grondgebied on: on afl i a n ke 1Jj k lie Id
I-Iet feit, dat de vijand inet gewold zijn
hoofdstad en een gedeelte van zijn
territoir bezet houdt, is ten deze van
geen juridische beteekenls. Hierdoor
wordt geenerlei inbreuk gemaakt op
de souvereiniteit, de plaats van België
Sn de internationale gemeenschup is
onveranderd.
Daarom behoort de positie van de
Belgische regeering in het land, dat
haar gastvrijheid verleent, zooveel
mogelijk die to evenaren, welke zij be
zit in het eigen land. Het gedeelte van
het Fransche grondgebied, dat toege
wezen is aan dc Belgische regeering
als domicilie, dc woningen tot haar
beschikking gesteld, behooren be
schouwd te worden als exterritoriaal
gebied in de ruimste beteekenis.
Waar het op aankomt, is, dat dit
atuk van Frankrijk geldt als Belgisch
territoir.
DE KONINGIN VAN BELGIö.
Een bijzondere correspondent van
de „Journal" deelt over he; moedig
gedrag van Koningin Elisabeth te
Ostende het volgende mede
Eerst toen de laatste gewonde sol
daat naar een veilige plaats was
overgebracht, stemde Koningin Elisa
beth er in toe, aan boord vaar haar
jacht te gaan. „Zij heeft zich" al
dus de correspondent „meer dan
heldhaftig gedragen en haar edeJe
toewijding gedurende de twee laaf de
dagen van het beleg zullen nimmer
door het Belgische volk worden ver
geten".
DE KUNSTSCHATTEN VAN
BRUGGE.
Uit Duitsche bron wordt gemeld.
Daar Brugge, evenals Gent, zonder
strijd door de Duitschers is ingeno
men, is aan de gebouwen en kunst
verzamelingen daar ter etede geen
schade toegebracht,
Uit de kerken en musea waren alle
schilderijen en etulflken van den eer
sten rang reeds in September, toen
men vreesde voor een bombarde
ment. iu veiligheid gebracht-. Uit de
Lievevrouwekerk is ook de Madonna
van Michel Angelo verwijderd, ter
wijl de grafcrecueu van Karei den
Stoute en van zijn dochter in de kerk
waren achtergelaten.
De in veiligheid gebraohte kunst
schatten bevinden zich in dc stad on
niet in Engeland.
Ui: Zc-id-Atriks.
De „Daily Telegraph" verneemt uit
Pretoria
De correspondentie fcussohen gene
raal Hertzog en But,hu, wua'rin de eer
ste den tekst meedeelde van. een. door
hem ontvangen verzoek, om pogingen
in het werk te stellen, die zouden
kunnen leiden om hot conflict-Mariu
zonder bloedvergieten, te beëindigen
is openbaar gemaakt
Hertzog bood den premier zijn dien
sten aan, om hierin do behulpzame
hand te bieden. Generaal Botha ant
woordde: „Niemand betreurt de ver-
rudei lijke doden van de verraders
moer dan ik, vooral omdat een aantal
onervaren mannen op deze wijrae
schandelijk misieid zijn. Mot den oy-
roorigen leider zijn geen onderhande
lingen gevoerd. De opstand kan alleen
door geweld onderdrukt worden. Ik
sympathiseer met zijn ouders cu veel
zal van hun invloed afhangen,"
In een later telegram aan Hertzog
zegt Botha: „Do algemoene opinio is,
dat de onmiddellijke afkeuring van
Maritz' actio door u en anderen eï
veel zal toe bijdragen, om het doel te
bereiken, waarnaar u streeft Wat
stel. gij verder voor?
Uit Johannesburg wordt aan het
zelfde blad gemeld:
Generaal Botha zal de volgende
weck Pretoria verlaten om zich aan
het hoofd van de troepen, te stellen,
die tegen den vijand zullen oprukken.
Do recruteering gaat geregeld door
en sinds het verraad van Maritz is
do lust der jongelui om dienst te ne
men nog groover geworden.
Volgens een telegram uit Kaapstad
heeft kolonel Maritz vijf officieren en
50 manschappen, allen van Holland
se liv afkomst, die weigerden de Unie
ontrouw te worden, aan de Duitschers
als gevangenen overgegeven.
AslerBe;.
DE BESCHIETING VAN DE KATHE
DRAAL VAN REIMS.
Het Duitsche consulaat-generaal al
hier zendt de volgende mededeel in g
„Er zijn thans nadere berichten
ontvangen betreffende dc omstandig
heden, "die geleid hebben tot beschie
ting van de kathedraal van Reims.
U:t deze berichten blijkt ten duide
lijkste. dat de Franscnen zelf het eer
waardige gebouw aan het gevaar, be
schoten te worden, hebben overgele-
vci 1
Een sterke Fruoscho arfilieriegroep
wus zoo opgesteld, dat de op korten
afstand achter haar staande kathe
draal zich preoics in de Duitsche
schontslijn bevond en door elk te hoog
gaan-I projectiel geruakt kon wor
den.
