Rukeh'1 Oassud
DERDE BLAD
Woensdag 28 Januari 1914
Buitenlandsch Overzicht
D« Htalkanvuikaan.
Turk ij e en Griekenland.
I'- Grieksctie minister-president is
op zijn reis door Europa te Berlijn
aangekomen, en wordt daar met een
ickere ingenomenheid begroet. Veni-
r-'los heeft m de laatste jaren in de
(iriekaci.e politiek niet alleen, maar
in geheel do Balkan-politiek een le
belangrijke rol gespeeld, om niet als
een der voornaamste factoren van den
gewijzigd en toestand in Oost-Europa
lo worden aangezien.
Nog is do positie tussóhen Turkije
cu Griekenland wel niet volkomen ge
regeld vooral de oilanden-quaestie
geeft nog aanleiding tot besprekingen.
Maar sedert de Grieksch© regeering
lieh bereid heeft verklaard om in di
recte onderhandelingen roet Turkije
Ie treden, is de mogelijkheid ontstaan
dut een regeling tot stand kornt.
Daarvoor moet echter allereerst sa
menwerking heerschen tusschen de
groote mogendheden. En het schijnt
dat Venizelos bij zijn bezoeken aan de
Europeesche hoven die samenwerking
poogt tot stuud te breugen.
Hoe de overeenkomst zal zijn Ls nog
niet te zeggen. Turkije blijft aandrin
gen op de teruggeving van de eilanden
Chios en Mytilene, maar is geneigd,
Griekenland schadeloos te stellen,
door de eilanden van de Dodekaneso-
zre-ep af «e staan, zoodra die door de
ltulianen ontruimd zullen zijn.
Ms Italië deze eilanden althans nog
v.il ontruimen....
Verkiezingen in
B u 1 g a r ij e.
De verkiezingen zijn op 8 Maart
vast gesteld.
Albanië.
Albanoezen hebben lreska en Gro-
botzka bezat.
De Grit-ksche militaire autoriteiten
hebben do noodige maatregelen geno
men. -
Ka di slaking in Znld-ifrlka.
De regeering heeft besloten tien
van de voornaamste arbeidersleideas
en bestuurders aan vakvereenigingen
hoi land uit te zetten.
Deze ai boidorsleiders zijn in stüte
onder sterk escorte van Transvaal
overgebracht naar NataL Daar zullen
tij aan boord van een stoomschip
worden gebracht, dat voor het aan
breken van den dag vorlrekt en geen
haven zal aandoen, voor het Enge
land heeft bereikt.
Deze maatregelen zijn genomen op
grond van de wet op den staat vun
beleg. Er zullen ook maatregelen wor
den genomen om te verhinderen, dat
deze uitgewekenen naar Zuid-Afrik a
tcrugkeeren.
Ivan Walker, beambte bij de lands
drukkerij, is te Pretoria veroordeeld
tot een maand gevangenisstraf en een
)>oeie van 25 pond sterling, subs, een
maand gevangenisstraf, wegens de
poging tot uitgave van een blad, ge-,
h-eben ..Pretoria Strike Herald", dat
valsohe berichten verspreidde en onte
vredenheid zaaide.
De krijgsraad to ^Johannesburg
heeft Drake en Steyn, beschuldigd
een ontploffing te hebben veroorzaakt
tijdens de staking, vrijgesproken.
Allerlei
Do gevolgen van de
Zabern-zaak.
Aan de „Küln. Zeiïüng" wordt uit
Berlijn geseind
,,Naar men verneemt, valt aan het
aftreden van graaf Van Wedoi als
stadhouder van Elzas-Lotharingen en
Zoin v. Bulach als staatssecretaris
piet te twijfelen."
Minister-crisis in
Portugal.
liet, ministerie heelt reeds cenige
vlagen geleüon ontslag gevraagd.
liet schijnt weer woelig in de jonge
republiek te zijn, in Lissabon hadden
althans straatbetoogingen plaats.
Ook is er met bommen gewerkt, o.a.
bij een betooging ter eere van den
afgetreden minister-president Daar
bij zijn 10 personen, waarvan 5
stig, gewond geworden.
Uit M ex tea,
De „Journal des Dóbats" bovat het
volgende telegram uit MexicoHier
loopt een nog niet bevestigd gerucht,
dat generaal Felix Diaz zich meester
heeft gemaakt van Puerto Mexico, het
noordelijk eindpunt van den spoor
weg door de landengte van Tehuan-
tepec.
De toestand op HaltL
Uit Cap Haitien wordt bericht
De opstand breidt zich uit over hei
geheele noorden. De geheele bevolking
van Port de Paix en Gonatves is in op
stand. Cap Haitien is in handen der
opstandelingen.
