Sutton Busui
Voor Eer en Recht.
TWEEDE BLAD
Dinsdag 19 Hei 1914
OM ONS HEEN
Ergens.in een hoekje, ik weet niet
■neer waar, hob ik gelezen, dat er een
lijd was, toen de menschen ternau
wernood wisten waar Nunspeet lag
triomfantelijk voegt de schrijver er
bij, dat dit nu zoo niet meer is. Ik wil
het wel gelooven. Op allerlei manie
ren, met diverse reclame, wordt ons
verzocht en aangeraden„Bouwt te
Nunspeet', want do wenschen van'
wie zich op het Velmvsohe dorp bezig-;
houden met vreemdelingenverkeer,
gaan verder, dan alleen dagjosmen-
schen of pensiongasten naar do plaats
te lokken. Ze moeten er blijven wo
nen, ziedaar het ideaal, één, dat niet
onder sloeten of banken wordt gesto
ken, want het giclsjo van Nunspeet
gaat uit van hot kantoor voor vaste
goederen van de maatschappij .,De
Vetuwe', die bereid is naar den zin
en do voorschriften van aspirant-
bewoners te bouwen, mits dezen zich
verbinden liet huis voor vijf jaar te
huren. Het kan niet gemakkelijker cn
aanlokkelijker, en als de huurder na
den afgesproken termijn elders zijn
tenten wil gaan opslaan, wat nood
Zijn woning wordt dan weer te huur
gezet en het kan zelfs zijn, dat hij er
zijn meubeltjes achterlaat, want wor
verschillende landhuizen prijkt een
bord met het opschrift„Gemeubi
leerd te huur".
In het gidsje van Nunspeet, dat ik
zooeven noomde, wordt van andere
mooie plaatsen gevraagd, of die ook
een spoorwegverbinding hebben, als
Nunspeet, en zeker, verschillende
treinen, die er stoppen, beslaan uit
aardige, sierlijk© wagentjes. Maar
het lijkt mij toch een bezwaar, voor
Nunspeet, dat wie er gaan of komen
wil. van Amersfoort af onverbiddelijk
tot een uur boemelcns veroordeeld is.
Behalve Nunspeet doet hij minstons
vijf stations aan. Mannen van zaken,
die in Nunspeet wonen, moeten dus
hun ziel in lijdzaamheid bezitten, bij
de gedachte, dat een sncltreintje hen
gemakkelijk in een half uur tüd nair
Amersfoort zou kunnen brengen. Als
de' Staatsspoor werkelijk ernst maakt
met het aanbevelen van Nunspeet als
buitenverblijf, zal zij onafwijsbaar
een snelle verbinding mot Amersfoort
cn Utrecht moeten maken. Pogingen
daartoe, in Nunspeet gedaan, hebben
tot dusver geen succes gehad do af
wijzende beschikking ligt aan onze
spoorwegmaatschappijen nu eenmaal
in do pen bestorven.
Intusschen bekommert, wie
maal in dit plaatsje van de Vale Ouwe
is aangeland, zich niet voortdurend
om do vraag, hoe hij er het snelste
weg zal komen, daar het zoo aardig
is, om er en poosje te blijven. Voor
eerst om de eigonaardige bevolking,
starre, stoere, strenge landbouwers
en daglooncrs, gekleed in het zwarte
pak van den ernst, waarop alleen do
jonge meisjes met wat kleurigltcid
een uitzondering maken. Mooi is hot
ccstuum dus niet, van de vrouwen
niet, die zwaarlijvig worden van de
lallooze rokken, en van do mannen
niet, wier stijve buizen staan in de
vouwen, waarin ze eiken Zondag weer
in do kist worden weggelegd, wie
weet hoeveel jaren lang, want dit zijn
geen pakjes, die eens per jaar door
een ander worden opgevolgd, maar
degelijke kleeren, misschien wel voor
een heel menschenlevcn lang.
Do duglooners op do Vcluwe trek
ken, als er in Nunspeet niets te ver
dienen valt, overal heen om hun kost
je op te halen, maar zij geven niet den
indruk, of zij er levendiger van
Worden: 'er is in hun optreden Iets
zwijgends en stils, van mensohen, oio
leven onder verre horizonten, en soms
minuten ver geen buren hebben. Po
dag, waarop te elkander zonder fout
ontmoeten, is de Zondag, waarop
ledereen naar de kerk gaat, van
morgens tien tot hajf twaalf, om zich
vervolgens naar huis to haasten,
soms een uur gaans ver, en tegen
twee uur terug te zijn voor de middag-
kerk. Soms is er ook markt op een
platgetrapt stuk welland, waar
koeien, manufacturen, kaas, varkons.
