tlülEl'S BW
De Koningsmoord.
DEf»'DE BLAD
Dinsdag 30 Juni 1914
luitenlandsch Overzicht
Ooggetuigen verhalen van de
aanslagen.
l il Serajewo word: aan den :.B?r-
tner Lokal Anzeiger" geseind- „Een
jdiiif, Uit- ooggetuige was van de
moi'iië daad van Gayrilo Princlp, ver
te i'! i).volgende:
ij i"i vriendin en ik hadden ons te-
jn'iiov r de zaak van den koopman
tk-mücj- in de Franz Josefslrasse op-
''.ai, nadat de eerste aanslag reeds
i pleegd was. Kort daarna zagen wij
opgeschoten jongens, waarvan de een
f is w.v.ep hoed droeg, de tweede een
mj ven zwarten hoed en de derde,
voor zoover wij ons herinneren, een
lichten vilten hoed, Alle drie droegen
8 'gedragen kieeren en zagen er uit
Gs werklieden. Zij droegen de Servi
el he ui'.(-kleur in het knoopsgat. On-
tiiichk.ojk daarna voegden rich bij
In-:: twee jonge meisjes, die eenige
woorden met hen v, i--e'.den. De meis-
jes. die- wij, evenals de jonge man-
1111niet kenden, kwanten vervolgens
Tiaar ons toe en zeiden tot ons: ,,Laat
ons naar huis gaan. Kom, ga ook
naar huis. Die drie daar komen ons
verdacht voor." Mijn vriendin ging
we; en ik bleef in gezelschap van
en ander meisje staan. Ik beaner-kte
loei;, dat een van do drie mannen,
j. die met den stijven hoed (het was
Princip', de eene hand voortdurend
'm den zak hield. Ik zeide lot hot klei
ne meisje ,,Op zoo'n man moesl men
eigenlijk de politie opmerkzaam ma-
ken.Op dat oogenblik was de eer-
L- automobiel met den regeerings-
cummissnris en de burgemeester reeds
voorbij. Mogelijk hebben de drie man
nen mijn woorden gehoord, en Prin
cip liep fiaastëg voorbij een politie
agent naar den overkant v
wiaat. IIij ging op oen paar pus af
stand van de zaak van ScWiller staan.
Op dat oogenblik kwam dc auto van
den aart-hertog en onmiddellijk daar
na hoorde ik twee schoten knallen,
die Princip afgeschoten had. De auto
\an den aartshertog reed dicht langs
liet trottoir, waar de dader stond. De
weinige toeschouwers, die zich hier
bevonden, vielen onmiddellijk op den
man aan, en probeerden hem vast te
houden. Het gelukte Princip echter
toch nog een derde schot te lossen,
dat in elk geval de hertogin getroffen
heeft. Toen het eerste schot viel, dat
den aartshertog blijkbaar aan
hoofd of aan den hals trof, omarmde
hom de hertogin. Ze had veel tegen
woordigheid van geest en wenkte het
publiek nog toe. Van alio kanton kwa-
men officieren, politieagenten, gen-
darmen en publiek en welen op den
dader aan.
Toen do troonopvolger en de her
togin in den konak gebracht werden,
bracht men de hertogin op de eerste
enlieping rechts in oen kanier en de
troonopvolger werd in een daarnaast
gcicgen kamer op een ottomane ge
legd Onmiddellijk verschenen do offi
cieren van gezondheid, dr. Arnstein
en dr. Polacci, om geneeskundige
hulp te verleenen.
Voorts kwamen In den konak ook
de burgemeester en de Wakoef-ditec-
tc-ur, Scrif Arnautovic. De geneeshee-
ren vroegen ether, en aangezien deze
niet aanwezig was, liepen de burge
meester en de Wakoef-clirecteur naar
een dichtbijgelegen apotheek in de
Kaiserstraase, om ether te halen,
Tóen men echter zag, dat de gewon
den niet meer te redden waren, werd
de Franciscaner provinciaal Fra Lo-
\ro Mihacovic uit liet naburige Fran
ciscaner klooster gehaald Deze gat
den troonopvolger de absolutie. Na
een poosje kwarn in den konak de aal
moezenier Milan Ernek. Do troonop
volger en zijn. gemalin waren intus-
tchen reeds gestorven. De aalmoeze
nier Milan Ernek verrichtte de gebe
den der stervenden."