President Oresie en zijn vrouw heb
ben oen toevlucht gezocht aan boord
van den Duitse hen kruiser „Vtneta".
In de stad Port-au-Prince wordt ge
vochten. Er zijn Amerikaansohe en
Duitsóhe matrozen ontscheept.
Grondwetsherziening
in China.
In een edikt van den president
wordt de door den Centralen Be
stuursraad uitgewerkte regeling ter
vorming van een commissie voor
grondwetsherziening, bekrachtigd.
De commissie zal bestaan uit vier
dering, waarin de reeds vroeger Ln de
wet op de vennogenabe'asting aan te
brengen wijzigingen zijn opgenomen,
is de voornaamste, dat het onroerend
goed naar de verkoopwaarde moet
worden aangegeven.
NEDERLAND EN DE ALBA-
NEESCHE WARBOEL.
De Konstantinopolitaansche corres
pondent van de „Nieuwe Rott. Crt."
schrijft dd. 20 Januari uit Cettinje:
Alle Mohaminedaansche Albanee-
zen uit Noord- en Midden-Albanië, die
ik ontmoette en sprak, en mij als een
ouden, jarenlargen goeden bekende,
ja vriend, openhartig hunne meening
zeiden, verklaarden mij, dat zij de
Hollanders wegens hunne houding
tegenover de Moslims als hun ver
klaarde vijanden beschouwen en elke
Moslimsche Albanees, die door hun
(de Hollandsche officieren) toedoen
zal worden gedood, wis en zeker
vroeg of laat op hen zal worden ge
wroken. En die wraak strekt zich niet
uit tot den persoon zelf, welke zulk
oen moord zou hebben begaan of
daartoe zou hebben aanleiding gege
ven, doch volgens de regelen der
bloodwraak tot alle ledenvan zijn 6tam
door d© residentie, twee door elke of al zijn kameraden of. medehelpers,
provincie, acht door Mongolië,ThibetZoo is het b.v. menigmaal voorgeko
en Khokonnor, vier door den algernee-
nen ihiiieeschen Handelsbond geko
zen leden.
Tot de deelneming aan de verkiezin
gen worden slechts de ontwikkelde en
welgestelde bevolkingsklassen toegela
ten. De eerste en tweede voorzitter
worden uit de leden gekozen.
De besluiten der commissie dienen
door den president te worden bekrach
tigd.
Binnenland
TWEEDE-KAMER.
DE NEDERLANDSCHE OFF1CIE-
men dat Turksche officieren, die voor
hot eerst van hun leven in Albanië
kwamen en op niets verdacht door 'n
dorp trokken, daar door de bevolking
werden gegrepen en opgehangen of
doodgeschoten, omdat somwijlen ja
ren tevoren uit dat dorp een of meer
bewoners door Turksche militairen
waren gedood of terechtgesteld.
Mijn Albaneesche bekenden vroe
gen allen, waarom da Nederlanders
zich in dezen „particulieren" strijd
tusschen de Moslims en de Christenen
mengen, wat hun het geval van Wa-
lor.a aanging en weshalve zij zoo ken
nelijk on openlijk voor de Christenen
en tegen de Moslims partij nemen.
Deze vragen werden ook door
daan
REN LN ALBANIë. .-
schillende officieren van de interna-
Minister van BmteoL Zata. skoMarl
gesteld, die ook van meening -waren,
dat de Noderlandsche officieren ge
komen zijn om een gendarmerie te or-
ganiseeren en daarmede de orde en
rust onder gewone omstandigheden
in het land te verzekeren, echter niet
om een legermacht te vormen tegen
een mogelijken vijand van buiten en
om aan de een of andere zijde deel te
nemen aan een burgeroorlog. In het
bijzonder wordt daarbij gewezen op
het wezenlijk eigenaardige feit, dat de
tot dusverre aangenomen gendarmes
uitsluitend Christenen zijn. Trou
wens, omtrent den toeloop tot die
gendarmerie, waarvan in de Oosten
rijkse!)© een de verdere door Walona
ingelichte kranten met zoo'n ophef
wordt melding gemaakt, is in Noord
en Middeh-Albandë de meening, wel
ke ook anderzijds als alleszins aanne
melijk wordt aangenomen, dat die
niet voortspruit uit den lust om onder
de Nederlanders bij de gendarmerie
te dienen, maar enikel en alleen uit
berekening, om op die wijze een ge
weer met de noodige patronen en
daarenboven nog wat geld in handen
te krijgen. Om die reden hebben zich
ook voornamelijk Christenen aange
meld, omdat die onder het Turkech
bestuur steeds weer ontwapend wer
den de meeeten alzoo geen bruikbaar
wapen meer bezaten, on hun er dus
vooral aan gelegen ligt, op de een of
andere wijze weer in het bezit van een
goed geweer te komen. Te verwachten
is dan ook, dat velen, om niet te zeg
gen de ineeston der nu aangeworven
gendarmes spoedig zullen gebruik
maken, om, mot medeneming van het
kostbare schietwapen, naar hun ber
gen te drossen.
