Emulsion
litter von de Centrale Commissie voor
plan 1913; G. S. de Clercq, le eecre
tor».
Zondagochtend 9 1/1 uur verliet de
Koningin met de Prinses për aai to 't
pileis en bega-f zich naar Art is, zoo
meldt de Courant. Een uur bleef do
Koningin bij do Prinses in Artis.
Daarna bezocht de Koningin den kerk
dienst in de Amstelkerk. Voorganger
w as daar dr. Lammens van Buarcn.
die sprak oa-er Johannes 18 vers 28—38.
't Prinsesje vertoefde tot 12 uur m
Arlis.
Zondagmiddag reden de Koningin
en de Prinses uit. Eerst ging 't na.nr
lie VVillemst'raat. De terugtocht werd
gomaaltt Langs de Haarlemmerstraat
en Nieuwen dijk.
Later reed de Koningin weer uiit om
eenige „krotwoningente bezoeken.
Zaterdagsmiddags had 11. M. een on
derhoud gehad met bekende personen
op het gebied der volkshuisvesting te
Amsterdam. Nu wilde II. M. zelf eeni-
go toestanden zien.
Eerst werd een kelderwoning der
familie Rol aan de Nieuwe Spiegel
straat bezocht, waar man, vrouw en
zes kinderen wonen.
De Koningin praatte mot de bewo
ners, om geheel op de hoogte te komen
van den woningtoestand.
Daarna word een omtoewoonlbaar
verklaarde woning in. de Eerste Pas-
seerderdwiarsslraat bezocht, waar In
't benedenhuis de barbier G. J. v.
llommert woont. Achter hot winkcfl-
Ije ls één vertrek, waar man, vrouw
en zeven kinderen huisden.
Hierop werden eenige hetere Woaiin-
gen Ix-zocht, nl. die van de bouwon
derneming „lor daan'In oogen-
bcIïouw werd genomen de woning van
triej. Nollen.
Mevr. v. d. Pek, lid der Gezond
heidscommissie, die bij deze bezoeken
als leidster optrad, had Zaterdag l*y
let gevraagd voor een nette dame, en
gezeten in haar kraakzindelijk vertrok
zichzelf on de beide kindertjes op z"n
Zondagsch uitgodoscht, wachtte juf
frouw Nollen het bczoefk af. Dc dame
kwam in gezelschap va.n mevr. v. d.
Pek, bekeek alles nauwkeurig, maak
te zelfs de kasten open cn ging toen,
nadat dc bezichtiging zeer tot haar te
vredenheid was aJgelCKxpen, nog een
bogen blikje l>ij haar gastvrouw zitten.
Zo informeerde wat de man van de
juffrouw deed.
Die is marinier, luidde hel ant
woord. Hij zit nu in Indië! Meteen was
't portret al van den muur gehaald
cn ter wij" zij het haar bezoekslor over
handigde, zei de juffrouw: 't Is niot
prettig als je man zon lang weg is.
Neenl antwoordde dc Koningin,
dc Prins is ook drie maanden weg.
De Prins? vroeg juffrouw Nellen
verbaasd... Waarom zegt u juist de
Prins.
Dit is Hare Majesteit de Koning
in, verklaarde mevr. v. d. Pok.
Bent u de Koningin? riep juf
frouw Nellen verbaasd uit, on dadelijk
liet ze er op volgen: Ik had nooit gc-
tlnc.hl, dat ik u van zóó dichtbij zou
zien. Maar waar is nu het prinsesje?
Die heb ik niet meegebracht; die
speelt in het paleis, antwoordde
lachend de vorstin.
Alvorens de GoucksbLoomstinaat te
verlaten, we'rd neg het badhuis van
tlö bouwonderneming Jordaan bezich
tigd.
Een geweldige menschefnmenigte
had zich tijdens dit lrozoek rond de rij
tuigen verzameld. Het geleek wel of
geheel de Jardaan was uiige loepen,
m van dit zeldzame bezoek getuige to
r.ijn. Een daverend, co'rvordoovend
hoera steeg er op, toen de stoet
weg vonclgdo naar de huizen van
..RochduJe', de coöperatieve bouw
vereeniging, dio in de Indische buurt
oen groot huizencomplex liaar eigen
dom noemt. Ook hier werden eenige
van de in elk opzicht goed ingerichte
woningen bezichtigd.
liet was half zee boen. de vorstin in
hét paleis terugkwam.
EERSTE KAMER,
er de discussies, Zaterdag nog
O.
>erd c«ver de Begrooting van Suri
name en Hoofdstuk XI, Koloniën^ van
de Staatsbegrooimg, moeten we toch
nog, zij 't ook slechts oen kort woord,
iets zeggen.
