De Europeesche Oorlog.
DE BOOSDOENERS.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
VRIJDAG 2 OCTOBER 1914
Nog altijd geen beslissing In ïcord-Frankrijk. Db slag dnart nu rseds
ACHTTIEN dagen!
De aanval der DnitsGhers op Antwerpen. Da kanonnen bolderen onheil
spellend. - De Belgen spreken 't Dnltsche bericht tegeH dat twse
Antwerpscha forten vernield zonden zijn.
't Bombardement van Lier. Een granaat slaat in een militair ziekenhuis.
10 verpleegden werden gedood.
Van de andere oorlogsvelden. Op de Galielsehe slagvelden zouden ongeveer
100.000 Russen gesneuveld zijn.
4000 Guitsehers gevangen genomen?
Interessante beschrijvingen van gevechten. Uit 't dagboek van een Duitsch
kapitein.
Op Westelijk
Oorlogsveld
De gpooie strijd in Noord-
Frankrijk.
"t Is lieden de 61ste dag van den
oorlog en de achttiende d a g
van den groot en veldslag
in Noord-Frankrijk, den slag
aan de Aïsné.
Een beslissing is nog niet gevallen.
liet Fransche communiqué van
Donderdag luidt „De olgenteene
toestand is onveranderd. De Fran-
sehen hebben terrein gewonnen op
den linkervleugel ten noorden van de
Somme en op den rechtervleugel in
Zuid-Woevre."
Wat er iu Frankrijk gebeurt is nog
steeds niet te volgen. En het wordt
nog moeilijker zich een voorstelling te
maken door de schaarschhcid aan of
ficieel© berichten endoor onjuiste
particuliere pcrsliei ichtou. Vooral
door dc laatste wordt een juiste be
oordeeling heel moeilijk gemaakt.
Gevochten wordt er, en naar de
verlies'ij sten te oordeeleil, pootig ook.
Elke dag brengt nieuwe verliezen,
voor de beide partijen. De „Times"
schat, dat het aantal Duitschc gewon
den en dooden in Frankrijk reeds op
400.000- is gestegen.
Hoeveel de Engelschen en Fran
sehen verloren
Maar verandering in den toestand?
Het is altoos hetzelfde. Wat vooruit
gaan, en wat achteruit, aanvallen en
tegèó-aan vallen
Engclsche berichten stellen den toe
stand van de Duitsch© troepen als
"hopé'ooS vooi'. Zij zijn uitgemergeld,
vermoeid, óp. Do officieren hebben
het onmogelijke gevergd, en de man
schappen lijden nu daaronder.
En Duitsche berichten zoggen, dat
de aanvalslust der Franschen is ge
weken, dal zij slecht gevoed en slecht
gekleed zijn, dat hun moreel totaal
geschokt.
Wie zal zeggen wat er van waar i'
Het is natuurlijk onjuist uit d
loestand van gevang- nen een oordeel
1e vellen over de positie van een
heel leger: hel is mogelijk, waarschijn
lijk zelfs, dat enkele «ftleclingen veel
meer hebben geleden dan andere,
juist deze doodvermoeide, afgematte
afdeelingen, niet meer in staat zijnde
de oewegingen van de troepen, waar
toe zij behoorden, te volgen, in han
den vielen van den vijand.
Dat zal aan beide zijden wel
geval zijn, en het nare voorbarig,
daaruit een conclusie te trokken voor
den toestand van geheel een leger
macht. Het is trouwens onmogelijk, te
generaliseeren, Vaar over een ge-
vecütslinie van ruim 280. K.M. (dit
cijfer is door de „Tunes" gegeven) op
deeene plaats somtijds dagen achter
een hevig gevochten wordt, op andere
plaatsen dagen lang wordt gerust,
wijl er geen aanvallen worden ge
daan.
D© strijd om d© vesting
Antwerpen.
Veel belangstelling trekt thans weer
wat in Belgie gebeurt. De aanval der
Duitschers op de vesting Antwerpen.
De berichten daarover volgen hier
L'it Antwerpen word Woensdag
avond aan de „Telegraaf geseind
De. Duitschers hebben de stelling
'Antwerpen aangetast. Dinsdagnacht
hoorden we liet kanon duidelijk lot
midden in de stad. Bij tienduizenden
komen de bewoners van al de ge
meenten tusschen den eersten en den
tweeden forten ring naar hier ge
vlucht. Het krioelt bier van havclooze
inenschen. Het bombardement van
Lier werd Woensdagochtend herno
men. Do toren der oude Sint Gumma-
ruskerk, een der eigenaardigste van
Belgie, is gedeeltelijk weggeschoten.
