NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
3le Jaargang Ho. 9249
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1913 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie maanden: lilt JMkÊ ^an regels 50 Cis.; iedere regel meer 10 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem '-20 Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
gemeente)j-fO Jf Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing:
Tranco per post door Nederland„1.65 50 Cts. voor 3 plaatsingen contant.
GöUustreercf Zondagsblad, 'voor Haarlem* 037X Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post „0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7673, Amsterdam. Teiephoon interc. 6229.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 16 AUGUSTUS.
Muziek in den Bout.
Circus Skloli: Voorstelling.
De Kroon: Biosc. Voorstelling,
Apollo-Theater: Biosc. Voorstelling.
Gebouw St. Bavo: Biosc. voorstel
ling.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stelling.
Stadsnieuws
Bevordering.
De milicien-korporaal A. Glastra,
van liet 10de regiment infanterie al
hier. is door den commandant van
liet regiment bevorderd tot den rang
van milicien-sergeant.
W e r k e 1 ij k e dienst.
De militie-2e-luitenant J. T. A.
Leesberg, van het 10de regiment in
fanterie alhier, is voor den tijd van
vier weken onder de wapenen geko
men voor hei volbrengen van den
verplichten werkelijken dienst.
Oefening e n.
Hedenmorgen rukten de beide ba-
.taljons van het 10de regiment infan
terie alhier uit tot liet houden van
een oefening onder leiding van den
reserve-majoor A. W. Groote in de
omstreken van IJmuiden.
De heen- en terugmarsch werden te
voet afgelegd.
Zwemschool.
Temperatuur van het water:
Hedenmorgen 6 uur: 61 graden.
Hedenmiddag 12 uur: 62 graden.
MUZIEKUITVOERING
In den llout op Zaterdag 16 Aug., in
'aats van Woensdag 20 Augustus.
Programma
1. Die Glocken van Chicago,
Marsoh, Sousa.
2. Ouverture Lutége, Wesly.
3. La Charité, Rossini.
4. Grande Fantaisïe de l'opéra-co-
mique La Belle Hêlène, Offenbach
Coenen.
5. Ouverture La Neige, Auber.
6. Aria uit Stabat Mater, Rossini.
7. L'ile d'Amour, Valse, Godfrey.
8. Grande Fantaisïe de l'Opéra Don
Carlos, Verdi.
SOC. „TROU MOET BLYCKEN".
Concert op Zaterdag 16 Augustus
1013, 's avonds te 8 1/4 uur, te geven
door de Muziekvereen „Harmonie",
directeur: de heer C. F. W. Wer-
necke.
Programma
1. ,,Nec aspera terrent", marche mi
litaire, C. F. VV. Wernecke.
2. Ouverture „Chant de Guerre", Fr.
Andrieu.
3. „Rachel", valse de concert, L.
Langloïs.
4. Fantaisïe d'c l'opéra „Si j'étais
roi", C. A. Adam.
5. Ouverturefantastique, A. Go-
vacrt.
6. „Ich liebe dich", Walzer, E.
Waldteufel.
7. Paraphrase „Home sweet ho
me W. Nehl.
8. Fantaisïe „La fète triomphale",
G. J. van Dam.
NEDERLANDSCHE
REISVEREENIGING.
Begunstigd door mooi weder had
Maandag j.l. het éónduags-tochtjo
naar Bussum en Hilversum plaats.
Een dertigtal deelnemers, dames en
heeren, hadden zicli voor dit uitstap
je opgegeven en in opgewekte stem
ming begaf men zich per Höll. Spoor
naar Bussum, vanwaar men een wan
deling zou ondernemen. Door schoo-
ne lanen en over prachtig bloeiende
heide, bereikte men bet heerlijke
Spaanderswoud, om daarna langs
schoon gelegen villa's en fraai onder
houden buitenplaatsen, hier en daar
nog verrast door schoone vergezich
ten, Hilversum te bereiken. Deze
wandeling die pl.m. 3 uur duurde en
Jioogc eischen aan het uithoudings
vermogen der dames stelde, heeft
niemand verveeld. En toen door Ge
goede zorgen van den leider juist op
tijd het eindpunt werd bereikt en in
een mooi hotel een heerlijk diner ge
reed was, werd dra alle vermoeid
heid vergeten. Na den maaltijd
wachtte een rijtoer door de heerlijke
omstreken, die niet minder in dien
sinuak viel dan de wandeling.
