Haarlems Dhgslld
VIERDE BLAD
Zaterdag 20 December 1913
OM ONS HEEN
No. 1861
Een Middelbaar tacbnisehe
School oneen cieaweAmliacMs-
sebool.
In ons vorig nummer is meegedeeld,
dat de Minister van Binnenlandschc
Zaken bij Memorie van Antwoord
heeft meegedeeld, gunstig gezind te
ajn ten opzichte van do plannen to
Haarlem tot stichting van een mid
delbare technische school. Voor 1914
vvenscht de Minister een som van
f 10.000 op de begrooting te brengen,
omdat de nieuwe school op het vroegst
in 1915 in volle exploitatie komen zal;
de bedoeling is, voor 1915 een subsidie
van f 22.250 aan te vragen.
Deze zaak is belangrijk genoeg, om
daarbij wat uitvoeriger stil te staan.
Het is trouwens niet voor de eerste
maal, dal ze in ons blad tot openbaar
heid komt In Januari van dit jaar is
door den directeur van de ambachts
school, den heer P. Doorn, een zeer
belangrijk rapport uitgebracht, waar
van ik tot goed begrip van de zaak,
de hoofdpunten hier in herinnering
brengen wil.
In de eerste plaats dan: wat is mid
delbaar technisch onderwijs?
Tot het lager technisch onderwijs
behooren de ambachtsscholen.
Het, hooger technisch onderwijs
wordt, naar men weet, gegeven aan
de technische hoogeschool te Delft; de
leerlingen daarvan genieten een we
tenschappelijke voorbereiding en op
leiding de minister noemt dat:
„eone tecbnisch-tbeoretische vorming,
waarin de practischo werkzaamheid
een stovigen ondergrond vindt".
De middelbare technische scholen
hebben, aldus omschrijft de heer
Doorn, een eigen plaats, tusschen de
ambachtsscholen en de technische
hoogeschool in; ze zijn evenmin een
vervolg van de eerste, als zij een voor
bereiding voor de tweede zijn. En
dan wordt de positie eoi de onderlinge
verhouding van de leerlingen der
drie scholen, eenmaal in de maat
schappij getreden, als volgt geschetst:
Die van de ambachtsschool zullen,
wanneer zij het daar gegeven onder
wijs met vrucht hebben gevolgd, als
werkman, als uitvoerder een werk
kring zoeken.
Die van de middelbare technische
scholen zullen zijn leiders of patroons
van kleine bedrijven, waarvoor geen
eigenlijke wetenschappelijke vorming
vereischt wordt en voorts tusschen-
personen in do grootc bedrijven.
Die van de technische hoogeschool
eindelijk worden de leiders en ontwer
pers op het gtbied der lioogere tech
niek en industrie.
Dit overzicht schetst duidelijk de
positie. Volgt de vraag, welke vakken
aan een middelbare technische school
te Haarlem zullen worden onderwezen
en waartoe zal worden opgeleid. De
heer Doorn is bij de beschouwingen
daarover gebleven binnen de grenzen
van een practische noodzakelijkheid,
die vanzelf practischo uitvoerbaar
heid meebrengt. Er op wijzende, dat
aan de gereorganiseerde machinisten-
school te Amsterdam middelbaar tech
nisch onderwijs gegeven wordt in
werktuigbouw en electrotechniek,
wenscht de heer Doorn voor Haarlem
de oprichting voor te stellen van een
M. T. S., alleen met de afdeelingen
burgerlijke- en waterbouwkunde.
Hij wordt daarin gesteund door de
meening van den inspecteur van het
a m ba c h ta-on d e r w Ij s, Eu Minister
Cort van der Linden zegt er van:
„aangezien uitbreiding van de reeds
zoo druk bezochte middelbare techni
sche school te Amsterdam met nieuwe
leervakken geen aanbeveling zou ver
dienen, is een school voor de bouw
kunde voor de provincie Noord-Hol
land met inbegrip van Amsterdam, te
Haarlem zeer goed op haar plaats te
achten".
Een provinciale school derhalve,
waarvoor dus ook subsidie aan de
provincie zal gevraagd worden en wel
tot een bedrag van f 7809.—, terwijl
als gemeentelijk subsidie op een som
van f 10.250 wordt gerekend. Wel is
de som, die van de provincie verwacht
wordt, iets grooter dan de gewoonlijk
toegepaste verhouding, maar in over
eenstemming met de belangen, die de
provincie Noord-Hollund daarbij, heb
ben zal.
