NIEUWS= en ADVERTENTIEBLAD.
32e Jaargang No. 9540
Verschijnt dagelijks; behaiva op Zon- en Feestdagen.
EINSDAG 28 JUU 1914 A
Tot dc plaatsing van advertenliën er. reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Euitenlar.dsch Advertentie-Eureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Teiephoon interc. 6229. O» Vertekerlsg dor (por weck) geabonneerde!) wordt gewaarborgd door „Tho Ocean" Rokln 151, Amoterdam.
S MG BLAD
ABONNEMENTEN
POR DRIE AlAANDEN:
Voor Haarlemf 1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is {kom der
gemeente)1.30
Franco per post door Nederland„1.65
Afzonderlijke nummers0.02
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 K
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Venncotsc&ap Lonreos Cosfer. Directeur J. C. PEEREBOÖM.
ADVERTENT1ËN:
Van 1—5 regel6 75 Cts.; iedere regel meer ln Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels 1.—elke regel meer 0.20. Reclames 30 Cent per regeL
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, koogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie eo Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intcrcotamnnaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Drukkerij: Zuider BuiteaspJLirne 12. Telefoonnummer 122.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BI.AD.
AGENDA
WOENSDAG 20 JULL
Gemeenteraadsvergadering te half
twee.
Schouwburg: Biosc. voorstelling.
Apollo-Theator: Biosc. voorstelling.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor-
Helling.
Stadsnieuws
POST EN TELEFRAFIE.
De verplaatsing san den commies
P. T. 3e klasse J. 11 ogend ijk van
Groningen (postkantoor)' naar Haar
lem (postkantoor) zal ingaan 1 Au
gustus in plaats van 16 Juli.
Met ingang van 1 October is aan
jen conducteur le klas W. Bos te
Haarlem, eervol ontslag verleend.
EXAMENS.
Voor het examen ter verkrijgïi
van een getuigschrift als kerkorga
nist. slaagde de heer F. A. Haalebos
alhier.
VEILINGEN.
Uitslag der veiling van onroerende
goederen in het „Algemeen Verkoop-
lokaal". te Haarlem, op Maandag 27
Tub 1914. des avonds na 6 uur.
Het zomer- en winterverblijf ge
naamd „Roos en Beek beslaande uit
neerenhuis. stal met koetshuis, paar
denstal en bergplaats niet 2 boven
woningen, broeikas, hooiberg- met
zolder, en tuin. gelegen onder Sant
poort aan den Rijksstraatweg en den
Biezen weg groot 1 H.A. 8 A. 65 C.A.,
1.0 veilen als volgt
1. Een terrein op den hoek van den
Rijksstraatweg en den Diezeuweg, gr.
965 M.
2. Een te? rein waarop stal met twee
bovenwoningen aan den Bxezenweg,
groot 500 M.
3 Een terrein waarop stal met
koetshuis aa:i den Biezouweg, groot
240 M.
4. F.en terrein waarop broeikast aan
den Biezen weg, groot 300 M.
5. Een hoerenhuis met tuin aan den
Rijksstraatweg, groot 3000 M.
6 Een terrein aan den Biezenvvcg,
groot 2500 M.
7. Een terrein aan den Rijksstraat
weg groot 1950 M.
S. Een terrein aan den Rijksstraat
weg met in rij hek, groot HC0 M.
9. Een perceel weiland, genaamd
,,öe 2 Mad", voor den Hof geest, bij
den Hofgees'.erweg in dc Velserbroek
groot 1 H.A. 30 c.A.
Braam, I 2915.
10. Do villa „Flora" n>ct tuin, to
Santpoort, aan den Rijksstraatweg G
No. 40
11. Een daarachter gelegen terrein,
uitmakende de vroegere bloemkweeke-
rij met magazijn, enz., gr. 2421 M.
