VSEÜOE BLAD
t, 'ig 25 October 1913
Amsterdamsche Kout
XCVII.
De herfst. Stolnlen. Aan
de noordzijde van het IJ.
De hoofdstad heeft haar herfstlkleed
aan. I-lct herfstkloed van de bonte
Kleuren van boom en heester, van do
mystieke nevelen die sprookjesbeel
den weven om huizen en grachten,
pork en plantsoen.
Wat al tinten en'kleuren in het bla
derdak van de roeds kalende boomen!
Nu vallen langzaam blad na blad.
Het windje dwarrelt" zo rond en speel!
er mee. Jaagt ze op on werpt ze neer,
en weldra ligt de Wad val dik op den
grond.
Elke periode van natuur-aanzi-en
heeft haar eigen charme; maar niets
toch kornt de geheimzinnig bekorende
schoonheid van den herfst nabij. Onze
stad met haar waarlijk mooie en goed
onderhouden plantsoenen en heerlijke
grachten is nu in den herfst,igen
avond op haar hoogste pracht. Als in
den vroegen schmier dc nevelen da
len en ijl en teer zich weven, als de
grijzige huizenblokken wazig staan in
hol fijne halflicht en de dak- cn ge
velspits contouren zich" onduidelijk af
teekenen, als vroeg het vroolijke, blij-
hehlere licht juicht in de gezellig-
drukÜo avondstraten, als het herfst
is. is Amsterdam het mooist.
Mijn Haariémsclie lezeressen én.le
zers behoef ük» niét aan to sporen de
schoonheid van den herfst to gaan ge
nieten. De naaste omgeving van
Haarlem is één 'en al verrukkelijk na-
tuitrleven in dezen mooien herfst.
Maar een gioote stad als Amster
dam heeft in den herfst toch haar on-
zeggelijk, oubeschrijilijk étads-schoon,
van wondere bö'oóring. Wie het groote
Btadsleven echt en volkomen naar
waarde gemeten wil, die moet in den
herfst komen in de teere droom-sle/n-
mingen van ijl-noveüge schemers cn
in de vol-blijhéïd van de avondlijke
•jtraten.
Mijn gedachten gingen onwillekeu
rig deze richting uit toen ik op een
mooien herfstmiddag bij BuJfa in de
Kalverstraat binnenwipte om de klei
ne maar exquise expositie Van StcTn-
lens te zien. Geen' buitenlands-eb beel
dend kunstenaar is in óns land zoo
populair als deze Montmartre artist,
die .mèt het levên. door hém als tem
peramentvol realist in lijn en kleur
zoo warn; weergegeven, heel de char
me van Montmartre holuhne ook in
ons lood heeft -.... .nhen' én" lief
hebhen. Over Stémlen's kunst be
hoef Ik dus wel' niets -meer te zeggen.
Jk wil wel even een kleine aansporing
doen hooren om ook deze expositie Ie
gnan zien. Er zijn. goede oude beken
den, er is ook nieuw werk, voor mij
nieuw nlfonTn het intieme kunst-
zaaltje heb .M 'aiig vertoefd voor
Steinlen's werk
Vnor zijn '.vioêlv 'gedane werken,
voor zijn met fijn begrip getroffen
luchtige imdj.nettes, voor zijn prach
tige stadsaspecten. Zóó als hij "de stad
ziet in nevelwaas en avondlicht en
dat in zulk bekoorlijk coloriet weer
geeft, zóó is de-sxad, de groote stad
met haar woelig .nmischend leven en
met haar teere, sLJle pracht 't mooist
cn 7"o 's in den herfst.
Toen ik latei buiten langs de grach
ten liep in haar najaarstooi en door
het Vondelpark, ••■■ter 't bonte kleu
renscherm van do najaarspracht zich
-:-to fn sereen© rust, toen meest
lk telkens weer denken nan Steinlen
en zijn werk, van oven wonder-
Vc •■hoon-heid is.
Hoe zal ton hi rto. toekomst worden,
ato '<*r f1e nieuwe verkeerswegen ziin,
als wat. Amsterdam hu wil opstokken
pnonnpveerd reitoün? Ms Amsterdam
zich zal hebben- uitgebreid naar
Noord en 'Zuid Over de uitbreiding
Zuid schreef ik reeds nu en dan. Het
js thans, 'naar aanleiding- van- een
belangrijks nota van B. en W., dat ik
een en ander wil zeggen over de uit
breiding »n.n de-Noordzijde van 't IJ.
Het is nu een vaststaand feit, dat
de gronden .'aan do overzijde van het
1.1 als industrieterreinen zeer gewild
zijn en dat er in de toekomst naar die
gronden veel vraag zal zijn. Bij indu
strieterreinen komen vanzelf woon-
kwartieren en het is zeer goed ge
zien dat men, waar men momenteel
den toestand, nog beheersch-en- kan,
een vast plan voor uitbreiding wil
vaststellen waarnaar de gronden dan
zullen worden in erfpacht gegeven en
bebouwd;
Reeds in April 1903 verscheen het
ronport van een commissie.belast met
het ontwerpen van een plan tot uit
breiding van de bebouwde kom der
gemeente Amsterdam benoorden 't IT.