Blijkbaar wildo men de Duitschers
daardoor nopen tueschen twee zeer
onmngenam© mogelijkheden te kie
zen <-f ten einde de kathedraal te
sparen, af te zien van de beschieting
'dor in haar nabijheid staande batte
rijen, waardoor deze dan echter, zon-
ler ucnig gevaar te loopen, aan de
Duitschers groot nadeel konden toe-
irengen, óf, zij het dan ook ongaarne,
iet vuur der Fransche batterijen tc
t ©antwoorden, hetgeen dan den Fran-
action gelegenheid zou geven, hen als
barbaren voor te stellen.
Dat nog voor een andere kerk een
artilleriegroep was opgesteld, bewijst
dat or van een loeviil geen sprake
kan zijn. En wanneer men dan nog
weet, dat het noordelijk gedeelte van
de kathedraal misbruikt werd aks
waarnemingsstation, dan moet men
zeggen, dal de bekende verwijten to
gen het Duitsche legercommando van
evenveel naïviteit als boosaardigheid
blijk geven.
Do Duitsche aviateurs hebben bo
vendien geconstateerd, dat het plein
vóór de kathedraal gediend heeft als
verzamelplaats van Pranscfid ïroepen
en munitiecolonnes. Door deze om
standigheid reeds zou de beschieting
door de Duitschers gerechtvaart'
zijn. Dat de als kogelvanger gebr
te kathedraal, niettegenstaande al de
genoemde feiten, bewaard is gebleven
voor totale verwoesting, is niet alleen
een bewijs van de trefzekerheid van
onze artillerie, maar tevens een eervol
getuigenis, dat de Duitsche bescha
ving ook in den oorlog blijkt en met
evenveel eerlijkheid als succes een
cultuur tracht to sparen, die in
Frankrijk helaas nog alleen be
lichaamd-schijnt te zijn in lovonloozo
getuigen uit den voortijd,
DU1TSCHI.AND EN JAPAN.
Naar uit Berlijn gemeld wordt ver
klaarde de Japansol ie regeering aan
den Amerikaansdhen gezant, dat de
in Japan vertoevende Duitschers de
Japansch© besclterming zouden genie
ten, wanneer Duitschland de Japan-
sche studenten vrijliet; 21 Duitsche
leeraren, die aan Japanscho regee-
rings9CtioIen werkzaam waren, zijn
vrijgelaten en naar hun vaderland
vertrokken.
UIT DUITSCHLAND.
Voor een groot aanitol toehoorders
hield te Potsdam prof. Adolf von Har-
node een voordracht over hot onder
werp: „Wat wij reeds gewonnen heb
ben en wat wij nog moeten winnen."
Behalve do gevolgen naar buiten,
prees prof. Harnack in zijn voor
dracht de innerlijke winst door den
oorlog behaald: de drie woorden die
aJs li ei groote doel van het politieke
«i sociale leven den volkeren van
YVesWSui'opa voor oogea zweefden:
vrijheid, gelijiklieid en broederschap,
hebben de Duitschers zich. geheel
eigen, gemaakt. De Duitsche vrijheid
spreekt vanzelf; ieder hooft al het
slaafsche afgeworpen, niemand wil
meer knecht in builen- of binnenland
zijn. De ooi-log deed alle onderscheid
ophouden., logde allen één plicht op;
voor liet vaderland het beste te ge
ven. De oorlog maakte alle Duit
schers tot broeders. In deze ernstige
ure is ook in het Duitsche voi.c de
vroomheid en liet vertrouwen in God
teruggekeerd.
Bij den PruLsischen Landdag zal in
de eerste zitting op 22 October een
wetsontwerp worden ingediend, waar
bij de minister van financiën gemach
tigd wordt tot uitgifte van sehutkist-
bilijel'ten. tot een bedrag van
1.500.000.000 mark. 100.000,000 mark is
bestemd ter herstelling van de schade
in Oost-Pruisen veroorzaakt door den
inval der Russen In 't begin van den
oorlog,
ROEMENIë BLIJFT NEUTRAAL.
Volgens de ..Rjets" heeft wijlen
koning Carol kort voor zijn dood zijn
opvolger aanbevolen de neutraliteit
te handhaven. Zijn laatste woorden
waren: „Spaar liet vaderland. Ver
giet geen bloed."
Koning Ferdinand zou den minis
ter-president hebben verklaard, dat
hij vaa den raad van zijn voorganger
niet zou aiw ijlken.
DUITSCHE LUCHTSCHEPEN BO
VEN ENGELAND?
De vrees, dat Duitsche luchtschepen
ziulLèn. pogen, over het Kanaal naar
Engeland to vliegen, geeft aanleiding
tot varsohiltende beschouwingen in
Engelsch© bladen, over dc wijze
waarop de meest gewone typen van
Duitsche luchtkruiseirs to herkennen
zijn, en over voorzorgsmaatregelen
tegen het uitwerpen van bommen.