De Minister van Koloniën, de heer
Pleyte, gaf daarbij o.a. den hoor Ba-
vink de verzekeruig dat hij een herzie
ning van de ondenv Ijs-ve rordeuiag de
bepaling zou worden opgeheven, dat
tian bijzondere gesubsidieerde scho
len in Suriname geen schoolgeld mpg
worden geheven, lïvenzao gaf hij de
toezegging van overleg met zijn ambt-
penooten van liinnenlandsche zaken
cn finuncién, om de uit Nederland
naar West-Indie bij t bijzonder
\v ij* overgaande onderwijzers,
zich en hun weduwen en weezen, in
liet bezit te laten van aanspraak o,p
pensioen.
Omtronl den toestand van crisis on
malaise in Suriname gaf de Minister
den heer Van Kol in een uitvoc
rede bescheid. Hij sehreuf do niisêro
too aan de afschaffing der slavernij
eu hot gemis aan lus! en energie bij
de vrijgemaakt. on» in v rijen arbeid
to werken. Hani-door is er gemis aar.
werkkracht in de overigens ook zwak
bevolkte Kolonie (84.00U zielen <q:
130.000 vierk. kilometers terrein), ter
wijl er evenzeer gebrek is aan kapi
taal, want de ruim 10 miilioen vroor
den afkoop der slaven besteed, zijn
niet in Suriname geb'.ev
heidsvraag boheerschlo den toestand
geheel.
Intuaschen hadden de Koüoraale
Staten, die nu bijna 50 Jaren werken,
ook veel ongedaan gelaten op liet ge
bied van woningtoestanden, volksop
voeding, verbetering van den gezond
heidstoestand enz. al had 't niet
aan goeden wil en aan hulp van dc
Reg. ontbroken, speciaal ook voor do
Ivestrijding van lepra. Men had ©©Mor
mot volksoverleveringen ©n vouroör-
deblen tc kampen. Daanom moest voor
al aan de volksopvoeding aandacht
tiikcn en dat zou de
Rog. doen, door scholen, o.a. eon cen
trale ambachtsschool.
l)e grensregeling was niet voji be
teokenis, liep over een stukje grond
vin 100 II. A de geleerden cn do reged
ringen nvoes'.en 't daarover maar zoe
ken eens te worden.
Tegen het opiumgebruik wilde ocik
de Mm. met. kracht optreden1 Maart
1918 treedt het flbsMuiut verbod in wer
king en tot. dien tijd wilde hij, telken-
ja re de licentie© met 25 -pet. verhoogen
om het "gebruik te drukken.
I)© Min. kondigde voort? nan dat
binnenkort de arbeiders- en de baiata-
erordeningen zullen in werking tre
den.
Van immigratie van Javanen ver
wachtte hij niets; wij adhenen op koe
lies uit Bril sch-In die voo'r Suriname
aangewezen. Evenmin verwachtte Z.
Exc. eenig heil van een coöperatieve
centrale suikerfabriek.
Daargelaten wie de schuld had aan
den bestaan den toestand, wilde de
Minister naar middelen van verbete
ring zoeken. Niet echter in presentie
geld voor clo leden der Kol. Staten.
Meer gevoelde hij voor opdracht van
liet presidium der Kol. Staten aan den
Gouverneur en voor uitbreiding van
het kiesrecht, dat dan ook in de plan
nen lag
Langs den weg, door de Surlnamo-
couimissi© aanbevolen, wilde do Mi-
ister verbetering zoeken en dun was
r geen reden om ontmoedigd te zijn.
Meer ree hlszckerheid (door een fail
lissement?-verordening), vereenvoudi
ging van het recht, liet inbaar verkla
ren van lundbonwtc'uuldon Jiij lijfs
dwang. maar Itovenal door bevorde
ring van den landbouw moest men
den toestand zoeken te veranderen.
En nu deelde de Minister mede, dat
met een llotterdamsche combinatie
een ovor een komst is gesloten met de
planters, om hen voorschotten te vor-
leonen voor bacoven-cultuur, de ver
scheping van de vruchten te verzeke
ren cn er een markt voor te scheppen.
De Regeering hoopte dit, met mede
werking dor Kamers, te steunen door
garantie, eu zag in dezen bescheiden
stap 'l begin vuil een betere toekomst
voor planters ©n arbeidors.
Nog stippen we aan, dat de Minister
bij de behandeling der begrooting van
Koloniën, in antwoord op een warm
pleidooi van den heer Van Kol voor
de verbetering der gansch onvoldoen
de salarissen van de ambtenaren bij
het binuenlandsch bestuur, de toezeg
ging gaf om reeds bij suppletoire be
grooting eenige maatregelen Ie zul
len voordragen en bij 't budget van
1915 verdere voorstellen te zullen doen
om al hun rechtmatige grieven op te
heffen
Zooïls wij reeds hebben gemeld,
zijn én de West-Indische begrootlngen
èn Hoofdstuk XI (Koloniën) zonder
stemming aangenomen en is do Eer
ste Kamer op i
i uitoengegaan.