De ci>nc'ucl6S uit 'tot rapport zijn
thans door B. en W. nan den Raad
.overselocd, voorzien met hunne be
merk in pen. een en ander tot.basis
voor den Raad bij de vaststelling va.n
het uitbreidingsplan. Ttol plan van B.
en W. wijkt op verschillende punten
af van dat dei', commissie. Het zou
mij te ver voeren óp'de détails en op
geringe verschillen hier nader in te
gaan. Wel wil ik enkele punten even
naar voren brengen, die er eenigszins
een denktoeld van geven, hoe B. en
W. zich de uitbreiding in do'toekomst
vooi-étellen.
Zoo trekt het de aandacht (lat zij
de gronden, tot nu toe door de E. N.
'1'. O. S. in gebruik voorloopig piot
willen bc-bomven maar beschikbaar
houden voor tentoonstellingen. Met
deze opvatting zal lang niet ieder het
eens zijn. Zooals bekend is heeft de
E. N; T. O. S. geen slechte zaken ge
maakt, maar als de mooie September
maand-, die veel'goedmaakte, er niet
was geweest,.- dun:hnd het er met den
fiiumeieftteo toestond lang niet- roosé
Men rij uitgezienHet ts wel geble
ken dat' op mooie dagen en avonden
men er niet tegen opziet den overkant
van het IJ op te zoeken. Valt liet weer
ook maar iets tegen, dan moppert men
al spoedig dat het ,-,zoo ver" is. Tegen
over dit bezwaar staat wel is waar
het feit, dat men moeilijk geschikter
tentoonstellingsterrein vindt in Am
sterdam, maar het is dé vraag wat het
zwaarste wegen zal.
Dc bebouwing zelf, industrie-terreinen,
blokken arbeiderswoningen, bosch,
plantsoen en villapark, dat alles
komt er als er behoorlijk overleg ge
pleegd wordt. De groote moeilijkheid
is het verkeer.' Nu (le 21/2 cents-hef
fing der gemeentepont is afgeschaft,
is het wel beter, maar de communi
catie is toch nog treurig. Overdag va
ren dc ponten geregeld, maar des
nachts bij zeer lange lusschenpoozen
en wie na elf uur naar de overzijde
van het IJ wil moet lang wachten,
wat in ons kille regenland allesbe
halve aangenaam is.
B. en W. hebben deze moeilijkheid
zeer ernstig overwogen. Zij schrijven
dat een brug op zoodanige hoogte zou
moeten wordeu gebouwd, -dat. de'niees-
(,e binnenschepen er vrij onder door
kunnen gaan. Voorts zou boven dc
vaargeul een draaibaar gedeelte ge
maakt moeten worden van gelijke
doorvaartwijdtcals hij 'de Hernbrug.
Een tunnel biedt het voordeel, dat de
scheepvaart niet gehinderd wordt.
Doch het maken van een tunnel is in
onzen slappen bodem een zeer moei
lijk technisch vraagstuk. Ook aan een
zweefbwg is gedacht. Een dergelij
ke inrichting heeft het. voordeel, (hit.
de verplaatsing snel geschiedt en dat-
de exploitatie-kosten gering zijn. B.
en W. vreezen echter, dat bij een ee
nigszins druk verke'er de scheepvaart
daardoor ernstig zou wórden belem
merd.
De commissie, die ik straks n oemde,
stelt in haar rapport voor verplaat
sing dei' schutsluizen. Hiervan Willen
B: en W. vooralsnog niét weten. Zij
willen dat de industrieterreinen, zoo
wel als de arbeiderswijken aan weers
zijden van het Nöord-Hollandsch Ka
naal onderling een korte verbinding
verkiyjgjm, welke gemaakt zal moe
ten Worden in het hart v,an, de com
plexen bezuiden het, hoofdkanaal.
De verkeersinoeilijkheid is een der
grootste en die zal de vroedschap nog
heel wat zorg baren. Moge men een
practisclie oplossing vinden, vooral
ook met het oog op de aanstaande an
nexatie van Buiksloot.
AMSTERDAMMER.
Binnenland -
DIEFSTAL.
Men meldt uit Sas van Gent 'aan do
Tel.:
Donderdag, heeft een brutale dief
stal plaats gehad in de bureaux van
het station alhier.
In den nam d/dag. tusschen 1 1/2 eïi
4 uur. teen tusschen,2 treinen de kan
toren door het dier stdoende personeel
verlatenwaren, heeft, 21 ch een per
soon toegang tot en der kantoren./ver
schaft en uit een lessenaar èen.bedrag
'van circa f 25 óntvreamd.
