lm Sm
7
HtSSSiSs
TWEEDE BLAD
Maandag 11 Augustus 1913
Het Congres der S. D. A. P.
verwerpt met 375 tegen 320
stemmen de aanvaarding
der Ministerportefeuilles.
Zwolle, Zaterdagavond.
Vanmiddag al werd Zwolle ove
stroomd door de afgevaardigden van
de 3G6 afdeclingen, die de S. D. A. P.
in den lande heeft. De stad-van-den-
Pcperbus zooals gcmoedelijk-weg
de Overijselsche hoofdstad wordt ge
noemd, om haar tralie-gekapten to
ren, dien zij achter de ontgroende sin
gels uit de huizenbouwsels opsteekt
heeft de congressisten met het
rood-wit-blauw van de nationale vlag
en het oranje van de koningsvaan
verwelkomd, 'n Vreemdeling-iti-Zwol-
le wreef z'n oogen uit, toen hij aan 't
station deze vlaggen zag cn die ver
bazing zou nog grooter worden in dc
stad, waar de huizen sterk bevlagd
waren. Die vlaggenlooi was evenwel
geen attentie aan de menschen
Congres, zij gold de Overijselsche
Niivcrhcidstcntoonstelling.
Do vriendelijk-omgrocnde builen-
sociëteit had al in z'n- tuin hccle
groepen déliberecrcwlë afge
vaardigden. Binnen, waar men nog
bezig is dc menschen aan logies te
helpen, ziften de verweg-gekomonen
zich al met een eitje of wat anders
te versterken. De laatste voorbereid
selen worden gemaakt en overal in
<le stad dwalen vertegenwoordigers
van de afdeelingen rond. Sommigen
nog op zoek voor vannacht Zwolle is
vol. In de hotels zijn zelfs alle ca
napés besproken eu honderden par
ticulieren hebben hun huizen al
opengesteld, Kampen zal vannacht
honderd congressisten moeten ber
gen, maar tientallen zullen vannacht
i:i de parken een plaatsje moeten
zoeken.
Nu gaat men middagmalen. In
't ouderwetsch-deftige Heerenloge
ment aan de Grooie Markt zit een
groep socialistische Kamerleden
journalisten te dineeren aan de table
d'hóte, waar de geestige eigenaar hen
laat smullen vanKabinetspud
ding; Anti-ministeriabilisten, als
Frank van der Goes, Kleerckooper en
Albarda smullen 'm op, of er egen
minderheidsmotie was.
Na zeven uur ziet men uit alle doe
len van de stad de congres-lieden
Tiaar de Buiten-sociëteit trekken. In
de straten wijzen de Zwollenaars el
kaar de voormannen der partij.
Do mstrderhe Idsmotit,
Nu worden dc werktijden van het
congres geregeld, en dan steekt cjc
heer Schaper van wal, om de meer-
derheidsmotie van 't Partijbestuur
in te leiden. Do heer Schaper verde
digt dus de aanneming van de mi
nisterportefeuilles. Schaper praal
agiteerd. Zenuwachtig afbreken
mi en-dan, kuchend en hoestend
tusschcn tot z'n wat ingevallen wan
gen door de emotie hoog-gekleurd
worden.
Een partij, die niet alleen is 6Chrik
beeld voor andere partijen, maar ook
wil zijn stuwkracht, hervormer ook
in de klcncrc maar gewichtige dingen,
die alvast kunnen binnengehaald
worden, moet aannemen, Ilarts-
tnchlclijk breekt hij los tegen dc af
deelingen, die bindend mandaat
naar 't congres gaven. Is dit con
gres dan een parade-vertooning? De
heer Ilugenholtz: Juist, juist 1 Waar
om dan niet om een referendum ge
vraagd? roept dc heer Schaper uit
De heer Hugenholtz: t Is
sehtande, een schande 1
Dc heer Schaper wijst er op. dat
lang niet al de 144.000 stemmers op
de sociaal-democraten sociaal-demo
craten zijn.
Nemen we de portefeuilles aan
dan janlenccren de kiezers terecht:
Als we nu de sociaaldemocraten
geen 18, maar 10 zetels hadden en
geven en dc liberalen 46 zetels, dan
zouden we algemeen kiesrecht en
staatspensioen gekreven hebben.
De heer Ilugenholtz: Dat heb
ben dc vriizinnigen voortdurend ge
zecil, zeer juist 1
De heer Duys: Juist, juist.
Dan zet de heer Schaper zijn
verdediging voort.
Men scheldt nu op dc vrijzinnigen
Ook Kautsky spreekt van een afschu
welijke rol, die de vrijzinnigen heb
ben gespeeld. Maar wat wil men dan
van do vrijzinnigen? Wil men, dat
zij meer liefde hebben voor algemeei
kiesrecht dan wij? Moeten wij ons te
rugtrekken cn den vrijzinnigen den
last op de schouders schuiven? Wij
alleen critiseeren, zij in moeilijke po-
itie aan 't regeeren 1 Moeten wij nu
de menschen in den steek laten, die
algemeen kiesrecht van ons v
wachten?
