«terscheMing, sinds 18G6 niet moer
aan een subaltern officier geschon
ken.
Von der Linde verdiende de onder
scheiding door zijn drieste overrom
peling van het fort Malenne, behoo-
n-ndè tot den vestinggordel van Na
ai mi. op 2-4 Augustus.
In een brief aan. zijn ouders geeft
hij daarvan do volgende beschrijving:
,,Ik moest met 500 man over het
vnjo veld op het fort lostrekken. Van
allo kanten ©taaiden mij de schiet-
gkuvert aan. waaruit het ieder mo
ment losknal Ion kon <xn was dat niet
het "geval, dan kon ik nog licht op
een van do vel6 mijnon, die rondom
verspreid lagen, trappen. Onder alle
officieren die zich als vrijwilligers
u&ngomeld hadden werd. ik gekozen.
Van mijtn compagnie nam ik maar
vier man mee en op zijn Indiaansch
naderden wij hel fort. Er in kon ik
editor toch n/let, omdat de groote
brug over do gracht opgehaald was.
Toen nu de commanoant ons in het
oog kreeg, maakte ik hem wijs dat
een geheel regiment met. artillerie
vlok bij in het bosch stond en dat
het vuur onmiddellijk zou geopend
worden, indien nog een minuut met
de overgave getreuzeld werd. De
commandant het de brug neer, en
wij betraden het zwaar versterkte
fort. Ik liet ieder op zijn heuit aan
treden, wij onderzochten ze, de wa
pens moesten ze in het fort achterla
ten. Mijn vier mannetjes hadden het
geweer ;n dear aanslag. De comman
dant van fort Maloji.tne reikte me zijn
sabel. Daarna liet ik de Belgen zich
in een hoek opstelten, opdat ze zou
den kunnen zien, wie or binnenkwa
men, en ik nam mot don comman
dant nog 5 officieren en 20 man ge
vangen (100 waren al van tevoren go-
vlucht). Toen pas liet ik mijn com
pagnie oprukken' Do gezichten van
de officieren hadt ge moeten zien,
toen ze achteraf ons geringe aantal
bemerkten! De Belgische vlag haalden
we meer. Mlijiri makkere maakten
gauw van een Belgische broek, eèn
hemd en eon rootle Franache bu le
band een Duit^che vlag aan elkaar,
die wij heschon. Totdat do aflossing
kwam moest ik het fort dat ah-oluut
©nbeschoten was, bezet houden. Ik
maakte 4 stukken van kaliber 21 cen
timeter buit. zoomede een aantal an
dere van kleiner kaliber, meer dan
100 geweren en pistolen, 50U granaten,
en vele duizenden geweerpatronen.
Eerst den volgenden morgen werd jk
afgelost.
„WILDE TREINEN".
De „Nieuwe Gazet" schrijft
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag hebben onze mannen een stout
stukje uitgehaald.
Van een zekere situatie uit werden
namelijk achtereenvolgens acht trei
nen vol ijzererts, zonder geleide, in
volle vaart gejaagd op de Lijnen naar
Leuven.
Macliinisten en stokers brachten
deze treinen zoover als maar moge
lijk was, zetten toen alle kleppen open
en sprongen er af.
Hel is nog niet bekend, welke ram
pen deze wilde treinen veroorzaakt
hebben, toen ze in razende vaart te
rechtkwamen midden in het spoor
wegnet, door de Duitschers gebruikt.
Zeker is, dat op verschillende plaat
sen de lijnen naar Antwerpen voor
langen tijd onbruikbaar zijn ge
maakt.
ENGELSCHE OFFICIEREN AAN T
WOORD.
Over een avond-verkenning van een
slag schrijft een Engeltecm officier
der luohtvuartafdeeling:
Wij gingen juist, op, toen het En-
■gelsche zware en veldgeschut het vuur
opende. Wij zagen een tooneel, dat
wij hopen nooit weer te zien. Ros
se hen en heuvel werden letterlijk aan
reepen gesneden. Het was een. prach
tig gezicht, die honderden granaten
te zien, die beneden ui teen.sprongen,
naar rechts en naar links, mijlen ver,
en dan de Duilsche kanonnen ie zien
antwoorden. Er zullen nog heel wat
verschrikkelijke gevechten moeten,
worden geleverd, voordat deze oorlog
geëindigd is, maar bij het einde zul
len wij overwinnaar zijn; daarvan
zijn wij nu absoluut zeker.
Een Britsch cavalerie-officier schrijft:
De Duitschons houden het niet
tut tegen onze mannen, doch ge
ven zich over als zij in de vlakte wor
den gevonden; zij vechten alleen in
bosschen en achter ijaard raad-ver
sperringen. Wij grepen hen eens in de
vlakte aan, chargeerden tweemaal en
doodden er meer dan 400, De overigen
vluchtten in de hosseinen.