In alte straten zijn huizen ingestort,
tien menschen zijn gedood, een twin
tigtal min of meer zwaar gewond. In
den nacht werd Duffel gebombar
deerd en Woensdag vielen ettelijke
granaten op Witlebroeck.
Het wordt bier de oorlog in al zijn
verschrikkingen, toch laat zich nog
altijd niets waarnemen, wat op een
paniek gelijkt. Ware 't niet van die
emdelooze karavanen vluchtelingen
liet stadsbeeld zou er nog niets bij
veranderd zijn. Weten, met stellig
heid iets weten, doet men niet, maar
toch voelt iedereen als bij instinct, dal
er groote dingen komende zijn. Men
rekent er vast op, dat waar dc nood
het hoogst is, de hulp is liet dichtst
nabij.
De Duitschers hebben Dinsdag heel
den dag de forten van Waelhem en
Sint Kathelijne-Waver beschoten,
doch er is nog geen kwestie van hun
geducht 42 c.M. geschut. Hun bom
men zijn er van 28 c.M., zooals de
Belgen er eveneens hebben. Of zij tijd
en gelegenheid zullen krijgen, om
hun monster-vuurmonden op te stel
len, valt nog altijd te bezien. Zeker is
in ieder geval, dat ze aan de door
hen aangetaste forten nog niet de ge
ringste schade hebben toegebracht.
Zooe-ven sprak i.k oen artillerist, 'die
twee uur geleden nog te Waelhem
u as.
Iivtusschen is het zeker, dat uit
België een leger oprukt, den linker
vleugel der verbondenen in Frankrijk
tegemoet, die den rechtervleugel van
de Duitschers moet omtrekken bij
Saint Quentin,
Do Duitsche generale staf Hoeft zelf
verklaard, dat een Engelscli legi
korps geland is to Boulogne, en nu
komt de verrassende tijding, dal een
Belgische staf zich gevestigd heeft tc
Doornik.
Gencraal-majoor Frans, bevelheb
ber der provincie Henegouwen, heeft
een proclamatie uitgevaardigd, lui
dende, dat al do bevelschriften van
liet Duitsch militair gouvernement te
beschouwen zijn als van nul en gec-
ner waarde. Deze tijding is te Ant
werpen niet een gemakkelijk te be
grijpen vreugde vernomen.
Te Gent zijn zeker 50.000 vluchte
lingen aangekomen, te Brugge 5000,
te Kortrijk 80O0 en te Ostcnde 2O00.
Achter en midden in de vijandelijke
linies in de provincies Brabant, Lim
burg en Henegouwen, zijn onderne
mende troepjes vrijwilligers er in ge
slaagd op 'n t'enlal verschillende
plaatsen spoorbanen, bruggen en via
ducten op te blazen.
Donderdag werd uit Antwerpen aan
liet „Alg. Handelsblad" geseind
„De aanval op de Antwerpsche for
ten duurt voort over een front van
circa 50 K.M. Den geheelen Woens
dagnacht konden de Antwerpenaars
van do verte uit onafgebroken kanon
gebulder hooren.
Do Belgen openden liet vuur van de
forten „Breendonok" en „Waolhcni"
Woensdagnacht te één uur.
De Duitschers hebben tevergeefs ge
poogd met zwaar geschut de forten
te beschadigendeze houden flink
stand. Bommen kwamen terecht in
het «orp Billebroeck, waar het ge
meentehuis en een maalderij vernield
werden. Tc Boom vielen drio inwo
ners, getroffen door shrapneJls.
Bijna allo zuidelijke forten zijn nu
i actie en richten groote verwoestin
gen aan in de Duftsche gelederen. Te
St. Kathelijne-Waver zou het aantal
der Duitsche dooden 8000 bedragen.
Een „Zeppelin" verscheen boven Broc-
chem en wierp drie bommen, zonder
eenige schade* aan te richten. Het fort
Broechom opende op liet luchtschip
een hardnekkig vuur, het koerste
toen naar Antwerpen, doch was ge
noodzaakt noordwaarts af ie trekken.
Dinsdag hebben de Duitschers het
geen nog overbleef van Deudermonde
gebombardeerd, zoodat deze stad
slechts een groote puinhoop is.