't Rumoert in de zaal. Geroep
Juist! geroep ook smalend: In den
leek laten
De heer Schaper: Zeker, ik zeg
n den steek Jaten, in den steek la
Eerste zitting.
ten.
Wij ziin, vertelt do heer Schaper,
vii. Vliegen en ik zijn naar Dr. Bos
•egaan, toen die op 't punt stond
naar "t buitenland te gaan. Wc heb
ben toen gevraagd, of cr nog een
zinnig, ministerie kon komen. Toen
't bleek, dat we er op voorbereid
moesten zijn, dat er geen vrijzinnig
ministerie komen zou. zijn we met
Troelslia gaan praten. We hebben
toen dit Partij-congres aan 't rollen
gebracht. We hebben geen staats
greep uitgevoerd, want Troelstra gaf
z'n volledige instemming. Men zal nu
zeggen, dat Cort van der Linden er
is 1 Maar er zijn sterke aanwijzin
gen dat Cort van dor Linden steun zal
zooken bij rechts.
Als men mompelt in de zaal
sterkt dc heer Schaper zijn bewe
ring: 'Er zijn sterke aanwijzingen
voor. En wat moeten wij met dozen
Om kwart over achten hamert dc
heer Vliegen voor de tweede maal.
Op 't tooneel, achter de groene ta- - -
fel 't Partijbestuur, met Wibaut en j Cort van der Linden? Hij is dc man
Schaper naast Vliegen. Troelslra'svan de Hoogerhuia-zaak, die den so-
stoel is nog leeg. Bij '1 bestuur zit dc claal-democraten recht weigerde!,
heer Anseele. vertegenwoordiger van
't Intern. Social. Bureau en de Belgi-1
sehe sociaal-democraten. Beneden te- j poslonverbod.
gen 't tooneel aangeschoven zitten 'n Do heer Hug
vijf-en-twintig journalisten, onder kerlllij 1
wie verslaggevers van de Brusselsche
„Lc Peuple" en de Gentsche „Voor
uit". Achter ons zit de nu grooie rij
van KamerafgevaardiBden, met den
nirwen senator Van Kol aan het
hoofd, dan Ilugenholtz, Duys, Kleerc
kooper, Gerhard, Albarda
i h o 117 Zeker,
tegen vrouwenkies
recht. Wat zal hij ook doen met vrou
wenkiesrecht, als hij gesteund moet
worden door rechts I
En als er nu zulk een zakenkabi
net komt, wat moeten we dan doen,
wij, arme Kamerleden? Telkeits als
otesteeren tegen verkeerde din-
455 afgevaardigden van de 281 op- gen, als cr geen Algemeen kiesrecht
gekomen afdeelingen vullen de zaal
cr ach Ier. Op de breede galerijen
lang de vijfhoekige zaal zijn de be
langstellenden mannctje-aan-manne-
tje bij elkaar gezet.
Vliegen linmert de stilte in de zaal
en opent het congres. Waarom we
hier te Zwolle bijeen zijn? In de Over
ijselsche hoofdstad is de S. D. A. P.
op historisch terrein. Hier werd in
1804 de S D. A. P. geboren.
Nu is de partij geplaatst voor het
nict-heuglijk feit van dit congres, dat
voorvlocide uit het wei-heuglijk feit
van onze schitterende verkiezings
overwinning. De heer Vliegen
zegt dit alles op een rustig-wikkende
manier, zakcliik-corrcct; maar dan
is ineens de stemming, die z'n spre
ken in de zaal maakt, weg, als de
heer Duys, die z'n eigen partijge-
nooten niet spaart, daar plots tus
schcn spot: „Schitterende overwin
ningen. Hoogezand, Rotterdam I,"
Maar dc heer Vliegen laat zich niet
gauw uit 't veld slaan. Hij wijst er
op, dat men hier staat voor een feit
van wcreldbeteekenis voor de inter
nationale sociaal-democratie. Som
migen meenen, dat we maar over
winning op overwinning zullen kun
nen behalen, tot we 51 zetels hebben;
maar zoo gaat 't niet! We zijn in een
groeiperiode. Op 31 December telde
de partij 15.667 leden, op 31 Maart
17.431 en op 30 Juni 20.623, (Applaus
weerklinkt.) In 't laatste half jaar
groeide 't aantal afdeelingen van
281 tot 366.
Dan verwelkomt hij Anseele, die nu
in gocd-rond-Vlaamsch 't Congres toe-"
spreckt. Anseele is geen geweldenaar
van gestalte. Integendeel, een klein,
correct mannetje met 't kokette lorg
netje op den neus „Bewaart u ecu ij <1,
alticd uw eenijd, om uw prol'larisch
strijd niet te ver-zwakken, net als
wie in België dee'n bij de algcmeene
werkstaking". „Dan ies t'r niets te ver
liezen," besluit de spreker onder ge
juich.
