hanen door die forten kot on tusscllan
Verdun—'Toul. Hot fort Troyon had
dan ook de laatst© two© dagen eon
hevig bombardement te verduren,
waaraan echter krachtig wedretahd'
werd geboden. Hot boml>ard©tui©nt
hield ten slotte op en do poging om
daar een doortocht te vindon, word
opgegeven. Thans editor moest het
leger van den kroonprins mot den
grootsten spoed naar het Westen
trokken, daar "groot gevaar bestond,
dat deze troepenmacht van de Duit
sche hoofdmacht zou worden afge
sneden. Do temgtocht had dan ook
plaats met zoo'n snelheid, dat zelfs
wd de defensie--posities, die door de
achterhoede waren opgeworpen, geen
gebruik kon worden gemaakt.
De opmarsch der geallieerden naar
Reims zou het leger van den kroon
prins met omsingeling bedreigd heb
ben, wanneer hij zijn heil zocht op de
vlakten van ClnUons. Hot is zier
goed mogelijk, dat het leger van den
kroonprins, als het daartoe sterk ge
noeg is, stand houdt in het Noorden
van het Argonnewoud, terwijl do
Duitschers zullen trachten liet front
te wijzigen en de legerkorpsen om 't
Argonnewoud, dat daarbij als spil
dient, te doen zwenken, zoodat do
strijd wordt verplaatst naar de Maas
vallei. In dat geval echter zal het be
roemde leger van von Kloek groote
moeite hebben om doze zwenking bij
tijds uit te voeren.
Het terugtrekken dar Duitschers op
de linie PeronneSk Quentin be
wijst, dat hun weg van de grens af
bij Maubeugo, ten Westen van dè
kust, is afgesloten. In verband hier
mede gaat het veelbet&ake'riende ge
rucht te Parijs, dat te Maubeuge
12.000 man, die door de Duitschers
krijgsgevangen waren gemaakt, be
vrijd zijn.
De Doitsehars hebben blijkbaar van
lvun aanval op Belfort, welke vesting
nog meer versterkt was. afgezien.
DE TERUGTOCHT DER DUIT
SCHERS.
De Fransche legatie te 's-Graven-
hage verstrekt de volgende tri©dedee-
l'ingen
De verbonden Fransch-Engelsche
legers hebben Maandag hun vooruit
rukkende beweging over het geheelc
front hervat.
lo. Op onzen linkervleugel trekken
de Duitsche strijdmachten terug van
Amiens op Peronne en St. Quentin.
De Fransche cavalerie heeft Mont-
Didier en.Raye bezet.
2o. Ten oosten van Reims hadden
de vijandelijke troepen een verdedi
gende stelling ingenomen op de linie
der oude forten van Bremont, Witry,
Nogent-l'Abbesse.
Van Maandag af is het hoofdkwar
tier van eer, der Fransche legers ge
vestigd in de stad Reims zelf.
3o. In de Argonne hebben de Duit-
Bcliers den aanval op het fort Troyon
op de Maas opgegeven; zij waren
Maandag teruggetrokken ten Noor
den van de Unie Triancourt—Isson-
cours.
4o. Franseh-Lotharingen was Maan
dagavond volkomen door de Duit-
60hers ontruimd. De vijand trok te
rug naar ChateauSalins. Dieuze en
Saa.rburg.
DE OPVATTING IN DU1TSCIILAND.
Uit Berüjn wordt geseind
,,De in de laatste dagen in de ge
heele buitenlandscho pers verspreide
voor Duitschland ongunstige berich
ten over den loop van "den oorlog,
worden heden officieel als volgt te
gengesproken wij wisten dat de
Fransclien in hun tegenwoordige po
sitie zich tot den laatsten druppel
bloed zouden verdedigen en hebben
niet een wandeltochtje voor onze
troepen verwacht. Hard tegen hard is
het devies. Het. vertrouwen dat in 't
Duitsche volk woont is gerechtvaar
digd en mag behouden blijven. Van
cenig© overwinning op de Duitschers
is geen sprake. Ondanks de groote
overmacht aan alle kanten is
Duitschland van vijanden bevrijd en
heeft het tot. nu toe ook, behalve op
«enige grensplaatsen in het Oosten,
niet van de verschrikkingen van den
oorlog te lijden gehad."
DE DL'ITSCI-IERS IN BELGIë.
Het officieele Fransche communi
qué behelst de mededeeling dat het
Belgische leger zijn uitvallen In de
huurt van Antwerpen voortzet en
den vijand ernstige verliezen toe
brengt.
Van 't Oosl®!ïjk
Gorionsioorseei.