Blijkbaar moeten ér twee" "dieven
aan het werk geweest zijn. Terwijl
de een zijn slag sloeg heeft de ander
op de loer gestaan, daar 'het andere
bijna niet aan te .nemen is, dat' np
deze brutale wijze is gestolen kunnen
worden. De kantoren zijn. op geen an
dere wijze toegankelijk dan langs de
perron zij de.
Alhoewel de politie Onmiddellijk' ver
wittigd werd, is er tot nu toe geen
spoor van de daders'ontdekt.
VOOR DE GRAP.
Op de kermis te Amersfoort richtte
Vrijdagnamiddag een persoon de
windbuks van een schiettent., voor de
grap op deii heer B., die voor zijn win
kel tegenover de tent stónd.
De heer U. werd in de linkerwang
geraakt waar het kogeltje stuitte te
gen het jukbeen. Iets hooger en liet
oog zou geraakt zijn.
De baldadige schutter weid gear
resteerd.
ONGELUKKEN,
Te Ede had oen ernstig ongeluk
ptoats. De arbeider T.' de Ruiter, die
aan de betórfabi iek aldaar werkzaam
was, viel van een stellage naar bené
den en kreeg toen eon kar grint over
de borst. Hij verkeert thans in levens
gevaar, zoo meldt de Arnh. Crt,
De Tel. meldt:
Gistermiddag kwamen P. S. Wz. en
K. W. van Schoorlrtom samen in een
tilbury van de markt-te Schagen. In
Wannenhuizen schrok het paard van
een stoomfiets, doch de voerman wist
hef paard te houden. Op hét eind van
het dorp. stond een fiets met een sla-
gersmand op zij van dep weg. Daar
voor maakte liet. paard zich haag,
sprong dwars ov<x den weg en kwain
in tiet hek aar. do andere zij terecht.
Het rukte de tuigen stuk, de karrankte
om-ver, de inzittenden geraakten hair
naast, half onder het rijtuig, terwijl
het paard alleen naar Sehoorldom
.tippelde- K .D.-moest onder het wiel
vandaan getild worden, teiwijl P. s.
zijn toen erg tozeard had. Zij werden
bij J. Pr. in huis gedragen, w aar nog
eénugen tijd'op den dokter móest ge
wacht worden. Deze achtte het t, vei
ligst, dat K. D. naar Alkmaar (het. St.
E.isabeth'gésticht) weid overgebracht,
daar hij over pijn aan arm, schouder
én bórst klaagde. P. S, ié per as naar
zijn woning vervoerd."
Te '9-IIortogenboscli is gistermid
dag in de Schilderetraat een.2;jarig
meisje in de Bihnendiete. gevallen en
verdronken.
Gistel-morgén acht uur reed een
vijftal electricians naai' Bergen," tóén
op de Veerenhiug, te Bergen, een
kaaswagen uit Groet^bespannen met
twee paarden.' kwam aanrijden. De
bestuurder kón blijkbaar zijn paarden
niet. inhouden, de wagen "schóót plot
seling naar links, waardoor een twee
tal olectriciehs in' gevaar gemakten.
Eén van hen wist over do., leuning
te springen.en aan de leuning hangen
de, zich zelf in veiligheid te. brengen.
Dé anderd geraakte onder de paaiden,
;die gélukki'g spoe'dig tot' staan werden
gebracht, en bekwam'een' inwendige
kwetsuur. De rijwielen Van beiden
werden bovendien zeer gehavend. Ook
de brugleuning werd iets beschadigd,
200 meldt di-Alk. Ct.,
Gistermiddag kon een turfochip
niet onder de brug over do Prinsen
gracht bij de Beerenstraat te Amster
dam door. Eenige mannen sprongen
op het schip om do doorvaart, móge
lijk te maken. Een hunner had' daar
bij het ongeluk tusschen den mast en
de brug bekneld te »iken. Hij word
daarbij dood. gedrukt.
BOND VAN VRIJE LIBERALEN.
De algemeene vergadering van den'
Bond van Vrije Liberalen zal dit jaar
gehoudén worden Zaterdag 15 No
vember a.s. te Amsterdam.
De vergadering zal geheel een huis
houdelijk karakter dragen én gewijd
zijn aan ©cn bespreking van de orga-
nisotie en een in verband daarmee
voor te stellen Statuten-wijziging.
(„Fakkel").'
KONINKLIJK BEZOEK AAN
AMSTERDAM.
Vrijdagmiddag werden verschillen
de 'he er en in do Mozes-zaal door II. M.
ontvangen in deze zaa.1 was een the'.<-
buffet ingericht.
Dc Koningin ontving de navolgende
industrieelen uit de provincie Noord-
Holland F. Smidt van Gelder, .Tohan
A Loan, W. Prins, J. A. E. Verkade,
mr. Ch. F.nschedé-, zoomede de hoeren
E. G. Duyvis Tzn., president van de
Zaanlandsche Kamer van Koophan
del, A. de Clcrcq, president der Ka
mer van Koophandel te I-Iaarlem,
Ernst II. Krelage, voorzitter der Ver-
ee.nïging voor bloembollen-cultuur, J.