Er wordt gediscussieerd over
dc meerderheid, waarmee de moties
moeten aangenomen worden. Als er
een meerderheid is voor de meerder-
heïdsmotie, aldus besluit men, dan
zal men nog eens moeten stemmen,
pf die meerderheid wel groot genoeg
ts, om dc motie uit te voeren. Dat
wekte eerst bevreemding bij 't con
gres, maar ten. slotte werd deze re
geling aangenomen.
De S. D. P. de heer Wijnkoop,
heeft een manifest tot 't congres ge
richt. Inhoud wel bekend, meent do
heer Vliegen, 't Congres wil 't in
geen geval hooren, 1
komt, geen Staatspensioen, als
matrozen genegerd worden en d<
derwijzers geen salarisverhooging
krijgen, de onderwijzers, die we zoo
graag hebben als onze kiezers (ge
lach), dan zal men ons zeggen „Gij
hadl het alles kunnen krijgen,
maar nu ge het niet hebt gewild, zijn
dit onze zaken, wij zijn een zakenka
binet." Eu dan staan wij niet den
mond vol tanden, wayt nu kan men
in do Kamer wel een grooten mond
opzetten, maar eigenlijk moeten
zeggen: „Gij hebt gelijk I"
„Ik hoor daar meesmuilen," zegt de
lieer Schaper, „maar begrijpt ge
dan niet. dat dil moordend voor ons
Kamerleden zal zijn, moordend, om
dat we immers onze kracht als oppo
sitie verliezen?"
De heer Schaper gaat nu achtereen
volgens na, wat men inbrengt tegen
't aanvaarden der ministerportefeuil
les. De soe.-dem. ministers zullen ver
wateren, zegt men, zij worden bour
geois! Maar wat hebben we dan voor
kerels in de partij, roept spreiier uit,
dat zij ineens hun sociaal-democra
tie verliezen. Als men daarvoor bang
is, dan moet men 't eer vandaag
doen, dan morgen want dan woten
wc binnen een jaar welk vleesch we
in de kuip hebben. Wat zou men zeg
gen van een vogelschieter, die bang
was om te schieten, uit vrees om te
missen? Waarom vreezen dan de
sociaal-democraten minister te wor
den? Alleen uit vrees, dat zij missen
zullen, dal zij anti-socialistische da
den zullen doen? Maar dan kan men
ze toch ter verantwoording roepen,
royeeren desnoods. En als wo geen
nunisters zenden naar 't Kabinet,
doen we dan géén anti-socialistisclie
daden V Moeten we dan toch niet
stemmen vóór de Oorlogsbegrooling?
Is dat geen anti-socialistische daad?
Verder bespreekt de heer Scha
per de minderheidsmotie en dringt
in hartstochtelijke woorden op
i. dal men desnoods de portefeuil
les zal aanvaarden. Neemt hel con
gres dit aan, dan zullen degenen, aan
wie de heer Cort van der Linden een
portefeuille zal aanbieden, dit wei
geren. Als eerlijke liberalen zulleu
zij dit weigeren moeien.
Als do lieer Schaper spreekt over
„eerlijke liberalen", brult men ui do
zaal: Rotterdam I. Er ontstaat nu en
telkens vernieuwend rumoer. Do" heer
Schaper: Men lacht zeker om de woor
den „eerlijke liberalen". Maar wie
daarover lacht, weet niets van do po
litiek. Als men zoo over eerlijkheid
oordeelen wilde, kon men wel eiken
dag naar 't Parlement gaan. om to
[zeggen: „Gij zijl schurken!" Maar zoo
komt men er niet in de politiek.
Spreker wijst er op, dat niet-aanne-
ming van do meerderlieidsmolie een
inzinking zal geven bij het volk. Do
anarchistische gevoelens, die toch zoo
sterk in ons volk opleven, zullen ster-1
kcr dan ooit tot uiting komen. Men
zal ons schelden, dat we onze huidi
niet durfden wogen; men zal zeggen
Wat kan 't ons langer scholen, "t Gaat
niet met 't parlementarisme; we heb
ben 't aan alle kanten geprobeerd.
Vrijzinnigen en sociaal-dernocraten
deen riicts voor ons. Als we.nog wat
willen hebben, moeten wc Rechts
hebben, dan gebeurt er tenminste
nog iets! (gelach).
Spreker bezweert zijn partijgevoe
len te verhoeden, dat de lieer Cort
van der Linden steun zal moeten zoo
ken bij Rechls. Toen spreker hoord(
van de conferentie van Dr. Kuypei
met Dr. Bos, beeft liij dadelijk gczeg-.l
„Daar is de doodbidder al bij het
lijk, Kuyper komt de erfenis ov
men!" (langdurig gelach).