snoeperijen, eieren en andere artike
len verhandeld worden. Do trots van
dezer markten was een paard,
dat triomfantelijk door den verkoopm
aan den teugel werd rondgeleid, een
groot paard, een kolossaal paard, een
paard als een toren, waarvoor jo als
stedeling maar liefst op zij week. Ik
hoop, dat de eigenaar er zaken mee
heeft gedaan, maar het zal me niet
verwonderen, wanneer hij van het
merkwaardige dier met zekeren wee
moed afscheid gonomen heeft. In één
opzicht zijn de Nunspee ten aren mo
dern, dat zij de voordeeion van de
fiets op hun grintwegen Kobben' inge
zien. Jong en oud peddelt daar met
middelsoort over de heide, en al moet
in den herfst wel evenwichts- en
stuurmanskunst noodig wezen, thans,
in het droge voorjaar, zijn straten en
egen voor het stalen paard buiten
gewoon geschikt
Pensiongasten, die er van houden,
zich veel te verplaatsen, en niet altijd
hun toevlucht, willen nemen tot den
stalhouder, hoe keurig hij ook zijn
spulletjes onderhoudt, doen verstan
dig door eveneens de fiets mee te
brengen, omdat de afstanden tot de
naastbijgelegen plaatsen nagenoeg al
leen in kilometers worden geteld. Wel
is do weg over de heide wijd, van
Nunspeet naar Apeldoorn is 26 K.M.,
van Nunspeet naar Harderwijk 12.5,
tot het Uddelermeer, wel beroemd uit
den tijd vr«n den schaapherder, 15.6,
tot Staverden 20.5, tot Lcuvonum 22.8.
maar de tochten moeten do moeite
loonen, in Staverden slaat het prach
tige kasteel van dien naam, dat het
eigendom is v an den vroegereiï burge
meester van Rotterdam, Mr. s'Jacob.
Iloe men in het land gejuicht hooft,
toen de Leuvenumsche bossdben van
do bijl waren gered, ligt ons nog
versch in liet geheugen, en namen als
Ermcloo, Putten, Gnrdcren, hebben
een klank van uitgestrekte hossel)en
en eigenaardig natuurschoon. Maai
de steden zijn ver, zelfs Zwolle, dat
nog niet eens een groote is. Wie naar
Nunspeet gaat, moet wel bedenken,
dat hij 's avonds met de kippen op
stok moet, in elk geval met die trage
kippen, welke om tien uur ter 1-usle
plegen te gaan'. Dat is het officiëele
uur, en waarom zou men ook langer
wakker blijven Zon en dennenlucht
maken slaperig, en afleiding is er
's avonds niet, zelfs heeft Nunspeet, o
hedendaagseh wonder, geen liioscoop-
lokaal
Gelegenheid tot wandelen is er ook
in den naasten omtrek genoog. Prach
tig is vooral de weg naai- Elspect, een
witte baan tusschen donkere bos-
sehen. Juist voor ons, Hollanders, die
meer aan loofbeomen zijn gewend,
aan eik en iep en linde, heeft het den
nenbosch iets pikants door zijn geur
en iels geheimzinnigs door zijn vc
vooral omdat het terrein bijna overal
golvend is en daardoor niet toelaat,
dat de wandelaar ver voor zicli uit-
ziet.
Wat men er maai- weinig vindt is
water. De vijver, waarnaar met tal
van handwijzers wordt verwezen, is
misschien natuurlijk, maar doet, met
zijn recht-afgestoken kanten, meer,
aan een gegraven waterkom denken.
En. to oil is uit één van do aardigste
plekjes in het aan mooie punten
rijk© dorp. Als de zon er op het zand
schijnt en de wind niet te koel waait
in de gewoonlijk zoo ven-aderlijke
Aprilmaand, was Jiet een genot, een
gemakkelijk plekje tegeoi den heuvel
rand te zoeken en daar olie spieren
te strekken in opperste rust. Wie een
uitzicht wou hebben over den om
trek, kon den houten toren beklim
men, en om zich heen kijkoii met eeu
verrekijker van den wachter naai- El-
burg, Oldebroek en in do richting van
lilapoet en Harderwijk.
Als ©r geen trein floot en geen dof
gedreun in de verte verkondigde, dat
er schietoefeningen werden gehou
den in liet kamp te Oldebroek, was
het in do bossohen doodstil, zoo stil
als wij in het dichtbevolkte Holland
haast niet kennen, zoo stil, dat liet
alleen werd geëvenaard door do rust
op een eiland zooals Texel. Zelfs vogc-
len&temnien worden in do dennenbos-
schen niot gehoord. Menschcn, die
overwerkt zijn en aan hun zenuwen
rust willen gunnen van al do stads
geluiden. die z© tot overprikkeiing
hebben gebracht, vinden in dezo
streek wel een passend verblijf.