INKOMSTENBELASTING.
In de Memorie van Antwoord no
pens het wetsontwerp tot heffing van
een Inkomstenbelasting, zegt de Mi
nister van Financiën, dat de late in
diening van de nota's van wijzigingen
te wijten is aan de omstandigheid,
dat hij optrad te midden van allerlei
andere wachtende werkzaamheden,
welke hém geheel in beslag namen.
Wat het wetsontwerp-inkomstenbe
lasting en de daarop in de afdeelin-
gen gemaakte aanmerkingen aan
gaat, verklaart de Minister niet te
kunnen inzien, dat de samenwerking
tueschen de ambtenaren dor registra
tie en -die der directe belastingen
door het voorgoslelde moeilijker zou
worden. Integendeel zulten beide ca
tegorieën juist do noodzakelijkheid
der «amenwerkiiig ten deze moeten
inzien.
Uitvoerig verdedigt de Minister ver
der de opportuniteit van het belasten
van de registratie inet de aanslagen
van inkomsten uit vermogen.
Aan liet slo; van een uitvoe:
verdediging van de aanslagregeling in
één haml, zegt de Min., dat de functie
van de vermogensbelasting voortaan
een aanvulling zal zijn van de- inkom
stenbelasting. m a. w. een deel van de
inkomsten belasting zal zijn.
Ten aanzien van de navordering
zegt bij, dut weliswaar niet in cijfer:
is aan te duiden hoeveel de schatkist
door de preventieve werking daarvan
ie gebaat, maar dat de bedreiging der
viervoudige belasting wel afschrikken
moet. Deze te beperken tot het geval
van opzettelijke valsche aangifte, zou
do werking te zeer verzwakken. On
billijk is de bepaling in geenen dcele.
Ten opzichte van. het zwijgen der
Regeering over het "aanhangige wets
ontwerp tot heffing van opcenten op
de belasting op de naaml. vennoot
schappen ten behoeve van de gemeen
ten zegt de Memorie, dat in beginsel
het ontwerp tot heffing van belasting
van <le uitkeeringen van rechtsperso
nen ten behoeve van gemeenten wordt
gehandhaafd, doch anderzijds liet
w.o. tot-wijziging van de Gemeente
wet in zake de gemeentelijke finan
ciën ook niet liggen blijft.
Dc 'boogere opbrengst ten gevolge
van de w ijziging van art. 35 aan de
Gemeente uit te keeren te niet doen
lijk tncl 't oog op de behoefte van het
Rijk
Progressieve heffing, stijgend met
het percentage van het dividend,
wordt afgewezen op ferond van het
risico dal liet bezit van dergelijke
aandeden meebrengt.
Het bedrag van de belasting van
coöperatieve vercenigingen zal in
don regel niet zoo hoog zijn.
De Memorie verdedigt de belasting
van dc onroerende goederen naar de
verkoopwaarde. De tegenwoordige re
geling heeft ongelijkheid ten gevolge
en bijna steeds een te lage waarde
bepaling van het onroerend goed.
De Min. zegt voornemens tc zijn
eerlang eeu wetsontwerp in tc die
nen, waarbij ook tn aansluiting aan
de voorgedragen inkomstenbelasting
enkel© wijzigingen in de wet op de
'crmogenshelasling zullen worden
voorgesteld
Kinderaftrek toe te staan, ook voor
inkomens boven /5000, zou geen re-
dxjn van bestaan hebben, of zou zoo
groot moeten zijn, dat de opbrengst
der inkomstenbelasting te zeer zou
dalen.
Naar aanleiding van de opmerking,
maakt bij de verschillende artike
len, worden verschillende wijzigingen
ingebracht.
O a. dat de wet in werking treedt
I Mei 1915.
EEN KRANIGE VROUW.
Een dezer nachten had een inbre
ker G. uit Ensohedé zich door liet
u-brijzelen van een ruit en hel daar
na opschuiven van een raam toegang
verschaft tot de woning van den café
houder Arends in de gemeente Dene
kamp. Nadat hij een kast in een ka
mer had opengebroken en daaruit 'n
40 gulden had gestolen, begaf hij zich
naar de gelagkamer, om den inhoud
van een paar gcldbakjcs bij de reeds
gestolen som te voegen. Maar hier be-
icrkte hein vrouw Arends; zc sprong
it haar bed, greep een voorwerp cn
sloeg daarmee G. geheet onverwachts
op het hoofd, waardoor deze tegen
den grond viel. Hij trachtte door het
opgeschoven raam te ontvluchten,
inaarhij had buiten de waardin
gerekend. Tijdens zijn pogingen, om
zicli onder het raam door naar builen
te werken, vatte de kranige vrouw
zijn beenen zoodanig vast, dat dc in
breken aun ontkomen niet behoefde te
denken. Op haar hulpgeroep ver
scheen daarop haar man en haar zoon
beiden hadden in hun slaap van al
voorgevallene nog niets gemerkt
en nu werd de inbreker aan han
den en voeten gebonden en zoo aan
den inmiddels gewaurschuwdcn ge
meente-veldwachter overgeleverd, die
achter slot bracht te Almelo.