W. A. Beynes, directeur der fabriek
van spoorwegmaterieel te Haarlem,
J. F. Huiswil, directeur der Hanrlcm-
sehe machinefabriek, D. Goedkoop,
directeur der Ncterlnndsche Scheeps
bouw Mij. te Amsterdam. J. Muysken.
directeur der Netlérlapdsche Fabriek
Van Werktuigen en Snóorwe^ruatéri-
©eJ te Amsterdam. N. Sluis Pzn. te
Kokhuizen, Tb. 7'in Hzu., landbou
wer te Wieringei'waard, F. A. F.
Groneman, veefokker te Wieringer-
waa.rd, M. C. P. Baibe, directeur- dor
Wester Suikerraffinaderij, K. Bree-
•hadrt Jzn., landbouwer té Winkel, W.
Fenenga, ingenieur administrateur
der Amsferd. Droogdok Mij., en Jhr.
mr. Van Fereest, te Meilo, diikgraaf
van verschillende waterschappen.
DE GEDWONGEN WINKELSLUI
TING TE AMSTERDAM.
De Kamer van Arbeid voor de Voe-
di'ngs- en Genotmiddelen té Amster
dam, heeft oen adres aan den raad ge
zonden-, waarin zij verklaart:
„dat zij met leedwezen kennis heeft
genomen van het voorstel van de
raadsleden, de heereo J. ter Haar Jr.,
B. C. E: Zwart, P. W. Sutorius en Th.
Rhys Gzn.0 strekkende tót intrekking
'van de verordening pp do winkelslui
ting;
dat de Kamer met beslistheid kan
consiateeren, dat de verordening op
de winkelsluiting bij de groote groe-
pen van winkeliers in bedrijven, dip
ouder de Kamer ressovteeren, riieer;
en meer aan waardeer;-,ng wint;
dat de "Kamer nog nimmer érn
stige klachten over deze' verendéning
noen vau de zijde der winkeliers, nócn
■van do zijde tier bedienden óim'ren't.
de werking daarvan bereikten;
dat de Kamer is gebleken, «at ook
liet publiek 'zich voegde in den toe
stand en zon oor bezwaarde inkoopen,
die het vóór de invoering van de ver
ordening op de winkelsluiting na né
gen uur deed, nu vóór dién tijd doel
of verzorgt, hetgeen heeft geleid tot
een economisch voordeel van de be
drijven en lichamelijk voordeel voor
patroons en bedienden;
dat de Kamer zich nog veroorlooft
te doen opmerken, dat het der Kamer
bekend is geworden, dan enkele leden
van den raad het voornemen hebben,
een voorstel te doen, de verordening
op de winkelsluiting in dier voege te
wijzigen, dat winkels in voedings- en
genotmiddelen zouden worden Uitge
schakeld of althans voor. deze winkels
een later sluitingsuur, dan thans in
de verordening is bepaald, vaat te stel-
Ien;
uat de Kamer meent met nadruk er:
öp te moeten wijzen, dat voö,r een
dergelijke wijziging van de verorde
ning nergens de noodzakelijkheid, is
gebleken;
0at, wanr reeds de Kamer van. Ar
beid voor den Kleinhandel le Amster
dam, in welke Kamer met de udres-
seerende Kanier het win kei leréeietü Sn t
een benooriijke aispiegeling vii'idt, bij
den raad aandringt op ongewijzigde
handhaving van de verordening, veilig
mag worden aangenomen, dat de in
den laatsten tijd hier en daar ge
hoorde tegenwerpingen vreesêlijk
overureven zijn en niet ernstig moeten
woruen opgevat;
dat het der Kamer bekend is, dat
het belang van liet overgroote deel
van de winkeliers ten zeerste gebaat is
bij d© vero me uilig, zooais die thans,
is vastgeste ld, en intrekking van of
wijzigingen in d© verordening voor
die winkeliers een zeer wijde strek
king kunnen hebben."
Redenen, waarom de Kamer er bij
den raad ten sterkste op aandringt,
hef door de heeron Ter Haar, Zwart,
Sutorius-en Ruys ingediende voorstel
te verworpen en met aandrang ver
zoekt de verordening op de winkelslui
ting onverzwakt te handhaven.
Rechtszaken
DOODSLAG OP ZUN VADER.
Voor de Haagsche rechtbank had
zich (aooals we reeds in 't kort meld-
don) te .verantwoorden Ch. de J.,
19 jaar, boomkweeker, die ou Zondag
28 Juli zijn stiefvader door eenige re-
volvorsciboban had gedcfod in diens
woning aan de Gaslaan te 's-Gravcai-
hage. -
Dr.Rochati, van het gemeentezie
kenhuis verklaarde, dat in 't lichaam
2 Kogels wérden gévohden, waarvan
de doodelijke zich bevond naasthet
rechter schouderblad.
Daarna werd géhoord beklaagden
moeder. D© jongen was een niet wet
telijk erkend kmd.