EEN JONGE PRUISISCHE LUI
TENANT,
die op zijn twmtigsteu verjaardag
voor de eerste maal in het vuur kwam
en terstond het ijzeren kruis ver
diende, deelt hierover een en ander
aan de „Vossische Zeitung" mede:
„Na onze goed gestaagde strategi
sche beweging bij Reims, van een
Fransoh dorpje uit, die zoo gelukkig
in den nacht weid uitgevoerd, dat
wij er bijna zonder vijandelijk vu/ur
afkwamen, hoorde onze overste dat
er een machinegeweer achtergebleven
was, hij droeg uuj op het tiaig met
14 man te gaan halen. Ik er op los!
Daar opeens het sissen van een gra
naat. Ik kijk omalle mijn 14 irian
hebben er aan moeten gelooven. En
zoo zag ik ine wel gedwongen het
ding 3 kilometer ver onder liet vuur
der vijandelijke kanonnen mee te
dragen, liet gevolg was, een breuk
die ik opliep, maar oolk het ijzeren
PRINS WILHELM VON WIED,
die vóór zijn vertrok naar Albanië
ritmeester was bij <lc garde nhlaneu
te Potsuam, 'iel in Wecncn poteen,
of men daar zijn wensoh om weder
om in het Duitsolw» leger dienst te
nemen zou goedkeuren. Van toon
aangevende zijde is medegedeeld dat
de Prins weder in Duitaohen krijgs
dienst kan treden.
GEWONDEN.
Een oorlogscorrespondent van liet
„Berliner Tageblatt" sclirijft
Aan een riviertje is een atroowogen
verongelukt, waarop twee gewonden
lagen. De jonge geneeskundige, die
er bij is, verzoekt ons ten minste een
van de twoe in onze automobiel mee
te nemen.
Natuurlijk den Duitse lier, zegt hij
geruststellend. Het lazaret zal den
kozak ook weinig kunnen helpen hij
heeft een schot in den built.
Wij slappen uit en in het bosch Je
aan den oever zien wij op stroo twee
menschelijke lichamen, met jassen
toegedekt. De Jassen zijn beide grijs
en wal er onder ligt schijnt leven
loos. De beide mannen, die eenige
uren geleden nog in den strijd tegen
over elkaar stonden, rusten nu op
danzelfden bos stroo en zullen mis
schien spoedig denzelfdon weg gaan
naar de diepte van den dood.
Wio is de Dyitschor? vraag ik.
Een jas wordt opgeslagen en een
bleek, bebloed gezicht komt te voor
schijn. De man ziet er uit als een
ambachtsman. Kloeke trekken, korte,
blonde baard, oen vastberaden samen
geperste mond. De oogen staan wijd
open. Hij is bij kennis, maar wil niet
spreken, omdat hij anders zou moe
ten schreeuwen van pijn.
„Wij willen u meenemen naar de
stad. Het is maar twee kilometer.
Kunt gij u oprichten als wij helpen
thj schudt stil liet lioold. De hos
pitaalsoldaten, die in het gras lagen
uit te rusten, zijn reeos overeind go-
sprongen en beginnen hun werk. Heel
zacht mgt een geschoolde voorzichtig
heid, die iets troostende heeft, nemen
twee het hoofd en de schouders op,
terwijl een derde de beenen draagt.
Wij zien nu, dat de man geen uiter
lijke wonden heeft. Hij is gevallen en
een wagen is hem over de borst ge
gaan. of de hoefslag van een paard
heeft hem getroffen. Het bloed komt
van een inwendige kneuzing.
Nog steeds spreekt hij geen woord.
Maar ais hij langzaam naar den wa
gen gedragen wordt, gaat zijn blik
(van den een naar den ander, tot hij
den dokter herkent. Aan hem blijft
zijn blik hangen, stom maar duide
lijk vragend.
De jonge dokter begrijpt deze on
uitgesproken vraag en zegt gerust
stellend „Ge komt er boven op, go
anoaf alleen eerst in bed. Ik maak u
niets wijs. Ik zal uw vrouw ook
schrijven, als het noodig is. Maar
werkelijk, het zal niet noodig zijn,"
De blik vraagt nog steeds, als we
hem reeds in ue automobiel neerge
legd hebben, half zittende, half lig
gend.
„Wilt go een slok wijn of cognac?"
vraagt mijn metgezel.
Hij scnudt van -oen. Aldoor ziet
hij den dokter aan, die half luid zegt
„Hij drinkt niet. Hij is geheel
onthouder. Een beste kerel. Ik ken
hem, wij zijn stadgenooten. Hij is
sociaal-democraat en heeft zoo dap
per gevochten."
En luider voegt hij er aan toe
„Hij komt er over heen. Over veer
tien dagen is hij thuis."
Wij gaan naar den Rus terug.
„Het is de moeite niet waard, hem
moe te nemen", zegt de dokter, „ook
als ge plaats had. Wo zorgen natuur
lijk ook voor den vijand, maar hier
is geen hoop
Hij licht den mantel op.
