luws fku
WMAAM.
TWEEDE BLAD
IVoensilag 27 Augustus 1913
OM ONS HEEN
No. 1797
Een slecht overwogen
Raadsbesluit.
Hoewel napleiten mijn' gewoonte
niet is en ook niet worden zal, wil
ik enkele opmerkingen maken over
liet zonderlinge besluit van den Ge
meenteraad op 13 Augustus, nu juist
l i dagen geleden, waarbij aan de
Feestcommissie voor 1913 een bedrag
van hoogstens f 1500.werd toege
staan, onder voorwaarde, dat door
de burgerij een gelijk bedrag zou bij
eengebracht worden. Met andere
woorden schonk deze f 1000.dan
gaf ook de gemeente die som en niet
meer.
Wie de discussie aandachtig leest,
moet wel den indruk krijgen, dat de
Raad een middel zocht ooi van de
zaak af te komen. Iedereen kon ge
makkelijk narekenen, dat de Feest
commissie van de vier weken die
haar nog restten, onmogelijk veer
tien dagen missen kon om de inge
zetenen tot bijdragen aan te sporen.
Zeer terecht heeft dan ook de Com
missie het bijltje er bij neergelegd en
in verschillende stukken, die soms
weliswaar meer lang dan krachtig
waren, aan den Raad de .scluild ge
geven, dat Haarlem nu geen opch-
lucht-feesten hebben zal. (1)
Aan deze zaak valt nu niets meer
te veranderen, maar het kan toch
zijn nut hebben, eens na le gaan,
onder welke onjuiste motieven de
Raad haar heeft doen mislukken. Ik
begin met den geest van het debat.
Onder aanvoering van den heer
Modoo, werd een zuurzoete discus
sie gehouden, doortrokken van het
besef, dal adressanten wilden feest
vieren van liet geld vao de gemeen
te. Hel werd gezegd door Mr. Thiol.
En wat is de waarheid? Dat eenige
middenstanders tot het feestplan
den stoot hebben gegeven, dat het
daarna door vertegenwoordigers van
verschillende vercenlgnigcn is over
genomen, en dat ten slotte allerlei
personen die drukke bezigheden
hebben, zich lieten indeelen in sub
commissies tot voorbereiding en re
geling, niet omdat zij er luk op wa
ren, met een hoogen hoed en een
strik op de borst in'de voorste rijen
te staan, maai' 'óm dó'dr een' aardig
gezellig feest wat vertier in de ge
meente te brengen, wat zij achtten
in haar belang te zijn.
Daarvan heeft de Raad niets be
grepen. Iiij Heeft in. de requestran-
ten alleen maar een troepje pret-
iriSkcrs gezien, dat het zich ge
makkelijk wou maken met de kos
ten. De trouwhartigheid, waarmee
gevraagd werd om een creoiet en
biet om een subsidie, omdat inen
hoop had, dat de ontvangsten hoo
per zouden zijn dan de raming zoo
dat wellicht minder dan de gevraag
de f 2500.noodig zouden zijn, is
door den Raad niet opgemerkt.
Men bleef dood op de stelling:
dat, geen geld uit de gemeente
kas kon worden gegeven, wanneer de
burgerij zelf niet bijdroeg. Aan die
„burgerij" moeien dien miduag de
ooren wel getuit hebben, want ze
werd op verschillende manieren in 't
debat gebracht. Do heer Modoo,
grapjes makende ten koste van
oen ander, sprak van de geestdrü-
tige burgers, die om de commissie
heengesohaard heetten te zijn, een
voorstelling die hij puur uit zijn
verbeelding haalde; de heer Visser
verlangde, dat de commissie eerst bij
de ingezetenen rondgaan zou; de lieer
Ribbius zelfs beklaagde de brave
burgerij, die wel wou bijdragen,
maar door dc schuldige commissie
daartoe niet genood'igd was, on de
heer Thiêi ontkende, dat het gewet-
r n i u b t n
(Nadruk verboden).
231
w deur was open. De markies had
haar alleen dichtgetrokken, maar' niet
gesloten.
7.ij keek naar huiten langs den
oever.
Zij hoorde voetstappen en zag een
man, die de steeg naast de fabriek in
sloeg.
liet was te donker om zijn gelaat le
herkennen, maar Laurent was het
niet. Zeker de een of andere wande
laar.
Het was Roiuain Goux.
Zij bleef niet aim de deur staan,
maar ging weer naar binnen, uit vrees
dut de markies én Gilberte terug zou
den komen. Hoe zou zij dan haar te
genwoordigheid in dit eenzamo ge
deelte van den tinn verklaard heb
ben?
