VAN DE RUSSISCHOOSTENRIJK-
SCHE GRENS.
Inzage is aan de N. R. Ct ve'rieen.d
van oen uitvoerig schrijven van een
importhuis te Koningsbergen, dezer
dagen door zijn agenten hier te lande
ontvangen, en o.a. behelzende het re
laas van een reis van een der firman
ten (die van Russische afkomst is)
over de Duitsche grenzen no-a'r een
paar zuidelijker gelegen plaatsen. Er
moest, hoe moeilijk en gevaarlijk die
■reis ook zou zijn, een onderhoud
plaats hebben met de filialen te Bje-
lostok en te Brest Lltowsk, welke bei
de steden ten Oosten van Warschau
gelegen zijn. Dat ging dus dwars dooi
de Russische stellingen heen.
Dank zij echter den uitmuntenden
papieren en het Vrijgeleide waarvan
bedoelde firmant zich had weten te
voorzien en vermoedelijk ook dank
zij zijn Russisch uiterlijk en zijn be
kendheid met de Russische taal geluk
te de onderneming uitmuntend. De
strfeek ten Zuiden van Tilsit wordt
beschreven als te zijn geheel bezet
door de Russen.' Onnoemelijk veel
troepen trokken den reiziger voo'cbij
in de richting Allenstein. De solda
ten zagen er allen kersvers c'h uit.
ITun uitrusting leek dezen schrijver
ook uitmuntend in orde doch meer bc-
rekeiul op den winter dan op den zo
mer. De cavalerie vertoonde hoofdza
kelijk kozakken, meer dan huzaren
.of dragonders.
Eigenaardig was het te zien hoe die
kozakken, volgens oud© gewoonte, de
„lavva" formatie toepasten, d. w. z.
geheel ln verspreide orde reden. Dit
is trouwens de karakteristieke ge
rechts vorm dier onversaagde ruiters.
■Zoon formatie rijdt steeds op vér-
kennihg uit met een boog naar het
midden. Vult zoo'n kozakken troep aan
dan geschiedt dat met bliksemsnel
heid.
Uit het Zuid-Oosten kwamen den
handelsman vele treinen en trans
porten met gewonden, zoowel Oos
tenrijkers als Russen en Duitsehevs
tegemoet. Die transporten geschied
den uiterst langzaam. In het winter
seizoen zullen daarbij honderden ge
kwetsten het leven verliezen.
Te Brest Litowsk waren de bestaan
de en nieuwe hospitalen overvol. De
opmarsch naar Lemberg was in vollen
gang. De eerste gevechten hadden
leen reeds plaats gehad en schenen,
:tit vertelden ook de Oostenrijksche
gewonden, zeer nadeelig uitgevallen
te zi.in voor de Oostenrijkers. Reeds
spoedig, zoo vernam hij, hadden de
Russen een zeer groot getal nieuwe
kanonnen kunnen buit maken, dio,
zonderling genoeg, onbeschermd aan
de grenzen stonden. De groote aan
val. zou plaats hebben tusschen Lublin
en Cholm, circa 120 KM. ten Noorden
van Lemberg. Het 2e Oostenrijksche
legercorps, dat ten Oosten van Lem
berg lag, zou, zoo verklaarde men,
het geweldige opdringen der Russen
nooit kunnen koeren. (De uitkomsten
hebben dit gestaafd. Red.) Men
schatte de Oostenrijksche troepen-bij
Lemberg op 200.000 man, bestaande
'uit het derde, twaalfde en gedeelten
van het veertiende en zevende Leger
corps.
Lil het buit maken van zooveel ge
schut trok men het besluit dat de Oos
tenrijkers nog niet geheel gereed wa
ren aan hun N.O.-grenzen in Galjciö.
Een en ander en ook het aanvanke
lijk succes in Oost-Pruisen, had een
gunstigën invloed op de soldaten
blijkbaar gehad, zoodot zij onweer
staanbaar en met voor Russen zeld
zaam enthousiasme voorwaarts gin
gen.
Wat den legeraanvoerder generaal
Ruseky betrof, zoo beschouwde de
schrijver hem als de Russische „vecht
generaal'' bij uitnemendheid. Hij on
derscheidde zich reeds in den Rus
sisch-Turkscheh oorlog en werd in
den Russiseh-Japanscheü oorlog chef
van den gencralen staf. Door zijn sol
daten wordt hij verafgood.
Het moeilijkst te nomen fort bij
Lamberg was G-urudka, 17 K.M. van
Lemberg verwijderd en evenals de
andere forten op een vrij hoog gele
gen heuvel.
TARNOPOL.
