fssssël
f op RIJWIEL-, RIJTUIG-en AUTOBANDEN
we»rborg< «olidlleit.
:i ScrviFre ten lnete legt, zijn be-
u kJ»«jijk m-spiuneu, hot minst ern-
ttig Daarentegen is zij bijzonder
g tuguii ue GiicKen. Zij steunt
haar nmaiiiiig ut dezen op een veruie-
t gunde hoe veelheid leiten, waarvoor
*0. «-uur het toeschijnt, o no ins too te
il. bewijzen aanvoert.
liet dossier tegen ue Turken ia niet
ig belastend, maar schijnt onvone
dig. Do commissie heeft blijkbaar
c- n licht weten ui ontsteken over de
buiteiifiporianédeii, die de Üttoman-
eche troepen, volgens de bescnuidi-
Kmeen van hun vyaiMien, dadeujk na
«Ie torste nederlugcji iii den herfst van
l'.'lj zouden nebben baguun.
Wat de Bulgaren be.relt, de com
missie pleit licit vrij van een aantal
misdaden gedurende den tweeden oor
log, die de Grieken op hun rekening
hebben géschreven. Nochtans zuilen
zij zich tegenover de openbare mee-
nmg moeilijk kunnen verantwoorden
Over de walgelijke Vvreedheden, waar
aan zij zich naar hel rapport mot de
stukken bewijst, te Seres, Doxato en
elders hebben schuldig gemaakt.
Het vijfde hoofdstuk is getiteld „De
oorlog on net volkenrecht en vangt
aan met de vozende verklaring, die
er tevens een treffende samenvatting
van is:
In hel volkenrecht is er geen be
paling over den oorlog le land, noch
over de behandeling i an de gewon
den, uie mei, in iH<:i,rdeie ul mindere
mate, door alle oorlogvoerenden is
geschonden.
Deze stelling wordt gevolgd door
een overzicht van de voornaamste be
palingen van het internationale oor
logsrecht bepalingen door de Ual-
kanstaten, die alle de Conventie van
Den Haag hebben get eek end, erkend
en ven de wijze, waarop de Dal-
ka uiegere ore bepalingen hebben ten
Uitvoer gelegd.
De oorlog begint dadelijk met een
fecnendihg van het verdrag van dor.
29sten Penman US Maan/ 1912, aal
de boiKigenuuien uonu; goeu van de
partijen denkt er over om arbitrage
lu te roepen.
De olfieieren schijnen geen kennis
le hebben gehad vau de conventies
van 1öj9 en laur over internationale
Wellen ueto uot.ugs; ook schijnen zij
lammer te lienben genoord van de
Conven.ie van Geneve.
Up bet sJagveiu zij li een groot uan-
lai gewonnen afgemaakt. Tahouzt
krijgsgevangenen zijn in massa .o
gelijk etuvouutg vermoord of Opzette-
Jijk Uoougenohotru. Zoowel Bulgaren
nis Grieken hebben ontplofbare kogels
georuikt.
Do Commissie Somt voorts ecu aau-
lal gevallen op, dai de witi© vlag met
is ontzien en van aanslagen up de
ambulances en hospuaien.
De geweiupiegiiig op de non-com
bauau.en gepjeegu, is reeds in de
vooraigaanue hoofdstukken uitvoerig
Weergegeven.
Over de economische gevolgen van
dun balkanoorlog (Hoofdstuk VIj kan
de commissie begrijpelijkei wijze geen
vol.cdigeu arbeid geven. Al was zij
bij haar onderzoek met bele.nuieiü
door ue opzettelijke onverscuiliigheio
der legeeriiigou, zou zij toch nu nug
niet ue balans kunnen opuiukeu van
do verliezen, door den Balkanoorlog
■veroorzaakt. Zij geelt een benaderend
overzicht van de verliezen aan men-
sc hen levens.
Bulgarije heeft de' volgende cijfers
gegeven: gedood- 579 officieren,
li'i 313 soldaten: verdwenen; 710 offi
cieren, 7753 soldaten, gewond: 1731 of
fiCieren, 102853 soldaten.
Servië geef; op; 22u00 dooden, 25000
gewonden, 15.000 zieken.
.M iar cr zullen nog eenigo jaien
moeten voorbijgaan, voor hel moge
lijk is, om «ie rekening op te maken
van de aangerichte verwoesting, van
dc slijtage van het oorlogsmaterieol,
van de transporten, van de schade
loosstelling voor de requisite en de
reparaties aan wegen en bruggei
iloofds.uk V li behandelt de inoree-
lc en sociale gevolgen van uen Bal
kanoorlog.
Meer dan oen andere moderne oor-
log, iieelv dë Balkanoorlog de ontaar
ding aan Jiel Jicm geurachl, welke de
groot© sociaie woi-l.iigeii in mchoClien
ttwougbiengeri, uie ui hun gewone
uiiigcvuig oir in normale oinsiaodighe-
ti ii geenszins beneden het gewone
luoreole pe l sia'an.