Gelegenheid tot onderkomen is er
genoeg. Het woord Pension prijkt er
op menige kloeke villa, ook op vele
kleine huisjes, waarvan men nu juist
niet denken zou, dat ze buitengewoon
geschikt zijn voor het ontvangen van
gasten, maar de kroon spant hot
.Hotel Nunspeet" van den heer Itt-
mann, modern ingericht als het is,
met eigen waterleiding, electiisch
licht, frissohe slaapkamers, die er
door do goede zorgen van do huis
vrouw keurig uitzien, een Binken
tuin en een gezellige conversatiek i-
mor met serre. De kost was er kou-
,g, al doet iemand, die op dieet ge
steld is, aan de keuken weinig eer,
on zelfs de hond van het hotel wei kt©
tot de gezelligheid mee, omdat hij,
zoodra er gasten waren, den baas en
do vrouw verwaarloosde en zich bij
de gasten aansloot.
Hoe dikwijls hebben wij niet met
„Leo' een wandeling gemaakt dom-
bosechen en over heuvels, waarbij <1©
oenige zorg was, dat hij, bij het krui-
van den spoorweg, (want hekken
zijn hier langs de spoorbaan niet)
geen ongeluk krijgen zou.
J. C. P.
Buitenlandscli Overzicht
Os BalkartvuSkaan
Dit Albanië,
De correspondent van het „Berl.
Tagebl." te Rome heeft een onderhoud
gehad met den Albaneeschen cei'sle-
minister, Turkhan-pasja, die na een
bezoek te Rome, naar Weencn vol
trok, en die vandaar ook n©g Ber
lijn en Petersburg, later ook Parijs en
Londen zal bezoeken, om de toestan
den in het nieuwe vorstendom te be
spreken.
De correspondent vroeg den minis
ter-president of de toestand in Alba
nië nu werkelijk zoo gecompliceerd cn
zoo ernstig is, als werd beweerd.
Meent ge dan, vroeg de minister,
dat ik Albanië zou hebben verlaten,
er bij ons anarchie lieerschtc. In
dien c-r niet de quaestie van Epirus
as, die onze geheele aandacht in bc
ag r.ccmt, dan zouden wij ons ree-'e
..a aan een reorganisatie van het
land kunnen wijden, dat, wcost hier
van overtuigd, economisch zich zal
ontwikkelen en den buitenlandschcn
kapitalisten een -goede markt zal bie
den. Echter vooreerst hebben we nog
een groote zorg, dat is Epirus. Voor-
loopig heerscht hier vrijwel rust, in
afwachting van den loop der onder
handelingen. Öp de vraag of Albamé
aan de Epiroten privileges zou toe
slaan of zelfs autonomie zeu vcriec-
nen, antwoordde Turkhan pasja be
slist: Nec-n, daarvan is geen sprake 1
Zij zullen zich met administratieve
tegemoetkomingen voor school en
kerk moeten vergenoegen.
Zult ge de Epiroten in de gend;
merie opnemen, was de volgende
vraag.
Turkhan-pasja antwoordde: Er zul
len voor ons geen Epiroten meer zijn,
sk-chts bewoners van de ons door de
Londeneehe conferentie toegewezen
provinciën, dus Albaneesche staats
burgers, onverschillig van welken
godsdienst. Woest overigens over
tuigd, dat wij bij de keuze van onze
gendarmerie zeer voorzichtig zijn cn
geen bandieten, zooals de leden dor
Heilige Bataljons zullen opnemen.
Wal die heilige bataljons gedaan heb
ben, daarvan weten de Albancezen
mee te spreken.
Zijn, vroeg de correspondent, die
berichten over de gruwelen in Epirus
niet overdreven? Uit Athene immers
worden ze tegengesproken.
De minister antwoorddeEr is geen
woord in de berichten onjuist. Ja, cr
is nog veel erger huisgehouden, dan
bekend is. Men heeft in een enkele
kerk, niet 250, maar zelfs 260 ver-
minJcto lijken gevonden, van Alba-
neasche Mohammedanen, vrouwen
en kinderen, die geworgd, (gemarteld,
verbrand, gekruisigd zijn. Dat is alles
besliste gruwelijke waarheid, die door
do Nederlandschc officieren woord
voor woord wordt bevestigd.
Is koning Wilhelm populair?
Zqj liever eerst nog voret, want
do kroning tot koning heeft nog niet
plaats gehad. De vorst is niet alleen
gezien, hij is zeer populair, en de
voretin wordt als het ware op de han
den gedragen.