De Duitsche generaal Hindenburg,
die eerst in België vocht, maar toen
-in Oost-Pruisen te hulp geroepen
word, de man die reeds dadelijk na
zijn aankomst, de Russische legers, die
'tot Altenstein waren doorgedrongen,
terugdreef en daarbij 90.000 gevange
nen maakte, heeft .sedert de vervol
ging der Russen voortgezet en zond
nu berichten, waarin hij melding
maakt, van een schitteren do overwin
ning op een fixxnlbreedto van meer
dan 100 K.M.
De Duitsche generale staf bericht
uit het hoofdkwartier: Generaal von
Hindenburg seinde den Keizer, dat 'i
Russische leger bestaande uit. hei
Wilna-loger, het 2de, 3de, 4de en 20ste
legerkorps en de 3de en 4do reserve-
divisies benevens vijf cavalcrie-ddvl
ei es in de op den slag aan de Ma-
suriSChe nieren volgende vervolging
geheel en al werden verslagen.
Een ander Russisch legter
het 'reserve-leger van Grodno, bet
22ste legerkorps de rest van 't 6de
legerkorps, en gedeelten van het Si
berische legerkorps hebben vooral ïn
het gevecht bij Lyek zware verliezen
geleden aan dooden en gewonden.
l-let aantal gevangenen noemt steeds
toe en er is buitengewoon veel oor
logsbuit gemaakt. Bij een fronibreed-
te van meer dan 109 K.M. ©u mar-
Bchen von somtijds 100 IvM. Jn. vier
dagen met voortdurende gtevechteïi
langs het geheelo front, kan omtrent
de hoeveellioid nog geen juiste opga
ve worden gedaan.
Enkele der Duitsche afdeelingen
hebben het zwaar te verantwoorden
gehad, do verliezen waren echter
slechts gering.
Het leger hoeft over do gdhoele Linie
gezegevierd tegen den hakvlneldsiig
strijdenden, maar ten slotto op de
vlucht geslagen vijand.
Het leger is or trotsoh op, dat een
keizerlijke prins in zijn midden heeft
gestreden en zijn bloed vergoten.
Uit de berichten die van Russische
zijde komen over die gevechten wor
den de nederlagen wel niet recht
streeks, maar toch zijdelings erkend.
In een officieel oomnvuniqué van
den staf van den Ru3sisch©n opperbe
velhebber wordt melding gemaakt van
het snelle en doortastende optreden
van het leger van generaal Rennen-
kampf in Oost-Pruisen. Onze beslis
send© overwinningen over het Oos-
stenrijksche leger tot een sterkte van
ruim een mill)oen man, dwongen de
Duitschers een aanv-ienlijk gedeelte
van hun troepenmacht van het wes
telijk oorlogstooneel weg te halen.
Van 28 Augustus tot 7 September ver
sterkten de Duitschers voortdurend
hun macht aan de oostelijke grens en
gingen vervolgens tot, den aanval
over door liet gebied der Masurische
meren, een terrein, dat zij uitnemend
kenden en waar zich talrijke défilés
bevinden tusschen meren en bos-
sehen. Zij te-iehten bun rechtervleu
gel naar voren en bedreigden met een
groote macht het front Nordenhurg-
Gol dap- Soirvalkd.
Deze beweging, welk© da positie van
het leger van generaal Rennenkampf
in gevaar bracht, stuitte op tegen
stand op de vleugels. Onz© dekkings-
troepen wisten met groote zelfopoffe
ring den vijandelijken aanval te
weerstaan. Tegen den 14en Septem
ber wisi&u onze troepen na hevig© ge
vechten, waarin de vijand zware ver
liezen leed, zich tos te wikkelen uit
hun gevaarlijke positie en hernamen
zij do oorspronkelijk© stellingen.
D© Russisch© berichten gaan voort
melding te maken van de nede'rlagen
die de Ooslenrijksch© troepen In Rus
sisch-Polen en in Golicië hebben ge
leden.
Een communiqué van den Russi
sclien generalen staf bericht, dat de
Russische troepen den benedenloop
van de San zijn overgestoken zonder
tegenstand te on I moet en. De Oosten
rijkers werden verslagen en zijn in
voortduren den terugtocht.
Nadat zij de stelling Grohek bezet
en Mostnisk bereikt hadden, kwamen
de Russen op een dagmarsch van
Ppzemyel
In Oost-Pruisen had op 14 Septem
ber g^on enkel gevecht plaats
Do Fransche legatie te 's-Graven-
hage meldt
lil Üalicie Ls de groote veldslag, die
reeds 10 dagen aan den gang is, be
sloten door een beslissende overwin
ning der Russen, die in de gevechten
van den 8sten en den lOden 100 ka
nonnen vermeesterden en 30.000 ga-
genen maakten, waaronder 200 offi
cieren.
De algeheele terugtocht der Oosten-
rijksche troepen is over de geheele
Unie volkomen.
EEN MOEDIG KRUGSSTUK.