Ue oorlog, internationale anarchie,
brengt moreele anarchie voort, d-oet
dc elementairste regelen van indivi-
ducele en sociale rechtvaardigheid
vergeten. Begeerte, wreedheid, af-
etompiug van not edelmoedige gevoed
iuh medelijnen voor het kind, üeu
zwakke en-den gewonde, vernietiging
van de achtin,? voor de vrouw, blinde
lateitiij tot verwiKXilihg uisluitend
om te verwoesten, in één woord, aiie
s -i iite hartstochten, die in hei gewo
ne leven door de Sociale banden woi-
den vastgehouden, zij breken los, als
de sociale orde is verbroken, en doen
hei menschelijk he&s. zedelijk ver be
neden het wilde dier afdalen.
Uit alles ziei de Garnegie-comiiiissib
in de ruines der huizen, zij hoort het
in de verhalen van de slachtoffers en
in de bekentenissen van de beulen.
Nochtans scheen aanvankelijk geen
oorlog zoozeer door edele motieven
gerechtvaardigd dan de eerste Bal
kan-oorlog, de commissie erkent net.
Zij is niet blind voor de schoonheid
van het beginsel van de nationalUei
ten, waar de tusscbenkomsi van de
bomlyenooten uit voorikwaru.
Welke de baatzuchtige berekenin
gen van de staatslieden ook mogen
/.ijn geweest, een oprechte geestdrift
bezielde de soldaten, die meenden hun
Lioeders, die zuchtten onder een on
draaglijk juk, ter hulp te snellen.
Maaro m duurzaum werk voor vrij
heid en vrede te leveren waren de
overwinnaars, althans hun verant
woordelijke leiders, niet belangloos
g.noeg en ontbrak het hun aan we-
ih rzijdsch vertrouwen
Spodeig bleek het. dat zij den oor
log niet oin te bevrijden, maar om te
v rovcren waren begonnen Dit Is niet
le verwonderen, schrijft een commis
sielid- „De wettige vaderlandsliefde,
die tot heldendaden drijft, en net
chauvinisme, dut tut misdaden drijft,
zi|i: twee gemeenschappelijke ge
in idsgeeteldhedan van een natie, die
elkander raken misschien is het zelfs
dezelfde gemoedsgesteldheid, waurvan
de socio Ie waarde v- i-'-eil, naar t'«-
Iarj; van het doel, dal mon zich efelt.'
Zoo wortelde de tweede Balkan-oor
log in den eersten, en bevat de tweede
misschien het zaad tot een derden.
Den vrede van Boekarest noemt de
commissie terecht „een onrechtvaar
digheid, die onmogelijk duurzaam kan
zijn', en wal omdat zij willekeurig
aan de overwinnaars landen met een
vreemde bevolking heefi toegewezen,
waardoor dezelfde nationale botsin
gen in hel leven zijn geroepen, die,
naar het heette, de eersto oorlog uit
den weg zou ruimen.
Mexico.
De New-York Herald" vorneerat
uit Washington, dat de Brazilianu-
eche gezant te Mexico bericht heeft,
dat de Amerikaansche vice-consul te
Saltillo, de heer Stlliman, omtrent
wiens lot groote ongerustheid
heerschte, in vrijheid is gesteld en op
weg is naar de hoofdstad van Mexico.
De militaire autoriteiten in Mexico
hebben last gajeven de vuurtorens
aan do westkust van Mexico te doo-
ven.
Vanwege het departement van but-
tenlandsche zaken te Washington
worden pogingen in hot werk gesteld
om de verzekerin/j te krijgen vai. ae
leiders der conslitutionalis.en te Tam
pico, dat de ambtenaren aau de olie
velden gevrijwaard zullen worden te
gen slechte behandeling. Op aandrin
gen van den Ned-erlamtschen gezant
heeft min-is'er B-ryan zelf geprotes
teerd tegen de wreedheden, waaraan
de constitulionalislen zich schuldig
hebben gemaakt in het olie-district
Tampico
Volgens te Washington uit Mexico
ontvangen berichten uit diplomatieke
bron. zou Hueria de Mexico a nsche ge
delegeerden gemachtigd hebben zijn
on-&iag aan ie bieden.
Er wordt beweerd dat Huerta ern
stig ziek is.
Of 't waar is?
Bryan, die het woord heeft gevoerd
te Brooklyn, zeide o.in.„De heer
Wilson wenscht den vrede, geen oor
log. Hij hoopt, dat zijn inmenging
succes zal hebbendoch indien zij
niet slaagt dan is dit wil ik verkla
ren president Wilson gereed voor
aile gebeurI ij kheden.'
Alisrifll
Geen kiesrechlhennyrming in
Pruisen.
In hot Huis vau afgovaardigden
antwoordde de minister van buiuen-
lauuscue zaken ontkennend op een
viaag van den afgevaardigue Pachni-
ke ot hij voornemens was oen nieuw
kiesrechi.oiu.werp m te dienen.
UIT DE RDSSibCHE DoEMA.