Thans de vraag, hoe en langs wel
ken weg men de Haarleinsche M. T. S.
zal kunnen binnengaan. De Minister
wijst in het kort op combinatie van
gebouwen en hulpbronnen met de
ambachtsschool en wederzïjdsch ge
bruik van ouderwijzend personeel, de
hoer Doorn is uit den aard van de
z-uik uitvoeriger in zijn beschouwin-
go». Hij stelt voor, dat een voorberei
dende cursus wordt geopend, waarin
zij, die ti-t de lessen aan de M. T. S.
wcnschcn toegelaten te worden, de
hun ontbrekende kennis In practijik of
theorie kunner. aanvullen.
Zij, die het onderwijs van een Hoo-
gere Burgerschool met 3-jarigen cur
sus hebben gevolgd of het eindgetmg-
schrift van de meer uitgebreid lagere
school (m. u. I. o.) verkregen, moeten
gedurende het eerste jaar op de school
(M. T. S.) door theoretisch en prac-
tisch bekwame leeraren, zoowel in de
theoretische als in de practische vak
ken onderwezen worden; daarna ten
minste één jaar lang op het bouwwerk
of in de werkplaats onder voortdurend
toezicht van directeur en leeraren der
M. T. S. werkzaam zijn en in de
avonduren het onderwijs, genoten op
de II. B. S. of de M. U. L. O. op peil
houden.
Daarna „mag men met grond ver
wachten, dat deze leerlingen rijp zijn
otm de M. T. S. te volgen".
Gevraagd zal worden, of er geen
brug geslagen kan worden van dc
Ambachtsschool naar de M. T. S. De
heer Doorn zou niet de voorstander
van liet ambachtsschool-onderwijs we
zen die hij is, wanneer hij dezen over
gang vergeten had; die bestaat hier
in, dat de begaafde en ener
gieke oud-leerhngcn der ambachts
school gedurende één jaar in de prac-
tijk gaan met drie avonden per week
theoretisch onderwijs (voornamelijk
in wiskunde en talen) en daarna ge
durende een jaar den geheelen dag,
zonder avondonderwijs de lessen in
theorie en teekenen van den voorbe
reidenden cursus volgen of wel, wan
neer zij de beide jaren in de practijk
blijven, hun tekort aan theorie en tce-
kenen aanvullen, door beide jaren ge
durende 4 avonden de school te bezoe
ken.
De leerlingen eindelijk die in het
bezit zijn van een eind-diploma der
burgeravondschool, moeten eveneens
tot dezen, voorbereidenden cursus
worden toegelaten.
Welke rol speelt hierbij de Am
bachtsschool?
Voor de prnclijk in den voorberei
denden cursus zijn de lokalen en wel
in de eerde plaats de werkplaatsen
van de Ambachtsschool als 't ware
aangewezen, maar de tegenwoordige
ambachtsschool te Haarlem kan in
deze behoefte niet voorzien, omdat
vele der hiervoor r.oodige vakken niet
aan de school onderwezen worden,
uitbreiding van hel bestaande gebouw
niet mogelijk is en de M. T. S. niet
onmiddellijk daarnaast kan gebouwd
worden, hetgeen noodig is.
Daarom zijn voor de beide scholen
nieuwe gebouwen noodig op een ge
heel vrij terrein.
Als vakken van onderwijs aan de
M. T. S. stelt de heer Doorn voor:
bouwkunde, beschrijv. meetk., persp.,
handteckeneu, algebra, stereometrie,
g-onio- en trigonometrie, natuur- en
werktuigkunde, graphostatica, mate-
riaJenkenniS, arch, voormenleer, ge
schied. der bouwstijlen, landmeten en
waterpassen, bestekken en begrootin-
qeu maken, boekhouden en staatsin
richting, hygiene, Nederlandsch en
Duitsch; deze laatste taal om de vak
litteratuur te kunnen verstaan.
Duur van den geheelen cursus 4
semesters (2 jaar) schoolgeld f 50.—
per semester voor de M. T. S.
Voor den voorbereidenden cursus
f 30 v-oor he: dagonderwijs en f 10.
voor het avondonderwijs.
Nadere bepalingen kunnen worden
gemaakt voor het kosteloos toelaten
van onvermogende leerlingen.
De uiteenzetting van het plan is wat
lang geworden, maar ze leek mij nood
zakelijk voor het juiste begrip en, in
verband daarmee, voor de juiste waar-
defrring van de zaak. Inderdaad kan
wel niet anders gezegd worden, dan
dat dc gemeen te Haarlem alle reden
heeft, om de stichting van een Middel
bare Technische School in deze ge
meente op alle manieren te steunen.
Ouders .vinden daardoor Vöor hunne
zonen een nieuwe opleiding, die tot
dusver in do omgeving (dit begrip zéér
ruim genomen) niet bestaat en voor
menige familie zal het bestaan van
de school bovendien een reden tot
vestiging in Haarlem kunnen zijn.