De rechtstrec-ksche inmenging tan
de Noderlandsche officieren in den
strijd tusschen Christenen en Mos
lims, en wel tegen deze laat-sten, heeft
ook in de leidende kringen te Kon-
stantinopel de aandacht getrokken en
daar merkbaar ontstemd. Door eenl-
g© hoofdmannen van het Comité werd
er dan ook al reeds op gewezen, dat
het niet in liet belang van Nederland
kan wezen (met het oog op zijn mil
li oenen Moslimsche onderdanen in
Indië), op deze wijze tegen de Moham
medanen partij te trekken.
Den zendelingen, die het Comité
naar overal op de wereld, waar het
Mohammedaansche element eenigs-
zins talrijk is, heeft gezonden, voor
namelijk om door middel van panis-
Laniietische propaganda geld in te
zame-len voor het bedreigde Chall-
faat... lees: het Jong-Turksche Comi
té (zooals mij uit de beste bron
wordt verzekerd) reeds aangeschre
ven in 't bijzonder ook voor de ver
volgde geloofsgenoot en in Albanië en
hunne bevrijding in te zamelen en
(zooals er wordt bijgevoegd) d e in
onze Oost-Indische bezittingen werk
zaam zijn, zullen niet nalaten er op
te wijzen, dat de Hollandsche over-
De
heeft een antwoord ingezonden op de
door den heer Marchant ge-
l>etreffcnde het optreden van
Nederlandsche hoofdofficieren als lei
ders van eene militaire politiemacht
in Albanië.
De heer Marchant heeft gevraagd
of de berichten hieromtrent in de bla
den van 16 dezer juist zijn; zoo ja,
krachtens welke bevelen d e officieren
aldus optreden; en voorts of de Ne
derlandsche Regeering aan deze of
ficieren, sedeit de mededeel in gen
door den Minister in de Tweede-Ka
mer op 3 December jl. gedaan, een
nieuwe opdracht heeft gegeven of hen
uit het Nederlandsche legerverband
heeft ontslagen; en zoo niet, of de
Regeering maatregelen heeft geno
men 0111 overschrijding van de gao
ven opdracht voor het vervolg te
voorkomen.
De Minister heeft het volgende ge
antwoord:
Op verzoek der Internationale Com
missie van Contróle te Valona een
verzoek dat bevestigd werd door de
diplomatieke vertegenwoordigers te
Den Haag der zes betrokken Mogend
heden heeft kolonel, thans gene
ra al-majoor, De Veer den 20sten Dec.
jl., na dezerzijds bekomen machti
ging, de voorloopige leiding der Al
baneesche Gendarmerie op zich geno
men, voor zooveel betrof dat gedeelte
van Zuid-Aibamè, dat door de Griek-
sche bezetting ontruimd zou worden.
Uitdrukkelijk werd evenwel aan die
machtiging de voorwaarde verbon
den,. dat zij slechts voorloop.g zou
vvezén en in geenen deele zou praeju-
dicieeren op de definitieve beslissing
ten aanzieu van de organisatie en lei-
ding der Albaneesche Gendarmerie
door Noderlandsche officieren.
Zoodanig actief optreden zij het
ook voorloopig en op een beperkt ge
bied bracht intusschen wijziging
in het karakter der opdracht door
Harer Majesteits Regeering aanvan
kelijk aan de heeren De Veer en
Thomson verstrekt, welke opdracht
zich bepaalde tot een voorbereidend
onderzoek.
De Regeering heeft derhalve ge
meend te moeten goedkeuren, dat die
beide officieren en de hun inmiddels
toegevoegde tweede iuiteuant Mal-
linckrodt tijdelijk ophielden Neder
landsche officieren te zijn. Ingevolge
hun. verzoek is hun dan ook machti
ging verleend om voor hoogstens drie
jaar in Albaneeschen krijgsdienst te
treden en zijn zij tijdelijk uit onzen
militairen dienst eervol ontslagen.
IN K OMSTEN B ELASTIN G.
De Minister van Financiën heeft
eena nota van wijzigingen ingediend
op het wetsontwerp tot 'i ."effing eener
in kou isionbelasting.
In de toelichting zegt de Minister-
o.a.:
Van de thans aangebrachte verau-
heerscher daar, ook de onderdrukker
van do Moslims in Albanië wordt.
