Ce Toestand ie Haarlem
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
De Troonrede
32e Jaargang No. 9583
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DINSDAG 15 SEPTEMBER 19)4 A
HAARLEM S DAGBLAD
ABONNEMENTEN
PER DRIE MAANDEN:
Voor Haarlem1.20
Voor de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der
gemeente)„1.30
Franco per post door Nederland1.65
Afzonderlijke nummers0.05
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37 \i
de omstreken en franco per post 0.45
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOOM.
ADVERT ENTIËN:
Van 1—5 regels 75 Cts.; iedere regel meer lft Cts. Buiten het Arrondissement
Haarlem van 1—5 regels ƒ1.—, elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Bij Abonnement aanzienlijk rabat.
Advertentiën van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724
Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlaudsch Advertentie-Eureau D. Y. ALTA
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. Verzekering der (per week) eeabonneerCeo wordt gewaarborgd door „The Ocean" Rokin 161, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
WOENSDAG 16 SEPTEMBER.
Gemeenteraadsvergadering te half
twee.
Apollo-Theater: Biosc. voorstelling.
Biosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stelling.
lie i
M ï-
hoohibestuur der Nationale
Vereeniging tot steun aan miliciens
ontving naar aanleiding van zijn op
roep aan liet Nederlnndsche volk van
65 groote werkgevers te Amsterdam
het oiuierstaaiule schrijven
Ondergeteckenden, allen werkge
vers, betuigen gaarne hunne instem
ming met den oproep van de Nationa
Ie Vereeuiging tot steun aan miliciens
Zij verklaren, dat het hun ernstig»
wil is de opgeroepen miliciens en
landweermannen zooveel mogelijk we
der in dienst te nemen, en wekken
hunne mede-werkgevers op, om door
een soortgelijke verklaring de zorg
der ui het belang van het vaderland
opgeroepenen te verlichten.
Dezelfde verklaring is onderteekend
door de I-Iaarlemsche Brood- en Meel
fabriek alhier en de Alg. Visschci ij-
Maats. to IJinuiden.
liet bestuur der afdeoling Haarlem
en -streken voorzit'<?r-6ecrefaris de
heer L'. H. Hynians, Stol bergstraat 12)
hoopt, dar -ele werkgevers te Haar
lem en omstreken aan de opwekking
van daze maatschappijen en firma's
zullen gehoor geven en een soortge
lijke verklaring zullen inzenden bij
den secretaris der afdeoling.
Tegelijkertijd wekt het afdeel in gs-
bestuur nog eens tot toezeggingen van
eeldelijken steun op, daar straks veel
geld noodig zal zijn.
Het verzekert daarbij, dat over
geen enkel toegezegd bedrag beschikt
zal worden, voordat de bestaande
moeilijkheden voorbij zijn.
(Zio ook tweede pagina).
Stadsnieuws
Adspiranten,
Maandagavond vergaderde de Ad-
6piranlenclub van dc afd. Haarlem
van de Ned. Ver. tot afschaffing van
alcohollr dranken in het gebouw
„Vooruitgang" in de Smedestraat.
Door de i voorzitter, den heer S. J.
V< ster, werd de bijeenkomst geopend,
die bezocht was door een flink aantal
leden en een 10-tal gasten.
Door eenige leden werden enkele
stukjes ten gehoore gebracht, dl e ap
plaus verwierven.
In de pauze werd een kopje Ihee
rondgediend
Na de pauze werd voorzien in
besi uursvacaturen, ontstaan door het
aftreden van de hecren J. Griffioen,
le pen»., P. van Leeuwen, 2e-voorz.
en O. Snul, le-secretaris
Tot 2en-voorzitter werd verkozen
de heer C. van Dijk, tot le-penningm-
inej. 13. van Gelderen en tot le-secre-
taresse mej. C. Martin.
Door den voorzitter werd daarna
dc vergadering gesloten.
Verloren
Een dame. wonende Telterodestrant
alhier, verloor gisteren haar taschje
waarin zich 100 aan bankpapier
bevai.d Een 6-jarige jongen vond het
verlorene op den Kru sweg en gaf 't
aan zijn vader, die agent i-. Zoo kreeg
de dame spoedig haar eigendom te
rug. Ze beloonde den knaap met ƒ5.
De klecrend lef.
De man. die verdacht werd. den
/leerendiefstat in de Amsterdam-
el raat te hebben gepleegd, .is aange
houden te Amsterdam 't Is een zeke
re 11 B. van beroep smid, zonder
vaste woonplaats. Hij heeft bekend
den dicistal te bobben gepleegd en zit
nu opgesloten in het huis van be
waring te Amsterdam, beschuldigd
van diefstal met inbraak in een school
aan het Frederikspark.