Het denkbeeld om netten te span
nen boven openbare gebouwen, in
Whitehall bijv., wordt door de Times
niet het beste geacht. Dit 'blad geeft
daarentegen den raad de bovenste
verdiepingen van liuizen te ontruimen
en er zandzakken in te brengen, als-
het leggen van een dikke laag
zandzakken op de platte daken.
De militaire autoriteiten hebben op
verschillende punten kanonnen op
gesteld, en voorts een plan opgemaakt
voor een aanval op luchtkruisers
door aeroplanes.
Maar het bïad zogt verder: Zoo
lang er een krachtig© westenwind
waait en de lucht helder is, bestaat
er weinig gov aar voor een invasie
met luchtschepen. En als er mistig®
dagen aanbreken, is het ni-ct mogelijk
bepaald© gebouwen te treffen, daar
deze dan -niet kunnen worden gezien.
VERSTERKINGEN VAN 'T ENGEL-
SCHE LEGER.
Nog steeds voert Engeland nieuwe
strijdmachten in Frankrijk aan. Bin
nen enkele dagen zullen 200.000 En-
geisehen in Frankrijk staan.
Ook moeten nieuwe tfransporten
Engeisch- en Fransch-Indische troe
pen in aantocht zijn.
Stadsnieuws
HAAllLEM IN TIJDEN VAN OORLOG
De hulp, die dezer dagen door iedér
wordt verleend, dwingt eerbied en
bewondering af, zelfs al beschouwen
haar als een dor meest gewone
plichten van naastenliefde. Wij Haar
lemmers, kuituren uit don aard der
zaak alleen het liefdewerk beoordee-
ien, dat wordt vorncht binuen onze
stad en in de onmiddelijk aangren
zende gemocJtten. Er zijoi te veel fac
toren, die ons bele, ten meer dun op
pervlakkig kennis te nemen, van het
geen elders in ons vaderland op lit
gebied wordt verricht
Do buitengewone hulpvaardigheid
der Haarlemmers, ook voor vreem
delingen, heeft ons de vraag doen
stellen, of zij moet worden beschouwd
nis iets nieuws, als een gevolg der
gemoderniseerde samenleving, dan
wel of zij ia een oude karaktertrek,
een aangeboren eigenschap onzer
suidgenooton. De geschiedenis na
gaande, kwamen wij tot de overtui
ging, dat deze hulp- en steun verlee
ning geheel ligt in de historische
w'ikkelfngsl Ijtn, Van het karakter én do
zeden der Haarlemmers.
Wij meen en wei eenige belangstel
ling te zullen ondervinden, zoo wij
genoemde conclusie eens nader docu-
mervteeren. Wij willen daartoe niet te
ruggaan tot lang ven-logen eeuwen,
een „paar losse grepen" uit de ge
schiedenis der laatste honderd jaren
zijn daalrtoe wel voldoende.
Als dn Januari 1795 een 1.5C0 Fran»
schen onze stad binnentrokken en
worden ingekwartierd bij de bewo
ners, dan ontvangt de burgerij zo mot
sympathie. Het Is wel waar-, velen
beschouwen zo als herstellers der vrij
heid, maalt' lang niet allen on do lTun-
sclien waren allesbehalve goed ge
kleed en doorvoed, terwijl onze stad
ruim 20.000 inwoners telde, orn maar
niet te spreken van den toenniallgen
slechten economisch en toestand. En
toen de stedelijke regeering een op
roep deed voor bedden en onder goed,
ten einde zooveel mogelijk inkwartie
ring te ontgaan, werd doair in een om
mezien het volgende bijeen gebracht:
176 bedden, 159 peluwen, 403 lakens, 10
sloepen, 375 kussens, 394 dekens, 431
kussensloopen, 10 matrassen, 1809
hemden en linnen voor 52 stuks, be
nevens f 1360 aan gelid.
Volgen wij den Franschen tijd, dan
zien wij Haarlem voortdurend verar
men, zoo zelfs dat wij ons daa'r geen
voorstelling van kunnen maken. En
toch wordt er maar opgebracht Bui
tengewone collecten voor noodlijden
den" door watersnood, brengen lielang-
i-ijkd sommen op; doortrekkende hon
gerige troepen worden gevoed, armen
helpt men, kortom men geeft boven
zijn krachten, en nog wel bUjgemoed
en van ganseher harte. Geen gemor,
zoolang het geven vrijwillig is, zoo
lang de opbrengsten dienen zullen tot
leniging van den nood en het lijdon
van anderen. Innerlijke ontevreden
heid echter, waar dwang financieel©
YeTplidhting©n. oplegt.
Wij springen eenige jaren over.
