verma
kelijkheden.
Voor liet verdere gedeelte van den
dag stonden de volgende nummers op
het programma:
6—8 uur. Voetbalwedstrijd tusschen
Heemstede cn Concordia uit Haarlem.
3—10 uur. Concert op het Wilhel-
minaplein.
10 1/4 uur. Groot Vuurwerk.
SANTPOORT.
Wegens eenige alhier voorkomende
gevallen van mazelen is de Fröbel
school van Mevrouw WQste heden
voor eenigen tijd gesloten geworden.
Onze Lachhoek
ZANDVOORT.
Den 18en Juli a s zal het strand
alhier tusschen paal 60 en 64 onveilig
zijn, daar er alsdan schietoefeningen
zullen gehouden worden door de mi
trailleurs van de lilde infanterie-bri-
gade.
VELSEN.
Woensdagmiddag vergaderde de
raad dezer gemeente, onder voorzit
terschap van den Burgemeester.
Afwezig zijn de heeren Huyg, Van
Rhijn en Sant.
Bij de ingekomen stukken is een af
druk van het schrijven van den Inge
nieur A. L. II. Obreen aan H. M, de
Koningin, inzake de bemaling van de
Vecht en het Noordzeekanaal. Op
voorstel van den heer Van Tuyll, die
op liet groote be-luug van een pomp
station te IJmuiden wijst, in verband
niet den overlast in de gemeente Vel-
scn van den dikwijls lioogen water
stand in het Noordzeekanaal, wordt
besloten adhaesie aan dat schrijven
te betuigen.
Over een verzoek, van de commissie
voor de feestelijke herdenking van
Noor land's onafhankelijkheid, om een
subsidie voor het te IJmuiden to
houden 8-daagsche Internationale
Padvindcrskamp, wordt door nage
noeg alle Raadsleden het woord ge
voerd.
Een voorstel van dén heer Zegel om
niets te geven, wordt goedgekeurd
met 12 tegen 2 stemmen. Tegen slem
den de heeren Vermeulen en Van
Tuyll.
Aan B. en W. wórdt een crediet
verleend van f 200 voor «en arbitrale
uitspraak in liet bekende geschil tus
schen de gemeente en de Kennemer-
ElóetricHeils-Maatsohappij, over de
vraag of voor een kabel, precariorech
ten verschuldigd zijnr
Met 'de II. S. M. wordt een over
eenkomst aangegaan 'voor' de verbete
ring van do taluds bij het spoorweg
station te IJmuiden; het plaatsen van
een ijzeren hek langs de Wilhelmina-
straat en het bestralen van het Sta
tionsplein. De kosten voor de gemeen
te daarvóór zullen bedragen f 6200,
do overige kosten zullen door de H.
S. M. gedragen worden.
Het verzoek van den Commissaris
van Politie te IJmuiden tot verhoo
ging zijner jaarwedde wordt aange
houden tot de volgende vergadering.
Eon aantal punten vaii onderge
schikt belang worden zonder veel dis
cussie afgehandeld.Bij de behandeling
van een suppletoire begrooting van
het gemeentelijk gasbedrijf deelt de
wethouder Netsc.;er mede, dat de win
sten op het bedrijf van dien aard zijn,
dat hoogstwaarschijnlijk nog einde
1913 hot reservefonds van f 20.000 bij
een zal zijn en de gasprijs verlaagd
zal kunnen worden.
Bij de rondvraag vroeg de heer
Brink, waarom de raad bijeengeroe
pen was voor zooveel ondergeschikte
punten, terwijl nog aanhangig zijn:
<ie politieverordening, bouwverorde
ning, progressieve schoolgeldheffing,
waterleiding enz.
EEN PARTICULIERE SECRE
TARIS.
Junot, hertog van Abrantes en ko
lonel-generaal van de huzaren in het
Fransche keizerlijke leger, wist op
een zeer eigenaardige wijze bij Na
poleon zich te introduceeren.
Het was bij de. belegering van Tou
lon, toen Junot nog maar gewoon
soldaat bij de artillerie was en Bona
parte een pas benoemd brigade-gene
raal, dat de laatste, eenige batterij
en bezocht en vroeg naar een soldaat,
die goed schrijven konJunot kwair
zich aanmelden.
Bonaparte dicteerde hem nu een
dagorder en zijn tijdelijke particulie
re secretaris schreef die order met
geen andere schrijftafel dan een trom.
Juist toen hij er mede gereed was,
sloeg een vijandelijk projectiel in hun
onmiddellijke nabijheid in den grond
verspreidde een laag zand over
het document.