Zij zette zich dicht hij de deur op
een ba rile, dié geheel overschaduwd
was door de takken van een wilden
wijngaard met dorkerroode bladeren.
Kort daarop werd de deur geopend.
tlgd is geld te geven, wanneer de
burgerij niet bijdraagt, ledereen zei,
naar men ziet, dus zoo ongeveer het
zelfde en niemand kwam op de ge
dachte, dat het betoog iedoren rode
lijken ondergrond misto.
Om dat te gevoelen diiont mon zich
eerst af to vragen, wie en waar
toch wel dio bijdragende burgerij Is.
Waneer men daaronder wenschl to
verslaan personen uit nagenoeg allo
elanden, die naar maté van hunne
krachten bijdragen verleenen, dan
zeg ik, dat de burgerij niet bestaat.
Dc kring van personen, bij wie lijs
ten voor dit" en dergelijk doel met
kans op succes aangeboden kunnen
worden, is zeer klein, ze omval niet
meer dan een paar honderd perso
nen, zoo als ieder, die wel eens een
beroep op „de burgerij" gedaan
heeft, zeer wel weet. Zij zijn lid van
allerlei nuttige en onwaarschijnlijke
vereenigingen, zij teekenen op lijs
ten voor uiterst verschillende zaken;
menschen, wier taak het is, hand-
teekeningen te verzamelen, weten
hen precies te vinden. En ik maak
van deze gelegenheid gebruik, oin|
eens dankbaar te gewagen van het
vele, dat zij door hunne offervaar
digheid oprichten en in stand hou
den.
Maar de burgerij vertegenwoordi
gen zij niet, ze zijn er zelfs geen af
schaduwing van. Wanneer dus in
den Raad met grooten ophef gespro
ken wordt van de burgerij die toonen
moet, enz:,,, van de ingezetenen, die
het bewijs moeten leveren dat... enz.,
dan heeft men het over een fictie,
over een onwezenlijk begrip. Als de
Raad dat had kunnen of willen in
zien, dan zou hij gekomen zijn tot
liet verleenen van een crediet uit de
gemeentekas, omdat dc gemeentekas
vormt de bijdragen in de algemecnc
kosleji van al de belastingplichtige
gemeenlenaren. De financiën der
burgerij worden dus vertegenwoor
digd door de gemeentekas.
En nu kan men natuurlijk het
standpunt innemen, dat uit de ge
meentekas geen cent mag worden
uitgegeven voor feesten. Maar dat
beginsel wordt door den tegenvvoor-
digen Raad niet gehuldigd. Wel werd
er een beetje geloofd en gedongen,
de een wou f 2500,geven, de an
der f 15C0.vast, de derde f 1500.—
hoogstens, pale weg f 1000.maar
het kloeke woord: „we mogen het
geld van onze belastingen niet voor
feesten gebruiken", werd niet ver
nomen. Ilct zou ook vreemd geklon
ken hebben, na het feest hij de ge
boorte van Prinses Juliana. Maar
Mr. Thiel, wellicht bang voor een
vergelijking, betoogde, dat dit heel,
wat anders was geweest: toen gaf de
gemeente een feest en liet dit orga-
nisceren door „Koninginnedag", lioo
spoedig is inderdaad een rnensch
met woorden tevreden, immers do
arbeid van de gemeente beperkte
zieli toen tot het betalen' van do
kosten, en dit zou ook nu haar taak
geweest zijn. Alleen met dit verschil,
dat het ditmaal de verceniging „Ko
ninginnedag" niet was, maar een
andere organisatie en dat het feest
belangrijk minder kosten zou.
De afwijzing van het verzoek zou
nog gerechtvaardigd, zijn geweest,
wanneer men zoo maar in een on
verschillig jaar, om gemeentegeld tot
feestvieren gevraagd had. Maar ill
wijs er op, dat de heer Nagtzaam al
léén de aanleiding tot feestvieren on
voldoende vond. Daarin steunde hem
niemand. Hoe is liet dan toch moge
lijk, dat men, een karig subsidie op
onaangename wijs toestaande, daar-
aun een voorwaarde verbond, waar
van mon weten kon, dat ze onuit
voerbaar was? Ik kan het alleen ver
klaren door aan te nemen, dat ver
schillende Raadsleden het gemakke
lijker hebben gevonden, achter enke
le woordvoerders aan te stappen,
dan hun eigen weg te gaan. Zoo werd
de formule goedgekeurd van een
voorwaardelijke toestemming, dia
feitelijk een weigering was. En wan
neer ik dat betreur moet tegelijk
hulde gebracht aan den voorzitter,
dio het voorstel om een crediet to
verleenen, "warm verdedigde.