Ten-siotle spreekt de heer Schaper
over zijn vrees, dat het op dit ooge-i
blik al te laat is de socïaal-democra-
om nog zilting te nemen
ministerie. Maar vandaag en morgen
hebben we do laatste kans, meent
spreker. Wanneer echter de meerder
heidsmolie aangenomen wordt, dan
zullen de sociaal-democraten in
Kamer het recht van oppositie her-
nen en do partij haar positie in
liet land hebben gered.
Dc minderheidsmotie.
Dan komt de heer Wibaut de m
derheidsmotie verdedigen, handzaam
cn koel staat hij te boto^en^antlp
nend z'n woorden met linkei hand g-.
Cn, daarbij z'n taPf aan
do vingers houdend, doceert hij,
wVaSppclijb socialist, z'n bewo-
erkent 't, w»""3 ls .ni«t
veel to vertellen: 't Heelt {jJ
Volk" gestaan en m t Weekbiaa
Volk" Spreekt over de moeic-
liikhedcn, die een sociaal-demceva-
1. m nister te doorleven zal bob-
llij zal a'* bllTT IT
ter moeten optreden bij stadingen.
Geroep: Dan moet lnj dr uit...
heer Wibaut- Neen, -hij moet er met
in We willen toc-h geen duiventilma-
ken van het ministerie: dr in en dr
UiKalm ontrolt z'n woordenstroom
^Opeens^ interrumpeert de heer Hu-
g<Dehe«r Wibaut: kalm-boos. Mijn
heer de voorzitter, als de heer H»1®"-"-
S bij 1 dobatt woord vraagt,
Kruid-
iC^h£lmi'ys: Wat fijngevoelig,
W Do'heer' W i b a n t: Maar je maakt
1 eer e ko o P e r helpt
den heer Wibaut weer op wee. Onder
verbazingsteekenon beweert cle ne
ÏÏS m£ten bonden met don pol,Heken
een Kahinct-Cort van der Linnen
zullen, den sleun. dien z„ m het jaar
^"^WiKut v^Sgt dar, dut
oni het algemeen kiesrecht te yc-
zenlijken om kabinet eeuzeto^
dU"'' JStomen ef allSef moeilijk
,,ede».l&Stopdat»k<kmm:
tr^Vde'
het budget niet rijzen zal. Door die
SSun worden de
'"Uu^r dTntuK' Dle 'stcu"
m^dïïvrii^euvMd-dowiP,
zwakkem wkun^er Schaper bijv. mi-
"S'lÏÏ^S.haper-. IGaat niet
REST, b a u t. wanneer de see.
"T SST5" S, vS
zullen de burgerlijke m,meters uoo.t
mcS£n': Dn» hebben wo tenminste
den 10-urendog dat is at een gr
Ci*fEw i b a ut: Dan komt er een
"'GeroepTban gaat hij lieenl
Do lieer t\ ihaut eindigt niet te he-
too»ei dat 't beter is, dat do part.)
bbjit werken aan zelfstandige i.laclito-
SaÏÏeSwnst. om dat kesroeht to
kunnen hanleercn.
Do derde resolutie.
De heer Dc Hoode, die zich niet
heeu kunnen vereenigen met de twee
moties van het Partijbestuur, komt *>u
derde motie verdedigen namens
Amsterdam III, Deze motie staut het
dichtst bij die van de mintlerhoid.
maar in de overwegingen wordt er op
gewezen, dat do weigering der vrijzin
nigen, om een kabinet te vormen een
teeken van onwil is om t bij dc ver
kiezingen gegeven woord te houden
dat de S. D. A. P. Staatspensioen
Algemeen Kiesrecht blijft eischen.
Do heer De Roode betoogt, dat do
D. A. P. zich aan handen en voc-
overgeeft aan de vrijzinnigen,
anneer zij deelneemt aan het Mi
nisterie. Do Eerste-Kamer beheerschtl
n toestand cn gedurende zes jaar
zal de socialistische propaganda in
het land stou worden gezet, want zoo
lang zal 'l duren eer men iets bereikt.
Gedurende dien tijd zou Tydeman
een Kabinet-Tydeinan-Troelstra
stemmen hebben en Troelstra drie.
Talrijke dingen zullén de arbeide
dan maar moeten slikken. „Slik
maar, 't is voor Algemeen Kiesreelit.
zal men zeggen inocten,
De hoor D n y s: Als je niet in
Kabipet zult gaan zitten, dan moet
de vrijzinnigen steunen Sn dan moet
je zeggen: „Slik 't maar, we moeten
steunen voor Algemeen Kiesrecht!'
Deheer I)e Roode: Wij staan nu
voor het feit, dat de vrijzinnigen het
Staatspensioen zullen verraden; m;
we zullen eens zien, of zij dat durv
Als zij dit doen. zuilen we hun in
September rtlcenschap vragen,
zullen de vrij/ii r.igen alleen steunen
wanneer zij hun verkiezingsbelofte ge
tronw blijven.