Hot jaar 1815 hoeft zijn intrede ge
daan en de velden van Waterloo zijn
de getuigen van de vroeselijke oorlog-
verschrikkingen. Dadelijk wordt weer
een beroep gedaan op den mildda
digheidszin der Haarlemmers, niette
genstaande zij nog lange niet den ver
armden toestand uit den Franschen
tijd te bovo nzijn. En do resultaten?
Aan jaarlijksche bijdragen voor de
slachtoffers wordt - f 800 bijeenge
bracht, verder oen som van f 1532 en
nog f 1195 van do schutterij. Pluksel
©n andere voorworpen tot verzach
ting van hot lijdon worden bij mas
sa's opgehouden, concerten worden
gegeven ten voordeele der slachtof
fers, in één woord men geeft en werkt
in het belang dor door den oorlog ge
troffenen.
Wij leven in de dertiger jaren. We
der is Delgift hot -terrein van den cor-
lcgsstrijd. Vele Haarlemmers zijn
uitgetrokken en onze stad ondervindt
eveneens den terugslag. Toch wordt
er weer gegeven en gedaan wat maa'r
mogelijk is. 40 buksen geeft men voor
de vrijwilligers, twee Ilaariemsche
dienstboden bieden f 10 voor hear aan,
dagelijks worden lange lijsten gepu
bliceerd van geschenkc-n, voorname
lijk bestaande uit handschoenen, on
dergoed, slaapmutsen, sokken, pluk
sel, aanzienlijke gitten in geld, enz.
Ieder, Tijk of arm, hooggeplaatst of
niet helpt mede.
Ook een steuncomité voor de achter
gebleven vrouwen en kinderen is er.
r de betrekkingen der uilgetrok-
keuen wordt goed gezorgd, evenals
nu niet door armenzorg. De com
missie, belast met de inzameling en
uitdeeling, kan iedere week over f 400
beschikken en verzorgt ruim 100 huis
gezinnen.
En zoo gaat bet door. Een concert
-oor dit doel brengt bijna f 800 op,
men vraagt en geeft en men goeft
zonder vragen.
En wil men weten hoe daarginds
door ons de vijand werd behandeld?
Luister slechts. Toen in een Belgisch
dorp de vrijwillige Jagers met moed
dapperheid streden, 1 krijgsmak
ker door het vijandelijk lood moesten
verliezen en 3 gekwetsten om zich
heen zagnn vallen, toen ontstond ër
brand in bit plaatsje. En liet waren
onze mannen, die dadelijk den brand
hielpen blusscben in dit vijandig
dorp, waarin zij op leven en dood had
den gestreden, onze mannen, die
daar onder elkaar f 200 bijeenbrach
ten voor hun natuurgenooten, die
doo'r politieke omstandigheden hun
vijanden waren. Aan den Priester van
het dorp werd het bedrag ter hand
gesteld.
Wij hebben sleclns een paar losse
grepen gedaan, doch wij meent-n niet
to veel te zeggen, als wij rnededeeien
overtuigd te zijn, dat Haarlem, gezien
de geschiedenis en het heden, zal
blijven steunen, zoolang daar geleden
wordt door een oorlog.
Hinderwet.
B. en W. van Haarlem deelen mee,
dat op alle werkdagen, van des voor-
middags 9 tot des namiddags 2 uur,
lot 3 November e.k./s voormiddags te
11 3,4 uur, ter gemeente-secretarie ;7e
Afdeeling) tor inzage is nedergelogd
het ingekomen verzoekschrift met de
bijlagen van de Coöperatieve Haar-
lemscho Centrale Melkinrichting, om
vergunning lot uitbreiding van haar
inrichting tot het "bereiden van melk
producten, gevestigd in het perceel
aan do Pieter Kiesstraat no. 79, kod.
Sectie A No. 3581, door het daarin bij
plaatsen van een electromotor van
1/2 P.K. tot het aandrijven van werk
tuigen en door het verplaatsen van
werktuigen en dat op 3 November
e.k., cn wel bes voormiddags to 11 3/4
uur, op het Raadhuis der gemeente
do gelegenheid zal worden gegeven,
bezwaren togen het uitbreiden der in
richting in te brengen.
Binnenland
Nederland en de Corlog
DE BELGISCHE VLUCHTELINGEN
IN NEDERLAND.
PROF. FRANS VAN CAUWELAERT.
De bekende volksvertegenwoordi
ger van Antwerpen Frans van Cau
welaert was vóór het bombardement
van do stad door de Belgische regee
ring afgevaardigd mar Nederland,
om bij do plaatsing van do vluchte
lingen regelend op to treden. Dins
dagmorgen, aldus meldt be „N. R.
Ct." is dc hoer Van Cauwelaert met
een aanbeveling van onzen mini-ster
van binnenl-si-dische zaken naar Zee-
Land vertrokken op een rondreis, om
zich te vergewissen van de baar heer-
schend» toestanden onder de uitge
wekenen en om lien toe te spreken ter
opwekking om terug te koeren.