Getuige is twee malen getrouwd ge
weest. De eerste keer drie jaar; 13
jaar geleden is ze gescheiden. Vijr
jaar geleden was ze getrouwd met
Hidders, den man die nu gedood is.
Het huwelijk was niet gelukkig. De
man dronk erg, vooral Zaterdags.
Dan speelden zich heftige tooneelen af
en deed hij niets dan .schelden. Ze
nam den jongen bij zich in, omdat hij
een zacht en goed karakter heeft en
in de hoop, dat hij een goeden invloed
zou hebben op den man. Met Pasehen
kwam hij bij wijze van proef over en
het ging toen goed. Zijn voogden von
den toen goed, dat hij met Mei uit
Friesland naar Den Haag ging, om
bij getuige te gaan inwonen. Hij gaf
toen, smid van beroep zijude, f 5 kost
geld, wat getuige goed kon gebruiken
daar haar man bijna al zijn "geld ver
dronk. Hii is destijds ontzet over de
voogdij over zijn kinderen uit een vo
rig huwelijk. z
In den aanvang ging alles goed,
maar later begon haar man weer te
schelden en te razen. Beiden kregen
toen "n ongeluKkig leven. Getuige, die
im Bi.men uiUbarstte, wist niet dat
haar zoon een revolver had gekocht-
Haar man siceg haar eens met een
pot op het hoo.d,
Dew bewusten Zondag zijn er meer
onaangenaamheden en ruzies geweest
Getuige ging toen naar de keuken omi
het eten klaar te maken, in de hoop;
dat haar man zou gaan stopen. Haar
zoon had den hcelen ochtend in do;
keuken zitten huiien. Hij ging toen
naar binnen, waarna ze hoorde zeg
gen: Hier, ellendeling! Daarop viel
een schot, gevolgd door andere scho
ten. Ze liep naar binnen en wilde-
haai' zoon de revolver afnemen. Dit,
gelukte échter niet. Hij liep toen naar:
de keuken, waar hij zich-zelf éen!
schot gaf. Getuige heeft toen hij neer
viel de revolver afgenomen, maar liep
daarop naar do keuken, omdat ze het
niet kon aanzien, dat haar zoon daar:
zoo lag-,
Bekl. erkende de revolver gekocht
te heb ton on zijn moeder tegen de;
gi&weMdaden van haar- rn>an tie to-'
schennen. In den voorafga ancien
nacht van den bewusten Zondag was
hij 's nachts opgebleven, omdat hij
vreesde dat er wat gebeuren zou. Om
vijf uur is hij naar bed gegaan. Zijn
vader.is 's ochtends nuchter dc deur
uitgegaan en dronken thuis gekomen.
Hij is toen weer ruzie gaan maken en
daarop .heeft bekl. buiten zich zelve
van zenuwen geschoten. Zich zelve
heeft hij twee schoten in de rechter
slaap gegeven met het gevolg dat. het
licht uit het rechteroog is, 11 ij herin
ner zich niet dat het seho't hem pi in
deed. De revolver heeft hij in het
Warenhuis gekocht. Hét wapen lind
hij in den broekzak. Hij herinnert zich
.wel dat hii de hand heeft irtgetorekt
moor niet dat hij het schot rehrvord
heeft, ©n hoeveel-schoten hij heeft ge
lost.
Bekl. zei veel torouw te hebben van
.de. daad.
Beld's móeder zei ^ïog, .dat ze dik
wijls door haar man met een mes is
bedreigd, laatstelijk nog drie weken
vóór het fe't
Getuige had aan de armvoogden
verklaard, dat ze goed vóór den jon
gen zou zorgen. Schreiend zei ze. dat
ze liever een s/echt leven gehad had,
dan tiaar jon gun verminkt te zieii,
Als ze dat vooruit geweten had, zou
ze hem wel in Friesland gelaten neb
ben. f
■Een rechercheur werd nog gehoord,
die eenige mededeelingen van vorme-
lijken aard deed .waaraan-hij op 'n
vraag van den verdediger toevoegde,
dat de verslagene bijna al zijn gekl
verdronk. Bekl. en zijn moeder ston
den gunstig bekend), de verslagene
zeer ongunstig.
Een buurvrouw gaf eveneens gun
stige verklaringen omtrent held, en
zijn moeder en zeer ongunstige om
trent den verslagene.
De subst.-off. van Justitie was var.
meening, dat bekl. door eon jury zou
worden vrijgesproken. Spr. beeft te
doen met dezen .jonger man die zich
ze'f buiten de maatschappij heeft gc-
stóJd. Toch is hij liet. die de beau ról©'
speeit. Maar hij heeft het verbod van
doodslag overtreden. Dit is dra 11e pas-
sion-n©!-, in zoover dat de liefde voor
zijn moeder hem te machtig wórdt,
wekt sympathie, omdat de onder
grond er van is hot goede, de bescher
ming' van zijn moeder.