Alle omliggende dorpen van
erpen zijn oj> bevel van dc Belgi-
:!ie overheid deur de bewoners onl-
ruiind."
Officieel liet de Belgische regeèriag
tegenspreken dat twee Antwerpsche
forten reeds door de Duitschers ver
nield zouden zijn.
De Belgische legatie te 's-Gravcnh:
gc deelt het volgende ontvangen tele
gram van den minister van Buiten
lanuseho Zaken mede
„Antwerpen, 1 October,
6 uur 's avonds.
Do forten van het Zuiden en In t
Zuid-Oosten van Antwerpen zijn sinds
27 September met het zwaarste ge
schut, gebombardeerd, doch bieden;
krachtig weerstand. De aanval heeft
in hel bijzonder plaats tegen de for-?
ton van Waelhem, Wavrc-St. Kathe-
1 ijne en Lier. Op het Zuid-Westen is
de aanval van de Duitsche troepen
tegen Willebroek afgeslagen."
HET BOMBARDEMENT VAN
LIER.
Aangaande hot bombardement van
liet Belgische stadje Lier ontleenen
w« aan het „Handelsblad van Ant
werpen" liet volgende
Berichten uit Lier melden, dat dc
Duitschers liet bombardement begon
nen op signalen, gegeven uiteen vheg
tuig, een tweedekker, dien ieder
eerst voor een Belgisch tuig aanza;
Dat moet ongeveer om 7 uur j
vveost zijn.
De Duitschers schoten over het fort
henen, dat de stad behcerscht.
Bommen vielen nabij het kerkhof,
op het militaire gasthuis, dat naar
het schijnt gedeeltelijk in brand
vloog, en waaruit mep in allerhaast
de met getroffen gewonden verwij
derde.
Het militaire gasthuis is gelegen in
de Mcchclscheslroat, een straat rechts
van de Groote Markt. De eersto ka
nonskogel is er rond half negen ge
vallen, gevolgd bij tusschenpoozen
dooi- vier anderen.
Een dezer drong door het dak van
het gasthuis eu ontplofte op de eerste
verdieping, juist daar, waar gekwet
ste soldaten ter verpleging lagen. Vier
hunner, die reeds zooverre hersteld
waren, dat ze het gasthuis zouden
verlaten, werden op slag gedood. Ge
lijkvloers, waar zieke vrouwen Ier
verpleging lagen, werden twee oude
vrouwen door de scherven gedood.
VreeselijK zag het er in het gast
huis, en vooral op de eersto verdie
ping, uit.
De muren waren geheel doorkerfd
door dc stukken houwitsers. He bed
den waren uiteengeslagen of doorge
broken, terwijl groot© vlekken bloed
do sporen nalieten, waar de slachtof
fers gelegen hadden.
Drie andere bommen zijn op den
aardeweg, rondom het gasthuis ge
legen, gevallen en maakten er een
groote i kuil. Het getal slachtoffers
paalde zich tot zeven, die allen in
het gasthuis liggen.
In do St. Hubertusstraat werd ook
nog een huis getroffen en daarlnj be
paalde zich de geboete beschieting
lfet fort heeft meer'gekregen dan
■Ie stad, maar heeft zich duchtig we
ten te verdedigen, zoodanig zelfs, dat
de stukken geschut, die te Heyst-op-
dcn-Berg waren opgesteld, tegen den
middag plots zwegen.
Het fort van Lier en ook het fort
van Kesscl beantwoordden het vuur
mot veel kracht en brachten het reeds
vóór den middag tot zwijgen. Do ver
dediging werd daarenboven dapper
gesteund door de forten van Waelhem
en Sint Kathelijne-Waver,
Van 't Oostelijk
Ooriogstoonee!
OFFICIEELE nUSSISCIIE
MEDEDEELING.
De Russische legatio heeft dc vol
gende mededeelingon ontvangen over
de krijgsverrichtingen der Russische
legers
Op het Pruisische front strekten de
gevechten zich 28 September uit over
de linie tusschen Ossovetz-Druskeroki
en Sima. Een nieuwe poging van de
Duitschers, om de Njemen over to
trekken, is afgeslagen. Een heftig ge
vecht wordt geleverd om liet bezit
van den noordelijken zoom van dc
bosschen van Augustow.
