Hiiarleh's Dagblad DERDE BLAD Woensdag 3 Juni 1914 Met z'n viBren Dit varen. Op de Pinksterdagen zijn we, met z'n vieren Spaarne-leden, weer aan 't varen geweest. Geen onnoozel tochtje naar Spaarndam of de Cruquius, maar 'n héele uitstap, naar Alkmaar en retour! Zaterdagmiddag om vijf uur start-ten we Maandagavond lag de wherry „Het Spaarne" weer aan 't vlot voor het clubgebouw. Verleden jaar, toen ik beschreven heb hoe „Vier man in een boot" naar Alphen a.'d. Rijn en terug voeren, noemde ik ze X, Y, Z I en Z II, omdat de roerende bescheidenheid en bemin nelijke eenvoud van het viertaL rne geboden, hun namen <Loor gebruike lijke pseudoniemen te vervangen. Welaan, van de vier watertoeristen can Pinksteren 1913 waren nu alleen X. en Z 1 nog over, maar de nieuwe lingen bleken niet minder bescheiden en eenvoudig dan hun voorgangers te zijn, zoodat ik de oude benamingen handhaaf. 7. T. krachtens positie, gewicht en leeftijd verleden jaar de leider, bo- klecdde ook nu weer deze functie, en liegon met kleur te geven aan de on- vermijdelijk-voorafgaande discussies. Eén ding stond vastwe moesten in Noordelijke richting. Verleden jaar Alkmaar schatten we op drie fi was 't het Zuiden geweest dus nu uur roei tijd, en dat blijkt dan ook uit hot NoordenAlkmaar leek een ge- j komen. schikt einddoel, en omdat 'savonds- j ik zal dien tocht langs do Zaan niet roeien ons wel grappig leek. werd be- in détails gaan beschrijven, omdat sloten om aan de twee dagen nog een haast iedereen weet wat de Zaan i s. voorafgaanden avond vast te knoo- j Niettemin is er oen bizondere charme pen, en daarvoor Haarlem—Zaandam in 'l beschouwen van dezo omgeving als eerste étape te nemen. En zoo uit oen wherry. Onder do meerdere startten we in zonnig, blij lenteweer w ijsgeerige gesprokken, dte we trach- Zaterdagrnïddag, terwijl voorop onze ten aan boord to houden, behoort ook zwaarbepakte vierrïems-wherry de 'n discussie over 't genot van paard r ij - kleine clubviag vroolijk in 't windje den en roeien. We concludeoren.dat 't wal in 'den knel tuaachen h.et zoekas- texel „Stolberg" van do Norddeulscho Lloyd, eert steiger, een sloepboot en een vrachtmotor. De twee eersten flankoeren ons, do sleepboot ligt vóór ona heen en weer te draalen on do vrachtboot puft achter ons aan, mot liet blijkbare vriendelijke plan om „Het SiKtarne" in den grond te bo ren. Een oogenbhk ziet het er be nard uit, en do passagiers van het zeekasteel kijken belangstellend uit den hooge op ons neer, benieuwd hoo het mot do vier zoet waterrot tou zal afloopen. Dan bedenkt de kapitein vun de heeiven-weer-scharrelend© sleepboot dat hij een mensch is, en wij dat evenzeer zijn, gaat 'n tikje op zij en geeft ons nét de kans orn aan do moordzuchtige vrachtboot te ont komen. Kwartder over achten liereiken wo Zaandam. Belangstelling! Zo zien daar zelden W harries, noemen onze boot een „bordroeier", en lachen ons uit orn onze luchtige kostuums. Z I verwacht dat de siuisgeld-heffing progressef zal zijn, maar 't loopt uit op éen dubbeltje, en het gedobbor duurt heel kort. We moeren aan een gastvrij erf en blijven in „het centrum van do Zaan" overnachten. Den volgenden morgen 'n betrok ken lucht. 