Uit Weenen wordt aan het ..Berli
ner Tageblatt" geseind „Ben oog
getuige, de kapper Ma ra aai, die een
van de eersten was, die don dader van
den eersten aanslag gevangen naro,
vertelt: „Ik stond bij de vroegere fi
liale van de Union-Bank. Do eerste
automobliol rnet hot hoofd dor politic
was juist voorbijgereden, daarna
volgde de tweede auto met den burge
meester. Na een korte poos kwam de
auto, waarin de troonopvolger met
zijn gemalin en de Landeshaupt.mar.il
gezeten waren. Plotseling zag ik, dat
een jonge man, die nan do andere zij
de van do kade in de nabijheid van dc
brug gestaan had. naar do leuning
liep en iets op den muur legde en
toen een bom van onderen naar bo-
v- ri tegen de automobiel wierp,
man stond naast een ander, die zich,
nadat gegooid was, kalm verwijder
de. Ik zag iioe de bom op de auto te
rechtkwam. Ilij stuitte echter af op
het opengeslagen dek van de auto en
viel tegen de autonlobiel, die er ach
ter reed. Op dtit oogenblik hoorde ik
e n vreeselijk gekraak. Zoodra ik ge
zien had, dat de bom was gegooid,
snelde ik op den man toe. Hij moot
mij echtc-r opgemerkt heldic-u en
sprong over den muiu* in de Miiitsa.
Ik achtervolgde hem. Op dil oogenblik
kwam ook een detective, dlie een re
volver op den man richtte en hem
wilde schieten. Ik riep hem toe:
„Niet schieten, wij moeten hem le
vend hebben!" Wij waren echter ui
terst voorzichtig, omdat wij bang wa
len dat hij een revolver bij zich had.
liet geluk ;c ons den man te pakken
te krijgen en hein mot de hulp van de
politie gevangen to nemen. Hij had
niets in zijn handen en verzette zich
niet."
yog nadere bijzonderheden.
Omtrent den aanslag zijn nog de
volgende bijzonderheden bekend ge
werden De moordenaar schoot u>.;
de onmiddellijke nabühcid. Daaruit
valt de zoo noodlottige uitwerking der
scholen te verklaren.
Ofschoon de gouverneur den indruk
had, dat er niets zou geschieden, wil
lij den tocht door de stad toch dn
geen geval voortzetten en beval hij
den chauffeur naar den konak te rij
den. Hij zag de hertogin plot-cling te-
den rechterarm van haar echtge-
vallen en meende, dat zij een ze
nuwtoeval had gekregen. In die mee
ning word hij versterkt, doordat de
aartshertog en da aartshertogin eeni-
i woorden met elkander wisselden.
Eerst toen de gouverneur, die den
chauffeur, welke den weg niet wist,
de noodtgc aanwijzingen moest ge-
•en, zich weer naar dc vorstelijke per
sonen keerde, zag hij, dat uil den ge-
openden mond van don nog steeds
rechtop zittenderi aartshertog bloed
loeide.
Toen de automobiel stilhield voor
den konok, wa? de aartshertogen vol-
komen bewusteloos Toen zij uit 't rij
tuig werd getild, zonk ook de aarts
hertog .ineen.
Er was onmiddellijk geneeskundige
hulp ter plaatse, maar (loze mocht
niet meer baten. De aartshertog stierf
na ongeveer een kwartier en eenige
minuten later overleed ook da her
togin, zonder dat zij weer tot bewust
zijn was gekomen.
Uit Serajewo wordt aan het „Berli
ner Tageblatt" geseind: ,,De schoten,
die den aartshertog en zijn gemalin
getroffen hebben, waren absoluut doo-
delijk. De aartshertogin, c£,e liet eer
ste slachtoffer was, werd in de buik-
holte gewond. Dij den aartshertog
werden de rechter-slagauor er. de
luchtpijp totaal vernield. Bij beiden
is de dood tengevolge van doodbloe
den ingetreden. De laatste woorden,
die de troonopvolger tot zijn sterven
de gemalin richtte, waren „Sophue,
blijf voor onza kinderen in leven!" De
troonopvolger had Zaterdag voor hij
den tocht door de stad maakte, aan
zijn kinderen een telegram gezonden,
waarin hij hun de gebeurtenissen van
Zaterdag sciiild-rde. Het telegram
eindigde mefc do woorden: „Groeten
en kussen van Pappie."
De moordenaars.
Uit Wcenen wordt aan don „Berli
ner Lokal Anzeigor" geseind: „Vol
gens dc eerste samenhangende be
richten uit Serajewo is het met volko
men zekerheid bewezen, dat de aan
slag iiet gevolg is van een samenzwe
ring, dfie een groot-Servisch karakter
draagt. De beide aangehoudenen loo
chenen weliswaar medeplichtigen ge
had te hebben, maar de geheele aan
slag was zoo nauwkeurig voorbereid
en getuigde van zoo'n goede organisa
tie, dat de medewerking van verschei
dene personen daarvoor volstrekt
noodzakelijk was. De aangehoudene
Princip zei bij zijn verhoor, dat de
derde bom, die men gevonden heeft,
bestemd was voor het geval, dat de
eerste aanslagen mislukt waren."
Gabrittovic is ongeveer 21 jaar oud,
typograaf en van Servische afkonw:.
