MODERNE KUNST.
roep tot de jonge mannen' om zlclï aïa
vrijwilliger bij het leger te vervoegen,
ten einde niet gedwongen to worden
do wapens op to nemen in dienst van
den vijand, heeft velen jongelieden
den schrik op hst lijf gejaagd. En
kwam de laatste proclamatie, waarin
gezegd werd, dat degenen, die vluch
ten wilden, verzocht werden het zoo
spoedig mogelijk te doen, niet defini
tief dou schrik voltooien Den mor
gen na het eerste bombardement kwa
men politieagenten in zekere straten
van huis tot huis het bericht brengen,
dat de stad vóór twee uur moest ont
ruimd worden en dat vooral do jonge
mannen moesten maken, dat zo weg
kwamen. En de stad ging Immers ver
dedigd worden tot het uiterste?
Straatgevechten waren van dan af
onvermijdelijk. Do bevolking zou er
het ergste aan toe zijn, want een stad
dto stormenderhand moot genomen
worden, vindt zelden genade bij den
.vijand.
Er bleef uiis niets anders over dan
te vluchten, en wel zoo spoedig moge
lij K. En de ontzettende uittocht, waar
van gij de moeste bijzonderheden
kent, begon met heel zijn nasleep van
jammer en angst. Aan de kaden moet
op zekere plaatsen de schrik vreese-
1 ijlt zijn geweest. In het gedrang ooi
op de booten te geraken zijn kinderen
doodgedrukt, en menschen vielen in
het water zonder men aan redden den
ben kon.
En toen dan ten slotte bijna de gan-
scho bevolking uitgetogen was, toen
bleek het, dat de burgerlijke overhe
den verplicht waren, om dadelijk de
stad over te geven.
Antwerpen viel, en nog was do laat
ste groep vluchtelingen niet over de
Holiandsche grens, of men begon po
gingen te doen om ze te doen terug-
keeren. De meest geruststellende be
richten over de veiligheid te Antwer
pen deden, sommigen besluiten rechts
omkeer te maken.
Maar hadde men die paniek niet
kunnen voorkomen? Was het noodig
geweest to zeggen, dat men Antwerpen
tot den laatsten steen verdedigen
ging, terwijl men toen reeds weten
moest, dat de stelling verlor-en was
Men heeft de bevolking schrik aange
jaagd, haar om zoo te zeggen tot
vluchten aangespoord, millioenen be
steed aan het maken van verdedi
gingswerken, en dit alles is nutteloos
gebleken.
Intusschen herneemt Antwerpen
meer en meer zijn gewoon uitzicht.
De bevolking groeit ieder uur aan.
Vrijdag werd het volgende bij aan
plakking bekend gemaakt
Uittreksel uit het Kommandanlur-
bcvcl.
„Het is den troepen 6treng verbo
den' zelf opeischingen te doen, Het
gouvernement verstrekt aan de offi
cieren requisitie-bewijzen voor voor
werpen, welke voor den dienst be-
Qoodigd zijn.
In geen geval kunnen voorwerpen,
welke tot persoonlijk gebruik moeten
dienen, opgeëischt worden. Soortge
lijke voorwerpen moeten in Antwer
pen steeds worden gekocht.
Velocipeden mogen hoegenaamd
niet in beslag worden genomen dan
alleen op bevel van het bevoegde be
heer en intendance en slechts bij
velocipede-handeiaors.
Het is onder geen enkele voorwaar
de toegelaten huizen open te breken
of bedreigingen Lu woorden of door
wapens te uiten.
Do troepen moeten er ten strengste
over waken, dat geen overtredingen
meer voorkomen, omdat deze niet. al
leen aan ons gezag afbreuk doen,
maar ook In tegenspraak zijn met de
voorwaarden van do overgave van
de stad.
Get. De commandant van Antwer
pen Von Bodenhausen, gencraal-ma-
joor.
Voor gelijkvormig afschrift i de
burgemeester Jan de Vos."
ASIerlei.
CHOLERA.
De Oostenrijksche Hongaarsohe le
gatie ontkent dat er in Gialicié en
Hongarije een chol era-epidemie
heerscht. 12 dezer kwamen 11 geval
len voor In heel Oostenrijk en 35 in
heel 'Hongarije. Alle maatregelen ter
bestrijding worden genomen.
Met „Hijverheld" naar het
Veillghelssmagenm.
