laars Dusiu
ViEKDE BLAD
Zaterdag 29 Novsmlier 1913
Buitenlandsch Overzicht
De Baikanvulkaan.
Koning Ferdinand van
B u 1 g a r ij e.
Een medewerker van de Reiolispost
had een onderhoud met oen hoogge
plaatst Bulgaar, naar aanleiding tan
de openbaarmaking van het geheime
Servisch-Bulganrsche verdrag. De
Bulgaar verklaarde ,dat bij de dooi
den keizer van Ooslenrijk-llongarije
aan den koning van Bulgarije ver
leende uudièntie de keizer elke onge
rustheid van den koning heeft wegge
nomen. Alles is thans tusschen heide
souvereïnen opgehelderd en verschil
lende misverstanden zijn uit den weg
geruimd.
l)c 11 oemcensche
Kamt r.
In de parlementaire boodschap tot
opening van ue Kamer bracht de ko-
n.ng hulde aan het leger, dat door
over de Donau te trekken, aan Roe
menie do kracht gaf, om ip den Bal
kan uctl vrede af le dwingen, dien
gencel Euiupu zoo zoor we..scnte, en
waardoor de grouzen van Roemenie
worden uitgebreid aan de andere zij
de \u„ tie Dobroedsja. Do inlijving
van dil gebied zal binnenkort aan de
goedkeuring van hot parlement wor
den onderworpen.
De beuekkiiigoo van Roemenië met
het buitenland zijn uitstekend, het
verdrag van Boecharest heeft do zeer
vriendschappelijke betrekkingen tus-
fclien Roemenië en ao staten aan de
andero zijde van don Donau ver
sterkt.
Roemenië heeft thans het recht,
voortdurend te waken voor handha
ving vjin den gesloten vrode.
„Wij kunnen", zoo vervolgde Je
koning, ,,de. toekomst met vertrouwen
tegemoet zien cn zullen al onze kracht
aanwenden om Iiptgecn wij gewonnen
hebben ook te liehouden en te conso-
hdeerch."
11 o t R u s s i s c. h-ï urksche
conflict.
De geschiedenis van - den moorde
naar van Muhmocd Schefkot-pasja,
die aan hqoru van een Russisch schip
door Turkscho politie-ambtenaren
werd gearresteerd, heeft wel een zeor
pikanten bijsmaak De Russische re
giering protesteerde, tegen die arres
tatie, eisebte het ontslag van den
'furkschen pqlitie-cominissaris en de
uitlevering van den gearresteerden
moordenaar,
Het is opvallend, dat de Russische
regcering zooveel ijver toont voor de
bescherming van poiitieiie uiisuuui-
geis. Moge zij dien ijver ook eens ui
liet eigen land toepassen.
liet gevab zelf is inaiis geëindigd,
met voluoemng aan de Russische
eischen door Turksche rogeerrng.
De puiit.e-cöuiiuissaiis te Konstunti-
nopoi, wiens ontsiug de Russische ge
zant oischle, is wel niet ontslagen uit
den dienst, maar toch afgetreden als
commissaris van politie. Maarhij
is bevorderd tot een lioogere waardig
heid I
De arrestatie van den moordenaar
kou alleen plaats hebben, doordat het
bevel tot inhechtenisneming de mede-
deeling bevatte, dat de man een ge
wonen moord had begaan. De Russi
sche gezant voerde aan, dat dit bevel
JiiiSieiucnu was, en eischic de uivrij-
..heiustclling van aen moorueuaar. De
ze is thans ter beschikking gesteld
van den Russischen consul-generaal.
nu hiermede is net mciuoiil geëin
digd
luider wordt uit Konstantiuopol ge-
se.nd:
Kavakli en Moestapha, wier arresta
tie lot het Russiscli-Turksche incident
aanleiding gaf, zijn nu opnieuw door
den krijgsraad ter dood veroordeeld.
400 mtllloen of nog meer voor de
verflnrtininr» rrankryi:.
De Frausclie Kamer zette dc be
raadslaging over 't wetsontwerp, om
een leening- van 400 millioen francs
te sluiten voor buitengewone uilga
ven voor leger en vloot, voort.
O.a. werd 't woord gevoerd door den
oud minister André Lefevre. Hij ver
klaarde voor 't ontwerp te zullen
stemmen. Maar z. i. moet 't leenings-
bedrug nog met200 millioen ver
hoogd worden! Het zal toch onvermij
delijk zijn, dat het ministerie van
oorlog binnenkort nog een supple
toir crediet van dit bedrag zal vra
gen. Spreker wees er op. dat de te
genwoordige toestand niet de fout is
der regocriiig of van een partij, maar
men heeft in de laatste 10 a 12 jaren
op' ongelukkige wijze op dc uitgaven
van oorlog bezuinigd, wat zich nu
wreekt.