Perceelen 12—14. Drie perceel en
bouwterrein te Santpoort aan den
Rijksstraatweg en aan do achterzijde
strekkende tot het vorige perceel, te
Veilen als volgt
12. Groot 193 M.
13. Groot 191 M.
14. Groot 230 M.
Combinatiën.
Perceelen 1 tot en met 8 gecombi
neerd, groot 10S65 M.
Opgehouden, 29.005.
Perceelen 10 tot en met 14 gecombi
tieerd, groot -1035 M.
Opgehouden, 23.250.
NEGEN U URS -SLUITING.
De neiging der winkeliers om
S avonds vroeger te sluiten gaat door,
nu zijn het de zaken in manufacturen,
mode-artikelen, confectie enz. die tot
elkaar gekomen zijn en het verstan
dige inzicht hebben gekregen, dat
wanneer de dag minder goed is ge
weest, het uur van 9 lot 10 s avonds
dat niet meer redden kan. Hoeveel
mensehen komen er in dat laatste
"uur? Bijna geen. En zouden die wei
nige niet lot den volgenden dag kun
nen wachten? Natuurlijk. Maar waar
om dan van 9 tot 10 nog open geble
ven, tot verdriet van den patroon, die
wel eens vrij wil wezen om in ziju
gezin te zijn of een straatje om te
loopen tot verdriet ook van 't per
soneel, dat van "s morgens af al in
H touw is, vermoeid "raakt en. naar
buis verlangt' Waarom? Nergens om!
Welnu, dan do deuren dicht en de
go'rdijnen neer! Het dasje, of 't jasje
of 't kwastje van zoo'n enkelen laten
koopcr of koopster is morgen ook nog
to krijgen.
Toen een paar weken geloden win
keliers in de genoemde vakken bij el
kaar wa'ren geweest, om over een
proef met 9-uurs-sluitlng to spreken,
kwam het er op aan, nog meer vakge-
nooten daarvoor te winnen. Zij trok
ken er op uit, de hecrcn Willem van
Liemt, Bak, Buiters, Braakman en
Jac. Lamp en "t resultaat wordt, in
begrijpelijker! triomf, verkondigd per
advertentie: van 1 Augustus tot 1 Oc
tober zullen de bijna 50 onderteeke
naars s avonds to 9 uur sluiten, met
uitzondering van den Zaterdag.
Geluk er mee! Wij hopen, dat
proef slaagt en ook na 1 October
wordt voortgezet, voorgoed. Voor de
winkeliers en hun persneol zal dat een
groot voordeel vvezeu en voor onze
samenleving immers geen schadel
Licht komt men naderhand tot
acht uur zelf;, maar dal is toekomst
muziek. Op dit oogenblik geldt liet,
samen, in ieders belang, deze beschei
den vervroeging flink en loyaal uit te
voerein en dat zal wel gaan.
HILDEBRAID-MONÜMENT.
ZooaL wij reeds in ons vorig num
mer mededeelden, heeft Maandag de
jury voor de beoordceling van in
zendingen voor het Hildebrand- mo
nument tiaar taak verricht.
Ingekomen waren 25 ontwerpen
onder de moto's:
Camera Obscura C. 0. Gamer
Obscura 11. Schets. Beets. -
Hommage II. Dreef. Tan.
Hommage. II. Dreef. Tan.
3. Eenvoud. Vrede en liefde.
Picter Stastok. Weerspiegeling.
Nederland. Aristolochia Cle-
matilus Haarlem. Pnlyantha.
Labor omnia vincit. Ilora ruit.
Baksteen en terracotta. Hol
land. Start. Wit Groen,
Met algemeene stemmen werd
door de jury met den eersten prijs
groot f 1000, bekroond do beeldhou
wer J. Bronner te Haarlem, welke
zijn werk onder motto „Holland" in
zond.
De tweede en derde prijs wer
den niet uitgereikt, doch de inzen
dingen onder de motto's Camera
Obscura II en Dreef ontvingen elk
f 300.—. eveneens met algemeene
stemmen der juryleden.