- Hier, generaal, zei Junot met een
glimlach, in 't minst niet verschrikt,
we hebben om den inkt te drogen
geen zand noodigde vijand was wel
zoo goed, daarvoor te zorgen.
Dit was in den tijd, toen 't vloeipa
pier nog riiet was uitgevonden.
Napoleon gevoelde iets voor de te
genwoordigheid van geest en gees
tigheid van Junot, en van dat oogen
blik af maakte de soldaat een snelle
promotie, totdat onder het keizerrijk
een van zijn overwinningen in Portu
gal hem den titel van hertog be
zorgde.
Sport en Wedstrijden
CONCOURS-H1PPIQUE TE
HOOFDDORP.
(Vervolg.)
Nummer III. Concours éénspannen
gedekte Merriën, toebehoorende aan
leden der Vereeniging.
le prijs: „Nedda", eigen. A v. Zij-
verden, 'te Haarlemmermeer. (Aan de
le prijswinner werd tevens de eere-
prijs toegekend, beslaande uit een
zilveren medaille van H. M. de Ko
ningin.)
2e prijs: ..Mathilda", eigen. H. van
Vuuren. te Haarlemmermeer.
3e prijs: Astra", eigenaar C. Bulk,
te Haarlemmermeer.
4e prijs: „Nelly". eigen. G. P. Kïs-
temaker, te Haarlemmermeer.
5e prijs„Frida", eigen. A. Pruïs-
sen, te Haarlemmermeer.
6e prijs: „Piptias", eigenaar Jb.
Clay, te Haarlemmermeer.
Deze prijzen bestonden alle uit
fraaie kunstvoorwerpen.
Nummer IV. Concours eenspannen,
Pcmney's.
le prijs: „Mej. Hobby", eigen. Dr,
van Linden Tol, te Heemstede.
(Aan de le prijsw. werd tevens de
zilv. med. toegekend van den WelEd.
Gestr. heer Van Wichen.)
2e prijs„Letla", eig. W. Kloassen-
bos, te Amsterdam.
3e prijs: „Don Juan". eigenaar J.
I-Ieck, te Haarlem.
4e prijs: „Cornelis Bïnger". eigen.
P. Akkerman, te Lutkemeerpolder.
5e prijs: „Favoriet", eigen. D. Bos,
te Haarlem.
6e prijs; „Senii", eigenaar W. Post,
te Haarlemmermeer.
Nummer V. Concours éónspannen
gedekte Merriën, toebehoorende aan
en gereden door landbouwers.
le prijs: „Betsy", eigenaar J. D.
Buik, te Haarlemmermeer.
2e prijs: „Emma IV", eigen. Gebr.
van Gulpen, te Spaarndammerpolder.
3e prijs-. „Emma", eigenaar C. Kem
penaar, te Haarlemmermeer.
4e prijs: „Mathilda", eigen. T. van
Vuuren, te Haarlemmermeer.
5e prijs„Lientje", eigen. D. Hout-
kooper, te Haarlemmermeer.
Eervolle vermelding: „Prinses", eig.
Joh. Verkuyl, te Haarl.meer. Eerv. ver
melding: „Olga", eigen. O. Schaap,
te VeLsen.
Aan den le prijswinner werd tevens
de groote zilv. med. van de firma
Boeke en Iluidekoper te Groningen,
toegekend.
Nummer VI. Voorbrengen van heng
sten en merriën voor de Prov. Rege-
lingscomm., welke goed en gewillig
in 't tuig moeten gaan.
A. Hengsten, le prijs: „Mylord II",
eigen. Vereen. Oostzijde, te Haarlem
mermeer. 2e pr.„Elegant V", eigen,
Gebr. van Gulpen, te Spaarndammer
polder. 3e prijs: „Hamlet", eigen. J.
D. Bulk, te Haarlemmermeer.
Voor ieder werd een premie van
100.toegekend.
B. Merriën. Voorgebracht werden
10 merriën, die alle aan de gestelde
eischen van de Regelingscommissie
Van Kunst en Kunstenaars
LXVII.
Na een paar weken van rust, zijn
wij weer aan het kunst-kijken geto
gen.
O, het is zoo noodig, zoo nu en
dan eens de blommetjes buiten te
zetten, andere bezigheid le zoeken of
eensheelemaal niets te doen.
Het is ook een kwestie van billijk
heid tegenover de kunst en de kunste
naars.