Marie, lieve Marie, zeide een
zachte stem.
Zij stond op en viel in do armen
van Laurent
O, Marie, Marie Hoe innig lief
hol) ik jol ,i
Mijn Laurent, wat hen ik nu ge
lukkig 1
Het is mij, sedert gij hier zijt, bij
mijn geliefde moeder, onder de oogeu
van Michel en Gilberte, ot ik niet
moor zoo ver van mijn familie bon
verwijderd.
O, mijn Laurent, ik spreek alle
dagen met je moeder over je.
Pas op, je niet te verradenZij
kon misschien bemerken
Neen, zij spreekt altijd het eerst
over je met zacht verwijt, dat go niets
van je laat hooren.
Anne moeder, zeide hij wee-
nend.
Maar nooit met toorn. Zij heeft
je lief en zoekt een verklaring voor je
langdurige afwezigheid. En ik zelf
neem je verdediging op mij en zog
haar, dat ge weldra zult terugkeeren.
Dan wordt zij langzamerhand kalmer
en daar ik zie, dat het haar moeder
hart goed doet, om over je te spreken,
vraag ik haar naar alle bijzonderhe
den uit je kinderjaren. Ik ken je le
ven van je geboorteuur af, even goed
alsof ik zelf je moeder was.
Wat zijt ge toch goed.
En de markiezin vermoedt niet,
Ja', te betreuren is het inderdaad.'
Het bekrompen inzicht van den
Raad, ik kan het niet anders noe
men, heeft een aardig, goedkoop, al
gemeen feest belet en den geest tot
initiatief voor dergelijke onderne
mingen in Haarlem weer voor lan
gen tijd gedoofd.
liet kan zijn, dat (le heer Modoo
daarin een persoonlijk succes ziet
anderen zullen met mij van meening
zijn, dat de Raad zeer verkeerd heeft
gedaan door de volmaakt belang-
looze jilannen van de Feestcommis
sie, die in 't belang der gemeente
waren opgezet, aldus onmogelijk te
maken.
J. C. P.
(1 Het Comité Plan 1913 zal, zoo
als bekend is, in de maand Novem
ber eenige feestelijkheden orgam-
seeren, maar dan natuurlijk bin
nenshuis.
liuitenlandsch Overzicht
De Vereenigdo Staten en
M e xi co
Na ontvangst van de mededeel ing
dat Li rui Mexico zal verlaten, had pre
sident Wilson besloton nog gisteren
zijn Boodschap over Mexico aan hot
Congres te daer toekomen, maar op
verzoek van de Mexicaansche RogeeT
ring heeft do President dat nog een
dag uitgesteld.
De onderhandelingen met. Huerta.
door bemiddeling van Lind zijn geëin
digd. Elke voidore bespreking zal nu
moeten geschieden met den zaakgelas
tigde in Mexico. De Boodschap van
den president zal een vriendschappe
lijk karakter dragen. De president
wijst op' Arnerika's vriendschap voor,
Mexico. Maar verklaart tevens dat hij
blijft gekant tegen.de ongeregelde re-
geeringstoestanden aldaar, waarbij de
rogeeringsmacht in handen is van eer
zuchtige individuen.
In de Boodschap wordt formeel mee
gedeeld dat de regeering van Huerta
niet zal worden erkend.
Dit de Vereer.igde Stateai zal aan
geen der partijen in Mexico noch
aan regeering noch aan rebellen
wapens of munitie worden verstrekt,
en jnesident Wilson zal zoo noodig de
grensbewaking versterken ten einde
deze politiek te kunnen doorvoeren.
Men vermoedt te Washington, dat
het verzoek van Huerta aan Wilson,
om de uitvaardiging van diens bood
schap een dag uit te stellen, leiden
zal tot een tegemoetkoming, hetzij
van de zijde van Lind of van die van
Huerta, waardoor een definitieve
schikking mogelijk zal worden.
De toestand in den Balkan.
Bij de onthulling van liet standbeeld
Karageorge hield de koning van Ser
vië een rede, waarin hij aan het leger
dank bracht voor het bijeenbrengen
tier gelden en er aan herinnerde, dat
het naar Kossowo getrokken was ar
het vroegere grondgebied der Seirviers
had veroverd en tevens de residentie
der. keizers.
,iDo geest van Karageorge", zoo zei-
do hij, „zal met welbehagen neerzien,
oij) het nieuwe Servië en zijn helden".
In antwoord op een toespraak ver
klaarde do Koi-ing zich gelukkig te
achten wegens tie sympathie, die men
tc Belgrado zijn huis toedraagt, daar
immers de liefde van het volk de steun
is van dén troon.
liet aantal op Grieksch gebied aan
gekomen vluchtelingen bedraagt
thans reeds 129,000.