In de Birskoweja Wjedomostl geeft
een gewonde Russische soldaat een
beschrijving van de bestorming en
inneming van Tarnopol (in het uiter
ste Oosten van Galicié) op den 23sten
Augustus. Het relaas luidt als volgt:
Onze divisie trok op verscheiden
punten de grens over, die juist tevo
ren door de Oostenrijkers was ont
ruimd. Met geforceerde rnarscben
werden do 45 mijl van de grens naar
Tarnopol afgelegd. Onderweg hadden
geen gevechten van beteeken is plaats.
De inwoners van de dorpen, die zicb
eerst verborgen hadden gehouden,
werden gerustgesteld toen zij ont
waarden dat wij hun geen kwaad wil
den do on, en kwamen weer voor den
dag. 'in enkele plaatsen werden wij
begroet door processies, aangevoerd
door priesters, die ons brood, melk en
anüc-re ververschingen aanboden,
waarvoor zij geen betaling wilden
hebben. Er waren nog slechts vrou
wen, kinderen en ouden van dagen
aanwezig, daar alle voor den militai
ren dienst geschikte mannen onder de
wa-jrenen waren.
De oogst stond nog te velde.
Wij naderden Tarnopol den 23sten
Augustus om 10 uur. De plaats was
krachtig versierkt, De Oostenrijkers
ontvingen ons met een hevig vuur uit
hun veldgeschut en machinegeweren.
Ons regiment, gesteund door nog
twee andere, gingen tot don aanval
over, cn de strijd duurde drie uren.
Toon wij echter tot de verschansingen
waren doorgedrongen, wachtten de
Oostenrijkers ons niet af om onzen
baionet,aanval te weerstaan. ZU
vluchtten overhaast, achtervolgd door
on'ze ruiterij". Ilie'r werd ik gewond.
Naar later bleek, bood de vijand he-
vi-gen tegenstand in de stad zelf. On
ze troepen werden met machinegewe
ren beschoten, die op de kerktorens
en ln d© huizen waren in stelling ge
bracht. Ook schoten de Oostenrijkers
uit d© 'ramen. Zeven of acht Oosten
rijksche bataljons werden door ons
uit Tarnopol verjaagd, en wij ver
meesterden verscheiden machinege
weren.
Van de Rsstdsntlo en baar
bewoners.
COLXVIIL
Onze schouwburg nadert zijn vol
tooiing. Onlangs is bij voor genoo-
digdien te zien geweest en blijft de al
gemeens toestand zooals hij thans is,
dan zal begin October de Fran-sehe
opera het gebouw officieel openen.
Bijna twee jaar zijn we hier zonder
stadsschouwburg geweest. Het is be
ter gegaan dan algemeen gedacht
werd, want van ongemak hebben we,
eerlijk gezegd, weinig gemerkt, liet
publiek moest wat meer naar het Ge.
bouw en Dierentuin en 'het ging er
heen.
De opening van den schouwburg
zal daarin veel verandering brengen,
liet oude gebouw is nu eenmaal een
geliefde plaats voor ras-Hagenaars
en als iemand1 uit wil gaan, dan zal
hij eerst nakijken wat in den «schouw
burg gegeven wordt. Eerst daarna
kunnen de andere zalen om zijn aan
dacht vragen.
F ransel ie opera, en Royaards gaan
er geregeld spelen; hot Ned. Tooneel
blijft het verbouwde Kunstkringzaal
tje ten deele trouw. Rotterdam en
lloijerrnans zullen zich in het Ge-
houw voor K. en W. moeten afschie
ten mot het vooruitzicht daa-r eerst
veel publiek te trekken als in don
schouwburg een oud stuk gaat.
Vooral na. de verbouwing zal die
voorliefde voor hei Voorhout duide
lijk worden. Het duurt natuurlijk
geruim en. tijd voordat alle deelen
van hot uitgaand publiek ln de hör-
b or ene geweest zijn en daar fraai in
gerichte zalen hier steeds menschen
trokken, zal de schouwburg ook om j
diié reden een stroom van bezoekers
tot zich leiden.
Want fraai is hot gebouw ontogen-
zeggelijk geworden. Aan de verbou
wing is een dikke 3 ton besteed, de
helft voor noodzakelijke verbeterin
gen met. het oog op het brandgevaar,
de andere helft voor versiering,
Do lotaol-irudirak te een aangena
me. Wel is nog niet. alles gereed
bewerkt marmer dat uit België moest
komen, is nog niet ter plaatse en zal
er voorloopig ook wel niet komen
liet gebouw is toch zoo ver af, dat
we ons best kunnen voorstellen lioe
het eens worden zai.
Aan de zaal is weinig veranderd
aan den ingang des te meer. Het sa
menstel van deuren, gangen, portalen
en tiapjes is verdwenen. Een vestibu
le kwam er voor in de plaats en oen
ruime ook. Verder vragen vooral de
foyers onze aandacht. Het grootste
verschil is dat tussohen den rook-
foyer van vroeger en dien van thans.