In de zitting stelden de Octobristen
voor op verschillende hoofdstukken
van de begroeting sommen te schrap
pen tot --en gezamenlijk bedrag van
768.000 Roebel, als protest tegen de
weigering van de Regcering in 1913
te kennen gegeven, te vervullen en
tegen de algemeen* politiek van het
ministerie van biuneniand-che zaken
Do meeste dezer voorstellen wer
den met een kleme meerderheid aan
genomen.
Tenslotte werd een door de Öcto-
bri=4en voorgestelde verklaring aan
genomen, waarin o.a. wordt gezegd,
dat de Doema het overbodig acnt, nog
wensdheo uit te spieken, nu het mi
nisterie steieeln atig de vvenschen van
de wetgevende lichamen -iguoieeit.
Zij is van meening, dat de pot. nek
van hel m.n. tern- mui Innnenland-
sche zakon ontevredenheid heeft ge
wekt in breeds lagen der bevolking.
De wijze waarop de :n de jongste
niuiiilesten uitgesproken vv.i van den
Tsaar ten uitvoer wordt g©lo3d, ver
hoogt nog de reeds bestaande onte
vredenheid.
Dat verzwakt de macht van Rus
land en zal het rijk onberekenbare
schade toebrengen. De Doema vestigt
derhalve de aandacht der regeenng
op het gevaar van een dergelijke po
litiek.
IXGEZOV-EN MEnFV F~* INGEN
k 30 Cta. per regel.
Fabriek Hevea, Hoogezaod (aroninzen.j
binnenland
HOFBERICHTEN.
H. M. de Koningin rai hedenmid
dag op het Iltns ten Bosuil ontvangen
het hoofdbestuur der Kon. Ned.
LandbouwvereeiiLglng, waarvan Z.
K. H. de Prins voorzitter is.
H. M. ontvangt tevens op deze au
diëntie de winners van medailles op
de Landbouwtentoonstelling 1913 te
believen ingen gehouden, uitgeloofd
dooi- Haro Majesteit en die Koningin-
Moeder en don Prins.
De Prins is bij de ontvangst, door
H. M. van bovengenoemde heoTen in
jn hoedauigiieid van president der
Kon. 1 xi ndbou wvereenigmg tegen-
oord tg.
Het verblijf van H. M. de Koningin-
Moeddr te Windsor heeft o.a Hem
doe] afscheid te nemen van den her
tog van Teek, bij zijn vertrok als g-ou-
v-eixLbur-generaal van Canada, en
van zijn gome lira, zoo meldt de N.
R. Ct.
KIND VERBRAND.
Het zes-jarig dochtertje van schip
per W-Tc-n Wijriands, gedomicilieerd
in de gemeente Engwirden, geraakte
bij het naai bed gaan in aanraking
met een lamp en vei brandde.
HERSTELLINGSOORD.
De directie der Mij. tot ExpL van
Sta itsspoorweigen heeft aan do Ver
oeniging tol stichting en exploitatie
van een Herstellingsoord voor Spoor
wegpersoneel twee duizend gulden
geschonken. Zij heeft namelijk i 2000
kwirfgescholden van een bedrag van
f 5000, dat zij" dor vtfreeniging als
voorsdiot gegovui luul l«ij dé opl ich
ting van óset iKuateliingsixu-d.
(N. H. CL)
DE MOORD TE WOUW.
Bij het ledigen van den waterput,
op het erf van den landbouwer Vin
Oei*» is dioor de marechaussee opge
haald een ges-loten knipmes, dut door
hea dochtertje van Van Oers horkjnd
werd ais tcebebooi end aan den ver
dachte M. Mede is een bok.-tvugei ge
vonden. Da verdachte is gevankelijk
na-ar Breda gebracht.
OKIE MLNSCHEN TE ROTTERDAM
VERDRONKEN.
De N. R. LL mem* natter:
Zondagavond omstreeks half zeven
waron g. F. van der Velden, J. van
der Velden, beiden tut ae Heer iiugo-
straat, H. van den Berg, H. Ventioy,
boiden uit ue J u l'tad w arssfraat, J.
Muiter, uit de iliieimiuasiruait, A.
j. loo ren vliet, van het Aoti-ter Kloos
ter, en een onbexend geb.oven raiui,
alien werklieden, op den Kraling-
schen Plas aaui het zeilen. Terw ijl zij
oiijp-vovr 2W nieter uil de«i vva! «an
de zijde van de Langexade weren,
klom G. F. van der Vohlen in de tui
gage, die onklaar was geworden.
Terzelfder tijd sloeg een windvlaag
in het zeü, met bet gevolg, dat de
boot omsloeg en allen te water ge
raakten.
G. F. van der Velden, H. Verhey
en de onbekend geb.even man klau
terden op de omgeslagen zeilboot en
werden door den vissoher C. den Ou
ter van den Boscfhweg, met een roei
boot gered.
Dezelfde viasclier dregde een uur
later liet lijk van dan 33-jarigen J.
vau der Velden op; het lijk van den
24-jarigen J. Muller is door den graan
nerkci H. Kuste:s opgehaald. Nuar
het lijk van den mede verurunken 20-
jarigen H. van den Berg wordt nog
gevisdiift.