En Essad-pasja? Men hoort over
hern rare noten kraken?
Turkhan-pasja - Dat zijn laste
ringen van zijn vijanden. De vorst
kan hem volkomen vertrouwen.
En wat verwacht ge van den ar
beid der internationale commissie?
Wij hopen, dat ze onze voorstel
len zal bekrachtigen, die in overeen-
lemming zijn met do eenheid, de on-
ifhankelijkheid en de waardigheid
an Albanië. Op den grondslag van
deze voorstellen zal, hopen we, de
commissie onderhandelen en beslis
sen, onze eenige wensch is met al
ohzo buren in vrede te leven.
Meent gij, dat Griekenland, dat
Venizelos in het bijzonder dezen
wensch zal ondersteunen?
Turkhanrpasja, zegt de correspon
dent, antwoordde niet, maar over zijn
sluw gelaat gleed een glimlach, zoo
Oosteivscii aceptiscn, als ik nog slechts
eenmaal gezion licb bij een anderen
staatsman, n.J. bij zijn excellentie
Venizelos, voor liet begin van den i
Balkan-oorlog.
Nader wordt geseind
Tusschen dc internationale com
missie en de vertegenwoordigers der
oorloopige regeering van Epii-us is
op alle punten overeenstemming ver
kregen.
Het protocol dat geteekend is bevat
Ie volgende bejiaongenDe gendar
merie zal plaatselijk zijn en mag geen
dienst <loen buiten Epirus, behalvo in
gevallen van „force majeure' door de
Commissie van Controle vast te stel
len.
Aan de bevolking wordt volledige
rij beid van godsdienst verleend.
Dc Grieksche en de Albaneesche
taal zullen 111 drie klassen van de la
gere school worden onderwezen. Het
'Jrieksch zal de taal zijn van hei be
duur en de rechtbank. In de corres-
jiondentie met de centrale rogcermg
te Durazzo zal de Albaneesche taal
worden gebruikt.
Twee districten, Goryiza en Argy-
rocastro, zullen worden bestuurd door
christen-gouverneurs, benoemd door
de Albaneesche regeering.
Twee raden van bestuur zullen vol
gens het algemeen stemrecht worden
gekozen.
Do klachten van de bewoners var.
Ghimarra zullen ter afdoening in ban
don van de mogendheden worden ge
sUJld.
Do Albaneesche regeering zal een
algeniecne amnestie uitschrijven.
De Epirotische soldaten zullen,
voor zoover zij uit het land zelf af
komstig zijn, onder de wapenen blij
ven, teneinde den kern te vormen van
een nieuwe gendarmerie, onder bevel
van haar eigen officieren.
Do buuenlandschc vrijwilligers zul
len hot i and "verlaten.
Op de organisatie van liet bestuui
zal toezicht woruen. gehouden door de
Internationale Commissie, die zich
naar Chimarra zal begeven.
De ui.voering en handhaving van
bovengenoemde bepalingen zullen ge
waarborgd worden door de mogend
heden.
De „Alb. Korr." heeft berichten out
vangen uil Valona, waarin mededee
lingen worden gedaan over de door dt
Grieken in Epirus gepleegde gruwe
lien, die berusten op verklaringen
zoowel van vluchtelingen als op of-
ficieele rapporten. Grieksche benden
zouden bijna alle dorpen, die ze kon
den bereiken, hebben verbrand of ver
woest. Onmenschelijke wreedheden
zouaen in Hormovo en Kodra ge-
plcrhd zijn. De kinderen vau de inwo
ners vau Honuovo dwalen hongerig
en weeuend in de bergen rond en zoe
ken hun oudere, die door de Grieken
zijn vermoord. Aan het riviertje de
Drobull legeren 2500 vluchtelingen,
zonder levensmiddeslen, in diepe el
lende. Eenigö dorpen zijn door artil
lerie verwoest. Honderden dorpsbewo
ners zouden in de rivier zijn gewor
pen. lil het dorp Kodra werd na de
verdrijving der Grieken geen levende
ziel nun r aangetroffen, in het dorpj6
Leb II werden noy slechts twee oude
vrouwen levend gevonden.
Het rapport van de gruwelen-
commissie.
i De commissie van onderzoek, door
j de Carnegie-stichting naar den Bai-
I kan gezonden, heeft haar rapport
voltooid Dit lijvige werk zal den eer
sten Juni in het Engelsch verschijnen
to Washington en te New-York en Te
gelijkertijd in het Fransch te Parijs.
D'Eetoumclles de Constant heeft de
voorrede geschreven, waarin hij in
krachtigo taal do beteokenis van het
werk uiteenzet en de leeringen aan
wijst, <lie de wereld er uit kan trek
ken.