't Gaat vast regenen! Maar Y, onze jongste man, die een optimist is, verklaart dat de zon wel weer zal doorkomen en laadt daar na onzen koffer op z'n schouders, omdat de pakjesdirager van 't hotel aanstalten maakt om er onder te be zwijken. I.uat varen we weg, maar 't komt er niet op aan, want het roeiprogramma andang is niet groot. Zaandam- beide zulke prettige dingen zijn, onnlnt je daarbij de wereld van eon ander standpunt dan gewoonlijk ziet. llij paardrijden van een hóóger, bij roeien van een léger, In het eerste gevul kijk je zelf op de wereld neer en in het tweede ziet de wereld op jou neer. Ik wil dus maar zeggen, dat op het viertal in de boot de Zaanstreek zeer imposanten indruk heeft ge klapperde. Den tocht zal ik maar in den te- genwoordigen tijd beschrijven. Do beide Z's (hun benaming is daarom zoo treffend, omdat de nieuwe Z II dezelfde naam-overeenkomst met onzen kapitein heeft als z'n voor ganger) de beide Z.'s zitten 't eerst aan de riemen. We volgen 't ou- <le systeem weer: twee aan twee om j maakt, de beurt een uur roeien. En de lech-1 Op dezen rustdag wisselen de Zaan- nische bijzonderheden blijken treffend I kantors het zagen van hout, pellen gelijk aan die van verleden jaar. want van gort en slaan van olie aangenaam weer roeien de Z's twintig slagen per af niet 't varen in min- en meer pri- minuut, en blijkt, onze gemiddelde 1 milieve zeilbooten, waarin ze toonen snelheid acht K.M. te zijn. 't Echte de eigenschap te bezitten, die de En- toergangetje blijft er in. Géén spurts golschen „watermanship" noemen, t maken, of zulke grapjeswant dat geen door een van m n kennissen bekomt je niet best op een langen treffelijk is vernederlandsoht tocht. En als Z II er even 'n schepje óp wil gooien wordt hij berispt. Heeren, asjeblieft 1 We houden ons aan lange, sloóm-me slagen! „schipgevoel". Wo verlaten de Zaan en varen een kanaal met eon raren naam in, dat ons naar de Alkmaardermeer leidt. Precies in ;n half uur is liet ons Het waait hard; de kans op regen ver- overbekende traject Haarlem-Spaarn-mindert met de öiinuut. dam afgelegd, c-n stevenen we op de En als we op de wijde, witkoppig- oude sluis mul, um le schuilen. Het a 10 v.-i.de Meer rosiou. wwd Jteerlijk weerde laagstaande run hoblxikud op de golreo da door „w doet "t watervlak blikkeren en schit teren en de oude huisjes van het dorp doen het zoo mooi in de weelderig- groene omgeving De stemming aan boord is dank- ind" op ons afgejaagd worden, uit Y oen triomfkreet en wijst omhoog. Do zon komt door! Het viertal picknickt op een houten steiger, die net aan den lij-kant van baar «n ldljde, en zach.kens glijd. Heleiland in lie Meer la- gebouwd. J<„i. Spaarne met „rlemon-dp" »oort dc^euning en staart peinzend 0m" giers qp de pleizierbooten.^die ons Kunnen we schutten? roept X. De gehemdsmouwde zwijgt, ver roert zich niet. X. herhaalt z'n vraag. Geen teeken van leven! We komen intusschen dichterbij. Heidaar, künnen we schüU ten?? Geen resultaat. voorbijvaren on welwillend voor wat extra-deining zorgen (de booten be doel ik!) wuiven vriendelijk, maar jo kunt aan hun gezicht zien dat ze onder mekaar zeggen: Wat man keert die lui? Wat doen zo in een hardroeier op de ongewisse baren? En zonen ze wel zwemmen kunnen? Iemand aan boord van de Oostzaan indt het zóó vreemd, dat hij 'n V heelt geen M» Zktek van ons neemt. Onmiddeilljk het. even slecht. De gehemdsmouwde wow^ -m ons ajres toegeroepen, en kijkt wèl iederen keer even op en j j>ejloef wel niet to zeggen dat wo i tn., i.-.o..- een moor pfsrat fils blikt ons boos aan. maar eerst j geluid onzes lemco (waarin een klank van recih}riyialj®®IJ langs het Groot Noordholïandsch ka- liet mai is boos aan maar eersl ais i met spanning het resultaat afwachten cht.ig I -N» "1S1,«6J- emionglijk» vaart toorn weerklinkt) zich verheft, richt <le zonderlinge Spaarndammer zich op. blikt oris boos aan en telegram stijl!. Nee pas zes uur groote sluis! Daarna bestóan we niet meer voor 'rn. In de nieuwe sluis is wachten liet parool. Hei. schipper, kom deri3 even an de wal! sommeert de comman dant dezer instelling onzen leider. We zijn natuurlijk zoet, en mogen 45 ct. sluisgeld betalen voor éen wherry, misgaders