De man voor ons is half naakt. Be
halve zijn uniform-broek en een rood
hemd heeft hij niets aan het lijf. Al
leen om zijn hals hangt zijn herken-
ningsteeken en het onderlijf is ver
bonden. Hij ziet er. vreeselijk angstig
uit. Do oogen zijn gesloten.
„Kunnen wij niets voor hem doen?"
De arts schudt het hoofd.
„Ik zou het niot aanraden. Hij
moet wachten tot de andere wagens
komen, en dat kan nog wel een uur
duren. Hij wil ook niets hebben, ten
minste niet wat wij hem geven kun
nen. Een van mijn mannen spreekt
een beetje Russisch en heeft hem ge
vraagd of hij water wil. Weet ge, wat
hij geantwoord heeft? Wodki."
Daar is niets aan te doen.
Den ongelukkige, die nu alleen op
het stroo ligt, maakt men het iets ge
makkelijker. Hij krijgt nog een jas
als doken en een zak onder het hoofd.
Hij beweegt zich niet. Alleen zijn
borst gaat op en neer, ln krampachti
ge ademhaling. 1
Zoo zien we hem liggen. Eon buit
van den dood. En langzaam rijden
wij verder mot. den andore, don ge
lukkigere, die, als zijn lot het wil,
zijn tehuis zal weerzien.
Een zóitlng van den Duit-
•chen krijgsraad in
Tongeren.
Men Bohrijft aan 't Alg. Handels
blad
De stad Tongeren, die sedert de
oorlogsverklaring het tooneel ge
weest ia van zooveel tragische ge
beurtenissen, te gdheel in beroering
gebracht door bet proces gericht te
gen do burgemeesters en secretaris-
een der gemeenten Vroenhoven, Si-
dien Sussen Bol re, Fall-Mheer, Mil
ten, Groot Spouwen en Klein Spout-
won.
Op 18 September hadden deze func
tionarissen een telegram gekregen
van den Belgischen divisie -generaal
te Hasselt, den beer De Schepper, hun
aanschrijvende, dat zij die miliciens
van de lichting 1914 in kennis hadden.
Ie stollen, dat deze bihnen drie da
gen naar Antwerpen moesten vertrek
ken, Wilden zij niet voor deserteurs
gehouden worden. Een burgemeester
vau een naburige gemeente, die ge
weigerd had aan dit verzoek to vol
doen, werd door Belgische soldaten
weggevoerd en naar Antwerpen ge
bracht om er gevonnist te worden.
De plaatselijke commandant van
het Duitsche leger te Tongeren, ma
joor Sterzei, die göltoord had, dat
de burgemeesters van bovengenoemde
gemeenten den miliciens aangezegd
hackten., dat ze opgeroepen weren-,
liet de burgemeesters dier gemeen
ten, evenals do gemeente-secretaris
sen. gevangen nemen. Zij werden
naar Tongeren gebracht en in hech
tenis gehouden tot 24 September.
De advocaat Meyers, wetende, dat
deze personen voor dien krijgsraad
zouden verschijnen ,1'iet aan. den au
diteur-militair vragen, of hij ze mocht
verdedigen. Aanvankelijk werd cup
deze vraag geen acht gestagen, maar
Donderdagmorgen werd advocaat
Meyers op het Stadhuis ontboden,
waar de krijgsraad om 10 uur zitting
hield. Mr. Meyers verzocht den
•krijgsraad, hem toe te staan xich ad
vocaat Deploige toe te voegen, wat
werd goedgevonden.
De krijgsraad was samengesteld uH
vij'f officieren, v®n woTik'è tweë uit
Luik en de anderen uit Tongeren. Uit
de instructie bleek, dat de burgemees
ters 'door bet ontvangen telegram ton
uitvoer te brengen,, gehoorzaamd had
den aan. de Belgische militaire auto
riteit van. hun district en dat zij met
het lot, voorbeschikt aan den ando
ren burgemeester voor oogen, geoor
deeld hadden, dat zij zich niet aan d©
opdracht konden onttrekken.
Na het verhoor, dat twee uren duur
de vroeg de auditeur-militair een
schorsing van de zitting, om hem
evenals de verdedigers ln staat te
stellen zich voor te bereiden. Na
een kwartier werd de zitting her
opend en de auditeuiMmiilita'r tas de
acte van beoohuldighng voor Hij haal
de de Duitsche wet aan, volgens wel
ke de personen, op Duitsch grondge
bied of op grondgebied, door do Duit
sche troepen bezet, die mot opzet het
•recruteeren begunstigen van miliCiene
van het vijandelijk leger ter dood ver
oordeeld worden Hij concludeerde
tot toepassing van die straf op al de
personen (lie gedagvaard waren, uit
gezonderd den secretaris van Vroen-
hoven, die onkundig was gebleven,
van het oproepen der miliciens.