Hij is de zoon van een herbergier in
Serajewo en staat bekend als een in
dividu, dat slechts ongaarne werkt,
tlij behoorde vroeger tot een groep
anarchisten. Voor korten tijd begaf
hij zich naar Belgrado, ilij werkte
daar in de staatsdrukkerij. N'a onge
veer vier weken keerde hij naar Sera
jewo k-rug. Sedert zijn verblijf in Bel
grado was tiij Servisch chauvinist en
drukte hij zijn s\ mpathie voor koning
Peter uit. Bij het verhoor deed hij zich
zeer cynisch voor. Ilij lachte herhaal
delijk. Hij bekende don aanslag ge
pleegd te hebben, doch weigerde op
helderingen te geven omtrent de be
weegredenen. Hij zeide, de bommen
uit het buitenland te hebben ontvan
gen, doch de plaats wilde hij niet noe
mer. De boinmen, die met gehakt
lood en ijzer gevuld waren, moeien
veei overeenkomst hebben met die,
welke in 1907 in Montenegro gebruikt
zijn.
De tweede dader, Priincip, werd
kort nadat hij de revolverschoten go-
lost, had, door officieren on politie ge
vangen genomen. De menigte om
ringde hem en sloeg hom, tot hij
bloedde. Princip zei dat hij eeu tegen
stander was van het imperialisme. Ln
omdat dc hoogste vertegenwoordiger
van het imperialisme beliehaamd was
in den troonopvolger, had hij don
aanslag geploegd. Princip was voor
korten tijd nog student aan de han
delsschool. Hij is ongeveer 20 jaar
oud en eveneens van Serrische af
komst.
In den loop van den Zondagnamid
dag werden nog verschillende perso
nen in hechteni3 genomen. Zij zijn
verhoord en in arrest gehouden.
De moordenaar Princip heeft later
bij zijn verhoor door den rechter van
ünstructie verklaard, dat hij de daad
had gepleegd om wraak lo nemen wc-
gens'de onderdrukking der Serviërs.
Een voorgevoel'
Naar gezegd wordt heeft de troon
opvolger den laatsten tijd een ver-
moedeu gehad, tegen vertrouwde per
sonen van zijn omgeving geuit', dat
hij geen natuurlijken dood zou ster
ven. Hij heeft eeu beschikking getrof
fen, dat hij neet ia do Cupueijner-
groeve, maar In Amsteaen, waar hij
voor zich en zijn familie een groeve
had laten bouwen, zou worden bijge
zet.
Een onvoorzichtigheidI
In hofkringen wordt do schuld van
het ongeluk aan den Lanclesbaujit-
mann Potiorek toegeschreven. De
hertogin was na den eersten aanslag
vreeselijk opgewonden en trilde voor
ineis ter wereld toestaan, dat da
aarLshertog nogmaals de auto zou be
stijgen en dooi' de slee lil bewaakte
straten rijden. Potiorek echter zeide.-
„Thans is alles voorbij, meer dan.
eên moordenaar hebben wij in Sera
jewo niet. Thans zullen demonstra
ties van synqjathie plaats vinden. Er
is geen reden om bevreesd te zijn."
De mcdedeeling aan de kinderen.
Uit Weeneu wordt aan de National
Zeii.ung geseind:
Het was een onbeschrijfelijk tra
gisch oogenblik, toen de tante van do
zoo plotseling tot weezen geworden
kindeion van der. vermoorden troon
opvolger, do gravin Chotek, dezen
van "t zoo vreselijk lot in kennis
moest stellen, dat hun ouders getrof-
1 fen had-
Zondagmiddag reeds word den Kin
deren medegedeeld, dat er een bericht
uit Weenen was gekomen, dat hun
ouders een ongeval, waarschijnlijk
met de automobiel, op hun rois was
overkomen. Wegens den schrik,
waarmede reeds deze tijding door de
kinderen, die met onuitsprekelijke
liefde aan hunno ouders hingen, en
igen werd, achtte de grnv.n Oho-
tok "het niet raadzaam, voorlooptg
mede te declen. 's Avonds ba
den de kinderen nog, dat do lieve
Heer al es ten goede zou wenden en
hun ouders gezond la en worden. In-
tusschen kon de gravin de waarheid
niet langer verzwijgen, vooral omdat
kinderen, in 't bijzonder de 13-ja-
rige Sophie, zeer intelligent zijn. Ook
met het oog op Ito', talrijke dienst-
icirsoneel in het slot kon het vrees, -
iijke treurspel niet lamger vet borgen
rrden gehouden. Zoo was dan gra
vin Chotek genoodzaakt. Maandag
middag den armen kinderen de ge
heele waarheid te zeggen. De droef-
leid van' de beklagenswaardige kin-
doren was buitengewoon. Slechts met
do grootste moeite gelukte het, hen
eeuigszins te ka! moe ren. Zij zijn zich
van het onheil, dut over hen gekomen
is, volkomen bew ust".
Betoogingen.
In Serajewo.
De rouw is in do slad algemeen. Uit
'i.ina alle huizen hangt de zwarte
lag. Do anti-Servische betoogingeit
nemen steeds meer een zeer dreigend
karakter aan. De Serviërs moeten
zich in htm ioka'cn bijna barricadee-
r&n, vooral toen bekend werd. da: ve
len van hun wapens bij zich droegen.