Is alzoo de werkzaamheid van de
Nederlandsche of fin oren in Albanië
schadelijk voor onre goede betrekkin
gen tot de Porte en kan zij wellicht
aanleiding goven tot moeilijkheden in
Nederlftiidsch-Ind e. niet minder be
nadeelt zij onze verhouding tot en
onze stelling in Griekenland Van in
dezen gezaghebbende zijde verkSaart
met ml] dat het organiseeren door
de Nederlandsche off'cieren van een
strijdmacht, welke het deel van Epi
rus, dat Griekenland en Albanië elk
voor zlnh verlangen, zou moeten vaan
eroveren, te Athene een zeer slech
ten indruk maakt en in de nanhelle-
nistisehe kringen groote verontwaar
diging wekt. Men spreekt daar open
lijk van een boycot van al wat Ne
derland sch, of uit Nederland afkom
stig Ls. In eJk geval kunnen de Ne
derlandsche belangen en die der Ne
derlanders in Griekenland daaron
der wezenlijk schade lijden.
Opmerkelijk is ook, dat verleden
week een te Belgrado verschijnende
chauvinistische Servische krant, van
het optreden en liet werken te Wa
lona .van do „Nederlandsche mili
taire missie" sprekende, die officie
ren waarschuwde niets tegen Servië
of de Serviërs te ondernemen, daar,
bij aldicn ze bij zulk een actie in
handen van het Servische leger zou
den vallen, men ze met „volle recht"
als „bandietenhoofdiieden" zal
behandelen.
Daar, zooals bekend is, onze regee-
r'ng reeds van verschillende zijden
tegen het zich verder wagen in het
Albaneesche wespennest gewaar
schuwd is, en hnor is geraden liever
het voorbeeld van de andere kleine
staten te volgen en het orde stichten
en rust handhaven onder de strij
dende Alhaneezcr. aan anderen over
te laten, en er voor een zich terug
trekken op dit oogenblik een goede cn
alleszins rechtmatige reden bestaat,
nl. dat de officieren niet bestemd zijn
en mogen worden voor het voeren
van een burgeroorlog en tot het ver
overen van betwist gebied, zooals
hun nu wordt opgedragen, zoo is het
wezenlijk te wenschen, dat in Den
Haag ann deze raadgeving nog worde
gehoor gegeven, voordat grooter en
onherstelbaar onheil zal zijn gesticht,
nog daargelaten dut door eiken drop-
pei bloed, welke in AI ban,zonder
eenig nut voor ons laad zal worden
vergoten, het eigen vaderland en on
ze koloniën wordt te kort gedaan.
L'IT DE STAATSCOURANT.
Bij Koninklijk besluit is benoemd
tot rechter in de arrondissements
rechtbank te Alkmaar, mr. J. II. Roes-
singli, thans kantonrechter te Medem-
blik.
Js benoemd tot griffier bij het kan
tongerecht te Bergen-op-Zoom, jhr.
mr. Th. E. Serraris, thans idem te
Oir schot.
Js aaü'J. Hora Adema op verzoek
met ingang van 1 Februari eervol ont
slag verleend als burgemeester der
gemeente, Harlingon.
Is met ingang van 1 April aan A.
Blok op verzoek eervol ontslag ver
leend als schoolopziener in het arron
dissement Heusden.
Zijn hèTiióemd: bij de inf., tot gene-
raal-majoor, kolonels J. C. IL A.
Quack on P. P. C. Collette, leden van
het Hoog Militair Gerechtshof, laatot-
gen. met Irig. van 1 Fehr.; bij den staf,
tol goneraal-majoor, koL P. D. Buy-
ze, insp. van het wapen; bij de art.,
tot generaal-majoor. comm. der Ilde
div., kol. W. F. Pop, sous-öref van
den gen. staf, belast met het bevel
over gen. divisie, eender eervolle ont
heffing uit zijne funciie van sous
chef van dien staf; bij den staf, tot
gen.-maj., koL 1L Kern per, gouv.
Kon. Mil. Ac.; bij het 3de reg. ve'.d-
art., tot koL, oomra. luit-kol. E. J.
deBock, thans op nou-activ. ter zake
van tijd. ongesteldheid; en is* belast
met de wa&m. van de functie van
sOus-chcf van den gen. staf, luit--&oL
R, Du four,' toegevoegd aan den chef
van den gen. staf.
DRIEPLOEGENSTELSEL BIJ DE
POLITIK
Den 20en Januari a.s. zal bij de po
litie le 's-Graveiïhoge in werking tre
den Biet drieploegenstelsel. Er zullen
zijn een ploeg a, dienstdoende van 7
uur voormiddag tot 11 uur voormid
dag eu van 3 tot 7 uur namiddag; een
ploeg b, tan 11 uur voorm. tot 3 uur
namiddag en 7 tot 11 uur namiddag,
en een ploeg c, voor den nachtdienst
van 11 uur 's avonds tot 7 uur 's och
tends, telkens gedurende een maand.