•De correspondent van de „Morning
Post" te Potrograd maakt gewag van
hef heldhaftig gedrag van veertig
Russische verkenners, di© de Weich-
sel overzwommen en erin slaagden
met dynamiet groote voorraden van
de terugtrekkend© OostenrijkscRe le
gers te vernietigen.
In enkele uren waren twee Oos-
tenrijksche stoomschepen, zeventien
pontons &u achttien sloepen, gevuld
met voorraden, vernield.
Ter ze©.
De „Vossisch© Zeitung" publiceert
con briiei van een Lid der bemanning
van het stoomschip „Wittekind" van.
den Niorddeutschein T-loyd. Wij ont
leen en er het volgende aan:
De boot had bij haar vertrek uit
Rottendam ongeveeir 400 passagiers
aan boord. In dan nacht van 4 op 5
Augustus werd draadloos bericht ont
vangen, dat de oorlog tusschen En
geland en Duitschland uitgebroken
was. De kapitein nam dadelijk een
zuidelijken koers, om Boston te be
reiken. De zware mist hield het schip
langen tijd verborgen. Vier dagen
lang liep het met. volle kracht en alle
lichten gedoofd, op gevaar af met een
Ijsberg of een ander schip in botsing
te komen. Den vijfden dag werd alles
zwart geverfd, slechte om den schoor
steen kwamen twee witte ringen. De
naam va.n het schip werd veranderd
in ,,Trente" ein die Anberikannse.be,
vlag gdheschon. De reddingboot en wa
ven van proviand voorzien en klaar
om te water gelaten t© worden. De
reddinggordela lagen gereed., de pas
sagiers kwamen vier dagen niet uit
d© Icloeren en haddon al Min papieren
on voorwerpen van waarde bij zich
gestoken, want d© kapitein liet lievdr
het schip in den grond boren, dan
het in 's vijands handen te geven,
daar er een lading van 4 millioen
ma'rk aan boord was. In den nacht
van den 5eri op don Gdcn passeerde
men op slechts 7 i 8 mijlen den En-
gelschon kruiser Essex en den hulp-
kruisor Mauretania. Daar de nevel
eeuigszins opgetrokken was openden
zij spoedig do jacht op de jpassaglers-
boot. Gelukkig kwam er weer 'n dich
te nevel opzetten, waarin de Witte
kind van koers kon veranderen. Den
zesden morgen vernam men draad
loos, dat de „Mauretania" de haven
van Halifax was binnengeloop©» ©n
dol de Essex naar hef noorden was
gegaan. Zij hadden de vervolging op
gegeven.
Betreffende het zinken van den
Duiitechen kruiser „I-Iela" vernemen
wij nog, dat de vijandelijke onderzee
boot, die den kruiser in den grond
boorde, tot de Engelsche marine be
hoort. De „Hela" ls in 1895 van eta-
pel geloopen en heeft een waterver-
p'aatsing van 2000 ton, terwijl de be
manning uit 296 koppen bestond.
Bijna de geheele bemanning ls ge
red kunnen worden.
Verspreid nieuws.
DUM-DUM'KOGELb.
De correspondent der „N. R. Cl." te
Berlijn bespreekt critisch de journa-
lisien-bijeenkoinsl, waarin een ma
joor von den Duitschen generalen staf
e©n uiteenzetting gaf over gevonden
d um- duin-kogels.
Do correspondent acht .liet nog niet
bowezen, dat van Fransche zijde dum-
dum-kogels gebruikt zijn. Hij acht
het nog mogelijk, dat men nog zeer
wel aan de goede trouw van beide
partijen in deze quaestie kan denken.
Zeker is, dat de getoonde dum-dum-
kogels geen echte dum-dums waren.
Hei. golden hier kogels met. holle pun
ten, dum-dums hebben een week©
punt.
„Rij een nauwkeurige beschouwing
dezer twee kogels zag ik nog een bij
zonderheid, die niet zonder belang ls
ter lieoordoellng van liet geval. Het
kratertje in het eene projectiel was
heel duidelijk met ©en draaiend werk
luie ©r i" geboord. In den nndoren
kogel liepen de, ook veel ruwere,
sporen van liet werktuig verticaal
naar binnen. Dit duidde op een be
trekkelijk primitieve fabricatie zon
der boor. Het belangwekkendste is
echter, dat hieruit bleek, dat men
van een uniforme fabricatie niet kan
spreaen."
„Wij vroegen of reeds officieel won- j
den van dum-dum-kogiels waren ge-1
constatoerd. Dan rep kiegen wij een
ontkennend antwoord. Meu wees ons
echter op het-verhaal van eon zeer
bekend Berlljnsch professor, die inde
pers had medegedeeld, dat zijn neef
reeds geruhnen tijd geleden door een
dum-dum aan den schedel gewond,
maar nu weer beterende was. Dit is
op zichzelf onvoldoende. Wij herinne
ren ons allen van vroeger© gelegenhe
den, hoe vaak men misleid door de
soms zoo grillige uitwerking van mo
derne projectielen, ten onrechte van
dum-dums heeft gesproken."