Soldaten moesten herhaaldelijk tus-
schen beiden komen om bloedvergie
ten te voorkomen. Het onderzoek wijst
er op, dat Serviërs in Belgrado met
het complot in betrekking stonden.
De bommen zijn (naar bewezen is' li'.t
Belgrado afkomstig. De bijzonderhe
den o\ er het verhoor van de beide da
ders en van de overige anngeh-
nen worden geheim gehouden.
Zondagavond had in Serajewo een
an'.ii-Bosnischc ftetooging plaats. Kro
atische en Slavonische Jodeustuden-
ten trokken, de volksliederen zio-
gend, door de straen of roepend:
„Weg mot Servië! Weg met de Ser
viërs: Wij hebben geen moordenaars
nooaigt Weg met dc vijanden der mo
narchie
Nog wordt uit Serajewo geseind:
De antlUServische betoogingen wer
den heden in grooton omvang her
haald. De Kroatische en Mohamrne-
daansche jongelingschap trok door de
straten, een portret van den keizer
meedragend, en de volksliederen
gend, met jubelkreten voor de mo
narchie en de dynastie. De betoogera
wierpen de ruiten in van de Servische
huizen, winkels en scholen.
De manschappen der politie en mi
litaire patrouilles herstelden de orde.
yieuwe bomaanslagen.
Maandag zijn wederom te Serajewo
twee bommen geworpen, die echter
geen noemenswaardige schade heb
ben aangericht. Eén persoon we ra
licht gekwetst. Men heeft nog niet
ontdc-ilvt, door wie do aanslag is ge
pleegd. Men vermoedt, dat het mede
plichtigen waTen van degenendie-
Zondag de bommen hebben geworpen.
Uit Boedapest word/- aan liet „Ber
liner Ta geblaf-:" geseind:
Sedert den vroegen, ochtend zijn
Maandag de straten van Serajewo
vol metischen. Tegen ft alt elf in den
voormiddag stelde zich een troep jon
ge Kroaten en Mohamedanen op, die
volksliederen zongen en uitriepen:
„Weg met Servië! Weg met de moor
denaars! Weg met koning Peter;"
Daarna marcheerde de troep tot voor
het hó et „Europa', waar alle ruiten
werden ingeslagen, die bij de demon
straties van Zondag heel gebleven
waven. Inmiddels kwam de politie en
drong de betoogers een zijstraat in.
De menigte trek toen naar het ge
bouw van de Servische vereeniging
„Pro Swjeta", v.aer zij eveneens alle
ruiten verbrijzelde. De troep begaf
zich daarna naar de kade en bracht
daar schade toe uan alle Servische
gebouwen ten winkels. Vervolgens
marcheerden do demonstranten 'ot
voor het gebouw, waar- do Servische
Metropoliet woont en ook hier moes
ten de ruiten lie), ontgolden. Gedu
rende het bombardement werd het
volkslied gezongen en riep men: Levo
Oostenrijk: Leve de Keizer, Bosnië,
Kroatië, de Mohumedanen en de Jo
den! Daarop trok de meijigJ.e naar het
gebouw van de Servische school,
drong naar binnen en vernielde liet
meubilair.
Toen. een troop demonstranten met
het portret! van don Keizer uit do
school kwam, zong do menigte het
volkslied en opnieuw klonk het: Levo
de Keizer, Oostenrijk en Bosnië!
Intusschen wies do politie gekomen
en werd do n endg'.e teruggedrongen
tot achter do Servische kerk, waar zo
de gebouwen van do Servische natio
nale bank vernielde. Toen de menig
te vervolgens naar de Franz Josef-
strasse terug wilde keeren, werd zij
door een cornjvagnie infanterie, ver
sterkt door gei darmen, tegengehou
den. Om 12 uur 's middags duurde
de demonstratie nog voort.
Een. later telegram uit Boedapest
aan liet „Berliner TageblaU" meldt:
„De demonstraties tog on Servië
ztijn MuandagniiiUlag weer begonnen.
Talrijke demoi. stranten trekken door
de stralen. Op hot hotel „Europa"
word opnieuw een aanval gedaan. Er
is te Serajewo geen enkele Servische
zaak, dte nnet totaal uitgeplunderd
is. Alen drong ook de woningen der
Serviërs binnen ou vernielde de meu
bels.
Om half twee werd in de stad het
geruclit verspreid, da* or weer
bom ontploft was, waarbij verschil
lende personen gewond werden.
Om kwart voor driefin '3 middags
drongen in het hotel „Europa' eenige
honderden personen binnen, die daar
den goheelen inboedel kort 011 klein
sloegen. Het cafö wordt nu door mi
litairen bewaakt. Do demonstranten
zijn afgetrokken en zetten elders hun
ve rnieli rijswerk voort".
De Keizer te Weeneju
De keizer bevindt zich in dan besten
toestand, hij kwam Maandagmorgen
aan hel stalden Pênzing kan, en werd
door aartshertog Karl Franz Josef,
de nieuwe troonsopvolger, ontvangen.