MOLEN AFGEBRAND,
c Ilovelte is afgebrand de stoom-
windkorenmolen van den heer Van
der Vegt. Een grooie voorraad graan
ging verloren. De oorzaak is niet be
kend. Verzekering dekt de schade.
BRUTALE ROOVERS.
Vrijdagmiddag vervoegden zich bij
een juffrouw in de le Jan Steenstraat
te Amsterdam twee personen, die ver
klaarden gemeente-werklieden te zijn
cn de waterleiding te moeten nazien.
Terwijl een hunner haar aan den
praat hield, was de ander naar de
achterkamer gegaan. Toen de vrouw
zich naar die kamer wilde begeven,
omdat de man daar zoo tang bleef,
werd zij door den persoon, die haar
aan den praat bad gehouden, ge
dreigd met een mes. Even later ver
trokken beide mannen. Ifet bleek, dat
het linnengoed, dat in een ongesloten
kastje bad gelegen, over den vloer
verspreid lag. Echter werd niets ver
mist.
GRIEVEN TEGEN DE NED. 1IEIDE
MAATSCHAPPIJ.
Men meldt ons uit Amsterdam:
Door de Vereeniging van Ned. Zoet-
watervischhandelaren werd alhier
een vergadering gehouden in overleg
inel de Vereeniging van fabrikanten
van en bandelaars in kunstmeststof
fen en voedeivstoffen, de Verocnlging
van Ned. Zaaizaadhandelaren oii de
Ned. Vereeniging van Ijzerhandel*
Het doel dezer vereenigiug was het
-ï'-r aan to vullen van de grieven,
elke er tegen de Ned. Heide-Maat-
schappij bestaan, tot welk doel ullc
handelaren in Nederland, die concur
rentie van de Ned. Heide Maatschap
pij ondervinden, waren opgeroepen.
De vergadering werd ingeleid door
den lieer E. H. B. Kortenoever, secre
taris der vereeniging.
Tegenwoordig waren de admini
strateur-chef der afdeeling Nijverheid
van het departement van Landbouw,
itlel en Nijverheid, mr, J. W.
Smicll, verschillende leden der Twee
de Kamer en de inspecteur v. d. Os-
sieberg.
De inleider verheugt zich over de
groote opkomst en heet de aanwezi
gen welkom.
Spr. doet vervolgens mededceling
an een aantal ingekomen stukken,
waaronder een telegram van eenige
aardappelmeelfabrikanten, waarin
dezen hun sympathie voor de actie
der vereeniging uitspraken; dergelij
ke adhesie-betuigingen waren inge
komen van de Tuïnliedenverceniging
cn dc Vereeniging van Rentmeesters.
Dc Bond van Nederlandsche Archi
tecten en de Ned." Aannemersbond
meenden zich nog niet bij de actie te
kunnen aansluiten, daar de enquetcs
door deze vereenigingen over <le
kwestie der Ned. Jteido Mij. nog niet
tot een resultaat waren gekomen. De
inleider geeft daarop liet woord aan
den heer Verbeek, voorzitter der Ned.
vereeniging van IJzerhandelareu. be
heer Verbeek herinnert aan ten
conflict der vereeniging met de Ned.
Heide Mij., dat thans echter opgelost
is, doordat de maatschappij er toe
kon worden gebracht de ijzerwaren
door haar bij groote hoeveelheden en
tegen lagere prijzen gekocht, voort
aan niet meer beneden den gebrui-
kelijkcn verkoopsprijs aan particu
lieren te leveren.
Vervolgens zette de heer G. Bleu-
mcr namens de vereeniging van fa
brikanten van en handelaars in kunst
metsstoffen cn voeclerstoffen en de
Vereeniging van Ned. /.aaizaadlmn-
delaren de grieven uiteen, welke
béide vereenigingen meenden te riioe-
ten aanvoeren tegen do Heide Maat
schappij, wegens het afleveren van
zaden, kunstmest- en voederstoffen,
tegen prijzen lager dan de gebruike
lijke, aan particulieren.