Onder de te Saioinki aangekomen
vluchtelingen meer dan 10.000
bevinden zich 290U Bulgaren. Al die
vluchtelingen kciuen uit 'i'hracie en er
komen nog steeds meer aan.
UeTurlteu in ïhricic.
Het is voor Turkije wel een zeld
zaam moeielijke maand Ramazan, die
het dit jaar dóórleeft. Gewoonlijk is
dezo vastenmaand een maand van
rust. Politiek en zaken rustten. Wa
ren er ergens opstanden uitgebroken,
dan waren die gewoonlijk in liet be-
giu van de vastenmaand geëindigd,
want iedereen wnde in Ramazan thuis
zijn. cm de godsdienstigo voorschrif
ten stipt te kunnen naleven.
In dit jaar is dat alles anders.
Voordat do heilige maand begon
wei d Adriaaoj;el hernomen. Het Turk
se lie leger rukte op, marchecrdo «.ver
de to Londen aangegeven grenslijn
nu ar de Maritza overschreed zelfs dio
rivier, en hield eerst halt bij de oude
grens van Bulgar ije. Dit wekte greote
verontwaardiging, zoowel in Bulga
rije als in E ure pa. De mogendheden
zonden Turkije een nota; maar- do
Porie antwoordde: J'y suis, j'y reste.
Nu echter is de maand Ramazan
aangebroken, en nu komt een soort
van katterigheid de Turken plagen.',
zij gevoelen zich diep rampzalig,
dat zij niet alleen gelukkig is, door
over je te spreken. Het liefst spreekt
zij over je eerste jeugd. Ilct is mij,
alsof ik nog nader aan je gehecht
hen, nu ik zoo al die kleine voorvallen
ken. Het komt mij bijna voor, alsof ik
je altijd gekend en als kind met je
gespeeld heb, en of ik Je daardoor nog
inniger bemin.
Laurent vroeg haar naar allen, van
wie hij gescheiden was. Zij was wel
verplicht hem te zeggen, dat de mar
kies nooit zijn naam uitsprak.
Diep bedroefd boog Laurent het
hoofd.
Je moet den tijd afwachten, tot
je broeder wat gunstiger voor Je ge
stemd is, IaurenL Op het oogenblik
acht ik het beter, dat hij je niet weer
ziet. Wanneer je moeder aan tafel
soms je naam uitspreekt, dan neemt
zijn anders zoo goedig en vriendelijk
gelaal een sombere uitdrukking aan,
en in zijn oogeu lees ik toorn, ja,
toorn en diepe verachting.
Hij zal het mij nooit vergeven.
Geduld en moed, mijn Laurent.
Blijft Marie-Ross jc niet over? Zult
go niet altijd bij je moeder en jo broe
der je lente-fee hebben, die de bloe
men dor liefde weer in hun hart zal
doen bloeien
En ik, Marie, ik vrees, dat zij je
eenmaal eveneens zullen verachten en
dat je met mij den last van hun toorn
zult moeten dragen.
Want niet alleen hebben de ambtena-
ren, officieren en soldaten sedert vier
maanden geen tractemeont gekregen,
zo kunnen nu niet eens kalm Rama
zan vieren. Bairam staal voorde deur
het groote feest der Turken. En dat.
kost geld. Do Porte zal voor den Bal-
rani één maand salaris moéten uib'oe-
talcm, Iloe zij echter aari het geld 'ko
men moot. weet niemand; 420.000 T.P.1
zijn nqg ter beschikking bij de Ban-
qiie CHtomane, 500,000 T.P. zou de Ré
gie. des tabacs betalen, dat is 920.000
T.P. Een maand tractement voor do
ambtenaren is ongeveer 220,000 T.P.
Dus schieten er 700.000 T.P. over, en
die heeft het leger hard noodig.
300.000 man staan tusschen Tatsjal-
da en de Maritza; iederen dag komen
er nieuwe uitgaven bij. De leveran
ciers verlangen geld, de gouverneurs
der 'ophieuw onderworpen gebieden
hebben allerlei roodig; verbrande
dorpen moeten worden opgebouwd,
bruggen geslagen, en in vele dorpen
heorsolit nu reeds nood, zoodat maat
regelen moeten worden genomen tot
het onderhoud der bevolking.
Daarvoor is noodig, geld, geld. en
nog eens geld!