Toen de keizer van het station door
de straten me', de halfstok gc-heschon
aggen, naar Schönbruim reed, ston
den langs den weg duizenden en dui-
zende geschaard, <?ie ondanks den
ernst van 't oogenblik zich niet konden
weerhouden door krachtige toejui
chingen-, en het zwaaien met hoeden
cn zakdoeken den keizer e&n roe
rend hulde te bewijzen waarvoor de
monarch, die or zeer ernstig en aan
gedaan uitzag, geroerd dankte.
Onmiddellijk na de aankomst van
den keizer te Schönbrunn kwamen
tal van hoogwaardigheidsbekleedcrs
en diplomaten in bot sl'ot om zich in
het condolcantieboek in te schrijven*
De rouwversiering is in de stad algo-
meen, geen huis is zonder rouwilag
Op de gebouwen der buitenlandsche
:atiën wapperen de vlaggen hnlf-
k. In de winkeluitstallingen ziet
men de met zwart omfioersde jrortret-
ten van troonopvolger ën gemalin,Ook
in de sraten worden de portretten van
den aartshertog en zijn gemalin te
koop aangeboden. De geheele stad ver-;
keert nog onder den verlammenden
indruk van de misdaad. De straten
i,in overvol met mensche», die in
groepen het gebeurde bespreken.
Een ministerraad.
De nuuLster-prosident graaf Stürgkh
heeft tegen heden een zitting van den
ministerraad bijeengeroepen, waarin
besloten zal worden, tot de maatrege
len, die tengevolge van den aanslag
genomen moeten worden.
Uit parlementaire kringen wordt
vernomen, dat het parlement waar
schijnlijk niet zal worden bijeenge
roepen tot het houden van een rouw-
betooging.
Deb ij zetting.
Uit Wee nen wordt aan do „Vossl-
sche Zeitung" geseind:
„De laa/ste veusch van den aarts
hertog om met zijn gemalin in het
mausoleum te Arnetetton te worden
'ijgezei', zal waarschijnlijk vervuld
worden. De Keizer 'al aan de p'eeh-
tigheden deelnemen en dan onmid
dellijk i.tar Ischl terugkeeren, zon
der Weep&n aan te doen
't Stoffelijk ovor.-cliot komt 2 Juli
te W eenen, de liykdiens-: heeft op 4
Juli plaats.
Volgens betrouwbare mededeolin-
gen worden do lijken op 2 Juli te 10
uur 's avonds onimiiddollijk na aan
komst overgebracht na-ar den ITof-
burg en geplaatst in de kerk, waar
den t Juli :e vier uur *s namiddags
de inzegening plaats heeft. Te 10 uur
worden zij naar het ka-veel Arnstot-
<y\ ergébrachv, waar onmiddellijk
.a aankomst de bijzetting in den fa-
milie-zrafkelder val plaats hebben.
Zaterdag wordt te Veenen een lijk
mis voor de overledenen gehouden.
Naar uit: Sarajevo gemeld wordt,
is bij het geneeskundig onderzoek
van do lijken gebleken, dat de troon
opvolger tengevolge van inwendige
verbloeding gestorven is, In het lijk
van de aartshertogin werd de kogel
gevonden, bij den aartshertog daar
entegen niet. In den loop van den
nacht werden doodenmaskers geno
men van do slachtoffers van den
moordaanslag door den beeldho iwer
Valith.
Uit Servië.
Het persbureau van liet ministerie
van buitenlandsche zaken in Servië
publiceert het volgende communique
„Onder den indruk van de tragische
gebeuTler.ia, gisteren te Serajewo nf-
gespeeld, hebben wij geen woorden
genoeg om den aanslag, waarvan de
troonopvolger van de naburige 1110-
narcike en zijn gemalin ten óffer.zijn
gevallen, te brandmerken.
Wij betreuren ten zeerste, dat door
m on verwachten dood van den on-'
der zulke ijselijke omstandigheden
om het leven gekomen groother',og de
grijze keizer van de Oostenrijk-Hon-
gaarsche monarchie en de in de mo
narchie wonende volken diep in het
iiart zijn getroffen.
Wij hebben kunnen constateren,
dat do treurige gebeurtenis ook in ons
land gevoelens van de grootste ver
ontwaardiging en de sterkste afkeu
ring heeft gewekt."
De politieke achtergrond der misdaad.
Ter beoordeeilng van den politieken
toestand, waaruit de moordaanslag
voortvloeide, ia liet zoo wordt uit
Weenen aan de Tel, geseind noodig
de partijverhoudingen in Bosnië U>
kennen.
De Seirviërs in Bosnië en Ilerzego-
wina hebben zich in den laatsten tijd
op politiek gebied verdeeld. De groote
meerderheid der Servische bevolking
ormde na den Balkan-oorlog een
jroote ar.ti-Oostennjksche partij, on
der leiding van dr. Simonowitsch.