Nadat enkel© sprekers het woord
gevoerd hadden over de grieven, die
zij hadden, concludeerde de voorzit
ter
Do Ned. Heidemaatschappij is een
vereeniging met een zedelijk doel:
lieide-ontginn ing en veredeling ea
verbetering vail den ischstand.
doel kan zij behartigen door het
aanstellen van adviseurs en het kwee
ken van deskundig personeel. Voor
dit doel krijgt zij subsidie en d
tributie haror leden. Ieder zal belang
stelling voor dit doel hebben. Muar zij
mag het rijkssubsidie eu de contribu
te der leden niet aanwenden om ka
pitaal te kweeken'en den particulie
ren handelaars concurrentie aan
doen. Dan streeft zij haar doel vc
bij.
Spreker wees or verder op, dat deze
vergadering het begin moet zijn voor
een scherpe actie tegen de N'ed. Heide
maatschappij en dat bij de beweging
ook betrokken moeten worden de tuin
bouwers, de aannemers en de archi
tecten. Do hooge beschermers van de
Heidemaatschappij en het bestuur van
gonoemd lichaam moeten welen wat
er gebeurt. ^Applaus).
Benige Tweede-Kamerleden woonden
de vergadering bij, omdat zij meen
den, dat do directie der Heide-Maat-
schappij ook uitgenoodigd was. Zij
voi klaarden lo zullen blijven, mils
men uit hun blijven niet zou opmaken,
dut zij met het protest instemden.
Do voorzitter antwoordde, dat liet
de bedoeling is, ©eist een grieven-
dossier tegen de Hcide-Maatschappij
te verzamelen. Eerst daarna zul de
Ned Heiue-Maatschappij het woord
krijgen.
In een huishoudelijke vergadering
werd eor. program van actio opge
maakt.
VICE-ADMIRAAL TYDEMAN
is Zaterdagavond naar Indic afge
reisd in verband mei de plannen voor
do maritieme verdediging van lndië.
HOOG WATER.
Uit Maastricht
Do Maas Is m 24 uur slechts 13 c.M.
getallen en staat 2.91 M. of 44.94 bo
ven N.A.P. Ofschoon in Frankrijk de
Maas nog wast, zijn er uit België nog
geen verontrustende telegrammen.
Uit Nijmegen:
IJ Waal voor Nijmegen is Zaterdag
9 1,2 c.M. gevallen.
Uil Gulemborg
Gelukkig is liet water van de Trok
beginnen tc vallen en wel 3 c.M.
INGEZOND EN M ED ED HELING EN
A 30 Cts. per regel.
Zwakke Gezondheid
kan niet worden hersteld door het ge-
biuik vau opwekkende of prikkelende
middelen. SCOTTS Emulsion geeft
hernieuwde kracht, vitaliteit en gezond
heid, omdat elk deel van het lichaam er
door verstel kt wordt. Op eiken leeftijd is
(van Levertraan)
de beste voor volwassenen
cn kinderen. Weigert na
maaksels, welke teleur
stelling en wanhoop geven.
KoloniSa
staande kwaal nu niet worden gevon
den.
In onderwijzerskringen is men zeer
nieuwsgierig naar den afloop der be
noemingechter, de moesten ver
wachten dat een benoeming van den
hoor Pccrlkamp met behulp van de
socialistisch© meerderheid ve
kerd is.
lutusschcn hebben de verwikkelin
gen aanleiding gegeven tot een schei-
po briefwisseling tusschcn D. en XV
en het betrokken schoolhoofd.
De heer Peerlknmp i? hoofdbe
stuurslid van den Neda Bond van
Onderwijzors.
Do Telegraaf meüdt:
Naair aanleiding van bovenstaand
relaas machtigt ons de burgemeester
van Zaandam, de lieer K. ter Laan, te
verklaren: „dat hef geboete stuk van
het Algemeen Handelsblad een zeer
leugenachtige vocrslo'Iing omtrent hot
gebeurde geeft
Ook do lieer Duijs, de wethouder, tot
wien we ons om inlichtingen wend
den, noemde hef. artikel uit het Han
delsblad „.lotte'nlijtc geheel gelogen en
eenvoudig betachdijk.
INGEZONDEN
Van i'igeronden stukken, geplaatst of
•net geplaatst, wordt do fcopio den inionder
met teruggegeven.
Voor den inhoud deier rubriek stelt de
Redactie sioh niet aansprakelijk.
DE ZAAK-DILLON.
>o Rand van Justitie heeft (zooals
reeds ln 't kort meldden) uit-
auk gedaan in de zaak tegen bckl.
on Dillon Corneck, beheerder der
onderneming Soegci, gelegen in den
Rïbuw-archipe!, wegens het opsluiten
der Javaancch© 'Contractkoelies Amat
II en Karto, respeclicvolijk zes cn ze-
tien dagen.
e Raad achtte zijn schuld aan het
delict onwettige vrijbeidsbero'oving
vettig en overtuigend bewezen en
ei oordeelde den bekl. met inachtne-
uing van verzachtende omstandighe-
cii tót zes maanden gevangenisstraf
aider aftrek van vier maanden pre-
entief zoodat bekl nog twee maan-
ten Mraf heelt 1e ondergaan ca in
de kosten vaft het geding.