„De Nieuwe Rottordamscho Cou
rantgeeft een uittreksel van het rap
port.
Daaraan ontleenen wij
Toen de tweede Balkanoorlog, de
oorlog tusschen dc vroqzere bondge-
nooJen om do verdeeling van den
buit, In vollen gar.g was, toen de le
gers van dc vier christelijke Balkan-
volken de wereld verbluften door
gruwelen, die men tot dusver slechts
aan de barbaarschheïd der Turken
en de wanhoop van lang-verdrukte
volkeren had mecnen moeten Toe
schrijven, nam do Carnegie-stichting
het initiatief een commissie van on
derzoek naar den Balkan te zenden
Toen dc commissie op hét eind van
Augustus van het vorige jaar op het
üorlogstoiineel kwam, waren de vijan
delijkheden reeds gestaakt en was de
vrede van. Boekarest een paar weken
geleden (10 Auvgu&ius) geteekend.
Do commissie teil mannen van on
betwist gezag. Twee van de leden,
Miljockof, hei bekende lid van de
Russische Doema, de leider van de
kadettenparlij, en de EngeJschman
Brailsford slaan bekend als goede
Balkan-kenners en spreken vloeiend
do uieesto Slavische en Grieksche dia
lecten van hot schiereiland.
De andere leden zijn: Justin Godart,
Fransch Kamerafgevaardigde, lid van
dc parlementaire groep van arbitra
ge; Samuel Dutton, hoogleeraar aan
do Columbia-uiiiversiteit te New-York,
rn dr. Redlicii, hoogleeraar aan de
universiteit to Weenen.
Ivorens te vertrekken steide de
commissie de diplomatieke vertegen
woordigers van de onderscheiden Bal-
kanlonden met haar aanstaand ver
trek en liet doel van haar reis in ken
nis. Zij wilde in het volle licht wer
ken, er den nadruk op leizen, dat zij
geen vooroordeel had tdgen weik van
de Balkanvolken dan ook, waaraan
de oorlogscorrespondenten de vrecsc-
lijk.ste gruwelen hadden toegeschre-
Maar zij stuitte op de tegenwerking
van dc Servische regeering, die, tnee-
nende dat Brailsford wegens zijn
sympathie voor dc Bulgaren partijdig
te-gen de Serviërs zou zijn, de commis
sie niet alleen de boschikkire over de
officieelc documenten weigerde, maar
haar ook geen verlof wilde geven
haar onderzoek op Servisch grondge
bied te houden.
Het rapport, dat thans wordt uitge
geven, is het resultaat van vijf weken
onderzoek te Belgrado, Sofia, Salo-
niki, Uskub, Seres, Doxato, Drama.
Athene, Konstantinopei enz., en van
eon langdurige inzameling en studie
van stukken, daarop gevolgd.
Het werk teln -WO bladzijden, en is
als volgt ingedeeld
Ilct eerste hooidsluk houdt zich be
zig met liet omstaan van de twee Bal
kanoorlogen cn bevat uit den aard
der zaak weinig nieuws.
Het tweede hoofdstuk (Grieken en
Bulgaren), liet derde (Turken en Ser
viërs) en het vierde (De oóriog en de
nationaliteiten), gewijd aan de veler
lei buitensporigheden, door de oor
logvoerenden begaan, zullen onge
twijfeld den diepsten indruk op de
openbaie mecmng maken.
Zooals gezegd, heeft de commissie
niet achteraf een verslag van den
oorlog willen geven, veel minder sen
satie willen maken door beschrijving
van gruwelen.
Maar toen de leden met eigen oogci.
de verbrande dorpen zagen, de ver
woeste steden en de verminkte lijken,
toen zij do krijgsgevangenen, de sol
daten, do vluchtelingen, bij Salonik:
gekampeerd, kon ondervragen, toen
zij de brieven van de soldaten kon ie
zen, gevonden in hun buitgemaakte
bagage, de aanteckeningcn, bestemd
voor dc consuls of onpartijdige vreem
delingen, drong zich de waarheid, in
al haar vreeselijkheid, aan haar op.
Niet, dat alles waar was, wat de
sensationeele telegrammen in de dag
bladpers hadden gemeld; een groot
aantal gruwelen zijn gebleken dooi
de oorlogvoerenden te zijn verzonnen
of overdreven, om hun eigen sehand
daden te bedekken en hun tegenstan
dcis tegenover de beschaafde wereld
te schandvlekken.
