MODERNE KUNST.
Binnenland
De tramsta&ing
la 's Gravenhage.
Onder dezelfde beveiligingsmaatre
gelen a!s Donderdag, hier en daar
echter niet het oog op de voorgenomen
ind.enetstelLng van lijn 13, met merk
baar ingekrompen bewakingsperso-
iiis lij» 8 .PleinScheveningen)
Vrijdagochtend reeds te 9.30 den
dienst kunnen aanvangen.
ln den ochtend waren van de 27
werkwillige beambten uit Den Ilaag
<m Scheveningen, wier opkomst ver
wacht werd, en naar wier woning au
tomobielen reden om ze op te halen,
slechts vier gekomen. De directeur,
de heer Van Stipriaan Lulscius, <b>ed
zelf per auto mee aan het ophalen
van werkwillige beambten.
Nadat de geregelde loop van lijn 8
verzekerd was, werden in de remise
te Scheveningen de voorbereidende
maatregelen genomen voor het in
dienst stellen van lijn 13 Er waren
intu&schen nog twee werkwilligen af
gehaald, ecn derde lag ziek te bed.
Te 12 13 min. rukte de eerste wagen
uil, over lijnen 8 en 10 naar de zóne-
grens van lijn 10. vanwaar de dienst
«en aanvang nam. De beveiliging van
hei stadsgedeelte, dat buiten lijn 8
'ligt, is hoofdzakelijk voor rekening
van de marechaussees en polit.e agen
ten. die op de ba Icons zijn geposteerd,
cn verder opgedragen aan langs de
lijn patrouiileerende of op sommige
punten post gevat hebbende dubbel
posten van marechaussees.
Hier en daar werd eenig gefluit ver
nomen, voornamelijk voortgebracht
door werklieden op bouwwerken. Zoo
hief op het bouwterrein vóór het Vre
despaleis een groep werklieden een
gezamenlijk gefluit aan eu hiermede
had ook de eerste wagen van lijn 13
den rij doop doorstaan en werd het
Plein bereikt, van waar verder een
10 minuten-dienst naar het Frankeu-
6iag werd ondernomen met zes mo
torwagens met aanhangers Deze
torsie rit op lijn 13 weid in een auto
begeleid door den hoofdcommissaris
en den chef der recherche. Ook op de
wagens van hjn 13 deed geen Dui'.sch
personeel dienst.
De eerste tram vervoorde vrij veel
passagiers, onder wie de Minister
van Financiën, die zich naar zijn de
partement begaf.
De stoomtram naar Delft ving Vrij
dagochtend 9.20 den dienst aan en zou
blii v*n rijden tot 8 uur.
De dienst op lijn 13 werd tegen den
namiddag al drukker en drukker,
v ooi al de uit Duinoord komende wa
gens vervoerden vele passagiers. De
dienst kon al spoedig van een 10-mi-
iiUten- in een 71/2-niinuut-dienst wor
den veranderd
De poltie wurdt nog versteiftt met
100 rijksveldwachters. Indien dit hon
derdtal er is, zal nei Haagscue poli
tiecorps versterkt zijn in net geheel
met 200 marechaussees en 200 veld
wachters.
Op het afgezette sppor nabij do re-
nii-e Laan van Mecrüervoori, waar
eiken dag met trains weid geoeïend,
heeft Vr.jdag den geheelen aag geen
oefening meer plaats gehad Hij in
formatie werd medegedeeld, dat het
perssoneel thans voldoende geoe
fend is.
Het Plein had Vrijdagavond voor
bet eerst in deze dagen van de sta
ll. r.g zijn gewoon aanzien.
Geen bijzondere politiemaatregelen
Waicu noód.g.
Alles bleef rustig.
Door een lloagsche dame is aan den
hoofdcommissaris van politie een ba-
<irag van /3U0 gezonden voor het po
litiecorps, dat dezer dagen zulk een
moeilijke taak te vervuilen Jioeft.
KERKBRANDEN
Naar aanleid.ng van den kerk-
btand te Streefkerk, sohrijft Victor do
SUieis Ln De lijd over de verantwooi-
deiijkhcid voor dergelijke rampen,
die hij meer op rekening van zorge-
looze kerkvoogden dan van loodgie
ters meeDi te moeten stellenhet
werkvolk toch gaat achteloos zijn I
gang rnet zijn vuur en zijn benzine
honderd malen gaat dal goed en als
het slecht gaai, houdt hot zich een
voudig van den domme
Maar de echte schuldigen zijn de
kerkvoogden. Deze beweren intellec
tueel hooger te staan dan een een
voudige loodgieter, doch hoewel Re
giering, Synode en pers herhaaldelijk
hebben gewaarschuwd, verzuimen zij
de speciale maatregelen te nemen
noodig om bij de herstellingen aan
«laken en dakgoten brandgevaar te
voorkomen. Als dan de boel verbrand
is, zenden zij circulaires de wereld in,
om bijdragen voor de herswnimg en
wenden zij zich tol de Koningin, om
een flink subsidie uu Rijks schab
k.sl. Tonnen gouds heeft het Rij.s a s
Subsidie ui-gekecrd aan de aersvoog-
dljcn, welke gcuu voldoende toezicht
hadden geltouden Over i-a^r luudg.e
leis! Voor SHeefkerk vooizle ik een
post op de begroot.i.g voor W15.