Do minister ontkent, dat er geldver
spilling plaats had, integendeel, mot
de weinige beschikbar# middelen Is
gewoekerd. Hii gelooft niet. dat de
bezetting van Marokko oorzaak is van
de invoering van den driejarigen
diensttijd. Spr. merkt op, dat men
toch niet inoet denken, dal de vol
dragen van Delens?é en betreffende
de Middell. Zee voldoende zijn. Hi]
herinnerde aan Tangcr en Algeciras
in meende, dat Frankrijk wel be
dwongen was naar Algeciras te gaan,
omdat het niej anders kon.
Ilct leger had niet meer dan 700
projectielen per stuk geschut, was
wat munitie betreft over het alge
meen onvoldoende toegerust en moest
dus thuis blijven. (Rumoer; protesten
van verschillende banken. Lawaai
ter linkerzijde
Ondanks de interrupties zette Le-
Jeyrc zijn rede voort. Indien wij
zt'ide hij tijdig de noodige sommen
hadden bewilligd, zo -den wc thans
niet genoopt zijn veel zwaarder ver
plichtingen aan to gaan.
De woorden van Lofëvrë gavën aan
leiding tot uitroepen: Waar is de re
geering! De regeering moet ant
woorden I
Dc premier Barlliou sprong op en
verklaarde in levendige bewoordin
gen, dat hij zich verbaast, dat men
hem aanvalt. De regcering aanvaardt
de verantwoordelijkheid, maar men
bedenke, dat er ook anderen aan
sprakelijk zijn. Er moet in vele op
zichten een voorbehoud worden ge
maakt bij hetgeen Lefevre zeide,
maar helaas is hot maar al te waar,
dat men niet steeds gedaan heeft wat
gedaan moest worden.
De minister laakte de houding van
zekere afgevaardigden ter linkerzijde,
die alles ten nadcelc der regcering
uitleggen, llij verklaarde dat de re
geering er trots op is aan de Kamer
de maatregelen lot voltooiing der be
wapening tc hebben voorgesteld. Het
land heeft de offers gebracht, wetende
dat zij een waarborg geven. (Toejui
chingen.)
Er volgden nu persoonlijke discus
sion tusschen Lefevre eu verschillen
de afgevaardigden. Lefevre verklaar
de dat er geen sprake van was te zoe
ken naar lien, die verantwoordelijk
kunnen worden gesteld, daar men
immers bezig is het verleden te liqui-
deeren. Dit moet echter volkomen ge
schieden en daarom moeten de voor
oorlog gevraagde credieten op 900
millioen a één milliard worden ge
bracht (Toejuichingen op verschil
lende banken.)
De algemeene rapporteur van de
begrootingscommissie verzocht, dat
de leening tot 900 millioen beperkt zou
blijven en hij kwam op tegen het pro
cédé om een leening aan te gaan Ier
bemanteling van een tekort. Feitelijk
zal liet tekort van 1914 de som van
400 millioen, het bedrag, dat men wil
iecnen, nog te boven gaan.
Allerlei
De Engelsche minister Ascpiith
heeft tc Leeds op het jaarlijksclie con
gres van de National Liberal Federa
tion, een rede gehouden, waarin hij
trachtte de ongerustheid weg tc ne
men over de voortdurende toeneming
Van de kosten voor de bewapening.
Hij wees zijn hoorders op hot feit,
dat de leger-uitgaven in de acht ja
ren, dat dc tegenwoordige regeerin;
aan het bewind is, vrijwel gelijk zijn
gebleven en dat die voor de vloot ook
niet zoo buitengewoon belangrijk zijn
gestegen, terwij' de lczeruitgaven van
de vijf groote continentale mogendhe
den in dien tijd met minstens twee
milliard zïjr: toegenomen cn haar
vlootuitgaveri met millioenen. Betrek
kei ijkerwijze zijn de uitgaven zelfs
verminderd, want twintig jaren gele
den besteedde Engeland 49.4 proe. van
de totale uitgaven voor zijn verdedi-
giiur, thans slechts 42.7 proc.
Ook
de lersche quaestie
bracht de premier ter sprake. Hij ver
klaarde grooten eerbied te hebben
voor Sir Edward Carsnri, maai' meen
de hem toch te moeten zeggen, dat
zijn optreden niet de minste wijziging
zal brengen in de opvattingen der En-
gelschen. daar dezen zich nooit door
vrees laten meesleepen.
En ten slotte legde hij er nog den
nadruk op, dat er ter zake van de ho
me rule-quaestie geen sprak© zal zijn
van ontbinding van het parlement.