Nu do drie resoluties toegelicht zijn.
wordt 't congres verdaagd tot Zondag
morgen. Nog tang tot een uur of cén
dwalen dc grccjieu dour Zwolle hce n,
om wal van den mooien avond te ge
nieten.
Tweeie zitting.
Zwolle, Zondagmorgei
Kwart over achten! De Zondagoch
tendzilting is al begonnen. Bij den
lieer Vliegen hebben zich niet minder
dan zeven-en-veertig sprekers aang-
meld. „Het congres moet zich zooveo,
mogelijk uitspreken" heeft de heer
Vliegen gisteravond gezegd en de af
ge vaardigden denken daarvan een
dankbaar gebruik te maken. Maar
ieder' mag slechts tien minuten spre
ken en wie om één uur niet heeft, ge
sproken, moet dat maar elders doen
zegt de voorzitter onder ajipiaus.
De hoer Troelstra heeft zich met la-
n inschrijven, toch denkt men, dui
hij vóór de stemming zal spreken,
want nu de groote afdeelingen zich
bijna alle tegen de aanvaarding der
ministerportefeuilles hebben uitge
sproken, zal er een zware wijs op
gaan, om do meerderheidsmotie aan
genomen te krijgen. Voorshands zit
de lieer Troelstra, de groote figuur in
dit congres, rustigjes achter do be
stuurstafel, net als gisteravond nu-en-
dan c-eus fijntjes glimlachend, om een
spreker. Maar al bij den tweeden spre
ker, wanneer de eerste, een Zaandam
mer, het amen dement van zijn afuee-
ling op de meerdorheidsmotïe heaft
toegelicht, komt er een incident, dat
Mr. Troelstra doet opspringen. Een
spreker uit Bardcradeel, zenuwachtig
van de volle zaal, verwijt den voorzit
ter. van de Kamerfractie z'n draai:
Eerst tegen, nu voor de aanneming
der portefeuilles.
Dan staat Mr. Troetetea plols
wegens een persoonlijk feit. Onder
geestdriftig gejuich van de yergade-
roept hij met zn hartstochle
lijkste stem: „Tk wil mijn werk met
zien afgemaakt met eemge frases, nu
ik de partij op schitterende wijze naai
de overwinning heb geleid! Dat i=>
den volgenden spreker den heer For-
tuyn van Amsterdam VI te sterk.
Troelstra zegt altijd, dc. ik, ik,
aar niet hij heeft de verkiezings
overwinning behaald, rnnar wij. N>ot
crjj regeert, maar de massa
Groot ruhioer in hét oongreï.
Ijoven lilt men 't hoonlachen van den
lieer Hugenholtz hoort.
- Ja, Ilugenholtz, roept de hen
Fortiiyn uit, wij kennen je hcrab-
las3ende houding tegenover partij;
genooten niet jullie, maar wij, wij
ïe^ceijen sciir&euwt de heer Duys,
,s mijn werk in de Kamer ook niet
goed, vlegel I
Alweer juicht men dan. als de heer
FoilJyn de hceren Schaper en Vlie
gen beschuldigt van een staatsgreep
te hebben uitgevoerd, door zonder
medeweten van de Parlulcidins Ie
hel,ben geconfereerd met Dr. Dos.
Vliegen hce», volgons hem, moer op
z'n geweien, llij hoeft den
strii«l verloochend, omdat hij ge-
schreven heeft, dat dc Sfiat in W»
sen-karakter hoe langer hoe met
V'üw, rumoer-verwekkende spreker
wordt gevolgd door een andor rho
bc!oo"t dat c'e vrijzinnigen den so-
clalirienleeuw de tanden uitbreken
en dan eorst met hem uit wandelen
duiven gaan.
Een eenvoudig Ulrummer wint veel
applaus- wanneer hij spreekt over do
verslagenheid, die er in het.Noorden
hoc-ischt onder de Christelijke airbe.-
der", die, reeds met het liait tot c
sociaal-democratie behooreml. hang
zijn. dat er nu van algemeenkiesrecht
en Staatspensioen niets zal komen.
Als men dc poitefeuillcs met aan
neemt, legt men de propaganda -\ooi
de partij lam.
Do heer Frank vonder Goes
veroordeelt Troclslra s houdmg b 1
het incident, dal straks v°°r\ iel.
llij crlmnt, dot Mr- Troelstra het
meest hoeft bijgedragen tot de over
winning bij dc verkiezingen, maai hij
vergeet, dat er een sterk besef in do
pari-ij leeft, dat hij de part.] niet in
die omstandigheden heeft geplaatst,
waardoor de vruchten van die otu-
winning konden geplukt worden.
Do beer Kleerekoper: Dam
kan één man toch mets aan doen, dal
deed de Partij-conferentie.