HAARLEM—ZAND VOORT
SPOORWEG-MAATSCHAPPIJ.
Uit het jaarverslag over 1913 van
bovengenoemde Maatschappij ver
melden wij het volgende:
Gedurende het jaar l'J13 hebben de
opbrengsten der exploitatie door de
II. IJ S M. 96 534 U5 1/2 of ƒ11 356 91
per K.M. per jaar bedragen.
De opbrengsten der Maatschappij
bedroegen 33767.03, do uitgaven
4.8S6 37 zoodot een voordeelig sol-
do overbleef groot ƒ29.380.66.
Besloten werd op de jaarvergade
ring \an aandeelhouders ƒ22 per
aandeel uit te keeren en ƒ12000 op de
nieuwe rekening over te brengen.
De balans per 31 December 1913
sloot met een bedrag van
1.125 509 181/2.
Boom omgewaaid.
Tijdens den hevigen storm van den
afgeloopen nacht is ean boom aan
de Kampervest gesneuveld en hing
hedenmorgen met zijn kruin in het
water.
De gehuwde onderwijzeres.
Het vraagstuk van de gehuwde on
derwijzeres in de school is thans te
Haarlem we meen en voor de eert
ste maal een kwestie van practischen
aard geworden, doordat op 29 Juli I I.
een onderwijzeres van de sdiool van
den heer Kingjna (opleidingsschool
voor jongens en meisjes) Mej M. A.
Vrijer, is gehuwd (met een onderwij
zer nan die school werkzaam, den heer
E. II. Dik) en Mevrouw Dik—Vrijer
thans weigert ontslag aan te vragen.
Hoe staat 't te Haarlem met deze
kwestie?
De gehuwde onderwijzeres was in de
openbare lagere school te Haarlem wel
aanwezig, maar sedert dien heeft het
gemeentebestuur maatregelen trach
ten te nemen, om de gehuwd» onder
wijzeres bij liet lager onderwijs te
weren.
üp 14 October 1908 nam de Raad
nl. een voorstel van B. en W. aan om
een regeling der jaarwedden en be
looningen van het onderwijzend per
soneel aan de scholen voor open Lm ar
o. vast te stellen.
Daarin kwam voor een art. 16, be
helzende de regeling van het ontslag
van onderwijzeressen, die in liet hu
welijk treden.
De toenmalige wethouder v
der wijs, Mr. J. H. Thiel, verdedigd»
de voordracht van B. en W., die be
streden werd door den heer Ijvert.
De heer Levert wilde eerst afwach
ten of de gehuwde onderwijzeres scha
de zou doen aan liet onderwijs, wat
den heer Thiel aanleiding gaf tot de
opmerking: Daar bedank ik voo'r. Het
feit, dat een onderwijzeres gehuwd
en kinderen heeft, maakt haar in
algemeen ongeschikt voor het onder
wijs. De wethouder beriep zich op een
uitspraak van Mevrouw Roland Holst
op de strekking der wet: Een on
derwijzer mag b.v. geen andere werk
zaam] i eden verrichten, bv. geen win
kel drijven, 't Zelfde gevaar voor 't
onderwijs, achtte do wethouder aan-
wanneer de onderwijzeres ge
huwd is.
De heer Levert haalde hier tegen
over het geval aan, dat een EngcJsche
onderwijs-inspecteur drie
tier in een klasse van een gehuwde
lemsche onderwijzeres was go-
bleven, omdat daar het onderwijs zoo
goed was. Zulk een goede kracht zou
voor het onderwijs v erloren gaan.
Eerst als de ongeschiktheid geble
ken was, mocht ontslag volgen.
De heer Thiel antwoordde hierop,
dat het geval met den Eugelschman
een onderwijzeres zonder kinderen
gold, die de wethouder niet zoo tia-
deelig voor het onderwijs vond, als
een onderwijzeres-moeder. De heer
Schram viel den wethouder bij.
De hoeren Middelkoop, Spoor, Wel
senaar en Levert stemden tegen do
voordracht
Maar op den I8den Maart 1909 moes
ten 13. en W. aan den Raad moed ce
len, dat Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland dit artikel ia strijd
,m»t de wet achtten.
De toenmalige Minister (Mr. Th.