De jury bestoiyl uit de heeren: K.
P. C. dc Bnzel, Prof. A. J. der Kin
deren, J. Limburg, B. I. Jac. van
Looy. Dr. Mendes da Costa, Prof.
A. W. M Ode en Leonard A. Sprin
ger.
Als secretaris trad op de heer J.
B. van Loghcm B. ISecretaris der
Monurueutcommissie.
In een van de oude Museumzalen
op het Stadhuis waren Maandag de
25 ontwerpen tentoongesteld, waar
uit de jury een keuze zou moeten
doen. Volgens het programma moes
ten ze zijn geboetseerd in gips en op
een tiende van de ware grootte.
Nc-derland is voor de beedhouvv-
kunst geen „doux pays geen ge
lukkig land. Noch de openbare be
sturen. noch de vermogende parti
culieren schijnen zich geroepen te
achten, die loeh zoo schoone kunst
te steunen en te bevorderen; Duitsch-
land, Frankrijk en zelfs Belgié doen
in dat opzicht veel meer dan wij, en
de ontwikkeling van de beeldhouw
kunst in die landen is daarvan dan
ook het gunstig gevolg. Onze Neder-
landsche beeldhouwers vestigen zich,
als zij kunnen, in het buitenland, het
is zonderling, dat onze liefde voor do
beeldc-r.de kunst genoeg heeft aan
de schilderkunst.
Des te meer reden is er om de
kunstenaars, die in ons land bleven,
aardeeren en het doet ons ge
noegen, dat de jury ter heoordeeling
van do ontwerpen voor een Hilde
brand monument den eersten prijs
met algemeene stemmen heeft toege
kend. Dat is, daar de beoordeelingsr
commissi© uit zoo verschillende ele
menten bestond, beeldhouwers,
architecten en een tuin-architect,
voor den bekroonde de grootste lof,
die hij hopen kon.
Voor ons, d:e belang stellen in
Haarlem en alles wat Haarlem
raakt, is het een aangename ge
waarwording, dat do bekroonde een
Haarlemmer is: dc heer J. Bronner
is al sinds jaren met eere als een
ernstig kunstenaar bekend, en wij
herinneren aan zijn bonstbeeld van
Rumphius en aan de plaquette van
nu wijlen Robert. Zonder „esprit de
clocher overdreven liefde voor de
eigen gemeente, mogen wc wel zeg
gen hoe wonderlijk goed het klopt,
dat het voor Haarlem bestemde mo
nument van Hildebrand, die in zoo
innige betrekking tot Haarlem heeft
gestaan, door een Ilaarlemsch
kunstenaar zal worden gesticht.
Dit is het schitterende toppunt
van de uitspraak der jury, de rest
is minder bevredigend. Het belang
rijk aantal van een kwart honderd
inzendingen goeft blijkbaar geen
aanleiding tot de veronderstelling,
dat er tegen de verdrukking In
vele beeldhouwende talenten bezig
zijn, zich in ons land te ontwikko
len. Anders had de jury wel aanlei
ding gevonden, den tweeden en der
den prijs toe te kennen met gelijken
geestdrift, als zij bij de uitreiking
van deii eersten heeft getoond Dat
zij aan twee ontwerpen elk f 300.—
toewees, bewijst wel, dat er respec
tabel werk is ingeleverd, maar ook
niet meer.