Uit een bericht in ons vorig nummer
is gebleken, dat de Commissie van
toezicht op het M. O. aan een andere
wijze van inrichting de voorkeur
geeft. Zoolang hare argumenten niet
b?kend zijn, valt daarover natuurlijk
niet te oordeeleo, maar het kan niet
anders dan goed en nuttig zijn, dat
leder over de zaak zijn licht laat schij
nen, opdat de deskundigen gezamen
lijk komen tot de best mogelijke op
lossing.
Het bestuur van de Ambachtsschool
zal zich wenden tot B. cn W. van
Haarlem en Gedeputeerde Stalen van
Noord-Holland om medewerking. Te
hopen en te verwachten is, dat deze
autoriteiten dc zaak zullen aanhangig
maken met den spoed, die wenschelijk
is die nu vooral, aanbevolen mag
worden omdat de steun van de Regee
ring verkregen en die van de Kamer
dus waarschijnlijk is.
En eindelijk ook, omdat het kloeke
initiatief van bestuur en directie der
ambachtsschool opgewekte en vlotte
medewerking der autoriteiten, in het
belang der jongelingschap van provin
cie en stad, volkomen verdient.
3. C P.
Binnenland
TWEEDE-KAMER.
Men seint ons:
30 kleine wetsontwerpen zijn na
korte discussiëu aangenomen. Bij de
verhooging der mannebegrooting
1913 werd aangenomen, met 28 tegen
27 stemmen een amendement-Iielsdin-
gen, den post van f 20,00.) voor tege
moetkomingen aan ontslagen werk
lieden bij de opheffing marinewerf
Amsterdam tot f 30,000 te verhoogen.
Voorts zijn hoofdstukken nationale
schuld, onvoorziene uitgaven der
Staatsbegroot'ng en Middelenwet, zon
der debat aangenomen.
Daartia is de discussie over het
vocvrstel-Bo3 c.s. over het reglement
vaa orde aangevangen.
(Reeds in een gedeelte van een vo
rige oplaag opgenomen),
We deelden reeds mede dat giste
ren de lange lijst van kleine wetsont
werpen is afgedaan.
Daaronder waren de volgenden
Verhooging van hoofdstuk V der
Staatsbegrooting voor 1913 (Aankoop
schilderijen uit de collectie-Steen
gracht).
Verklaring van het algemeen nut
der onteigening ten behoeve van uit-
breiding van het «tatïonsemplace-
l ment Schiedam van den spoorweg
I Amsterdam—Rotterdam.
Vermelden wij daaromtrent nog dat
bij 't eerste ontwerp door den heer van
Doorn en den Minister van binnen-
landsche zaken hulde is gebracht aan
de vereenigire Rembrandt en aan
Mevr. Roze Molenwater, voor de be
langrijke bijdragen tot behoud voor
ons land van de kostbare kunstwer
ken uit de collectie-Steengrocht en
vnn de Jacob Backer (jongensportret).
'1 f r> "t besluit om bij no. 5 niet
ƒ20.000 n\aar 30.000 uit te trekken
voor tegemoetkomingen aan werklie
den, dio bij de onheffing van de Rijks
werf te Amsterdam zullen worden
ontslagen, maakten we reeds gewag.
Men weet dus dat 't daartoe strek
kend amendement, door Minister
Rambonnet bestreden ook als een
te hooge premie voor.hen die niet
naar een andere plaatsing hebben
omgezien, met 28 tegen 27 stem
men werd aangenomen. Van de rech
terzijde stemde alleen <le heer Van
Vliet voor, van links slechts de heer
Visser van IJzendoorn en de Voorzit
ter tegen 't amendement.
Door de heeren Duymaer van
Twist, Ter Laan en Eland werd
ernstig bezwaar gemaakt tegen het
oprichten van een auto- eu motor-
wielkorps, waarbij men den eigenaars
van auto's, die deze bij .mobilisatie
afstaan, hooge rangen, zelfs van ma
joor toekent. Men keurde dit zeer af,
en meende dat 't huren van de au
to's en motor-wielen beter en niet
duurder zou zijn. Voorts maakten de
heeren Ter Laan en Van Twist ook
opmerkingen over 't aan onderofficie
ren verstrekken van een grof pak
(dat zij niet willen dragen) instede
van hen voor uitrusting een billijke
toelage en beter jaarwedde te geven.