A. J. Toorenvliet redde zich door
naar den wal te zwemmen.
Later is ook het lijk van den 20-
ju-tigen 1L van den Beiö, uit de Jaf-
fadwarsstraat, uil den Kralingsohen
Plas opgehaald. 11.j is de oudste uit
een gezin van negen kinderen.
De verdronken J. van der Velden
iaat een viuuvv en 3 kinderen, en J.
Mui Ier een vrouw met 2 kinderen
achter.
MET f 27.U00 OP STAP.
Do Tel meldt:
De fabrikant J. B., uit Dtn»el<l0rf,
te Rotterdam logeerend, moest al-
duai een wissol, ruim f 27.00U givxit,
ontvangen aan de Dij bank der Neiier-
landscne Hmdei-Maaisctiappij. Dair
men nem met kende eu du» bezwaar
maakte tot hot uitbetaien, eitilo-oei-1-
de luj den wis»el aan een kennis, Al.
H. V., kantoor liouueiiu auJi de Leu-
vehaven ueze ontving het bedru--%
doch ging tegelijk met het geld er
van door.
BRAND.
Door onbekende oorzaak i3 te Ter-
borg het koffiehuis van de wed. Van
Dam aigebiand. Alles i» verzekerd.
ZWARE BRAND TE DE1L.
Nader wordt gemeld:
Te Deil (Geld.) ontstond door het
aanmaken van ten fornuis brand by
dan kleermaker Poudewiju. Door don
feiieu noord-oisten wmd sloeg de
brand over op de zeven met riet ge
dekte woningen van A Hak kort, H.
do Graaf, C. li reiing, P. de lleu», J.
van Haaften, VV. Key, A. Ganzeizuin
\v. Boskaijon, J. Bo.-kaTjon en R. cie
Jong. Bovendien gingen vier liooi-
boigen, die meeste inboedels en drie
ge-ten verloren. Van drie der ann
ate gezinnen was mets verzekerd.
GROOTE BRAND TE N1ELVVKI IK.
ie N'ieuwkuk in de Langstraat
brak (zooais we reeds in t kort meid-
den, Muanc'a/nnorgen omstieeks ach:
uui een hevige bi and uil.
Het vuur ontstond in net oude huis
van Van Eeten, man» bewt-ond nooi
den eigenaar G. de Jong bakker en
tapper. Als ooi-zaak wordt aangege
ven ecu brand in den schoorsteen,,
doch volgen anderen zou liet onge
val zijn ontslaan door liet (.invallen
vun een petroieumlamp. De knecht
vun Van Mol, den buurman, ontdek
te het eeist hevigen rook uit het iiuis
van De Jong, wiens vrouw ter kerk
was. Inm ddc-ls kwam De Jong uit
liet huis en riep om hulp. Do vlam
men sloegen echter reeds zoo hevig
uit dat aan blusechon n:ot viel té
denken.
Drie belendende pakhuizen van
den graanhandelaar A. L. van Mol
«tonden weldra m vlam. Vervo'gens
sloeg de brand over naar de wonin
gen van II Driesen, kantoorbedien
de J. van Loon, tuinier, G. van Dru
nen, Landbouw-er, A. van der Lee,"
jagen-, uJlen naast eikander aan de
oos'zijde van den Langst ra atschen-
weg,
De noordoosten wind bracht het
vuur aan den overkant van de straat
en de vlammen tastten daar de wo
ningen aan van de landbouwers A.
vau der Aa. we«l, J. de Hooz, J. van
Engelen, C. van Buul, wed. M. van
Wijk, G. van Hoog, F. vun den Brand
en den huisschilder M. von Oord.
Niets bleef er van de huizen of in
boedels over dun do rookendo puin-
hoopen, waarboven zich de tot ruïne
gevormde ouderwebsche schoorstee-
non der o*pen lui arden en bakovens
verheffen.
Onmiddellijk na het uitbreken van
den biand w as de brigade nuus-
cliaussee uit Heusden ter p aatse en
gaven de brandspuiten der gemeen
ten Nieuwkuik. D run en en Vlijmen,
v ier in getal, water. De welput van de
brandende |>ercce,on was spoed.g uit
geput, zooda: inen water moest /oo-
kon in een nabijgelegen Wiel.
De J. is ge-ai're»teeid als verdacht
van brandstichting Reeds viermaal
OiBtet-ond in Korten tijfJL bij lie-m
brand. Vroeger was hij niet verze
kerd, dloch in den laatsten tijd voor
circa vijftienduizend gulden.
Door liet moedig optreden mn den
veertien jarigen weesjongen F. de
Wanyer. dio oj» het rieten dak vun
hef a.'insrc-nzend pand klom en die.
terwijl ijn klecrci. vuur vatten, mot
eigen gevaar uo biaiKL»pu its lang
haudtoerde, bleef de branu tot deze
huizen beperkt.
De afgebrande woningen waren
voor het meoicndeel gedekt met rie
ten daken.