Zonder vooruil te loopen op het
rapport, van da jury, dat binnenkort
verschijnen, zal, kan hier gezegd
worden, dat verschillende uizendin
gen te kort schoten door gebrek can
verbeeldugskracht van de oiu.vver-
ners, .Spuwende dieren en derge
lijke hebben hun tijd gehad, de Laak
van de kuns- is lueuvve vormen ie
scheppen en niet oude cliché s einde
loos te herhalen. Andere hadden, in
een mogelijk wel artistiek, uuiar in
practised opzicht: toch wel bedenke
lijk gebaar, ver over de bouwsom
heen gefantaseerd. Niet iedereen had
zich rekenschap gegeven van de om
geving, waarin het monument zou ko
men to verkeeren en de ontwerper
van oen gedenkteeken op huis-hoogte
met overeenkomstige breed e, moet
wel uit hei oog verloren hebben, dat
iiet er niet om to doen was. do Dreef
als 't ware op dit punt af e sluiten,
maar enkel en alleen een bescheide-n
herinnering te geven aan don be
scheiden Hiidebrand, passend in en
zeker niet overheerschond een om
geving waarin zijn jeugd hare voet
stappen heeft gezet-
In verband hiermede is door som
mige inzenders nog een andere dwa
ling begaan, namelijk dat zij Hilde
brand met Bee-s hebben verward,
zooals blijkt uit portretten van IJeets
op oudoren leeftijd, aangebracht op
de ingezonden modellen. Het is blijk
baar nog niet genoeg gezegd, da: liet
hier nil et geldt een gedenkteeken voor
Heets, maar voor Hildebrand, den
schrijver van de Camera Obscura.
Stellig, wat wij hier hebben willen
vereeuwigen, dat is Hildebrand, de
gemoedelijke, de v nend el ij k-humo-
ristische, do gevcehge Hildebrand.
die den moed had de Ncderlandsche
taal, in d:c dagen gekleed in lange
pandjas met vadermoorders en strop
das, te laten rondwandelen m een
huisjasje, wat toen een verbazing en
ook wel verontwaardiging opwekte,
die wij ons nu niet meer kunnen voor
stellen. Don echt-Nederlandschen Hil
debrand willen we eeren, van de fa-
miliën Kegge en Stastok, van Nurks
en het diakenhuismannetje. Dat
heeft Bronner goed begrepen en het
is een van de verdiensten van zijn
werk. de Eg uur van Hildebrand, ko
mende aanwandelen uit den Hout,
heelt bijzoi der de aandacht van de
jury getrokken.
Dg beeldbsawir J. Bronner.
Vanmorgen hadden we 'n onder
houd met den jongen kunstenaar,
die natuurlijk zeer verheugd was
met deze hoog© onderscheiding,
waarop hij niet hud durven hopen.
Zóóiets heb ik nog nooit gehad,
ziet u. En het is een heerlijk werk
om uit te voeren, \ooral ook omdat
liet zoo iets echt Nederlaudsch is...
want nietwaar, dit is een onderwerp
dat alleen een Hollander volkomen
begrijpen en doorvoelen kan?
Ik heb acht bekende figuren uit
de Camera voor de beeldjes op de
fonteinbak gekozen wat zijn dat
échte, mooie, heerlijke typen om
weer te geven.
We wandelden naar 't atelier van
den beeldhouwer: een aardig uit
gevoerd houten paviljoen op het
Phoenixterrein. Er staan bloemen
'oor, en 't geheel is als een oase in
deze omgeving van weinig aesthe
tiek. Toen Bronner 't zei:
Een aardig atelier, vindt u niet,
en iets dat je hier niet zou zoeken
- toen dacht ik juist 't zelfde. Een
errassing in deze buurtschap.
Binnen modellen, in gips en in
klei, voorstudies en afgietsels, en
gereedschappen.
Eerst vroeg "k hem naar z'n loop
baan, on daarvan vertelde de kunste
naar op z'n ongekunstelde, onopge-
nukte wijze.
Ongeveer dit:
Ik ben 32 jaar oud, en geboren
te Schagerbrug, maar van m'n der
de jaar af woon ik al in Haarlem
dus ik mag me wel als Haarlemmer
beschouwen 1 Natuurlijk heb ik al
heel vroeg aan teekenen gedaan, op
school al heel veel. Alles moest
worden afgebeeld, en al heel spoedig
had >k dat idee: ik moest beeldhou-
worden. Een poosje was ik ook
op eon atelier bij een beeldhouwer,
maar dat bevredigde me toen niet
erg. Toch heb ik later gemerkt, dat
ik donr wel vrij wat had geleerd:
houtsnijden en andere dingen Voor
een beurs van het Korihalsfouds
kon ik naar de Avondschool van
Kunstnijverheid gaan, maar daan
mee was liet vooijoopig met dc stu
die gedaan, want mijn vader was
een arm huisschilder, en in dat vak
heb je bij tijden heelemaal geen
werk.
