BAKKERSACTIE.
De gezellen aangesloten bij de fe
deratie le Amsterdam, voeren een ac
tie tol verbetering der arbeidsvoor
waarden.
De eischen zijn voor volwassen
werklieden 117 (de patroone willen
11Ü geven).
De verdere eischen der gezellen wa
ren GO uur arbeid per week in het
grootbedrijf en G5 in bei kleinbedrijf.
Volgens de voorstellen van de pa
troons moesten de gezellen 72 uur in
de bakkerij doorbrengen, den schaft
tijd inbegrepen. Ook houden de pa
troons vast aan een werktijd van 18
uur op Zaterdag in het grootbedrijf.
Woensdagmiddag werd een verga
dering van bakkersgezellen gehouden,
die de volgende motie aannam:
„De vergadering enz. gehoord de
besprekingen, over de gestelde eischen
en daarop gevolgde voorstellen der
patroons,
„spreekt als hare meenirig uit, dat
die voorstellen in geen enkel op
zicht voldoen aan de gestalde eischen
der gezellen,
„van oordeel dat die eischen ui
terst billijk zijn en ook best door
voerbaar,
„spreekt de wenschelijkheid uit dal
de patroonsvereeniglng alsnog aan
deze eischen meer tegemoet zal ko
men en tot een collectieve overeen
komst met de federatie zal overgaan.
Zij draagt derhalve de besturen op
met kracht en klem aan de gestelde
eischen te blijven vasthouden en gaat
over tot de ordo van den dag."
CHR.-NATION'LE WERK
MANSBOND.
Do 19de algemcene vergadering van*
den Christelijk-Nationalen Werk
mansbond werd Woensdag en heden,
Donderdag, te Amsterdam gehouden,
onder leiding van den heer P. J. Na-
huiizen.
De bondsvoorzitter sprak het wel
komstwoord tol de talrijke aanwezi
gen (ruim 60 afdeelingen waren ver
tegenwoordigd) waarin hij mededeel-
do, dat in het afgeloopcn jaar vele
nieuwe afdeelingen mochten worden
bijgeschreven. Speciaal welkom \Vërd
gehecten dr. J. Th. de Visser, de eere-
voorzitter van den bond.
Een telegram van hulde werd ver
zonden aan II. M. do Koningin.
Er werden verschillende jaarversla
gen uitgebracht.
Aangenomen werd met algemeen©
stemmen een motie, waarin de
vvensch wordt uitgesproken, dat het
wetsontwerp ten behoeve van do land
arbeiders zoo spoedig mogelijk tot wet
zal worden, na aanbrenging van de
gewensclit© wijzigingen. Deze motie
zal ter kennis van de Regeering wor
den gebracht.
KWAADWILLIGHEID?
Dezer dagen ontdekte men, dat op
het spoorweg emplacement bij de pe-
troleurn-haven te Amsterdam een rail
dwars over het spoor log. Op het ter
rein wordt een nieuw spoor aange
legd; en hiervan was de rail afkom
stig. Naar alle waarschijnlijkheid is
hier kwaadwilligheid in het spel. De
politie is van het feit in kennis ge
steld.
ONDERWIJS AAN INLAN.D0CHE
MEISJES,
Onlangs is melding gemaakt van
do oponng dor Kar tini-school te Se-
rnarang. Thans verneemt men dat de
pogingen om het Ncderlandsche pu
bliek in ruimen kring op te wekken
tót deelneming aan do VereenLging
Kartini-fonds, die het verleeman van
kleun aan goede scholen voor inland-
scho meisjes in Indië ten doel heeft
en dan ook lot de oprichting dor
school te Scroarang medewerkte,
krachtig worden voortgezet.
In een lo 's-Gravenhage (onder pre
sidium van inevirouw de Baronesse
van Hogendorps'Jacob) gehouden
vergadering van belangstellenden uit
verschillende streken van ons land,
werd de grondslag van de voor ge
noemde vereeniging te voeren propa
ganda vastgesteld. In tal van steden
vormden zich reeds commissies van
dames en hooien,, die zich zullen be
ijveren om het streven der vereeni-
ging bekend te.makeu en tol deelne
ming op te wekken.
INSLUIPERS TE ZWOLLE.
In het huis van dr. VPelk-
wljkpark, le Zwolle, werd gisteren
avond door de dienstboden iets ver
dachts bemerkt. Men meende n.l, dat
er een vreemde in huis was godron
gen.
Dr. V. was juist naar een vergade
ring en toen die thuis kwam, werd
onmiddellijk de politie gewaar
schuwd. Deze nam dadelijk de meest
uitgebreide maatregelen en zette de
gcheele wijk af. doorzocht het huis en
constateerde, dat er iemand in huis
moet zijn geweest, maar blijkbaar in
zijn voornemen verhinderd, via het
meidenkamertje over de veranda is
ontkomen- Behalve cenig ziiverge.,
(nog geen gulden), wordt nieta ver
tuist.