„Stellig is Liet gebruik van deze ko
gels in Noord-Frankrijk zeer beperkt
geweest. Anders zou men onder de
lallooz© gekwetsten nu niet naar
dnm-dum-wonden hoeven te zoeken.
Als men de patronen werkelijk in de
zakken der soldaten gevonden heeft,
wat inderdaad de indruk is, dien men
uit do verklaring krijgt, dan zou dit
zelfs in een zeer bepaalde richting
kunnen wijzen. Dan konden het pa
tronen zijn, die apart gehouden wer
den voor het uiterste oogenblik van
een bestorming, om de bestormers
onmiddellijk huiten gevecht te stellen.
De zaak wordt er niets vergeeflijker,
alleen begrijpelijker door. De uitge
holde kogels en ook de ©ene gebogen
kogel waren zoo sterk misvormd, dat
zij voor het vuurgevecht op grooteren
afstand niet veel meer waard moes
ten zijn. IIet is ook zeer denkbaar, dat
ie zeer gegronde vre-as voor de Duit
sche bajonetten, do Fransche solda
ten, die met over patronen met hol
len stalen mantel beschikten, or toe
gebracht heeft, om zich op primitieve
manier' in ieder geval eenige nijdige
koperen projectielen te maken voor
den strijd van man tegen man.
Dit alles zijn sleohts veronderstel
lingen, maar in ieder geval veronder
stellingen, die niet aan de hand zijn
gednnj door den wensch om te ver
goelijken, doch door een in overwe
ging nemen van alle gegevens. Van
Fransche zijdo loochent men het be
staan der dum-dums, wat gelijk
schijnt te staan met het Duitsche le
gerbestuur te beschuldigen van falsi
ficatie, nademaal ik hier van het be
staan der bewijsstukken kan getui
gen. Mijn betoog toont, hoop ik, aan
dat men zeer wel aan de goede trouw
van beide partijen kan gelooven."
In de „Norddeuteche Allg. Zeit."
ontkent de Duitsche regeeriug nog
eens dat Duitschland dum-dums zou
gebruiken en houdt de bescliu'diging
staande dat Fransclien verboden ko-
ge's bezigen.
EEN DUITSCH GENERAAL AAN
'T WOORD OVER BELGIë.
De heer Alex Powell, medewerker
aan de „Daily Chronicle", hooft een
onderhoud gehad met den Duitschen
generaal Von Bodhn.
De correspondent verhaalt eerst
van een onderhoud, dat de burgemees
ter van Gent en de Amerikaanscho
vice-consul in die stad, de heer Van
Hee, hadden met den generaal Von
Boeiin inzake de Gehtsche belangen.
In liet onderhoud verklaarde de
generaal, dat hij kennis had gekre
gen van artikelen van de band van
den lieer Powell, omtrent de behan
deling van do burgerlijke bevolking in
België door de Duitschers, en dat hij
het zeer betreurde, niet eens met de
zen correspondent te kunnen spre
ken. De heer Van Hee deelde toen
mede, dat toevalligerwijze de heer
Powell zich t© Geul bevond an gene
raal Von Boehn noodigde daarop den
vice-consul uit met den heer Powell
den volgenden dag bij hem te komen
dinecren.
Den volgenden dag begaf zich de
heer Powell in een door hem zelf be
stuurd© auto mot don vice-consul ©n
den pho tog raaf van de „New-York
Herald", Thompson, naar het Duit
sche hoofdkwartier.
Voor dat het gezelschap de stad
Gent verliet, had nog een incident
plaats. Een straat in een der arbei
derswijken binnenrijdend kwam uit
te midden van oon eenige duizenden
tellende menigte van opgewonden
Vlamingen. Te midden van deze me
nigte bevonden zich twee Duitsche
soldaten, op lastpaarden gezeten. Het
schijnt dat zij bij vergissing in de
stad waren gekomen. Toen w© nader
den, lichte Juist ©en Belg zijn stok op
en drong de menigte op de Duit-
ach ars in,.
Onze naderende auto 'deed do me
nigte zich splitsen, zoodat we bij de
verschrikte Duitschers kwamen.
„Vlug I", riep de. heer Van Hee,
„van Je paarden. Komt In ouzen wa
gen. Verbergt je geweren en gftat zelf
op den grond zitten."
D© menigte, woedend dat do prooi
haar zou ontsnappen, uitte woedende
kreten.
Kon oogenblik was de toestand zeer
benard, Von He© sprong op de bank
©n riep
„Ik ben de Amerikaansche consul.
Deze lieden staan on dor mijn bescher
ming. Gij rijt burgers, di© Duitsche
soldaten in uniform aanvalt. Als oen
haar van de2e nienschen gekromd
wordt, zal uw stad in brand worden
gestoken."