Advocaat Meyers, zeer onder den
Indruk van de taak en de verantwoor
delijkheid. hem opgelegd, deze lands
lieden te verdedigen, begon niet den
krijgsraad te bedanken voor de toe
stemming hom verleend, het woord
hier te mogenvoeren. Hij deed oen
beroep op den rechtvaardigheidszin en
zei de, dat ze'fs 'in tijd van oorlog (te
beginselen, die ten. grondslag liggen
aan het recht, stipt toegepast dienden
te worden.
I-lij beriep zich op twee hoofdtpum
ten ten bewijze, dat de Duitsche aan
gehaalde wet niet toepasselijk was op
hel gebeurde. Vooreerst kon do Du'it-
sche wet. omdat ze niet ln België was
afgekondigd, ook niet toegepast wor
den. In (le tweede plaats was niet
bewezen (Lat de Duitsche autoriteit
zich uitstrekte tot de gemeenten,
waarover 'het hier ging en waren
deze gemeenten ook niet. bozet door
bet. Duitsche leger. Dat, wanneer het
eemerzijds waar was, dat Duitsche
troepen voorbijgetrokken zijn of ge-
huisvest warren in dte gemeenten,
waar buitendien geregeld militaire
opvorderingen gedaan zijn 'en waar
geen vijandelijke daad is voorgeko
men, het anderzijds waar is, dat se
dort vele weken geen Duitsch soldaat
er meer verblijf houdt. Dat zeer ze
ker to Tongeren een Duitsche plaat
selijke commandant resideert, maar
dat liet niet is bewezen,, dat zijn ge
zag zich uitstrekt tot do bedoe'do ge
meenten; dat deze gemeenten geen
aanschrijving hebben gehad van den
commandant van Tongeren, dat zij'
onder zijn beheer waren dat dien
tengevolge de burgemeesters en ge
meente-secretarissen Belgische amb
tenaren zijn, benoemd en aangesteld
door den koning der Belgen, ressor-
teorende op administratief gebied on
der den gouverneur der provincie, op
mU'itair giebïed' onder de orders staan
van den d'.visie-commandant van Has
selt, generaal De Schepper
De verdediger oomclud eerde, dat de
tekst van de aangehaald© wot wegens
dit dubbel' motief ntet toegepast kan
worden.
De verdediger eindigde zijn pleidooi
mot een beroep op het geweten der
magistraten, die, zelf soldaat, beter
dan wie ook weten, hoe giroot de ver
schrikkingen en ellen do vam den oor
log zijn voor haar, die' echtgenooten
en vaders in dit vreeselijk conflict ge
wikkeld zien. Dot zij zeker niot in
die streek de ellende willen vermeer
deren, die toch reeds zoo groot is, door
vrouwen en kindoren in rouw te dom
pelen van ambtenaren, die slechts
eerbied on bewondering verdienen;
dat, wat hem betreft, hij voel ineer
waardeering voelt voor deze land-
genooten, dan voor don burgemees
ter, die geweigerd heeft zijn plicht
te vervullen.
Advocaat Deploige pleitte op -zijn
beurt. Ilij wees voornamelijk op het
moeilijke parket, waarin de betrok
ken ambtenaren zich bevonden. Hij
deed een beroep op het hart der ma
gistraten en liet uitkomen met hoe
veel angstige spanning de families
zijner cliënten het oordcel afwacht
ten.
De pleidooien werden Ln bet Ne-
dorl and&oh gedaan, zonder dat de tolk
de heer A. Bauduin, von Maastricht,
behoefde tusschenbetde te komen.
De Raad trok zich een kwartier in
raadkamer terug. Daarna werden d©
aangeklaagden en hun verdedigers
binnengeroepen en (1e Raad
sprak de beschuldigden
v r ij. Het vonnis luidt, dat het aan
beklaagden ten laste gelegde feit in
hoofdzaak is bewezen, maar geeft toe,
dat bet niet vastgesteld 'is, dat de
Duitsciie troepen d® gemeenten bezet
ttedden, waarom bot liter gaat ®n dat
derhalve de aangehaalde wet niet van
toepassing kan worden geacht.
Toon kwam Cr een hartroerend en
aangrijpend, oogenblik. D® vrijge
sproken® n wierpen, zioh weeneud in
de armen van hun verdedigers, die
zelf zeer bewogen waren.
Niettegenstaande bet vrijsprekende
vonnis zijn de gearresteerde pefrso-
nen niet in vrijheid gesteld. Men zegt,
dat er nog appèl op het vonnis kan
komen,
Krljgsverriohtingen Sn
Zuid-Afrika.
De vijandelijkheden zijn in Zuid-
Aitrika reeds begonnen, ai is net dan
ook vooriooplg nog op klein® schaal.
Telegrammen hebban daaromtrent al
iets meegedeeld. Zoo ie een kleine
Duitsohe afdteeliifcg 'Ln WöiVischbaai
verschenen de Britscb» bezitting aan,
de kust in het Duitsche gebied, zoo
hebben die Duitschers de grens-politie
stations aan de Kaapseh© grene ver-
meesteird, door de kleine bezettingen
dier stations te verrassen. Muur aan
den anderen kant is Lüderitzburcht
in Duitsch Zuidwest-Afrika door d®
Zuid-Afrikaanech© troepen be®et.