De lieer Van der Goes bepleit
niinisterielooze verovering van tlo
Staatsmacht.
liet gevaar van de aanneming der
ministerszotels ligt hierin, dat de so
cialistische ministers do Staatsmacht
zullen moeten gebruiken tegen de
sociniil-dernocrateiu De partijgenoo-
ten zullen dan gevoelen, dat zij be-
dlAls de heer Van der Goes uitgespro
ken is, zwelt een luid applaus in uu
zaal aan. Dit geldt den heer D u y s,
die het podium beklimt. \eel
moor komt er in de zaal. terwijl hu
spreekt. Eerst wordt hij boos daar
over. maar daarna wordt hij liju-
Als we niet aannemen, betoogt de
heer Duys, dan zeggen dc liberalen
Waarom hebben jullie "t niet gedaan,
want dan hadden jullie het Algemeen
Kiesre-'ht «m Staatspensioen gehad,
't Kan zijn dat dit demagogie is; maar
men kan dat alleen aantoonen, wan
neer men do zetels aanneemt. Want
dan kan men vaststellen, wat de be
doeling der vrijzinnigen is geweest
met de aanbieding der portefeuilles.
Spreker wil daarom aanvaarding od
voorwaarden. '\ls de vrijzinnigen aan
do sociaal-democratische ministers
het recht willen geven bij verschil
van meening te getuigen voor hun
afwijkende mcening, dan wil spreker
do aanvaarding. 'Anders niet. Men
springt niet zonder 'reddingsgordel in
den Atlantische» Oceaan
De heer Albarda: Ook niet mèf
een rcddingsgordel.
Als men die voorwaarden niet wil
aannemen, dan zeg ik tegen de vrij
zinnigen„Stik met je ministers
portefeuilles" schreeuwt de heer Duys.
Spreker is, op voorwaarde, altijd ei
vóór. in 't ministerie te ga,in zitten.
Degenen, die cr tegen zijn, praten
altijd goed maar als zij ceri prac-
tlsch voorbeeld hemen, gaat het mis
Als Schaper, als minister van Arbeid
den tienurendag in kan voeren, cr.
nog niet den achturcndag. wat drom
mei. dan pakken we toch den tien
urendag Dal is toch een groote ver I
betering. (Languurige bijval/. Daar i
om is spreker het met Anseele eens. I
die zei „Als mij een miuisterszetel
wordt aangeboden, dan pak ik hem
en zeg, wanneer komt de tweede?"
De heer M e n d e I s spreekt legen
hoeren Duys, Vliegen en Schaper
Hu merkt op, dat het ministerie
hofogeen moet zijn. De negen minis
ters ziin geen zelfstandige personen,
maar negen vingers aan één hand.
Deze stoute vergelijking ontlokt aan
de vergadering luide hilariteit, ter-
"ijl de heer Troelstra een kleine cake-
nik danst.
De heer Mendels spreekt zóó naar
het hart van de publieke tribune, dat
ii daverende „Internationale
aanheft. Dc zaal neemt het lied over
Groot tumultDo heer Schaper, die
even den voorzittershamer hanteert,
protesteert„We hebben nu geen tijd
om te zingen."
De heer Kleerekoper: „YV
hebben wel een uur lijd om de
.iiionale". aan te heffen."
Do lieer Schaper laat het iied maar
uitzingen, maar de heer Vliegen,
die dun aan 't woord komt, protes
teert er tegen, dat men hier de „In
ternationale" zingt tegen een deel
an de vergadering. De heer Vliegen
wijst er dan op, dat het algemeen
kiesrecht en het Staatspensioen aan
tlo arbeiders is beloofd. Die belofte
an men, moet men inlossen. De be
zwaren tegen aanvaarding Zes jaar
wordt de klassenstrijd stil gelegd, zei-
do Jan dc Roode. Maar dan vorgisi
hij zich. Binnen twee jaar verwerpt
de Eerste Kamer Algemeen kiesrecht
in dc Grondwet. Dan wordt de strijd
niet stil gelegd, want we beginnen
don strijd tegen de Eerste Kamer. Eu
elke strijd tegen du Eerste Kamer be
zorgt haar een nederlaag; misschien
is onze aandrang in het land zóó
erroot. dat de Eerste Kamer ?*h;
bezwijkt. Do verantwoordelijkheid
durft spreker aan. Als rnen nu niet
aanpakt, dan volgt er een terug/
Dat is niet zoo ergna tien jaar heeft
men de kracht van nu herwonnen.
Maar dan. maar danDan is
weer zoo ver als nu enen.... zingt
weer een ..Internationale" en.... wei
gort weer (Luide bijval klinkt).
De lieer Vliegen eindigt met
vertrouwen in het oordeel der ge
schiedenis uit te spreken als men do
portefeuilles aanvaardt.. Men moet
zorgen, dat het* partijbelang niot go
sleld wordt boven het arbeidersbe
lang.