In West-Galicië bij Dukla is de Oos-
tcnrijksche achterhoed© teruggedre
ven. Een troep, die over Frysztak af
trok, heeft in handen der Russen zijn
artillerie achtergelaten en een leger
trein van 400 voertuigen. In do streek
van Krosno hebben de Russen -XKJ
krijgsgevangenen gemaakt, van zes
verschillende legerkorpsen.
Volgens de Neue Zfiricher Zeitung
bevatten Londer-scho bladen ge'oo.-
waaniise berichten over de verliezen
der Russen, in. Ooet-Prui-en en. Ood-
Galicio. On de Galicische slagvelden
zouden ongeveer IOC.000 Russen ge
sneuveld zijn.
Op hei Zuidelijk
Oorlo0Stooneel.
Het Oo&tenxijkBch-Honganrscho ge
zantschap te 's-Gravctthag© deelt ma-
do; „Naar aanleiding van hel bericht
door het Petersburgsch agentschap
verspreid, dat Serviërs Scmlin zou
den hernomen hebben, zijn wij in
staat te verzekeren, dat de poging tot
©on f tan ka. an val in de richting van
Semlin door de Serviërs met troepen
van geringe getalsterkte ondernomen,
volkomen mislukt is, daar onze grens-
N-waking.-'(roepen z© dadelijk van
Hongaarseh grondgebied over de Sa
ve hebben teruggeworpen. Het Oos-
tenrijk-Hongaarsch offensief tegen
Servië wordt met goeden uilslag
voortgezet'
Uit he! verre Oosten
JAPANNERS EN DUITSCHERS
PEKING. De Japanners, die de her
haalde krachtige aanvallen der Duit
schers afsloegen, schijnen hun eer
ste plan voor een langzame belege
ring van Kiautsjau te hebben opge
geven.
Een botsing tusrehen China en Ja
pan is onwaarschijnlijk; de Chino--
sche regeering neemt tegenover silo
cjuaestios betreffende den oorlog, oen
zeer gematigde houding aan.
Uit Zuid>Afrika.
Officieel wordt uit Pretoria mede
gedeeld, dat afdeelingen Unictrocpen
twee Duiitselie posten hebben vermat,
een bij Prosplatz, ten Oosten van
Luderitzburcht, en een bij Anicliaib,
40 K.M. ten Noorden daarvan. Vijf
Duitschers zijn gevangen gemaakt,
van wie één doode'ijk gewond. Aan
Engelscho zijde geen verliezen.
Verspreid nieuws
van deoorlcgsveiden
EEN POPULAIRE DUITSCHE
GENERAAL.
Do Berlijnsche 'correspondent i
't Alg. Handelsblad schrijft:
„Do populairste generaal sedert
liet uitbreken van tien oorlog is
stellig generaal von Hindenburg. Eon
zes-tal weken geleden had eigenlijk
niemand van het groote lecken -pu
ik ooit iets van hem gehoord,
evenmin als van zijn collega von
Kluck, den chef van den Duitschen
wi.'Mvleugel in Noord-Frankrijk oio
hem in populairiteit bijna evenaart.
Von Hindenburg verliet eenigc ja
ren geleden den dienst, omdat naar
men vertelt, hij bij ten promotie ge
passeerd werd. Ilij, die bekend stond
tijdens zijn detacheering bij den gene-
r.i'ijn staf als een bekwaam strateeg,
scheen geen wit voetje te hebben bij
de hoogere en hoogste militaire auto
riteiten- En toen z jn bevordering tot
Goneral-Oberst uitbleef, verwi—clde
hij de uniformpet voor den hoogen
hoed, hetgeen Item geen groote op
offering was, omdat hij geplaagd
werd door een sleepende en pijnlijke,
kwaal.
Tijdens zijn detacheering bij den
staf maakte hij een speciale studio
van de verdediging van Oost-Pruisen
Legen een Russische invasie. En hij
heeft thans schitterend bewezen, dat
in theoretische plannen zich werke
lijk voor een toepassing in de prac-
tijd leenen.
Men z&i wat er van deze geruch
ten is, onttrekt zich natuurlijk aan
mijn controle dat er in den beginne
fouten gemaakt zijn door do leger
aanvoerders in Oost-Pruisen. Er zou
den generaals teruggeroepen zijn.
Toen werkelijk Russische legercorp
sen de Duitsche grenzen overschre
den hadden, voelde men zich hier
niet op zijn gemak. Niet dat er nu
dadelijk gevreesd werd voor een Ko
zakken-invasie in Berlijn, maar men
vond het toch onaangenaam, dat er
Teemde troepen op Duitschen bod mi
varen, vooral omdat de vestinggordel
in het oosten vrij ver van do grétia
ligt.