de gebruikelijke fooi. Excuses du peu! Y be-foojt in z'n onschuld met tien sluiswachter, maai een van diens onderdanen. W o zij ii bi ij als we er tenslotte nog uit gelaten worden, en conatateeren dat tusscheii do Spaarndamsclie sluis- heoicn en ons blijkbaar niet. de rech te harmonie to vinden is. Zijkanaal C is mooi roeiwaier, en we komen spoedig weer in de beta Stemming. met verbazing waarne mend dut er behalve des leiders jas ui cis vergeten is Een sterk staaltje! Net bij 't Noordzeekanaal is de roöibeurl aan X en Y. en „Ilot Spuanie" klieft voort in tiet telegraaf palen-verschiet, dal door hel vérre silhouet van de Hen,brug treffelijk besloten wordt. Aan de reeks l»a- lcn lijkt geen einde te wezen omdat de Hein)» ug ordanks haar nabijheid onlxireükbuur schijnt. Aangezien nu gansch 't natuurschoon van het Ka naal door deze twee soorten van stillevens overheersclit wordt, zou dit deel van den tocht bepaald wat suo.i wezen, als er niet voor heerlijke af wisseling werd gezorgd door hot scheepvaartverkeer. Telkens puft ons weer een of ander stoomschip voor bij. commandeert Z I: Laat loopen do boot! en dansen we vroolijk op de bijb&hoorende deining, 't Wordt steeds erger, en tenslotte roeien we maar door en naderen ten langen leste, al tangoènd, de trotsehe Hem- brug. Nauwelijks hebben de Z's dan hun roei taak hervat, of we raken iot- naal arriveert „Het Spaarne" in den Joop vun den middag in Alkmaar. Hot einddoel voor vandaag! Op de scheepswerf Nicolaas W'itsen, van de firma Stoel, wordt ons welwil lend ligplaats voor de boot verstrekt. De zuivere roeitijd HaarlemAlk maar is zes uur en tien minuten vvcöst, terug zullen we 't op één dag doen! Over die terugreis in een volgend stukje. Voor copie conform: ROBERT P. Buitenlandsch Overzicht De Balkanvulkaan Albanië. De „Agenzia Stefani" meldt, dat Malissoren, Mirditen en Katholieken uil Kossowo, te zamen met eeuige Mo- buauneduueri uit Alessio, te Duruzzo zijn aangekomen. De vorst ontving hen en droeg den minister van finan ciën op lien met do zorg voor de ver dediging van Durazzo te belasten. Zij verklaarden echter tegen de opstande lingen in liet veld te willen trekken. In de stad heerscht opgewekt loven, doch alles is rustig. Over de opstande lingen zijn geen nadere berichten ont vangen. Do Oostenrijksohe oorlogsschepen „Tegelhof„Viriibus Unitis" en „Zri- 11yzijn voor een vierdaagsch verblijf 'te Durazzo aangekomen. Uit Durazzo werd aan het „Berliner Tageblatt" geseind: „Do opstandelingen hebben zonder dat hun noemenswaardige tegenstaiid geboden werd, Sjiak in bezit genomen Op liet regeeringsgebouw in Sjlak waait thans de Turksclie vlag en in dit huis resideert thans Derwisj AIS. Omtrent zijn bedoelingen heeft hij hij zich uitgelaten op zeer vredelteven den toon. ,,Wü willen niet aanval- ze!do hfj, „wanneer wij zelf niet aangevallen worden. Wij hebben de roeest vredelievende bedoelingen, maar wij willen den prins von W ied te kennen geven, dal hij de kunst niet verstaan heeft zich bemind te maken. Wij wachten de uitspraak van Euro pa «f. Wij willen, dat het geloof van onze vaderen geëerbiedigd wordt, en wij willen verder niets v.eten van vorst Wilhelm, die onze vrouwen en kinderen liet beschieten." Uit Skoetari wordt aan de „Neue Froie Presse" bericht: „Naar verluidt is Kroja door opstandelingen, aarihau- gers vun Essad pasja, ingenomen. De Mohammedanen sporen openlijk aan tot samengaan met de opstandelingen de christenbevolking daarentegen is bereid den vorst te steunen. Essad pasja rnoet zijn hier wonende aan hangers ontboden hebben cn deze zijn bereid de reis te ondernemen-" Aan betzelfde blad wordt uit Duraz zo geseind, dat do Commissi van Contróle heden