De Minister van Ooriog, de heer Roo-
sebooin, verdedigde met het oog op
de reeds gereed zijnde organisatie en
gesloten contracten, de instelling van
de auto- en motor-wielkorpsen en stel
de bij mobilisatie 't nut er van in 't
licht, terwijl 't huren van deze voer
tuigen duurder zou zijn. en men had
dan hot geschikte personeel er niet
bij. lntusschen zou de Min, do zaak
in 't volgend jaar nader onderzoeken
en geen nieuwe contracten meer slui
ten. De verstrekking van de grove jas
en de regeling der toelagen voor uit
rusting voor de onderofficieren ver
dedigde hij. Met 54 tegen 5 stemmen
werd 't ontwerp daarna aangenomen.
Voorts vroeg de heer Ter Laan
gelijktijdige onteigening voor een
rijweg langs de ontworpen spoorbaan,
doch dat wees de Minister van Wa
terstaat, de heer Lely, als strijdig
niet de Onteigeningswet, af.
De Kamer behandelde gisteren ook
het voorstel-Bos c.s. tot wijziging van
het Regl. der Kamer, ter beperking
van den duur der redevoeringen bij
de begrootingen.
De heer Van Twist had er niets te
gen mits hij niet zou worden belet bij
de oorlogsbegrooting dit jaar langer
dan een uur te spreken, wat de heer
Lohman billijk vond. De heer Bos zei-
de dat 't voorstel dadelijk in werking
zou treden, maar voor gisterenavond
zou de Voorzitter wel toegeeflijk zijn.
Overigens wilde de hoer Troetstra 't
voorstel aannemen, ofschoon 't, .alleen
voor dit jaar was ontworpen. Hij (en
de lieer Lohman ook) voorzag nog een
nadere regeling, waarbij zou worden
bepaald dat de vastgestelde grenzen
voor het debat, telken jare vast te
6lcllen, bindend zullen zijn.
Het voorstel werd zonder stemming
aangenomen.
Hierna is gisteren de behandeling
der BegTOoting van Landbouw hervat,
waarbij de heer Schaper aandrong op
minder luxueuse uitvoering van den
berg van drukwerken, waardoor veel
is te besparen. De Minister, de heer
Treub, beloofde beperking van druk
werk.
Door den heer Albarda werd bi£ de
Afd. Mijnwezen geklaagd over het
werven van werkkrachten voor de
mijnen in Limburg in kroegen en over
het niet daartoe in verbinding treden
met arbeidsbeurzen, behalve de ka
tholieke te Heerlen, met het doel om
socialisten en andersdenkenden te
weren. Hij verzocht den Min tegen
bevoorrechting te waken.
De heeTen Drion, Vliegen en R'uysoh
de Beerenbrouöki bespraken daarna
tal van onderwerpen betreffende het
mijnwezen, de langzame werkwij
ze, de weinige resultaten en onvolle
dige mededeeling van uitkomsten,
zoomede de toestanden in het mijndis-
trict wat betreft de arbeidsvoorwaar
den, scheidsgerecht, looncn, verloven,
woningtoestanden, winkeldwang enz.
Een en ander werd door den Minis
ter beantwoord. Voor den aanleg van
nieuwe mijnen in de Maasstreek wa
ren nadere boringen noodig al kende
men den voorraad kolen van 't ge-
heele veld. De loonen van dc arbei
ders der Staatsmijnen waren hooger
dan bij particuliere mijnen. Tegen'een
onderzoek door een commissie uit de
Kamer had de Min. geen bezwaar,
mits zij niet op de plaats ging staan
van den mïjnraad. Elke politieke of
godsdienstige voorkeur zou de Min.
koeren bij de keuze van werkperso-
neel, maar 't sprak vanzelf dat ln
Limburg de katholieken het meeren-
deei vormden. De Min. was er voor
dat de mijndirectie gebruik zou ma
ken van de bemiddehug van alle neu
trale arbeidsbeurzen. Op de instelling j
van een scheidsgerecht en betere re
geling dr verloven zou de Min. bij
herziening van het mijnreglement
letten. Ook de Min. was (niet al de
sprekers) voor een regeling van het
Knappschaftwezen. In. woningnood
en betere gemeenschapswegen hoopte
de Min. geleidelijk te voorzien. Hij
nam zich voor zelf de mijnen be
zoeken en zou dan voor alle belang
hebbenden te spreken zijn.
I-Iet debat liep met een repliekje
van den heer Drion af. De verdere be
handeling van 't Hoofdstuk werd daar
op tot heden verdaagd.
Gisterenavond ving de discussie aan
over de Begrooting van Oorlog.
De eerste spreker, de heer De Jong,
meende dat deze Min. de affaire van
zijn voorganger onveranderd voort
zet. Hij wilde den Min. niet bemoeilij
ken, maar beloofde geen on voorwaar
de! ij ken steun. De spr. drong aan «"p
afschaffing der loting en invoering
van algemeenen dienstplicht, zonder
contingent-verhooginc; op een doel
matiger en goerfkocper administratie.