Op dat oogenblik drong eon Belg
naar voren en sprong op de tree
plank. Onmiddellijk gaf Thompson
eon Jiovigen slag op de band van den
man en tegelijkertijd zotte ik den
wagen aan en we reden in volle
vaart vooruit, liet volk als herfstbla
deren voor den wind uiteen jagend.
Eerst tegen den middag kwam het
gezelschap in het Duitsche hoofd
kwartier, waar men met generaal
Von Lloehn en zijn staf dineerde. Na
den maaltijd had een ernstig onder
houd plaats.
Generaal Von Boehn begon met de
verklaring, dat do verhalen over je
gens Belgische noncombattantcn ge
pleegde gruwelen leugens vvarnn.
„Zie naar d©z© officieren", zeide
hij, „zij zijn gentlemen gelijk gij zelf.
Zi© naar d© solduten, die daar juist
opmaroheoren. Het zijn meest vaders
van gezinnen. Gij wilt toch niet ge
looven, dat zij de daden hebben ver
richt, waarvan ze beschuldigd wor
den V'
„Drie dagen geleden, generaal",
zeide ik, „was ik te Aerschot De hee.
stad is nu slechts ©en gruwelijke,
mot bloed bevlekte ruïne
„Toon wij Aerschot binnentrokken
antwoordde bij, „kwam de zoon van
den burgemeester do kamer binnen,
trok een revolver en schoot don chef'
von niijn staf dood. Wat volgde was
slechts ©en bestraffing. Het volk van
di© stad kreeg slechts wat het ver
diende."
„Maar waarom oefende gij uw
wraak tegen vrouwen en kinderen 1
„Geen van dozen is gedood", ver
klaarde de generaal beslist.
„Het spijt mij n te moeten tegen
spreken, generaal", zeide ik even be
slist, „maar ik heb zelf hun vermink
te lijken gezien. En dat heeft ook de
heer Gibson, d© secretaris van de
Amerikaansche legatie te Brussel, die
bij de verwoesting van Leuven was."
„Natuurlijk is er altijd gevaar, dat
bij straatgevechten vrouwen en kin
deren worden gedood, ais z© dan tooh
op straat komen", meende de gene
raal. „Dat is bedroevend, maar het is
oorlog."
„Maar hoe is bet dan met de vrouw,
wier lijk ik zag met afgehouwen han
den en voeten 'I Hoe met den grijs
aard ©n diens zoon, die ik bij Sempst
heb helpen begraven en die werden
gedood, omdat de terugtrekkende
Belgen nit hun huis een Duïtsch sol
daat hadden neergeschoten? Er wa
ren 22 bajonetwonden in het gelaat
van den ouden man. Ik heb ze zelf
geteld. 1-Ioe met het tweejarig meisje,
in .haar moeders urmen door een
uhlaan gedood, en welker begrafenis
ik te Heyst-op-den-Berg bijwoonde
Hoe met den grijsaard, die aan zijn
huls was opgehangen bij de handen
en ten doode geroosterd door een on
der hem aangestoken vuurtje
De generaal scheen zeer getroffen
door d© veelheid en de juistheid van
mijn bijzonderheden.
„Zulke dingen zijn vreesuiija, als zo
waar zijn", zeide hij. „Natuurlijk,
onze soldaten, evenals von andere le
gers, springen wel eens uit den band
en doen dan dingen, die we nooit
zouden toelaten als we ze wieten. Te
Leuven bijv. heb ik twee soldaten tot
twaalf jaren tuchthuis veroordeeld
wegens mishandeling van een vrouw."
„Over Leuven gesproken", merkt©
ik op. „Waarom liebt gij de biblio
theek verwoest Zij was een van de
literaire voorraatlmagazijnen der we
reld.
„Wij betreuren dat even zeer als
ieder ander", antwoordde do gene
raal. „Het gebouw vatte vuur door de
brandende huizen en wc konden liet
niet redden
„Maar waarom word Leuven dan
wel in brand gestoken?" vroeg ik.
„Omdat de bevolking op onze troe
pen vuurde. Wij hebben werkelijk
machinegeweren in enkele huizen ge
vonden en", met de vuist op tafel
slaande, „waar burgers op onze troe
pen vuren, zullen we ze ©en duur
zaam lesje geven. Als vrouwen en
kinderen zich op den weg der kogels
willen gaan plaatsen, des te erger
voor hen."
„Hoe verklaart gij 'het bombarde
ment van Antwerpen door Zeppelins?"
vroeg ik.
„De Zeppelins hebben order, alleen
bommen te laten vallen op versterkin
gen en soldaten", was het antwoord.