Bij terugkomst in het hotel werd bij
een kopje thee een zeer gezellig uur
tje doorgebracht, 's Avonds 9 uur
keerden allen in zeer prettige stem
ming en ten hoogste voldaan te Haar
lem terug.
Dit één-daagsch tochtje is zeer
goed geslaagd.
Legerplaats bij Laren.
De genoraal-majooi' Klerk de Reus,
commandant der 1ste Divisie, zal op
22 en 23 Augustus de oefeningen, door j
do Xe lnfanterie-brigade in de leger
plaats bij Laren te houden, bijwo
nen.
Centrale Werkplaats.
Door den. chef der Centrale Werk
plaats, clen lieer Bierman, wordt aan
het personeel der Centrale Werk
plaats vrijaf gegeven op den dag
waarop dit jaar te Haarlem Haver
Majesteits verjaardag zal worden ge
vierd (1 Sept.).
HET CIRCUS CESAR SIDOLI.
We hebben al meer melding ge
maakt van de komst van liet circus
Cesar Sidoli, dat morgen hier zijn
tenten opslaat en morgenavond zijn
openingsvoorstelling geeft. Een uitste
kende roep gaat dit circus (dat de/e
week in Utrecht speelde) vooraf. Na
zijn komst uit Zwitserland heeft het
op zijn Nederlardsche tournee in ver
schillende plaatsen veel succes go-
oogst.
Natuurlijk bezit het circus in de
eerste plaats een groot aantal waar
devolle paarden, tusschen 3 en 5 jaar
oud, en meest afkomstig uit Honga
rije. het land dat door zijn paarden
rassen al zoo een groote bekendheid
heeft.
De chef der stallen, de Oostenrijker
Stanislaus, meet een meester in dc
kunst der dressuur zijn. 't Zelfde is
liet geval met den kornak, Gcorg
Mantesco, de Rumeen die den olifant
Powê berijdt. Een aardige bizonder-
heid van dit beestje is, dat het dage
lijks 50 K.G. meel en ander voedsel en
80 a 100 L. water voor z'n behoorlijke
voeding noodig heeft.
De jongere en oudere altisten en
de clowns vormen een uitstekend ge
zelschap: de school rijders en school-
rijdsters, de jongleurs en acrobaten,
de gymnasten en velocipedisten heb
ben het door hunne da,gelijkscha
nauwgezette oefening ver in hun kunst
gebracht.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij
J. van 't Hof, Jansstraat 63, een
horlogeketting; H. C. Vissers. Da.
Costastro.nl 18, een zwarte lap J.
Meyer, Schotersingel 39, een horloge;
J. F. Hagen, Pieter Kiesstraat no. 51
zwart, een abonnements-tramkaarl
C. M. v. d. Ham, Burgwal no. 79 rd.,
een portemonnaie; C. de Bruin. Geil.
Voldcrsgracht 4 rood, een armband
A. Vogel, Oude Groenmarkt 24 rood,
een portemonnaie; G. A. Abbink,
Zijlstraat 11, een schoen; J. Metse
laar, Zuid-Brouwersstraat no. 36. eon
doos met heerenkleedingC. Koek,
Zuid-Brouwersstraat 32, een honden-
halshand J. P. Kruyer, Assendelver-
straat 56. een geel hondjeC. de Lief
de, Klarenbeekstraat 37, een arm
band C. Uylenbroek. Kamperstraal
25, een achterkast van een horloge.
(Zié vervolg Stadsnieuws onder de
Laatste Berichten).
(Jlt de Omstreken
HAARLEMMERMEER.
Gemeenteraad.
De Ha,ad dezer gemeente vergader
de Donderdag in openbare zitting, na
dat een geheime zitting van ruim een
uur daaraan was voorafgegaan.
Voorzitter, de Burgemeester Mr. A.
Slob. Tegenwoordig alle leden.
De voorzitter opent de vergadering
met gebed.
Ingekomen was een schrijven van
den heer It. W. Boelen, inhoudende
een verzoek om eervol ontslag als on
derwijzer aan school no. 10, wegens
zijne benoeming elders.