Vroeger een lokaal, waaraan de naam
vliering met een buffet niet ten on
rechte gegeven is, thans een aardig,
eenvoudig, maar aangenaam inge
richt vertrek, dut een Hagenaar met
genoegen aan een vreemdeling zal
laten zien,
Vermakelijk op den avond van de
officieuse opening was de rnededee-
ling, dat het brandsoherm nuvan
ijzer was. 't Vorige bestond uit linnen,
gegolfd, gebogen en belegd met een
laagje asbest. Niemand scheen dat te
weten, want zelfs de grootste brand-
maniakken in den Raad hebben er
nooit met een woord van gerept.
Ook is er thans een tooneelregen di©
werkt. Zijn voorganger deed dat niet.
Hoe men ook aan de kraan draaide
er kwam geen druppel water naar
beneden.
Het ontbreken van een tooneelre
gen en een ijzeren scherm van as-
bestl Wat zouden de pro-sl ui telingen
indertijd gegeven hebben om het te
weten
En dut hoeren WO eerst als de zaal
weer zal opengaan...
In Scheveningen is do Cabaret weer
geopend. Daar speelt het operettege-
zetecho.p uit Seinpost op een tooneel-
tje nog kleiner dan dat uit het Rom-
brandt-theatcr te Amsterdam. Bege
leiding bestaat uit piano, viool en
liarp en d© souffleur zit im de zaal, in
een badstoel. Men moet zich in oor
logstoestand weten te behelpen.
Toch ging de Dollar-prinses er weer
in. En het is waarschijnlijk, aange
moedigd door dit succes, dat het niet-
Indischo deel van het gezelschop Ver-
kade do Seinpost gaat bespelen ten
bate van het Steuncomité. Maar de
artisten hebben dau ook wat te doen.
SINTRAM.
Stadsnieuwi
Geslaagd.
Voor het toelatingsexamen tot het
Conservatorium voor muziek te Am
sterdam slaagde me]. Lena Wiepkes,
te Velsen, leerlinge van niej.Ans
Peereboom, vioolleerares alhier.
RAAD VAN BEROEP TE HAARLEM.
Ongevallenwet.
Ter terechtzitting van Vrijdag
September 1914 werden o.a. behandeld
de zaken van;
1. D. Bennekers te Haarlem, wlen
op 21 Januari 1914, werkzaam in de
Centrale Werkplaats (ketelmakerij)
van do II. IJ. S. M. te Haarlem, een
ongeval is overkomen, doordat hij
door een vallend© vlampijp op het
hoofd werd getroffen. Ten gevolge
daarvan was hij enkele dagen later
niet in staat om zijn© werkzaamhe
den te blijven uitoefenen en moest hij
zich onder geneeskundige behande-
iiug stellen. Het Bestuur der Rijks
verzekeringsbank kende hem te dier
zake schadeloosstelling toe tot en met
21 Februari 1914, doch weigerde ver
dere uitkeering, omdat hij, na go
neeskundig onde'rzoek, op 23 Februa
ri 1914 weder hersteld moest worden
geacht van de gevolgen van bedoeld
ongeval, terwijl zijn tegenwoordig lij
den niet het gevolg van dat ongeval
zou zijn. Klager beweert echter van
wèl. Hij zegt eerst op 18 Mei 1914 we
der in staat te zijn geweest om te wer
ken en verzoekt hem tot dien dag
schadeloosstelling ingevolge de On
gevallenwet t© willen toekennen.
2. Da NaamL Vennootschap Goe
deren Transport-Maatschappij Motor
schip Rijn en Lek te Haarlem, verte
genwoordigd door haren directeur den
heer A. J. H. Reijnders en do Naaml.
Vennootschap Maatschappij Metsel-
matcrialen voorheen Smits en Reijn
ders te Haarlem, dio bezwaar maken,
tegen premiebetaling ingevolge de On
gevallenwet 1901 voor Laatstgemelde
onderneming, welke, naar klaagsters
meening, niet-verzekeringspliclitig
zoude zijn. Het Bestuur der Rijks
verzekeringsbank, zich ©r op beroe
pende, dat voor deze onderneming ge
regeld gebruik wordt gemaakt van
een motorboot en dat de Naaml. Ven
nootschap Rijn en Lek, waarin die
motorboot zou zijn ingebracht, in wer
kelijkheid niet beslaat, heeft de on
derneming van de Maatschappij Met-
selmate'rïalcn, voorhoen Smits en
Reijnders, als wordende daarin uit
geoefend het bedrijf van handelaar
met krnebtworktuig (motorboot), in
gedeeld in gevarenklasse 40, met toe
wijzing van het gevarencijfer 68,
waarnaar de premi© moet worden be
rekend.