naar Sjiak vertrekt om de onderhandelingen met de op standelingen te hervatten. II ot ontslag van hetServi- s ch o k a bi net. In parlementaire kringen te Belgra do wordt gemeld, dat hel kabinet- Pnsjitsj Dindagmorgen bij den ko ning de ontslagaanvrage indiende. Mexico. Carranza heeft in een verklaring, toegezonden aan de Amerikaansche pers, zijn verbazing uitgesproken over het gemis van begrip omtrent den toestand in Mexico en de houding der rebellen door de bemiddelaars te Nia gara Falls getoond. Hij merkt op, dat de bemiddelaars naar het schijnt Car ranza als een quantité neglïgeable meenen te kunnen beschouwen, en dat zij niet beseffen, dat de rebellen reeds recht hebben door de wereld te wor den erkend. De rebellen zijn reeds meester van twee derde van het land; zij zullen de zaken wel alleen regelen. Binnen enkele maanden zal het hoofd van het leger (Carranza of generaal Villa? wie is bedoeld?) voorloopig president zijn in afwachting van net resultaat van nieuwe verkiezingen. Allerlei Het Belgische leger. De correspondent van de Daily Te legraph te Brussel meldt aan zijn blad dut de Belgische regeering in over weging genomen heeft, de weermacht des lands te versterken, door vor ming van een territoriaal leger. Hier door zou de legersterkte in tiid van oorlog van 350.000 op GQO.OOO man ge bracht worden. 't Fransche ministerie treedtaf. De verwachting is vervuld. Doumergue iieeft voor zijn ministe rie ontslag gevraagd. Hij brengt in een verklaring in her innering de voorwaarden waaronder hij destijds het bewind aanvaardde. Hij deed dit toen uit republikeinsch plichtsgevoel, en om een einde te ma ken aan elke verwarring en aan de dubbelzinnige politiek, die haar wannsto verdedigers vond onder (1e rechterzijde; en tevens om een veree- niging der linkerzijde tot stand te brengen, om het algemeen kiesrecht gelegenheid te geven zich duidelijk uit te spreken. Uit programma voltooid zijnde, nu do meerderheid der linkerzijde krach tig versterkt in de Kamer terugkeerde alle misverstand weggenomen zijnde, nu het land den wil had ge toond uitsluitend een politiek der lin kerzijde te wonschen, nu dus een hel dere toestand is ontstaan in het bin nenland, en de toestand eveneens gunstig is tegenover liet buitenland, waar (te Fransclie politiek ailer ver en inboezemt door de oprecht heid harei ucdofelingea, acht Dou mergue zijn taak en die van het kabi net voltooid. Do ambtgenooten van den minis ter-president deden in den minister raad van Dinsdagmorgen tegenover gestelde overwegingen gelden, dooli Doumergue bleef volhouden; hij wees er op dat hij gezondheidsredenen kon inroepen; maar dit wilde hij niet. De ministers gaven daarna toe, en dankten Doumergue voor de hartelijk lieid en het vertrouwen dat hij lien steeds betoonde. Daarna begaven do ministers zich naar het Elysce, om Poincaré hun ontslag aan te bieden. Poincaré verzocht hen cle loopende zaken te willen behandelen. Toen de ministers hun ontslag aan boden, drong Poincaré nogmaals bij Doumergue er op aan, dat hij zou blij ven. Doch Doumergue zei de, dat hot besluit onherroepelijk was. Poincaré dankte de ministers voor hun krachtige en hartelijke medewer king. De positie van Frankrijk. President Poincaré zeide bij een gymnastiekfecst te Hennes: Do arbeid (ier gynmastiekvereeni- ging, aangevangen een veertigtal ja ren geleden, toen Frankrijk's wonden nog versch geslagen waren, heeft nog niets van zijn nut en belang verloren. i>o sinsdien opgegroeide geslachten hebben slechts uo weldaden van den vrede gekend, maar de geschiedeis is daar om hen te leereu, dat volkeren, die inslapen in schijnbare veiligheid, vaak maar al te plotseling ontwaken in vernedering en