I-Iet E, S. M.-rijtuig', dat to 1 u. 40
min. Vrijdagmiddag uit de Tempo-
licrastraat naar Amsterdam vertrok,
had achter zich een gereserveerde
wagen, waarin een 25 leden van het
ll.'.arlemsche departement van de
„Maatschappij van Nijverlieid", die
een bezoek gingen. brengen aan het
Vftiligheidsmuseum.
In liet gezelschop waren de heeren
J, van Hasselt en G. S. de
C 1 e r e q, onderscheidenlijk voorzit
ter en secretaris van liet Hoofdbe
stuur van Nijverheid. Bij afwezigheid
van den voorzitter Mr. J. C. L.
Vlaanderen, trad de secretaris
van het Haarlomscliö departement,
de heer E. H. II ij mans op als leider
vu:i de excursie.
liet gebouw, waarin bet Veilig-
neiclsrnuseum Is gevestigd, trekt van
buiten de aandacht door de eenvou
dige, zelfs strenge lijnen, van het ge
viel vlak. Doch deze soberheid paart
zich aan een vriendelijkheid van
bouw, die liet oog aangenaam aan
doet.
Do heer II. J. b chol te, Inspec
teur van den Arbeid en waarnemend-
directeur van liet rnu.ouni, ontving
het gezeitichap in de bibliotheek,
waar een schat van literatuur betref
fende de beveiliging In hel bedrijf bij
een is.
De heer Van Hasselt stolde dien
heer Schol te voor mot oen toespraakje,
waarin hij zei, dut hij liior niet hot
woord voerde al- voorzitter van „Nij
verheid", doch als voorzitter van bot
bestuur van liet museum.
Hij waardocido het. dat het H&ar-
lemsche departement hier een bezoek
kwam brengen en hoopte dut dat
blijk van sympathie ook door andere
departementen zou gevolgd worden.
Met veert liefdo en zorg zijn de ver-
Êainolitigon bijeengebracht, getuigde
de heet" Van Hasselt en legde er 'den
nadruk op, dat dit museum liet eerste
in Europa, waar do beveiligingen
zijn gedemonstreerd aan de machl-
nep zelf en niet alleen aan modellen.
Er lis voor do stichting een som
van f 40.000 bijeengebracht, waarna
de Regeering subsidie toestond en do
Gemeente Amsterdam te hulp kwam
door de schenking van den grond
van liet gebouw aan de llehbema-
straat. Wegens hun steun worden
door Rijk en Gemeente ook leden van
het Museumbestuur aangewezen.
VeracMltenid© fabrieken hebben haro
bokmgrtelllng in dadon omgezet door
bot imbruikleem geven van mach mes.
Maar er is geld noodig voor de berei
king van het ideaal, dat men raich
gesteld heeft: hot algeheel aanpas-
rien van het museum aan do nijver
heid, Men moet b.v. zoover komen,
dat liier proeven genomen kunnen
worden met allerlei systemen van be
veiligingen, om uit te maken, welke 't
beste Ia 'voor liet beoogde doel.
De lieer S cliolte nam nu bet
woord en vertelde, dat na de opening
wen het nieuwe museum-gebouw
reeds 4650 bezoekers de verzamelingen
hebben bezichtigd. Men heeft Zon
dagen, dat er een 200 personen ko
men.
't Museum, zoo vertelde de beer
Soholte verder, tolt twee afdeel!a-
gen. De eerste bevat de beveiliging
van machines enz. en de tweede geeft
een overzicht van de bedrijfshygieno.
De afdeeling van de machine-bevei
liging toont in de eerste plaats de
machines, waarover men te beschik
ken heeft, in do tweede plaats mo
dellen en in de derde foto's. Natuur
lijk zou het veel mooier zijn, wanneer
men allo beveiligingen aan de toe
stellen zou kunnen demonstreeren,
maar dit zou wel tonnen gouds wie-
deren, want de groote machines kos
ten soms vele duizenden, wel t iendui
zenden.
Voel dankt men aan. de fabrikanten,
die machines in bruikleen afstaan;
maar dat heeft toch ©en nadeel, zei
de heer Soholte, nl, dat men wel eens,
wat in bruikleen gegeven ia terug
neemt. 't Geval had zich juist des
morgens voorgedaan, toen een fabri
kant oen moderne drukpers had 'Ja-
ten terug halen.