Heemskerk) had op 23 Februari van
datzelfde jaar te kennen gegeven, ilat
er geen gronden waren voor de tus-
schenkomst der Regeering in de zaak
den Rotterdamschen Raad. die
trie gehuwde onderwijzeressen had
ontslagen, waaruit B. en W. (van
Haarlem) afleidden, „dat naar hot
oordeel der tegenwoordig» Regeorin-g
(dus die von 1908), om de enkele ro
den, dut zij in het huwelijk is getre
den, noch is in strijd mei do wet,
noch met het algemeen belang."
Tuag, welke de geldigheid van
art. 16 dor door den Raad aangeno-
verordening beheerscht," voeg
den B. en W. Cr bij, „is daarmede tot
bevestigende beantwoording ge
bracht.' De vraag bleef thans over,
merkten B. en W. op, of dit door de
Regeering gehuldigde algemeen» be
ginsel mag worden neergelegd in de
sala-riswrordening. Dit achtten 13.cn
echter een zaak van formcele»
aard en om de invoering der salaiis-
regeling niet langer te vertragen stel
den zij voor en de Raad besloot
daartoe om Gedep. Staten hun zin
te geven en art. 16 te laten vervallen.
Maar daarmee werd de gehuwde
onderwijzeres niet toegelaten. Inte
gendeel, B. en W. stelden metoen
voor oen afzonderlijk besluit (dus bui
ten de salarisverordening om) te ne
men, luidende als volgt:
De Baad enz. besluit:
Te bepalen, dat de onderwijzeres of
vakon der wijzer es, die in het huwelijk
treedt, deswege onder voorbehoud
van ee.n daartoe door B. en W. of den
ondissemenis-schoolopziener In te
dienen voordracht eervol zal wor
den ontslagen.
De Raad nam dit zander discussie
aan in zijn vergadering van 24 Maart
1909.
In de toelioht.ing had het toenmali
ge college van B. en W. meegedeeld
dat zij de gehuwde onderwijzeres een
gevaar voor de school achtten
daarom ook voornemens waren do
onderwijzeressen, die in het huwelijk
traden, voor een eervol ontslag voor
te dragen.
Het is echter de vraag of bedoeld
Raadsl>eshiit rechtsgeldig ie. Zijn wij
wel ingelicht, dan acht de tegenwoor-
,e Arr.-schoolopziener, die overi
gens tegen de gehuwde onderwijzeres
in do school is, dit Raadsbesluit on
wettig.
Hot tegenwoordig» college van B. en
VV. stolt zich op hetzelfde standpunt
als dat van 1909. De gronden, die zij
aanvoeren voor de nlet-wensehelijk-
beid van het hebben van een gehuwde
onderwijzeres in de school, ver-meld
den we reeds in ons vorig nummer.
liet \ah. op, dat 13. en W. bij het
doen van het voorstel om Mevrouw
Dik—Vrijer een ongevraagd eeivol
ontslag i© verleen en, ziola niet beroe
pen op liet straks vermelde Raadsbe
sluit, maar alleen er op wijzen, dat
art 30 lett. c der wel op het 1. o. hun
de bevoegdheid geven, om een voor
dracht te doen tot het ontslaan van
een onderwijzen'es).
Hierbij dient opgemerkt te worden,
dat dit artikel alleen in het algemeen
spreekt van het geven van ontslag en
geen redenen opgeeft, die B. en W.
aanleiding zouden kunnen geven, om
een onderwijzeres) voor ontslag voor
te drogen.
Ontsiagredenen zijn in andere arti
kelen genoemd en juist hierop gron
den de bestrijders van het ontslaan
van gehuwde onderwijzeressen hun
bezwaar, nl. dat de wet op het 1. o.
de onlslagsredenen geert en daaron
der niet het aangaan van eon huwe
lijk noemt.
Of dit buiten do wet om, als ont
slag velden mag vastgesteld worden,
m. a. w., of men buiten de wet om
de wet mag aanvullen, is de vraag,
waarover dé kwestie gaat.
Zoolang echter dc Raad van Haar
lem liet straks genoemde besluit van
24 Maart 1909 handhaaft, kan hij wel
niet anders doen dan het ontslag ver-
leonen.
Wil men dit niet, dan zou de voor
dracht van B. en W. moeten worden
aangehouden, om gelegenheid te krij
gen, het bedoelde besluit van 1909 te
wijzigen.
Besluit de Raad het ontslag te ver
leend), is het de vraag, of het wordt
goedgekeurd.
In de eerste plaats moeten Gedep.