Pers-Overzicht
EEN BENOKMINGS-QLAESÏ1E TE
ZAANDAM.
't A 1 g. II a ii dol s bl a d beweert,
dat „in Zaandam den hialslen tijd
mot benoemingen, sjwcinul voor Jiet
onderwijs, zeer zonderling wordt om
gesprongen."
Een geval wordt gonoemd.
liet hoofd der m. u. I. o.-school had
een „bericht" gegeven omtrent de
personen, die z. voor do benoeming
tot onderwijzer aan zijn school
aanmerking moesten komen. Vroeger
•werd meestal dit „bericht"
voordracht overgenomen.
Thans niel. De wethouder van
derwijs, do hoer Duys, verzocht
schoolhoofd een proefles bij t© wonen
van den heer P. K. Peerlkamp,
Middelburg Het sclioolhoofd deed dit,
maar hij meelid© geen wijziging te
morton brengen in zijn aanbeveling.
Wel erkende hij, dat de inlichtingen,
di© hem over den heer Pocrlkamp go-
geven waren, liet-plaatsen van zij;
op de voordracht rechtvaardig
den.
Ia het „Hbld." wel ingelicht, dan
he-ett de arroudissemonts-scboolopzic-
ner bij dezen stand van zaken nog
getracht een oplossing te vinden,
door voor te stellen het door den
hoofdonderwijzer aanbevolen drietal
te handhaven en den naam van den
he?er Peerlkiuiip aan de voordracht
toe te voegen.
Ten stadhui ze Beeft men dit echter
niet gedaan. Een van de door het
schoolhoofd aanbevolen Sollicitanten
is van de voordracht weggelaten
daarvoor in de plaats is de iiauin
den heer Peerlkamp geplaatst. Bo
vendien is de voordracht voor
eerst ulpluibcUsah opgemaakt, in te-,
genstelling met vroeger, toen de aan
bevelingen :;ltijd naar rangorde
schiedden.
Een bijkomende omstandigheid
werpt nog een zondei linger licht op
de voordracht. De hoer Peerlkamp
werd namelijk eerst door den gemeen
te-geneeskundig© afgekeurd. De sol)'
citant beweerd© echter, niet een be
roep op zijn huisdokter, dat hom niets
mankeerde en, niettegenstaande de
verordening geen herkeuring kent,
werd d© heer Peerlkamp opnieuw on
derzocht, met het gevolg, dat de
symptomen van de al dan niet be-
Geachte Heer IIoofd-Redacteur
van Haarlem's Dagblad!
In uw nummer van 9 Maait jl. 2de
blad komt voor een ingezonden stok
van den heer Directeur van het G<>-
mcente-gasbedrijf te Haarlem en wel
naar aanleiding van uitlatingen van
leden van don Gemeenteraad van Bloe-
mendaal in de openbare vergadering
van dat college over de hoedanigheid
van het gas uit do ITaarlenuche gas
fabriek.
Op de bedoelde Raadsvergadering
was ik als toehoorder, getuige van dié
uitlatingen.
Hoewel kras kwamen zij mij toen
voor te zijn: waar en gemotiveerd, en
na de lectuur van het bovengenoemde
ingezonden stuk bon ik niet van mee-
nlng veranderd
at mij geachte Heer Redacteur u
zeggen, dat liet Raadslid spie
kende zooals hij deed, alles voor heeft
om in zijn betoog te betrachten: kalm
te, duidelijkheid en stipte waarheid.
Wanneer u mij nu vraagt is het de
schuld, van den Directeur dat men in
Haarlem zoo dr nkt en spreekt over het
gas als een der geachte Raadsleden
zich uitliet, dan ben ik direct bereid
hierop met neen tc antwoorden.
Een fatale omstandigheid, welke
niet ie outloopen schijnt te z jn, want
anders had men toch het middel moe
ten vinden is te Haarlem en elders,
de schuldige
Hel gas is niet slecht, do omstandig
heden kunne:-, maken dal het slecht
inctionneert.
Het publiek weet dit niet en noemt
liet gas slecht, het richt zich naar het
snllaat dat het ziet.
Ik wil trachter ecu en ander tc illu-
Vnoi-ceist wil ik u inededoelen, dat
een tijd was, dat Ik op elk verlich
ting--gebied wat experimenteerde.
Wetende dat op <111 gebied, heel wat
te verbeferen viel, trok al hel nieuwe
mij aan als do vlam de mug.