Nader wordt gemeld:
Na verhoor i» de J. weer in vrij-,
lieid geste lu.
Bijna allo schade, door den brand
veioorzaakt, wordt door verzekering
gedekt.
DE WINKELSLUITING TE AM
STERDAM.
Men berichtte omuugs, dat de com-
miSoie \kjoi de Strafverordeningen
met Jwert arbeid dei teCüiikfCue ner-
zteinng der wmkelsiuuugsv ororde-
mng is gereedgekomen. De lel. kan
dit bevestigen en cr aan toevoegen,
dat ü-eza wijziging, de grenzen uer
verordening wat ruimer zal in-tzetton.
In de ooinmissie is liet voorsiel As-
scher verworpen.
Dat beoog uo, naar aunieidmg
van een adres der iJioodoa.uiere.pa-
troonsvereenigingDe Voorzorg kwam
de vooistellar op het denkbeeld al
le winkels voor den verkoop in het
kiem vau eet- en drinkwaren, alsmede
sigarenv>uthels, buiten de verorde
ning te stellen.
De meeruaihiOid der commissie
meende, dat de aanneming van het
voorstel Assoher, de gansche veror
dening zou ontwrichten.
Toch moet de commissie, zijn we
goed ingelicht, or in geslaagd zijn
een oplossing te vinden, waardoor t
mogelijk wordt aan gegronde grieven
tegen de verordening tegemoet te ko
men.
Het moet in de bedoeling liggen
van B. cn Vde wijziging de veror
dening uitemyk in net laatst vun
September of in de eerste helft van
October te doen behandelen en de ge
wijzigde verordening zoo spoedig mo
gelijk in werking te doen treden.
Voorts vernomen we, dal de tJt.ans
gevonden oplossing de voorstanders
van verpüclue winkelsluiting in den
raad, die echter tegen de nu vigee-
reitde verordening zijn, bevrediging
zat schenken.
Blijkt dn inderdaad het geval, dan
za! het aanhangige voorstel-Ter Haar
Iwjdoelende opheffing der vvmkelslui-
tingsverordening, gocn meerderheid
op zich vereenigen.
ONGELUKKEN.
Men meldt uit Rotterdam aan de
Tel.:
In de Zaagmolenstraat is de 13 ja
rige A. Molenaar, die aan het fietsen
wa», door een motorwagen van lijn
10 gegiepen en in twee stukken ge
reden. Het lijk van den ongelukkigen
knaap is naar het ziekenhuis aan d-?n
Bergweg vervoerd.
In den nacht van Zaterdag op
Zondag geraakte de fabrieksarbei
der D. A. de H in de Nieuwehaven
te Rotterdam, te water, met het ge
volg dat hij verdronk. Zijn lijk werd
opgehaald en naar Croosvvijk over
gebracht
Zondagmorgen 8 uur ging de stu
kadoor II. A. E., te Rotterdam, met
een boot op de Ki-alingsche Pias va
ren. Hij geraakte te water en ver
dronk.
STAKING BIJ HET WERK VAN
ROCHDALE TE AMSTERDAM.
De Tel. meldt:
Op liet w erk der Coöperatieve
BouwvereeuigLug „Rochdalo", ;n de
Jan Pieter Heijestraat, lubben Maan
dajmorgen de .opperlieden het werk
gestaakt. Daardoor konden ook de
metselaars met beginnen.
Tot lieden zijn een 5Ü-tal opperlie
den en- metselaars hij deze staking
betrokken.
Als oorzaak wordt van werklieden-
zijde opgegeven, dat twee opperlie
den, die elders geen werk moer had
den. niet op dit werk werden aange
nomen. Dit werd in strijd geacht met
liet zoogenaamde toro-stclsel.
De patroon Van der Braak zou hen
niet Lebben aangenomen, omdat zij
op andere workeu geagiteerd hebben
tegen de loonregeling.
DE NEDERLANDERS IN MEXICO.
Uit Tampico is een telegram ont
vangen, volgens hetwelk de Neder-
landsche Loomte andermaal aan
boord van het pantserschip „Korte-
naer" geviucht is, waaruit wordt af
geleid dat onze iandgenooten na hun
eerste opneming op het oorlogsvaar
tuig w ei aan wal zijn gegaan. De
Nederlanders verkeerden niet in le
vensgevaar, doch zochten onderko
men op de „Ko'tenaer" wegens de
afpersing .waaraan zij bloot stonden.
In verband met de berichten uit
Mexico herinneren wij dat de étal
major van dc „Kortcnaor" is sa men-
gesteld uit: der. kapitein luitenant
ter zee L. P. VV. van der Wal, com
mandant; luitenant ter zee 1» kl. F.
K. Welver, lo off ie'er; luitenants ter
zee 2e kl A. C. van der Dussen, H
Nieuwenhuis, W. J. Ma us cn C. Pan
lekoek adelborsten le kl. \V. B. K.