Do vraag is nu welke strafmaat
moet worden toegepast, een zaak, die
den verdediger gelegenheid geelt alio
sympathie voor nem bij de rechtbank
te weaken. Maar net is de taak van
het O.M. straf te eischen, uo maat
schappij te verdedigen.
De straf moet niet zwaar zijn,
meende spr., dóe daarom één'jaar ge
vangenisstraf eischte wegen? doodslag
Mr, D. H. A. van Voorst Vader deel
de mede, dat beid. is opgevoed inJiiet
huis van den direoteur van het ar
menhuis te Roilsword. Hij heeft de
ant ba eliteschool te Sneelc gevolgd. De
moeder kwam in Februari vaii dit
jaar in Friesland en beloofde toen
schriftelijk, dat zé goed voor haar
jongen zou zorgen, terwijl ze heel
goed wist, dat ze dit niet doen kon.
Zijn laatste patroon in Den Haag
is zóó over hem tevreden, dat hij hem
weder in dienst wil nemen, als liij
uit de gevangenis komt.
Pleiter schilderde het leven van
den verslagene, die bekl wilde overha
len mee naar de kroeg te gaan.
Bekl. wi'de dat niet en moest daar
heel wat over hoor en. Den nacht vóór
den bewusten nacht is hij tot'vijf uur
boven aan de trap blijven zitten en
eerst naar tod gegaan, toen het rustig
werd. Zij siefvader teruggekeerd, liet
zich op sarrenden toon over den jon
gen uit, zeggende tot de vrouw: Geef
eens een glas water, vvaiiL ik ben
bang, dat ie zoon flauw valt, omdat
hij zat te snikken.
Wat bekl. toen- gedaan heeft, kan
pl. niet goedkeuren, natuurlijk niet.,
maar hij kan het zich wel voorstellen.
Goed is het niet het mag niet, maar
te begrijpen is het wel. -
Pleiter trad. vervolgens in een. juri
disch betoog, dat hier van.opzotto-
1 ijken doodslag geen sprake.is. Datop-
zot is niet bewezen, meende pl-. Mocht
do Rechtbank" echter niet lot vrij
spraak kunnen besluiten, dan is er
pl. meendo dit' niet verder in alle fi
nesses 'uiteen behoeven te zetten
alle reclen tot het betrachten van de
grootst mogelijke clementie.
Uitspraak over 8 dagen.
Gemengd Nieuws
DE MIJNRAMP IN WALES.
HET TUBERCULOSE-CONGRES
TE BERLIJN.
Minister Delbrück. die in naam van
den Rijkskanselier en van do regee
ringen van Pruisen en de andere
bondsstaten en tevens als voorzitter
van het Duitsch oentraal-eomité 'tot
bestrijding der tuberculose het tuber-
culose-congres te Berlijn welkom heet
te, bracht in zijn begroetingsrede in
het bijzonder de cijfers naar voren,
die spreken van het vele, dat in
Duitschlond gedaan wordt tegen deze
volksziekte. Hij maakte melding van
147 volkssamatoria met 15.278 todden,
103 kindersanatoi'ia met 9157 bedden,
114 bosch-lighallen en 17 boschscholeu.
Daarbij komen nog 222 speciale afdee-
lingen in algemeene ziekenhuizen en
andere inrichtingen voor zwanr-zieke
longlijders, 1500 bureau's voor infor
matie en onderzoek.
De Duiitsche dienst voor de ziekte
verzekering heeft gedurende 1912 in
ongeveer 15,000 gevallen initiatief ge
nomen voor het genezen van patiënten
en daarvoor meer dan 90 miliioen
Mark uitgegeven. De minister 'leed
daarna uitkomen wat. de centrale be
strijding van de tuberculose ook in
andore landen had weten te bereiken
en wees op het sterftecijfer dat iri
Engeland, Frankrijk, België, Duitsch-
la-nd en de Vereenigde Siaten voor een
derde, in Oostenrijk, Zwitserland en
Neder'and voor een vijfde ongeveer is
afgenomen.
SPAANSCHE SCHATGRAVER's
FLATER.
Het is volstrekt niet uitsluitend ons'
land, dat door den Spaanschen Schat
graver wordt bewerkt. Er is geen
land, hoe ver ook van Spanje ver
wijderd, of het valt onder de termen
van zijn liefhebbende aandacht.
Gewoonlijk'neemt de sch at.gr a ver de
moeite om zijn informaties goed in te
winnen: vamtoar de nieuwsgierigheid,
om te weten hoe wijd zijn bende hand-
ia rieers over ue geheele wereld wel
verbreid is.
Maar onlangs heeft de man tóch
een flater geslagen, toen hij Engelsch-
Indië als terrein van zijn arbeid uit
koos.
Hij adresseerde zijn beklagenswaar
dige 1 even s-om st an d,i g heden ons
allen wel bekend aan zékeren
hoer „Mr. Alexander Dock."