Toen ik achttien jaar was moest ik
geld verdienen en werd ook maar
huisschilder, omdat mijn vader het
was. Zes jaar ben ik dat geweest,
maar in dien tijd deed ik wel af en
toe aan hetgeen ik zoo graag wilde.
Dr. Grcshoff droeg mo houtsnijwerk
op voor het Koloniaal Museum en
later heb ik voor hem, op zijn bestel
ling, den Rumphius in hout uitgesne
den. Intusschcn kreeg ik ook een be
stelling van Zangen Vriendschap: bij
het 75 jarig bestaan werd den direc
teur, den heer W. Robert, zijn door
mij in marmer gebeeldhouwde beelte
nis aangeboden.
Tenslotte trok ik de stoute schoenen
aan, zamelde al mijn werk, wat mij
voldoende voorkwam, bijeen en stap
te er mee naar Prof. Bart van Hove.
Ik ging met kloppend hart, maar hij
ontving me vriendelijk en gelukkig
had hij m'n Rumphius gezien en was
daar nogal tevreden over. Ik wou dol
graag naar do Academie van Beelden
de Kunsten, om te kunnen stud eeren,
en daar ben ik toen door vriendelijke
hulp gekomen. Vooral mej. Fleisch-
munn heeft heel veel voor rnij ge
daan, en zich ingespannen om geld
voor mijn studie bijeen te brengen. Ik
kreeg ook subsidie van de Schuur-
man-Schimmel-Van Quteren stichting,
en prof. Van Hove maakte werk van
do zaak. waardoor ik een Koninklij
ke subsidie kreeg. Toen kon het ge
beuren, en ik beu vier jaar op de
Academie geweest, en heb daar hard
gewerkt, dat kan ik u verzekeren. Ik
kwam er pas op m'n 25sle jaar, n dat
wivs laatdat kwam door de finan
cieel© omstandigheden.
Naderhand heb ik hier veel voor
architecten gewerktdat doe ik
graag. Er is een streven om de archi
tectuur op te heffen, eu ik ben blij dat
ik als beeldhouwer daarin kan mee
werken
Aan de prijsvraag voor het Hilds-
brand-gedenkteeken ben ik wat laat
begonnenin een maand moest het
gereed zijn. En toen is het een in
spannende arbeid gew orden op het
laatste knoopte ik er halve nachten
aan vast om gereed te kunnen komen.
Wel, ik moet er om lachen als 'k er
aan denk, dat ik bier nu zoo rustig
zit, en kort geleden was 't hier nog
een rommel van gips en klei en stof
cn allerlei dingen, en er hccrschte
een zenuwachtige opwinding....!
U had het moeten zien
De toelichting, door den kunstenaar
bij zijn in-gips-uitgevoerd ontwerp in
gezonden, doe ik hieronder volgen.
Er zal den lezer uit blijken, dat de
opvatting van den kunstenaar van
buitengewone oorspronkelijkheid is.
Hier geen „Denkmal geen forsch,
imponeerend, Ovèrheer schend stuk
beeldhouwwerk, ook geen afzonder
lijk monument, maar een harmoni
sche samenvoeging van drie verschil
lende groepen. De middengroep op
het langwerpige, afgeronde terrein
bestaat uit den achtkantigen, 12 M.
langen fonteinbak, 1 M. hoog, op
wiens hoeken de acht bekende figu
ren uit de Camera staan, eveneens 1
M. hoog.
Aan de Zuidzijde, den Houtkant,
in een gruspc-rk, do figuur van Hilde
brand, die niet poseert, muar den
indruk geeft dat hij al wandelend
even is blijven staan, en die blikt naar
de middengroep de acht figuren uit
het beek.