Verster. R. van Tyeu, A. Kortelaudt
J. van flemort, G. G. Bozuwa, J. F.
A. Blöte en J. Huygens; officier van
gezondlie<:il le klasse J. VV. C. Bo
venkerk, officier van administrat e
le klasse P. II. Sluyter. olficier-mar
chinist 2e klasse J. A. Campagne.
AANHOUDING.
Volgens de „Leddsche Ct.." is de da
der van de eer.ige maanden geleden
gepleegde inbraak op hot buitengoed
Leeuwenlioi-st van ciouarière Gevers
Doynoot, te Noordwijkerhout, gevat.
18 MEI.
Hoevelen, die dezè woorden 18 Mei
lezen, zullen dan terstond begrijpen,
waai over deze beschouwing gaat?
Hoevelen zullen er niet zijn, vvien het
nog geheel onbelcend is, dat liet thans
reeds de vijftiende maal is, dat dui
zenden voorstanders van den wereld
vrede, over alle landen der wereld
verspreid, op 18 Mei herdenken dien
gedenkwaardigen 18 Mei van het jaar
1899, toen de Eerste Vredesconferen
tie do erootsle wereldgebeurtenis
van den nieuwen tijd geopend1
werd?
Op 18 Mei plegen de vredesvrienden
een terugblik te geven on het verle
den. een woord van vertrouwen te
uiten jegens de toekomst.
Deze terugblik kan dit jaar niet an
ders dan blijmoedig zijn. Want wél is
liet doel nog bij lange niet bereikt,
maar is het te ontkennen, dat het nf-
geloopen jaar ons wederom vooruit
gang heeft gebracht?
Officieel moge de toestand tusscheu
de terschillende staten van Europa
nog onveranderd zijn, officieel mogen
<to Staten nog mecnen door weder-
zijdsche vermeerdering van bewape
ning het best den vrede te dienou, de
verschillende Staten onderling zijn
ook in het afgeloopen jaar voortge
gaan zich te wijzigen. Voor den toe
stand van wede'-zijdsche onbekend
heid treedt meer en meer die van on
derlinge kennismaking en waardeo-
ring to voorschijn. Een bekend
Duitsch tegenstander der Vredeslie-
weging zeide in 1899, dat de Vredes
conferenties met haar vredesorgani
satie der Staten eerst dan doel zouden
kunnen treffen, wanneer de Staten
inderdaad gemeenschappelijke belan
gen Ciiuerlmg nuuueii. W clnu, de
burgers der blaten geren steeds op
nieuw blijk z»ca oewust te zijn tan
den gr ooien samenhang hunner be
langen ook op internationaal gebied.
Het toenemenu aantal ïuteruntio-
naie congressen, ook in hot ufgeioo
peil jaai, moge nu deze stelling als
'voorbeeld dienon. In, hot Ibijzonder
voor Aeuerlunu is he, jam du.de-
iijiv geweest.
Ons jabeijaai iet ceie onzei lion-
dei lijarigo onafhankelijkheid en ter
eeie \un dc opening van het Vredt«6-
liaieis oen zichtbaar gevolg van
uc handelingen die op 18 Mei 1899 een
aanvang namen! heeft honderden
vieemueiingen in internationale bij
eenkomst tot ons te /amen gebracht:
de internationale congressen van den
Vrouwenraad, de Katoenfabrikanten,
de Letterkundigen, ae Vegetariërs, de
Woninghe-vormers, de Physiologen,
de Pharmaceuten, de Toenstcu, de
l'arloiueuisleden en natuurlijk ook de
Pacifisten, waren een getuigenis, in
hoe wijden kring het begrip van de
noodzaiieiijkheid van internationale
samenwerking reeds doorgedrongen
is.
Ondanks de toenemende liewape-
ning hebben echter ook de Rogeerin-
gea golooiiü voor de ïeeds bestaande
en steeds aangroeiende internationa
le saamhoorigbeid niet blind to zijn.
Do Balkanoorlog, die zoo vele gele
genheden had geboden voor een regee
ring die den oorlog wil, om dozen te
doen uitbreken, is tot den Balkan be
perkt gehouden.
De „onvermijdelijke" Europeesche
oorlog is ook thans weder uitgeble
ven. Ja, nog dezer dagen heeft de ver-
untwoor,eiyke leider der Duitsche
politiek iii cien Ryksuag ae uiiui ukxe-
njfto veimaijiig aigmcgd, uai inuer-
daad de ontspanning ïu den interna-
lion-JUe.- lu^stuuu aanhoudt en veld
wint. Ook in andere Parlementen is
con dergelnke, zeldzaam optimisti
sche toon van rogeciingswege geuit.
Is het onder déze omstandigheden
to verwonderen, uat méér dan ooit te
voren do weg geopend is voor de der
de Vredesconferentie, die het vervolg
en in menig opzicht reeds de bekro
ning zal moeten worden van het op 18
Mei 1899 begonnen werk? De regeerin-
gen beraadslagen thans over ue in
stelling van do Internationale Com
missie, die deze Derde Vredesconfe
rentie zal moeten voorbereiden. Minis
ter Loudon verklaarde onlangs de
hoop te hebben zeer spoedig hierover
definitieve inededeelingen te kunnen
doen. En intusschen wordt gaande
weg de nationale voorbereiding ulge-
mceii Ier hand genomen.