Deze legde den grondslag voor de zich
noemende Servische volkspartij. Bij
de laatste verkiezingen, die noodza
kelijk waren, omdat alle Servische
nalfconalisten in den Landdag hun
mandaat hadden neergelegd, verover
de deze partij geen enkelen zetel. De
Servische bevolking in Bosnië keerde
de groot-Servische beweging den rug
toe en stemde bijna uitsluitend op
a a ui Lange rs van de Habsburgsche mo
narchie. Deso buitengewoon guusUigo
uitslag der verkiezingen schijnt in de
eerste plaats de aanleidend© oorzaak
te zijn geweest van de reis van het
aartshertogelijk paar naar Bosnië
hun bezoek aan Serajewo.
Onder den druk van deze pro-Oos-
tenrijksche beweging onder het volk,
begroetten do nationalistische orga
nen hc-t bezoek van den troonopvolger
op vriendelijke wijze. De nationalisti
sche groot-Serviërs zochten thans aan
sluiting bij Oostenrijk-Hongarije. Van
deze renegaten scheidde zich een
kleine, onverzoenlijke, pro-Servische
party af, die hoofdzakelijk bestond
uit studenten, gymnasiasten, onder
wijzers en handwerkslieden, die met
revolutionnaire kringen to Belgrado
in verbinding stonden en zicli in den
laatsten tijd door allerlei anti-Oosteiw
rijksche demonstraties als zeer ol
draagzaam deden kennen. Het
meer dan waarschijnlijk, dat de be
wuste bonman te Serajewo door dezi
kringen waren binnengesmokkeld.
Een slem uit den Driebond.
De „Nordd Allg. Ztg." schrijft over
den moord op den Öoetenrijkschen
troonopvolger: Geheel Duitsch'and
deelt met inntg medegevoel in do
smart van het huis Habsburg en van
de Oosteririjksche landen.
Do persoonlijkheid van Franz Fer
dinand heeft zich van jaar tot jaar
duidelijker ontplooid voor de oogen
der volken, en zijn vaste wil om 1 He
kracht ln dienst te stellen van zijn
land, zoowel als zijn onvermoeide ar
beid voor de militaire ontwikkeling
van het rijk, gaven zijn loven kracht
en inhoud.
Hij had een strenge opvatting van
zijn beroepsplichten. De overledene
was met keizer Wilhelm in hartelijke
wederzijdsche vriendschap verbon
den hij was trouw aan het verbond
met Duitschiand.
Zijn vrouw, de hertogin van Hohen-
berg, verheugde zich bij het Berlijn-
schè hof in een levendige sympathie.
Ons keizerlijk huis is dus ook door
dit gebeuren in diepen rouw gehuld
en gevoelt innig medelijden met de
drie vorstenkinderen, die zoo vroeg
en zoo jammerlijk weezen geworden
zijn.
Onuitsprekelijk is de deelneming
voor oen grijzen Keizer der monar
chie, vrieu in ueze wereld geen enkele
wr&ede slag gestaard blijft.
Wat de moordenaars te Serajewo
tot de droevige daad mag hebben ge
leid, de vaste bouw van het Rijk wordt
door zulk een misdaad niet geschokt.
De volken van Oostenrijk zullen zich
le vaster scharen om hun Keizer en
Kon ing."
Benige persstemmen.
De Matin zegt in ©en zeer uitvo. ri-
ge beschouwing o.a.: de ragedie, het
verschrikkelijke der omstandigheden
zal alle harten ontroeren, toch moet
deze dubbele dood ons niet ongerust
ranker: over de toekom.*, van Oosten
rijk en van Europa, en het blad be-
sh.ut aldus. Aart-hertog Frans Ferdi-
'l is een raadsel gebleven voor de
diplomatie. Misschien zou hij groote
dingen gedaan hebben, misschien zou
hij grool-e fouten begaan hebben.
Dj Daily Chronicle schrijft:
Aartshertog Frans Ferdinand was
een man van sterken wil en met zeer
besliste denkbeelden. Het la een jam
merlijk fei:, misschien het jammer-
jkote ln de geheele geschiedenis van
uslond'ö buiterlandsche politiek en
slechts verklaarbaar door de onver
antwoordelijkheid van liaar buitcn-
landsche agenten en hun gewoonte
om in deze minder beschaafde Kre
ken zeer onbeschaafde werktuigen te
bezigen, dat bijna ieder die in den
nieuw eren tijd zich op den Balkan
een tegenstander var. Rusland heeft
getoond, door moordenaarshand ge
vallen is. De moord op koniri/j Alexan
der van Servië, op S'amboe>lof, de
ontvoering van prins Alexander van
Bulgarije, dto zeker vermoord zou
zijn als hij niet was afgetreden, mo
gen alleen worden aangehaald uit do
lange lijst van miadadeu en wij vree-
zen dat het onmogelijk zal zijn. tiet
drama van Sarajewo daarvan geheet
ion 'o maken. Over de gevolgen van
den aanslag zegt het blad:
De tegenstrijdig'1' nationaliteiten i:i
Oostenrijk-Hél carije worden thans
nog door keizer Frans Jozef bijeenge
houden, maar deze kan spoedig s'er
en niemand weet wat van den
nieuwen trocncpvolger te verwachten
is. Het s:aat echter vast. dat, tenzij
hij zich geheel onverwachts als oen
genie ontpopt, de kans op het uit el
kaar spatten van de monarchie veel
jrotkei' is geworden. Het eenige wat
de monarchie bijeenhoudt, is de vree3
tor Rusland.