Iedere ugent heeft iedere wedt 1
i vrijen dag.
TRF.INVERTRAGINGEN.
Gistermiddag geraakte oen der twee
machines van sneltrein 57 (Amster
dam— Par:.s: die te 2.12 u. Leidan pas
seerde, tusschen Voorschoten en Den
Haag defect, zoodal de trein niet ver
der kon. Gelukkig hadden geen on
gelukken plaats, ji reed terug
naar Voo: schoten en van daar op ver
keerd spoor naar Deai Haag. Het ver
keer werd door d.t ge'.al aamnerkeLijk
rtraagd, want het duurde gentrimaq
tijd voor ue locomotief verwijderd
Door t te vroeg oun aJen van den
wissel liep gister een goederenwagen
uit de rai's voor tiet perron te TieL
De aankomende treinen ondervonden
oponthoud. Er is geen schade aange
richt.
Ook te Leerdam ontspoorden twee
wagens.
Te Culemborg ontspoorde gister
avond van een goederentrein nabij het
station een wagen, waardoor de trein
sun 6.10 van Utrecht niet het Elation
kon binnen,rijden, aJ vorens naar
Schalkwijk terug te gaun en aldaar op
het tweede spoor te komen,
REGELING VAN T LEVEN3-
VERZEKERINGBEDRIJF.
't Voorloopig verslag daarover is
versohenen.
Sommige leden achtten, een wette
lijke regeling niet noodig, anderen
daarentegen wel.
Door enkele leden werd het denk
beeld bepleit echter door vele le
den bestreden om het levensverze-
kermgsbedrijf te maken tot een staats
monopolie, gelijk in Italië is geschied.
Verder wordt als het gevoelen van
vele leden meegedeeld, dat het moe;
worden toegejuicht dat de Regeering
geplaatst voor de keuze tusschen hel
Duiteche, het F ranse he en het Engel-
sche stelsel, het EngeLschö heeft ge
kozen, maar de motiveering dier keu
ze werd niet overtuigend geacht, ge
lijk nader uiteengezet wordt.
Verder verklaarde men vrij alge
meen bezwaar te hebben teger. de
uitsluiting van de Volksverzekering
welke in dit wetsontwerp is neerge
legd en op welker terrein de meeste
misbruiken voorkomen.
DE ZAAK-PINHEIRO.
't Hbld. meldt
Aan het verzoek der Belgische cre
diteuren tot uitlevering van Pinheiro
is tot dusver neg niet voldaan. Deze
bevindt zich te Weenon nog steeds in
hechtenis. Eenige dagen geleden heeft
hij aan zijn familie wat geld verzocht
om zijn verblijf in de Oostenrijksche
gevangenis wat minder hard te doen
zijn. Aan dit verzoek is voldaan.
Naar men weet, ontbreekt aan de
gevonden diamanten nog voor een
waarde van 40 a 6UOOO gulden. Bij ver
schillende diamanthandelaren is na
vraag gedaan, maar niemand kan
eenig© opheldering geven.
De eenige die daartoe misschien
wel in staat Is, nJ. B., hoeft het land
verlaten. Het spreekt vanzelf, dat ook
Pinheiro, zoodra hij uitgeleverd zal
zijn, op dit punt wordt ondervraagd.
PRINS HENDRIK
Uit Ober-Ureel, waar Prins Hendrik
vertoeft, wordt gemeld dat Z. K. H.
de parade te Homburg inspecteerde,
waarna voor den Prins gedefileerd
werd.
EEN QUAESTIE OPGELOST.
De Bataafsche Petroleummaatschap-
pij gaat haar kantoren vestigen op
een terrein nabij de Koningskade te
's-Gravenhfige tegenover de buiten
plaats Oostduin van Gravin Van By-
landt. Tot den aankoop van 6000 M2
bouwterrein is reeds besloten.
Pers-Overzicht
DE VLOOT-QUAESTIË.
„De Nieuwe Courant" bevat een
artikel over den benarden toesiand
van onze vloot.
Wij laten er hier enkele passages
uit volgen:
Welk recht hebben wij.nog fier te
zijn op onze maritieme geschiedenis,
als wij zoo weinig besef verraden van
de verplichtingen ons daardoor opge
legd tegenover het heden en de toe
komst?
Dank zij den herleefden onderne
mingsgeest, waaien onze kleuren weer
over alle zeeën. Wie leest het anders
dan met trots? Wij plegen er met zelf
voldaanheid van te gewagen. In onze
koloniën zijn ze ook te vinden, de
leekonon van nationale herleving.