Men houdt dan echter nog
de oudere machines over en deze
zijn voor het meerendoel wol zoo,
dat men daaraan de vieiMgheidstoe-
stellen kan aanbrengen, omdat die
machines toch vaak in hoofdzaak de
zelfde onder doelen bezitten als de
nieuwe.
De beveiligingstechniek heeft reeds
invloed op de constructie der machi
nes. 't Is natuurlijk zoo gegaan:
eerst waren er machines, toen ge
beurden er ongelukken en tegen deze
ongelukken zocht men beveiligingen.
Die werden dan aangebracht, maar
het ligt voor de band, dat het beter
is, wanneer bij de constructie der ma
chine reeds veiligheidstoestellcn wor
den aangebracht. Dan kan er bij den
bouw al rekening mee worden ge
houden en vormen de machines met
deze beveiligingen weer eon geheel.
Dit gebeurt nu in de laatste jaren
meer en meer, vooral in Duitschland,
maar toch ook in ons iand.
De tweede afdeeling van liet mu
seum geeft een overzicht van hetgeen
er te doen is tegen de beroepsziek
ten. Wat men hier ziet is bedoeld als
waarschuwing en tevens als raadge
ving.
Nadat deze uiteenzetting gegeven
was, aan welke explicatie bier
eenlieidshalve eenige algemecne op
merkingen, later op den middag ge
boord, zijn vastgeknoopt, ging hot ge
zelschap over tot de practijk, n.l. het
bezichtigen van het tentoongestelde,
waarvan reeds het een-en-ander een
twintig jaren in een gebouw van be
scheiden ruunte was geoxposeerd voor
het hier ondergebracht werd.
De groole zaal op den heganen
grond as de machine-zaal. Hier zijn
tientallen van machines opgesteld,
e'k met de doelmatigste beveiligin
gen.
Practised zijn die aangeduid. Alle
machinedeelen, die dienen ter bevei
liging zijn rood geverfd. Dat geeft
een gemakkelijk overzicht, omdat men
met één oogopslag ziet, wat ter bevel-
liging dient. Het komt voor,dat men
aan één machine behalve deeJen ter
vrijwaring voor ongelukken ook an
dere aantreft, die van hygiénisclion
aard zijn. Deze zijn blauw geschil
derd. Alles is dus wel uitermate prac-
tisch ingericht.
Het zou een dor verhaal worden,
wanneer hier één-voor-één de machi
nes met de beveiligingstoestellen wer
den beschreven. Mede omdat er een
aantal beschermende toestellen zijn,
die op verschillende machines toege
past, toch van weinig uiteenloopende
constructie zijn. Zulk een uiteenzet
ting zou trouwens meer in een vak
tijdschrift, dan in een dagblad thuis?
behooreu. liier wordt dus maar 'ie-
ver zonder veci detadleeruig van
eenige merkwaardigheden verteld.
Sommige beschermende deelen zijn
al van heel eenvoudigen aard, al zijn
zij daarom niet minder practised.
Riemen in een fabriek, die in een
snelle vaart machines aandrijven, en
vaalt door ruimten gaan, waar de
arbeiders heen en weer loopen, zijn
dikwijls gevaarlijk. Men kent deze
ongelukken uit de couranten, waar
bij dan 't stereotiepe hoofdje: „Door
een drijfriem gegrepen(Ie aan
kondiging is van een ernstige ver
minking van ledematen. Die drijfrie
men beveiligt men door er planken
langs te Dimmeren; een eenvoudig,
maar afdoend middel. Met planken
doet men meer. In het boerenbedrijf
gebruikt men b.v. rosmolens en
dorschmachines, Daarbij wordt de
beweging overgebracht van het
krachtwerktuig naar de machine door
een samenstel van ronddraaiende
slangen en raderen, die op den grond
geplaatst zijn. 't Gebeurde dan, dai
de vrouwen, over de gevaarlijke stan
gen heenstappend, incl de rokken
tusschen de raderen en stangen ge-
iaakten, waardoor ernstige ongeluk
ken plaats hadden. De afsluiting van
de gevaarlijke deelen is hej eenvou
dig te maken door twee planken over
de lancre zijde in een rechten hoek
tegen elkaar te spijkeren eri dit gootje
omgekeerd over de stangen te leggen.
Andere beschermingen van eenvou
digen aard zijn de a jour gewerkte
platen, die de open wielen aan een
machine dicht maken en daardoor
vóorKómétt, 'dal cfa Werklieden, meï de
armen on handen er tusschen gera
ken. Iftimraderen worden) heel ge
makkelijk beschermd door geheel ge
sloten, of half open busjes of trom
meltjes er om heen te malcon.