Bijna in alle gevallen bleek het ge
tal der slachtoffers, der verbrande
huizen en dei- alfecporste geldsommen
te hoog opgegeven. Menig oorlogs-
correspoiidcm heeft do gruwelen in
zijn telegrammen overdreven oiu de
aandacht op zijn persoon te vestigen.
Maar al heeft zij de berichten, tij
dens do krijgsbedrijven over de gru
welen gepublicöérii, verzacht, noch
tans is de getuigenis van de commis
sie verpletterend.
Er is gezügd, dat, om dc wedergade
te vinden van een oorlog ais die in de
twintigste eeuw op den Balkan is ge
voerd, men zou moeten teruggaan tot
in den donkerste» tijd van dc mid
deleeuwen. Do commissie vind» deze
uitdrukking nog niet sterk genoog c»
spreekt van de veroveringstochten dei
Aseyriërs, van de eeuwen dat het go
regeld gevecht, met zijn onvermijde
lijke buitensporigheden, die de be
schaafde volken al sedert eeuwen mi
do oorlogvoering hebben weten te
bannen, althans tot geringe afmetin
gen welen te beperken - de stelselma
tige slachting van de vreemde volke
ren, dc mishandeling van de krijgsge
vangenen, het afmaken van de ncn-
combaltanteri, plundering, brand
stichting en beleediging van vrouwen,
ja zelfs van zieltogende kinderen
Deze vreceelijke hoofdsiukk-m,
waarin geen enkel feit staat ver
meld, dat niet door de talrijke be
wijsstukken wordt gestaafd, kunnen
niet worden samengevat, maar moe
ten worden gelezen. Zij vormen ©en
vreesclijk dossier van de internatio
nale miedftdiioheid in dc twintigste
eeuw,
De commissie tracht ueze monster
achtige ontketening van beestachtig
heid te verklaren. De eerste Balkan-
oorlog, zegt zij, wierp een eeuwenou
de verhouding van meesters en slaven
ondersteboven. Van slaven, die tegen
hun meesters opslaan en over uen
zege vieren, is geen grootmoedigneid
te verwachten. De Balkangruwoicn
zijn aanvankelijk wraakoefeningen
geweest over een langdurige onder
drukking. In den beginne werden de
gruwolen ook slechts bij uitzondering
door do geregeld© troepen bedreven.
Maar bijna overal werden de over
winnaars gevolgd door benden uit de
streek waar dc troepen doortrokken,
vrijwilligers die, zeker van straffe
loosheid, op hun overwonnen tegen
standers wraak namen over onrecht,
hun persoonlijk of hun nalio aange
daan.
Do commissie schrijft: „ln Noorde
lijk Macedonië organiseerde de bevol
king ©n stelselmatige onderdrukking
van dc Mohammedanen.' En verder:
„Da onderscheiden volksstammen
doodden elkander en vervolgden elk
ander met te grooter hardnekkigheid,
waar zij eikander kenden en tegen
elkander een ouden wrok en ingekan
kerde haat voedden
Na elke overwinning m de twee
oorlogen, volgde een uittocht op groo
te schaal van do bevolking, die aan de
erwunnenen verwant was. Een
storm van verschrikking woei overal,
aarlangs de overwinnaars hun weg
hadden genomen. Sommige vluchte
lingen venelden aan de commissiele
den, dat zij waren gevlucht, zonder
nog te zijn bedreigd, bezeten door de
algemeen© paniek, en in de overtui
ging, dat het vuur van de plaatselijke
twisten zou oplaaien,
In alle Macedonische dorpen, waar
crschillende volken, elkander aarts-
ijandig, tezamen woonden, zonder
dat zij waren vermengd, was er al-
lijd, wie ook overwinnaar was, een
partij gereed om op de andere wraak
te nemen over twisten van eeuwen
her.
Daarom zag men rn' tiezeifüe dor
pen, al naar de wisselende krijgskans,
•erst de Bulgaren de Mohammedanen
ermoortien of verjagen en daarna
dezen teruykomen om do Bulgaren te
vermoorden. Vandaar dat de verklik
king gedurig een rol speelt bij de
keuze ais men zich ten minste ae
moeite en den lijd gunde om te kie
ren van de slachtoffers.
Later, bij het voortduren van de
vermoeienissen en ontberingen des
oorlogs, zijn de legers van alle oor
logvoerenden aangestoken door dc ra
zernij tot net piegeu van gruwelen,
en meer en meer ziet men, vooral ge
durende den tweeden oorlog, ook door
do geregelde troepen inbreuk ge
maakt op de krijgswetten.