Hongarije zou zich morgen aan den
dag wel willen akchekSen, maar ruet
zijn 21 millioen inwoners, die voor
meer dan de helft uit n.et-Magyaren
bestaan, zou het hulpeloos staan
•n den. Slavischen kolossus.
Hetzelfde geldt voor de sterkste
Slaviche notionuLLelten; Tsjechen en
Polen berusten alleen in do Oosieu-
rijksclte oveiliecrschmg, teneinde aan
(lie van Rusland te ontkomen.
Deze zonderlinge samenleving van
nationalitei en die e!kaar haten eu
toch niet van elkaar durven gaan,
kau den etaat. die in oppervlakte do
tweede en in bevolking de dei-de van
Europa is, missohien nog van uToon
vallen redden, maar daarvoor is noo
dig het beleid van een genie. Zal er
morgen te Weeoea en Boedapest een
eenio zijn?
mind. Een bewijs van zijn persoonlij
ken moed heeft hij reeds vroegtljdlj)
gegeven, {oen hij mrt eigen levensge
vaar een soldaat, die op het punl
stond te verdrinken, hot leven redde.
Vroegere aanslagen op Staatshoofden.
Hi": ier loten wij een aan de
Tel. ontioend l ijst je voigen van d»
voornaamste polU.ioko moorden dU
de laatste vijftig jaar plaats hadden
Abraham Lincoln, president dot
Vereenigde Staten van Noord-Ame
rika. gic'ood door Booth, den 1.ïen
April IRC5.
Abd'Xl Aziz sultan van Turkije,"
vermoord d«n 4er. Juni 1807.
Alexander II, tsaar van Rusland,
vermoord den 13en Maart. 1881.
(JcTietaal Garflield, president der
Vereoiiigde Staten van Noord-Ameri
ka. vermoord te Gui.eau, den 2on Juf
1881.
Sadi Carnet, president der Fran-
sche republiek, vermoord den 24en
Juni 1891.
Eiisabcth, keizerin van Ooaiennjfc-
Hongar-fje, vermoord door L'i.V.mi,
den iOcn September 1898.
Humbert, koning van lüë. ver
moord door Bronchi, dc 'Artn Ju tl
1900
Mac Kin ley. presïdm' der Vc-ree-
nigdc Staten van Noord-Amerika, ver
moord door Cz&!gosz, d n Gen Sep
tember 1901.
Alexander en Dra,ga, koning en ko
ningin van Servië, vermoord door op
standige offlcic-ren, den Hon Juni
'103.
Koning Carol en de kra van
Portusml. vermoord den r Februari
1903
Madero, president van do Mexi
caan-che republiek, vermoord 23 Fe
bruari 1913.
George I. kowing van Griekenland,
vermoord den 18eri Maart 1913 tc Sa-
loniki. door Alexander Schïnaa.
De Balkanvufkaan
De indruk op Z. U. den Paus.
Uit Rome wordt aan het „Berliner
Tageblatt" geseind: „De Paus werd
door het bericht van den aanslag te
Serajewo zoodanig gescliolct, dat hij
zich nauwelijks staande kon houden.
Hoewel de geneesheeron hem drin
gend den raad gaven, naar bed te
gaan, g£ng hij toch Zondagavond om
8 uur naar de Pieterskerk om aan het
apostel-altaar voor de zielerust van
de vermoorden te bidden. Daarbij viel
hij verschillende malen ln onmacht.
Ook in de kringen van het Vaticaan is
1 vreeseiijk geschokt door do tij-
dtng uit Serajewo."
De Paus schreef persoonlijk aan kei
zer Frans Josef en riep den zegen des
Hemels in voor de weezen van Franz
Ferdinand.
Een zelfmoord.
De commissaris van politie,
do zorg voor de veiligheid van
troonopvolger was toevertrouwd,
heeft een uur na den aanslag zelf
moord gepleegd. Hij schoot zich met
zijn dienstrevolver een kogel in den
mond en bleef op de plaats dood.
Dc nieuwe aartshertog-troonopvolger.
Do Tel. meldt nog:
De nieuwe aartshertog Karl Franz
JoscX, die thans 26 jaar is, hoef: een
zelfde opieid-tig genoten als alle an
dere leden der Habsburgsche familie.