Klaagster verzoekt vernietiging dier
beslissing omdat in bedoelde onder
neming geen yierzekeri n gaplichtig be
drijf zou worden uitgeoefend en af
zonderlijks indeeling van de onder
neming Rijn en Lek, die door haar al
leen verzekerlngsplichfig wordt ge
acht.
In beide zaken werd de uitspraak
bepaald op 18 September a.a.
In de zaak van:
1, J. H. van Schooien te Haarlem
werd de beslissing van het 'bestuur
der R. V. B. van 11 Juni 1914 beves
tigd en het verzoek om hooger© scha
deloosstelling geweigerd;
2. J. Abbo te IJmuiden werd het
beroep niet-ontvankelijk verklaard,
aangezien de Road van Beroep over
gevallen, waarin de getroffene kor
ter dan 6 weken, onmiddellijk na het
ongeval, ongeschikt is geweest om ta
werken, niet kan oordeelen.
O ude'r doms wet.
Aan J. W. A. te Haarlem werd een
ouderdomsrente toegekend van f 104
P&r jaar, ingaande 3 December 1913.
Do verzoeken van J, A, J. en W, v.
E., lieiden te Haarlem en wed. IL V.
te IJmuiden werden afgewezen.
Nogmaals zij er de aandacht op ge
vestigd, dat arbeid, verricht voor kin
deren of andere familieleden, geen
aanspraak op ouderdomsrente geeft,
gelijk reeds bij herhaling is uitge
maakt door den Centralen Raad van
Beroep te Utrecht. De op dien arbeid
steunende verzoeken moeten dus wor
den afgewezen.
Door den Raad van Beroep werden
veertig zaken, waarin om ouderdoms
rente werd verzocht, behandeld. De
uitspraak daa'rin werd bepaald op 18
September a.s.
(Reeds in een gedeelte van 'een vorig
nummer opgenomen).
Rubriek voor Vragen
Qonbonucordsn hobbon hot voorreohfc,
vragen op veraohlUond gobied, mits voor
baantwoording vutbiuir, iu t-o aeudon bij do
Redactie van Haarlam'z Dagblad, Groots
Houtstraat 58.
Allo antwoorden worden geheel kosteloos
gegoven en ïoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam eD
woonplaats van den inzender vermeiden
wordt gcea aandacht geschonken.
VRAAG. Bestaat er nog mail
dienst tusschen Batavia en bier?
ANTWOORD. Ja.
VRAAG. Is Muiden en Muider-
berg per fiets te bereiken, zonder hin
der van militaire autoriteiten?
ANTWOORD. Wij gelooven van
wei. Evenwel kunnen wij niet voor
deze bewering instaan.
VRAAG. Is het Muiderslot Zon
dag te bezichtigen?
ANTWOORD. Op het oogenblik
is, naar wij meenen, het Muiderslot
voor het publiek gesloten. In gewone
omstandigheden is het zoowel des
Zondags als op werkdagen kosteloos
te bezichtigen.
VRAAG. Ileeft een huisbaas bet
recht, wanneer geen huur betaald
wordt, de waterleiding af te sluiten
De huurder is niét bij machte te be
talen.
ANTWOORD. Tracht met den
huisheer een overeenkomst aan te
gaan om vöorloopi-g lagere huur te
betalen. U kan toch wel iets mis
sen
VRAAG. Bestaat hier een ver
een iging, waar men kosteloos of voor
weinig geld paardrijden loeren kan'?
ANTWOORD. Deze vraag is fei
telijk een advertentie. De prijs is 25
cents per plaatsing.
VRAAG. Kan Ik onwillige huur
ders, die niet betalen of gedeeltelijk
betalen, de huur opzeggen Ze heb
ben per week gehuurd. Ik heb ook
eenige huurders, die in dienst zijn.
Hun vrouwen Krijgen genoeg uitbe
taald, doch betalen mij slechts de hal
ve huur. Kan ik hun de huur opzeg
gen Ook heb ik een huurder, die zijn
zoon met diens vrouw in huis heeft
genomen. Kan ik nu verhooging van
huur eischen
ANTWOORD. Het is een moeilij
ke lijd, voor u en voor uwe huurders.
Als de menschen wel kunnen betalen,
maar onwillig zijn, kan natuurlijk de
huur opgezegd worden zijn zo werke
lijk' onmachtig, Eom hun dan door
huurvermindering tijdelijk tegemoet.
Dat een bewoner zijn zoon en diens
vrouw in huis genomen heeft, is niot
to beletten men mag toch logées heb
ben Of is dat in uw huurcontract
verboden
VRAAG. Waar kan ik mij opge-
ven voor het Roode Kruis
ANTWOORD. Wond u tot den
heor W. M. ten Houte de Lange, Wil-
helminapark 37.