„liet, is niet billijk, dat nu ook
keikvoogden straffeioos blijven. De
minde straf, die men liuo kan opleg
gen is hun namen bekend te maken.
Als du andeie kejiwuoguijen z.en, uui
hun namen aangeplakt wurden, zul
len zij innsschien voorzichtiger wor
den.
DE MINISTER VAN' MARINE
p.iat met een manlid vacantio buitens-
luniis.
VERDUISTERING.
Do hoer B. lo Mcppel, tramchcf
van do 1 ij«1 Moppel—Balkburg, is on-
d'. i verdenking van het verduisteren
van gelden in zijn betrekking ge-
s-chois". eu door do marechaussee
naar A-«sen overgebracht.
(HbltL)
BRANDEN.
Donderdagavond is tengevolge van
hooibrooi do hofstede van «len hoer'
Herweyer aan den Maasdamschen
w-.'g onder 's Gravendeel afgebrand.
Uit woonhuis is behouden,
(N. R. Ct,)
De woning van den winkelier
II. Bniuiuiaiis te Panningen (Limb.)
Is tot den grond afgebrand. Van den
inboedel kon slechts weimg worden
gered.
Letteren en Kunst
DE SCHOUV BURG TE MIDDEL
BURG.
Te koop: onze schouwburg.
Den 17den September a.s. zal hij
in T openbaar verkocht worden. Men
zie daartoe onder de advertenties in
dit nummer.
In een gister gehouden vergade
ring van de eigenaars is her defini
tieve besluit d-a&rtos genomen.
Zou dat nu voorgoed hét c:rnd be
te© keu en?
Het behoeft nog niet. De bereid
verklaring van de eigenaars om den
schouwburg over te doen aan |Oen
combinatie die zich zou willen vor
men, in vveike combinatie zij ook be
reid zijn aandeel te nemen, d e ver
klaring blijf, geldig tot den dag der
verkooping.
Maar dan dient er ook nu oen ini
tiatief te komen uit do btn-gerij.
De eigenaars en directeur meenen
dat die l>eweging niet van hen moet
uitgaan.
Do vraag is dus nu: wie geeft er
een stoot, waardoor er beweging in
«ie zaak kori»:, zocdai het mogelijk
wordt een cornmi sio te vormen, die
dan van de medewerking van den
tegen woord iy en directeur verzekerd
kan zijn, en die dan kan trachten
voldoende geld bijeen te krijren. In
twee maanden kan nog lieel "wat go
beuren.
(Midd. Ct.
MAX ROOSFS.
Men soirut uit Antwerpen aan de
N. R. Ct
Een talrijke schare van vereei d us
beeft Max Rooses ten grove geleid.
Behalve burgemeester De Vos en
al de wethouders en gemeer.:era ada-
leden van Antwerpen waren door
Vlamingen uit heel 't land naast aijn
•-dad genoot en aanwezig. Op den O. L.
Vrouwertoven, aan allo openbare ge
bouwen, l.ing do nationale vlag half
stok. Een proclamatie van den bur
gemeester had de Antwerpenaren
her. onschatbare verlies aan de hoe
ken van veld straten verkondigd, de
gaslantaarns waren met rouw krip
omhuld en op den hingen doortocht
van het sterfhuis in de Provincie-
stracu Idngs de boulevards tot aan
het gerechtshof, stonden drommen
van belangstellenden.
In de rouwkamer, waar Roosos
lag bedolven onder bloemen, is door
verscheidene redenaars t woord ge
voerd. t Eerst door Jan de Vos, bur
gemeester van Anlvveipen. Hij pre©;
lem al- Antwerpenaar, als Vlaming,
die- zijn volk groot wenschie. as
voorbeeldig conservator van Planlins
huis. Daarna sprak Ju liaan de
Vriendt. direcLeur van de Koninklij
ke Academie te Aniiw u-pen. uit naam
der Academie de Belgique en andere
geleerde lichamen. Niemand beter
dan wij weten wat bij, die daar ligt,
voor de eer onzer kunst heeft ge
daan'.