Een telegram uit deze plaate
meldt bijaanderbeden aan de
EngetecE© bladen, maar de censor
heeft duchtig huisgehouden 'ito. dit
telegram en zoo leest men in de Engel-
sche bladen het volgende:
De verdedig ingsmacht der Urai® is
do stad vreedzaam binnengetrokken.
Een(gecensureerd)
aJdeeling ankerde voor de stad gis
teravond (gecensureerd). Of
ficieren naderden met een wil te vlag
en eischten de vreedzame overgave
van de stad. Op dat oogenblik wap
perde d® witte vlag van het raadhuis.
Toen do stad zich had overgegeven,
keerde men naar de boot terug met
den burgemeester en andereu
Vervolgens kwam een af dea
ling troepen aan wal en des middags
word met eenige plechtigheid CJnton
Jack op het raadhuis geheschen, door
do troepen gesalueerd.
Men meent, dat het Duitsche garni
zoen later terugtrok, na den spoor
weg te hebben vernield. Verschillende
ontploffingen, welke men hoorde, ver
sterker. deze opvatting. Een aantel
mannon en veel meer vrouwen bleven
aohter met eenige lieden, die beweren
öritsche onderdanen te zijn. De inlan
ders schenen zeer verheugd, Britsche
troepen te zien. De Duitschers ik-ton
alles intact, behalve de draadloozo
installatie, maar lieten weinig voed
sel en geld achter.
Het slot van hut telegram is door
don censor geheel geschrapt
Liïderitzbnai is de haven van het
diamantgebied en door een spoorweg
met het binnenland verbonden
Botha heeft in eon toespraak tot
zijn kiezelrs in Transvaal een uiteen
zetting gegeven over de houding dor
regeering ten aanzien va.n den oorlog.
Onder toejuichingen verklaard® hij,
daf Zuid-Afrika, als oen deel wan het
Britsche rijk, ook dool uitmaakt van
d© oorlogvoerenden. Het is onzin te
proten over Zuid-Afrika's onzijdig
heid, wttnt als oen Dultsöh oorlogs
schip voor Durban mocht verschij
nen en een oorlogsschatting van vijf
milLioen pond sterling eisohan, zou
oen beroep op onzijdigheid weinig hel
pen.
Vorder spoorde Botha, de Zuid-Afri
kanen aan om d© regooring te steu
nen; hij had inlichtingen oveir Duit-
soh© plannen in Zuid-Afrika, die hun
haren to bergen zouden doen rijzen.
De Duitsch© keizer wil zoo be
toogd© Botha in de herinnering
wan het nageslacht voortleven als een
tweede Napoleon en is van meening
dat Zuid-Afrika. een geschikt terrain
is, om Duitschland's overbevolking
onder dak te brengen.
Na te hebben betoogd, dat Zuid-
Afrika stem moei hebben in de eindre
gel ing die voor Duitsch Zuid-West-
A'frika zal worden getroffen, stond
Botha, onder blijken van geestdrift
hij zijn hoorders, stil bij hetgeen Ne
derland, België en Frankrijk voor de
Boeren hebben gedaan tijdens den
Zuid-Afrikaanschen oorlog, in tegen
stelling met Duitechland, dat een wol-
strekt vijandig© houding heeft aange
nomen toen het zag hoe het getij liep.
Onder het bewind vian den keizer
kan zedd© Botha geen vrijheid
bestaan.
Botha verzekerd© verder, dat de
Duitschers het grondgebied van Zuid-
Afrika hebben geschonden. Dit doet
er echter weinig toe, d© hoofdzaak is
dat Zuid-Afrika in oorlog is en zijn
plicht moet doen.
A'lerlel.
•DE TOESTAND IN OOSTENRIJK.
Door een landgenoot© weid aan da
„Telegraaf" inzage gegeven van een
part'cu'ieren brief, dien 25sten Au
gustus uit Brünn, in Oostenrijk, ver
zonden en dezer dagen pas hier aan
gekomen Het epistel schijnt over
Ital'ië en Engeland zijn weg naar Ne-
deriand's hoofdstad te hebben ge
vonden een label op de enveloppe
toont ten minste aan. dat de Britsche
censor van den inhoud van het schrij
ven kennis heeft genomen.
„De Tel." ontleent aan dien brief
hot volgende In geheel Oostenrijk
willen de jonge studenten, van 16 ja
ren af het veld in en geven hot pa
rool uit: „Een lafaard die thuis
blijft". De militaire artsen zijn ech
ter zoo verstand'g om alleen dioor en
door gezonde lui te neuten. De geest
drift die h'ier allerwege accredit, kan
ik nictio nder woorden brengen.