Maandag hield hij toespraken tot
zijn land genoot en in het Circus te
Seheveiyingen eat in. het Hotel Victo
ria in den Haag. Na afloop van deze
laatste vergadering van aanzienlijke
Belgen werd hel volgende adres, on-
derttockend door graaf de Baillet La-
tour, senator en oud-gouvorneur van
de provincie Antwerpen, do Kamer
leden Duysters en Van Cauwelaert,
beiden van Antwerpen, veie advoca
ten, notarissen enz., verzonden:
„Aan Ilare Majesteit Wilhelmina,
Koningin der Nederlanden.
Mevrouw. Met al den verschuldig
de eerbied hidden ondergeteekenden
Uw© Majesteit de hulde te willen
aanvaarden voor hunne onbegrensde
erkentelijkheid voor de liefderijke
ontvangst en verpleging, welke hon
derdduizenden van "hunne landgenoo-
len in deze voor ons volk rampspoe
dige dagen in Uw gastvrij laad heb
ben gevonden
Geen Loop van jaren zal uit ds ver
beelding van one© bevolking de her
innering weg kunnen vagen aan do
heideweek van Antworpcn's beschie
ting on val, maar duidelijker nog zal
do heugenis bl ven aan tie nooit vol
prezen edetmeedisheudmet welke
naar Uw allerhoogste woord en voor
beeld, Uwe regeering, Uw leger, alle
organen van openbaar bestuur, ge
heel het volk, zonder eeuig onder
scheid van stand noch gezindheid, de
on telbaren zijn. ter hulp© gesneld,
welke tot verbijstering to© door -de
lianb dor verschrikking geslagen,
over nil© wegen binnen Uw veilig
rijk zijn gevlucht. Onafzienbaar was
de nood van dnze scharen, maar on
uitputtelijk tevens do schatten van
menschllovendiiieid, welke Nederland
bereid hield. En niet alleen, hebben
tienduizenden Belgen, in don vollen
zin <les woords, het behoud van het
loven aait het liefdadig Nederland te
dunken, maar tienduizenden ook de
heropleving van hun geloof iu het le
ven en de ruenschelijklicid.
Het zal een hartversterkende lezing
7.ijn, wanneer in al zijn bijzondorha
don het verhaal van dit éénig Lef de-
werk zal worden geschreven. Hot zal
een heerlijke bladzijde blijven in de
7/>o roemrijke gesciiied-enis van Uw
Koninklijk Huis. Want to midden van
de vele zorgen, welke Uwe Majesteit
voor het welzijn van het eigen volk
omringen, heeft Uwe Majesteit de
noodlijdenden niet vergeten, welke in
Nod©rlan(d het reddüog^huis zouden
zoeken, en in een gebaar, waarvan
\sij nu eerst al de grootheid besef
fen, in Haar laatste Troonrede op
Voorhoud welkom geheeten op Neder
land's veiliger, bodem. En toen ze in
onmetelijk© drommen zijn aange-
woeld, 'is Uwe Majesteit Haar mild
dadig volk in liiefdesgiften voorgegaan
en Zijn Koninklijke Hoogheid de
Prins, Uw Doorluchtig© Gemaal, Ha
re Majesteit be Koningin-Moeder zijn'
in hoogsteigen persoon onze gekwet
sten, zieken en armen gaan bezoeken
en ctcrken.
Heb dank, Mevrouw, voor al de wel
daden, welke aan ons arm volk door
Uwo koninklijk© goedheid zijn bewe
zen; heb dunk, door ons, in den naam
vooral van dezen die hun innige ge
voelens niet vermogen uit t© spreken,
van de stïlgelaten moeders en de
marhtelooze kinderen, die alleen kun
nen weenen en bidden naar God voor
het geluk van Uwe Majesteit, van Uw
Koninklijk Gezin en Uw© natie.
Trouw staat Uw dapper volk, te
land en te water, met hot zwaard m
tl© hand to waken om zijn geliefde
Vorstin en Haar Troon, to waken
over de eer en de onrebend baarheid
van Uw rijk Maar door zijn groot
hartige menschlievendheid heeft Ne
derland, in deze dagen, meer gewon
nen, dun een slag met de wapenen.
I-fet heeft de blijvend© erkentelijkheid
verworven van een* broedervoile, de
bewondering afgedwongen van alle
oorlogvoerenden en den zegen van
omhoog over zich gehaald. In deze
teekenen moe© Nederland veilig blij-
YfHt en gespaard van alle oorlogswee,
het moge, ongetelde jaren nog, in
klimnienden voorspoed blijven voort
leven onder het wijs beleid van zijne
hooggeroemde Koningin".