Uit naam van zijn partijgenooten
sprak de vooizi.ter van den Libera
len Vlaamscheii Bond Depuydt en de
heer Minnaert uit naam van het
Willemsfonds. Augus* Mone-t, hoofd
redacteur van de Nieuwe Gazet, loof
de den kranigen journalist. Van der
Cruysien spi-ak uit naam der Ant-
werpsche, prof. Paul Frédéricq uit
naam der Gerjsche vrienden. Tot
ns, ja tot weerziens, eindigde
de professor, want hot is onmogelijk
dat wij van elkaar gescheiden b ij-
ven".
Op hot K.'eikerhof sprak aan den
!*>ord van 't gral Rafael Vrerbulst,
uit naam der Vlaarrsche letterkun
digen en prees Roceo- vooraJ als de
gelijk volhardend straf Vlaming be
wonderenswaardig van regelmatig
heid. Lodewnjk de Haed s-prak uit
naam van ue Viaamsche hoogeo-chool-
commitsie, de hem Siubben un Brus
sel uit naam vuu i Lberaal Vlaamsch
verbond, lot Pol de Mont een sclnt-
terc-nde tmpiovi^a.ie huid: uit e.gen
natp-ii zijn Max en ook wegens
het A.geui.en Netter lanu&ch Vei bund,
krach.tg opwekte on. den strijd vuor
de Vlaamsen» lioogcscimol, Rooses
laatste streven, doot te zetten.
INTERNATIONALE TOONEEL-
WEDSTRIJD TE MAASTRICHT.
De zaugvereeuigmg „t>e Lauwer
krans' (aideeling Tooneel) die in liet
jaar 19; 1 naai 30-jarig bestaan her
dacht door het organ iseeren van een
Blijspel wedstrijd, ueeft voor den ko
menden winter een TooneeIvvedir ijd
uitgeschre.cu voor dramas en blij
spelen, ieder in één bedrijf, waaraan
zeer b-:3ngrijlke prijzen verbonden
zijn.
De wedstrijd heeft plaats op ver
tornden de Zondagen in de maanden
November en December 1914 en Ja
nuari lülö.
Het programma ia deze week ver
schenen.
Pers-Overzicht
EVENREDIGE VERTEGEN
WOORDIGING.
In het katholiek weekblad „Van On
zen Tijd' schrijft prof. Struycken in
een eerste artikel ovor Evenredige
Vertegenwoordiging, na gewezen te
hebben op den strijd betreffende heit
vraagstuk der minderheids-vertegen
woordiging vóór 1887, waarbij echter
de gedachte der E. V. geen rol speel
de:
„WIJ zullen Ihet stelsel der evenredi
ge vertegenwoordiging hebben te on
dergaan. Ook al is men overtuigd, dut
het de groote verwachtingen, die in
de vol'kspolitiek er aan wordt ge
hecht, niet zal verwezenlijken, is toch
bestrijding ervan thans ivuttelooza
arbeid. Wél zal, nu bepaalde voorstel
len aan de orde komen, noedzg zijn,
dat ons volk de staatsrechtelijke be
teek cans van het beginsel beter begrij-
pe dan thans in 't algemeen liet go
js, opdat stiakü met in laatste in
stantie de rekenmeester de plaats in
name van den staatsman. De reken-
moester immers zal op grond van het
beginsel zelf. waarin de aantrekke-
'IqEbeTd vaïi E&t stei?oT voor ffe groole
menigte is gelegen, dringen naar zoo
veel mogelijk wiskundige exactheid
in zijne uitwerking en toepassing,
niet terugdeinzen voor de praktische
ingewikkeldheid, noch minder voor
de staatkundige gevolgen, aan de
exacte toepassing verbonden. Daarte
gen dient ons volk op zijne hoede te
zijn. De Regeer mg waar3öT:i\!wde
reeds, dat „practische uitvoerbaar
heid van meer waaTde moest worden
geacht dan „theoretische volkomen
heid Men zal bovendien moeten lee-
ren begrijpen, dat het beginsel zelf
der evenredige vertegenwoordiging
niet don betrekkelijke waarde Heeft,
zoodat mem bereid moet zijn, ter wille
der staatkundige gevolgen, offers, zoo
nootlig, belangrijke offers aan wis
kundige exactheid in de toepassing u
brengen.''
Kerk en School
NED. HERV. KERK.
Bedankt voor Arnhem, A. G. C.
den Hertog, te Alblnsserdam.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Utrecht, Bevorderd tot ad-s A. A.
J. v. Egmond eu H. Deibel; tot semi-
arts D. v. Meeleren en I. J. Ziel tra;
tot tandart3 mej. L. J. Sieburgii
CU. D.t
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
A 30 Cts. per regel.
Zwakke oi zieke nieren.