Besloten werd dit verslag eervol te
vea'leenen tegen 1 Oct. a.s.
De voorzitter deelt mede, dat inge
volge de vraag van den heer Knaap in
de vorige vergadering bij de rond-'
vraag tot hem als voorzitter gericht
betreffende werkzaamheden van do
gezondheidscommissie in de sectie F.
F. van deze gemeente, door hem eeni-
go inlichtingen waren verzocht aan
die commissie.
De secretaris dier commisssie heeft
hem medegedeeld, dat zij inderdaad
stelselmatig, buurt voor buurt aan
een inspectie onderwerpt en dat ook
in bedoelde actie verschillende verbe
teringen zijn voorgesclixeven en aan
gebracht.
In bedoelde sectie zijn echter geen 3
maar nog wel 7 woningen, die met
goedvinden van de gezondheidscom
missie door verschillende omstandig
heden nog niet in orde zijn gebracht.
Hieronder zijn ook de drie door den
heer Knaap bedoelde woningen toe-
behooi-en.de aan het raadslid Rom-
bout. Door den voorgenomen verkoop
is ook hier de uitzonderingsbepaling
toegepast, doch dat de in orde bren-
triiis van dezen toestand tut een der
verkoopswaarden zou behooren, hel
gee nook geschied is. Thans worden
ze door den tegenwoordige» eigenaar
in orde gebracht.
Tevens gaf iiij als zijn oordeel te
kennen dat de gezondheidscommissie
meermalen eenig geduld moet gebrui
ken. oni iets van de huiseigenaren ge
daan te krijgen, hetgeen ook hier hel;
geval was en dat de comm. meent dat
zij dienaangaande geen rekenschap
verschuldigd is aan den Raad of aan
"een lid daarvan.
2. Voorstel tot verkoop van een ge
deelte gemeentelijk bouwterrein te
Hoofddorp.
De voorzitter stelt voor om dit punt,
ingevolge de besprekingen, in de ge
heime vergadering, aan te houden,
waartoe wordt besloten.
Bij de rondvraag vraagt niemand
der leden het woord, waarna de ver
gadering wordt gesloten.
HALFWEG.
Vanmorgen werden alhier na mon
stering 2 paarden voor Duitschland
aangekocht, prijzen f 400 en 600.
PADVINDERS.
IIET KAMP TE IJMUIDEN.
We krijgen inzage van een schrij
ven van den kapitein-directeur van
den cursus van 't instructie-bat. te
Kampen, den lieer Ter Beek, aan den
hoofdleider der padvinders, den lieer
Stinis In dit schrijven zegt de heer
Ter Beek o. a.
Tk maak van de gelegenheid ge-
Ihruik om U en den anderen hoofd
leiders van het IJmuider Kamp uit
naam van de Kamper-, Zwolscho- en
Ileerenveensehe P.V.'ers hartelijker!
-dank te betuigen voor al het genot,
ons gedurende den kamptijd van 24-31
Juli 1913 verschaft. Als gedurende een
kamptijd het een of ander niet zoo is,
als men verwacht, dan weten volwas
sen meiischen zich in te houden en
daarover niet te klagenanders is
dit het geval, wannec-r men, zooals ik,
te doen had met P.V.'ers van pl.m. 13
jaar oud, feitelijk dus kinderen. Zij
toch mopperen en klagen spoedig, als
iots niet naar hun zin is. En wanneer
nu dergelijke jongelui mij eenparig
uit den grond van hun hart verkla
ren. dat zij den kamptijd heerlijk ge
vonden hebben, dat zij, wat ligging
en voeding betreft, uiterst voldaan en
tevreden waren, dan mag men gerust
aannemen, dat zulks in net IJmuider
Kamp hel geval was.
Gedurende mijn 29-jarigen dienst
tijd. waarvan 24 jaar als officier, heb
ik menig kamp medegemaakt en kan
dus wel spreken uit eenige ervaring.