onderworpenheid Frankrijk wil zich niet de wet ge steld zien door den vreemdeling. Dc Fransche natie is beslist vredelievend, maar zij wensoht haar onafhankelijk heid, haar eer en rechten onverkort te handhaven. En daartoe heeft Frankrijk noodig een talrijk leger, dut zeer snel op voet van oorlog is te brengen en dat bestaat uit uitnemend geoefende en getrainde troepen. De gymnaatiekvereeniging is voor het leger een uitstekende voorberei ding. Gij behoeft geen soldaten te kweeken, doch moet mannen vormen. Gij ontwikkelt bij de jeugd niet alleen physteke, maar ook moreels eigen schappen, zoodat gij een groote steun Bijt voor de landsverdediging en tege lijkertijd machtigen invloed kunt oefe non op den volksgeest. Onophoudelijk herinnert gij het land aan de geschie denis. Gij kunt tiet volk beletten zich over te geven aan verslappende on- verftchlllhrheld en alle energie doodeu- de moedeloosheid. Gij voedt de natie I (rct Nickerle (Suriname), en .Britsch :>p tot doortastende wilskracht. vice consul aldaar, en J. van Praag, Aldus de president der republiek, j procuratiehouder bij de bankiersfir- lic met deze woorden nogmaals heeft ma 11. Edorsheun, 'e-Gravenhage. en te kennen gegeven, dat hij een op mi- is toegekend <le aan deze orde verb, litair gebied gereed zijnd Frankrijk cere medaille, in brons, aan J. Olie, wil knecht in de etoornhoutzagerij van P. j N. M Lateber, te De Rijp. ONGELUKKEN, j Do Tel. meldt: j Te Anten (Limb.) is Maandagmtd- dug (2en Pinksterdag) een circa 70- jaiige man door de stoomtram aan gereden en levensgevaarlijk verwond. Naar men beweert, is eigen schuid, ten gevolge van drankmisbruik de oorzaak. Zondagavond is te Rotterdam ze koro P. 1". onder een motorwagen van lijn 5 geraakt. Hij bad oogeu- schijn lijk geen uitwendig letsel beko- men, doch naar 'net ziekenhuis ge- i bracht, werd hersenschudding gecon stateerd N.V LOORENS COSTER 1 HAARLEM ZU1DER BUITENSPAARNE 12 LEVERING VAN: CIRCULAIRES ENVELOPPEN NOTA'S REKENINGEN KWITANTIEN EFFECTENBRIEFJES POLISSEN - CONTRACTEN AANDEELEN COUPONS - RECEPISSEN PROSPECTUSSEN VOLMACHTEN BES I'EKKEN REGLEMENTEN PROGRAMMA'S AANPLAKBILJETTEN ENZ. ENZ. BILLIJKE PRIJZEN TELEPHOON No. 122 Binnenland Zondagmorgen is te Rotterdam uit do Rotte bij de begraafplaats op-, gevisoht het lijk van een gehuwde 60- jarige vrouw, die sedert Zaterdag vermist werd. Stadsnieuws Nederlanders en de scheepsramp Terstond na het bekend worden van de ramp der Empress of Ireland is door ons ministerie van buiteiiland- scho zukeu aan do betrokken consu laire ambtenaren verzocht, op te ge ven of bij die ramp ook Nederlanders waren omgekomen. Van den vioe- consul te St. Jolin (Nieuw-Brunswijk) is bericht ontvangen dat zich aan boord dertien iandgenooten bevonden van wie één gered is. Aangezieu de namen in toet telegram waarschijnlijk verminkt zijn overgeikomen, wordt hot, ter vermijding van onnoodige on gerustheid, beter geaoht deze nog niet te.publiceeren. Belanghebbenden kunnen evenwel aan liet ministerie van buitenland- sc)>e zaken inzage van het telegram bekomen. Nadere inlichtingen wor den nog ingewonnen. TRAGISCH. Een 29-jarige bewoonster der J. P. lleijestraat, te Amsterdam, heeft Zon dag getracht zich van toet leven te be- rooveu. door zich met petroleum te be gieten en daarna in brand te steken. Een broeder van de ongelukkige trachtte de vlammen met een doken te dooven. De arme vrouw kreeg ern stige brandwonden. Familieomstan digheden schijnen de oorzaak van dit tragisch voorval te zijn. BOND VAN ARBEIDERS IN DE KLEEDING INDUSTRIE. Als gesalarieerde bestuurder van den Federatieven Bond van Arbeiders- (atars) in de Kleedingindustrie is per referendum gekozen de secretaris, de