De berichten in buitenlandsche bla
den verspreid, dat de Russen Tilsit
needs bezet hadden, dat zij in hun
niet tegen te houden opmarsch Ko
ningsbergen gepasseerd waren, maak
ten de stemming niet. beter, al hechtte
men ook niet direct geloof aan derge
lijke Jobstijdingen, die niet bevestigd
werden door do korte meedeeelingen
van generaal von Stem. De groote
schrik kwam echter, eend, toen plot
seling uit Oost-Pruisen tienduizenden
en nog eens iienduizendon vluchtelin
gen een ondeikomen zochten in Ler-
lijn. Het moest er werkelijk niet pluis
zijn aan den Oostkant.
Eensklaps kwam het offcieele be
richt, dat het Duitsche leger voor
het grootste gedeelte bestaande niet
uit actieve troepen, doch uit reserve
en landweer onder generaal von
Hindenburg den Russischen troepen
duchtig klop gegeven had. Twee Rus
sische legers verslagen, troepen die
onder bevel stonden Van een zoo be
kend generaal als von Rennenkampf
was. Negentig duizend gevangenen.,
tienduizenden verdronken in de me
ren van Masuren.
Binnen een paar weken tij-cJs liet
Duitsche grondgebied gezuiverd van
Wel moet liet er gespannen hebben
in Oost-Pruisen, wel moeten er fou
ten gemaakt zijn.dat een gepasseerde
generaal van het ziekbed gehaald
moest werden om er het zaakj-; op to
knappen En de reactie kon met uit
blijven: von Hindenburg werd de af
god. Het regende onmiddellijk dich
terlijke ontboezemingen" op dezen
strateeg-, naar wien niet alleen dade
lijk straten genoemd werden, doch
dien men ook doctor honoris causa
maakten in alle faculteiten. En wan
neer men nu den naam van Hinden
burg uitspreekt, dan glundert hot g<
zicht van een Duïtselrer.
Men heeft thans liet onwrikbare
vertrouwen, cat zoo lang hij in het
Oosten de lakens uitdeelt, de Russin
met hun overmacht wel hun matten
kunnen oprollen. Inderdaad schijnen
de gevechten bij Tannenberg en Lyck
voor de Russen een dergelijk enorm
échec geweest te z/jn, dat zij geen
lust uieer gevoelen in die buurt, op
een terrein zoo gevaarlijk, den strijd
am Ga binden. De bezetting van do
Russische grensprovincie Suwaika,
die th-sns onder Duiisclt bestuur
staat, zet de kroon op het werk van
von Hindenburg".
SPIONNAGE.
Met een enkel woord is reeds mol
ding gemaakt, van het jongste
officieelc verslag uit het Britsche
hoofdkwartier omtrerit de operatiën
in Frankrijk. Het verslag is van 25
Sopten,her en constateert dat in de
afgeloopen vier dagen, waarover het
loopt er vrijwel een pauze, bötrekke-
lijkerwijfs dun gesproken, in den
Mijd laiige hel geheel© Britsche front
was. De mededeelingen omtrent 'ie
operatiën zijn dan ook vrij onbelang
rijk en behoeven geen nadere aan
vulling. Maar opmerkelijk is het, wat
in het rapport omtrent de spionnage
wordt medegedeeld.
Spionnoge zoo wordt sjezegd
:M. ©en Zoo voorname rot In de
Duitsche oorlogvoering, dat men
ïicrovor niet kan zwijgen. Do Dnil-
icher* hebben blijkbaar nooit het
woord van Frederik den Gronte ver
geten: ..Als maarschalk Sonbixe ten
oorloc gaat, wordt hij door homier-1
koks gevolgd. Als ik fe vcide trek
'I ik door honderd spionnen voor
afgegaan." Inderdaad was er tot on
ver twintig jaren celeden in het
lenient op den velddienst een ar
tikel. bepalend dat de bescherming te
relde, door voorposten e.d steeds zou
moei' n worden aangevuld door ren
stelsel van spronnage. Hoewel zulke
instructies niet langer openhaar wor
den gemaakt, passen -ie Duitschers ze
nog Meeds toe.