In -Italië, Belgie en Frankrijk zijn
do voorbereidingscommissies dezer da
gen tot stand gekomen, als bewijs dat
het ernst wordt met de Derde Vredes
conferentie. In Duitschland ook wordt
aan net uepartcinent van buiteiilanu-
sciie /.aken itrauiiug aan de vouioe-
i,i uilig goal beid. Ja Anieriüa, Zwe-
uoii, Noorwegen, Denemarken, Oos
tenrijk, Rusland, Nederland is de ar
beid reeds geruimen tijd geleden be
gonnen. Ook in angcland bestaat
groote belangstelling.
Zuu wijzen ane teenenen er op, dat,
wanneer wij éen ol twee jaar reroer
zijn, de 18 Mei-uag eon zeer bijzondere
be teekenis zal hebben.
De Derde Vredesconferentie nadert!
't Bestaan ©ener kr-iehtigc volksover
tuiging in allo landen, dat dan het
werk van 18 Mei 1899 met geestdrift
en vertrouwen moet worden voortge
zet, kan op de uitkomsten dier Derde
Vredesconferentie van jrrooten in
vloed zijn. Moge ook deze 18 Mei-dag
er toe bijdragen die volksovertuiging
overal te versterken!
UITSLUITING LANDARBEIDERS
Mon meldt ons uit Sluchter en
Maaodagn orgen is de uitsluiting
begonnen ui bet landbouwbedrijf le
Schildwoide-HeLum. Ongeteei 200
mannen en vrouwen zijn uitgesloten.
Alle veldarbeid staat. stil.
Stadsnieuws
De Studiereis der Haarlemsche
Handelsschool.
ii.
Woensdag 13 Mei.
Om 10 uur vertrokken we per Ra
derstoomboot naar B ati ken esse, een
soort van badplaats, de Elbe af in de
richting van Cuxbafen. Alweer de
heerlijke deining op de Elbe, alweer
het drukke leven, het lawaai, getoe
ter cn so blaas.
Na 1/2 uur varens kwamen we
buiten de stad. Hier was zooveel wind
dat we het allen te koud kregen en in
de kajuit gingen. De oevers van de
Elite waren mot mooi frisch groen
bedekt. Het drukke scbeepverkeer van
kleine bootjes werd minder. In Blan-
kenesse aangekomen beklommen we
een bergje van ot.geve-er 10U hl., bo
venop stond een hotel. D:t hotel had
de Hollandsclie vlag uit het dak wap
peren al» welkom, en later stuud
op onze tafels, waaraan we lunchten
ook de HolLandsche vlag.
Toen we den berg beklommen had
den, zagen we oen panorama, zooals
men er zooveel langs den Rijn aan
treft. Dit echter was naïever. Hier
toch stonden niet de vele reclame's.
De Elbe was leeg in vergelijking
mot wat we gezien hadden. z-V ,.r
en daar was er een jacht of een li
ter, enkele vLachers. Met den r
schen trein, zonder draad gingen we
terug en bezochten liet Export Mu».
terlager der firma Den rei en Kauf
man. Deze zaak verzendt veel -ire-do
ren naar Z. Amerika, vooral geweien,
glaswerk, zware leeren fauteuils, va
zen elcclrische piano s.
Na hier drie kwartier te hebben
doorgebracht vertrokken wc naai de
ijzergieterij der firma Theodor Zeis©.
Dit ging per Irani ,w-n half uur i ij-
den. De consul voor Nedeiland van
Altona wachtte ons om 4 uui en stel
de onze leulor» voor aau den direc
teur der fabriek.
In deze gieterij worden voorname
lijk gioote schioeven voor stoombuo-
teri gegoten, bronzen en ijzeren. Y\ ij
troffen liet toeva.l.g dat ui iets gego
ten werd
Om 6 uur ongevtoi vertrokken we
uii deze g.eterij en bedank ion den Ai-
tona'acheu consul. In een Kouditovei,
waar maar éen kellner wa-,, werden
vlug de magen gevuld en daarna
naar Carl Scbuizens Theater, waar
„Wie eiust im Mai' vooi den lóusten
keer werd opgevoerd. De vrooLjke
voornaamste hoofddeun, heeft nog
velo keerun geklonken voor we weer
in Holland terug wnre'
DondeiUug i 4 M e i.
Om 9 uur begon de bezichtiging van
het „Ratliaus'Dit was alweer zoo
groot en ruim van binnen, als haast
alles groot, en ruin in Hamburg i».
Het is tegedjk een soort rogeeringsge-
bouw, aangezien Hamburg een vrij
stad is, en dan ook haar eigen senaat
heeft .Een doorloopende ij van givo
te zalen doorliepen wj, de een ai rij
ker en duurder dan de tumere; niet
groote schilderijen en voel borstbeel
den van vroegere buigemeeslors, enz.