Er zal tot nader order dagelijks
van 8 uur 's morgens tot 3 uur 's na
middags van Roozendaal elk uur een
trein naar Antwierpen v ertrekken voor
vervoer van. uitgewekenen, if© Neder
landse ho spoorweginuut'xhappij&n
laten in aansluiting daarop uit ver
schillend© vluchtel'ingoncentra extra
treinen rijden., die voor 1500 personen
plaatsruimte 3de klasse hebben. Het
vervoer geschiedt kosto'oos.
Do minister van binnenlandscho
zaken treeft last gegeven, dat dag.
lijks vluchtelingen uit Zeeland
per schip naar Antwerpen zullen
worden overgebracht.
Door de zorgen van zijn departe
ment gescliiedt ook het geleidelijk
transport van de uitgewekenen, die
ondergebracht waren op de 9 voor
Dordrecht op stroom liggende aken.
AMERIKAANSCHE HULP.
De Amerikaansohe gezant te 's Gra-
venhagft, dr. Van Dijk.©, heeft 25.000
gulden, hem gezonden door den heer
Robert \V, de" Forest, van het Ameri-
kaarisch-Belgische ondersteunings
fonds t© Ncvv-York, toegezonden a m
den voorzitter van het Nederlandsche
hoofdcomité voor hulp aan Belgisch©
vluchtelingen.
Do gezant zal deze week de Belgi
sche vluchtelingen te Roosendaal,
Breda en ander© grensplaatsen bezoe
kom
EEN MILLIOEN VLUCHTELINGEN.
Men meldt aan d© „N. R. Ct.", dat
een groot aantal gemeentebesturen
zlcti gewend heeft tot het departement
van financiën om een voorschot, ten
einde te kunnen voorzien in de uit
gaven, noodig voor het onderhoud
van Belgische vluchtelingen.
Hot juiste aantal hier te lande ver
toevend© Belgen is nog niet op te
geven, maar als zoker mag worden
aangenomen, dat dit getal niet ver
beneden oen millioen is. Hiervan
worden velen door particulieren on
derhonden, maar verreweg het groot
ste deel komt ten laste van het rijk.
Neemt men nu aan, dat de verple-
gingsKOSlen per hoofd 0.30 per dag
bedragen, en dat het aantal van rijks
wege to onderhoucien Belgen op onge
veer £4)0.000 mag worden geschat, dan
is dit voor het rijk een uitgave van
150.000 per dag.
Het voor dit doel aan de regeering
toegestane bedrag van 109.000 was
aangevraagd vóór den val van Ant
werpen, waardoor honderdduizenden
Belgen over onze grenzen kwamen, en
was bestemd om te voorzien in de
uitgaven voor de vele vluchtelingen,
daarvoor reeds in ons land opgeno-
Belgen, die uit Antwerpen te Breda
teruggekeerd zijn, om hunne daar
vertoevende huisgezinnen af te ha
len, raden iedereen ten sterkst© aan
onverwijld naar Antwerpen terug te
gaan, meldt de „N. R. Ct.". In de
buitenwijken worden door het Ant-
werpsche grauw herhaaldelijk daden
van plundering bedreven.
PRINS WOLRAD FRIEDRICH v.
WALDECK-PYRMONT.
Hare Majesteit de Koningin-Moeder
ontving Maandagavond het telegra
fisch bericht, dat op het Westelijk
oorlogsveld bij een patrouille-rit is ge
sneuveld Prins YVolrad Friedrich v.
Waldeek-Pyrmont, halfbroeder van
Hare Majesteit, luitenant bij de Ko
ninklijke Pruisisch© garde-dragon
der;
Prins Wolrad was do eenige zoop
uit het tweede huwelijk van wijlen deu
regeerenden vorst van Waldeck-Pyr-
muiit met de prinses van Sleeswijk-
Holsteln-Sonderburg-Glückshurg.
Do vorstin-weduwe, moeder van den
gesneuvelden prins, verblijft nog te
Aroiscn en verliest in den overlede
ne haar eenig kind.
(„N. R. Ct.").
Gemengd Nieuws
HET HOOGVERRAADSPROCES TE
SERAJEWO.
De ITongaarsche ,,N. R. Ct"-cor-
respondent schrijft uit Serajewo:
Na den middag begon het verhoor
der beschuMigdeii. Evenals vanmor
gen werden ze geboeid en aan elkaar
geketend uit de militaire gevangenis
naar het tegenovergelegen gebouw
gebracht, waarin de reel::bank verga
dert, om bij de hand te zijn. wanneet
zij moeten voor komen. Vanmorgen,
toen .te acte van beschuldiging werd
voorgelezen, heb ik ze nauwkeurig
gadegeslagen, vanmiddag heb ik eeni
ge menschen schoolopzieners en
rijksambtenaren bij het binnen-
landsch bestuur gesproken die de
IroofdbesohuMigden in vroegere ja
ren hebben gekend, en nu zie ik ze
voor de tweede maal op het plechtige
oogenbHk dat zij voor den rechter
staan om op diens vragen te ant
woorden Voor mij zijn "t geen onbe
kenden meer. Honderden dergelijke
jonge mannen heb ik In Servië tee-
ren kennen en in koffiehuizen hoe
ren spreken wanneer zij hun politie
ke theorieën verkondigdentheorieën
waarvan zij weinig of niets begrijpen,
maar die zij met een vuur verdedig
den. a'ls'of zij na een lange studie en
ernstig overleg tot een gevestigde
overtuiging waren gekomen.