Hij keurde de overplaatsing van drie
onderofficieren uit Naarden wegens
een venliiezingscirculaïre, af en trad
ton slotte in een kritiek op het veel
te zware examen voor de geoe
fendheid, waarvan de eischen zoo zijn
dat de beste gymnast er niet aan kan j
voldoen. De Min. wijzige die eischen.
Daarna hield de heer Duymaer van
Twist (met speciaal verlof der Kamer)
een rede van anderhalf uur, langer
dan sedert Vrijdagmiddag is toege
laten.
Hij betoogde dat het beleid van de
zen Minister van Oorlog precies het
zelfde is als van zijn voorganger, ook
wat de kustverdediging en liet fort
van Viissingen betreft, ook over voor
oefen ings-examen, manoeuvres, leger-
aanvoering, terreinen voor oefening,
uniformen, eu toch ging de Concen
tratie thans met die in den Minister
Colijn als reactionnuir verooideelde
politiek mede. Spreker was het <r
grootendcels mee eens. Er waren eenï-
ge verschilpunten, doch die sci ïenen
niet op te lossen, zoo omtrent de
Zondags-verloven en liet reglement
voor den inwendigen dienst.
De spreker ging de resultaten na
van het onderzoek der leger-commis-
sie en wenschte dat vooral in de ad
ministratie, door samenvoeging van
dienstenen inrichtingen, meer zuinig
heid zou worden betracht. Hij wilde
o. a. de toelagen aan studenten voor
arts-opleiding afschaffen.
Over de leger-uitrusting, het veld
leger; ontslag van opperofficierën enz.
rnaalcto spreker nog enkele opmerkin
gen, om daarna langdurig uit te wei
den over de resultaten van de leger-
r.eorg&nisatie en ovor de kader-quues-
tie. Van een voldoend kader hangt het
gelukken uer organisatie uf. En nu
constateerde spreker, dat er gebrek is
aan officieren en nog meer kader-
nood. Hoe zal dat gaan \vut zui van
ue oefeningen terecht komen 1 De toe
loop is te gering en alleen bet capuu-
lanten-stelsel en verbetering der po-
siti6 van bot kader met een geregelde
rechtspositie kan baten, vooral ook
voor ue serg.-majoors-instructeur, die
men beloofd hud lot adjunct-ouderoff.
te bevorderen, wat niet is gebeurd.
Voorts drong spreker op een betere
pensioenregeling voor de onder-offi
cieren aan.
Ook dc neer Arts drong aan op ver
betering der positie van de onder-offi
cieren en de instructeurs vooral. Hij
vroeg van den Minister schadeloos
stelling te verleenen aan oen paar
onrechtmatig behandelde oud-onder
officieren Daarna wees spreker op
de te geringe strijd- en vooral nuirsch-
vaardigheïd van ons leger er is ech
ter verbetering merkbaar en ook de
geest wordt beter, maar het anti-
militarisme overheersoht nog in onze
natie en sommige bevelvoerders
'kweeken dat aan dooriongemotiveerd
hooge straffen voor onbeduidende
overtredingenzelfs tegenover land
weer-verlofgangers tegen de wettige
voorschriften in, cn door hun zeer on
tactisch optreden tegenover de bur
gerlijke autoriteiten, waaromtrent ue
spreker eenigc-1 feiten meedeelde eu
onderzoek vroeg.
De heer Brmmnelkamp kwam op
tegen het in „Ons Belang" (het onder
officiers-blad) aankweeken van in
subordinatie eu hij vond 's Ministers
houding daartegenover te zoetsappig.
Hij moet het voik het besef van den
plicht om 't land te dienen teruggeven
en van de noodzakelijkheid van tucht
in 't leger, waarmeê politieke vèreeni-
gingen niet bestaanbaar zijn.
De hoer Juten drong aan op ruimer
openstelling der gelegenheid voor li
chamelijke oefeningen ten plattelande
om op te leiden voor 't examen van
voorgeoefendheid voor liet leger.
De Minister oudersteune met dit
doel de jeugdorganisaties en verzui-
me den kring der instructeurs. Voorts
vroeg spr. beter voorwaarden voor
vaste verbinteniseen van verlof-officie
ren en verbetering der positie van de
serg.-majoor-instructeurs en eindelijk
maakte hij oenige opmerkingen over
de wijze van oproeping van de land
weer, die tot groote onbillijkheden
aanleiding geeft.
Daarop zette de heer Ter Laan (Den
Haag) uiteen dat hij met allen eerbied
voor 's Min. karakter, als socialist
vlak tegenover hem moest post vatten
omdat 't militairisme liet grootste na
deel is voor het land en wijl deze Min.
(de heer v. Twist wees er op) geheel in
de lijn gaat van Min. Colijn.