Deouaestie Zabern in den
R ij k s d a g.
liet voorstal der Elzassers betref
fend© Zabern weru door den minister
van oorlog beantwoord. Bekend is
zoido uo minister dat ongepaste
behandeling van ondergeschikten
K-worut gestraft, en dal te eerder in
dien d© gevoeligheid dor bevolking
hierbij in het spel komt, of scheuring
onder de manschappen zou kunnen
ontstaan.
Hei is onjuist, dat bcleediging en
uittarting der bevolking heeft plaats
gehad.
lie gelaakte uitdrukking werd go-
bruikt zonder eenige toespeling op dc
bevolking. D© bétrokken officier kon
niet denken, dat zc publiek zou wor
den. Feitelijk hebben soldaten hun
dienstplicht ernstig geschonden, want
werkelijk kenden de officieren de
hoogst belccdigend© beteekenis niet,
die aan de uitdrukking vaak wordt
verbonden.
Tenslofte--bedenke men. dat. het hier
©en zeer jongen officier geldt. Het
meest ernstige van de zaak is, dat de
soldaten in 'plaats langs hierarchi-
\veg herstel te zoeken, in he'
publiek or over spraken. Ondanks de
officieel© niededoriing over het ge
hoorde is de zonk op de meest schaam
teloos© en opruiende wijze geëxploi
teerd en het is duidelijk dat zoo iets
niet kan worden geduld. (Er klonken
toejuichingen, maai- ook tegen
spraak).
De Italia an sche
Kamer.
Marcora is met 304 stemmen tot
president gekozen. Prampolini, socia
list kreeg 81 stemmen.
De revolutie in Mexico.
Uit Washington wordt geseind:
Minister Daniels heeft gelast, dat dc
vierde divisie van de Atlantische
Vloot, thans in de Middellandsche Zee
zich naar de Oostkust van Mexico zal
I«-vereven ter aflossing van de tweede
divisie.
den man haar verdacht voorkwam1
eu do houding van 't knaapje angstig.
Zij nam, juist otbdnt zo argwaan koes
terde, beiden buitengewoon goed op.
Dit was op den bowusten Maandag,!
's middags drie uur.
To half vijf kwam de man alleen te
rug, blijkbaar zeer gejaagd en zenuw
achtig.
De vrouw leest geen kranten, maar
hoort in haar café den volgenden
Zondag van den moord.
Nu kwamen haar den verdachten
„gitzwarten" man en 't knaapje in de
gedachten en ze doet aangifte bij dc
politic. Het lijkje was toen
nog niet begraven. Zij werd
er niet mee geconfronteerd, men nam
vau haar verhaal in liet minst geen
notitie. Toen Dijkman zich aangaf
werd ze ook met hem niet geconfron
teerd.
Daar is om maar iets te noemen de
omstandigheid, dat het knaapje geen
pet droeg, maar een mutsje, terwijl
hii loch met een pet op van huis :s
gegaan. De dader moet dus ergens
een mutsje hebben gekocht voor liet
kind. Wanneer de politie onmiddel
lijk gewerkt had in de richting, door
de vrouw aangewezen, zou allicht de
verkooper van liet mutsje bekend ge
worden zijn en dan had men, indten
een verdachte mocht worden gearres
teerd, voor de herkenning in elk ge
val twee getuigen.
Toen een dei Anislcrdamsche bla
den de mededcclirigcn der herbergier
ster van Nieuwendam openbaar mank
te verwekte dit heel wat sensatie. Er
volgde van andere zijde -R-'-ensnmok.
D-v mod ©dee'.i ogen van de juffron-.v
uit Nieuwendam konden niet juist
ziiii, werd er beweerd Immers, /ij
vertelde Hendrik de Klerk des mid
dags te drie uur gezien te hebben en
op dat uur juisf; zoo luidde de tegen
spraak. was 't kna-nie hij zijn groot-
moeder geweest Dit klonte ni»t, bel
kioote ook p'et dat het jonge©'ie een
nvt.sje in nlanfs van een pftf droeg
Tn*iiQpn'««»n 's dn/»»- de moed"
v«u Hendrik de Klerk zo'f verklaard
dat de kinderen reeds om half twaalf
van de grootmoeder vertrokken wa
ren. Het kan dus zeer g»ed zijn dat
om drie uur Hendrik de Klerk op
Nieuwendam was.
Alle kans bestaat dat de dader nu
voor immer onon'dekt blO.fl. Hij
dolt vrij rond, zit misschien in een
café aan het tafeltje naast ons en...
blijft een dreigend gevaar.
lloc zou hot gegaan zijn als de po
litic onmiddellijk ware opgetreden?
Op een dag zwaar van regen drei
ging u?t egaal "T'ize wolken, hen ik
het''StedïBik Museum binnengevlucht
o'n te zien. wat de Moderne Kunst
kring daar te exposeeren heeft.