T Geval gaf in de buurt een heele
opschudding, zoo meldt de Tel.
KERMISVREUGD J
De Tel. meldt:
De kermis te Tiel zette dit jaar zich
minder rustig in dan men dat in de
laatste jaren gewoon is. Hier eu daar
werd flink geklopt. Dit is vermoede
lijk aanleiding geweest, dal de poli
tie scherp toezag. Niet minder dan
13 vechllustigeu brachten den eersten
kerrnisnacht op het politiebureau
door.
VERPLEGEND PERSONEEL.
Het hoofdbestuur van Nosokómoa,
Nederlandsche Vereeniging tot bevor
dering der belangen van verpleegsters
en verplegers, hoeft dep minister van
Binnenlandse he Zaken verzochl om:
lo. als overgang tot den 8-uren
dag in alle Rtjtke-inirichtingen voor
zieken cm krankzinnigenverpleging
een werktijd van 10 uren te willen in
voeren;
2o. om aan de verploegstersjgers)
tijdens hun vacantia minstens f 1
daags te vergoeden voor kost en inwo
ning;
3o. alles te willen aanwenden, op
dat een wet, regelende de opleiding
en examens der verpleegsters zoo
spoedig mogelijk tot stand ikome.
ONGELUKKEN.
De Tel. meldt:
De 71-jarige mevrouw v. E., te Bre
da, die tijdens haar bezoek bij een fa
milie op de Baronielaan te Breda
door het openen eener verkeerde deur,
in den kelder viel, is aan de gevolgen
daarvan in liet Diaconessen huis over
leden.
De 17-jarige J. de Nooy, werkzaam
aan de chocoladefabriek der firma
Casper Flick te /Amsterdam, had gis
teravond het ongeluk tusschen een
machine te komen; waardoor hij
deerlijk verwond werd.
Hij werd naar het Wilhelrninagasl-
huis vervoerd, waar hij bij aankomst
bleek overleden te zijn.
De 79-jarige Teunljc van Veen. die
in den nvond van den 14den dezer In
de Hoveniersstraat te Rotterdam door
eenige hardloopende personen was
omvergeloopen en in haar val een ge
broken arrn en dijbeen bekwam, is
Dinsdagnamiddag in liet ziekenhuis
overleden.
Terwijl de lé jarige De .T. op de ma
rinewerf te Den Helder bezig was met
het schoonmaken der goten van een
der gebouwen* raakle hij met den
natten bezena een der draden van do
electrische centrale en greep, om
door don schok niet tc vallen, in den
schrik den draad vast, met het nood-
lollig gevolg, dat hij op slag gedood
werd. Het lijk i? naar hel mnrlne-
hösmtaal vervoerd.
GEVOLGEN VAN EEN TWIST.
Men meldt aan de Tol.
Te Tilburg is een leurder, Beek
man, bij een twist zoodanig op het
hoofd geslagen, dat hij in levensge
vaar verkeert; de vermoedelijke da
der. Van der Kloot genaamd, is ge
arresteerd.
Dr. KUYPER EN HET RGODE
KRUIS.
De .,Tel." meldt
De minister van Slaat, dr. A. Kuy-
per, voroenigde gisterenmiddag aan
een diner tn den liuiselijkon kring
verschillende heeren, met hunne da
mes. die op eenïgerlei wijao in betrek
king hebben gestaan lot de- ambulan
ce van het Nederland scho Roodo
Kruis naar Konstantinopol, van wel
ke ook dr. Kuypör's dochter deel heeft
uitgemaakt.
O. a. zaten aan met de familio Kuy-
per, jhr. Rcpelaer van Driel, penning
meester van het hoofd-comité van het
Ronde Kruis en waar nemend onder
voorzitter kapitein ter zee Guópin,
die indertijd als commandant van Br.
Ms. Gelderland" de ambulance aan
boord ontvangen heeft dr. Ling-
beek, chef der ambulance dr. Steen
van Ommeren, die tot do ambulance
behoorde; de Turksche gezant te Den
Iïaag,»Avistarchi Bey, en de Neder-
landsche consul-generaal te Singa
pore, de lieer Spakler.
ERNSTIGE MISHANDELING.
Dinsdagavond ontstond er een twist
in het logement van Van 1-Iam, in dc
Anna Paulownastraat te Tilburg,
waarbij Van Beek door de andere
logeergasten werd buitengezet. Later
word hij In de straat buiten bewust
zijn gevonden en naar hot politiebu
reau vervoerd, waar dr. Proot hem
geneeskundige hulp verleende aan liet
hoofd, waar hij een diepe snede had,
en zijn toestand als bedenkelijk ver
klaarde.