Dnt is vanmiddag ook weer zoo dui
delijk uit het vertioor dezer menschen
gebleken. Het eerst werd Nedeljho
Cabrirkrvils gehoord, een 19-jarig
jongmensch, letterzetter van beroep,
wiens bekentenis zich in alle opzien-
ten dekt met hetgeen hij san den
rechter van instructie meedeelde. Hij
wierp de bom, die te laat ontplofte,
waardoor een adjudant en een aantal
toeschouwers meer cn minder zwaar
werden gewond. Met zijn beide han
den steunde hij zich op het hekwerk
voor de rechtibank, en begon dan
zijn rede; met zelfbewustheid ver
klaarde hij zijn politieke ideeen. Hij
verklaarde he-t als Servisch nationa
list tot zijn „Levensdoel" te beschou
wen alle Zuid-Slavische landen te
vereenigen, er, in verband daarmede
de afscheuring der Slavische landen
van de Donaumonarchie. om met Ser
vië een groot Servisch rijk te vormen.
Dat dit slechts door geweld kon wor
den bereikt, begreep ik heel goed
Het plan aartshertog Frans Ferdi
nand te vermoorden, ontwierp ik. 'oen
k op zekeren dag per pos: een uit-
knipsri uit een courant ontving, waar
in het bericht was opgenomen dat de
troonopvolger naar Bosnië zou gaan
ora aaii de ingelijfde provincies, een
bezoek te brengen en de groote ma
noeuvres te leiden.
Ik sprak daarover met mijn vriend
Princip, die dadelijk bereid was mee
te doen, daar ook hij evenals ik over-
tuigd was, dat aartshertog Frans Fer
dinand het hoofd der militaire partij
te Weenen was, die ondc-r alle oiii-
standigüiéden Servië wil veroveren.
Dat was ook steeds in Servische cou
ranten te lezen.
Daar wij beiden wisten dat de Na-
rodna Obrana ons plan zou goedkeu
ren en ons daarbij in de band zou
werken, besloten wij eerst het be
stuurslid majoor Muan Pribitsjevits
en den directeur der Staatsdrukkerij
daarvan kennis te geven. Beide hee-
ren waren ©venwel op reis, en der
halve brachten wij een bezoek aan
Milan Tsiganovits, ambtenaar bij
de directie der Servische Staatsspoor
wegen, die eveneens veel invloed bij
dc genoemde vereenigiiig bezat, ons
buitengewoon vriendelijk ontving, en
beloofde met den chef dezer afdeeling
majoor Vojo Tankosiits te zullen spre
ken. Een andere vriend, Trifko Gra-
bez. werd toen ook in 't plan inge
wijd. en toen majoor Tankosjits or.
1 lie! mcdedcefen, dat hi] een onzer
wenschte te spreken, zonden wij Gra-
bez, die wel niet ouder, maar grea
ter en sterker is dan Ik, daar wij
bang waren dat de majoor ons to
jong zou vinden.
Tankosjits keurde ons plan goed,
liet ons eenige dagen later door Tsl-
ganovits de bommen, brownings en
munitie ter hand ©teilen en ons in t
behandelen dezer wapens onderwijs
geven; ook kregen wij cyankali, waar
mede wij ons na den moordaanslag
moesten vergiftigen
De beschuldigdo beschrijft daarna
uitvoerig op welke wijze de mooni-
aanslag werd begaan, en antwoordt
dan op de vraag van den voorzitter
of hij den Servischen kroonprins
kent, volmondig „ja".
De houding der andere beschuldig
den is dezelfde; zij toonen niet het
minste berouw, maar poseeren, daar
zij zich als helden beschouwen, en
weten dat zij wegens hun jeugdigen
leeftijd niet kunnen worden opgehan
gen.
Na Cabrinovits kwam Princip. de
gcnüjke moordenaar, een zwak ge
bouwd, mager jong mensch met een
zwarten baard. Een van hetzelfde ty
pe Hij verdedigde zich op dezelfde
wijze als Cabrinovits en verklaarde
dat de vereeniglng aller Zuid-Slaven
noodig is omdat zij in dc Donaumo
narchie niet de noodige politieke vrij
heden hebben.
Ook Princip bekent volmondig het
plan tot den moordaanslag met Ca
brinovits en Grabez te hebben ont
worpen, en den troonopvolger en rijn
gemahn te hc-bben vermoord. Van
een inkeer en berouw is geen zweem
te ontdekken; hij meent goed te heb
ben gedaan in het belang van zijn
•oik.