Het adres was verkeerd, en de kie-'
s'ehe toespelingen óp de waarsehijn-
lijive familierelaties tusschen deri
Spanjaard en zijn yerrèn .bloedver
want hetgeen immers zijn zonder
ling schrijven motive-on sloeg als
een tang op een varken. Want wel
is er in Engelsch-Indië een Alexan
der Dock;- doch dit is het groote
scheepsdok te Bombay, dat naar het
Engelsch koningshuis met den naam
Alexander is gedoopt.
Het zou zoowat hetzelfde zijn, in
dien onzo Spaansche vriend een zijner
beklagenswaardige epistels naar Anv
sterdam zond, en hel adresseerde aan:
„Mejuffrouw Wilhelmina Dok";
om.daarna te gaan uitweiden over de
bloedverwantschap tusschen .zijn
Spaansche g,_-stoc:it en de Arnsterdam-
Soiie pai'ivctoche famitto der Dok'a,
uiize Spargaard zal dieper, en juin-
der slordig moeten graven, wannéér
hij nu eindelijk zijn schat wil aanbo-
VEROORDEELD.
Het Hoog Militair Gerechtshof te
Madrid veiumueeiUe kapitein San-
Cm.z,: wegens moord op den minnaar
Zijner dochter en anuere misdaden,
ter dood. en zijn ducmer Louise lot
levenslange ge.angeinssirat.
HET MIJNONGELUK IN
AMERIKA.
Uit 'Dawson \ineuw Mexico) wordt
geseind, uat luans 2J njijiiWeriters' gtr-
leü en ód lijnen nuvengeDracht zijn.
Mwi \ieto„ uat de oveiigü ziun nog in
ue unju Uevinueiiae aiueiüei's, 2bi in
a an nu, dnigeivonieii zijn.
li Ei' VERGAAN LaiH
„VESTKUSTEN".
üit reeiuosaatu uviat aan ue „TeL"
goweiilü
_,.j v asa is, gelijk reeus geseind
weiu, net Pinscne scoomscmp „vest-
Kusien" met '~-j passagiers en een be
manning van m noppen auii boord,
wigtiau. .net /rvlvusciiö stooiusemp
„^.aa von nnineuut nier is aaJige-
Konien. had aan boord ueii eèiiigeu
overlevende van dc „vestKustenDe
sciupoieukeling, llenriii&on- genaauiu;
een ZAvcuuscie veehandelaar uit
buuusvaa. wua totaal uitgeput. Rij
feud -zicii vaai VY uonsaagmióóag xot
Donueruagochtenu 9 uur aan den
must an net gezonken schip vastge
klemd en verloor spoedig, nadat hij
Qoar een reddingsboot van ue „Carl
von Linne" opgenomen was, het he-
wustZijn. De vestkusten had eon
groote lading vee aan boord;
Kapitein Soüetsgpin, van de „Carl
von Linne". bericht, dat hij Woens
dag ongeveer tegelijk met'de „Vest1
kustenue haven van Vasa verlaten
had. Niet lang na hun vertrek stak
een orkaan op, zoodat her, kapitein
boctomrom. raadzaam voorkwam on
middellijk naar Vasa terug te keeren.
De „Vestkusten" zette daarentegen
haar reis voort. Donderdagochtend
bemerkte kapitein Söderström, toén
hij opnieuw was uitgevaren, niet ver
van Vasa, dat er boven het water een
mast uitstak, waaraan zich een man
had vastgeklemd. Hij liet onmiddel
lijk een boot uitzetten en het gelukte
'zijn manschappen, den uitgepulteii
schipbreukeling te redden. Deze ver
klaarde, dat de „Vestkusten" onmid
dellijk na haar vertrek uit Vasa door
een orkaan was overvallen. Kapitein
Ohrborn besloot naar Rönnskarr ie
stoomeji, om bij de scheeren beschut
ting le zoeken en daar te wachten tot
de storm bedaard zou zijn. Itier liep
het schip op een klip. Nadat het uren
lang door de hooge golven heen en
weer geslingerd was, kwam het weer
los, doch spoedig constateerde men,
dat de boot een ernstig lek had ge
kregen, waardoor het water met ge
weld naar binnen stroomde. In een
minimum van tijd was het schip
voigeloopen. De kapitein, die zich
voortdurend op de brug bevond, zorg
de er voor, dat iedereen aan boord
van een reddingsgordel voorzien
werd. Toen liet men een boot te water,
waarin de eerste stuurman en de
meeste passagiers éen plaats kregen.