De Min. tracht nu te doen uitkomen
dat clericalen en liberalen 't geheel
eens kunnen zijn.
Spr. bepleitte, ook op grond van een
bij de artillerie te Amersfoort geno
men proer, cte verkorting van den
oeieningslijd. Daarmee gu men voort.
Zoo is bezuiniging te bereiken. Maar
dezis Min., Coiijn 110. 2, volgt in alles'
zijn clencule voorgangers, tegenover
de eischen voor 't examen van de voor-,
geoefendheid weigert de Min. verla
ging. Toch is die noodig en spr. zei
dat een voorstel daartoe komen moet.
W ij hebben te veel generaals en of
ficieren; de Min. wil niets loslaten,
ook niet op 't gebied der doode weer
middelen. Er moet steeds meer ko
men; de begrooting is weder 1 1/2 mll-
lioen hooger; "t budget is in enkele
jaren met 5 niilliocn gestegen. En dal
alles voor onnoodige dingen als het
blijvend gedeelte, als manoeuvres,
waarvan men de leiders dadelijk
daarna naar huis zendt. De kleeding.
de 3e herhaiings-oefeningen, de vor
stelijke adjudanten, nieuw geschut,
luchtvaart.
Vervolgens trad spr. in uitvoerige
beschouwingen over de positie der on
derofficieren en van de non-combattan
ten.
Te ruim 12 uur werd 't verder debat
tot Maand dg geschorst.
DRIEPLOEGENSTELSEL.
De „Tel.meldt
De gemeenteraad van Zaandam
heeft Donderdagavond besloten bij do
politie aldaar in te voeren het drie-
ploegenstelsel, hetgeen ongeveer over
eenkomt met ufcn 3-urigen arbeidsdag.
Immers de diensturen, welke nu vaak
70 80 per week bedragen, zullen te
ruggebracht worden op 56 per week
Noodig is het daardoor geworden zes
nieuwe agenten te benoemen.
Zaandam is ook in deze de eerste
gemeente van Nederland, waar voor
de politie een zoodanige gunstige
dienst wordt ingevoerd.
Behalve door dit besluit werden de
agenten nog verblijd met een verhoo
ging van liua weekloon rnol ƒ1. Zij
zuilen voortaan een loon genieten van
ƒ15 tot f 17 per week Ook de hoofd
agenten kregen 1 meer en genieten
dus voortaan 17 tot 19 per week,
terwijl de brigadiers 2 per week
meer kregen eti dus van ƒ20 tot {22
per week zullen genieten.
Het salaris van oen inspecteur werd
van 1300 tet 1500 veranderd in van
1600 tot ƒ1900, terwijl alle genoemde
titularissen hun kleedinggeld met 5
(agenten en hoofdagenten), 10 (bri
gadiers) en 20 (inspecteur) zagen
verhoogd.
Stadsnieuws
„ZAND EN VRIENDSCHAP".
Bij het eerste Vocaal-concert der
Kon. Liedertafel, dat gisterenavond
ïn de concertzaal der Vereeniging
plaats had. genoten donateurs en
kunstlievende leden het wel te waar-
deeren voorrecht, het echtpaar An-
driessen-Bies uit Den Haag als solis
ten te zien optreden Door hun me
dewerking werd deze concertavond
voor ons. toehoorders, inderdaad een
ongewoon genotrijke en voor de Lie
dertafel een schoon succes, 't Was
weliswaar nog maar kort geleden dat
wij Willem Andrfessen in „De Kroon"
zijn schitterenden piano-avond hoor
den geven; maar oen pianist als hij
hoort men immers nooit te. veel. Zijn
praeslatie van dezen avond de Lie
dertafel en mevr. Andriessen-Bies
zullen mij wel vergunnen dit te zeg
gen maakte, in haar frvstruroenta-
liteit (de buitenkant van het tekst
boekje heeft zoo'n ongelijk niet met
van een „instrumentaal concert" te
spreken) liet heerlijk stralende
glanspunt van dit Vocaal-concert uit
Zijn voordracht der „Variations sym
phoniques" van Schumann in het
eerste deel was een magistrate daad,
waarvan ik verder niets zal zeggen,
dan dat zij, zeer begrijpelijk, door de
toehoorders met een geestdriftige ova
tie beantwoord werd. Een mooie at
tentie was het, ln het tweede deel ook
iets te spelen van onzen onlangs over
leden Leander Schlegel: „Kahnfahrt"
een fijn gedacht, maar voor de
groote ruimte wat intiem stukje. Ver
der speelde Andrlessen niet pracht
van bravour, de Polonaise op. 53 van
Chopin en als bisnummer want het
applaus waa onbedaarlijk oer.
stukje van een-en-al schittering en
welluidendheid, dat wel „Reflets
d'eau" of iets dergelijks van Debussy
kon zijn.