Door haar te verwaailoozen begun
stigen wij de voortwoekering van
ziekten. Het verwaarloozen van ver
zwakking of zsekte der nieren en uri
newegen kan de ernstigste gevolgen
met zich sloepen.
Men kan een betrekkelijk uitstekende
gezondheid schijnen te genieten en
toda een niera an doening hebben, wel
ke, in liet begin van weinig hindefr,
veroorzaakt werd door een kleinigheid
(een gevatto koude, vermoeiemis, bui
tensporigheden van allerlei aard). De
uitvloeisels van deze aandoening tre
den bij tusschenpoozen op, verdwij
nen tijdelijk en doen zich daarna
krachtiger gevoelen.
Rugpijn, hoofdpijn, watdmitMiige
zwellingen onder de oogem en in de
enkels, rheumatLsch© pij'nör», urinie-
stoornisjen kunnen de verschijnselen
zijn, die aanduiden, dat de nieren en
Maas aangedaan zijn en somtijds
.eeds veel erger dan vermoed wordt
Fosters Rugpijn Nieren Pillen her
stellen de goede werking de>r nieren
en blaas en doen de bovenstaande
verschijnselen verdwijnen, de voor-
loopers van gevaarlijke ziekten als
waterzucht, niersteen, nier- en blaas
ontsteking, ureoiie (Urinezuurvergif
tiging).
Ie Haarlem verkrijgb. bij de lieeren
K. van Eden, Spaarne 38, en j. j.
Göppinger, Gr Houtstraat 147a. Too-
zending geechiedt franco na ontv v.
postwissel k f L75 voor één, of f 10.—
voor zes doozen
Eischt de echte
Foster's Rugpijn
Nieren Pillen, wei
gert elke doos. die
niet voorzien is
ran nevenstaand
handelsmerk.
HET LEKKERSTE
OUD MAA5TRICHTSGH BIER
is alleen verkrijgbaar m de Brouwerij
l. vah au3-.l,
JODENSTRAAT 26 - MAASTRICHT
Qcnoodigdheden yaor Huisvlijt
en Haadeoarbeid
vüaaut catalogus
F. BEERKENS Co.
Kunstaielier - Venlo
Gemengd Nieuws
DE MASSAMOORD TE SAN
G10VANNL
Do moordenaat F ane>Mi, die, zoo
als gemeld werd, in het dorp San
Giovanni bij Bergamo, zeven per
son on doodschoot en nu zijn mis
daad in de bergen vluchtte, is naar
de Tel. meldt, nog steeds niet gear
resteerd. VV oeiiMiagocnterid loste hij
op twee carabinieri, die zijn schuil
plaats opgespoord hadden, v.-rschei-
dene schoten, welke eel iter geen van
alle doel troffen. De moordenaar
wist te ontkomen.
Over de aanleiding tot deze ontzet
tende mi-daad doen zeer tegens»rij-
di.ge geruchten do ronde. Hoi is ech
ter zeker, dat Fianctti reeds lang ln
een kwade reuk stond en. dat hij eoni-
ge jaren geleden in een aanval van
woéde oen moordaanslag op zijn va
der pleegde, daar deze weigerde hem
20.000 lire te geven. Ook staat vast,
dat de moordenaar diep in de schul
den steekt, zoodal er alle reden is te
veronderstellen, dat hij don moord
bedreef, om zijn oude schuldeischoi-s,
die het hem ïa.vtiy maakten, uL den
weg te ruimen.
Dat hij d& daad in een aanval van
waanzin zou bedreven hebben, wordt
door versclieidene personen, die hem
goed kennen, met do meeste beslist
heid bestreden.
Ongeveer honderd personen heb
ben zich aangemeld om bij het zoe-
j ken naar den misdadiger hun hulp
te verieeuem Indien noodig, zullen
zelfs militairen ui: Borgamo gcro-
quireerd worden om <len moorde-
j naar, v oor vvieu de geheels omgeving
j siddert, voor goed onschadelijk te
I maken.
Stadsnieuws
Eea buiienlandsch werk over
Haarlem.
m.
Voor 'Alva vluchtte zijn familie
naar Engeland. Hier huwde hij in
1S85 een Gei ische vrouw en bleef tot
1590 ln Engeland. In 1591 vestigde hij
zich in Haarlem zocals toen vele
Vlamingen deden. Hier trad hij, vol
ledig op de hoogte met de bouw
kun,H der Vlaamsch© renaissance ex
even goed bekend met de Engelsche
architectuur, als bouwmeester op.
Weliswaar was hij eerst onderge-
scliiWt, en 't is uit dien tijd., dart men
leesó: „Betaelt Lieven de key steen
houwer, volgens zijn celken 5 gld. 8
st", maar spoedig volgde hij den
reeds genoemden Willem Diericxz in
diens ambt op. 't Lcon voor zijn werk,
dat ln den eersten tijd bestond in het
bouwen van huizen in den omtrek
van do Bakenessergracht, was een
gulden jier da.g, een niet geringe som
in dien tijd.