Mejuffrouw I. a d e n 1 u s uit Ambt-
Almelo praat togen de aanvaarding,
omdat men dan het dameskiesrecht
van do vrijzinnigen, moet aanvat
den.
Een rede van don heer Hugen-
o 11 z wekt een formeele herrie. Als
do heer Mondeis niet helpt aan alge
meen kiesrecht en Staatspensioen
valt hij na vier jaar, zegt hij. (Hevig
protest bij den lieer Mendels).
Dan begint 't, als de lieer IIugen-
Da n lieg int 't weer. als do heer Hu
genholtz zegt, dat hij niet meer voor
z'n kiezers durft te verschijnen, wan
neer het Algemeen kiesrecht en hot
Staatspensioen er niet komen. Als nu
geen iigcii- en kiesrecht komt, komt
het er in lang niet meer.
Dan breekt het ge..ad los. De heer
Duys schreeuwt, dat met steunen
door de soe.-democraten van een vrij
zinnig Kabinet cok Algemeen kies
recht en Staatspensioen kunnen vei
kregen worden. De heer Van Kol
bindt dan op practische manier zijn
zakdoek om den mond van den heer
Duys. Dat helpt probatum Maar dc
heer Duys en een groot deel der ver
gadering broken weer in woede tegen
den lieer Hugenholtz los, wanneer hij
bet-aogt, dat de vrijzinnigen alleen
dan verantwoordelijk zijn voor het
concentratie-program, wanneer een
concentratie-kabinet wordt gevormd.
De heelo Kamerfractie staal geweldig-
lijk te fulmineeren en de heer Troei-
slra loont fluks van den heer Duys
het dossier over de onderhandelingen
met de vrijzinnigen eu na een vluch
tig" doorzien, noemt hij het woord,
om heftig te protesteeren tegen Hu
genholtz' woorden. De Kamerleden
van links hebben vóór do herstem
ming mot de li e es tem m ings-eisohen
dor S. D. A. P. ingestemd zonder
meer. Zij hebben niet de voorwaarde
gesteld, dat de inwilliging van do
horstemmingseischen afhankelijk zou
zijn van de positie, die de partijen in
liet Parlement zouden innemen, zegt
de heer Troelstra.
Spreker stolt daarom vast, dat de
Concentratie niet het recht heeft te
eisohen. dat de sociaal-democraten in
hot Kabinet zullen intreden, om de
hefstemmings-eischen te verwezenlij
ken. De Concentratie hoeft schrome
lijk haar plicht verzuimd, nu zij geen
ministerie wil vormen. Zij heeft zich
nu reeds geblameerd. (Aanhoudend en
langdurig gejuich cn applaus is des
hoeren Troelstra's deel).
De heer Spiekman uit Rotterdam
spreekt en dan ineens Is er een merk
waardig oogenblik aangebroken. De
heer Spiekman betoogt, dat het alge
meen gevoeld wordt, dat er geen
meederheid voor de meerderheids-
motie zal te vinden zijn.
Uit de vergadering wordt nu ge
ïnformeerd of de meerderheid haar
motie intrekt.
Do lieer Vliegen deelt nu mee.
dat cr
Er wordt nu besloten het congres t<
schorsen, om een conferentie te hou
den over de voor te stellen eenheids-
motie.
Derde zitting.
«Cl
eenheids motie
in de maak is. Komt die tot stand,
dan worden de drie moties ingetrok
ken.
Om half 2 is men weer bijeen. Straks
zal Mr. Troelstra spreken. Hij kamt
nu z'n haren in orde met een kam
metje uil een rcis-nécessaire. „Dat
heb 'k op 't Loo geleerd lacht hij do
zaal in.
De lieer Vliegen deelt nu mee,
dat men niet is gekomen tot een
conheidsmotic. Men vindt, het 't beste,
als het congres zich nu maar uil-
spreekt over de moties. De stellers der
.•neorderheidsmotie nemen nu het
aménd.-Zaaudam ovdr. zoocte; t daar-
n nu dc aanneming der portefeuil-
cs afhankelijk wordt gesteld van in-
villiging van „eventueel door het
Congres der S. D. A. P. te stellen
•oorwaarden."
De stellers van de minderheids
motie nemen nu de molie van An-
sterdam III in hun motie op.
Een oogenblik ontstaat er kwestie,
of men niot nog het woord zal geven
aan eenigen der vakbeweging-leiders,
maar dat wordt geweigerd, omdat in
dc vakbeweging de meeningen niet
eenstemmig zijn en men dan aan do
vertegenwoordigers van eik dier
stiooiniugon het woord moet geven.
Er wordt nu besloten, de 23 nog-
ingeschreven sprekers af te voeren.
Dan komt Mr. Troelslra aan hel
woord.
Mr.
Troelslra verdedig
zich.