Ik verklaar hierbij dan ook uitdruk-1
kei ijk, dat het kamp voldeed aan de
hoogst mogelijke eischen, dat de lig
ging van het kamp, ingesloten door
duinen, geheel op duingrond ge
bouwd, uitnemend gekozen was, dat
de voeding van uitmuntende kwali
teit, goed klaargemaakt, volop en
voedzaam was, dat geen moeite ont
zien werd en geen kosten gespaard
zijn, om het den deelnemers zoo pret-,
tig en aangenaam mogelijk te maken,
en dat, door al hetgeen uien te zien
kreeg, de kamptijd voor de jongelui'
zeer nuttig en leerrijk is geweest. Ik
breng hier hulde en dank aan de
hoofdleiders van het kamp, voor hun
ne belanglooze en uitnemende lei
ding, voor de moeite en zorgen, die
zij gehad hebben, om den kamptijd te
maken tot een volkomen succes.
Daar i'k onder mijn leiding P.V.'ers
luid, behoorende zoowel tot de N. P.
O. als tot den N. P. B.. verder slechts
tijdelijk waarnemend leider was en
zoowel tot de N. P. O. als tot den N.
P. B. in geen enkel opzicht in betrek
king sla, mag aangenomen worden,
dat ik onbevooroordeeld en onpartij
dig ben.
ZANDVOODT.
UIT VROEGER DAGEN.
Hebben wij in eenige artikelen een
en ander medegedeeld uit vroeger do
gen te Heemstede en Bennebroek,
thans willen wij iets Ln dergelijken
geest schrijven over Zandvoort
Zandvoort Ligt op een plek, waar
de uiterste duinketen gebroken is, in
een „voorde", die onmiddellijk naar
het strand leidt. Voorde beteekent
oorspronkelijk een doorgang en het
ligt voor de hand. dat juist deze plek
een gunstige gelegenheid bood tot
eene nederzetting, die zich later zou
ontwikkelen tot een dorp. Aan den
toegang van de voorde naar de zee
verhieven zich de twee hoogste dui
nen, welke later gedeeltelijk of ge
kruid zijn en waarop het Groote
Badhuis en bet Oranjehotel verre
zen.
Schier alle schrijvers vertellen ons,
dat dit dorp reeds vóór 1300 wordt ge
noemd en in oude brieven voorkomt
onder de namen van Sandefoerde,
Sandfort en Sandvoert. Zeker is liet
dat de naam der plaats voorkomt in
een brief van 1295 en ook weten wij
uit de vaderlandsche geschiedenis,
dat Witte van Haamstede, een kind
van Floris V, alhier in 1304 landde,
ten einde het land zijner vaderen te
verdedigen tegen de Vlamingen.
Ook is het 'bekend dat bijna twee eeu
wen later (in 1489) het krijgsvolk van
den I-Iertog van Saxen het dorp en de
kerk plunderde.
In bet begin der 16e eeuw was
Zandvoort zeer achteruitgegaan, Dit
blijkt duidelijk uit eene verklaring,
gedaan onder eede door den pastoor
on de dorpsregeerders, waarin zij
zeggen dat er in 1514 slechts 76 wo
ningen waren, die „onder guet ende
quaet" bewoond werden; dit was on
geveer 50 minder dan tien of twaalf
jaren te voren.
De visschersvloot verkeerde toen
ook in een hoogst treurigen toestand.
Waren er In 15C0 nog veertien pinken
en twaalf haringschepen, in 1514 be
zaten ze er slechts onderscheidenlijk
10 en 2 en deze schepen behoorden
bovendien nog thuis te Haarlem, d.
w. z. aldaar woonden de eigenaars.
Ook op hun grondeigendommen kou
den zij niet roemen, want sléchts
twee inwoners bezaten twee Krochten
of Kampen, die nog door de duinen
verstoven werden. Zóó arm waren de
Zandvoorters, dat zij zelf verklaar
den: „ende tmeeste deel er zoe arm
dat indien zij een maent of twee son-
dor tseo vaeren waeren, zouden om
broot moeien gaen". (bedelen).
Maar er kwamen betere tijden! Ge
durende de tweede helft der 16e eeuw
ontwikkelde het dorp zich vrij sterk,
de visscherij bloeide beter .dan ooit.
de vloot breidde zich uit en de ver
diensten namen toe.