Zijn medearbeid aan het gr oor e
bouwwerk uit dien tijd, de St. Jor's-
d oei en, is niet to bewijzen, al is 't
vvaar-chijnlijk dat hij er aan mede
werkte. In hert plan van Thomas,
Thomuszoon3, is te lezen, dat deze
doelen kwamen op. „S>:. Mich iels ton
vent. nu tot dcelen geordonncert." De
St. .Te ried ooi en werd mi genaamd
,.do Nieuwe" in tegenstelling met ,,de
Oude Doelen" ,die san do Gasbuis-
straat waren.
Imtusechen wa9 de Key uit zijn par
ticuliere betrekking in stadsdienst
overgegaan en had nu de bouwmees-
terlijke leiding van het stedelijk
bouwbedrijf.
Ir» zijn aanstelling lozen wij, «lat,
de Staclsregec-ring, bevindende goede
expcric-ntie aan Mr. Lieven de Key
zoo in sijn.cn handiwerk als steen
houwer als ordonnantiën van .iriv
meragién, den Moester in haar dienc-t
aanstelt".
Buiten zijn gewone bezoldiging ge
noot Lieven de Key nu nog vrije wo
ning en een jaarlijksch pensioen van
f72. Het bouwbedrijf bleef onder de
nieuwe leiding ongeveer hetzelfde, al
werden ook groot ere werken als ver
nieuwingen van do vestingwerken,
bruggen en straten ondernomen. Hier
bij dient in verband met den naam
van Lieven de Key genoemd te wor
den de belangrijke verbouwing van
het Prinsenhof, do verandering die
de Groote Markl onderging ten tijde
van dozen bouwmeester, en ook de
Raadihuisverbouvving in 1597.
Tn dit jaar, zoo lezen we verder,
kwam onder de uitgaven van de stad
de volgende post voorAan Mr. L. de
Key voor uitgevoerde werk2aamhcden
aan de Stadhuisirap en aan de nieuwe
VS'aag 55 gld. 13 st. 6 d. Een dergelij
ke uitgave staat vermeld en wel van
6 gal. voor een vat bier, voor de tim
merlieden bij het oprichten van den
Meiboom.
Men weet, dat in de zeventiende
eeuw vooral het gebruik bestond, op
den len Mei voor gemeentegebouwen
en de woningen van bekende burgers
boomen te planten. Dien dag gaf men
vacantie, men werkte niet. maar
bracht den dag door met vermaken
en het drinken van Meidrank.
Zoolang Haarlom als marktplaats
iets te beteekenen had gehad, was
van overheidswege nauwlettend toe
gezien op het goed nakomen van de
bepalingen omtrent malen cn gewich
ten. Daaraan dankt de Wang dan
ook haar bestaan.
Waar de Damstraat op de handels
kade aan het Spaarne uitkwam, ver
hief zich spoedig de Waag. De aange
brachte oude bouwvormen waren het
werk van De Key, die iniusschen ook
te Leiden werkzaam was geweest
Weer gingen hier de eischen van in-
dustrieele belangen met de bouw
kunst ais zoodanig hand aan hand.
Hier, te midden van het drukke han
delsverkeer, dat aan de Spaarnekade
een ongemeene levendigheid gaf,
vormde het nieuwe gebouw de kern
van allo bedrijvigheid.
Dit go'd voor kado zoowel als voor
markt. Ieder had hier zijn centrum
en de Domstraat vormde eon verbin
ding bij uitnemendheid tusschen ka
de- en markthandel.
Bovendien was de Zuidelijke kaxti
van ito Danictraort kiorter dan de
Noordelijke (wat tegenwoordig üog
het geval is), eai de hierdoor verkre
gen ruimte was de beste laudplaat-s.
Voorzeker was in dezen tijd de om
trek van de Waag de belangrijkste
plek van Haarlem.
Toen kwam ook <le nieuwe richting
in de schilderkunst naar voren. Hier
noemen we i.amen als Jacob van
Ruysdael, de familie Berekheide, en
Pistor Saonrèdaiu. Gerrit, do groot
ste der BorckheióGi (163S1689)
hield het midden tusschen boido an
dere genoemde meesters. In zijn
llaarlemscho gezichten treft voor al
les hot schoon verkregen evenwicht
van. natuur en bouwwerk. Dat voor-
ai is te zien op zijn scliildeiij „liet
Spaarne te Haarlem", thans te Am
sterdam in het Rijksmuseum, dat de
omgeving van de Waag voorste!:.