Door een zware golf werd cte boot
omvergeworpenalle inzittenden
verdronken. De tweede boot werd
eerst neergelaten, toen dc golven
reeds over het dek van het zinkende
schip spoelden. Zij was nog geeh tien
meter van de „Vestkusten" Verwijl'
derd, óf ook zij werd door een hooge
golf gegrepen en omgeslagen. Ilen-
rikson werd legen den mast der
„Vestkusten" geworpen en greep de1-
zen met beide handen vast. Twee sto
kers gelukie het eveneens den mast
te bereiken en zich daaraan vast te
klampen maar van de boot met de
andere manschappen hoorde of zag
men niets Tegen middernacht werd
een-der stokers door een golf van den
mast losgerukt. Hii verdronk evenals
de tweede stoker, die, nadat hij bét
bewustzijn had verloren, eveneens
door een golf werd meegesleurd. Te
gen het aanbreken van den dag, toen
de krachten van Henriksori brinn. ge
heel uitgeput warén, werd ook hij
door een golf gegrepen en op den top
van den mast geworpen. Hier gelukte
het hem zich vast te houden tot ds
„Carl von Linne" hem vond en op
pikte.
Koloniën
Moorden en aanslagen ln Indid.
De civiele en militaire gouverneur
van Atjeh en Önderhóorïgiieden sein
de
Te Löcëng Poetoe treineontroleur
te Lalsky door Atjeher uit wraak ru
we behandeling met pïsoblatie (er-
moord en eenige uren later bezweken,
aanrander bekend, doch nog niet np
gevat.
De employé Van D. op do koffie
plantage Ardjo bij Kepadjen pleegde
met een revolver een moordaanslag
op den heer A. R. C. Halkema. Eenige
schoten .troffen dezen in den arm.
Daana ging Van D. naar huis toe c-n
maakte daar éen einde aan zijn lévèn.
Eenigen tijd geleden werd op eèn
Engelsch man, Frederic Hocking,
werkzaam bij de exploitatie van de
Ombilinkolenmïjn, een aanslag ge
pleegd, waarbij het slachtoffer nau
welijks aan den dood ontkwam.
Natuurlijk is aanstonds een onder
zoek gevolgd, dat, naar men nu uit
Sawah Loento aan het „Bat. Hbld"'
meldt, het (olgeiidè haeft geteerd
De aanslag had in den nacht plaats.
Door wie hij gepleegd" was en walk©
drijfveeren er toe hadden geleid, kuil
men aanvankelijk niet raden.' De ïitoi'
Hocking, die als opziener in de m::n
werkte, stond goed aangeschreven
hij was niet ruw tegen de werklieden
én aan wraakneming kon daar.-m
niet worden gedacht. Men vond l.;m
in bedoelden nacht zwaar gewond op
do baan van het electrische t^oor
zijn Toestand was van dien aard, det,
hij geen uitleg kon geven.
Intusschen konden de daders in dc
betrekkelijk kleine gemeenschap, die
Sawah Loento vormt, niet lang ver
borgen blijven. De justitie slaagde ér
dan ook weldra in de hand te leg? n
op een viertal inlanders, die door het
openbaar gerucht als de daders wer
den aangewezen. Weldra bekenden
alle vier volmondig. Het bleken con-,
tract-koelies te zijn, allen Soendaneé-
zen het motief was roofzucht.
Hocking werd er op aangezien goed
in zijn geld te zitten. Reeds een paar
malen had het viertal bij hem inge
broken, maar nooit had het een cent
kunnen vinden. Toen stelden zij zich
in verbinding met mensohen uit i'e
dagelijksche omgéving van Hocking,
en wan een mandoer en een lampén-
j'uügeii uit de mijn, waarin DoekAn's
wè'i'Kie,'kwamen ze le weten, dat 'dézo
zijii geid aitijd bij zich droeg. Daarop
w ei o ué adiiólag 'ooraarnd en uilgo
voerd.
Docking werd opgewacht toen hij
van zijn werk huiswaarts keerde, dp
do baan uer electnschc tram besloop
men hom van acüter. Een van de 100-
vers bracht hem met éen d.kl.en .nok,
nog bezwaard met een métïfteh Litóp,
eèu slag toe op het achterhoofd de
aangevallene viel als een blok tout
neer maar dat was nog niet genoeg";
een tweede roover gaf hem nog een
slag met een hamer toe op het haNil.
En toeh.er nog beweging in zat, reik
te hummer drie aan nummer vier een
mes over', dat <lezo den verslagene in
né zijde stootte.
Toon kon het slachtoffer eindelük
uitgeschud worden. Maar zoo ver
kwam het niet, want juist op d-at
oogonblik kwam een electrische loco
motief de baan oprijden. De daders
vluchttende machinedrijvei zag <e~
lukk;g tijdig het op de baan liga- n-ie
lichnain en 9toptemen dacht niot-an-
ders of de heer I-Iocking was dood on
men reed -met het vermeende lijk on
middellijk terug. In het hospitaal
bleek.echter, dat het leven nog. met
geweken was; zorgvuldiae verpleging
deed. de rest en thans is do heer
Hacking- geheel hersteld en doét weer
dienst.
Kerk en School
GEREF. KERKEN.
Beroepen té Langeslag, B. A. Knop
pers, cand. te Rotterdam; te Bozum,
F, H. Boersma, te Geldennalsen.
Bedankt voor Amsterdam (vac. nu
wijlen dr. Wijminga) J. Douma, te
Watergraafsmeer,