lieer Otto Vonk, on is toet bestuur als ■olgt samengesteld: C. Leeflang, voor zitter; Otto Vonk, secretaris; T. Ba- 'rends, penningmeester, allen Den Haag, Joh. Meisner, Amsterdam; J. R. v. d. Hurk, Dordrecht. DE BRANDSTICHTING TE EDE. De Tel. meldt: Sergeant B., van het 2£e regiment te Ede, door don krijgsraad te Arn hem veroordeeld wegens brandstich ting, enz., is naar het Rijkskraukzdn- nigengesticht te Medemblik overge bracht. SCHOOLDIEVEN TE AMSTERDAM Behalve de twee jongens, van 15 en 17 jaar, van wier aanhouding wegens diefstallen in verschillende scholen wij reeds melding maakten, zijn ook nog een vader en zijn 14-jarige zoon wegens hetzelfde feit gearresteerd. De vader heeft zich aan heling schuldig gemaakt. CHR. ONDERWIJZERS EN ONDERWIJZERESSEN. Te Amsterdam vergaderde de Veree- niging van Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen. Aan deze jaarvergadering giug vooraf een bijeenkomst van de Veree- niging „Barnabas", die de weduwen en weezen van Chr. onderwijzers steunt. Het getal der weduwen, dat op de suppletie-kas aangewezen is. be draagt 78 met 28 kinderen, terwijl er nog 38 weduwen zijn met 38 kinderen, die alleen het haar toekomende ont vangen uit de verdeelingskas. liet getal der werkende leden ver minderde tot 231. De vergadering werd daarna gco- pend door den voorzitter, den heer J. 'Ph. R. Schreuder. Kr zijn tlians 1113 Christelijke scho len. Heden wordt de vergadering voort gezet. UIT DE STAATSCOURANT. Bij konlnkl. besluit zijn benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau, Ch. Spence, gezagvoerder van de sui kerplantage „Waterloo", in ha* AU- SCHOOL VOOR KUNSTNIJVER HEID. De directeur der School voor Kunst nijverheid te Haarlem vestigt er do aandacht op, dat de Inschrijving voor den cursus, die 1 Sept. 1914 aal be ginnen met 1 Juni geopend is. Ook voor meergevorderden in het bouwkundig teekenen ia taans een speciale cursus ingwidtot, die op Woensdag en Zaterdag gegeven wordt. Zie verder de advertentie in dit blad. Het leerplan 1914 én het verslag over 1913 zijn op aanvrage kosteloos verkrijgbaar bij den directeur. Ontsporing. Dinsdagmiddag omstreeks half twee ontspoorde aan den Leidsch-evaartwcg op den wissel onder het viaduct een van Zand voort komende tram. Door orerstappen is de dienst onderhoudeu- Spoedig was de tram weer in de rails teruggebracht. Persoonlijke ongelukken vielen niet voor. Vechtpartij. Bij een vechtpartij in een bierhuis in de Jansstraat (no. 60) kreeg A. B. een slag inet een bierglas in het ge zicht. De slag kwam hevig aan. B. kreeg een bloedende wonde, die van onder het linkeroog tot aan den kin doorliep. De bovenlip was geheel ge spleten, de onderlip gedeeltelijk. Aan het Bureau van Politie werd hij ver bonden. De politie onderzoekt de zaak. MUSEUM VAN KUNSTNIJVER HEID. Het Museum van Kunstnijverheid te Haarlem werd gedurende de maand Mei bezocht door 664 belangstellen den. Uit de aan he: Museum verbon den boekerij worden 199 boek- cn plaatwerken naar verschillende plaat sen van ons land verzonden, terwijl de lessen der aan het Museum ver bonden School voor Kunstnijverheid door 153 vrouwelijke en mannelijke leerlingen werden bijgewoond. De belastingvoorstellen. Verschenen zijn de verslagen van do 2e en 3e afdeeling van den gemeen teraad over de belastingvoorstellen. De afdeelingen. De afdeelingen waren samengesteld als volgt: 2eafdeeling. Voorzitter: Dr. II. D. Kruseman. Aanwezig: Dr. W. E. Merens, J. Schreuder, J. L. E. I. Breda Kleijnen- berg, A. Riukema en L. J. C. Poppe. Afwezig: 15. E. C. Selgnëtte, mr. A, Rruch.en V'. Loosjes, meL kennisge ving, en M. do Braai. Een vacature. Rapporteur L. J. C. Poppe, 3 o a f d e o 1 i ng. Voorzitter