Staten over een eventueel ontslags
bestuit hun beslissing geven.
Hot lijdt geen twijfel of de Bond
van Ned. Onderwijzers, die zich met
deze aangelegenheid bemoeit, zal zich
in dit geval wenden tot Gedep. Staten,
om vernietiging aan le vragen van
liet Raadsbesluit
In Gedeputeerde Staten is het de
hoer Th. Ketelaar, voorstander van
de gehuwde onderwijzeres in de
school, die aan het college adviezen
over onderwijs aangelegenheden geeft.
Ook koestert sedert de ministene-
isseling vanl913 de regeering andere
denkbeelden ten opzichte van de ge
huwde vrouw in dienst van publieke
lichamen.
Ln dit opzicht verdient het ook de
aandacht, dat U. en W. voorstellen
het ontslag eerst te doen ingaan op
den lsten of 16den dag van de maand,
volgende op de hoogeïe goedkeuring
van het ontslag.
JAC. C. M. Jr.
„J. J.
C r e m e r".
lang had de Kon. Letter].
.,J. J. Cremer" het plan op
gevat een voorsteJIïng te geven voor
liet garnizoen, maar hiet bezetten van
den schouwburg door 't leger belette
liaar het plan. ten uitvoer te brengen.
Nu echter de schouwburg met Octo
ber wordt ontruimd, zal begin Octo
ber een voorstelling plaats bobben,
uitsluitend voor militairen.
Opgevoerd zal worden:
De Militaire Willemsorde, Dc Ram-
plasaui van 15.000 francs. De Luite
nant en zijn Op passeer.
13 October zal dc eerste voo stol
ling van de vereeniging voor de le
den. plaats hebben.
(Zie vervolg Stadsmieu- a op de 2de
pagina).
Uit de Omstreken
BLOEMENDAAL.
Het Witte Kruis.
De afd Bloemendaal van dc Noord-
Hollandsche vereeniging „Het Witte
Kruis" houdt op Dinsdag 22 Septem
ber 1914 des avonds ten 8 uur, in het
hotel „Welgelegen" te Bloemendaal,
een vergadering
De agenda vermeldt o.a
Notulen en ingekomen stukken.
Benoeming van afgevaardigde en
plaatsvervangend afgevaardigde tei
Algemeene Vergadering.
Beschrijvingsbrief aanstaande Al
gemeene Vergadering.
Begrooting voor 1915.
Ann de te Overveen wonende leden
zal gelegenheid gegeven worden te
73/4 uur naar het vergaderlokaal te
lijden van den tol af. Terug na af
loop der vergadering.
SCHOTEN'.
Toen Maandagmorgen liet 10 jarig®
meisje M. Boeree, bij de school op
het dorp spelende was, werd zij door
een der wagens van de t uin die te
9.44 uur van Santpoort naai- Schoten
vertrekt, bij do k leer en gegrepen en
ongeveer 10 Meter ver meegesleept.
Op het angstig hulpgeroep der an
dere scholieren bi acht de machinist
de tram tot stilstaan, en werd het
meisje losgemaakt vóór dat een ern
stig ongeluk geschied was.
Toen Ma a w a ga vond 9 ure de sla
gersknecht II voor zijn patroon, den
slager B. al! liier, per rijw iel naar
Haarlem een boodschap moest doen,
had hij het ongeluk door de duister
nis in den kloppeisii-gel te water te
rijden. Door toegeschoten militairen
werd hij van een wissen dood gered.
Later in den avond is liet rijwiel op-
gevischt
Woensdagavond acht uur zal er
weer een bidstond gehouden worden
in het lokaal voor Chr. belangen in
de Golen gastra at mot hel oog op den
oorlog. De welecnv. lieer V. Roos,
predikant van Meer en berg hoopt
hierbij voor te gaan.
HALFWEG.
In de bestaande vacature werd tot
bestuurslid der vakieekenschool al
hier gekozen de heer L. IT. van Es-
Tot voorzitter werd benoemd de
heer J. van der Fange. te Haarlem
mermeer.
De ln verren staat van dronken
schap verkeerendc E .de 13, veroor
zaakte aan de politie Maandagavond
heel wat moeite; 3 man waren noo
dig om hem in arrest te brengen,
waarbij hij" zelfs met de tanden twee
politiebeambten verwondingen toe
bracht.
Do aanvoer van steenkolen voor de
suikerfabriek ..Ilo'Iand" alhier, is
thans ruim Maandagmorgen waren
er een 15 waggons in lossing en da
gelijks komc-ri er waggons, terwijl
ook nog groote Rijnaken worden ver
wacht.