Niet minder was dit het geval in
net tweede kwart gedeelte der 17e
eeuw, toen de inwoners ten gevolge
de roprichtinig eener „Compagnie
van 't Noorden" een zeer belangrijk
aandeel hadden in de Groenlands
vaart of walvischvangst in Straat
Davis. Toen vooral aldus zegt
zeker schrijver mochten de Zand
voorters zich in een toestand van
welvaart en vooruitgang verheugen.
De visch moest destijds steeds op de
Groote Markt ie Haarlem verkocht
worden en zelfs is er eens een proces
gevoerd tusschen den burgemeester
van Haarlem en dien van Zandvoort
over het uitventen van visch op den
Zijlweg in stede van op de Groote
Markt.
Dat Zandvoort vroeger veel grooter
was dan hei tegeuwordigè oude dorp.
is later duidelijk gebleken bij liet
doen van ontgravingen in versschil-
lende streken, daar men toen aller
lei voorwerpen vond, zooals oude
steenen, fundeeringen, puin, oude
munten, doodsbeenderen, bewerkt
hout, enz.
De eerste predikant, die in deze ge
meente het leeraarsambt heeft waar
genomen, was Johannes Marcus, die
in 1586 alhier aankwam en in 1611
overleed.
Vóór Se Hervorming was het kerk
gebouw opgedragen aan de H. Aga
tha en den H. Adrianus. Het was loon
veel groeier van omvang. Gedurende
den Spuanschen tijd had de kerk
zeer veel te lijden en daarom werd
ze later op kosten van 's Lands Sta
ten gedeeltelijk hersteld en voorzien
van een toren met slaguurwerk, in
de '18e eeuw werd dit gebouw voor
rekening der toenmalige Am bach ts-
heeren verbeterd en verfraaid, zoo
door het versterken der muren, het
venieuwen van vloeren en vensters,
ais door hel restaureeren van den
predikstoel en van de zitbanken der
kerkeraads- en regeeringsbanken.
In 18 48 was de kerk zóó bouwval
lig, dat ze gesloopt en door een nieu
we vervangen moest worden. Alleen
de toren bleef staan, doch werd in
1871 hersteld, heigeen eene uitgave
van f 3ÜOO vorderde.
Os. C. Swalue legde 29 April 1848
den eersten steen van het nieuwe
Godshuis, waarin 1 Juli van het vol
gend jaar d« eerste godsdienstoefe
ning werd gehouden. Tot den opbouw
schonk o.m. de heer Eliza Santhagens
te Amsterdam eene bijdrage van
f 8060. Ook gaf deze heer nog eene
som van f 4500 voor het orgel, dat
vervaardigd werd door den heer H.
Knipscheer te Amsterdam.
Gedurende den opbouw was een ge
legenheidsversje in zwang bij de
Zandvoorters. Jammer genoeg is dit
voor zoover wil weten nimmer
aan den druk toevertrouwd doch
de hoogbejaarde weduwe A. Bieren
broodspot herinnerde zich nog zeven
regels, die wij hier aan de vergetel
heid ontrukken. Zijn er nog oude
Zandvoorters, die zich het hee'.e lied
herinneren?
Het fragment opgeteekend uit
den mond der genoemde weduwe
luidt:
Wordt gesloopt tot aan den grond,
Nieuw en schoon verrijst zij weder,
Wij verlangen naar dier stond,
Dan bij plechtig ongeldreunen
Zingen wij een nieuw gezang.
1 Speeltuig zal ons ondersteunen,
God beware ons tot zoolang.
Genoemde Ds. Swalue, die hier
stond van 1836 tot 1882 heeft nog een
aardige overlevering nagelaten, die
wij hier kunnen moded.eelen dank
zij de vriendelijkheid van den heer
V. Bierenbroodspot, die zeer veel be
lang stelt in Zand voori's verleden en
alles wat hij daaromtrent verneemt
of zich herinnert trouw opteekent.
Jaren geleden had genoemde predi
kant een paal geplaatst in de scha
penwei, een terrein naast de Hem.
kerk gelegen. Wat het doel van deze
paal was! De dominee verwachtte,
dat op den een of anderen dag liet
aan een ooievaarsec-i.tpaar zou be
hagen hier hun nest te bouwen. Im
mers een ooievaarsfamilie brengt ge
luk aan. Maar er kwamen geen
gevleugelde langbeenen, hoe of de
predikant ook verlangend daarnaar
uitzag.