Hot optreden van Engeland treft
ons allen pijnlijk. Eerst 'hebben zij
als Germanen zich met Slaven en
Roinanen verbonden, nu brengen ze
ook nog Mongotan tegen hun stam
verwanten, de Duitschers, in het veld.
Wij hopen echter allen, dat die ver.
gelding niiet uit, zal blijven. Dank
baar zijn we alle naties, die gedach
tig aan hum cultuur met ons en de
Duitschers sympathiseer©n.
ENGELAND EN DUITSCHLAND'S
HANDEL.
In een artikel van de „Tinnes" over
een boek van Wil Ham Ilarbutt Daw
son, getiteld: „Th© evolution of mo
dem Gemvany", leest men.'
Er wordt thans zeer voel gesproken
over do golegonihoid, die do oorlog
ons biedt voor hot, vermeesteren van
den Duitsch en handel. Veel van dat
gepraat is dwaasheid, en het meer en-
deel tamelijk onschruklig. De handel,
dien wii' 'kunnen vermeesteren, bij
Diutsciuand te verkleinen, met de
hulp van de Engelsch© vloot, zou niet
lang in onze handen zijn, wanneer
de normale toestand is terugge
keerd. En wat zal er terechtkomen
van ihet kapitaal, dat er in gestoken
werdl Hoe toch heeft DuLtschland
z/Ioh aanvankelijk den handel verze
kerd? 'Het deed dit eerlijk, door ken
nis, intelligentie, hard werken en
plooibaarheid. Slechts door die ei
genschappen kunnen wij dien 'handel
henvinnen en behouden.
Laat onze fabrikanten hot boek
van den heer Dawson lezen, en po-
gen eon denkbeeld' te krijgen, boa
üuitschland gedaan heeft. Dc te
genwoordige toestand geoft ons
daarvoor een gelegenheid. Wij hebben
©en bevoorrechte positie. Maar deze
diant t© worden versterkt en verde
digd, door geheel andere middelen
dan waardoor zij verkregen werd. In
tal- van publicaties, consulaire versla
gen. mededeetingen van reizende co-
rnité's, en vel® andere zijn die metho
den 'beschreven en uiteengezet; en
zonder twijfel hoeft dit gevolgen ge
had Maar dat gevolg zal eerst dui
delijk worden ais, wat wij noemen
mogen de ruwe feiten van den tegen-
woordigen toestand, gebruikt leunnen
warden voor het voortdurend voor
deel van- de Engelsch© industrie."
DE „VORWaRTS" VERBODEN.
De „Vorwartsf" (het hoofdorgaan
van den Duitsche sociaal-democratie)
zendt aan zijn abonnê's de mededee-
l'ing, dat do opperbevelhebber in de
Marken, generaal Von Kessel, de uit
gave van de „Vonvarta" tot nader
order hoeft verboden.
Wat de reden van dit verbod is
wordt niet medegedeeld. Enkele da
gen. geleden was de uitgave van hei
•blad voor drie dagen geschorst, om
dat bet mediedeelingen had gedaan
die de militaire overheid niet meen
de te mogen toelaten. Blijkbaar heeft
de redactie dien wenk niet voldoende
ter harte genomen.
DE NEUTRALITEIT VAN ITALIë.
Uit Berlijn wordt gemeld:
Een groot© vergadering van geor
ganiseerde Katholieken welke te Mi
laan is gehouden, nam een motie aan
waarin handhaving van d© Italiaan-
sch© neutraliteit geéisöht wordt, ©ven
wel wordt in de motie verzocht krach
tig d© Italioansoh© belangen in het
oog to houden.
SERVIëRS EN ALBANEEZEN.
Volgens berichten uit Monastir brak
in d© omstreken van Dibra een Alba-
nee&che opstand uit, waarbij de Ser
viërs werden verdreven.
DE GEÏNTERNEERDEN EN
GEWONDEN
in Frankrijk (dus allen Duitschere)
hebben 't heel goed zoo heeft de
amlvtsnadeur der Veneenigd© State-n
in Frankrijk na een onderzoek ver
klaard. K rich ten in d® Duit.-oh© pers
ov*r minder good© behandeling van
Duitsche .gewonden in Frankrijk zijn
oncegrond.
BRIEVEN VOOR DUITSCHLAND.
Uit Berlijn wordt aan de Tel. ge
seind
,,D© militate©- en marine-autoritei
ten staan het verzenden van brieven
in vreemd© telen maar neutrale lan
den toe. De verzending moet upon
plaats hebben. Ik herhaal, dat, rnen
van No'ertand naar DuHschland ge
sloten brieven., in hel Nedorlandech
geschreven, zonder bezwaar verzen
den kan".
VOOR DE NABESTAANDEN.
Van den 4den October af zullen voor
dien duur van den oorlog in Oosten-
rijk-Hongarije nieuwe postzegels von
5 en 10 Heller uitgegeven worden met
een opslag van 2 Heller.
De hierdoor verte regen meerdere
ontvangsten zullen worden best-eed
tot, ondersteuning van de weduwen
en weezen der in den ooriog gevalle-
nen.