Do zalen hangen vol werk der mo
dernste onder de modernen. De Hol
landers Petrus Alma: Berg van Don
gen, mevr. Fernhoul- Toornn. Loc
Gestel, Jacoba van Heemskerk, ten
Holt, Conrad Kickert, Mondrian, van
Rees, Lodcwijk Schelfhout, Scuwurz,
Jan Sluyters, Jan Toorop en Jaup
Wcyand exposeeren hier tusschen dc I
sterk vertegenwoordigde vreemdclin- 1
gen, waaronder vooral de fameuze Le
Fauconnier, de Rus Kadinsky, de
Rus Kontchalowsky, Machkoft dc Se-
gonzac mogen genoemd.
Men staat onwillekeurig bij 't betre
den der expositie-zalen een oogen-
blik beduusd te staren naar 't gewel
dige .wirwar vap. helle kleuren en bi
zarre lijnen dezer futuristen en cu-
bisten. Bij rustige beschouwing blij
ken er echter nog wel heel verdien
stelijke doeken te zijn.
Zoo is er. van Kontchalowsky een j
heel goed gedaan kloek mannenpor-
tret, een mooi-kleurig winterland
schap: kale'boomen voor een fond
van vierkante huisblokjes in rood cn
grijs met besneeuwde daken. Dar,
wil ik wijzen op een -warm stilleven
van Machkoff. -Sappige, buitenge
woon gloedvol geschilderde vruch-
ton lel b.v. eens op de heerlijke ncr-
ziken. I
Van Jan Sluyters een aardig kui-
der-studictje. Mooi van kleur en heel
knap de vochtige glans in de oogen
van 't pruilend gezichtje.
Dat Jan Sluyters uiet kleur veel
doen kan bewijst zijn „Interieur'. j
Leo Gestel heeft eenige, colons-
tiscli zeer fijne dingen. Een paai
mooie uianucuportretien, een naakte
vrouwenfiguur. Vooral een der uiaii-
nen-portrelten, een oude, een. pijpje
rookend, trekt dc aandacht. Dan wil
ik nog wijzen op de mooie kleuren-
studie van Jaap Weyand en een paai
-eigenaardig kleurrijke landschappen 1
den Fransciuuan Maurice de Vla-
f aat men elk'c kunst-uiting naderen
met den wil te begrijpen en te door
voelen. T Kan dan gebeuren dat men
het er niet mede eens is.
Maar het verfgeflodder dat de hee-
ren futuristen schilderen noemen, is
toch waarlijk wel niet anders dan je
reinste boerenbedrog.
AMSTERDAMMER.
Amsterdamsclie Kout
Nog weer do moord over het IJ.
D© tentoonstelling van den
Modernen Kunstkring.
Er zijn in de treurig© zaak van den
moord op bet knaapje De Klerk aan
do overzijde van het IJ weer nieuwe
gezichtspunten gekomen, die, het spijt
mij het te moeten constateenen, voor
de zooveelsie maal weer doen zien,
hoe oppervlakkig hier is opgeireden.
De lezers van Haarlem s Dagblad
hebben de verklaring gelezen vau 'le
herbergierster in Nieuwendam. De
zaak komt hierop neer, dat bij haar
een man met een knaapje bij zich een
bootje ktvam huren en 't doen van
minck..
Maar dan d© rest... oei, oei.
Futuristische schilderkunst, futuris
tische muziek, dal we gespaard mogen
blijven voor futuristische litteratuur!
Wie een beetje bekomen is van den
schrik van de onregelmatig neerge
kwakte klotsen verf en 't geril van de
vreemde lijnen wil er dan toch wel
eens iets naders van weten. Hij be
schouwt een doek van verre en van
nabij, tuurt door z'n'handen, probeert
hei op alle afstanden, maar geeft het
ten slotte op. Dan slaat hij zijn cata
logus op op deze oxpositi© onont
beerlijk en kijkt wat dc raar door-
eengcsineteii verfvlekken beteekenen
moeten. Ic'.s heel ondefinieerbaars
ik wil niet grappig worden en zeggen:
't kan dit of Jat wel zijn of: ziet er
omgekeerd precies hetzelfde uit
staat in den catalogus aangegeven
als: „La Lulte" (composition) en iels
anders als: „Les Montagnards atta
qués par des ours". De heer Mon
drian heeft eenige doeken geëxposeerd:
tableaux. Dat zijn allemaal kleine
verfvlckjes mot op niet te verwachten
plaatsen streepjes. Ik hoorde een
heer tot een dame, die al maai- te iu-
ren stond belangstellend vragen: „Zie
jij wat?" „Neen", was het met een
zucht gegeven antwoord. Men deed
toch waarlijk z'n best. Er waren men-
schen, die T voor een stuk muur ver
sleten en anderen voor de afbeelding
van eeu te drogen hangende vvasch.
lien kunstrichting kan, in ecu be
paald tijdstip onbegrepen zijn. Zich
moeten baan-broken. En dan is het
dom en onverstandig daarover te
spotten.-
Bonenland
DE KONINKLIJKE FAMILIE
M ,NAAR ÜIi RESIDENTIE.