De correspondent van de ,,Timc3in
Konslantinopel meldt dan ook aan
zijn blad: leidende Turksche staatslie
den verklaren eenstemmig, dat de Last
voor het onderhoud van een leger van
300.000 man voor Turkije te zwaar is,
en dat een snelle en afdoende oplos
sing moet worden gezocht. Dit is dui
delijk. en die regeling meet in de eer
ste en voornaamste plaats Adrianopel
en Thracio. gelden. Een regeering. die
,,au. bont de son latin" is, en de vraag
hoé aan geld te komen niet meer be
antwoorden kan. die haar ambtena
ren hief kon betalen, is toch niet in
staat voor ombepaalden tiid een zoo
groote kvrermorht op voet van oorlog
té onderhouden.
Maar hoe kan daaraan, een einde
woeden gemankt?
Turkije heeft, zoo zegt de „Westm.
Gazelle". d.rie muideieri, om aan dién
toes Land een einde te maken: het kan
óf den oorlog met Bulgarije hernieu
wen, met het plan door de overmacht
snel den toestand te regelen; 6f het
kan zijn leger ontbinden, met het. ge
volg, dat Bulgarije dan spoedig Adria
nopel zal hebben bezet, óf het kan met
Bulgarije en de mogendheden een
overeenkomst aangaan, waardoor de
Turksche suzereiniteit en de bescher
ming der heilige plaatsen wordt er
kend.
Het eerste middel zal Turkije wel
naanvaarden. Want Rusland heeft
het gewaarschuwd, dat in dit geval de
oorlog, ook tusschen Rusland en Tur
kije zal uitbreken. Het Is echter de
vraag of de regeering te Konslanti-
nopel macht genoeg bezit, om Biwev-
bey en zijn troepen van <vm dwaashsid
terug ie houden. 1-Ie! vv» rek van Ta-
laat-bey en Izzcd-pasja naar Adriano
pel had geen ander doel, dan Enver-
Ixty op het gevaar van den toestand te
wijzen en hem van onberaden stap
pen terug to houden.
Het tweede middel kan niet worden
toegepast, zoolang - Bulgarije geen
overeenkomst is tot stand gekomen.
Zcédat dus alieen het aauknoopen
van. on.clerlian-delin&en met de Bulga
ren overschiet.
'Nti kómen uit Sofia wol-besliste be
lichten, dat Bulgarije niét aan on
derhandelingen met de Turken denkt;
maai' wij weten wel dat/diplomatieke
ontkenningen niet- altoos letterlijk
moeten worden opgevat.
Uit Konstamtinopel wordt tenmin
ste gemeld, dat Natsjewitsj last kreeg
van de regeering te Sofia, om met de
Porte directe onderhandelingen aan
te knoopen. Te Parijs meent men, dat
Bulgarije voornemens is afstand te.
doen van Adrianopel, indien het ge
heel Noord-Thracië, met Lcelè Door
gas en Kirk-Kilisse krijgt.
De „Daily News" verneemt, dat de
vroegere gouverneur van Macedonië,
Hussein Hilroi pasja, thans gezant te
Weenen, last om ving met den Bulgaar
scheu gezant te Weenen te onderhan
delen.
De „Süd-Slavische Korrespondenz"
verzekert, dat Natsjewitsj sedert veer
tien dagen geregeld met de Porte on
derhandelt.
En de „Frank?. Zlg." verneemt, dot
aan beide zijden de hartelijke wens:ii
l>estaat allo hangende quaestics op te
lossen, en dat er gegronde hoojj ba-
staat, dat dit zal gelukken.
Het Duitse he Onafhanke-
lijkheidsfeest.
Over de bevrijdingshal, waar do
Duitsché Keizer met de bondsvorsten
hebben deelgenomen aan het Or.ru-
hankelijkheidsfeest, schrijft de Frank
forten" Zeilung het volgende:
Niet vor van Regensburg beheer-
schen twee geweldige, indrukwekken
de monumenten den Donau.
Op een hoogenbergrug bij üonau-
stauf rijst de dooi- Dorische zuiien ge
schraagde Walhalla-tempel omhoog
en bij Kellioini rust op den steiileni
Michelsberg de indirukwekkendo koo-
Houd moed, zeg ik je, houd
moed, Laurent
Zij zaten naast elkander op de
bank, in dier. heerlijken zomeravond,
onder den prachligeii sterrenhemel,
in den zochten maneschijn, en zij
voelden zich ondanks alles oneindig
gelukkig.
Zeer zacht vroeg Laurent aan Ma
rie-Rose
Waar is mijn moeder od 't oogen
blik
Zij is in gindsch prieel. Ongetwij
feld denkt ze aan je.