de heer De Breuk. Aanwezig: Van den Berg, Modoo, Slingeniberg, Vi3sor, Elffers, Van Ros- sum, Nagtzaarn en Heerkens Thijsson Afwezig met kennisgeving: Van de Kamp. Rapporteur. Mr. Heerkens Thijssen Algemeene beschou wingen. In de 3de afdeeling werd de aan dacht gevestigd op vier hoofddenk beelden, die ten grondslag liggen aan de verschillende amendementen (kin deraftrek, verhoogde aftrek voor Ie vensonderhoud, progressie en aftrek naar den aard der inkomsten.) Gevraagd werd of B. en W. daar over hun meening willen uitspreken. In de 2de afdeeling werd gew op de verschillende factoren, die den levensstandaard doen stijgen. De ar beidersklasse kar. bovendien geen g« itocgcn meer nemen, werd opgemerkt, met dc leefw ijze van 30 of 40 jaar ge leden. De algemeene maatschappelijke ontwikkeling belet dal, werd opge merkt Progressie. In de 3de a f d. De algemeene beschouwingen in de 3de afdeeling bewogen zich geheel op ticl gebied van de al dan uiebwen- schelijkhöid van progressie, waarbij do verschillende meenirigen vrij scherp tegenover elkaar bleken staan. Een tegenstander van progressie wees er op, dai ons tegenwoordig Iiaarlemsch belastingstelsel feitelijk reeds progressief werkt. Terwijl toen allen hetzelfde genot hebben van tal vun gemeentelijke instellingen en be drijven, betaalt de een meer dan de ander, en zulks om een omstandig het inkomen als maatstaf van heffing genomen, een onjuislen maatstaf dus, maar uieri heeft die wel als eenigen uitweg moeten aanvaarden. Reeds heeft rnen nu door invoering van het Benthamsche stelsel, waarbij een be- i'uaid bedrag voor alle inkomens on belast blijft, een verderen stap in deze richting gedaan, en men heeft dien slap moeten doen. omdat men sommi ge groepen ingezetenen anders te zwaar zou moeten belasten. Een ge heel anderen weg slaat men echter in, wanneer men tot progressieve luf fing overgaat. Dan geldt niet meer in de eerste plaa's het principe degenen lasten, die tot betaling onmach tig zijn, maar eenvoudig het ge'd te nemen, daar waar het ie vinden is, zonder dat cenige bijzondere pracsta- vun gemeentewege daartegenover gesteld wordt. Tegenover deze verloogen werd door een ander lid aangevoerd, dat de ar beidersklasse. naar zijn gevoelen, bij an maatregelen, welke aan do gemeentekas belangrijke offers ver gen, veel minder gcuaut is, dan de overige bevolking Op grond daarvan werd de billijkheid betoogd, dat de gemeentelijke belastingen hoofdzake lijk, zelfs zooveel mogelijk, door de neer bevoorrechten behoorden te wor- len opgebracht. Naar de meening an dat lid was het een fout van het Benthamsche stelsel, dat het, na een eersten stap ui de gewerischte rich ting gedaan te hebben, was blijven stilstaan. 11 ij beriep zich daarbij op Prof. Oppenhciui, die m zijn stand aardwerk „Het Nederlandscii Ge- necnlerecht" (3de druk, dee! 1 biadz. LiO'J) de invoering van progressieve be lastingheffing als consequente voort- bouwing op liet principe van het Ben thamsche stelsel bepleit heeft, zoo mede op den Minister Plerson, die bij de herziening van de betrekkelijke ar tikelen van de Gemeentewet getoond heeft zijn vroegere denkbeelden, neer gelegd in zij" „Leerboek der Staat huishoudkunde" (dee! II blz. 524 en olgende), te hebben prijsgegeven. Bedoeld lid wees er in dil verband op, dat de mogelijkheid orn progressieve belasting te heffen, niet uit eocialis- lischen boezem ontsproten was, maar dat een geenszins socialistisch gezin de Regeering de betrekkelijke wets wijziging heeft voorgesteld en deze is aangenomen door een Kamermeer derheid. waarin dc- socialisten weinig of geen invloed hadden. Tot zoover de principiëele beschou wingen. Uitvoeriger werd de practische zij de van