„Het is een feit", merkt© ik op, „dat
ze alleen particuliere huizen hebben
vernield, en onschuldig© burgoi'S, on
der wis vele vrouwen, hebben gedood
of gewond. Als een van d© bommen
200 meters dichter bij mijn bote-1 was
gevallen, zou ik hier thans niet ©en
van uw sigaren rooken."
„Dat is een ongeluk", dat Goddank
niet is geschied", antwoordde hij.
„Als ge zoo bezorgd zijt voor mijn
veiligheid, generaal, kunt g© di© het
beste verzekeren door geen Zeppelins
meer t© sturen."
„Welnu' mijnheer Powell", zeide
hij lachend, „we zullen daarover den
ken, maar", vervolgde hij ernstig,
„wij vertrouwen, dat gij door uw blad
aau het volk zult vertellen, wat ik u
vandaag hob meegedeeld. Laat het
weten wat wij omtrent do gruwelen
denken. Het is niet meer dun recht
vaardig, dat het heide kanten van de
quaestie loert kennen."
Ik heb, zegt de heer Powell, mijn
onderhoud met den generaal vrijwel
woordelijk weergegeven. Ik geef geen
commentaar, maar laat het aan d©
lezers over te beslissen in hoeverre d©
antwoorden van don Duitschen gene
raal op de Belgische beschuldigingen
overtuigend zijn.
- ''tTV'
NOG EEN STUDIE OVER DE
VRAAG' HOE LANG OORLOG?
't Itnliaansche b'ad „Stampa"
geeft nog. een lezenswaard artikel
over deze brandende quaestie.
Hier volgt daaruit een aanhaling:
Gaan wij thans na of Rusland
Duitschland en Oostenrijk overwin
nen kan. De beantwoording van d'e
vraag is ondergeschikt aau den duur
van den Frausch-Engelschen weer
stand. Frankrijk, aan zijn linkervleu
gel versterkt door het Engelsche ex
peditie-korps, gering In aantal maar
vol moed, speelt op dit onzegbaar
plechtige oogenblik van zijn geschie
denis geheel en al de rol van een le
vende vesting, Het heeft geen andere
taak dan zoolang mogelijk weerstand
.te bieden aan don gowoldigen druk
der Duitschers, en zoolang dat maar
©enigszins kan, d© keizerlijke legers
vast te houden. De beslissende neder
laag van het Fransche leger, de inne
ming van Parijs, hebben op zichzelf
volstrekt geen waarde indien zo eerst
plaat© hebben op 'het. oogenblik dat
Rusland, zijn mobilisatie voltooid
hebbende, zijn dertig legerkorpsen in
beweging gesteld heeft naar Berlijn
en naar Weenen, terwijl Duitsch'and
nog geen enkel legerkorps van den
bodem der Republiek heeft, kunnen
terughalen. De oorlog van 1914 is niet
meer die van 1870, toen het voor
Pruisen voldoende was Frankrijk te
verslaan en Parijs te belegeren. Pa
rijs Innemen ls niets waard wanneer
te gelijk Rusland Ber'ijn bezet,.
Frankrijk zal uit zijn ruinen verrij
zen Indien het bij het ineenstorten
den aanvaller lang genoeg heeft kun
nen vasthouden om den bondgenoot,
machtig en met roem overladen, op
zijn beurt een groot doel van den bo
dem vnn dien aanvaller te doen ver-
Gaat liet aldus, kan Rusland, door
de lange open gang van zijn Polen,
Duitech Polen binnendringen, met
den ©indeloozen stortvloed van zijn
leger de Oder overtrekken, zich mees
ter maken van Berlijn, het. Duitsche
leger to gemoet rukken, dat gedesor
ganiseerd en-gedecimeerd is door zijn
overwinnende maar bloedige cam
pagne in het" Westen en het verslaan
vóér het zich opnieuw heeft kunnen
organLseeren en in gevechteorde op
stellen; houdt tegelijkertijd hel ande
re Russische leger op het zuidelijke
schaakbord zelfs zonder een beslis
sende overwinning te behalen de Oos-
tenrijksche troepen tegen zonder hen
in de gelegenheid te stellen Duitsch
land te gaau helpen, in dat geval
mag men voorzien dat de oorlog kort
zal zijn, en dat, vóór .den winter de
vredesvoorwaarden goteekend zu'len
worden van het reusachtigste vredes
verdrag, dat de Historie ooit heeft
meegemaakt.
Maar laat Frankrijk zich geheel
verbrijzelen met zóó groote snelheid
dat. het aan Duitschland mogelijk is
het gros van zijn troepen los te ma
ken van de verslagen Republiek, het
langs de vijftien of twintig paralle'-
loopende spoorweglijnen waarover 't
'beschikt te transporteeren van het
westelijke naar het oostelijke ge
vechtsterrein, het op te hoopen, te
verdeelen en in gevechts'orde te stel
len vóór Rusland in staat is den aan
val geheel door te zettenkan
Duitschland onder dezo omstandighe
den het oprukken der Slaven stuiten,
dan is het bijna zeker dat de Euro-
peesche oorlog zich vrijwel tot in het
oneindige zal voortzetten, dat hij
chronisch zal worden, zonder dat het
mogelijk is den dag van de bevrijding
te voorzien.