Hoe gaarne zou ik haar eens
willen zien, haar naderen, haar ge
laat van nahij aanschouwen, zonder
dat zi| mijn aanwezigheid gewaar
wordt- Het is me. of ik haar in vele
jaren niet gezien leb.
Zal je voorzichtig zijn?
Ja, ik zal niet tot haar spreken.
Zij zal niet vermoeden, dat ik er ben.
Helaas, zuu lien ik dan genoodzaakt,
mij voor mijn moeder to verbergen.
Wat zou ik haar moeten antwoorden,
wanneer zij mij ondervroeg'? De
schepselen, die mij 't dierbaarst op de
wereld ziju, zijn van mij gescheiden,
Mijn moedor weet van niets, dat is
waar, en zij mag ook van niets weten.
Een onvoorzichtigheid zou mij kun
nen verraden. Ik zal niet tot haar
spreken, wees daar zeker van.
Nader haar dan voorzichtig en
1 loop over de grasranden, opdat zij je
pol van den bevrijdingshal; aan het
diepe dal, waardoorheen de Aitmöhl
asiel» naar den Donau spoedt.
Bedde heerlijke bouwwerken, die
zoo geheel op hun plaats zijn in het
heroïsche landschap, getuigen van
den kunsten,narszin en het romantisch
patrloti&ch gevoel van den praehtlie-
vernlen Lodewij'k I, koning van Beie
ren, op wiens initiatief zij verrezen.
In liet Walhalla wilde de koning
vari Beieren den leidenden geesten
van het volk een blijvend monument
scheppen.
In den koepel der vrijwording ech
ter huldigde hij de Duitsché -.onhrsid,
voor zij nog werkelijkheid geworden
was.
Dit laatste bouwwerk heeft eigen
aardige lotgevallen beleefd.
Op 19 October 1812, daags na de in
wijding van het Walhalla, werd de
eerste steen gelegd, een schillet end
feest werd gevierd. Een lied, dat Lo-
dewjjk I ze!f gelicht had, werd er ge
zongen, waarin de begaafde vorst
zong over de tweedracht en eenheid
van het Duitsché volk.
In een zaal van het „Deutschen
Hof" stonden een tafel met 03 cou-
\erls; daaraan namen de vorstelijke
personen plaats, terwij! het geschut
bulderde Koning Lodewijk i rac'nt een
toast uit op het gemeenschappelijk
Duitsohe Vaderland, dat niet minder
was dan een ander land, -lat zich be
gon te voelen, dat zich door geen
vijand meer liet onderdrukkm.
Maar lang zou het nog duren eer
het monument voltooid werd Nauwe
lijks was men begonnen met de uit
werking van de plannen van 'a ko-
nings gevierelen architect F ried rich
von Gartner, of de bouwmeester stierf.
Zijn opvolger Leo von KI en zo wide
het werk volgens een ander ontwerp
voltooien, toen een gebeurtenis plaats
had, waardoor de werkzaamheden
weer onderbroken werden en de ge
rechte vrees'ontstond, dat -Je vrijwór-
dingskoepel nimmer voltooid zou wor
den.
Op 19 Maart 1848 legde Lodewijk I,
krankzinnig geworden, den kroon ne
der. Een jaar later deelde hij aan ko
ning Otto I van Griekenland het ge
beurde mede in een eigenaardig schr ij
ven: ,,1-k moet (en dit spijt- mij het
meest) opgeven om de reeds begonnen
bevrijd ingskoepel te voltooien, het gc-
denkteeken aan de heerlijke jaren
1813-14—''15".
En in een brie' aan den beeldhou
wer Wagner schreef de onttroonde
vorst: „het eenige wat noch duor hem
(koning Maximïliaan II) noch door
mij kon worden uitgevoerd, :s de 1 e-
vrijdingskoepel. Dat ilc niet meer
heerschei» kan, kan ik wel, maar dat-
ik daaraan niet werken kan, kan ik
niet verdragen. Ik wil het u erk vol
tooien, het bevel daartce fc^b ik roc 1 -
gegeven, weliswaar in langer tijd en
minder kostbaar, maar de omvang
blijft geweldig en waardig wordt
het".
Volgens de oorspronkelijke bepalin
gen moest de koepel op zijn laatst in
1354 klaar zijn, maar nu geschiedde
het langzamer.
Uit financiëele overwegingen kon
den de muren niet uit gehouwen steen
worden opgetrokken,'maar moest bak
steen worden gebruikt en de indruk
van rolsteen slechts door een kunst
matige pleisterlaag worden' teweegge
bracht.