het vraagstuk behandeld. Betoogd werd, dat gegoede men- schen bij het kiezen van de plaats, waar ze zich zullen vestigen, in dt eerste plaats rekening houden met het percentage der plaatselijke beias- ting. Het lid dat deze meening uitte, wide coiis.aleeren, dat Hilversum bij bevolking van 30.000 zielen een totaal belusbaar inkomen vertoont van 23 millioeu gulden, terwijl de 70.000 ingezetenen van Haarlem te za men slechts oen belastbaar inkomen hebben van li millioen gulden. De trek is naar de gemeenten, waar de belasting laag is. Naast Hilversum kunnen 's-Gruvenhage en Bussum genoemd worden ais voorbeelden van hetzelfde aanlokscL ls liet voldoende bekend, dat verinogenden zicii niet bij uitzondering hier komen ves tigen, verschillende, gevallen zijn ook te noemen, dat lieden, die aanvanke lijk geen rekening gehouden hadden met de plaatselijke directe belasting, na een jaar heen gingen, toen hun ge bleken was. welke zware offers zij >an den liaarieiuschen fiscus hadden ie brengen, üc invoering van progres sieve belasting zal, naar de meening van dit lid ook ten gevolge hebben, dat uitgaven voor philantropiscne doeleinden zullen vvorden ingekrom pen. Zoolang de belösting geleidelijk stijgt, zonder sprongen, zal die **»- krimping nie; of slechts spaarzaam zijn te bespeuren, maar de plotselinge vermeerdering van deze verplichte uitgaven zal, zoo vreesde hij, de be middelden er toe brengen, hunne on verplichte uitgaven tc verminderen En ten slotte blijft het gevaar van het wegtrekken der bemiddelde lieden, die thans hier wonen. Gewezen werd op hetgeen in Fries land is geschied, waar de invoering van progressieve belastingheffing tal van gegoeden heelt weggedreven, met liet gevolg, dat ellendige toestanden ontstonden en allerlei nuttige maat regelen, welke niet tot de strikt nood zakelijke te rekenen waren, maar tot den bloed der gemeenten veel bij droegen, om de kosten werden inge trokken. Met deze practdscue overwegingen konden zich verscheidene leden, die overigens geen bezwaar iiadden tegen piogressieve belastingheffing, volko men vereenigeii. Zoo werd er op gewe ien, dat in do laatste jaren voor 500.000 aan inkomen uil Haarlem verdweuen is. Wei is in dat zelfde tijkvak het belastbaar inkomen in to taal gestegen, maar da: was slechts een gevolg van de omstandigheid, dat men gepoogd beeft, en voor een deel er ook ia is geslaagd, om het belas: baar inkomen der aanwezigen hooger te stellen. Als bewijzen van achteruit gang vvorden genoemd, de verminde ring der Vrijw iliige bijdragen voor liefdadige en andere instellingen, lo klachten van den winkelstand over verminderde koopkracht, 't leegstaan van tal van groote huizen en de on- verkoopbaarheid van de weinige ter reinen, die Haarlem nog voor luxe- bouw beschikbaar iieeft- Gewezen werd op de omstandigheid, dat Heem stede een stadskwartier bezit, dat zich onmiddellijk aan den bebouwden koul van Haarlem aansluit en dat daar door hot zicih vestigen buiten Haar lem zoo gemakkelijk gemaakt wordt, vermits men de lusten van de start kan genieten, zonder de lasten er van te ondervinden, zulks in tegenstciui heid, welke geheel buiten zijn ingezo met bv. 's-Gravenhage, waar men over tonschap, buiten de gemeentelijke ,i6 crenzen geen aansluitende sta la- vvcrkzaamheid staat, namelijk omdatktt.artieron vin<lt Ten bewijze, da: liij meiT bemiddeld is. Aan een om- k laat5 dfehik 6rmnrceerd r„, echter niemand uit deze practische ^"01 l'6 betalen pluaUelijke be>.o» overweging, dat men dan op verre na tiug, werd nog de aandacht gevestigr niet uit zou komen. Daarom heef* men <vd Arnhem e» Niimecen, plaatsen die

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1914 | | pagina 9