Hij ontving eerst gymnasiaal onder
wijs en werd daarop al spoedig voor
den militairen dienst opgelrid. La
ter studeerde hij wijsbegeerte
rechten. Te Praag loerde hij Tsje
chisch. Hij spreekt vloeiend Duitsch,
Boheemseh, Hongaarocii, Fransch en
F.ngelsch. Om zijn vrieudelijken om
gang wordt hij allerwegen hoog ge
schat Zoowel bij zijn ondergeschikten
als bli zijn sunërienre:'. 'is hi: zeer be-
0s strijd In AtbanlB.
Een nicuvj conflict tusschen 't ntfn(j
trrie cn onze officieren.
Uit Durazzo wordt aan he'. .Beu
liner Tageblatt' geseind:
„Te Durazzo neemt do ontevreden
heid weer toe.
Het aJ reden van het nunistorio-
Turkhan Pa Ma was lie' gevolg van
het feit, dat de Nederland-che majoor
Sliiys als commandant -van de stad
buiten het: ministerie om met de re
bellen had onderhandeld. Na het ver
zoek vun Turkhun Pasja om af te tre
den, verzocht de vorst majoor Kroon
om overplaatsing van Sluys, dio daar
op nucir Valona vertrokken is.
He< besluit van den vorst wekt rn.
de kringen van de nationalisten groo
te opgewondenheid. Men verwacht
ernstige gebeurtenissen. Men gelooft
dat 'l'urkhan eu de miniöer van ju
stitie Moefid, die eveneens niet zeer
bemind is, het lot van E sad zuilen
deelen, hetgeen een aanmerkelijke
verbetering var: den toestand teweeg
#>u brengen. De opstandelingen, die
verklaard hebben nog yilecn me»t den
vorst en rnet Plillips te doen to wil
len hebben, stellen veel hooger
eischeu dan vroeger.
Dé -Nederlandsehe officieren heb
ben draadver;;»ei'rii:gen la.en maken
om de stellingen van Durazzo, waar
door de veiligheid tegen een overrom
peling aanmerkelijk svordt verhoogd.
De Oostenrijksche vrijwilligers.
De regeering te Weenen heeft
zooals we reeds in 't kort nïeldden
een verbod uitgevaardigd over liet
aanwerven van vrijwilligers voor Al
banië, naar aanleiding van d<; po-
gingen daartoe door den beeldhou-
er Gurschner en den architect Wirta
gedaan.
Dit verbod geldt editor wel voor de
verdere aanweiwingen, niet voor de
reeds geworvtnen. Een expeditie naar
AlbaJiië kan niet worden toegestaan,
maai- or ie geen bezwaar, dat een
paar honder-i, desnoods duizend vrij
willigers naar Durazzo gaan, en zich
daar ter beschikking si.lien van de
autoritei en, zegt do Weonsche regee
ring.
De reeds aangeworven vrijwilligers
verklaarden, dat zij ondanks het ver
bod, voor eigen kosten naar Albanië
zouden vertrokken. Maar Gursctuier
heeft de wervintg veorloopig opgege
ven en de bureaux gesloten; hij ver
klaar: zich niet aan schending vaa
art. 92 van het strafwetboek te wil
len schuldig maken.
Nader wordt gemeld, dat de over
heid 't aanwerven der vrijwilligers
verder niet verbieden zoI.
Dc Epirotert.
Hoi Stéfaui-agenr-schap meldt:
Beudea Epiroten beschoten de Ai-
Ixiirc-esche dorpen Rabavu, Kentkucci,
Koemcritza, Kius-tepelun. Zij ston
den ouder bevel van Griekscho offi
cieren en wilden van dc wanorde iu
Albanië gebruik, niakeu 0111 liet door
do Grieken ontruimde gebied weder
te bezetten.
Een vernietigend vonnis.
De heer Williams, de Anicrika.ua-
sche gezant te Athene, die op lad
zijner regeering naai' Albanië gezon<
den is, om den toestand, te bes:udee
ren, heeft na zijn terugkeer te At hem
een rapport over he. resultaat van
den zijn onderzoek openbaar gemaakt.
Dn zeer krasse stuk bevat, voigeni
eeu mededcehng 111 de „Ttrneri', oen
scherpe veroordeeJing van do hande
lingen der Albanocacho regeering, en
un de Internationale Controle-Com
missie. De prins van Wied noein; hij
„oen koning zonder macht, zondoï
ia tui en zonder onderdanen"; de re
geering te Durazzo een schandaal
van anarchie, onbekwaamheid, hui-
chdarij eu moerd".
De Nederlardsebe offici-xen wor
den in dit rapj/ort hoog geroemd; zij
zijn volgens dit rapport „do ccnig*
inauuen in geheel Albanië, die U
goeder trouw verken, cn die volko
men toewijding en phclitslxscf toe
nen". Maar do gezant eischt het ven
trek van den vorst en van do Inter-
nationale Controle-Commissie en d<
vervauguig van do .egenwoordige re
tgeeriug door een stelsel van kanton
naai bestuur.
Ui de Vereen. Staten moet men ov«