Woensdagmorgen was hij nog niet
lot bewustzijn gekomen.
Als vermoedelijke dader is gearres
teerd v. d, K., zoo meldt de „'a-Hert.
CrL".
GENOOTSCHAP VOOR NATUUR-,
11EEL- EN GENEESKUNST.
Woensdagmiddag werd in do Aula
van liet Universiteitsgebouw te Am
sterdam, de jaarvergadering van bo
vengenoemd gei ooi schap gehouden.
De voorzitter, jirof. dr. M. Straub,
heette dc- aanwezigen welkom. Daar
na herdacht spr. de in het afgeloopen
jaar door den dood aan liet Genoot
schap ontvallen leden.
Vervolgens vermeldde spr. het af
traden van den algemeenen secretaris
dr. C. C. Del prat. die sedert het over
lijden van prof. v. Haren Neman de
centrale man in het bestuur is ge
weest.
Uit erkenning van zijn groote ver
diensten, maar ook om van zijn zoo ge
waardeerde voorlichting ook In liet
vervolg nog partij te kunnen trekken,
heeft lfet bestuur voorgesteld den heer
Delpral te lie noemen lot honorair lid
bestuurder van het Genootschap.
Nog deelde spr. mede, dat liet be
stuur als nieuwe leden van het Ge
nootschap heeft voorgedragen: projf.
dr. A. J. van der Hoeve. 1e Groningen.;
prof. dr. P. Ehrenfest, te Leiden, en
prof. dr. J. H. F .Kohlbrugge, te
Utrecht.
Daarna gaf spr. het woord aan
prof. dr. H. A. Lorenlz voor hot. hou
den van zijn voordracht- Nieuwe rich
tingen in de Natuurkunde.
Na deze rede werden verschillende
sediovergtader 1 ngen gehouden.
Tot nieuwe leden zijn benoemd:
lo 3eetie dr. P. J. Mbntagne, con
servator Chemisch Laboratorium,
Leiden; <lr J. G. Elias, assistent Tey-
ler, Haarlem; dr. W. I.ulofs. directeur
gemeentelijke electric Ltei tswerken
Amsterdam; dr. H. R. Kruyt, lector
aan do Universiteit te Utrecht; dr.
W. P. Keesom, conservator physisch
Laboratorium, Lelden.
2e sectie: L. Kaiser, arts. Amster
dam; If. J. Overbeek, arts, offic. v.
goz le kl., Amsterdam; dr. W. M. v.
d. Scheer; arts, Meorenberg; A. J. A.
Koêiesmid, arts, offic. van gcz. "2o kl..
Utrecht; dr. B. Brouwer, arts, onder
directeur Hérefentnslituul, Amsterdam
3e sectie, dr. H. W. MiUock Hou
wer. arts. Amsterdam; dr. J. J. van
Bergen, arls, Amsterdam; dr. J. Loon-
liard van dor Hoeven, arts, Amster
dam; dr. L. C. Wortman, directeur
Gern Gen. Dienst, Amsterdam; dr. P.
H. G. van Gilse, arts, Haarlem.
4e sectie: dr. A. H. Blaauw, conser
vator Ned. Bol. Vereoniging, Haar
lem; dr. A. L. Hagedoorn pivaat-doc.
ijks-univesiteit. Utrecht; dr. B. C. P.
Jansen, assistent pliysiologisch labo
ratorium, Amsterdam; dr. E. tor Kui-
le, assistent pliysiologisch labo ra to-
.rium, Amsterdam; dr. T. Kuiper, arls,
geneesheer Krankzinnigengesticht,
Castricuni.
Letteren en Kunst
Het Tooneel
STADSSCHOUWBURG
AMSTERDAM.
Theatre du Vaudeville, Paris.
„La Prise de Berg-op-Zoom", C.0-
niédie eri 4 actes, de M. Sacka Guilry.
Een tooneelschrijver, die levens ac
teur is en de hoofdrol vervult in zijn
eigen stuk't geeft een bijzondere
bekoring van een voorstelling: we
krijgen het gevoel, dat aan de bedoe
ling van den schrijver ten volle recht
wordt gedaan. Ten minste, wanneer
de auteur tevens een acteur van be-
teekenis is.
Sacha Guitry, die gisterenavond in
zijn stuk „La Prise de Berg-op-
Zoom", de hoofdrol speelde, is'onge-
twijfeld als acteur van grooter betee-
kanis dan als schrijver, hoeveel succes
zijn verschillende comedies in Parijs
ook gehad hebben. Voor een groot
deel is dat succes mogelijk wel toe to
schrijven aan zijn bekendheid als ge
vierd tooneclspeler.