Men meldt aan dc Tel.:
Hot vroege vertrek van de Konink
lijke familie van liet Loo „aar de ra-
sideline, ligt hoofdzakelijk in de om-
ÏÏÏL, 8 d ii de Koningin
l 0?rc, wei,sri>l tc zijn bij de
onafhaiikelijkheidsfcesfen te Schevc-
mugen.
tweede-kamer.
,J L' "aae, seinde men ons over
dc zitting van Vrijdagochtend:
De l.rcr OtU» is na de belette en ver-
klaring toegelaten.
De heer De .Meester heeft in de be
kende zaak mots besproken h,j de afd
mijnwezen maar zag met verwonde
ring dat na zoo ernstige beschuldigin
gen, alleen niet veijiiaal-ing -s
W'jkbaar was 't dus niet zoo
Hecht ai? werd voorgesteld; duirom
is het vvenschelijk een nader onpartij
dig onderzoek in te stellen door ceno
commissie.
De Minister verklaarde, dat de zaak
nog hangende w.-klra wordt het
rapport verwacht.
De Indische regeering nam overi
gens akte van de wenken van den
heer De Meester. De heer De Meester
klaagde over de gebrekeo van het
zonthnketlenstelsel ten nadeelë der
■bevolking.
Dc Minister beloofde onderzoek en
overweging omtrent dc zaak van het
personeel der past enrteiegraphïe.
Dc heer Boogaardt drong aan op
afdoende verbetering van de organi
satie, achtte zich door dc toezeggin
gen bevredigd. maar niet omtrent de
posltarieven. Hij betoogde de wem
schelijkheid van verlaging der post-
tarief in Irdic, op denzelfrb-n voel als
in Nederlund en van het porto tus
schen moederland en koloniën.
•Spr. b:\ul voorts uitbreiding aan
van een snrteerdiensl met Singapor
tot-postverkeer tusschen Indië en de
Nederl.indsche havens.
De minister zou de reorganisatie hij
supplefoire begrooting invoeren met
terugwerking tot Januari 1914. Dp
pmlverlagm.r. voor Indië achtte b
minder noodzakelijk en beloofde de
oven-ze wenken ter harte te zullen
nemen Bij dc afdeeling betreffende
het spoor nri trampersoneel kwam de
lieer TTeiediiuren nader op tegen de
Strafbepaling m het nieuwe spoorweg
reglement tegen staking door perso
neel l geen hij door niets gerecht
vaardigd achtte; allerminst, dat er
nog scherpe- bepalingen dun in Neder-
laiivl getroffen zijn.
Het debat duurt voort.
(Reeds in eer, gedeelte onzer vorige
oplan" "ngenonien).
^ebat over het voorgenomen
«talungs-verbod in Indië. voorTpoor
cn tramwegpersoneel gisteren bh
do verdere behandeling der
Indische bearootinu
voortgezet, verklaarde zich ook
neer Rutgers vóór zulk een verbod,
mits verbonden aan een behoorl
regeling door de Regeering van
a rbeids voorwa ai den. Daaren tegen
k^m.1 beer Vliegen nog eens met
kracht tegon -dergelijken maatregel
Op Maar-achtte men die onverm.jde-
J 1 fl:ln moest men de consequenlies
aanvaarden en ook van overlieidstve-1
ge ingriipen en de rechtspositie van!
t personeel in deze verzekeren, bij
wijze van compensatie over het on Ine-
men van het eenig afdoend middell
van verweer tegen den werkgever
Door den lieer Van Deventer werd,
,tlc Af(l Spoorwegen nog gewezen I
op de nadeden van 't in één hand ge
ven van de leiding der Staatsspoorwe
gen cn van de hoofdinspectie der
«poor- en tramwegen in 't algemeen,
waardoor z. i. hel algemeen verkeers-
bclang te zeer werd getoetst aan de
Duzondcre Staats-spoorwegbelangen.
De Minister van Koloniën, verheugd
over het hier ontstoken licht, beloofde
inzake do stakings-quaestïc nader
overleg met den Gouv.-Gen en over
weging of hier inderdaad aanleiding
hedoTHl om van '1 Euroneesch straf-
Kfhl voor Tildtt nt tc wiiken ol niet.