Mevrouw Andriessen-Bies heb ik
eigenlijk nog zelden zoo gelukkig
hooren zingen als dezen avond. „Pe
nelope's Trauer" uit Bruch's „Odys
seus" leek mij buitengewoon gunstig
voor haar mooie altstem en ik zou
gemeend hebben dat haar warme,
echt-muzikale voordracht zich bij
voorkeur tot „Trauer"-stemmingen
leende, als ik haar niet later allerlei
andere gemoedstoestanden even goed
had hooren weergeven Met andere
woorden: het komt mij voor dat me
vrouw Andrïessen's zingen, in veel
zijdigheid van expressie zeer merk
baar is vooruitgegaan. Onder de
voorgedragen liederen was er een mij
nog onbekend van Willem Andries-
sen, een mooi gestemd, poëtisch lie-
deke, dat „Neuer Frühling" (Heine)
heet; en ook een van zijn jongeren
broer II F. Andriessen in ruimer
kring nog heel niet als componist be
kend, maar van wien zijn lied
„Dn" geeft alvast een veelbelovende
voorproeve men spoedig genoeg
meer zal hooren. Ook mevr. Andries
sen vond te veel en te hartelijken bij
val om haar auditorium een bisnum-
mer to weigeren. Na wat aarzelen
muziek was er niet enje geheu
gen moet je maar eens in den steek
laten I koos zij het bekende, een
voudige, teere Wiegeliedje van haar
Wim en daarmee nam het artistie
ke paar voor niet al te lang, hopen
we zijn afscheid.
Aan het koor kan ik geen beteren
lof geven dan dat het op zoo waardi
ge wijze de 3olo-voordrachten omlijst
te. Het eerste koorwerk, Tiluian's
nogal bombastisch concoursnummer
„Israël", was ook als uitvoering,
vooral uit het oogpunt van intonatie,
niet het gelukkigst. Het frissche werk
van Hegar: „Rudolf von Werden-
berg" werd daarentegen uitstekend
gezongen. De beide Latijnsche num
mers; „Adoro te" en „Lauda Sïon",
vierstemmige zettingen van Gregorl-
aansche melodieën door B. Kothe,
klonken heel mooi, maar hadden wat
vrijer rhytmus kunnen velen. En
Gevaert'a oude Uitwijkelingen wer-
den, onder de opwekkende, warm-
muzikalc directie van den heer W.
Robert, weer jong en frisch en we
beseften hoe dit werk nog altijd on
der de allerbeste nummers van liet
mannenkoor-repertoire blijft behoo-
PHILIP LOOTS.
Verduistering.
Een melkrijder, G. J. v. A. heeft f 17
verduisterd, die hij voor de melk, wel
ke hij' rondbracht, ontving.
Hij is naar Leiden, Den Haag en
Amsterdam geweest, is daar uitge
gaan en had bij z'n terugkomst nog
f 8.82 bij zich.
R ij w i e 1 d i e f s t a 1.
't Blijkt, dat de daders van den rij.
wieldiefstol in pension „.Minerva'
aan de Parklaan, waren H. J B., H. B.
en B. J, K. Zij hadden geprobeerd om
het te Amsterdam te verkoopen Dat
gelukte niet. Daarom liepen zij weer
met de fiets naar-Haarlem terug. Bij
Sloterdijk werd hun.... de rijwiellan
taarn ontstolen. Het rijwiel zelf lieten
zij aan de An Sterdamscb eva ar t ach
ter.
Het Tooneel
Haarlem sc he Too nee 1-
club: „Hoe het Weeuwtjo
uit Het Hof van Holland ge
vrijd werd", bewerkt door G.
Nolst Trenité.
De heer Nolst xremté is een geestig
man. Wie dit nog met wisten, hebben
het gisterenavond kunnen opmerxeji,
toen de beer Trenité, gezeten als
indertijd Herman Heyermaus aan
een tafeltje voor het scherm, op de
hem eigen, origineele jvijze voor -ien
aanvang van de voorstelling der
Ilaarienische Tooncelelub «set „inlei
dend woord" sprak. Dit inleidend
woord was, we kunnen wel zeggen,
geheel tegengesteld aan de openings-
Speeches, 'tic wij doorgaans bij der
gelijke gelegenheden hooren. Reeds
dadelijk de aanhef was „anders dan
ahuers". De heer Trenité begon niet
met het gewone „dames en heeren",
maar sprak alleen" tot de donateurs
eu net er immmueltijii ik-el u'uiuenjk
op voigen, uat nij het mei mm tot <tê
„Kat uit den boom kijKerstot ue
„1,70-menscnen", maar uhsiuitend lot
heil, die vertrouwen hauuen getoond
ui ue jonge, nieuwe vereeniging.