Zijn stukken zijn luchtige dingetjes,
waarin gewaagde situaties geestig
worden behandeld; nu en dan zakt
de geestigheid af naar het bas coml-
que, dan woer komt or plotseling een
verteedering in of licht er een schijn
van levensphilosofie doorheen.
Zoo is ook „la prise de Berg-op-
Zoom". Wie naar den schouwburg
ging in do verwachting, een stukje
uit de geschiedenis van ons land te
zullen zien, kwam bedrogen uit. De
inneming van Bergen op Zoom heeft
alleen in zoover met het stuk te ma
ken, dat Guitry verklaart, het idee
gekregen to hebben, na het lezen der
geschiedenis van dio inneming. Ton
minste, dit zal de bedoeling zijn van
een schrijven, door hem gepubliceerd
vóór do première in Parijs, toen hem
naar don inhoud was gevraagd.
Hij vertelt hierin, hoe Borgen op
Zoom verscheidene malen tevergeefs
belegerd was, doch steeds de belege
raars tot terugtrekken dwong, totdat
in 1747 de graaf van Louendahl het
stadje innam, waardoor hij den
maarschalkstaf won. En verder ver
telt Guitry„Bergen op Zoom is eon
mooi stadje, dapper en fier cn de
graaf 'van Louendahl was in 't geheel
geen onbekende vóór den beroemden
dag, waarop hij B. o. Z. innam."
Die koene kapitein was 'n fijne geest.
Hij had zich er mee tevreden kunnen
elcllen, man van de wereld te zijn
én een veelgeliefd auteur. Hij wilde
meer en beter. Hij stelde als 't ware
20 maal zijn kracht op de proef o.n op
een mooien dag riep hij uit:
„Ik wset, wat lk noodig hebt"
En toen vormde hij 't plan om Ber
gen op Zoom in te nemen, llij wilde
liet onmogelijke.
Als men hem gezegd had:
„Maar de stad behoort aan een an
der," zou hij geantwoord hebben
„die ander ia haar niet waard".
En verder zou bij zeggen: „Bergen
op Zoom zal mijn slad zijnl"
Weldra werd het een idóo fixe bij
hem.
„Bergen op Zoom! Bergen op
Zoom 1"
Ilij Icon er niet meer van slapen.
Met wijsheid, met beleid, met voor
zichtigheid, bereidde hij voor, wat
voor hem het begin moest zijn van
oen mooie carrière.
En toen hij het groote uur van zijn
leven in zich voelde slaan, spande hij
zijn energie, zijn intelligentie en zijn
wil tot het uiterste in.
„Bergen op Zoom was genomen!'
En zooals de graaf van Louendahl
B. op Z. nam, weet Charles Hério, de
hoofdfiguur uit Guitry's stuk, Pau-
lelte Vannaire te veroveren, de
vrouw, die hij liefheeft, doch die on
neembaar schijnt. En in het geloof,
dat hij overwinnen zal, ruimt hij alle
moeilijkheden uit den weg en profi
teert hij van elk gunstig moment. Hij
beweert in een soort fataliteit te gc-
looven, doch helpt het noodlot een
handje als het niet spoedig genoeg
zijn wenschen vervult. Trouwens, zoo
heel moeilijk valt het Hério niet de
overwinning te behalen zijn tegen
stander toch is een prul van oen vent,
die ten slotte niet eens verlangt, óe
vesting tc behouden.
Zooals ik at zeideliet stuk is vol
komieke situaties, woordspelingen en
bon mots, die door de Franse he ac
teurs en actrices tot hun recht ge
bracht werden.
Do drie hoofdrollen werden door
dezelfde artisten als in Parijs ver
luid, n.l.Guitry, Baron fils en Char
lotte Lysèsde overige rollen waren
door anderen bezet, en daar vele hij-
rollen in het geheel niet bezet waren,
moesten in het tweede bedrijf eenige
scènes geschrapt worden. Dit bedrijf
speelt in de couloir van den schouw
burg achter de loges en we zien in de
cnlre'acte verschillende toeschouwers
uit de loges naar buiten komen en
liooren ze geestige en minder geestige
gesprekken voeren. Dit va-et-vient
van verschillende schouwburgbezoe
kers was in de voorstelling hier ver
vallen het spel bleef bepaald bij de
hoofdpersonen.