De afstand tusschen het beeld van
Hildebrand en de middengroep zal 25
Af. zijn
Op gelijken afstand tan de midden
groep, aan de Noordzijde, zijn de
steenon banken als derde groep aan
gebracht.
Ook de beplanting is nauwkeurig
omschreven in do hier volgende toe
lichting, die den lezer het bewijs zal
geven, dat hier niet alleen sprake is!
van een begaafd kunstenaar van
groote oorspronkelijkheid, maar bui
tendien van iemand die met groote
liefde en toewijding deze laak heeft
aanvaard, en voor vvien het een genot
zal zijn haar verder ten uitvoer te
leggen 1
ROBERT P.
De toelichting bij hel ontwerp „Hol
land" (in gips op H10 van de ware
grootte ingezonden) luidt aldus
Toelichting.
Nadere omschrijving, van wat de
ontwerper van bijgaand ontwerp
„Holland" zich heeft gedacht van
een Hildebrand-monumenlt volgens
gegeven programma.
De ontwerper is van de gedachte
uitgegaan, dat Hildebrand lie! best
geëerd zal worden door een monu
ment, hetwelk door zijn intimiteit,
zijn vriendelijke aantrekkelijkheid,
de Camera Obscura, aan welke deze
eigenschappen zoozeer eigen zijn, in
herinnering brengt.
Hildebrand toch mag niet op (én
lijn gea eld worden met de groote fi
guren der menschheid, en men zou
allerminst blijk geven de zeer waar
devolle eigenschappen van den schrij
ver te begrijpen, door een standbeeld
of een „Denkmal' te stichten.
Ai hetgeen n aar eenigszins op re-
thoriek kan gelijken, moet zoigvu'dig
vermeden worden, daar Hildebrand
in geenen decle een rethorische per
soonlijkheid was, doch wel een een
voudig mensch, die het burgerlijk
milieu höivvelk hij beschreef, lief had,
al hekelde zijn goedmoedige spot de
bekrompenheden, vooroordeelen
valsche conventies.
Een gedenkteeken, dat door zijn
massaliteit en zijn hoogle indruk
maakt, meend» de ontwerper dus :e
moeten vermijden en eerder :e trach
ten, een harmonisch complex van
enkele groepen met de fleurigheid
van een beplanting te moeten ver
krijgen, waartoe he", beschikbare ter
rein en de omgeving allergunstigst
medewerkt.
De langgerekte vorm van het ter
rein, hetwelk een breede ontwikke
ling van het geheel gebied'., de schoo
ne omgeving van de boomeri, binnen
welker omgrenzing, komende van de
Dreef, he. geheel overzien moet wor
den, de intimiteit van geheel dit ge
deelte aan den aanvang van den.
Haarlemmerhout, noodzaakt liet ont-
werpen va:i een niet hooge groep.
De wandelaar die, zo oafs Hilde
brand beschrijf!, zijne kalme verpoo-
zing in den llon,: komt zoeken, moot
de oprechte natuurlijkheid van den
schrijver in het monument terugvin
den.
l)e figuren uit de Camera zijn liet
eigendom van de Nederlanders ge
worden, wij kermen ze allen, Nurks
en Suzetlo Noiret, van der Hoocen
en Pieter Stastok en hen oen rof te
doen spelen in dit monument, kwam
den ontwerper als een noodzakelijk
heid voor.
Zij moeten echter een kennelijke
rol spelen in dit monument, niet als
relief, ondergeschikt aan het oen of
ander piedes'al, hetwelk den be
schouwer ontgaat, doch vi ij-taande.