Wij cons' uteeren hol met vreogdé.
Maar die trots, die zelfvo'da&nheid,
die vreugde, ze gelden een precair be
zit. Het zijn bezittingen des redes,
het Ls ons eigendom, zoolang het an
deren behaagt ons daarin niet te Mo
ren. He; eerste schot in een oorlog ter
zee gelost, kan ons beroovan van het
recht, onze vlag boven alle zeeën te
doen waaien, van de belangen door
onzen handel met offers geschapen,
kan de banden verscheuren van histo-
rischcn, materieelen en moreelen
aard. die ons hinden aan hetgeen
st i iize wetenschap eu onze konst-
itie ons aanzien in le wereld be*
paalu
Onze vloot is ziek 1
Onze vloot ia in nood 1
Wij kunnen de verantwoordelijk
beid voor dit kwaad afschuiven c>|,
ecu voiig geslacht. Daaltoe is reden,
net is mot de schuld van dit oogen—
blik dat or ecu noodtoestand heersebt,
dat er van voorkomen geen sprake
meer kan zijn. Wij hebben het recht
de regeeringen, de Kamcis, <le ki:-z« is
te verwenseden, dio liet zoover hebben
laten komen, maar alleen als het be
wustzijn, dat het door hen gestichte
kwaad zoo groot is, zoo sterk wordt,
dat het ons leidt tot den wil. dient te
blijken uit daden.
Eerst leven, dan filosofeeren
Voor alles dient de zekerheid te be
staan, dat ons nationale leven verze
kerd is, dan kunnen wij een levens
beschouwing gaun opbouwen, dan
kunnen wij er ons toe zetten de vraag
te óverwegen, hoe wij ons leven wil
len inlichten.
De politiek mag daarvoor geen be
letsel vormen. Do belangen onzer de
fensie zijn de eerste, zijn de aller-
hoogste politieke belangen'.
Wat moet er in s hemelsnaam dan
gebeuren om ons volk zich bewust te
doen worden hoe gruot de nalatigheid
is, die. liet heeft gepleegd en nog
pleegt eiken dag, dien het laat voor
bijgaan zonder wijziging brengen
in dien toestand.
Onze vloot is ziek:
Onze vloot is in noodt
L»at zijn geen beweringen van mate
rieel belanghebbenden, het zijn geen
kreten van een of anderen fanaticus.
Wie schouderophalend voorbij mocht
zijn gegaan aan de plakkaten van On
ze Vloot, die uitriepen: ,,'sLands
welvaart in gevaar!wie zich niet
bekommerde om de waarschuwing:
Indië verloren, rampspoed geboren!
hun klinkt het hier loe van de lot
oordeelen meest bevoegden, dat onze
onafhankelijkheid als ze op het oo-
genblik werd bedreigd, niet te verde-
digen zou zijn.
Zal men ook nu nog-doof blijven?
Of zal het antwoord zijn een berus
tend: Wij kunnen hel niet betalen!
Maar voor wien werken wij dan tot
verhooging van onze welvaart ais wij
niet eenmaal zeker zijn, dat wij zeil,
dat onze kinderen daarvan zullen
kunnen genieten?
Pour le roi de Prusse of van welk
ander rijk ook, dat de handen maar
naar ons zal willen uitstekenl
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Oosthuizen (N.-H.)
{toez.) J. van Dorp te Egmond Binnen
en a. tL Hoef. Te Brakel H. Ewoldt,
candidaat te Utrecht
GER. KERKEN.
Beroepen :e Herwijnen. J. W. van
den Bosch, te Cu lom borg.
Bedankt voor Voorthuizen en Ne-
deriiorst-den-Berg, S. Doornbos, te
Doctinchem.
Bedankt voor Grand-Rapids (Michi
gan, Noord-Amerika), A. Janse, te
Barneveld.
DOOPSGEZ. GEM.
Bedankt voor Terhorne. W. Banga,
Broek op Langendijk.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Leiden. Geslaagddoctoraal exa
men rechten, de heer G. W. Mossel.
Utrecht. Geslaagd aanv.-examen
dier- en delfstofkunde, do heer E..
Monasch.
Candidaats-examen rechten de heer
J. M. M. Hamers.
(„U. D.").
LEERSTOEL LN DE PAEDAGOGIEK
VAN „I1EÏ NUT" AAN DE GRO
NINGER UNIVERSITEIT.