Neen, zijn wensch werd vervuld. Luis
ter slechts. Het wachten moede be
loofde hij ten slotte een rijksdaalder
aan hem of iiaax, die het eerst een
ooievaar op de paal zou zien zitten.
En jawel, dit hielp. Een tweetal dor
pelingen, Maarten Weber en 11. Drie
huizen hadden dit nauwelijks ge
hoord of zo Logen naar het strand,
vingen daar een zeemeeuw en plaat
ste die op de paal. Des morgens vroeg
werd de domin 6e gewaarschuwd
dat de ooievaar gearriveerd was en
de goede man was zóó verblijd en
goedgeioovig dat hij dadelijk de be
loofde som liet uitkeeren door zijn
dienstbode.
Maar spoedig bleek dat het een
do o de zeemeeuw was en nu kostte
liet hem nog een extra fooi om het
meeuwenlijk naar beneden ie doen
halen.
Binnenland
CURASAO EN BONAIRE.
Men meldt ons uit 's-Gravenhage:
Het bericht uit Washington betref
fende een strooming in de Vereenigde
Staten, om van Nederland verkoop
der bezittingen Curasao en Bonaire te
verkrijgen moet natuurlijk „cum gra-
no salis' worden opgevat. Zoowel aan
het Departemen' van Koloniën als el
ders in regeeringskringen beseft men
ten volle, dat zij, die geruchten betref
fende mogelijke bereidvaardigheid tot
verkoop dor genoemde eilanden bij
Nederland veronderstellen, weinig op
de hoogte zijn van de gezindheid, wel
ke bij liet antwoord op een direct of
indirect voorstel daartoe, den toon
zou aangeven.
Tot goed begrip der waarde van het
uit Washington gekomen bericht is
het bovenstaande geheel weerge
vend wat men aan het Departement
over deze zaak denkt niet ondien
stig.
Uit Washington wordt thans aan
liet. Persbureau Vaz Dias te Amster
dam geseind:
Do regeering der Vereenïgde Staten
zal zich in directe verbinding stellen
met de Hollandsche regeering met het
doei de eilanden Curasao en Bonaire
aan te koopen om aldaar, zooals wij
gisteren reeds meldden, een vlootba-
sis te vestigen.
CASTRO.
Men schrijft ons uit Den Haag:
Hij het Departement van Koloniën
is, naar men ons lieden uit de beste
bron meldde, mets bekend omtrent de
aankomst van Castro op Bonaire. Of
de oud-president. mocht hij zich op
Nederlandsch grondgebied wensehen
te begeven al of niet kan worden
toegelaten, zal, deelde men ons voorts
mede, van omstandigheden afhangen.
VERDRONKEN.
Men meldt ons nog nader uit Kat
wijk d.d. 14 dezer:
Gistermorgen had te Katwijk een
treurig ongeval plaats. De 16-jarige
Willem Petschler, wonende Bóeren-
steiger 49 b, te Rotterdam, en sinds
3 maanden als jongste kellner werk
zaam in het Badhotel „Du Rliin" Is
bij het baden verdronken.
Des morgens om 5 uur had hij zich
met nog 3 keilners tegen het verbod
van den eigenaar van het hotel in zeo
begeven. De branding was zeer hevig,
terwijl er tevens een sterke strooming
in hel, water was. P. heeft zich to ver
in zee begeven, is door de golven mee
gesleurd en verdronken. Een der
zwemmers trachtte liem nog te grij
pen, maar kon niet tegen de golven
opkomen.
Tot op dit oogenblik is zijn lijk nog
niet gevonden. Het voorgevalleno
bracht hevige ontroering onder do
badgasten, bij wie deze jonge kellner
zeer goed stond aangeschreven.
VLIEGTUIGEN VOOR INDIé.
Uit Luik wordt ons gemeld:
Zooals bekend, heeft de Nederland
se he regec-ring voor het eskader
vliegtuigen dat zij van plan is in Ne-
deriaiidscii-liidië te vestigen, drie ne-
roplanes-de Brouchère, die van Bel
gische constructie zijn, aangekocht.