Afgosohecdcn van de meer uitge
breide regelingen in vredestijd voor
do Spiorcnage door betaalde agenten,
worden nog de volgende methoden ge
bruikt om voorlichting cn informatie
t/v verkrijgen:
I.ieden in burgcrkleeding signal,:-©,
n aan do Duitsche liniën van pun
ten die in handen van den vijand zijn
door middel van gekleurde lichten
des nachts en van rookwolkjes ui!
sc boorsteen en hij dag. Peeudo-arbei-
ders, arbeidende in de akkers tiis.
schen de beide legers, zijn belro.pt, hij
het verschaffen van informaties en
lieden in burgerkleedïng deden dienst
als scouts voor de oprukkende Duit
sche cavalerie Duitsche officieren en
Sola ton in hurgerkleeding of in
Frnnsclie of Britsche uniformen hie
ven in do plaatsen, diie door de Duit-
schei-} ontruimd werden, ten einde
hun do noodige inlicntingen te kun
nen blijven verschaffen. Een dergelijk
spion werd door onze korpsen gevon
don. verborgen in een kerktoren. Hij
werd ontdekt, wijl men opmerkte dat
de wijzers van de torenklok heen én
weer bewogen en toen bleek, dat hij
van deze v.ijzcrs gebruik maakte om
door een afgesproken signaaleode zijn
vrienden de noodige waarschuwingen
te geven. Indien die man niet ge
snapt was. had hij zeer zeker aan de
Duitsche artillerie de aankomst en
de plaats van hoofdkwartier en staf
gesignaleerd. Onverwacht en onver
klaarbaar zou dan de beschieting vac
het hoofdkwartier hebben plaats g©
had.
Ook vrouwelijke spionnen zijn ge
lapt en geheime agenten zijn geven-
den bij de ontlaadplaat-en der spoon
i-geii.
Het is voor spionnen al heel gemak
kelijk om zich te mengen onder do
troepen vluchtelingen die zich van en
r hun woonsteden begeven en het
is voor onze troepen, die nog Duitsch
noch Franscli kennen, moeilijk ze to
ontdekken. Wij hebben nu de volgen-
do voorzorgen genomen, waarvoor in
't Fmnsell waarschuwingen zijn aan
geplakt:
Auto's, rijwielen, behalve die wel
ke soldaten in uniform vervoeren,
mogen niet op do wegen rijden.
Tusschen 6 uur 's avonds en 6 uur
morgens mogeri de bewoners niet
hun woonplaatsen verlaten.
Na 8 uur 's avonds mogen dc in-
r-ni>i-9 hun huizen niet verlaten.
Niemand mag de Britsche linies
posseeren, zonder een door ecu
Britsch officier getc-eliende pas.
DE STRIJD RIJ T.ONGUVON.
Uit het reeds geciteerde dagboek
an een Duitschen kapitein, ont rj-mt
dc Telegraaf nog het volgend verhaal
van liet gevecht om Longuyon:
„..Zoo gaat het verder, afwissel -n 1
halt houden, liggen en weer venG r
mare hoeren. Ook wij heredenen kon-
den het op onze paarden niet meer
thouden. Wij zijn sir.ds lang afge
stegen en gaan to voet langs den stik
donkeren straatweg, de paarden aan
den tengel meevoerend. Wij komen
een bivak voorbij. Het zijn artilleris
ten. Gelukkige kerels! D« hebben het
goed! Wij mareheeren verder. Als wij
op een hoogte zijn aangekomen, zie.i
w ij een lichtzee in het dal voor ons,
als een illuminatie. Onze weg kron
kelt omlaag tot wij midden in den
dalkoni, in de stad zeif ziju. Het i'
Longuyon. Wij zijn waar wij wezen
moesten. Het is nu 2 uur 's nachts
En hier in dezen da-lkom moeten w i;
rust vinden?
„Do eerste compagnie krijgt de
eerste drie huizen rechts van de
straat als logies' Zoo luidt het ba
taljonsbevel. Maar in de praktijk was
het niet uitvoerbaar. Artilleristen
hadden al op alle huizen beslag ge
legd. Er was niet één plaats meen
vrij. De gebeele stad was volgepropt
met inilitainen van allo wapens. En
nergens iets tc krijgen. „Geweien in
rotten! ransels af. petten op. jassen
aantrekken! liggen" Maar wij bi even
liever op straat. Een bivak boven oj
do hoogten dat leek ons betet^toe
Waarom hier beneden, platgedruk
tusschen de huizen?