Mant de figuren van de Camera zijn
met een pêuélrante, scherp© g©e.-;e-
lijkheid getypeerd, waai om dan ook
die figuren zoo ons eigendom zijn
géworden.
De ontwerper zou echter zijn ont
werp niet volledig gemaakt hebben,
wanneer niet Hildebrand zelf in het
complex vvas opgenomen. Want 1 e:
is een eigenaardigheid van de Ca
mera. dat de schrijver zich tusschen
z:jne figuren beweegt en zelf een der
figuren van zijn boek is. Hij wandelt
zijn boek door, leeft met zijne figu
ren. Hij knoopt kennis aan lu-schen
ons eu zijne geesteskinderen, en wij
stellen het ons voor, dat hij, na cm
bezoek, „een plaatsje van ontwijk, al
is dat dan ook nog zoo k'.ein, waar
hij zichzelVen kan toebehoorenop
zoekt en zich zijne figuren voor zijne
vertellingen voor den geest riep.
Zoo, al wandelend rustende, niet
als een standbeeld, waarvan de be
standbeeld© poseert voor den be
schouwer, meende de ontwerper de
voornaamste figuur van de Camera
te moei en opvatten. IHj staat aan het
einde van hot geheele ontwerp.
Do halfronde begrenzing van hot
terrein aan beide zijden, leidden er
toe. aan de beide uiteinden een cir
kelvormig» afsluiting aan te bren
gen, in wééks midden eenerzijds Hil
debrand zich bevindt,, anderzijds,
een bloemperk, waarom lieen ban
ken. Midden insschen deze cirkel
vormige afslur'jngen, bevindt zich
de fontein.
De achthoekige fonteinkoni, wordt
afgesloten door een rand welke een
hoogle heeft van 50 c.M. boven het
omringende terrein. Op de hoekpun
ten van den achthoek bevinden zich
in aansluJiing aan den rand 8 piëde
stals, waaroji figuren ontleend aan
de Camera zijn aangebracht. Deze
fontein als voornaam architectonisch
motief, zul tot in onderdeden een
architectonisch karak er moeten dra
gen. De figuurtjes zuilen met elkaar
een geheel moeten vormen, zoodat
een rhytmisch verband deze figuur
tjes te zamen vat. De opvat-ring der
beeldjes moet zoodanig zijn, dat een
eenvoudige behandeling, een voste
verbinding tusschen de kom met da
piëdestals en de beeldjes, verkregen
wordt. De cih werper stelt zich voor,
dat deze kom van een rustig eu lief
lijk effect zal zijn.
Rond den kom gaande, zal men
van elk figuur-je de houding en ge
baren allengs van alle zijden be
schouwen en al voortgaande de con
tours zich zien wijzigen. De spiege
ling in liet water der kom, bij hot
niet spuiten van do fontein, zal te
vens een motief zijn tot het verster
ken van den indruk.
De figuren, welke de ontwerper
hoeft willen uitbeelden zijn Nurks,
GREEPJES.
BROKSTUKJE
uit de verkiezingsrede van een ga
meentdraadscandidaat, z.g. „wilde":
...en als ik dan zeg, mijne boordeis
als ik dan zeg: weg met de pa. iij-
politiek! dan 'heb ik daarvoor iets
anders in de plaats te stellen. En dat
andere is óok politiek, als ge 't zoo
noemen wilt! het is de politiek dei-
onderlinge samenwerking en waar-
deeriiig (u p p 1 a u s).
Onderlinge vvaardeermg, mijne hoor
ders, is overal en altijd mogelijk in
onze maatschappij. Wanneer de w i 1
er slechts is! Dén kan zij zelfs ius-
sehen concurrenten in handel en ne
ring bestaan! (vreugd e).
Gij lacht daarom, maar ik zal liet
u bewijzen. Gij weet het, nietwaar,
dat ik fabrikant van knoopen ben?