De overige beschuldigden bevesti
gen tn hoofdzaak heigeen de hoofdbe-
klaagdcn omtrent den moordaanslag
hebben gezegd.
Het spreekt van zelf dat in de hoofd
stad van Bosnië dit proces op het
oogenblïlc bijna- het eenige onderwerp
is, waarover wordt gesproken
Toen wij vanavond het gebouw ver
lieten, marcheerde juist een batail-
lon Tiroier scherpschutters door d©
poort, die na een reis van acht dog-^n,
met den trein uit Tries: waren aange
komen. en ons met hun bekenden
roep: Heil! Heil! broetten. Zij had
den warempel olijftakjes en alpen-
bloemen meegebracht, op de geweren,
op hun pet en in dc hand en wij allen
kregen wat als aandenken uit het
Zuiden. Toen kwartlen de moorde
naars aan den keltir.g geketend voor
bij en toen de Tiro Iers, die zoo on-
verwachts voor zich zagen, hadden
de officieren moeite hun mannen te
gen te houdenzij wilden hen lyn
chen.
Stoemvaartbencliten
STOOMV. MAATSCHAPPIJ
NEDERLAND.
Het sioomschip Banda (thuisreis)
vertrok 19 Oct. vuil Port Said.
Het stoomschip Boeroe (thuisreis)
passeerde 19 Oct. Gibraltar.
het stoomschip Botton (thuisreis)
passeerde 19 Oct. Periin.
Het stóómscuip Java (thuisreis) ur-
veerde 18 Oct. te Colombo.
Het stoomschip Sumatra (thuisreis)
arriveerde 19 Oct, tc Suez.
Het stoomschip Vondel (thuisreis)
arriveerde 19 Oct. te Suez.
Prinsos Juliaha (uitreis) vertrok 17
October van Suez.
KON. NED. STOOMBOOT MIJ.
Het stoomschip VchiUes vertrok 19
October van Alexandria naar Puaoua.
Ht-t stoomschip Castor vertrok IJ
Oct. van Piraeus naar Jerakini.
Het stoomschip Clio arriveerde 19
Oct. van Lissabon to New-York.
Het stoomschip Dunne vertrok 19
Oct. van Gibraltar naar Bristol.
Het stoomschip Medofc arriveerde IS
Oct. van Almcrin tc Gravesend.
liet stoomschip Themis vertrok IJ
Oct. van Swansea naar Alicante.
Amor vertrok 17 October van Lipan
naar Palermo.
Agamemnon v 1 trok li Oct van
Sniirna nan Malta.
Itector arriveerde 18 October van
CatKx te Malaga.
Hercules orriv. erdc 17 Octohïr van
'owev te Philadelphia.
Juno van Rotterdam naar Barce
lona, passeer.te 18 Oct. Dungeness.
Lisa vertrek 17 October van Gcfte
naar Zaandam.
Mars vertrok 17 Octobrr van A!-
moria naar Lotvlrn.
Ncptnnus vertrek 17 October van
Skelteftea naar Amsterdam.
Niobe vertrok 18 Oeiuber van Bor
deaux naar Amsterdam.
Orion vertrok 17 October van Lis
sabon naar New-York. Y
Pluto arr:teerde 18 October van
Rotterdam te Malaga.
Sinus vertrek 17 October van Por-
tintos naar New-York.
Titan vertrok 17 Oct. van Hu-lik»
val naar Amsterdam.
Uranus arriveero 17 October van
Swansea t© Valencia.
Vesta, van Londen naar Swansea,
pas eerde 17 October Deal.
HOLLAND -AM ERIK A LIJ N.
Het stoomschip Eibergen vertrok20
Oct. van Rotterdam naar New-York.
Het stoomschip Themisto, van Sa
vannah naar Rotterdam, passeerde 19
October, 5 uur 50 nam., naar Prawle-
point.
Het stoomschip Zijldijk, van Phila
delphia naar Rotterdam, passeerdt
19 Oct. 2 u. 10 nam. Dover.
And ijk arriveerde 19 October va»
New-York te Rotterdam.
CuUisto arriveerde 18 Oct. van Rotr
teniaru Le New-York.
Eemdijk arrivecrd.- 18 October van
Rotterdam te New-York.
Gorredcjk van New OrloaM naar
Rotterdam, passeerde IS October don
namiddags 2 uur 30 Scilly.
Socetdijk, van Rotterdam naar
New-York, posseerde 18 Oct. Lizard,
Sophie H arrivoerd,? 17 October van
Rotterdam te New-York.
NoorddSjk, van Baltimore naar
Rotterdam, pans. 18 Oct. Cope Race.
KON'. WEST.1ND MAILDIENST.
Lodewijk van Nassau (thuisreis,
pass. 19 Oct. 12 u. 20 nam. Bevezier.
I Prins ck-r Nederlanden (thuisreis)
venrek 17 Octet :-r van Lissabon