Ons komt die ontzaglijke opeen
FEUILLETON
(Naar het Engelse li).
25)
Uw weifeling, Philip, is zeer
zonderling, ik begrijp er niets van.
Ik mag toch niet veronderstellen, Phi
lip, dat gij reeds gehuwd zijp.' Er lag
een sombere kalmte over het gelaat
van den ouden man, terwijl hij deze-
vraag deed, zoo onheilspellend door
den nadruik, die er in werd gelegd.
Onder de eöhaduw van zijn zware,
'donkere wenkbrauwen glinsterde en
flikkerde een helder licht in dc groote
pupillen, evenals voor het uitbarsten
van een onweer dc bliksemschichten
flikkeren tegen de wolken. Ook zijn
stem klonk gedwongen en stroef.
Tengevolge van de richting van het
gelaat zijns vaders kon Philip zijn
trekken niet zien, maar hij hoonfc de
stem en was van oordeel, dat die
kwaad voorspelde. Hij had slechts een
seconde om te beslissen tusschen de
bekentenis en den lengen, die hem
reeds o-p de tong lag. Een innerlijke
overtuig'ing zei .hem, dat zijn vader
het niet lang meer rou mafken, cn
was het nu wel noodzakelijk om zijn
toorn op tc wekken, terwijl hij de ge
schiedenis zoo gemakkelijk tot het
einde toe voor hem verborgen zou
kunnen houden? De toon van zijn
stem ja. hij vergiste zich in dien
toen bedroog -hem. Het was, meen
de hij-, niet mogelijk, dat zijn vader
'iets kon weten Had hij een weinig
meer ervaring bezeten, dan zou hij
andere -hebben geoordeeld
Getrouwd, neen z'oker niet; hoe
komt gij aan dat denkbeeld? En hij
lachte luid.
Nu kwam hij tot liet besef, dat zijn
vader was opgestaan en op hem toe
trad. Het volgend© oogenblïk word
een ijzeren handi op zijn schouder ge
legd, de vreeselijke oogen staarden
hem aan, en schenen hem te door
dringen, en een stem, di© hij niet her
kend zou hebben, beet hom in het oor
Vervloekte leugenaar, groote be
drieger, uw vrouw is op <iit oogen-
■blik hier in huis.
Philir sprong op met een uitroep
van woede, en uitte luide een ver-
wensohing tegen UPi'da
Neen, vervolgde zijh vader, en
bleef nog steedis voor hom staan,
torwijJ tengevolge van zijn opgewon
denheid zijn rechte gestalte zich heen
en weer bewoog; vervloek haar niet,
zij is evena's uw ander o-nm slacht
offer, een eerlijke vrouw; op uzelf
ruef de vervloeking, afschuwelijke
bedrieger, die geen greintje eergevoel
bezit, die schande en oneer over uw
naam hebt gebracht; op u zal ze rusten
Luiister: gij hebt mij voorgelogen; gij
hebt uw vrouw voorgelogen, drievou
dig hebt gij het arme meisje voorge
logen en bedrogen; maar als gij het
niet zult Uitspreken, hoor dan nu dc
waarheid, en vergeet niet., dat gij te
doen hebt met iemand, dio mccdod-
geri'oos is. die door dwazen, welke
rechtvaardigheid niet van onderdruk
king kunnen onderscheiden, „duivel"
wordt genoemd. Ik, Devil" Caresfoot
zeg u, dat ik u van alles zal onterven,
wat mij bij de wet mogelijk is.
Hij zweeg nu om op adem t© ko
men en stond een oogenb'ik 'in den
rollen gloed van het helder brandend
vuur, met zijn eeue hand boven het
hoofd geheven als wilde hij slaan, ter
wij! hij met zijn fonkelende oogen en
verwrongen trokken, zulk een vreese-
lijk beeld van woed© vertoonde, dat
zijn zoon onwillekeurig voor hoiu te
rugdeinsde.
Woc-de wekt echter woede ap, zooals
liefde 'iefde opwekt, en een seconde
later voelde Philip ook al de booze
furiën 'in zijn binnenste losbreken.
Ilij klemde zijn tanden op elkaar, en
bleef onwrikbaar slaan.