VRAAG. Mijn dochtertje is zon
der reden de dienst opgezegd, om
dat een andere dienstbode aangeno
men was. Tot wien moet ik mij nu
wenden
ANTWOORD. Wanneer uw doch
tertje ontslagen is met inachtneming
van den termijn, kunt u er niet3 aan
doen. Anders moet ge u wenden tot
het Bureau van Consultatie, in het
Paleis van Justitie, in de Jansstraal,
dos Vrijdags om half 2. U moet eon
bewijs van onvermogen meebrengen.
Dit is verkrijgbaar aan het Stadhuis,
lste afdeeling.
VRAAG. Op miju vloerkleed en
in de kasten bevinden zich kleine
beesten met een behaarden staart,
■die zich langzaam bewegen. Is er een
middel om die beesten te verwijderen?
ANTWOORD. Overvloedig strooien
met naphtaline of goed insectenpoe
der zal wel helpen.
VRAAG. Heeft ©en dagmeisje,
dat. haar loon per week ontvangt,
doch nu in dezelfde betrekking met
November voor vast blijft, recht op
een godspenning
AN TWOORD. Wat bedoelt u met
„vó'or vast blijven" Dat zij voor
vast aangenomen is als dagmeisje?
Dagmeisjes ontvangen geen godspen
ning.
VRAAG. Mevrouw beeft mij mijn
betrekking opgezegd met zes weken.
Heeft mevrouw nu het recht, om de
kennisfooi in te houden
ANTWOORD. Neen, hiertoe heeft
mevrouw het recht niet.
VRAAG 29 Augustus lieb ik mij
verhuurd en den godspenning ontvan
gen. Mevrouw logeerde toen op Zand-
voort, en ik zou in Amsterdam bij
haar in betrekking komen. Gaal miju
loon nu in wanneer ik bij baar kom,
of wanneer ik den godspenning ont
vangen heb?
ANTWOORD. Uw loon gaat in,
als u bij haar in betrekking komt.
VRAAG. Mevrouw heeft mijn
dochter 2 Augustus opgezegd met zes
weken. Mag zij nu 13 September ver
trekken zonder baar recht op haar
volle loon te verliezen, of is zij ver
plicht tot 15 September te blijven
ANTWOORD. Zij mag 13 Sep
tember vertrekken.
VRAAG. Wanneer mevrouw we
gens de mobilisatie bij haar ouders
logeert ea mij met kostgeld naar huis
heeft gestuurd, ben ik dan verplicht,
wattneer ik werkzaamheden voor me
vrouw verricht, ook nog voor haar
ouders te werken?
ANTWOORD. Neen.
VRAAG. Mijn dochter is in be
trekking als juffrouw in de huishou
ding. Heeft zij recht op vacantia?
Gaat in dit geval haar loon, dat per
week betaald wordt, door?
ANTWOORD. Zonder afspraak
heeft zij geen reolit op vacantio.
VRAAG. Moet ©en testament bij
het aangaan van een huwelijk bij een
notarieel© acte opgemaakt worden
ANTWOORD. -Ta.
VRAAG. Mag een dienstbode haar
dienst opzeggen tegen November, als
zij haar kennisfooi heeft aangeno
men Wanneer dit niet mag, moet
zij die dan terug geiven
ANTWOORD. Zij mag den dienst
tegen 1 November opzeggen cn be
hoeft haar kerinisfooi niet terug to
geven. Bij de kerinisfooi is dit anders
dan bij de Nieuwjaarsfooi.
VRAAG. Een dienstbode wordt
niet 3 maanden betaald. Zij zegt haar
betrekking mot 6 weken op, maar
gaat twe© weken te vroeg weg. Aan
het eind© dezer twee weken moest zij
haar 3-inaandcli)k9ch loon ontvangen.
De juffrouw heeft dit geheol ingehou
den. Heeft zij hier het recht toe
ANTWOORD. De juffrouw kan 6
weken loon aftrekken.
CORRESPONDENTIE.
Den heer K. Wanneer in oor
logstijd iemands bezittingen worden
vernield of verbrand, is er niemand,
die di© scha-do vergoedt. Zelfs de
brandv erzekerln g- ma atschapp ij z al
bij verbranding op groot© schaal na
tuurlijk tekort schieten omdat zij der
gelijke abnormaal groote schade niet
kan betdien. Verschillende maat
schappijen verzekerden niet eens te
gen oorlogsmolast en di© dat nog wel
doen hebben, besloten, deze schade
uit te zonderen, zoodra de polissen
afloopen.
Binnenland
Nederland en de Oorlog
EEN PIJNLIJK AVONTUUR.