Maar eindelijk werd het werk, dank
zij de volharding van Lodewijk I, vol
tooid, Gp den top van den Michels-
berg verhief zich de geweldige koepel
bouw hoog boven de omgeving, zooals
de koning het zich gedroomd had. il-
les in marmeren erts 6n de 34 godin
nen der zege zagen 'glimlachend "p
de spreuk, waarmede Lodewijk zijn
geschenk aan het Duitsché vaderland
vermaakte: „Mochten de Duitschec?
nooit vergeten wat den bevrijdings
kamp noodzakelijk maakte en waar
door zij overwonnen hebben".
Op 18 October 18G3 werd do beviij
dingskoepel ingewijd.
Deze plechtigheid was zeer bes/hei
den. De koning van Beieren van w li
eer was immers slechts, een particu
lier man. Geen regeerend v rst ver
scheen op het feest, slechts enkele
vertegenwoordigers der Duitsché v>r-
slenlioven waren aanwezig. Ander
maal werd het. lied van Lodewijk I
„Heil Eueh tupfere Mauner, muti.gc
Krieger" gezongen; de oude generaal
Wrange!, Pruisische gedelegeerde,
bracht een hoch op dea krankzinnigen
vorst uit.
De t o e s t and in China-
Do berichten omtrent de toestanden
te Nanking ziju tegenstrijdig en ver-
ward, maar de Pekmgsche correspon
dent van de limes" zegt, dat in elk
geval vaststaat-, dat Nanking nog niet
door de regeeringsschepen is ingeuc-
men. In de geheel ei Wngtsevallsi
trouwens heerscht nog een chaotische
toestand. Overal komen nog plaatse
lijke woelingen en opstariden voor,
hetgeen to wijten is aan de weinige
doortastendheid van autoriteiten en
rcgoeringslroepen. De handel sta.ut
schreden niet zal hooren. Kom spoe
dig terug.
O, heb dank, lieve Marie, voor
zooveel goedheid
Laat mij eerst, eens gaan zien, of
jo moeder er nog zit.
Spoedig dan, Mario, spoedig,
want de minuten zijn kostbaar.
Zij ging heen en kwam een ooger.-
blik later terug.
Ga, zei zij- Je moeder is op
haar stoei in slaap gevallen. Het weer
is zoo zucht, dat ik niet vrees, dat zij
kou zal vatten. Gu. nu kan je haar
zonder gevaar naderen.
En pü, Marie?
Ik biiif hier de wacht houden. Je
broeder zou terug kunnen komen en
je ontmoeten Wanneer bij komt, zal
ik jo tijdig waarschuwen.
Je denkt aan alles.
Hij verwijderde zich met liet hart
vol vreugde. Hij kende den tuin se
dert lange jaren en hij wist, hi welk
prieel zijn moeder het liefst zat.
Weldra had Marie-Rose hem uit liet
oog verloren.
Bij het priëel gekomen, blijft Lau
rent eerst op een afstand staan.
Zijn moeder zit daar. Zij slaapt in
een gemakkei ijken tuinstoel, mot het
hoofd op den arm gesteund. Om haar
tegen dc koelte van den avond ie be
schutten, heeft Marie-Rose haar een
deken over de knieën gelegd.
Zij is kalm en glimlacht in haar
geheel en al stil in het Zuiden ook
in Sjanghai.
Middelerwijl maken concessiejagers
van de geldverlegenheid der regeering
gebruik om hun slog te slaan. Zij gé
ven voorschotten en verzekeren zich
of) deze wijze concessies voor spoorwe
gen.leveranties van oorlogsmn ferioel
e. <1. (ot nadeel van den Briisehen on
dernemingsgeest, zegt de correspon
dent, daar geregelde zaken, die op den
steun der Britse.he regeering aan
spraak zouden kunnen makeii, niet
kunnen worden gedaan, nu En gel an J
de eenige mogendheid is die zich aan
de afspraken voor een gemeenschap,
pelijke jxditiek houdt.
Destaking teLonden.
Maandag is de reeds aangekondig
de staking der schilders ie Londen uit
gebroken en in verband met Joopende
geruchten zag men hierin reeds hot
begin van een groote staking in het
geheele Londensclie bouwbedrijf. Jn
do Eagelsche avondbladen echter
wordt een verklaring ojK-nbaar ge
maakt van den secretaris van een der
grootste vakvereeni gingen, waarin
wordt gezegd, dat de berichten om
trent de waarschijnlijkheid van een
groote staking in de naaste toekomst
„zeer overdreven" zijn. Wel is een be
weging voor loonsverhooging in gang
maar de onderhandelingen zijn vol
strekt nog nüet geëindigd. Dc b estand
is geenszins hopeloos en wij zijn nog
vol vertrouwen, zeide deze vakver-
eenigirigsleider, dat we met vredelie
vende middelen ons doel. zullen kun
nen bereiken. Tusschen de arbeiders
en do werkgevers tn de bouwvakken
zijn hnri.gc-nde quaesties steeds op
zeer redelijke en verzoenende wijze be
handeld.