Maar er zijn vele andere, waarbij
vernuftige vinding te pas moest ge
bracht worden. Een schakelkastje b v.
dat voorzien is van de moderne bevei
ligingen, is zeer ingenieus ingericht.
Als men het deurtje opent, wordt het
mechanisme automatisch stop gezet,
't Is dus buitengesloten, dat een ar
beider even 't kastje opent, om iets
aan do draaiende toesteideelen to
doen. Omgekeerd werkt het mecha
nisme zoo, dat de stroom niet inge
schakeld kan worden, zoo'ang bet
deurtje openstaat.
In een fabriek wordt de 'kracht
moestal voor allo machines of voor
series machines overgebracht door
één as, waaraan schijven, die de ro-
toerendo bewoging aan de riemen voor
elke machine afzonderlijk afgeven.
Wanneer nu oen ongeluk gebeurt, is in
zoo'n geval de machine alleen stop te
zetten, door liet werktuig, dat de
kracht voor allo machines levert, uit
te schakelen.
Dat geeft natuurlijk tijdverlies,
waardoor een ongeluk grooter afme
ting verkrijgt, dan indien de machi
ne, waarmee het ongeval gebeurt, da
delijk uitgeschakeld wordt. Men heeft
daarvoor vindingen in practijk ge
bracht, om do drijfriemen door één
beweging van een hefboom van de
schijf, waarop de kracht wordt over
gebracht, te brengen op een losse
schijf, die de machine niet aan
drijft. Hierdoor kan men het toestel
snel tot stilstand brengen. Van het
zelfde nut zijn ook de stroonnuilscha-
kelaars, waarmoe men overal in een
fabriek een bepaalde machine kan
stilzetten.
Centrifuges zijn gevaarlijke dingen.
In bloekerijen, waar men deze toestel
len gebruikt, gebeuren er vaak ern
stige ongelukken mee, doordat de be
dienende arbeider soms met de hand
tusschen den ontzaglijk snel rond
draai enden bak met woschgoed en
den wand geraakt.
Men heeft nu een getralied deksel
laten construeeren, dat niet geopend
kan worden, zonder dat de bak wordt
stil gezet
Uit bet gezelschap kwam echter
ernstige critiek op dezen beveiligings
maatregel. Want deze bescherming
maakt nu wel, dat de bleekersknecbt
voor liet gevaar, dat hem een hand
wordt afgeklemd, wordt gevrijwaard,
doch daartegenover slaat een'ander
ernstig, misschien wel ernstiger ge
vaar, dat juist door dezen veiligheids-;
maatregel wordt veroorzaakt. Wan-!
neer de machine op gang wordt ge
bracht, begint het ronddraaiende ge
deelte niet geheel centrisch te loopen.
Geheel zuiver loopt de machine eerst
veel later. Het gevolg is, dat cLe rond
draaiende bak tegen den metalen
wand aanslaat en dit kan zelfs zóó
zijn, dat de wand in stukken geslagen
wordt, waardoor zeer ernstige onge
lukken kunnen ontstaan.
Wanneer het deksel nu niet ge
opend lean worden, kan men daaraan
niets doen, wel als dat open staat,
merkte men op. Want een blceker,
die eenige oefening daarin heeft, kan
den ronddraaienden bak in even
wicht houden, door hier-en-daar een
stuk waschgoed bij te gooien. Wan
neer dit op de juiste plaats terecht!
komt. draait de bak centrisch, .en
slaat dus niet tegen den wand aan.
Je kunt wel zien, dat dit mannen
van de practijk zijn, zei een ama
nuensis tegen ©en anderen bezoeker,
die mee profiteerde van de uitleggin
gen, die aan het gezelschap gegeven
werden
Ook de heer Scholte beaamde, dat
de opmerking grond had en beloofde,
er zijn aandacht aan te zullen schen
ken.
Er werden vele machines bezichtigd.
Een eenvoudige beveiliging ziel men
hier van de mechanisch bewogen tre
den van machines, b.v. van sommige
drukpersjes. Wanneer de arbeider met
den voet daaronder komt, geraakt dit
lichaamsdeel ernstig beklemd. Men
beeft dit kwaad nu verholpen door
aan het voor-eind© der trede lood-1
rechte staafjes te maken, die in gaat
jes in den grond bewogen lcunnen. Zij
vormen eon traliewerk, waardoor de
voet niet onder de trede kan komen.