Op 't doornig pad van ons verleden,
aldus vangt Mr. Troelslra aan. heb
ben we nederlagen geleden, maar wo
wisten ons daarvan altijd te herstel
len. Nu staan we in een groot moment
in ons partij-leven. Het congres had
moeten zijn één juichtoon over do
overwinning, do schitterende over
winning on de bourgeoisie. Als een
man, wion gij 't meest uw vertrouwen
hebt geschonken, wensch ik u daar
mee geluk. Wat nu den toestand be
treft, luien wij dien niet al te tra-
•- .s, maar enkel voor de oplossing
een tactische vraag. Over co
groote vraag van het ministeriaJisino
kan men nu nog geen bezonken oor
deel geven. Die vraag heeft ons over
rompeld. De aanbieding van ue nu-
nisterszetels is een groote tactische
zei der vrijzinnigen geweest, om
daardoor verwarring in onze partij te
stichten, gelijk dat in andere landen
ook is gebeurd. Wij konden dit voor
uil niet voorzien, omdat de vrijzinni
gen, blijkens de verkiezingsredcvoe-
ringen, er van overtuigd schenen, dat
de sociaal-democraten geen minister
portefeuilles zouden aanvaarden. Mei
die wetenschap kon men onmogelijk
voorzien, dat de vrijzinnigen tóch
zetels zouden aanbieden.
Als voorzitter der Kamerfractie
moet sprekor's oordeel worden be-
heersclit door do vraag, hoe de situa
tie der sociaal-democratische Kamer
fractie m de Kamer zal zijn. Spreket
wist, in tegenspraak te komen met dl
kein der sociaal-democratische pa-1
tij, toen hij vóór de meerderheide
motie in bet Partijbestuur stemde.
Toch kan spreker niet terug.
Spreker kan het niet met zijn gewe-
ten overeen brengen, wegens den
strijd in <lo Kamer voor Algemeen
Kiesrecht en Staatspensioen, orn te
adviseeren te stemmen tegen de meer-
derhoidstuolio. Wat ook besloten mag
worden, men moet zulk een besluit ne
men, dat verantwoord kan Worden
voor de „Internationale'
Deze eischt voor aanvaarding van
ministerzetels een groote meerderheid
an stemmen.
I-Iet staat nu al vast, dat <lie grooto
rneerdei beid er niet komt. Daarom
zaJ spreker niet trachten te overreden,
"n de laatste dagen heeft spekcr twee
zielen in zich gevoeld.
Do heer Mendel s: Zwei (An)-sec-
;e(n) (Anseele, dc Belgische sociaal
democraat).
De heer Troelstra: Dat is een
mooie mop. De eene ziel voelde da
motie noodig voor den strijd in het
parlement, de andere ziel voelde mee,
wat in de groote afdeelingen lot ui
ting kwam. In de laatste dagen heeft
de partij spreker niet gespaard. De
verpletterende meerderheden der
groote afdeeltogen, zag hij als mani-i
festeerende Roode Dinsdaggers voorl-
marcheeren en den tong tegen hem
uitsteken. Maar ondanks dat, die ma
nifestatie maakte spr. warm, want zij
een uitvloeisel van het proletarisch
sentiment.
De partij zal fout handelen, maai
die fout komt voor uit de proletari
sche bron, die deze fout herstellen zal.
De beslissing zal nu zoo zijn, dat spr,
tot de treurenden zal hooren; maal
spreker gelooft niet, dat er geen lioofl
moer over is. Spreker hoopt, dat men
hem en z'n medeleden niet naar d«
Kamer zal zenden, als d«
Oude Staten van Holland de zeehel
den uitzonden naar den vijand, nl,
met onzeewaardige schepen. Geeft mij
de wapens mee, die ik noodig heb voor
den strijd in het Parlement! roept spr.
uit.
De lieer Troelslra zet nu uiteen,
dat er op het oogenblik geen aanbod
meer is, om zetels in het ministerie
te bezetten. Alleen is er misschien no:i
een kleine kans. De sociaal-democrai
ten doen echter nu geen aanbod, neen
zij stellen een eisch Algemeen Kies
recht wil spreker hebben, maar dal
kan spreker niet krijgen zonder blok.
politiek. De vrijzinnigen zijn niet mei
hart en ziel voor Algemeen Kiesrecht
Staatspensioen, dat zijnde sociaal
democraten wel. Daarom dragen di
sociaa 1 -demooraten gjrooler W-rant
woordelijkheid, dan do vrijzinnigen;
M mr daarom ook, zegt spreker, bei
ik er niet mee af, wanneer ik zeg, dat
do vrijzinnigen schuld hebben. 1'
draag grooter verantwoordelijkheid
want hel is mijn zaak, tot den doodJ
toe (langdurig applauE).
Wat de heer Cort ons zal brengen
weten we niet. Vermoedelijk komt «a.