Nu trokken we naar een vruchtenpak
huis aan de vrijhaven. Men heett eeen
idee hoeveel sinaasappelen, citroenen
bananen en kokosnoten daui opgesta
peld liggen en oen heerlijke geur
hangt door het gehceie gebouw.
I)v monsteis lagen er op uilige ta
fels opgestapeld en or vvn-on veel
hoeren bezig met het bezichtigen. Voor
het pakhuis was een eerbiedwaardig
aantal kranen aangebracht die de
kisten vruchten naar mimen ueschen.
Toen we bij het nazien aii veinge
partijen - hetgeen geschied' 'oor het
overpakken uit èe kisten en .ret ver
wijderen der rotte cxempl u*en ble
ven staan kiikeu, noorJigde de vrit .-
delijke eigenaar ons uit on. w pree
ven. waar dan ook ruim g^biuik
werd gomnakt.
Om 12 uur kwamen we -an in het
Warenhuis van Tietz, een instelling
als Perry ot Schravendijk, maar dan
aanmerkelijk grooter; er waren fh 't
gebouw bijv. G liften. Men ton er
weer van alles krijgen. Naoat wj al
les bekeken hadden en sommige i. er
hunne „Reise-erinnerungo.. hadden
ingekocht om -aaer of moeder ge.ne
gen mee te doen, werd cr i/e.uo 'ï>t :u
Alsterlust.
Een groot restaurant, langs de Al-
ster, waar men bootjes kon huren.
Om even over 2 uur arriveerde ons
gezelschap in Hagenbeek. Een prach
tig park met groote rotspartijen deed
zich voor ons oog op, en dadelijk wil
den we ons loten kieken, maar daar
voor moest 1 Mark betaald worden.
Wat er te zien was? Ja, dat weet
ieder: wolven, beren, tijgers, leeu
wen, visschen, reptielen, insecten,
menschen, vogels, enz.... Waar zal ik
nu beginnen? Te veel om u op te noe
men. Maai het buitengewone was,
dat men de dieren zag, zooals ze in
het wild ook te zien zijn, bijv.: de
leeuwen in een „Lówenschlucht' de
pinguïns, walrussen, ijsberen, elan
den, enz., in een Noorusche omge
ving, en zoo verder.
Eigenaardig was het dorp van Nu-
biscue negers. Ze klampten ons aan
en deden alle mogelijke moeite om
Duitsch te praten. De avond werd ge
passeerd in het Uhlenhorster Fahr-
haus cn hel Bteber Café.
Om 1 uur was alles in diepe rust in
het Central Hotel.
V r ij d a g 15 M e i.
Do dag van vertrek. En toch er fa
een tijd van komen, en cr is een tijd
van gaan, nietwaar? Zoo stegen wij
dan allen weer om 7.25 in den trein
aan liet Daunntorbahnhof. Onder ge
zang met begeleiding van guitaar en
mandoline stoomde onze trein naar
Bremen. Daar hadden we 51) .min.
tijd, die we benutten om mondvoor
raad op te doen voor de reis naar
Zuiclbrook, waar we na een tango
reis aankwamen te 2 uur 28 min. Am-
sterdamscho lijd. Bij Nieuwe Schans
waren we de douanen gepasseerd en
hadden het Duitsche geld, dat we nog
over hadden voor Hollandsch inge
wisseld.
Op een zijlijntje naar Veendam, be
zichtigden we den eigenaardigen veen
kolonie-aanleg en in sociëteit Veen-
lust lunchten we.
Daarna bezochten we een fabriek
waar uit stroo de grondstof gemaakt
werd voor fijn schrijfpapier. Het stroo
ligt bij bergen builen de fabriek en
wordt eerst verscheidene malen heel
fijn gemaakt; door middel van molens
waar messen in draaien. De bruine
kleur wordt er uit geloogd De hecle
fabriek is eisenliik op scheikundigen
grondslag ingericht.
Van Veendam uit ging ons gezel
schap over Zuidbroek naar Gronin
gen, waar we om 7.51 aankwamen.
Do koffers werden op ©en wagen ge
laden. De damesleden en twee leiders
gingen rijden, terwijl wij ons te voet
naar hotel De Doelen begaven. Wat
eeue verrassing, toen wij hoorden
dat er kermis was!
Na ons verfrischt te 1 lebben, trok
ken we naar de Sociëteit De Harmo
nie, waar een variété was. Daar
werd ook wat gehiliard, wafels gege
ten, enz. Sommigen van ons zochten
eerst om half drie hun lied op.
Zaterdag 10 Mei.
Nu ro9t me nog de laatste dag cn
ik heb in mijne gedachten de heele
reis weer doorgemaakt. Om 9 uur
kwamen we allen tezamen aan bet
ontbijt, waar de directeur ons ver
ras;© met dc mededeeling dat we bot
nieuwe Universiteitsgebouw nog gin
gen bezoeken. Zeer zeker con bezoek
waardigi Ruime, breed© gangen mot
loopers, een groot trappenhuis, mooie
gebrande glazen, enz. We bekeken
ook eenige college-lok don. examen'"-