Doe wat gij wüt, zei bijik haat
u ik wenschte, dat gij dood waartt
Nauwelijks waren de-zo vreeselijke
woorden over zijn lippen gekomen,
of een vreeselijke verandering ver
toonde zich op het gelaat van den
ouden manhet scheen te verstij
ven, en terwijl hij zijn eene hand op
zijn hart legde, wankelde hij en viel
achterover m zijn stoel, met geba
ren en do hand wijzende naar een
klein kastje in den hoek van het ver
trek. Zijn zoon begreep, wat er was
gebeurd; zijn vader had weer eeu
van die hartaandoeningen, waaraan
hij lijdende was, en beduidde hem om
de medicijnen te brengen, die hij hem
vroeger reeds had gewezen, en welke
alben in deze omstandigheden hem
konden helpen. Gedreven door een
gewoon gevoel van menschelijfcbcid,
vergat Philip voor dat oogenbhk hun
twist, en ging het middel in allerijl
zoeken. Onder deze kast stond een
tafeltje en op dit tafeltje lag het do
cument, dai zijn vader dien namid
dag voor de komst van Bellamy had
gelezen. Het was zijn testament, en
zooals gewoonlijk met dergelijke pa
pieren het geval is, stond de datum
er buitenop geschreven. Dit alles zag
Phillip met een enkelen oogopslag,
en ook zag hij, dat. het testament van
ecnige jaren vroeger was gedateerd,
en ongetwijfeld stond hij daarin als
erfgenaam geroeid. Dit was dus het
zelfde testament, dat zijin vader hem
vóór eeltige maanden had willen la
ten zien,
De gedachte doorechoot zijn brein,
dat zijn vader het te voorschijn had
gezocht om het te verbranden, en de
ze godaohte werd gevolgd door een
andc-re, düe voor een oogenb'ik zijn
hart deed verstijven.
Als hij i>u sterft dan kan hij het
niet vernietigen Als hem het genees
middel niet wordt ingegeven, dan
moet hij sterven.
Gedachten komen en gaan snel in
tijden van nood. Philip was een man
met een vastberaden gemoed a's het
ziin eigen belang gold. en zijn ver
stand was verbKnd door woede en
angst. Het duurde niet lang of hij
had zijn plan gevormd. Hij nam liet
fleschje uit de kast, schonk den in
houd uit in een van de wijnglazen,
die op tafel stonden, en trad daarmee
op ziin vader toe, en sprak hem aan.
Hij wist, aat deze aanvallen, hoewel
zij veel pijn veroorzaakten, niet van
dien aard waren om den lijder van
zijn bewustzijn te berooven. De oude
man kon tiem best verstaan, al ver
keerde 'hij in een doodstrijd
Luister, zeid© hij langzaam cn
duidelijk. Zooeven hebt gij gezegd,
dat gij mij zoudt onterven Dit ge
neesmiddel zal uw leven redden, eri
a's ik het laat vallen, zult gij sterven,
en er is niets meer in huis. Zweer
dat gij uw bedreiging niet
uitvoer zult brengen, en ik zal het
u geven. Hef uw hand op, ten teelten,
dtat gij den eed aflegt.
Een stilte volgde, slechts afgebro-
nen door <le zware ademhaling va»
den stervende
Als gij niet zweert, dan giet i!
het voor uw oogen uit.
Weer volgde een doodsche stiltedi
oud© heer deed nu echtc-r een poginf
li op te staan en te bellen.
Zijn zoon wierp hem ruw terug.
Voor de laatst© maal. zeide hij ii
een schor gefluister, wilt gij zweren:
De kentcekenen san een hevige»
strijd vertoonden zich op het gelau
van zijn vader, dat nu bijna zwar
was tengevolge van de hevige pijnen
en over de gezwo'lcn lippen, die n e
schenen te bewegen, kwam slecht
één woord, dat bestemd was voor u
tijd in de ooren van zijn zoon te weei
klinken „Moordenaar!"
Het was zijn laatste. Hij zonk act
te rover, slaakte een laatslen zucht o
stierfop dat zelfde oogenblïk flil
kerde dc vlam in het. wegsmeu'end
vuur voor het laatst op. en ploiselu»
werd dc kamer in een bijna volsiagu
duister gehuld. Philip stond ei
oogenblïk verbijsterd over zijn eigo
werk, en keek neer op het wifcbleoli
gcluut van zijn dooden vader. Dood)
angst greep hem aan bij het bes»
van wat hij gedaan had, en in di
vreeselijke seconde toen hij den to»
stand doorzag had hij zijn eigen h
ven willen geven om het gebeurd
ongedaan te maken.
(Wordt vervolgd.l