De „N. R. Ct." heeft bezoek gehad
van onzen landgenoot, den gewezen
Rolterdamschen Anion Blazer, als
pianist geen onbekende. Hij heeft t©
Bristol, waar hij sedert vier jaar
woont, aan liet conservatorium ver
honden en dirigent is van het orkest
in twee theuter», een allerouaang©-'
naainsta ervaring opgedaan. Daar
van heeft hij en heeft zijn broeder, de
heer J. Bla-zer te Rotterdam, die er
een rol in heeft gespeeld, verteld, Een
verslag in do „Bristol Evening News"
gaf het slot van de geschiedenis.
In het begin van don oorlog begaf
d© heer Antou Blazer zich to Bristol
naar de politie, om zich ais vreemde
ling te laten inschrijven. HIJ kreeg
daar echter te hooren, dat dit voor
hom als Nederlander niet noodtg was;
(jjlcon VQQT Duitscherz, Oostenrijkers
en Hongaren. Den Sisten Augustus in
den voormiddag kreeg hij op zijn ka
mers bezoek van tv.ee politieamb
ten iu politiek. Zij toonden hem een
afschrift van een brief, die, zoo heette
het, door een meisje op straat was ge
vonden en aan hem gericht was. Do
brief, geschreven half in het EngeLsch
cn half in slecht Duitsch, bevatte een
uitnoodiging om dan-en-dan daar-on-
daar te komen, teneinde nadere in
structies te omvangen over het in de
lucht laten vliegen van een kazerne
te Bristol. Hij was een Duitscher, had
zich als zoodanig niet laten rcglstree-
ren cn was betrokken in een kom plot
om oen kazerne op te Mazen. Om die
redenen werd hij gevangen gen «meur
meegenomen en in een politiecel op
gesloten. Vergeefs had de heer Bla-
zes geprotesteerd, dat hij Hollander
was en natuurlijk van den brief niets
wist.
Den volgenden dag, den 22st.cn,
werd hij voor den politierechter ge
bracht. Hij had geen papieren, waar
uit hij kon bewijzen, dat hij geen
Duitsclier, maar Hollander was. Zijn
zaak werd uitgesteld en hij werd in
do oei teruggebracht Den 22rtf n
schreef hij aan zijn broer te Rotter
dam oin zoo spoedig mogelijk af
schrift van zijn geboorte-akte en an
dere stukken over te sturen tevens
schreef hij aan den hoofdcommissaris
van politie (die alle medewerking
heeft verleend). Die brief aan zijn
broer is, blijkens het postmerk, eerst
den 26sten door de politie te Bristol
op de post gedaan.
Van Vrijdag voor den middag tot
Zondag na den middag kreeg de heer
Blazer in de cel niet te. eten en niot te
drinken. Zondagmiddag kwam er een
advocaat, die een goed vriend hem
had bezorgddeze zorgde, dat hij
eten van buiten de gevangenis kreeg.
Aangezien cr vork noch lepel, noch
mes bij mocht wezen, moest hij met
de handen eten. Hij werd naar èen
andere cel overgebracht, die geheel
met matten was bekleed, een cel voor
de zwaarste misdadigers. Do lucht
wus er afschuwelijk. Hij moest zelf
den grond dweilen. Na dat een paar
dagen gedaan to hebben, weigerde hij
hel verder op raad van den advo
caat.
Wat de he or Blazer verder voor
bijzonderheden verbelde, geeft geen
hoogt® dunk van de hygiëne in die
gevangenis. Een dokter kwam dage
lijks en praatte aldoor Duitsch tegen
hem, hoewel (ie heer Blazer in het
Engels» >h antwoor.dde.
Inmiddels had ecu huiszoeking zeer
bezwarende dingen voor den hoor
Blazer aan het licht gebracht. Hij had
een fotografeertoosteleen revolver
(een instrumentje dat alleen diende
om, al» men op de fiets rijdt, honden
door een knal op de vlucht t« drijven);
,,een gedrukt boek bevattende inlich-
tinsen over havens in Engeland en de
koloniën" (aldus het openbaar minis
terie in de terechtzitting van 31 Au
gustus en hij voegde er bij „Het
lij kt zonderling, dut iemand die ïriu-
sicus beweert beweertte zijn,
een dergelijk boekdeel bezit, dat bezit
lijkt verdacht" de zaak is, dat het
verdachte bock een boek la, gevende
de namen van reeders. een uitgave,
meende de lieer Blazer, Van Nijgh en
Van Ditmar; zijn Rotterdamschu broe
der had hel twee jaur geleden, bij een
bezoek te Bristol, laten liggen).