Dc vraag doet zich dus voor, in hoe
verre de onderscheiden rcgeeïingcii
voor de gruwelen verantwoordelijk
zijn. De commissie kan deze
vraag niet rechtstreeks beant
woorden. Zij meent onomstoote-
lijk te kunnen bewijzen, dat
er orders lot het plegen van gruwuen
zijn gegeven, maar die zijn natuur
lijk geheim gehouden. Ook is hei on
mogelijk om de orders van hooger-
hand en die, welke de corninandamen
van do troepen op eigen gezag hebben
gegeven, te scheiden. Nochtans stelt
de commissie de Bulgaarsche over
heid aansprakelijk voor de uitmoor
ding van de Turken te Seres, dc Turk-
selic voor de gruwelen bedreven ge
durende den zegevierenden op.rnarscft
van do Oltomansche troepen in Tlira-
cië, de Servische voor de gedwongen
bëke-eringen in Oostelijk Macedonië,
de Grieksche voor de uitmobrdinig der
Bulgaren en de brandstichtingen in
Macedonië gedurende deti tweeder
Balkanoorlog.
Geen der oorlogvoerenden kan vol
houden, ook maar bij benadering de
wetten en gewoonten van den mo
dernen oorlog in acht te hebben geno-
muil.
Niettemin zijn er graden van scnuld
te underkenneti. De overtredingen van
het volkenrecht, die de commissie
FEUiLLETON
Roman van O. E1 s t e r.
15)
HOOFDSTUK IX.
Toen Fritz den volgenden middag
thuis kwam van zijn bozighodo»,
vond hij ee:i brief op tafel liggen. Hij
herkende het handschrift van den ba
ron en snel, niets goeds vermoedend,
ojiende hij den brief.
Hij had zich niet vergist, do in
houd luidde-
Den Heer Fritz Born.
Na het gisteravond voorgevallene
houd ik liet voor hel beste, dat u uw
voornemen, Humbach zoo spoedig
mogelijk den rug toe te keeren, ten
uitvoer brengt. Ik wil nrij over uw
gedrag niet verder uitlaten, doch
moet u toch zeggen, dat u mijn ver
trouwen op scliandelijko wijze hebt
beschaamd- Ik heb het steeds goed
met u voorgehad, u hebt echter mijn
waarschuwingen in den wind gesla
gen en zijt trotsch uw oigen weg ge
gaan. Een tezamen leven of werken
is niet meer mogelijk, uw gedrag
schaadt den goeden roep cn dc eer
van mijn huis. Ik verzoek u daarom,
zoo moaelijk nog heden het slot 1©
verlaten. Rentmeester Grupe is ge
machtigd, om uw tractement voor het
laatste kwartaal uit te betalen. Een
persoonlijk afscheid uwerzijds houd
ik in deze oni^andigheden voor on-
noodig.
Erick, baron \on Hambacli.
Een wijle staarde Fntz bezuinigs-
loos op dit schrijven. Wat had hij ge
daan, om op zoo'n verachtelijke, bo-
lcedigende manier te worden wegge
stuurd'?
Zou de baron van de nachtelijke
ontmoeting tUÉ-schen Erika en lietn
heblién gehoord?
Dan was ten verklaring tusschen
hen beiden toch eervoller geweest, ln
'elk geval gaf dit nog geen uanJeiding,
op zoo'n ruwe wijze tegen hem op te
treden. Dat had ook nooit in den
aard van den baron gelegen hij zou
wel ernstig, doch nooit beleed!goed
met Fritz hebben gesproken en hem
op do onmogelijkheid van een verbin
tenis met Erika hebben gewezen.
En toch was Fritz zich van geen an
dere schuld bewust.
Misschien echter kendo rentmeester
Grupe de beweegredenen van den ba
ron en snel ging Fritz naar diens ka
mer.
Juffrouw Grupe kwam hem togen
en zag hem hooghartig aan, zonder
zijn groet to beantwoorden.
U wilt mijn vader spreken
-U-oog zij koel. I-Ilj is binnen.
Fritz klopte aan, de zware stem \an
den rentmeester riep
Binnen.
Toen Fritz binnentrad wendde
Grupe, die voor zijn schrijftafel zat,
zich langzaam om.
]k dacht al reeds dat u het was,
zeide hij, zonder Fritz te groeten.
IJ komt zeker uw saluris halen
Hier is het. Wilt u even teekenen
Ilij schoof Fritz het geld toe, bene
vens een kwitantie.
Fritz was sprakeloos.
Haast u. zeide de rentmeester
wat ongeduldig. Als u voortmaakt,
kunt u den trem van twee uur n>g
halen. Mijn rijtuig zal u wegbrengen.
Fritz barstte los
Meneer Grupe, wat is er gebeurd,
dat ik hier als een misdadiger behan
deld word
D© rentmeester haald© de schou
ders op.