Want, Ruslaiiid is een land dat men
niet doodelijk treffen kan. Zijn af
metingen beschermen het beter dan
de meest volmaakte vestingen of de
grootste macht waarmee men maar
manoeuvreeron kan. Napoleon heeft
deze Cyclopeische onderneming be
proefd, en hij is'Vernietigd! In het
begin van den winter zullen do Rus
sen zich in hun westelijke streken
kunnen terugtrekken en de grootste
MoscoviUsche strateeg, „generaal
Januari", zooals de Russische solda
ten hein noemen, zal er zich mee be
lasten hen te verdedigen. En in de
lente verschijnen ze opnieuw, gereor
ganiseerd, op de Oostzee, in Polen, in
Galïcië, en ze hervatten den oor'og
op het punt waarop zo hem onder-
brokon hebben.
En men moet niet deuken dat in
dien tusschentijd Europa een soort,
van voorloopigen vredestoestand zal
kunnen herkrijgen en dat Duitsch
land, de glorieuse overwinnaar/zijn
wonden kan doen lieolen en zijn ac
tieven handel over de geheele wereld
hervatten. De andere kolos, die het
tegenover zich heeft, gepantserd door
een ander eindeloos element, de zee,
zal het gebarricadeerd houden binnen
zijn grenzen, gevangen in de econo
mische onbeweeglijkheid van thans.
Het onzichtbare Engeland zal
Duitschland meer kwaad doen dan
welke andere vijand ook. Het zal bet
den toegang tot de zo© afsluiten, het
zal onophoudelijk den oorlogstoe
stand doen voortbestaan. Het zal zon
der eenige mogelijkheid van hersto'
al de ellenden van den oorlog doen
voortduren, die liet niet-oorlogvoeren-
de deel van de natie treffen, dat on
vergelijkelijk veel grooter ie dan het
oorlogvoerende. En in de lente, wan
neer Rus'and den veldtocht hervat,
dan zal Engeland het Duitschland
overleveren in den toestand vau de
diepste uitputting.
Het zijn geen gelukkige dagen die
in aantocht zijn voor geheel Europa,
voor overwinnaars, neutralen en
overwonnenen, wanneer deze onder
stelling zich verwezenlijkt en indien
d© oorlog het loopende jaar uitduurt
om zich tot in 1915 uit te strekkenI...
PARUS BIJ NACHT.
Het is een buitengewoon 'schouw
spel zoo schrijft de „Temps"
waarbij zelfs niet haalt wat de hoofd
stad te zien gaf tijdens de staking
der electricians. Bij hot vallen van
den avond, laat men nu, wegens den
staat van beleg en om de vijandelijke
vliegtuigen niet do minste aanwijzing
te geven, Parijs vrijelijk in schemer
duister hullen.
Alleen de groote boulevards, waar
de onverbeterlijk© Parijzenaar niet
kan nalaten na den eten een wande
lingetje te maken, profiteeren nog
tot middernacht van eenige lan
taarns. Maar alle zijstraten, kaden
an pleinen, het Bois de Boulogne en
de Champs Etysées blijven zonder
verlichting.
Door een Ironie van de natuur, on
verschillig voor de gevoelens der nien
schen, is Parijs bij maneschijn nooit
zóó schoon geweest als in deze treu
rige tijden. Vooral de kaden komen
prachtig uit, met de groote sombere
ruessa van ln-ur booraen, van de hui
zen, wier daken en schoorsteen cd
zich u's wonderlijke Chineesche
schimmen scherp tegen do b-Mdere
lucht afleekenen.
Het ©pel van schaduwen en lichtre-
Rexen, de witheid van de bogen der
bruggen rnet hun donkere tusschen-
ruhnten, do vege vorm der monumen
ten, de gladde waterspiegel van de
Seine, waarboven een nevelige glans
zweeft, die aan Whistier een sublie
me ets zou hebben geïnspireerd, de
avenue van de Champs Elysées, die
zich onafzienbaar uitstrekt tusschen
de boomenrijen, de P'ace de la Con
corde, waar oen tiental gasvlammen
flikkeren dat alles, govoegd bij de
diepe rost, van de stad, waar eeri on
gewone etilte heerscht, nu en dan
verbroken door bet doffe gerommel
van een vol-1 en trein, die vertrekt, of
het zware reilen van eeti met munitie
beladen militairen wagen of den ge
lijken pas eener burgerwacht-pa
trouille, de lange traten zonder
voorbijgangers dat a les vormt voor
©en laten war<RW.r zulk een schoon
geheel, dat ondanks de ernstige ©n
angstige gedachten, welke den geest,
voortdurend vervullen, hetgeen in
ons nog aan estbptischen zin is over
gebleven, ©r diep door getroffen
wordt.