Na 1578 was men naast de vesting
werken ook 't oog op de Markt gaan
slaan. De west wand werd al dra uit
gebouwd: 't Plein we/rd daardoor
vrij wat ruimer Wat de overige zij
den van de Markt betreft, reeds vroe
ger waren eemge veranderingen aan
gebracht van weinig belang; alleen
was op hei Klockluiysplein een klok
kentoren gebouwd.
Maar aan den Zuidkant kwarn in
dezen tijd een der fraaiste Haarleai-
scho monumenten, de Vleeschhal, de
heerlijkste schepping van Lieven de
Key. Wel had Ampzing gelijk, toen
hij dichtte:
,,"k Verswygh dan nu so voorts al
't geen ik meer kan noemen
En 't geen met alle recht waor son-
dorhng te noemen.
En alle eere waerd: als onse trotse
hal
Wiens g'lyken dat ik meen men
nergens vinden sak
Schrevelius noemde het bouwwerk
eerder een paleis dan een plaats van
vorkoop.
Op 20 November van het jaar 1601
legde L. de Key de vroedschap 2 ont
werpen voor. De daaroo gevoerde be-
raadSlagingen ifjri Tan sociaal-ge
schiedkundigen aard. Het goedkoope-
re ontwerp werd verworpen en het an
dere. ofschoon het kostbaar was, aan
genomen. Wel mogen we de toen aan
het bewind zijnde vroedschap, die hier
mede bewees op de hoogte te wezen
van wat de kunst kon voortbrengen,
dankbaar voor dat besluit zijn!
De nieuwe Vleeschhal vormde het
oostelijk deel van het middelste blok
van liet zuiden der markt en had
haar lengtefront aan den kant van
do kerk. De breedtezijden waren aan
den kant van de Markt en de Spek-
strant. Hier verhieven zich dra de nog
zoo beroemde trapgevels met al de
daaraan op te merken versieringen.
Het werk bevat voorts een beschrij
ving van het gebouw, die wij gevoeg
lijk als overbodig voor on3 Haarlem
mers kunnen beschouwen.
Ook in de overige stadswijken was
te zien de geest van den tijd. Nog
steeds riam de bevolking toe, wat
voortdurend het bouwbedrijf stof tot
het leveren van fraaie geveltjes gaf.
Ook nieuwe pleinen en straten ont
stonden daardoor. In de Damstraat
is een topgevel nog een bouwwerk
van De Key.
Fwnwel, de bloeitijd van het Haar-
lemsche bouwbedrijf was op haar top
punt.
Met Lieven de Key, die den 17en
Juli 1627 stierf, nam de tijd, die nu
nog Haarlem beroemd maakt, een ein
de. Zoo zeer leeft het werk uièt den
meester, die er zijn leven aan geeft.
To midden van belangrijke stroo
mingen in het bedrijf heeft de Vla
ming een bouwcultuur in het leven
geroepen, waarnaar de beschaafde
wereld nog na drie eeuwen met bewon
dering opziet.
Haarlem is aan den bouwmeester
uit den vreemde véél verschuldigd.
Wij vinden, dat hiermede het be
langrijkste gedeelte van dit kostelijke
werk besproken is, en wijden dus
enkele woorden aan liet laatste ge
deelte, behandelende den lnatscn
tijd.
Nog deelde Haarlem in vlo gouden
eeuw van kunst en wetenschappen.
De bouwkunst evenwel ging ten on
der, een opleving had weliswaar
plaats ten tijde van Jacob van Cam-
pen, die mert nieuwe ideeen en nieu
we principes naar voren trad, (hij I
vervaardigde bv. o.m. een plan tot j
uitbreiding van Haarlem en tot het
aanleggen van straten en pleinen), en
hierbij herinnert het boei: ons aan
Jacob v. Campens Nieuwe Kerkstraat
maar wat toch he: bouwbedrijf in
zijn mooiste vorm betrof, daarvoor
was dc gouden eeuw voorbij.
Voorts lezen sve nog van planoen
tot uhbreiding, ingediend door Salo
mon de Bray en gedeeltelijk uitge
roerd.
De 19e eeuw was voor dc Haarlem-
sche bouwkunst verderfelijk. Ge
bouwd werd niet meer en 't scheen j
alsof men het verleerd had het oog
vestigen op wart voor een fee
eeuwen anderen met zooveel zorg en
opoffering tot stand hadden gebracht,
Ook de oude vestingwerken werden
gesloopt.
Leelqkheidjes in den bouw van
sommige doelen van Haarlem staan
in 'c boek aangegeven.
We noemen er van het Teylermu-
seuin, dat de rust, die uitging van die
rij kleine huisjes, door zijn impo
sant voorkomen totaal verstoorde.