WAAROM HIJ VERDRIETIG WASt
In een zaal in 't algemeen zieken
huis te Weenen wondt vandaar aan
•de „V.os3ische Zeitung" geschreven
trad dezer dagen de dokter binnen op
een oogenblik dat zich een bulderend
gelach deed hooren. Toen liet. groepje
lachers, dat om een Poofcchen boe
renjongen was geschaard, den dokter
zag, hielden zij zich in. De dokter
moest er het zijne van hebben
„Wal scheelt je? Hebben ze je wat
gedaan? vroeg hij den jongen, die m©t
tranen in de oogen midden in den
vrooÜjken kring stond.
Geen antwoord.
Eindelijk zegt een soldaat uit Be
neden-Oostenrijk „We hebben 'm
niks gediaan. We zeiden alleen dat ze
nu weer bezig zijn bij Lemberg en dat
'hij misschien nog twee maanden
hier moet blijven."
„Is dat alles?" vraagt ded okter.
„Nee," stamelt nu de jonge Pool.
„Ze hebben, gezegd vóór jij d'r weer
uit mag, schieten wij a'Ie Russen
weg
DE ARRESTATIE VAN BURGE
MEESTER MAX.
Naar aanleiding van de bijzonder
heden in ons vorig nummer over de
gevangenneming van burgemeester
Max van Brussel dient te worden op
gemerkt, dat voorbehoud ten aanzien
van deze bijzonderheden verstandig
is (vooral wat betreft de bedreiging
om bij opstand Brussel met den grond
gelijk t© maken) en dat pas dan een
volledig inzicht in d© quoe&tie zal zijn
verkregen, waarneer ook de Duitsche
lezing van hot gebeurd© zal zijn me
degedeeld; het spreekt van zelf, dat
wij niet zullen nalaten dó© zoodira ae
gepubliceerd wordt te vermeiden.
De burgemeester van Brussel,
da hoer Max, wordt door d© Duit
schers in arrest gehouden. Het colle
ge van schepenen deelde de bevol
king door aanplakking mede, dat
het tijdens de afwezigheid! van den
burgemeester de gemeentezaken af
doet en voor handhaving der orde zat
zorgen. De schepenen manen die be
volking nadrukkelijk aan, zich rus
tig te houden.
BULGARIJE WIL GOK MEE
SPREKEN'.
Blijken© ©en telegram uit Soda aan
de Kökusche Zeitung zegt .het offici
eus© blad „Narodni Prawa" in ©en
'hoofdartikel dat bij d© eindregelLng
van dezen wereldoorlog ook aan Bul
garije moet gedocht worden. Zijn
neutrali toitepol ifek hcelflt een ver
derstrekkend dool dan alleen d© inte
griteit van zijn tegenwoordig bezit te
waarborgen. „Wij moesten" zegt
hot artikel „eenmaal voorliereid
zijn bij hot begin van den huldigen
oorlog, driemaal voorbereid moeten
wuj zijn bij het eind©."
UIT ALBANIë.
De correspondent van de „Daily
Totagr'aph" verneemt uit betrouwba
re bron, dat te Durazeo een bijeen
komst von alle notabelen zal plaat*
hebben, teneinde een koning over het
land u'it te roepen. Men noemt daar
bij prins Muraneddin ais de ernstig
ste pretendent naar den troon
In een te Skootari gehouden ver
gadering van notabelen werd in een
motie het volgendie beslotenDe AI-
baneesche vlag te blijven voeren van
rood en zwart, zonder den adelaar,
dat het symbool was van den prins
Von Wied, tot een nieuwe koning /,a'
zijn gekozende gouverneur van
Skoetari zal brachten tot een over
eenkomst te geraken met de consuls;
overwogen zal worden orn alle geëm
ployeerden van het oude régime te
ontslaan, teneinde de administratie
te kunnen ïeorgariiscerenhet
Turksch zal 'de officiecte taal zijn
•doch de omgangstaal blijft het Alba-
neesch.
Van deze besluiten zijn dc consuls
in kennis gestold.
Naar de „Gorrïère della Sera" uit
Durazeo verneemt, heeft de Albanee-
scbe Senaat na levendige besprekin.
gen den Turkectven prins Burhan Ed-
din effendi, een zoon van den ont
troonden su1 ten Abdul I-Lamid, tot
koning van Albanië geproclameerd.
De prins is 30 jaar oud
In dagen van strijd.
Berlijn, 24 September 1914.
Men meldt ons
Het behoort tot de weinig vermake
lijke dingen in dezen tijd uit hel
buitenland te hooren hoe wij het hier
in Berlijn hebben. De bloedigste ver
zinsels zijn in omloop liet minste is
een hongersnood en revolutie. Neder
land is te dicht bij en dus te goed in
gelicht om dergelijke sprookjes te ge-
loo /cn.