Wat het beheer der spoorwegen be
treft stelde hij een spoedige indiening
van een bedrijfswet in uitzicht
Nog kwam de heer De Meester op
tcgci, het, ill t belang van de S. S.
bij de snel v erbinding Cherihuu—Se^
inurang beleunneren van dc snelvcr-
nn.duig Batavia-Soerabaya.
Hiermede is 't voornaamste over de
Afd. B. Openbare Werken aangestipt.
Rij «ie Afd. Oorlog werd niet gespro
ken, maar die van Marine lokte een
kort debat uit. Do heer Hugenholtz
vroeg inlichting naar den stuiyl der
za-an van de scnendlng van 't briefge
heim van schepelingen, klaagde op
nieuw over de slechte behandeling
aan noord van onze mailschepen, van
militairen op transport en pleitte voor
lotsverbetering van liet personeel van
dou liyurogranschen dienst.
Minister Pleyte untwoordde in
hoofdzaak dal bij de hernieuwing der
contracten niet de stoomvaart-maat,
schappijen op de ^oede bejegening van
militairen zou worden gelet.
Daarop is IloofdsL II der uitgaven
(die in Indië) zonder stemming a u n
genomen
Over lloofdst. I (uitgaven van Ne
derland) voerden alleen de heeren
^an ^oKcnhoven cn Eland kor-
tehjk het woord; de eerste om aan tc
dringen op spoedige en afdoer.de voor
ziening in het tekort aan veeartsen in
Indië, de tweede om de belangen
van weduwen en weezen van milifai
reu te bepleiten met opzicht tot hun
rechtmatige aanspraak op uitkeering
van zoogen. sniartegelden. In beide
zaken zegde de Minister onderzoek en
overweging toe.
Na aanneming van Hoófdst I wer-
den de beide wetten op de middelen
(m Ned.-Iudië en hier te lande) ook
Eondor stemn-ing aangenomen.
A-lleen word «i:> .u-hij door den heer
Gerhard een krachtig woord gespro
ken over de wenschelijkheid om 't
drankmisbruik onder de Javanen, dat
verontrustend toeneemt en niet langs
den weg van gewestelijke en plaatse
lijke keuren is te weren, door kolonia
le verordening tegen te gaan en dan
liefst niet door de regie in le voeren,
maar een absoluut verbod. Terwijl de
Minister meende dat de Gouv.-Gin.
cn de gewestelijke en locale besturm
in deze reeds op den goeden weg werk
zaam zijn en dus aanmaning of onder
zoek overbodig scheen, wns de heer
Gerhard van een andere mesning en
stelde, mede namens eenige andere
leden (van alle fracties) een motie van
orde voor, waarbij de Regcering wordt
uitgenoodigd een onderzoek in te stel-j
len om de Kamer de noodige gegevens I
te verschaffen voor een bij een volgen
de begrooling ©ver dit onderwerp te
nemen beslissing.
Die motie zal nader worden behan
deld.
Na de aanneming van de gehcele
Indische begrooting ontving Minister
Pleyte van vele zijden welverdiende
gelukwenschen met 't door hem in alle
opzichten behaalde succes bij zijn eer
ste optreden
Dc Kamer begint nu Maandag te
half twee met de Staatsbegrooting.
RIJW1ELDIEVEN-
Aangehouden zijn de touwslagers-
iongen K van 7.., T T., kfitoendmk-
V "-sjmcen, D. van Z. en H. van O., te
Rotterdam, jongens van 14 tot 17
jiT, die verdocht worden de daders
t„ 7.jn van ruim twintig rijwieldief
stallen. on vc-cvn'mdo plaatsen in
p-"- 'pni geuleé^d-
Ool- is aangehouden de riiwielhnn-
ar, die verdacht
V";'
In beslag genomen zij waren reeds
in do derde hand ovorgegaan. zoo
meldt de „N. R. Ct
Rechtszaken
HOOG MILITAIR GERECHTS
HOF.
Diefstal van biïna f16.000 aan
de Hembrug.
(Vervolg van het 2de blad).
Mr. v. Gigch was van meening dat
door den advocaat-fiskanf deze zaak
is ingeleid als oen recordzaak, doch
pleiter weet niet waarin dit record r>e-
staat. Pleiter is teleurgesteld, daar
hij gehoopt had antwoord te"krijgen
op vragen, gesteld in zijn aan den
Krijgsraad overgelégde memorie!