Bij Koninklijk besluit van 17 Jan.
is de Maatschappij tot Nut van 't Al
gemeen, gevestigd te Amsterdam,
aangewezen als bevoegd ora bij de fa
culteit der letteren en wijsbegeerte
aan de Rijks-Universiteit te Gronin
gen een leerstoel te vestigen, opdat
Van Kunst en Kunstenaars
LXXVL
Sinds October is de stad Keulen
weer een museum rijker. Het Oost-
Aziatisch-museum, dt or Prof .-ssor
Fischer gevormd en thans bestuurd,
gehuisvest in een bijbouw van het
mooie k unstn ij\ erheidsiuuseum op
den Haasa-ring. mag er wezen. Het
is met trots zegt bet Prof Fischer. .;e
eeiste Europeesche verzameling vaar
ln op het ethnographisch-intercssinte
niet allen nadruk gelegd 'is, doelt
waarin van de kunst der Chineezen.
Koreanen en Japanners een complete
ontwikkelingsgang wordt getoond in
op zich zelf voortreffelijke stukken.
Eerst iets over den stichter, Prof.
Alfred Fischer. Deze was gcruimen
lijd in Peking woonachtig, verbon
den aan de Duitsche legatie aldaar
als wetenschappelijk attaché.
Latei' maakte hij met zijne echt-ge-
noote nog ©enige zelfstandige ontdek
kingsreizen door China eu Korea, en
heeft dus de gelegenheid gehad hel
Chineesche leven le leeren begrijpen
als weinigen, en van de prachtige
kunstvoortbrengselen dier volken de
mooiste en klassieks te objecten te
verzamelen. Daarbij een man van
groote kennis en goeden smaik
heeft deze geboren Weener zich bij
lijn verzamelwerk hooge eischen ge
steld. Zijn uitgebreide prachtverza
melingen ziin er het bewijs voor en
het is weer een bewijs van breedheid
van inzicht bij het Stadsbestuur van
de Domstad aan den Rijn geweest,
toen dit Fischer's collecties in haar
geheel overnam en er liet nieuwe
huis voor deed bouwen.' De belang
stelling in West-Europa voor de kunst
van het verre Oosten dateert niet van
gisteren. Ons mooie Delftsche aarde
werk. heeft heel wat motieven v.m
Chineesche artisten verwerkt En >n
de zestiger jaren van de ne-zentiende
eeuw herleefde die belangstelling met
nieuwe kracht Onder de artisten in
Parijs was een ware hartstocht voor
l'art japonais ontstaan c-n de beleende
geklemde houtsneejvlaten werden
druk verzameld en gezocht De Gon-
courts schreven hunne monographic»
over Outamaro on Hokusai, Whistler
was sterk onder Japunschen invloed
en ook ten onzent zou in de schilder
kunst der laatste veertig jaar een
door die cultus voor hot Oosten ont
stane invloed aan te toonen zijn N< s
is ons interesse in het leven en wer
ken dier verr© Oostersche volken bui
tengemeen groot, nl is die belangstel
ling mot den Russisch-Jajvanschen
oorlpg ©enigszins van aard gewijzigd.
Doch ook nu worden de mooie boekjes
van een Lafcadio Hearn druk gelezen
en genoten.
Sinds De Goriconrts Outamaro ver
sohoen, is ook in het waardeeren der
Oostersche kunst verandering geko
men. Meerdere kennis van de be
schouwingswijze der Japanners zelf,
meerdere studie ook vau da crooto
klassieke kunst dier rijken heeft bij
voorbeeld juist ten opzichte der be
kende houtsneeplaten verandering ge
bracht. Men heeft ontdekt, dat de Ja
panner zelf die prenten niet zoo hoog
aanslaat als de Westerling, en ze van
minder waarde beschouwt dan zijn
overige producten. En men is hem
daarin in zooverre gevolgd, dat ook in
Europa voor het beeldhouwwerk der
oudste perioden tnans de meest ont
wik." r-Jde voorliefde bestaat.
De parterre-afdeeliog in Fischer's
museum is aan de zeer oude Chinee
sche SChildei ijen en sculptuur gewijd.
Ik mag er ni« t aan denken, mij een
oordeel over de onderlinge waarde
verhouding dior verschillende objec
ten neer te schrijven. Daarvoor is het
terrein te speciaal, de benoodigde
kennis eerst na lai.goen ernstige stu
dio verkrijgbaar. Maar wanneer ik
zeg, dut uiteen die parterre-afdèeling
ecu paar uur mij hoeft bezig gehou
den en geboeid, mij, den leek op het
gebied van Oostersclie archeologie,
doch door eigen arbeid alleen maar
meer vortrou.vd met schoone.kleur en
lijn en vorm, dan spreek ik tegelijk
den hoogstèn lof voor de publieke
bruikbaarheid dezer nieuwe verzame
ling. „Mcu", d. w. z. ieder, ook do
met-sinologen, kunnen hier van zui
vere schoonheid genieten, door plaat
sing en schikking bovendien nog op
haar gunstigst voorgediend. Nu zijn
er zóó. vier verdiepingen boven elkaar
en het behoeft dus niet cezesrd te, wor
den, dat een herhaald bezoek slechts
ten volle au de totaalwaarde der col
lectie een indruk geeft. Geheel afzon
derlijke afdeelingen zijn er voor liet
aardewerk, de lakwerkkunst, de bron-
zon, do zwaardsieraden, de miniatu
ren, de houtsneebladen ingeruimd.