Wie van 1 Januari tot 31 December
kunstwerken of wat als zoodanig
wordt gepresenteerd, ernstig en kri
tisch beschouwt, loopt gevaar lang
zamerhand een te hoog standpunt te
gaan innemen, steeds maar eischend
nieuwe emotie en nieuwe meester
werken het goede in het bestaande
voorbij te zien of er zich ven eold.van
af te wenden.Dat moet niet.Er worden
nu eenmaal niet iodcren dag meester
werken gemaakt, en ook op hel twee
de plan bevindt zich genoeg waarde
vols, waarop de billijke verslaggever
de aandacht kan vestigen, als hij
frisch en vrooijk voor zijn taak komt
te staan. Doch om frisób te blijven
moet hij er nu en dan eens afblijven,
zooais ook een schilder vaak zijn
doek een poosje wegzet om er na een
poosje een nieuwen „kijk" op te heb
ben. en er aan voort te arbeiden.
Ik hen blij eens een paar weken
geen schilderij kritisch bekeken te
hebben; nu tooh heb ik met genoegen
de Vierjaarlijksche, te Arnhem, die
den 4en Juli geoj>end werd, kun
nen bezoeken. Meesterwerken? Eve
nementen? "k Heb ze er niet ontdekt.
Maar ik heb pleizier beleefd aan veel
wat deze tentoonstelling maakt tot
een geheel van zéér goede artistici
teit, van aangenaam,, overzichtelijk
volume, en smaakvolle bouw. Na de
zeer pompeus opgevatte Vierjaarlijk
sche, die verleden jaar te Amsterdam
gehouden is, is deze stedelijke Arn-
hemsche aLs een frisch eenvoudig pro
vinciemeisje naast de zwaar geverf
de, opgedirkte boulevard-schoone der
wereldstad. En het zij zonder hatelijk
heid aan het adres der Amsterdam-
sche tentoonstelling, die in menig op
zicht leerzaam en verdienstelijk was,
gezegd, wij Hollanders houden nu
eenmaal wel van onze provinciale
deerntjes.
Zeker, in Arnhem is Ihet uitbundi
ge, het tip-top moderne niet geweerd,
doch Sluytere, Schelfhout, Hoger-
waard hangen toch wal vreemd in en
tussohen, als uitgezochte, tamme za
ken, alsof op de visite een paar oude
tanies rondom de wat uitgelaten jon
ge nich;jes gezet waren oin hel ru
moer wat te dempen. Wat de jeugd
echter niet op haar best doet uitko
men.
Ik kan mij voorstellen dat het groo
te schilderij van Jaap Dooyewaard,
door hem „Mary" gedoopt, de alge
meen© instemming van de „haug-
commissie" gehad heeft. Het kreeg
oen fijne plaats en ik zie er over een
paar wéken do stedelijke medaille
van Arnhem al aan hangen! Niet on-
erdiend, integendeel.
Het is een rustig werkstuk, een
zeer beschaafde kuust. Beu jeuïge
dame zéttend op een rustbank tegen
lichten achtergrond uit. Sinds 't por
tret van Whistler's moeder hebban wij
al meer dezer „arrangements" ge
zien. Doovevvaard's werk is niet zóó
vloeiend neergeschreven als de
Whistler uit den Louvre; maar liet
arrangement is eveneens hier uiterst
gevoelig gesteld, zoo het dan al niet
geheel is opgelost (in de blauwe bank
o.a.).
In zijn buurt hangt een sterk stuk
van mevr. Schaapvan der Pek. een
ruïne van het kasteel van Assist.
Vaak zijn mij dezer dame stillevens
eenvoudig H. S. geteekend, op an
dere tentoonstellingen opgevallen.
En ook dit schilderij boeit dadelijk.
Er is verwantschap tusschen het werk
van deze vrouw en dat van Suze Bis
schop. Hoe weinig vrouwelijk... neen
laten we zeggen: hoe weinig dames
achtig zijn beide.
Een goede olter en een vroolijk-
kleurig schilderij van den Belg Lc-
nmyeur maken de omgeving van den
grooten Dooyewaard mt.
In de linker-zijzaal heeft de hang-
conimissïe al of niet opzettelijk, liet
van de kunstkcopers geleende bijeen
gehangen en zoo een mooi wandje ge
formeerd. Het mag bekend veronder
steld worden dat velen der bekende,
thans werkende artisien met den
kunsthandel contracten of verbinte
nissen hebben, waardoor op een ten
toonstelling als deze alleen niet dier
handelaren toestemming ingezonden
kan worden.
Is het een ondeugendheidje der
hangers geweest deze zaken bijeen te
brengen? 'In ieder geval: die kooplui
eten wel wat ze doen: als het niet te
hatelijk tegenover hen was zou men
kunnen zeggen: hel ziju de slechtste
vruchten niet-, enz. enz. Aan dit
hanóelaarswandje exponeren Breit-
ner, Dijsselhof, Bauer en Akkeringa
(als we op Woestduin waren, zouden
we zeggen: stal van Wisselingh) en
Isaac Israels (idem idem Buffa). En
In hun buurt eenige iijdgenoolen en
verwante zielen: Haverman, Therèse
Schwa rtze enz.