Maar hós n stig, hóe ordelijk, hoe
haast zooals altijd 'net hier is, daar-
van is, zooals ik uit bezorgde aanvra
gen merkte, toch nog niet ieder in
ons vaderland overtuigd. En toch i s
het zoo. Onder het gouden herfstloof
dezer stralende dagen spelen kinde
ren in parken en op pleinen. Ze spe
len oorlogje zooals alle kinderen, ook
in Holland, het thans doen. De nu-
bootsingszneht. werd opgewekt door al
het soldatenvolk om hen heen. Ze spe
len vroolijk en onbezorgd, rlsof niet
ginds op verre slagvelden bun vaders
en broeders bij scharen een helden
dood stierven. Ze lijden ook geen hon
ger, want de groot© vereenigingen
voor schoolvoeding, die ook in vre
destijd aan behoeftige kinderen eten
verstrekken, hebben het aantal harer
eethuizen verdubbeld en geen kind,
dai ©i aankloppen komt, wordt afge
wezen. In plaats van 20, zooals vroe
ger, zijn thans 50 kinclerecthutaen in
gericht, waar dagelijks tnina 30,000
schoolkinderen gevoed worden, dio
bovendien porties meekrijgen voor de
zusjes en broertjes thuis, die nog
geen zes jaar oud zijn
Vercter zijn nog bijzondere bewaar
plaatsen voor den ganschen dag inge
richt voor de kleinsten, wier moeders
uit werken willen gaan. Berlijn kent
dus nog niet den tieurigen aanblik
van hongerige, om een aalmoes liede
lende kinderen, en vele families dra
gen hier, behalve door het steunen dei
genoemde vereenigingen, nog toe bij,
door zelf dagelijks een paar eetgragc
mondjes uit de buurt aan hun tafel
te noodigen
Over de volwassenen ligt een waas
van diepen ernst. Dat is wel het eeni
ge verschil rnet vroeger, en de Ber-
lijnscha bevolking is er voor ons, niei
Borlijners, bepaald sympathieker
door geworden, dat zij d© beruchte
„schnotderigke.it" thans afgelegd
heeft. Er is een zekere plechtigheid,
©en wijding over het openbare leven
gekomen, doch de levensvreugde is
daarom niet geheel gebannen, al
blijft 'zij binnen waardige grenzen.
De theaters voeren historische of an
dere stukken op, die met den geest des
tijds overeenstemmen, er worden
concerten gegeven door eerste artis
iten, ten bate van liefdadige doelein
den, en geleerden van naam houder
bezielende redevoeringen in overvolle
zalen. In de lux© cafe's van het Wes
ten, die- haast nog meer bezocht wor
den dan vroeger (en dat wil wat zeg
gen, want Berlijn is de café-stad bij
uitnemendheid), is het strijkje ver
vangen door een kleine kapel, die va-
derlandsehe wijzen ten gehoor*
brengt. Ook de humor is nog niet uit
gestorven
Wie nauwlettend toeziet,, ontdekt
nog meer bijzonderheden in het
aspect van stad ©n menschen. Talrijk
zijn de dragers van het IJzeren Kruis
uit het jaar 1870. dat nu tot, hernieuw
de eer lcwam, op straat en in do trom
vertegenwoordigd.
Aan do vrouwelijke tramconducteui
Ln vele bijwagens is het publiek al
gewend. Ook op d© wachtposten mol
geladen geweer, vrijwilligers uit de
burgerlijke bevolking, die bruggen en
'viaducten dag en nacht beschermen
tegen, hier toch wel tamelijk illusoire,
aanslagen, werpt men nauwelijks
meer een blik. En als onder zoo'n
brug trein na trein voorbij rolt en de
meuschen over d© leuningen hangen
om troepen-transporten toe te jube
len, di© uittrekken of doortrekken
van West naar Oost, of om stil-eerbio-
dig te kijken naar ambulance-treinen,
of met een mengsel van medelijden
©n satisfactie naar de gevangenen-
transporten, die in grooten getale
aankomen, dan laat de wachter dit
geschieden. Roode plakkaten ln alle
stadstreinen wijzen op het bommen-
gevaar en verzoeken het publiek om
medewerking door ook op te passen.
Zij dateeren uit den eersten tijd dei
ruobieLmaking.
Terwijl de ooriog op vsrre slagvel
den woedt, heelt bet Duitsch© voll
©en bewijs van groote financieel*
weermacht gegeven. De grootste oor-
logsleening der wereldgeschiedenis
word gesloten. Van het crediet van
vijf milliarden, dat de Rijksdag toe
stond, werd allereerst slechts een
milliard in schatkistwissels uitgege
ven. Meer had men voorloopig niei
noodig. De inschrijvingatijd duurd<
daarom slechts één week. Doch he'
resultaat was meer dan 1 milliard ii
schatkistwissels, meer dan 3 millian
in andere staatspapieren, zoodat. 41/!
milliard opgebracht zijn, een resul
taat, dat zelfs de grootste verwachtte
gen overtrof. Rekent men de oorlog*