Ladders hebben het gevaar, uit te
schieten. Men voorkomt dat, door!
aan de onderzijde van de stijlen een
bewegend hout-blokje te maken, dat
steeds een horizontalen stand kan
hebben en door loodblokjes, er onder
aangebracht, het verschuiven voor
komt.
In de weverijen hadden de arbei
ders de gewoonte, om met den mond
ucu draad door de opening van de
weelspoel heen te zuigen.
Wanneer nu de man 'tuberculeus
was, bezorgde hij op deze manier an
deren, die later d© spoel gebruikten,
deze ziekte. Geconstateerd is, dat vier,
vijf personen achter elkander door
•het gebruik van de besmette spoel,
waarbij zij ook den draad doorzog-en,
tuberculeus werden.
Een kleine verandering aan de
spoel höeft daaraan een eind ge
maakt. Met een enkele beweging
wordt nu de draad in den vereischteu
stand gebracht,
F/en uitvoerig© uitlegging gaf de
lieer Scholte nog van de beveiliging
van de cirkelzaag, een machine, die,
onbeschermd, theeil gevaarlijk voor don
werkman is, o.a. hierdoor, dat h'et
hout kan terugslaan wanneer de van-
eengezaagde gedeelten achter de
ronddraaiend© sohijif samemklemmen.
Een z.g. apouwig, ©en plaatje me
taal, achter ilifet zaagpad geplaatst,
zorgt er voor, dat de houldeelen niet
klemmen kunnen Andere veiligheids
maatregelen aan dit toestel dienen,
om te voorkomen, dat de werkman
met do hand onder do zaag komt.
De bezichtiging van het eerste ge
deelte van het museum had voel tijd
gevorderd; daardoor kon d© tweed©
afdoelmg: bedrijfshygióno maai- zeer
vlug worden doorgewandeld.
Wat jammer was, want de bestrij
ding van de beroepsziekten is een
zeer belangwekkend onderdeel van
bet museum.
Nu had men alleen tijd, om waar
te némen', 'da! In dozë afdeeling ver
schillend© onderdeel en gewijd zijn
aan huidaandoeningen, infectieziek
ten, loodvergiftiglng, fosforvergiifti-
ging, erna.
In vitrines heeft men bij élk dezdr
onderdooien door preparaten en foto's
aanscfhouiwcjlijik voorgesteld, welk
kwaad er in do verschillende bedrij
ven teweeggebracht kan worden en
hoe men dit op d© boste manier kan
bestrijden.
De tijd ontbrak tien slotte ook, om
een bezoek to brengen aan het sous-
terrain, dat men de Afdeeling onge
lukken zou kunnen noemen.
Daar zijn o.a. al© zoor afschrik
wekkend voorbeeld.1 tentoongesteld do
overblijfselen van d© stoommachine,
die eoniga jaren geiteden aan don Am-
istelveensalnewog to Amsterdam een
ernstig ongeluk had veroorzaakt.
Maar al vè'rhindorde tijdgebrek een
rustig bekijken van veel wat hot mu
seum te zien biedt, het bezoek van
het HnarlemsoM departement zal
velen er toe brengen, om nog eens
©enige uren te besteden aan een nieuw
vertoef in dit interessant museum.
D© heer H ij m a n s gaf uitdruk
king aan het gevoel van voldoening,
dat de leden over het bezoek koester
den, toen hij den lieer Scholte dankte
voor den iuteressantcn middag, die
nog aan leerzaamheid had gewonnen
door de uitvoerig© en duidelijk© uit
leggingen, die door den waarnemen
de n directeur gegevon waren.
Het gezelschap koerde daarna per
extra-train naar Haarlem terug.
Stadsnieuws
„H et Ank© r".
In de voormalige diansischool van
den hear Do Lange, Kleine Houtstc.
2 is geopend liet 2e hands kleoding-
magazijn „l-Let Anker" van den heer
M. Mok, cLi© voor dezen in d© Lang©
V eerstraat 23a, oen zaak Md, maar
dez© Mor d© Klein© Houtstraat heeft
overgebracht.
Wij hebben er een kijkje genomen.