Voor den aanvang der campagne
[vermoedelijk 28 September) is dit
althans geen bezwaar meer.
Binnenland
Opening dor Staten>Genoraat
Men schrijft ons uit Den Haag:
Heden heeft de opening der Staten
Generaal plaats gehad.
Te 12 ure begaven de leden der
Kamers zich naar de Ridderzaal op
het Binnenhof om daar als van ouds
ereenigde vergadering te zaïnen
te komen onder leiding van den door
IlaVe Majesteit de Koningin benoem
den voorzitter van de Eerste Kamer,
Baron Van Voorst tot Voorst.
Een uur later schreden de Minis
ters, hoofden van Ministerieel® de
partementen en de leden van dein
Raad van State de zaal binnen, een
toeken, dat de komst van 1L M. de
Koningin niet lang mec'r zou uitblij
ven. Inlusschon had te een ure, H. M.
liet Paleis aan het N'oordeinde ver
laten. 't Was als gewoonlijk, een sta
tievolle stoet Een commando cavale
rie opende den optocht, gevolgd door
een rijknecht-majoor en twee rij
knechts te paard.
De oppei ceremoniemeester A. ba
ron vaa Pallandt-Neerijnen kwam
vervolgens gezeten in een rijtuig met
twee paarden, naast elk portier een
lakei. Onmiddellijk daarop volgde de
Koningin vergezeld van den Prins,
gezeten in een slatiekoots met acht
paarden bespanneD, gaande een koet
sier naast elk paard, en vier lakeien
naast elk portier. De opper-stalmees
ster. C. A. Baron Bentinck reed naast
de statiekoets een weinig achter het
portier ter rechterzijde en'de gou-
ïeur der Residentie. Aan den lin-
kant achter de statiekoetsen
schreden de officieren van liet Mili
tair» Huis van II. M. de Koningin,
twee aan twee, naar ouderdom van
rang. Door een oomniando cavalerie
werd de stoet besloten
Toen H M. van he< Paleis afreed
klonken saluutschoten uit het geschut.
De stoet reed door Heulstraat en Lan
ge Voorhout en over den Korten Vij
verberg naar het Binnenhof. De Ko
ningin werd door een talrijke schare
levendig toegejuicht, waarvoor H.M.
oortdurend vriendelijk buigend dank
te. De Prins salueerde mui tijd tot
tijd voor dc hulde ook aan hem be
wezen.
Eeiugen tijd voor dc aankomst had
den zich in het gebouw \an de Rid
derzaal de grootmeesteres. Mevrouw
de Douairière C. J. Mei Vil baronesse
van Lyndon—Van Geedo met da
dienstdoende dam» du palais en de
grootofficieren der kroon vereenigd.
Tevens waren daar d» ceremoniemees
ter G. Ch. baron Snouckaert van
Schauburg en acht kamerliecren.
H. M. werd bij aankomst aan den in
gang van het gebouw ontvangen door
de commissie uit de vergadering der
Sta ten-Generaal, die voorafgegaan
door den ceremoniemeester, de ka-
merheeren, de groot-officieren en den
oppor-ceremoniemeester do Koningin
met den Prins naa'r de zaal geleidde.
De Grootmeesteres en de dienstdoen
de dame du palais benevens de offi-
i.ren van liet militaire huis volgden
onmiddellijk.
Onder diepe stilt» der aanwezigen
schreed de Koningin binnen.
Dc grootmeesteres en de dame du
palais plaatsten zich onmiddellijk ach
ter II. M.; de grootofficieren, de gou-
eur der Residentie achter den ze
tel zelf. Rechts van den troon ston
den voorts de kamerboere», en links
de officieren van het militaire huis.
luidt als volgt:
Mijne Heeften!
Onder zeer buitengewone omstan
digheden kom Ik heden weder in uw
midden. Wij zijn allen vervuld door
de gedachte, dat een verschrikkelijke
oorlog een groot deel der beschaafde
wereld teistert. Ons land is dienten
gevolge in een toestand geraakt, wel
ke nog steeds onafgebroken waak
zaamheid elscht.
Ik mag echter dankbaar vaststel
len, dat onzo vriendschappelijke be
trekkingen met alle mogendheden on
gestoord zijn gebleven. De volstrekte
neutraliteit die Nederland in acht
neemt en met al zijne krachten zal
handhaven, is tot dusver op geen en
kel» wijz» geschonden.