Pleiter is het niet duidelijk waarom
deze zaak boven de brachten van den
Krijgsraad zou zijn gegaan. De in
structie is juist uitstekend geweest en
de Krijgsraad heeft, terecht geoor
deeld dat schuldbewijs niet te leveren
is. Pleiter vind zijn taak hier juiai
zeer "benijdenswaardig. Hij stelt er
oen eer in dezen bekL" met roo'n vlek-
ke.oos verleden te verdedigen. Wan
neer deze bekl. een ongeregeld leven
zou hebben geleid, dan was er mis
schien voor de stelling van den adv.-
i j Zl?-gen, doch niets is or op
hei particulier leven van dezen offi
cier le zeggen.
Juist het leeneii van geld bij voor
schotbanken is een bewijs dat hij
lands penningen .niet nood ij? had. De
in eersten aanleg bijgebrachte aanwij
zingen ziin in hooger beroep nog ver
zwakt. Bekl. weet zeker dat hij den
avond voor den diefstal de brandka.
gesloten heeft. Dit staat echter voor
pleiter nog niet zoo vast, daar een
'vergissing te goeder trouw niet
mogelijk is. De leden van hét Hof
hebben zelf gezien dat men de kast
dicht kan duwen en dan den indruk
geeft gestoten t© zijn, ofschoon men
hem dan weer open kan trekken.
Getuige Blokland he«ff verklaard,
dat toen heli!, op den bewusten och
tend do deilr opentrok, hij vloekte e„
een kleur kreeg. Dat bekl. later
voordat hij-de cnvolonpe gezien hnd
zou gezegd hebben dai hij f 15.090
te is be;l"st onjuist p€kl. zag eerst de
ledige enveloppe en daar hij wist dat
da a nu een bedrag van f 15.0C0 moest
zitten, bon hij dadeh'ik zeggen dat dat
bedrag weg was. Volkomen mist was
ook beklaagdes handeling om geen
groote ruchtbaarheid aan de zaak ie
geven. Beklaagdes handelingen zijn
zeer correct geweest. De brandkast
slond in een localiteil die gemakkelijk
voor een ieder te bereiken is, terwijl
de afsluiting van de terreinen aan de
Hembrug veel te wenschea laat
conclude van de-deskundigen, dat de
sleutel vau de brandkast niet kan
worden nagemaakt, in eersten aanle-
afgelegd, heeft veel van haai
de verloren nu een ander deskundige
voor het Hof twee nagemaakte sleu
tels van aluminium heeft overge'egd.
Op andere wijze kan men ook zoo'n
sleutel bekomen.
De opensluiting dor kast heeft plaats
gehad op de terreinen aan de
Hembrug waar tallooze werklieden
rondloopcn die over de fijnste werk
tuigen kunnen beschikken, om
hun oogen zien met hun handen na
le maken. Bekl. behoeft niet te
wijzen dat het geld in dc kast was
maar de adv.-fisk. moe: bewijzen dat
het c-r niet in was. Controle over bekl
is nooit gehouden, en nu gaat het n.et
aan deze nalatigheid van bekl.s su
perieuren in zijn nadeel aan te w
den.
Op 1 Jan. 1913 werd de administra
tie aan de Hembrug veranderd
bekl. van zijn geldelijk beheer onthe-
ven. Maai- had men nu niet'op dien
bexlaagdes kas moeten verifiee-
reu liet door bekl. aanvragen van
ge.den aan het departemeni van oor
log om uiterlijk op een bepaalden da
tum geld te ontvangen, moet niet op-
geyat worden als een noodkreet, doch
het is gewoonte dezen datum op
govern Op 12 Deo. waren f 25.000 in
Kas. Door aan iuitenantTack f12.000
le geven, heeft bekl. juist gehandeld,
doordat do luitenant tijdens beklaag
des verlof niet meer noodig blijkt te
hebben .gehad.
Beklaagde heeft nimmer logen ge
tuige Zuidema gezegd, toen deze om
geld kwam vragen voor het loon van
de werklieden: „Ik heb maar 4000
gulden." Dit is daarenboven onmoge
lijk, daar getuige Hooft, omstreeks
dien dag een bankbiljet van 1030
wisselende, gezien heeft dat bekl. net
bankbiljet bij een pak ander groot
bankpapier opbergde. Het geld op de
«paarbankboekjes was niet van Je
waarborgsommen, maar van bekl.
zelf, dat hij aan anderen had ge
leend en naar mate hij het terug ent
ing bij gedeelten op de spaarbank
zette.
De andere getuigenverklaringen
daaromtrent spreken elkander tegen.