Nu dan! Het is heel wat jaren g©
den, dat ik kernis kreeg dat er in
een Gemeente in Gelderland een wa
sfabriek bestond,
gis ik mij niet, dan was dat de
ewste in ons land.
Natuurlijk moest ik die fabriek een
bezoek brengen.
oud er meer dan mij was a an ge -
eu wel: een watergasfobriek in
combinatie met een petröleumgu-s in
stallatie.
e zaak was toevertrouwd aan een
laiian. maai welk een? één dien
<le schranderheid en do wilskracht uit
3 oogen blonk.
Op mijn vraag: waar de mongka-
er was om watergas en petroleum-
is innig te vermengen, keelt hij n>
an met oogen, waarin de vraag lag:
hoe heb ik het r.u? ik kon bij het heen
gaan dien man geen goed succes vven-
echen.
Het was niet moeilijk tc denken dat
it miscligas-gccarbureeid walergas
zou blijken tc worden in i s g a s.
Nu verloop van zekeren tijd ontving
ik de tijding: dat do petroleumgasin-
stallatie was stopgezet, want gecom
bineerd ging het niet meer.
Nu l>egon mij het watergas te inte-
resseeren.
Bij een yolgena bezoek bespraken
wij een methode waarop ik tc Haar
lem zoo nu cn dan zou ontvangen 15C
Liter watergas, hetwelk ik kon over-
■ten in een kleinen huisJioudelij
ken gashouder.
De kuip dopt nu dienst als water
vat
Dat gas gaf met een daarvoor ge-
sclukten brander cn gloeikousje een
ditig licht, veel intensiever, c-n
veel mooier van kleur dan hel licht
verkregen met steenkoolg-as in ver
eeniging met ©en kousje.
Dat laatste licht was door zijn
eigenaardige kleur allesbehalve ge
schikt om <le kleurige kleedij onzer
dames tot haar recht te doen komen.
Weer na verloop van ©enigen tijd een
bezoek aan de watergasfabriek
brengende, moest ik ervaren dat ook
de watergasinstöHatic was slop ge
zet.
Wat toch had er plaats gehad?
De gasbuizen waren total verstopt,
zoo zelfs, dat ik bij het openen van
een gaskraan met vollen clruk op de
kraan moest ervaren, dat er geen gas
meer. werd doorgelaten.
Het watergas had met het ijzer van
dc gasbuizen een scheikundige ver
binding aangegaan in den vorm van
een fijn poeder, dat zich ih de gaslei-
leiding had vastgezet en deze totaal
verstopte.
llad ik nu op dien dag uit den gas
houder gas omvangen dan was èn dc
lichtsterkte èn dc intensieve kleur
even mooi geweest als bij dc voor
gaande gevallen.
Het gas zou blijken goed te zijn ge
weest, doch de omstandigheden wa
ren oorzaak dat alle gasgebruikens
in een gemeente in Gelderland steen
en been klaagden over het huns in
ziens slechte gas.
De eerste watergasinslallatie was
geworden een volkomen debacle. Zoo
'langzamerhand begon men van vet©
kanten zich met het watergas le be
moeien.
Ik heminner mij nog een bezoek
aan dc wntergksinetaflatie in het se
minarium te Katwijk Nooit Z3g ik
mooier gasgloeilicht. De vlamtempra-
tuur daar was beduidend hooger dan
het gas waarmede is had geëxperi
menteerd.
liet walergas beloofde zooveel voor.
deelen, welke op te sommen het be
stek van dit betoog ver te builen zou
gaan, dat elke groote gemeente in
verzoeking kwam haar siicnkoolgus
in combinatie te brongen met waler
gas of watergas op de ccn of andero
wijze te carbureoren, maar nu beter
zaakkundig gemengd dan jn de be
doelde gasfabriek m een gemeente in
Gelderland.
I-Iet voordeel was een voor het oog
mooier licht, dan tc verkrijgen was
met enkel steeukoolgas.
De nadeden waren:'
eer. veel lager calorisch of warmte-
gevend effect, dan met stc-enkoólgaS
werd geleverd, en
dc kans dat het watergas in het
mengsel op den duur aanleiding kon
iveu tot het verstoppen: van gasbui-
Nu komt het mij voor, dat daar
waar in Haarlem geklaagd wordt
over de élcchte werking, van het gas,
d© buizen beginnen tc verstoppen,
waardoor de druk in de buizen be-
:rijk zal verminderen, hetgeen
natuurlijk terugwerkt op verlichting
en verwarming.