Guitry vervulde dc rol van Hério
geestig, levendig en boeiender ging
charme uit van zijn spel, vooral in
de derde acte, de sterkste van het
stuk. In dit bedrijf, dat bijna geheel
gaat tusschen Hório en Paulette, was
Guitry's spel vol fijne trekjes, die
dedeii zien, hoe hij ook in 'n stuk van
meer beleckenis, sterk spel zat kun
nen geven. (Dat hij 't kan, weten we
trouwens uit do Parijsche tooneclhe-
richte.n in onze bladen.) Zoo'n mo
mentje van fijn spel was er o.a. toen
Paulette was heengegaan, na zich
half gewonnen te hebben gegeven.
Jlério brengt haar tot de deur en komt
dan terug. Guitry stond toen een oo-
genblilc stil met de handen voor de
oogen, alsof hij nog in het geluk van
de vorige oogenblikkcn leefde.
Charlotte Lysès was een bekoorlij
ke Paulette, Baron fils gaf een uit
stekend type van den dommen, la-
waaiigen man vol eigenwaan, die Léo
Vannaire heet.
Geheel het samenspel was vlot en
luchtig zooals hij den geest van het
stuk paste, en we kregen een keur
van elegante Parijsche toiletten te be
wonderen,Wat een genot op zich zelf
Hot publiek, goed opgekomen, niet
tegenstaande de verhoogde entreé-j
prijzen, toonde zich zeer voldaan,
voorul na het derde bedrijf, toen
Guitry en Charlotte Lysès verscheide
ne malen voor het voetlicht werden
geroepen.
ANNA VAN GOGH—KAULBACH.
K. V. HET NEDERLANDSCH
TOONEEL.
Za loixlag zal de Kon. Ver. Het Ned.
Tooneol to Amsterdam, de eerste voor
stelling geven van: liet Geheim, too-
neelsprl in drie bedrijven van Heniry
Bernstein, uit het Fransch (Le Secret)
vertaald door dr. J. L. Walch.
Mevrouw Munn—Bouwmeester, her
steld van een gelukkig niet ernstige
ziekte, heeft de hoofdrol in handen.
DE ON AFH A NK ELI JKEN.
Door de vereeniging van beeklende
kunstenaars De On afban k el ij k en zal
op Zaterdag 8 November a.s. te Am
sterdam een tweede internationale
jury-vrije tentoonstelling worden ge
opend.
De tentoonstelling omvat ditmaal:
schilderijen, teefoeniïigen, aqua rellen,
pastels, grafische kunst, beeldhouw
werken, toegepaste kunst en archi
tectonische werken. Zij hlijift 4 5
weken geopend.
Pers-Overzicht
PREVENTIEVE HECHTENIS EN
INDIVIDUEELE VRIJHEID.
Bij de mogelijke niet zoo heel ver
meer verw ij derde behandeling van
een nieuw Wetboek van Strafvorde
ring zal, zegt liet Weekblad van liet
Recht, ongetwijfeld de regeling der
preventieve hechtenis een der belang
rijkste piraten van bespreking moeten
vormen en ernstig worden overwogen
of de ontworpen regeling de indivi
dueel© vrijheid op voldoende wijze be-
schennt tégen mogelijk verkeerd ge
bruik van hare rechten door de justi
tie. In varband daarmede moet allo
aandacht worden geschonken aan de
wijze, waarop de thans gefldemde be
palingen door do justitie worden toe
gepast. Bijzondere ingenomenheid
daarover .schijnt vooral in den lnait-
sten tijd in vele kringen niet ie ha-
staan.
Het Weekblad wijst op het bericht,,
dal ©enigen, t.ijd geleden iemand een
vijftal weken van zijne vrijheid be
roofd wordterwijl thans mag worden
aangenomen, door de bekentenis van
dien vermoedelijk schuldige, clat de
eerstbedoelde persoon niet schuldig
was. Dit heeft aanleiding gegeven tot
ongerustheid en ©matig protest.
Op een ander geval wijst het Week
blad:
In liet Zoeuwsche blaadje Luctor et
Emerge wordt, onder den titel „Poli
tie en burgerrechten" ernstig geklaagd
over de houding van den inspecteur
van politie te Terneuzen en den bur
gemeester van die gemeente, als ge
volg waarvan een onderwijzer onder
de aanklacht van mishandeling met
doodelijk gevolg van. één zijner leer
lingen gevankelijk naar Middelburg
werd overgebracht. De verdachte
werd reeds den volgenden dag uit do
hechtenis ontslagen; vermoedelijk was
slechts een bevel van voorloopige aan
houding uitgevaardigd. Uit de latere
liehandoling bleek, dat liet oorzakelijk
verband tusschen de beweerde mis
handeling en den dood ontbrak en ten
Slotte werd de beklaagde door de recht
bank to Middelburg vrijgesproken. Het
verbaal in de genoemde courant geeft
don indruk, dat de burgemeester, ver
moedelijk hulpofficier van justitie,
bij nauwkeuriger onderzoek onmid
dellijk had kunnen welen, dat voor
aanhouding een voldoende grond riiet
aanwezig was. De redactie meent, dat
het in het belang van onze rechten als
burgers van een vrij en beschaafd
land beslist ontkennend moet worden
bsantwoor^ de vraag, of de politie en
justitie mogen optreden op eene wijze
als liier zou zijn geschied.