Dat k'inkt nu wel geruststellend,
maar in tusschen is Maan dn ca vond
het bericht gekomen, dat een aantal
eleclriciens werkzaam in het hoofd
kantoor der posterijen en aan de werk
plaatsen der admiraliteit het werk
hebben neergelegdomdat werkwil
lige schilders, niet tot eenige organi-
satie hohoorend. door de admiraliteit
in dienst zijn gesteld.
Dat is dus weer de methode der
sympathiestakingen, die wordt toege
past en als men eenmaal hiermede
begint, is het einde niet te voorzien.
liet aantal stakers in verband met
de actie der schilders, bedraagt nu
reeds meer dan 11,000, volgens de
eene opgave, niet meer dan 3000 ech
ter volgens de andere opgave.
Jack Johnson.
Jack Johnson is te Londen aange
komen, maar hij is toch gezwicht voor
de bezwaren, die tegen zijn optreden
zijn ingebracht, en in overleg met «'e
directie van de music-hall, waar hij
zou optreden, is besloten dat zijn op
treden voorloopig zal worden uitge
steld.
Binnenland
KONINGIN'S VERJAARDAG.
De Koningin heeft aan de burg»
meesters het verlangen te kennen g»
geven, dat de openbare feestviering
van haar verjaardag niet op Zondag
31 Augustus, doch op Maandag 1 Sep
tember zal plaats hebben.
De burgemeesters worden ullgenoo-
digd daarmede rekening te houden
en de ingezetenen met dit verlangen
in kennis te stellen.
KONINKLIJK BEZOEK AAN
ROTTERDAM.
Nader kan worden medegedeeld dot
het Koninklijk Echtpaar op 4 Septem
ber. behalve het Raadhuis en het eta
blissement Fijenoord, ook de am
bachtschool aan de Tamboerstraat en
de gemeentelijke vuilverbranding zal
bezoeken, terwijl ook weder een vaar
tocht in hot programma is opgeno
men.
HET NIEUWE MINISTERIE.
De Nieuwe Ct. verneemt nader,
dat de overdracht van de portefeuil
les reeds Vrijdag zal geschieden, den-
zeifden dag dat de benoemingsbeslui
ten in de Staatscourant verschijnen.
Wanneer jiir. dr. Loudon, gezant to
Washington, tot Minister van Buiten-
landsche Zaken benoemd mocht wor
den. zal, zoolang hij van ziju post nog
niet in Den Haag zal zijn aangeko
men om de portefeuille te aanvaarden,
het beheer van het departement van
Buitenlandsche Zaken tijdelijk wor
den opgedragen aan mr. Cort van der
Linden, minister-president in het
nieuwe Kabinet.
Bij hetgeen wij gisteren reeds over
eenige ministers hebben meegedeeld,
ontleenen wij het volgende over den
lieer Dertling
De heer A. E. J. Bertling werd den
13den December 1860 te Assen gebo
ren en heeft dus den 52-jarigen leef
tijd bereikt. Op 23 Mei 1882 trad hij
op als surnumerair dor registratie en
slaap.
Hij nadert eenige schreden over het
zachte gras, dat het geluid van zijn
voetstappen versmoort.
Het prieel is dicht begroeid. Hij
komt achter baar stoel, daar valt hij
op de knieën, vouwt zijn handen en
beschouwt aandachtig het eerbied
waardig gelaat zijner moeder.
TIii stamelt, als een gebed:
O moeder, moeder, ik zal tot u
terugkeeren- Ik zal weer uwer waar
dig worden. Ontzeg me uw liefde niet,
moeder, sluit uw hart niet voor mij.
Hij neemt den zoom van haar kleed
in de hand en drukt er zijn lippen op,
ovenals hij het gedaan heeft op den
dag, toen de familieraad hem ter dood
veroordeelde.
Hoe weinig het ook moge zijn, het
i; iets van zijn moeder.
De markiezin beweegt zich niet. Zij
slaapt nog altijd en hij hoort haar
kalme, gelijkmatige ademhaling.
Zacht staat hij op.
Hij heeft alle voorzichtigheid uit
het oog verloren.
Zijn oogeu vullen zich met tranen.
Hij bukt zich over dé blinde heen
en drukt een zuchten kus op liuar
voorhoofd en tegelijk valt er een
traan od.
(Wordt vervolgd).