Het auruige en ondernouueiiue van
deze inleiding was het telkens onver
wachte) hei paradoxale. Do Haariein-
scne looneelciui) wilue geen Kunst
brengen kunstenaars zija volgens
den lieer Trenité eigengt reciuiguo
mensctien, die als zo vrouw zijn -
leelijke boenen en nog leelijker blou
ses dragen, terwijl de mannen-kunste
naars doorgaans met onverzorgde
baaiden als iluuueu langs ue straat
loopen „Kunst zij ons doel V had
men daarom de ciub oorspronkelijk
willen noemen, opdat ieder dadelijk
weten zou, dat dit het doel der ver
eeniging niet zou zijn. En ook -tet
slot was allerminst gewooneen
inspiciënt, die onder het scherm door
kruipt en den inleider familiaar op
den schouder tikt om hem te bedui
den dat het tijd is, de inleider, die
onverstoord doorgaat, maar toch ein
delijk zijn paperassen opneemt cn
heenwandelt, omdat hij vermoedt, flat
„de kapper nu wel klaar zal zijn"
dat was zeer zekc-r niet het traditio-
neele, gebruikelijke slot.
Na dit vermuka.ijk hors a'oouvre
wisten wij dus, wat de ilaariemsche
Tooneelclub ons zou brengen geen
kuust, maur ernstige viool ijkheia t-u
beschaafd spel. En met dankbaarheid
zij erkend, dat zij ons dit gebracht
heeft
irenité's bewerking van Potgieter'a
W e e u w t j e is indertijd na de
opvoering door Cremer in dit blud
reeds uitvoerig besproken, zoodat wij
thans kort kunnen zijn. Wij schreven
toen o. a. „De heer Trenité heeft het
„Weeuwtjo" zeer handig in een too-
neelkleed gestoken, al heeft hij naar
onze meening het kleed eeu beetje to
wijd gemankt. Hij heeft de stof, die
Potgieter hem in zijn novelle leverde,
over 4 tafereelen verdeeld, waarmede
hij o. i. wel wat te veel eer bewijst
aan de schalksche maar wel zeer een
voudige Machteld uit Het Hof van
Holland. Met één, hoogstens twee ta
fereelen had de juffrouw bert tevre
den kunnen zijn."
Dit bezwaar heeft de ii-vc Trenité
thans in zooverre ondervangen, dat
hij de goheele handeling in zelfde
décor Inat afspelen, waardoor de vier
tafereelen elkander onmiddellijk kun
nen volgen en de aandacht van da
toeschouwers dus niet door lange
pauzes wordt afgeleid. Dit bleek een
groote verbetering. Al lijkt ons het
gegeven van Potgieter's novelle zelfs
in dit nieuwe kleed voor het tooneel
ook nu no«T wat te mager, zoo hebben,
wij toch met genoegen naar deze „In
werking" gezien in de uitstekende,
zeer verzorgde opvoering door de
Haarlemsche Tooneelclub.
,,'n Stukje, geknipt voor liefheb
bers I" hoorden wij iemand in de
pauze zeggen, ,,'n Stukje, uiterst
moeilijk voor dilettanten I" zouden wij
integendeel willen zeggen. Want niet
alleen dat de typeering ran figuren
als Zieleman, de ziekenverpleger. Bus-
berg, de West-Indiër, Tasman, ue
zaakwaarnemer, Bc-erlinck, de „Tien-
daagsche". de bljade Borger en zijn
zoon Huibert, vrij wat spelqualiteiten
vordert, masr bovenal wordt een zeer
bekwaam regisseur verlangd voor het
in elkander zetten van Potgieter'»
•werkje.
De w erkende leden van de Haarlem
sche Tooneelclub riepen na afloop
ïiiej. Ida Mollinger op het tooneel, oih
daarmee aan het publiek te toonein
wie de stille kracht van deze opvoe
ring was geweest. En werkelijk. «Ie
hulde, die zij daarmede hun „regis
seur" bewezen, was in alle opzichten
verdiend. Zelden zagen wij te Haar
lem een vertooning van dilettanten,
zoo opgewekt, frisch en vlot, zoo be-
scbanfd enwe mogen het wel zog
gen, al wil deze vereeniging gceu
kunst brengoj zoo artistiek nl«
van dezo jonge Haarlemsche Tooneel
club in Trenité's bewerking van Pet-
gieters W eeuwtje.
Wij zien er ditmaal vnn of liet spet
der verschillende personen uitvoerig
te besprekenwij gelooven niet, dat
de inedespelenden dit wenschenzij