Eindelijk wijst het Weekblad op een
hoogst eenvoudig geval, dat in liet
Handelsblad van 10 October is ver
nield. Een 19-jorigo smid en een 22-
jarige bankwerker pleegden ten ua-
ileele ran bun patroon een on bedui
den den diefstal. Zij werden vijf weken
geleden gearresteerd en bleven iu
hechtenis. De eisch luidde 4 maanden
gevangenisstraf ouder aftrek van de
preventieve hechtenis. De raadsman
van een dei beklaagden wees er op,
dat zijn clicnt dc kostwinned was
voor zijn moeder, dat niets verder ten
zijnen nadeele was gel),eken en dat hij
s.ochts 25 cents voordeel uit den dief
stal had genoten. De rechtbank beval
de onmiddellijke invrijheidstelling
van beide beklaagden.
Waarom was liet noodig deze beide
jonge mannen aan te houden en ge
vangen te zetten! Was er vrees voor
herhaling, ernstige vrees voor vlucht,
eene andere gewichtige reden van
maatschappelijke veiligheid? Mis
schien gold voor de rechtbank toen
zij de gevangenhouding beval, ook
bier do reden, dio wel meer schijnt
te gelden, dat de beklaagden beter af
waren indien zij, eenmaal aangehou
den, in hechtenis bleven, daar immers
de preventieve hechtenis kan worden
afgetrokken, dan dat zij tia to zijn in
vrijheid gesteld, later weer voor hel
ondergaan van de straf moesten wor
den gevangen genomen. Deze opvat
ting, al moge zij nog zoo humaan lij
ken, is loch zeer zeker in strijd, met
hot doel van liet instituut der preven
tieve hechtenis, die niet bestemd is als
onmiddellijk ingaando straf le wer
ken. Da.rbij wie waarlxwgt dat do
vonnisvellende rechter de hechtenis
zal aftrekken?
DE REGEE1UNG EN DE
S. D. A. P.
Mr. P. J. Troelstra echrijft nog in
Het Volk-
Intusschen is het waarschijnlijk,
dat de Regeering zich niet voorstelt,
rnet onzen steun de militaire minis
ters te doen regeeren. De vrij libera
len zijn over het rechtsche systeem ln
dezen niet zoo slecht te spreken voor
hen is Colijn een voorganger, dien zij
gaarne volgen. De Troonrede bevat
niets, wat aan hervorming of bezuini
ging iu onzen geest doet denken. Het
slagschip voor Indië, op kosten van
Indië, wijst eerder den anderen kant
uit, al kan over de „dekki ngsvraag"
de vraag, wie de kosten tullen moeten
betalen eerst goed worden geoor
deeld, als het bekend is, of de Regee
ring den moed heeft, die gelden door
de werkelijke belanghebbenden, <L i.
de Indische kapitalisten, te doen op
brengen. Voorloopig is het tc vreezen,
dat dit slagschip moet worden bezien
in het licht van het rapport der Indi
sche Commissie, als de eerste van een
reeks dreadnoughts, als begin der ver
wezenlijking van een program, dat
den liberalen handelsknpitalislen
even lief is als aan rechts.
Welnu, de regeering kieze Wit zij
on3 mee hebben, dan ons dit moge
lijk gemaakt door te zorgen dat de
6tem, die zij noodgedrongen van ons
vraagt voor de paar militaire begroo
tingen, die zij in dit overga ngstijd-
tïngen.die zij in dit overgangstijdperk
kan worden verdedigd voor de arbei
ders en voor onze kiezers als een
daad, die in werkelijkheid niet het
militarisme bevorderde, maar erger
militarisme keerde en als concessie
ter wille van algemeen kiesrecht en
ouderdomsrente du3 door on3 kari
worden verantwoord. Meent de regee
ring, hiertoe onmachtig tc zijn, dan
gezorgd, dat rechts worde gedwongen,
haar voor deze zaken te steunen en
zich van dien steun niet kunne afma
ken met een beroep op de houding der
vrijzinnigen zelve.
DE PROV. STATEN-VERKIE-
ZING IN AMSTERDAM V.
Het Volk schrijft:
Wij willen het niet verhelen, dat
deze uitslag ons een teleurstelling is.