Ik geloof niet, dat iemand het recht
heeft om de juistheid van do gege
vens van den gasdirecteur, daar waar
hij spreekt in het ingezonden stuk
over calorische waarde, in twijfel te
trekken.
liet zou dus geen nut hebben orn
gebruik te maken van de groote vrij
gevigheid om aan hel.gemeente la-
i te contro-
icn dat
boratorium die f
leereri.
Ik wil ook gaar
de verlichting met porslampi u op do
Oude Gracht schitterend is.
Als ik weer eens uit mag, kom ik
eens kijken.
Daar waar echter sprake is van do
goed verzorgde openbare verlichting
moet ik echter zeggen, dat or groot
crschil bestaat van appreciatie tus
schcn den directeur cn mij, want ik
heb mij vaak geërgerd bij bel ziet
dc vuile bruine liut aan den ko[
gloeikousjes bij dc gewone straat
lantaarns.
Of behooren die 6oms tot de ge
schiedenis?
Uit het vorenstaande kunnen da
olgcnde conclusion getrokken wor
den:
a Dc gasdirecteur levert een meng-
is waarvan de calorische waard©
overeenkomt met die, welke na be
hoorlijke studie en onderzoek d>ior de
Vereeniging van II.II. Gasdirccteu-
•II liet meest in overeenstemming
wordt geacht met het menggas van
den tegenwoordige» tijd.
b. Dat mengsel kan aanleiding ge
en tol vermeerdering van druk in
de gasleiding door gasdirecteuren
niet te voorkomen.
c. Door dit laatste hebben gasver-
bruikers in Haarlem recht van kla
gen, recht tot het .spreken zooals zij
deden legen het raadslid, dat het'zicu
ten plicht rekende, in de raadsverga
dering ie spreken zooals hij deed.
Daar dc gasdirecteur te Haurlc-m da
klagers niet schijnt te kunnen berei-
keu zou ik do geachte Redactie van
„Haarlems Dagblad" willen voor
stellen de klagers op de een of ande
re manier jn de gelegenheid te stellen
hunne klachten oj> uw bureau in te
leveren, een werkje dat specifiek bij
u thuis hoort.
U zorgt wol voor de doorzending (l)
Op deze wijze zou het goat hte Bloe-
mciulaaGche Raadslid dat een on
derzoek instelde en dat onderzoek gaf
zooals hij het vond, zich nuttig heb
ben gemaakt voor velen in Haarlem.
Ik voor mij zie den tijd aankomen
•dut' de Vereeniging van Gasdirecteu-
roii zal hebben tc onderzoeken, op
welke wijze de calorische waarde van
liet gas belangrijk zal kunnen worden
verhoogd.
Als straks dc 1 2 'Wattlamp voor
huiselijk gebruik in den handel zal
zijn, zal niemand er meer aan den
ken tnn gus voor verlichung te ge
bruiken,
De gasfabrikanten zullen dan heb
ben te leveren gas voor verwannen,
voor koken, bakken, braden, motor-
doeleinden, enz., enz., en daardoor
een afzetgebied kunnen "verkrijgen
zoo groot als nooit te voren, met een
gelijkmatigheid van afzt-t zooals
nooit gedacht.
En uls de geachte Redactie mij
vraagt tot hoe hoog liet calorisch ef
fect per kubieke meter dan wel zou
moeten worden opgevoerd? dan roep
fk de meest onpartijdige getuige op
om van antwoord te dienen.
Voor ui ij ligt BcrnojnllVï vademe
cum, 5de druk.
Op bladzijde 536 vinden we dc
warmte eenheid is calorie per kilo
gram lichtgas gesteld op II580 calo-
riön, on op bldz. 78 het gewicht van
ccn kubieke meter lichtgas in mini
mum 500 gram cn in maximum 600
gram.
In het eerste geval heeft een kub.
meter lichtgas 5<90 caloricn, en in t
tweede g'-val 6958 caloricn.
Het laatste geval aannemende en
afrondende, wordt dit 7000 cal. En
voor het geval dut dit gus niet droog
gemeten is geworden, zou dit gelat
wel'opgevoerd kunuen worden tol
7200 ca!
1/2 Wattlampvoor- huiselijk ge
bruik voor verlichting, cn do kub.
meter gas met 7200 caloricn. dat zou
zijnl
Haarlem of Heemstede zou ons
Bloemendalers kunnen leveren gas
mot een calorische waarde van laat
ons zeggen ruim 5000 calorlön, eu
als wij het zelf mauktcn zouden wo
een gassoort kunnen bekomen van
7200 caloriën.
Is het wonder dat er veel Bloemen
dalers zijn, die het laatet© kiezen?
Wij toch hebben geen gas noodig
voor verlichting.
(1) Er bestaat een speciaal klach
tenbureau, waar de mcnschen hunne
bezwaren kunnen aanbrengen; ons
redacliebureau behoeft daarvoor dus
geen dienst te doen.
REDACTIE.