Een woord wordt gewijd uau 't
bouwwerk van Joli. Cuypors, de Ka
thedraal.
Mót werk eindigt met een beschou
wing over de llaarlemscho tuinen cn
parken, vergezeld van plannen tol
aanleg of verandering van een en
ander.
Hiermede werteu onze lezers iets
van dit ongeveer 300 pagina's groote
werk.
Wij moeten den uilgever van deze
studie dankbaar zijn, Nederland in
de gelegenheid tv hebben ges» eld, ken
ni3 ts nemen van een werk, welks ge
lijke men moeilijk zal kunnen aantref
fen.
DOUCHE-BADHUIZEN.
In het douche-badhuis aan het Leid-
sche Plein zijn iri de afgetoopen week
1490 cn in «lat aan den Koudenhorn
1137 baden genomen.
Kubriek voor Vragen
tieabouneertb'n hobb«u bot voorrecht,
vragori op veracbillond gebied, mits voor
beoiu woording vntbnnr, in to xenden bij de
Redactie vau Haailcin'c Dagblad, Groote
Hou 1st raat 63.
Alle nntv7oorden worden geh'el kosteloos
gegeven en xoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
woonplaats van den inxender vermeiden
vordt geen aandacht geechouken.
VRAAG. Kunt u mij ook mede-
doelen, van welke vereeuiging de
bloemendag „Herwonnen lev«ms-
kracht' uitgaat
ANTWOORD. Do bloemendag
gaat uit van de Roomsch-Kath. Ver-
eeniging „Herwonnen Levenskracht",
liet tioel i3 gelden te verzamelen voor
een s inatorium voor Roomsch-Kath.
werklieden.
VRAAG. Hoe oud moot men zijn
om zich als lid te kunnen opgeven bij
de Volksweerbaarheid Hoeveel be-1
draagt de contributie Waar moet
men zich aanmelden?
ANTWOORD. 1. Ons niet bekend.
2. Minstens 25 cents per jaar. 3. Bij i
den heer G. C. Hirs, Nieuwe Groen-
markt 21 rood.
VRAAG. Waar kan ik inlichtin
gen bekomen omtrent do vereeniging
„Eerste hulp bij ongelukken"
ANTWOORD. - Bij den lieer J. H.
Kersten, Heerenweg 135, Heemstede,
die 1ste secretaris is van de ufdeeling
Haarlem.
1 dam, Als lid kunnen toetreden hour
fide journalisten, die minstens twei
jaar aan een «lagblad of ander pcrio
«lick werkzaam zijn.
De Kring heeft een maandblad, dal
kosteloos aan dc leden wordt toege
zonden. Dit blad is niet voor anderci
verkrijgbaar.
VRAAG. Welk dilettantenioonee:
heeft dezen winter het naar Potgietej
bewerkt tooneelspel van Dr Nolsl
Trénité „Hoe het weeuwtje uit hei
Ilof van Holland gevrijd werdopge
voer<J?
ANTWOORD. De Koninklijke let
terlievende vereeniging J. J. Cremer
te Haarlem.
VRAAG. Mijn moeder is overle
den. Ik ben de oudste dochter. Als ik
thuis een naaimachine heb, mag ik
die dan met mij meenemen, als ik
uit huis ga?
ANTWOORD. Als de machine
van u is, zeker.
list da Oorctreliea
BLOEMENDAAL.
Men schrijft ons:
De heer A. IJzerman, Hoofd van dc
Gemeenteschool te Bloemendaal, hepft
lieden bij het eindigen van zijn Hoofd
schap dier school en bij het eindigen
van het leerjaar 19131914 een mooi
succes te boeken, daar niet minder
dan 12 leerlingen \an de 13 die toe
latingsexamen deden voor verschil
lende II. B. Scholen en hel Gymna
sium, slaagden niet alleen, maar ook
wat de II B. Scholen betreft met vrij-
stelling voor het mondelinge gedeel
te. We wenschen den heer IJzerman
dezelfde opgewektheid toe en evenveel
suCcee op de nieuwe M. U. L. O.-schooi
te Bloemendaal.
De namen der geslaagden zijn vooi
5-j. II .B S. te HaarlemK Verwey,
II. Westermann, Ch. de Roo van Al-
derwereld, Jnh. Elders, W Bianke-
voort, C. F. Schoorl5-j II. B S. te
Middelburg: J. van Berlekom 3 jar.
H. B. S. te Haarlem: Joh. Huender,
P. W. Lang; Gymnasium te Haar
lem: Marg. Vcrwey, M. D. «Ie Wijs;
5-j H B. S. te Eindhoven: Tine Gra-
tio.
VER. KONINGINNEDAG;
Vrijdagavond hield de Vereeniging
„Koninginnedag' haar Aigemeene
Vergadering in tafé Van Öuds het
Raadhuis" te Overveen.