Op dit oogenblik voltooien de offi
cieren, die speciaal met het bevel over
dit eskader zuilen worden belust, de
luitenant van het O.-I. leger Span-
dau en de kapitein O. I. Darteng, hun
vliegstudies te Genck in Bclgisch-
Limburg, onder leiding van den di
recteur Goebels eii den chef-pi !u te
Cezie. Luitenant Spandau hoort
binnen eenige dagen zijn brevet a!s
vlieger te behalen. Kapitein Darterg,
die in het begin van dit jaar zijn
been brak, heeft nu weer zijne studies
In de vliegkunst herval. Hij is weder
in uitstekende conditie en heeft zelts
de vorige week een uitstekend ge
slaagde vlucht hoven liet vliegveld
gemaakt.
Koloniën
EEN STEM UIT SURINAME.
De heer M. D. v. II. schrijft in 't
Alg. Handelsblad o.a-
Den laatsten Lijd is er veel o\ei'
Suriname geschreven, en helaas was
liet meer zuchten en klagen, dat men
over onze kolonie hoorde, dan eea
woord van bemoediging; van op
wekking, om die kolonie te bezoeken,
om daar te werken.
Met recht wordt gezegd, dat Suri
name een rijk land is, maar dat het
aan werkkrachten ontbreekt, waar
mee ik niet alleen bedoel Brilsch-
Indiër of Javaan, dien men voor het
bewerken der plantages importeert,
maar ook mannen en vrouwen, dio
daar heen gaan om het volk op te
heffen.
Gelukkig zijn er nog zoo! Ik heb liet
voorrecht gehad, eenige maien vau
nabij te 2ien. de groote opoffering cti
toewijding die de Zusters en de Zen
deling-Directeur van Belhesda aan
den dag leggen, bij liet verzorgen der
lepra-lijders, die in de kolonie vrij tal
rijk voorkomen.
Hoe was het vroeger gesteld met de
meteatschen-verpiegingv
„Wreed en onbarmhartig waren de
blanken tegenover de ongelukkige
rnelaatsohen. De vroegere Melant-
schen-inrichting „Batavia", aan de
Coppenarne, die eerst in 1897 opge
heven werd, was de plaats, waar de
lepralijders, op last van de regeering
afgezonderd werden. In open ponten,
blootgesteld aan de brandende zon
des "daags en de koude des nachts,
werden zij van Paramaribo opgezon
den. Sommigen stierven geuureiuie
de reis, anderen smeekten, bij liet,
zien der dooden, „Grantata" (hot ai-
ziend Opperwezen) hen te diooden,"
schreef Teenstra, (Negerslaven in de
Kolonie Suriname).
Honderden zijn in „Batavia" ellen
dig omgekomen door gebrek aan.
voedsel en een behoorlijke 'huisves
ting.
Hoe anders is het nu met de mc-
laatschenvereeniging gesteld; b.v. op
Belhesda. (Er zijn in Suriname een
gouvernements- en twee particuliere
inrichtingen voor lepra-lijders.)
Ik herinner mij nog heel goed de
eerste maal, dat ik Betkesda bezociit.
De directeur en een vriendelijke zus
ter leidden mij rond en langs c>:u
door amandelboomen beschaduwd
pad, betraden wij deze „Begraafplaats
dor levenden", dit oord, v.aar de uit-
gestootenen uit de maatschappij,
hun levensdagen slijten in een lijden
dat soms tientallen van jaren kun
duren. Op den achtergrond hei lepro-
zendorpie ziende, en voor mij eeni
ge verminkte zieken, werd 't mij droef
te moede, maar toen ik de kleine Huis
jes zag rondom een pleintje met bloe
men en planten, en de bewoners
in hun dagelijksch leven zag, toen be
greep ik dat die oiïgèlukkigen hier in
waarheid een tehuis vinden, waar
een ieder voelt, dat ware naastenlief
de aan de goede zorgen ten grondslag
ligt. En dar., hoe hadden zij het dik
wijls in de eigen woning? Zij werden
veracht, verstootenop den mclaat-
eche wordt geloerd, alsof het 'n wi'.d
diier is, want er is immers 25 gulden
mee te verdienen, wanneer een me-
laateche niet aan de wetsbepaling vol-