Daar weet 51c niets van, -- ant
woordde hij. U hebt uw wensch
kenbaar gemaakt, Ilaiirbacli te veria-
ten en de baron zal wel zijn gronden
Ilebben, uw wensch zoo sjiocdig mo
gelijk tegemoet te komen.
.luist die gronden-zou ik wel w il
len we'en
Wilt u die werkelijk weten
Grupe stond op en bleef dreigend voor
Fritz staan. Meneer Born, men
heeft mij niet gemachtigd, u dezo
gronden mede to doelen, doch ik kun
u wel zeggdn, dat een man, di© in de
kroeg met Jan Rap en zijn maat om
gaat, hazard speelt met avonturiers
cn dan met het heele nette gezelschap
gaat bakkeleien zulk een men ach
past niet op Hantbacb en evenmin in
een fatsoenlijk© rentmeesterswoning,
/oo nu weet u dan de gronden en
hiermede basta. Hier is uw geld.
Ilij reikte Fritz het geld, dat dezo
van zich stiet,
Bent u dol geworden riep .ie
rentmeester.
Ik zou het bijna zelf gelooven, -
antwoordde Fritz met van toorn en
opwinding bevende stem. Alles wal
o zei ©n mij verweet, zijn grove leu
gens. Ik ben mij van geen schuld be
wust.
Do rentmeesier lachte luid.
U rnoogt in uw gedrag niets on-
böhoorliiks vinden. zeide hij iro
nisch, andere lieden hebben ©en
andere meerling daaromtrent, üf wilt
u ontkennen, dat u gisteren in „Hel,
Witto Paard" waart?
Noen
Of daar champagne gedronken,
gespeeld en gevochten is
Neen maar
Nu, dat is voldoende. Ik hel) geen
lust, uw verdere explicaties au I
hooi en wees maar blij, dat do gi
schiedenïs de politie niet ter uoie
gekomen en houd u maar niet zoo on
schuldig. Hier is uw geld....
Ik Iiob uw geld niet noodig I
Zooals u wilt. Ik moet u editor
verzoeken mijn woning te verlaten.
Meneer
Nu, nu, houd u bedaard, jonge
man, zeido do rentmeester cn trok
zieii in den hoek terug, waar zijn
zware wandelstok stond. U is een
ontslagen beambte en hebt in mijn
woning niets meer te maken. A! bei
under© maakt u maar met den baron
zelf af.
Di-.t zal ik ook, -- riep Fritz, en
stormde do deur uit.
Do rentmeester zag hem recht op
liet slot toeloop.-».
Het is toch jammer v in den jon
gen man. mompelde- hij. Een
ieder begaat wel eens een domme
streek maar die bezoeken in „Het
Witt© Paard", neen, dat ging zoo niet
langer.
En liij ging naar de huiskamer,
w;i;ir de soep ai op tafel stond.
Fritz trof in het portaal ecu be
diende.
Die it mo bij den baren aan,
zeido hij.
Do bediende haald© d© schouders
op.
r de baron Is
Her spijt me, maa
niet thuis.
Waar is hij dan
Do baron is hedenmorgen vroeg
Uitgegaan en komt eerst laat terug.
Dien mij dan maar bij de barones
aan.
Do barones ontvangt niet.
Dien me tod' maar- aan.
Het spijt mo maar dat durf ik
niet-
I— En do freule?
Do freule is ziek en heeft huur
kamer nog niet verlaten.
Fritz zag het uutteiooze van z.ij il
pogingen in. Do bediende -ag h<ni
met zulk eeu brutaal, honend gez»«:t
aan. dat het schaamrood hem op do
wangen kwam.
Wat stond luj nog hier als ©cn in
dringerig© bedelaar, die zich niet wil
de laten afschepen?
Ilij draaide zich om, zonder den be
diend© nog met oen woord te verwaar
digen.
Toeu hij do trap naar zijn kamer
opliep, kwam hem lot zijn groote ver
bazing Stanislaus Prokowski logen,
die juist nit Fritz' kamer kwam. e:i
opeens werd het Fritz duidelijk, vjii
welken kant die laffe lasterpraatjes
waren gekomen. Niemand anders dfn
Prokowski had den' baren hot trisior-
avond voorgevallene medegedeeld cn
do feiten zoo in Fritz' nadeel ver-
wrongen. Was Prokowski niet dos
nachts met dien vreemdeling sair.'n
geweest'?
Bevond van toorn vroeg Fritz hem
Wat zoekt u in mijn kamer, me
neer Von Prokowski
Dezo toonde zich zeer verleg?» en
wilde langs Fritz heen sluipen, Ier-
wijl hij mompelde
Pardon...
(Wordt vervolgd.)