Erg populair zullen worden een
paar housciie Japausche vei-irekken,
geheel als in Japan zelf gebouwd eu
uitgerust. Knusjes-verfijnd ziet het
daarin uit. En wat is er elk onder
deeltje van „ambachtelijke zuiver
heid", zooals onze hedendeagsche
kunstnijvïren dat zoo graag noemen.
Zoo oppervlakkig gezien leek mij de
tvoorworpen uit jade 't minst
volledig. Of laat mij liever zeggen
i ik had laar hoogere verwachting
I van. Toevallig had ik kort le voren
I een paar wonderlijk mooie dierbeel*
den uit dit zeldzaam gesteente bij een
Hollarfdsch antiquair gezien, en hoop
te nu in Keulen vergelijkings-mate-
naal te vinden. Een prachtige bijna
doorzichtige schaal van dezelfde stof
stolde echter weer schadeloos.
F roi. Fischer hoeft voor zijne ver
zameling een alleraardigst©)) gids ge-
sclvreven. Aan de hand van dit boekje
de zalen doorwandelend verhoogt
men het genot van het zien met dat
van het gaan begrijpen. Fischer geeft
er beknopte maar duidelijke voor
woordjes tot elke kunstsoort bij on
als men den Fiihror aandachtig door
leeft weet men al een aardig beetje
van de kunst van 't Verre Oosten af.
Een groot aantal goede .reproducties
verlevendigen dit keurige, ruim 200
pagina's bevattende boekje, dat voor
50 pfennig aan het museum verkrijg
baar is eu zijn geld zonder twijfel
waard. Keulen wordt langzamerhand
met zijn Walrctf-Richariy-rauseum,
zijn kunstnijverheids en kerkelijke
kunstverzameling, zijn vele stukken
gaaf gebleven architectuur een stad
voor ©en kunstvaeantieverblijf. Tel
kens, wanneer men ln Keulen terug-
koert is er weer een nieuw dtuk werk
verricht, waarin 'hel streven zich ma
nifesteert de stad te maken tot de
hoofdstad van West-Duhschland.
De overneming van Prof. Fischer's
kunstverzameling door de stad is een
nieuw steentje tot den bouw, en geen
kleintje.
Hamburg wij zijn nu toch weer
eenmaal bij onze Oosterburen heeft
een verlies geleden door den dood
van haar popuilairen museuindirektor
Alfred Liclvtwark. Populair was hij
in 'hoog© mate. Altijd in de weer, al
tijd in het getouw, altijd aan het na
streven van zijn ideaal, de kunst en
het volk nader tot elkaar te brengen.
Allerlei vcreenigangen die dat doel be-
streefden hadden hem tot ijverig me
destander, allerlei uitgaven mot die
bedoeling aangevangen, worden door
zijn schrifturen ondersteund. De wij
ze waarop hij voor schoolklassen een
schilderij placht ie verklaren om de
leerlingen :©t „leeren zien" te ont
wikkelen, was zoodanig dat de kunst
waarde van het ding, waar het om
ging. vrijwel buiten bespreking bleef
en zijn methode van lager-kunst-
onderwijs zou don ook gemakkelijk
belachelijk gemaakt kunnen worden.
Ik hoop nog eens La een volgend
kroniekje zoo'n Stukje classikaal
kunstonderwijs te re'.tveeren. 't Ls bij
na even amusant als Whistler's pro
ces, waarvaji tk voor eenige weken
ophaalde. Nu bij 's mans dood geen
ander dan een waardeerend woord
voor het good© dat Lïchtwark vóór
had en misschien, ondanks zijn -e
groote zucht uaar kunstpopularïsee-
ring, bereikt hoeft Wordt, naar men
vermoedt, Karl Schefflor uit de redac
tie van „Kunst und Könatler" weg
gehaald om Lichtwark's opvolger aan
de Hamburger Kunsthall© te worden,
dan zal in die stad weer een gansch
andere wind gaan waaien. Schefflez
is een figuur, oen sterk gepronon
ceerd type over wiens hunstlïtteratuim
wij ook nog wel eens te spreken zul
len hebben.
20 Jan. 1014.
J. H. DE BOIS.