Dat het geld, wat voor de hand lag,
in de kast onaangeroerd is gelaten
en het geld in bet binnenkasije weg
zegt niets. Een dief denkt altijd
daa het geld ver weggestopt is en ziet
natuurlijk de voor de hand liggende
portefeuille over het hoofd. Met ©en
beetje kwaden wil zijn hier wet aan
wijzingen ten nadeele van bekl. te
inden, doch zoolang niet bewezen
dat het geld niet in de kast geweest
is. hangt de geheele beschuldiging in
de lucht
De uitdrukking van den adv.-fisk.:
Een vrijspraak te zijnen laste heb-
ben." vindt pleiter ellendig en pleiter
verzoekt het Hof den bekl. vrij te
"preken, doch niet in de sententie <p
le nemen de clausule, boe gewichtig
de tegen bekl. gerezen bezwaren >ok
mochten zijn, daar van gewichtige be
zwaren tegen bekl. geen sprake kan
zijn.
Bij repliek brengt de advocaat-fis-
kaal nog hulde aan den nog jeugdi
gen auditeur-militair te Haarlem voor
de juiste wijze waarop hij het onder
zoek in deze zaak heeft geleid en
trachtte verder de punten van de ver
dediging te weerleggen.
Na dupliek van mr. Van Gigch
v/erd door het Hof de uitspraak in
dc zaak op een nader vast te stellen
rechtsdag bepaald.
MET PEPER IN DE OOGEN
GEGOOID.
Voor de rechtbank te 's-Hage slond
zoo meldt de Tel. terecht A. B.,
van L. van N., beklaagd var
op 26 September j.l. liare buurvrouw,
M., van het Kostenbosch te 's-
Gravenhage, met peper naar de oo-
jen te hebben gegooid. Doordien
vrouw M. ha re oogen had dicht gehou
den, had ze ér zoo goed als geen- let
sel van ondervonden.
Bekl. ontkoude, bewerende, dat
..-ouw' M. haar gedreigd hail met oen
beSwistok en zij dien .tok uit de hand
van vrouw M. heeft willen slaan en
toen bij ongeluk de peper, die zij zoo
juist te voren uit een naastgelegen
inkeltjq had gehaald om te gebrui
ken in haar eten, uit haar hand is
jevallen.
De president herinnerde er de beliJ.
aan, dat zij blijkbaar een gevaarlijke
vrouw is, daar zij reeds vroeger tot
zes maanden gevangenisstraf werd
veroordeeld wegens het werpen met
vitriool naar haar man. Dit vitriool-
werpen werd door bekl. erkend, onder
bewering, dat zij daar ook indertijd
reden voor had, wegens liet wange
drag van haar manl Maar zij hield
ol, dat. het peper werpen, thans haar
ten last© gelegd, bij ongeluk geschied
de en door drift wegens het schelden
door vrouw M. Bekl. en vrouw M
hadden hevige ruzie en er vielen al
lesbehalve liefelijke woorden tusschen
haar. Het b.eek ook, uit ile ge uigen-
'erklaringen van vrouw M. en ande
ren, dat vrouw M, een bezem in de
hand had en tevens, dat bekl. tijdens
de scheldpartij op eens zeer haasiig
de winkelierster om peper vroeg,
rende o.a.: „geef me eens gauw
wat peper, gauw, gauw!" Beklaagde
erklaarde haar haast hierdoor, dat
haar eten op het vuur stond en in ge
vaar- was van aan te branden. Vol-
jens sommige getuigen had bekl. het
zakje met peper geopend onmiddellijk
nadat zij het van dc winkelierster
had ontvangen.
Substituut-officier van justitie, aan
nemende al, dat beklaagde zich heeft
verweerd teeen haar buurvrouw,
meende, dat bekl. dan toch de gren
zen van noodweer verre heeft over
schreden. Hij nam aan, dat bekl. op
zettelijk, om vrouw M. er mede te
werpen, de peper heeft gekocht en
vorderde, in verband ook met de ver
klaring van een deskundige, dat pe
per, in de oogen geworpen, zeer ge
vaarlijk is, beklaagde's veroordeeling
tot zes maanden gevangenisstraf.
KINDERMOORD.
Voor de rcehtbank te Winschoten
heeft terechtgestaan Antouia K., riJ
jaar, arbeidster te Vledderveen. ne
me© ut c Onstwedde thans gedetineerd,
die wordt beschuldigd op den 23sten
September 1913 haar kind even na :'e
geboorte van het leven te hebben hc-
hoofd. door eenige oogenblikken den
mond te bedekken en tecelijkertlid
den neus dicht tc knijpen, zoodat dat
kind gestorven is en bovendien, dat
zij dat overleden kind daarna in een
schuurtje achter de wonins barer
ouders heeft begraven met het oog
merk die geboorte te verbeten.
De eïfieh t"<ien beklaagde, die een
volledige bekentenis heeft afgelegd,
was een jaar gevangenisstraf.
Koloniën
SPORT IN INDI3.
Een combinatie wil ten zuidwesten
van Soerabaja een racebaan aanleg-
gen met een kapitaal van twee ton.