In het daartegenover liggend zaal
tje zijn eenige werken bijeengebrcht.
die van Haagsche of Amsterdam s-clie-
exposities bekend, hier nog eens ge
toond worden. We vinden hier Min-
nickendam's „Levensvreugde", Lizzy
Ausingh's „Gele gevaar van Leeu-
wen's ..Waschvrouw", Krabbé's „Ter
zet" terug en kunnen dan controlee
ren of onze eerste indrukken van die
werken zich „gehouden" hebben.
In mijne aanteekoningen vind ik
nog teekens vol eerbiedige bewonde
ring voor mr. R. S- Bakels' „Winter",
Arend Hijner's Paardekoppen; een
tweelal teekenïngen van Dirk Nij-
Iand; van eerbied zonder bewonde
ring voor Van der Poli's Kater en
Jan VeHh's portret van mevr. v. L.
En nog veel meer streepjes en kras
jes en woordjes, geheime teekens
voor mijn eigen gebruik; maar voor
dit feuilletonnetje heb ik er reeds
voldoende van losgelaten om to la
ten zien, dat in deze zomermaanden
een uitstapje naar Arnhem, bij al
zijn overig heerlijks nog een goede
dosis echt kunstgenot kan aanbieden.
Gedurende den gansehen zomer
wordt, van de Wosterbouwing af tot
Wagcningen toe, dagelijks, onge
merkt, onze onafhanaeiijiKlneid her
dacht. Tusschen die festiviteiten door
kan een bezoek aan de Vierjaarlijk
sche als een caimans werken.
„De vele tentoonstellingen waarmee
wo ons herdenkingsjaar vieren, zijn
mij een aanleiding geweest, ze nog
met deze ééne van Vincent's werken
te vermeerderen.Met deze woor
den leidt de bekende heer 11. P. Brem
nier eon catalogus in voor eene ten
toonstelling van ruim 150 werken,
door Vincent van Gogh, door ge
noemden heer in een prachtig oud
huis aan den Langen Voorhout te
's-Gravenhage (huisnummer 1) bijeen
gebracht. De iheer Brommer is hier te
lande de propagandist voor Van
Gogh's kunst en een meer „vergeeste
lijkte kunst in het algemeen, geweest
En zeer zeker de eerste eerlijke be
wonderaar van Van Gogh,voor wiens
werk cn persoonlijkheid hij een cul
tus wist te scheppen on die hem in
dit zelfde catalogusvoorwoord zeggen
doet: „Immers als men to berdo wil
brengen wat er zoowat van beteeke-
nisvols in de laatste honderd jaren
bij on3 gebeurd is, kan men hem
niet vergeten, later zouden onze na
komelingen misschien vragen of we
dan gehc-el geen oog hadden voor de
grootste uit dezen tijd
Over de tentoonstelling zelve kun
nen we Lier zwijgen. Ze is niet zoo
uitgebreid als de Van Gogh-tentoon-
stelüng ie Keulen, in het vorige jaar
georganiseerd en waarover ik toen.
uitvoerig bericht heb. Wel is deze
overzichtelijker,doordat er een belang
rijker deel aan Van Gogh's Holland-
ache periode gewijd is. En een bezoek
zeker aan te raden, daar alles uit
privaat bezit geleend is en men die
zeker uiet zoo spoedig weer te zien
bekomt. Alleen reeds de verzameling
van de Scheveningsche mevrouw
Kröller omvat een veertigtal num
mers.
En tot slot een locaal nieuwtje.
Haarlem krijgt een kunsthandel, een
heusche, echte, zooals Amsterdam en
Den Haag ze hebben, maar Utreóht,
Arnhem en zelfs Rotterdam niet be
zit. Eigenlijk... door 'n samenloop van
omstandigheden en bijkomstigheden,
Maar dat doet er hier niet toe. Tege
lijk moet ik er echter bijvoegen, dat
door de eeuïgszins intieme relatie
waarin de schrijver dezer feuilletons
tot den kunsthandel in kwestie komt
te staan, er i n die feuilletons thans
voor de eerste en tegelijk voor de
laatste maal zeiis op gezinspeeld
wordt. We nemen er hier verder geen
notitie van. Misschien'zullen mijn le
zers er in het redactioneel bovendeel
der krant zoo nu en dan wel eens iets
van vernemen. Doch, eens en voor al
zij het thans geconstateerd: dat zal
absoluut onafhankelijk zij'n van den
schrijver van „Van kunst en kunste
naars",
J. H. DE BOIS
'5 Juli 1913