Er was nog meer verdachts gevon
den. Een catalogus van de bekende
Duitsche mviziek-uitgevers Breitliopf
und Kartel, waarop de heer Blazer
met streepjes, kruisjes, vraagteekens
enz. had aungeteekend, welke werken
hij had laten komen, zou laten ko
men, waarvan hij den prijs wou ver
gelijken met andere uitgaven, en zoo
meer, Da directeur van de gevangenis
geloofde die uitlegging niethet wa
ren „geheime teekenen", al die streep
jes en sterretjes en kruisjes beduidden
heel wat andere I
Dan was er een brief gevonden, die
duidelijk bewees, dat,hij een Duit-
scher was. In 1910 bevond de heer
Blazer zich te Bremen. Een Hol-
landsch vriend te Londen schreef
hem een Hollarulsehen brief naar Bre
men. Dat moest echter een Duitsche
brief zijn Er w as niemand bij do po
litie, die aan den brief kon zien, dat
het Hollandsch was. Toen werd do
Nederiandsche consul er bij gehaald
de heer J. Fowler, vice-consul der
Nederlanden. Maar ook deze Neder
iandsche ambtenaar kon liet verschil
niet zien tusschen NederJandsch en
Duitsch. De lieer Blazer kon niet be
wijzen, dat die Hollandsche brief geen
Duitsche brief was I
Onder de papieren moet nog een
ander stuk zijn gevonden de ge
boorte-akte van den heer Blazer,
voorzien van het Rotlerdamsche wa
pen. Maar aangezien dat stuk in liet
Ilollandsch was gesteld, ontging het
blijkbaar aan de aandacht.
Do broeder kwam zoo spoedig mo
gelijk met de noodige stukken over,
o. a. een verklaring van den hoofd
commissaris van politie te Rotterdam,
en den 31sten Augustus kwam de
zaak weer voor den politierechter Uit
het requisitoir hebben wij reeds iets
aangehaald. De ambtenaar van bet
O. M. zei nog. dat de politie nu in den
■op straat gevonden brief een mis
plaatste aardigheid zag.
De politierechter sprak beklaagde
vrij, maar vond, dat de politie onder
de hoogst verdachte omstandighe
den wol niet anders kon doen dan
hein gevangen nomen.
En zoo was de lieer Blazer, die vier
jaar in Bristol had gewoond cn leer
uur aan het conservatorium was, vrij
na tien dagen als een misdadiger iu
een cel te ziju opgesloten, op beschul
diging van ©cn Duitscher te zijn en
een kazerne t© hebben willen opbla-
<jit op een zoo losse aanklacht
als de brief, door een meisje op straat
gevonden. (De advocaat zei voor don
rechter, dat hij hoopte, dat de politie
hein zou helpen, te ontdekken van
wien die brief was uitgegaan).
De heele zaak ls den heer Blazer op
een 50 pond sterling aan onkosten
bomen te slaan. Hij heeft ook al ont
slag gekregeu als dirigent van de
twee theaters. Dat vele leerlingen en
vrienden hem met zijn vrijspraak
gelukwenschten en hij zijn kamer vol
bloemen vond, is een kleine vergoe
ding. De politie heeft zijn phototoestei
gehouden. Zoolang de oorlog duurt,
zal dc heer Blazer maar uit Bristol
wog on te Rotterdam blijven. - Hij
denkt voovlcoplg rnecr Vans te bob
ben hier pianolessen te krijgen dan
ginds.
Stocmvaartberichten
KON. WEST-IND. MAILDIENST.
Het st. Medes (thuisreis] arriveer
de 7 Sept. te Trinidad.
letteren en Kunst
HILDEBRA.ND'3 HONDERDSTE
GEBOORTEDAG.
„Den 13eu S&pieiunei- 1914 zal het
honderd jaar geieden zijn, schrijft
Herman Robbers in „Elzevier", dat
Nicolaas Beets, dat onze Hiidebrand
geboren werd. Er waren plannen dit
feit te herdenken, dit jubileum to
vieren want Hiidebrand leeft nogl
Doch do Europecsche oorlog af
schuwelijkst anachronism©! is ge
komen, en .wij twijfelen of wij wol
waarlijk leven in 1914, cn onze ge
dachten zijn verre van Hiidebrand
cn zijn gemoodx-lijk-geestige schrijve
rij! De eenigo Nederlaüdvche schrij
vers die o-ns thans nog bezighouden
en dat in hevige rriate! zijn d©
levend© Vl&amsche: Streuvels, Teir-
linck, Vermeylen, Van de Woest ijno
©n nog zoovele anderen; onze adom
stokt bij di? gedachte, dat een stom
stuk lood één hunner, bij de verde
diging van zijn vaderland, zou kun»
nen treffen....
En tóch, laat ons ook een kwartiei
vinden om den ouden Hiidebrand l©
gedmken. Legt een oogenblik uw
krant uit de hand, Hollanders, en
staakt de lezing der oorlogsteiegrarn-
men toch I ijna allo slechts looze
geruchten of onderstellingen"!
om u Hein ie herinneren, den door-
en-door-HoJJandcr. di© sinds het eer
ste verschijnen .an zijn kostelijk
boek tot den loem van Holland !>©-
hoort. Weinigen zijn als hij „popu
lair" geweest en nóg. en gted popu
lair, algemeen populair, ook onder
dc- geestelijk hoogst aangeslagen en
van zijn land. Over een populairitcit
als die van Hiidebrand behoeft «reen
schrijver zich U schamen. Ik spreek
n>u niot van Nicolaas Beets( den dich
ter. Ik wil niets ongunstigs van hem
zeggen ik ken hern zoo weinig!
maar voor mij is hij nooit iels an
ders geweest, dan een gedichten
sclirijvende dominee, die mij niet in
't min.ft aantrekt.