Tot Mijne groote voldoening werd
de mobilisatie van Z»e- en Land
macht zonder eenige stoornis in min
der don den daarvoor vastgesteldcn
tijd voltooid. Beide deelen onzer
weermacht vervullen met den besten
geest bezield hun vaak zware laak.
Diep begaan met het lot van alle
volken die in den krijg zijn medege-
sleopt, draagt Nederland de buitenge
wone lasten die het worden opgelegd
gewillig en ontvangt mot open armen
alle ongelukltigen die binnen zijne
grenzen een toevlucht zoeken.
Het economisch leven ondervindt in
al zijn vertakkingen de drukkende
gevolgen van den toestand waarin
Europa verkeert. Hei handelsverkeer
met het buitenland is tot zeer beperk
te afmetingen teruggebracht; do
scheepvaart, voor zoover zij net s il-
ligt, gaat mei ongekende moeilijk be
den gepaard.
Voor de zeevissc-herij geldt dit in
niet mindere mate. Landbouw en nij
verheid vinden, voor zoover zij voör
export werken, haar afzetgebied voor
een groot deel verstoord. In den Geld-
en Fondsenhandel bracht de toestand
een heftige crisis te weeg. De toevoer
van granen en van grond- en hulp
stoffen voor de Nijverheid is zeer be
lemmerd.
Toch komt er eenige verlichting in
den druk. Vasthouding en prijsop l; ij-
ving van levensmiddelen' en huishou
delijke artikelen is voorkomen. De
is Ln den Geld- en Fondsenhand i
is in banen geleid, die de mogelijk,
held van een geleidelijk verloop daar
van openen. Krachtige pogingen wor
den aangewend tot beperking van
werkloosheid en tot voorkoming on
leniging van nood. Verschillende pro
ducten van land- en tuinbouw en vuu
de voedingsindustrie vinden, weer ai-
zet, zoowel naar Engeland als naar
Duitsehland en België.
De geregelde gang van zaken in de
Koloniën heeft veel le lijden van de
stoornis in post-, telegraaf- en scheep
vaartverkeer. Op handel, landbouw
en nijverheid in Nederlandsch-Ind"
is een zware druk gelegd, doch waar
noodig met den steun der Regeering,
is door de circulatiebank en verschil
lende credietinstelUngen, tot dusver
met bevredigende uitkomst, die o:
erlicht en een crisis voorkomen Do
uvoer staat stil, groote voorraden
uitvoerproducteu wachten op ver- 1 •-
ping en heropening der Europees- he
markten. Maatregelen zijn door de
Regeering genomen Ier voorkoming
dat gebrek aan levensmiddelen ont
sta. De economische toestand der in-
laudsche bevolkjng, wier houding
niets te wenschen overlaat, is voor
het oogenbük niet onbevredigend tc
noemen.
De toestand in Suriname behoeft,
wanneer de aanvoer van levensmidde
len, ook van Regeeringswege ter hand
genomen, bestendigd blijft, geen zorg
te baren.
De toestand op Curasao is onbevre
digend, de handel ligt stil en er
heerschi groote droogte. Op Aruba
en Bonaire veroorzaakt de droogte
veel armoede en ziekte onder de be
volking.
Do aanvoer van levensmiddelen ook
naar de West-Indische eilanden, i
verzekerd.
In alle Koloniën wei-den maatrege
len getroffen tot handhaving onzer
staatkundige onzijdigheid.
Met vertrouwen doe ik een beroep
op allen om ook ln handel en verkeer
met zorgvuldigheid alles te vermijd», i
wat onze neutraliteit in gevaar zou
kunnen brengen. Waar ons volksbe
staan eischt, dat de buitenlandsche
handel voor zoover de omstandighe
den toelaten doorgaat, behoort ieder
handelaar zich bewust te zijn dut
zelfs de schijn behoort vermeden :e
worden als zou in en door den Ne-
derlandschen handel partij worden
getrokken voor een der oorlogvoe
rende mogendheden boven andere
Ik gevoel mij gelukkig, dat mijn
volk in trouwe plichtsbetrachting
met mij vereenigd het vaderland
tracht te dienen en ik verwacht, dut
de eendracht die zich alom in be
land heeft geopenbaard, tot den ein
de zal worden volgehouden.
Met de bede, dat God ons kracht
moge schenken, verklaar ik de gewo
ne zitting der Staten-Generaal zo
op end.
Terwijl mluuutecholen uit het ge
schut zich weder deden hooien, ver
liet H. M. met den Prins het gebouw.