Voor hen, die de .hoofdstad in de
nachten van dezo vreese'ijke lijden
doorkruist hebben, zal het Parijs van
den groot,en oorlog onvergeteliik blij-
DE ECONOMISCHE TOESTAND
IN DUITSCHLAND
De Engelsche legatie in Den I-Iaag
deelt hot volgende telegram mede van
het Engelsche ministerie van buiten-
landsche zaken
In de Weensche pers zijn berichten
verschenen blijkens welk© de prijzen
der levensmiddelen in Duitsch'and
15 procent gerezen zijn. De Duiteclie
pers begint in te zien, dat de Duit
sche industrieën tot stopzetten zullen
zullen genoodzaakt worden door hot
ophouden van den invoer van grond
stoffen. Zij bemerken (lat de Brizsche
vloot oppermachtig is en de invoeren
kan afsnijden, terwijl de invoeren
naar Engeland ongestoord voortgaan.
Werkloosheid neemt, in Duitschland
©nel toe.
LEVENSMIDDELEN IN ENGE
LAND.
De oogst in Engeland is zoo
wordt door de regeering bekend ge
maakt ver boven het gemiddelde,
in het bijzonder ten aanzien van ko
ren, aardappelen en boonen,
ENGELAND EN ZIJN BEZITTIN
GEN.
Uit Londen wordt geseind: Thans
gepubliceerde officieele stukken be
vatten lange lijsten die in bijzonder
heden de aanbiedingen van hulp be
treffen, ontvangen uit de Britsche
staten en Engelsche koloniën. Die
lijsten vormen bijeen een merkwaar
dig beeld van de rijkseen hei d in bet
tegenwoordig conflict. De aanbiedin
gen bestaan niet slechte uit troepen
in verschillende hoeveelheid, maar
ook uit aanmerkelijke hoeveel heden
levensmiddelen.
De regeering heeft oa. juist beslo
ten de dienstaanbieding van twee
honderd Maorïes van Nieuw-Zeeland
aan te nemen, en ook provisies van
allerlei aard te aanvaarden. Tal van
kolonies hebben eveneens giften in
geld toegestaan en alle hebben een
vaderlandscb fonds van inschrijving
goopend. Vel© kolonies zullen ook be
langrijke sommen voor het Belgische
hulpfonds afstaan.
HERLEVING DER LUIKSCHE
NIJVERHEID.
Men schrijft uit Limburg:
I-Toezeer het Duitsche bestuur In
Luik er op gesteld is, om het be
drijfsleven weer ongestoord te doen
voortgaan, blijkt uit een mededeeling
van een Hollandsch industrieel, die
dezer dagen in Luik vertoefde, om er
zijn zaken te behartigen.
Op alle mogelijke wijze werd mede
werking verleend, om de fabrieken
weder in werking te stellen. Gedu
rende 5 h 6 weken waren de arbei
deregezinnen nu vrijwel verstoken
geweest van eenige inkomsten en
slechte het openen van de mogelijk
heid om den kost te verdienen, zou,
naar het militaire bestuur meende,
het uitbreken van een revolutie kun
nen verhinderen.
Van de oorlogsschatting was in
Luik blijkbaar nog niets betaald He!
leek een onmogelijkheid om hel ge
vorderde bedrag in goud en zilver
bijeen te brengen. De thans weder
functionneerende Duitsche consul
had dan ook als zijn overtuiging uit
gesproken, dat de invordering ach
terwege zou moeten blijven, als pa
piergeld geweigerd werd.
Zuid-A?rika en d© ooirBog
Uit Kaapstad wordt geseind
Een detachement Zuid-Afriknanschc
fuseliers te paard, heeft, na twee
nachten gemarcheerd te hebben
(overdag hielden zij zich schuil), een
Duitsche strijdmacht, overvallen, tik
een doorwaadbare plaats in de Oran
jé-rivier, ongeveer zestig mij'en van
Steinkopf in Narnaqualand bezet
hie'd.
Na een scherp gevecht moesten do
Duitschers zich overgeven.
De „African World" meldt, dat li'
Zuid-Afrika een beweging op touv
gezet is, ten einde lord Kitchener, te'
versterking van het- leger van sir
John French, een corps aan te bie
den, beslaande uit Engelschen on
Boeren Het corps zou geplaatst wor
den onder bevel van generaal De
Wet, den bekenden aanvoerder van
de strijdmacht uit den Oranje-Vrij
staat tijdens den Transv&alschc
oorlog.
Uit Johannesburg wordt aan d©
„Daily Telegraph" geseind dot hc
gevangenenkamp te Roberts Height'
dagelijks wordt uitgebreid. Duitse here