Gansch anders Hiidebrand. Ik ben
nog van de generatie die haar taal
van hein leerde. Wij lazen Hiide
brand in de eerste, klas van het Rot-
t.erdamscli Gymnasium, bij Vun Hei
ten, diie later professor werd te
Groningen, wij lazen en ontleedden
zijn zinnen. Hoe weinig schrijvers
overleven die kunstbewerking in de
genegenheid van een jongen! En het
ging waarlijk moorddadig toe. Van
Heiten bogon met een stukje voor te
lezen, niet op zoo'n manier d-at wij
daardoor iets van liet geestige, het
goed-gestelde, het mooie te begrijpen
kregen, neen. hij las op droog zake-
lijken toon cn g< oide er dan telkens
een willekeurig woord met zeer ver
hoogde stem uit. Van dat woord
moesten wij, beurt om beurt, iets
vertellen, de bet enken is definieoren
of de functie in den zin. Het was om
voorgoed genoeg te krijgen van allo
Camera's ter wereld!
En toch kregen wij er geenszins
genoeg van, lazen integendeel het
boek thuis voor ons pteizier. Men
zegt dot de Leidsche studenten in
dien tijd elkander uit de Camera
overhoorden: „Wat zei toen Mietjo
met do kalfsoogen?"... „Wat deed
toen Robeitus Nurks?" Ik weet niet
of dat waar was, maar dat wij gym
nasiasten, althans de zoo'n beetje
litterair aangelegden, de Camera
Obscura bijna van buiten kenden
d.w.z. de Camera Obscura van het
begin af tot-on-met Gerrit Witse; de
nest mochten wij toen al niet graag,
en nu nog minder dat is wel ze
ker.
Hoe staat het nu met de schatting
van Hiidebrand onder de jonge litte
ratoren? Is zijn populair!teit onder
hen dezelfde gebleven? Ik geloof het
niet. Maar wei geloof ik, dat Hiide
brand toch nog a.1 tijd iets voor hi-n
is, dat zij met smaak in de Camera
lezen, dat althans nog veen der tijd-
genooten van Beets Potgieter niet
uitgezonderd - met dien „smaak"
concur roeren kunnen...
Maar deze Hiidebrand, wat was
hij nog meer. wat is hij ook nu nog,
voor óns. Een romanschrijver stak
er zekei niet in den onfnnta-tischen
I-lollander. en ook zou hij eigenlijk
geen goede novelle tot stand lv-bben
kunnen brengen. Doch ik dreig 't
voorbeeld te volgen van wie, tot ka
rakteriseering van een persoonlijk-
beid, oj>sorarcen, welke eigenischap-
pe-n niót in haar aanwezig zijn, en
daar men dan allicht geneigd zou
worden aan te nemen, dat al het
overblijvende zich tvél in den be
sprokene voreêisigt. acht ik deze me
thode hoogst ondienstig. Laat ik dan
dadelijk zeggen: Hiidebrand was een
vertellend prater. Met den nadruk
op prater. Causccren, ook in essay-
vorm, maar vooral verhalenderwijs,
was zijn sterke kant. Gemoedelijk,
geestig Cftuseeren. Zeker, Hiidebrand
heeft enkele kostelijke types van
Hollanders uit zijn tijd geleverd:
Picler Stastok en zijn vader, Kegge,
de oude lui Wiise. Maar aan fijn
heid. aan innigheid voorul, laat zijn
typeering toch veel te wenschen;
was het niet meer een zich geestig-
pratend amuse©ren roet die mensch-
jc-? Niet eigenlijk ten hunnen koste.
Daarvoor was hij te goedhartig. Och,
wel niemand heeft Hi'dcbrand ooit
zoo goed gekarakteriseerd als bij
zichzeif in den „wensch" waarmee
de „Narede en opdracht" besluit: In
dien het maar een weinigje op u ge
leek! Liet zou dau ook vul zijn van
geestige, maar vrcoiijk© en goedaar
dige opmerking, die niet aarzelt, zich
zelve in to sluiten van dien welwil-
1-eaden lach, die niets heeft van een
grijns; hot zou dan een toon van aan
gename gezelligheid hebben, waarbij
men zich op zijn gemak ges ooit, en
die den lozer zou boeien en bezighou
den en naar willekeur stemmen tot