Welnu, mijne hoorder?, ook de knoo-
penfabrikanten koesteren wel eens
ouderlingen naijver. I k niet: Onlangs
was een collega bij mij een groot
fabrikant! en ik heb !iem onomwon
den gezegd: Waarde heer, ik heb
niets dan lof voor jouw artikel! Het
is niet te overtreffen! Ik draag sinds
jaren alleen jóuw knoopen aan mijn
kleeren, en ik moet zeggen dat ze
sierlijk en ijze'rsterk zijn. Een pracht-
merk! Ik kan je verzekeren, dat ik ze
iedereen recommandeer(d a v e-
r e n d g e 1 a c li).
Geachte vergadering, ik méén het!
Ik doe 't nu dagelijks; 'khou me altijd
aan m'n beloften! Aanstonds zal ik
u het merk meedeelen(i n t e r-
r u p t i e s).
Mijne hoorders! Een mijner geachte
tegenstanders beweert., dot ik hier sta
te liegen. Ik ontken dat ten sterkste;
ik tart hem, zijn woorden te bewijzen.
Stemmen: Bewijs jij liever je
woorden'.
De candidaat: Geachte ver
gadering, uw wcnsch is mij een bevel.
Ik zal bewijzen! In één zinnetje kan
ik u de juistheid van mijn voorbeeld
onomstóotelijk bewijzen, want
want (hij glimlacht vaderlijk)
de man, wiens knoopen ik prees,
is mijn compagnon! En het merk is
m ij u merk; Excelsior! (Gelach
en dav erende toejuichin-
gen).
Mijne hoorders! Zorgt, dat ook in
liet gemeentebestuur de zaken excel
sior, steeds hooger. gaan. En kiest
dus m ij! (ovatie).
Hij kreeg er 100 stemmen méér
door, en kvvèm er!
ERPAY.
Diaconiemonno'.jo, v. d. Hoogen,
Suzette, Nonet, Bruis, Siustok Jr.,
Teun de Jager, Stastok Sr. Ten einde
duide.gk te maken, welke voorstel
ling zich de ontwerper van de uitge
beelde figuren hoef. gemaakt, dieue
het volgende:
De hatelijke cn beleedigende Nurks,
die toch n.ei geheel ongevoelig was,
het Diaconiemannetje, met zijn aam
doenlijk „verhaaltje" over zijn spaar
duitjes, de „charmante" v. d. Hoo
gen, die do eer belaagt van de deugd
zame Suzer-ie Noiret, die haar moe
de rgaat bezoeken. Bruis, het bu.kje
van ",Iloe warm het was en lioo ver,
Pieter Stastok de droge boekenwurm,
die vva&ratj© verliefd wordt en uit
spelevaren gaat, Teun do Jager-, de
forsche kerel, ter j'actv. gaande, on
bewust van het onheil, dat hein
dreigt, Stastok Sr. hel toonbeeld van
huiselijkheid, die „om zes uur oj>
stond, teneinde om half ach.: aan
hot ontbijt te zijn, en uaar hij vol
strekt niets te doen bad, dien lus-
scheraijd aanvulde met piipjesroo-
ken".
Deze figuren gaven tevens den ont
werper aanleiding om door verschil
lende accessoires een aardige com
positie te verkrijgen.
Daar de Hildebrand-statue aan hoi
einde dominéerend moei zijn voor het
geheel ontwen', z-'jn de figuren mei
piedesta! (2 M zoo laag gehouden,
dat de Hildebrand-statue (4 M.) he
ven de beeidjes uit reiki. Van de
Dreef komende zal dan dit dommee-
rend beeld een geheel vormen niet de
zich daaronder groepcerende :'.u-
tuc-ttcn. In de kom wordt ecu bron-
zon middenstuk aangebracht, waar
in zich de fontein bevind:. Een naar
boven spuitende straal zal komen uil
den bek van een door een knaapje
vastgehouden dolfijn, terwijl acht zij
delings uitspuitende stralen ua <ie
nou se ai'en en den bek eveneens van
doifijncn zullen komen.