Te half negen opende de Voorzitter
de vergadering en verzocht den heer
A. IJzerman, secretaris, de notulen
\oor -e lezen
De notulen werden goedgekeurd.
Hierop was aan de orde de reke
ning en verantwoording van den p n
ningmeesrter. Do bescheiden weiden
nagezien en in orde bevonden.
lie penningmeester gaf in overwe
ging, daar de fir.ancieole toestand
niet schitterend is, dit jaar een beetje
zuinig te wezen.
Hierna ging men over :ot bestuurs
verkiezing, wegens aftreden van vijf
bestuursleden, en een vacature. Als
bestuursleden traden af de lieeren
Bomwatei, Hoekstra, van Willigcu-
burg, van Twisk en de Wild'.. De
voorzitter gaf ln ovenvogmg in d.e
vacature te voorzien door benoeming
van het hoofd de: school, dat eerlang
te Bloemendaal zal benoemd worden
aan de school van den beer IJ ze: man.
Do hierop gehouden stemming had
tot resultaat dat gekozen werden de
aftredende bestuursledendie allen
de herbenoeming aannamen.
Alsiiu was aan de orde de bespre
king der Kinderfeesten. Ook de voor
zitter ga in ernstige overweging, de
zuiuigheid te betrachten, llij stilde
daarom voor niet; dan de opbrengs»
der Vereenig ng voor de fees-cn e ge
bruikeu en de reservekas dit jaar
iri«H aan te spreken. liet volgend jaar
kan de Vereeniging dan bij de her
denking van den slag bij Waterloo
zeker op waardige wijze voor den
dag komen.
Het bleek, <ia: aan hel ioe-i pl.ui.
8ü) kinderen zullen deelnemen. Vcoi
de feestelijkheden kan de Vereen
ging ongei eer f 450 toestaan. De
voorzitter v.elt dan ook voor, por
kind f Ü.50 u.t te trekken cn vror
ieder der twee bewaarscholen f 15.
ln de Commissie voor de feestelijk
lieden werden benoemd de heeren
Verhuist (o. 1. Vogelenzang) v.
Twisk en Kievit (Overveen),, S. P.
Rijniers©, P. B. Bijvoet (Zusterschool
Overveen), v. Benschop, v. Kempen,
en Beekman (Bijz. School Bioemen-
<laal), Hansen, van Wdlizenburg en
Gehrels (o. L s. Bloemendaal).
Besloten werd, eenieszins vroegtij
dig te beginnen aan de voorbereiding
voor «ie Waterloo-herdenking b.v.
reeds in het begin van de maand De
ceinber.
In de Rondvraag vroeg een der lo
den, of er tegenover net ledenverlies
geen aanwinst van nieuwe leden
stond en gaf in overweging, te trach
ten eenig© nieuwe leden te winnen.
De penningmeester beloofde hierop
aan ~-a sturen
Hierna sloot «Ie voorzitter deze zeer
geanimeerde vergadering.
Gaarne wekken we hierbij de Blo©
mendaalsche ingezetenen op, deze
vere«ïnigmg te steunen. Het luttele
bedrag dat per jaar vereischt wordt,
kan geen bezwaar opleveren en de
inkomsten der vereeniging zijn toch
voor een gemeeru e' als Bloemendaal
wel wat gering!
VRAAG. Bestaat er een vereeni
ging van vrouwelijke journalisten?
Beslaat er een blad, speciaal voor
journalisten? Tot wie moet ik mij
wenden voor nadere inlichtingen?
ANTWOORD. Een vereeniging
van vrouwelijk© journalisten bestaat
er nog niet in ons land liet aantal
dames, dat in de journalistiek werk
zaam is, is ook nog maar gering Van
den Nederlandschen Journalisten
kring zijn eenige vrouwelijke journa
listen lid. Voor het lidmaatschap moet
u zich wenden tot den secretaris, den
heer Ilenri Dekking. te Rotter-
I
IilLLEGOM.
Steun aan de stakers
Door de beide hier bestaande afdee-
lingen van vcreeuigingen van spoor-
en tramwegpersoneel is 26.inge
zameld tot steun aan de stakers te Den
Haag.
De Gemeenteraad vergadert Don
derdag 23 Juli a.s. n.m. 7.30 uur.
Aan de Vossevaart alhier worden
door de heeren v. d. Poll eu Lelieveld
15 arbeiderswoningen gebouwd.
De Commissie in zake drinkwater
leiding alhier Gielt aan den xaad voor
den aanleg van een waterleiding voor
deze gemeente aan den heer ileederik
te Rotterdam op te dragen. De kosten
van een oritwerp-Hcederik komen in
totaal op 1163.000.