Natuurlijk, niemand onzer had vor-
wacht, dat de cijfers van Juni zouden
worden gehaald Bij een tusschen-
tijdsche verkiezing is de belangstel
ling altijd minder groot dan bij den
strijd over heel de linie. Maar in
den regel hebben do burgerlijke par
tijen meer van die lauwheid der kie
zers te lijden dan wij. In V was het
gisteren echter omgekeerd. Daar ging
onze partij relatief en positief het
sterkst achteruit. Zoo sterk, dat wij
zelfs uit de herstemming zijn ge
drongen door de coalitie.
Maar wat zijn de redenen? Voor
eerst gelooven wij, dat men hier te
doen heeft roet een nawerking der
portefeuille-weigering op sommige
groepen der kiezers. Maar daarnaast
moet het gezegd worden, dat onzo
partijgenooten van V de zaak lcelijk
hebben laten liggen. Op een heel en
kele uitzondering'na, hebben- zij.geen
hand uitgestoken.
Dat is een kwaad ding. Op liet
Zwol-sche congres hebben de afdeelin
gen der groote steden beloofd, dub-,
bel hard te zullen werken, om even-
tueeje schade die het weigeringsbe-
sluit ons wellicht aanvankelijk zou
kunnen toebrengen, in te halen. Die
belofte had men in V moeten nako
men. Dat men hot niet deod, moet
men nu ellendig berouwen.
Moge het een waarschuwend voor
beeld zijn. De Kamer-verkiezing in 111
staat voor de deur. Daar dient ge
werkt te worden met man en rnachi.
Op den eersten oproep behooren alle
hens aan dek tc zijn. Dan is er uit
het verlies van Dinsdag nog winst te
halen.
Stadsnieuws
EXAMEN VRIJE FN ORDEOEFE-
N ING EN.
To Amsterdam zijn geslaagd do hoe
ren D. BlarJcsma en A. H. F. Brodo-
meïjer, te Haarlem, en de dames E.
J. van don Berg en. H. do Boer, te
Haarlem, on W. Blanke voort to Bloo-
mendaal.
Rubriek voor Vragen
Oeabonneerdcn hebben bet voorreclit,
viagen op vorschillend gebied, mits voor
beantwoording vatbaar, in te zonden bij de
Redactie van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 68.
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naara en
woonplaats van den inzender vermelden
wordt geen aandacht geschonken.
VRAAG. Zoudt u mij ook oen ige
titels en namen van schrijvers kunnen
opgeven, die behandelen liet onder
werp: „Psychologie mui het Onbe
wuste". en wat zijn de piijzen onge
veer van deze werken'
ANTWOORD. Bij de firma \V.
Versluya. te Amsterdam, verschijnt
een maandschrift over philosophic,
waarin u het verlangde wel zult vin
den.
Uit de Omstreken
HEEMSTEDE.
Benoeming.
lXoór B. en \V. is Iténoenwl tot
commies-redacteur ter gemeen te-se-
cratarie, alhier, de heer N. Vos, ad
junct commies ter gemeente-secreta
rie te VeisaV.
Z ANDVOORT.
Het Olympia Palace zal openbaar
verkoeld worden in ceri veiling, te
Amsterdam in November re houden.
Koloniën
CHOLERA.
Uil Soe"kaboomi werd aan het Soer.
Hdsbl. geseind, dat onder de man
schappen van hel opleidingsdopot der
gewapende politie te Soekalhoemi.
wóar titans duizend man zijn gele
gerd., cholera uilgebvokén was. F,r
hadden zich reeds 4 gevallen voorge
daan.
DE GOUVERNEUR VAN ATJEH.
Naar aanleiding van liet bericht
over een vermoedelijk aftreden van
gouverneur Swart schreef het Bal,
Nbl. o.a.;
Wij kunnen met zekerheid ver Ma
ren, dat dit bericht onjuist is, daar
generaal Swart nog op geeneriei wij-
zo zijn voornomen heeft kenbaar ge
maakt om het bestuur over Atjeh, dat
hij nu reeds ruim vijf jaren met core
voert, neer te leggen, terwijl van do
centrale negeering niet te verwachten
is, dat zij den generaal tot aftreden
zal noodzaken cn daardoor in dezelf
de, bijna misdadige fout van dertig
jairen geleden zal vervallen, toen zij
generaal Van der Heijden van Atjeh
terugriep om dat gewest, in st rijd met
den feitelijiken toestand aldaar, voor
gepacificeerd to kunnen verklaren.
Hot bestuuT in Atjeh is in uitnemende
handen; er bestaat niet dc minste re
den om de resultaten van lang en
moeizaam werken door poütiekea
bluf in gevaar te brengen.
INDIë OP DE TENTOONSTELLING
TE SAN FRANCISCO.
Naar aanleiding van liet bericht,
betreffende een opdracht aan den
schilder Dake voor do tentoonstelling
fe San Francisco, schrijft bet Bat.
Nbid.dat de opdracht uitging niet
van de regeering, rrnar van de com
missie, die de inzending van Ned.-
indié op die tentoonsteil<ing vooiiie-
roidt. Wat de opdracht zelve betreft),
schrijft laatstgenoemd blda, dat die 't
schilderen van drie diorama's, eik
groot 12 bij 7 meter, omvat, waarop
de cultures van onze koloniën zullen
worden afgebeeld, naar liet voorbeeld
dat Canada voor zijn vruchtencuituur
op de Gentsche tentoonstelling gaf.
Op die diorama's zullen vrijwel alle
cultures worden afgebeelt, naar het
Men zal bijv. langs de helling van
een berg achtereenvolgens verschillen
de producten zien groeien.
Dan gaat het diorama over in een
panorama en ziet men een theefa
briek, een suikeronderneming van
blik of dun hout. die aan den voet
van hot doek wordt opgesteld, waar
na men de producten, die men op het
dook in bloei ziet afgebeeld in den
toestand zooals zij in don handel ko
men vóór het geheel© tableau op een
tafel ziet opgestapeld.
Zoo zal het eerste diorama thee-,
koffie- en kir a-cultuur laten zien;
het tweede de cultuur van suiker,
rubber, cassave, rijst-sawah's, enz.;
het dorde zal een afbeelding voorstel
len van 's lands plantentuin met d«
gebouwen van het departement van
landbouw er bij.
Alles meet gereed zijn vóór 1 Au
gustus 1914.
Voor het vervaardigen der diora
ma's krijgt, de lieer Dake f 12.000.
Verder zal hem het volgend jaar Sep-
temlter nog ©an bedrag van f 3000 ter
hand worden gesteld als honorarium
'om zich riaar San Francisco te bege
ven voor het overbrengen en opstellen
aldaar der doeken.
EEN ERNSTIG ONGELUK.
DM Bandoftng werd aan het Bat.
Nbl. bericht:
Er had een explosie op de pyrotech-
n.ische werkplaats alhier plaats. Den
sergeant-pyrotechnist Fizaan werd
het hoofd verbrijzeld. I-Iij was op slag
dood.
De oorzaollfl van de ontploffing is on
bekend en zal vermoedelijk wel in het
duister blijven daar sergeant Fizaan
alleon in de werkplaats was.
Hij was reeds jaren belast met den
dienst in de slagsas afdeeling, waar
bij groote voorzichtigheid veneischl
wordt, daar dit sas bij den minsten
stoot ontploft.
Rechtszaken
VERDUISTERING VAN MILITAIRE
GOÉDEREN.
Een 28-ja.rig los werkman zonder
vaste woonplaats had zich voor de
Rechtbank to Amsterdam to verant
woorden ter zake van verduistering
van militaire kleeren on ultrustings-
stukiken, toebelioorendo aan don Slaat
der Nederlanden.
Beklaagde had bij do vestingartille
rie te Naardon als milicien in dienst
gelegen. 1 Maart 1911 waren hom do
militaire kleeren en uitrustingsstuk
ken door een sergeant-majoor ter
hand gesteld eu het is volgens dien
sergeant-majoor regel, dat, als
do miliciens met groot ver
lof gaan, hun gewezen wordt op hun
verplichting tot onderhoud en bewa
king der militaire goederen, die zij
onder zich hebben.
Beklaagde was, met groot verlof uit
den dienst, komende, naar oen oom en
tante gegaan zijn oudeis waren al
vijf jaar dood cn had bij hou do
goederen geborgen. Nadat ze daar
eon poos gelegen hadden, bleek er
geen plaats meer voor to zijn. Hij
informeerde echter uiel bij do au
toriteiten of iiij ze naar do kazerne
kon brongen, maar toen hij goen be
vredigend antwoord ontving, liad hij
zo naar oen vriend gebracht. Later de
goederen bezichtigend, kwam hij tot
de orrtdekilHing dal de muizen In de
goederen hadden huisgehouden on dat
die nagenoeg waardeloos waren ge
worden. Werkeloos eu zonder geld
zijnde, had hij vervolgens de goederen
omstreeks October, 'November of De
cember bij een opkooper verkocht
voor... f 0.65!
Voor de herhalingsoefeningen opge-
iroepeo, verscheen liij niet. Hij werd
gehaald en kreeg wegens desertie een
maand gevangenisstraf Ter zalke van
het verduisteren dear militaire goede
ren zat hij twaalf dagen fn voorarrest,
maar werd ten slotte in vriiheid ee--