Wei heeft da beer Mok voorraad voor
het komend© winterseizoen. Waar
men. ook in den ruimen Winkel tuurt,
geen plekje van den waind is onbe
dekt gebleven. Overal hangen hoe
ren oostuunis on -jassen, tegen zeer
lagen prijs verkrijgbaar.
Den lieer Mok zij in zijn nieuw ma
gazijn succes toegewemscht.
TENTOONSTELLING IIILDEBRAND-
MONUMENT.
Binnenkort zal in de groot© zaal
van hot voormalig Schilderijenmu
seum op het Raadhuis te Haarlem een
tentoonstelling worden gehouden van
de ontwerpen, ingezonden op de prijs
vraag voor een Hildebrand-monu-
jnent.
De opbrengst, zal strekken ten voor
deel© van het Haarlemsehe Steun
comité.
Di de museumzaal worden voorts
geëxposeerd een. aantel schilderijen
enz. van leden en oud-loden van liet
teekencollege „Kunst zij ons Doel" te
Haarlem,
Deze werken nu reeds ongeveer
55 in getal zijn afgestaan ten bate
van het Steuncomité. Zij zullen dienen
als prijzen in een daarvoor te organi-
seeren loterij.
Schoterkwartier.
Door d© welwillendheid van den
heer Vernhout zal Maandag 26 Octo
ber ©en belangrijk© samenkomst ge
houden worden vanwege het Leger
des Heils, in het Zondagsschool- ©u
Evangelisatietekaal in de Lotterstraat
(Schotorkwartier). Deze samenkomst
zal opgeluisterd worden door muziek
en zang.
Openluchtsamenkomst.
Bij gunstig weer zal Zondagmiddag
om 3.30 uur wederom een openlucht
samenkomst vanwege liet Leger des
IIeils gehouden worden aan de Oost-
vest.
D© bijeenkomst werd den vorigen
Zondag door een talrijk© schare bij
gewoond.
MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID
De reprod'uctiën van moderne
kunst, di© thans in het Museum van
Kunstnijverheid to Haarlem tentoon
gesteld zijn, kunnen door belangstel
lenden. worden, aangekocht, terwijl
50 van de opbrengst ten bate der
Belgische vluchtelingen is bestemd
Onder de tentoongestelde werken
zijn d© beste moderne meesters uit
het binnen -en buitenland vertegen
woordigd.
De' keuze der tentoongestelde repro
duction hoeft bovendien met smaak
en overleg plaats gehad
Zondag is de toegang kosteiloos.
Baden.
In het douchebadhuis aan het Leid-
scheplem zijn in de afgeloopen week
genomen 625 baden in dat aan den
Koudenhorn 1461.
Rubriek voor Vragen
Geabonnoerdcn hebben hot voorrecht,
vragen op verschillend gebied, mils voor
beantwoording vatbaar, ln te zenden bij do
Redactie van Hnarlcm'a Dagblad, Ürooto
Houtstraat ö3.
Allo antwoorden wordou geheel kosteloos
gegeven en zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet vbllcdig naam en
'woonplaats van den inzender vermelden
WOïdt geen aandacht gcéchonken.
VRAAG. Hoe lean men een struis-
veei schoonmaken
ANTWOORD. Is lastig zelf te
doen. I-let beste is dez© ter reiniging
te geven aan een chemische was-
seherij.
VRAAG. Kunnen er nog brieven
naar Amerika verzonden worden
ANTWOORD. Zeker, op de ge
wone wijze.
Binnenland
Wijziging in hert Ministerie.
Bij Koninklijk besluit is, met ingang
van 24 October 1014
op zijn verzoek, een eervol ontslag
verleend aan den heer A. E. J. Bcrt-
ling, als minister van Financiën, met
dankbetuiging voor do vel© en ge
wichtige diensten door hem aan de
Koningin en aan den lande bewezen
eervol ontslag verleend aan den
hoer mr. M. -W. F. Treub, als minister
van Landbouw, Nijverheid on Han
del, met dankbetuiging voor d© vel©
on gewichtige diensten, door hem aan
de Koningin en aan den lande in die
betrekking bewezen
benoemd tot minister van Finan
ciën, mr. M. W. F. Troub
tijdens de ontstentenis van eon mi
nister van Landbouw, Nijverheid eu
Handel, het beboer van het departe
ment van Landbouw, Nijverheid en
Handel, ad interim, opgedragen aan
den benoemden minister van Fin an-
ciën, den lieer mr. M. W. F. Treub.
Do nieuwbenoemd© minister van
Financiën, mr. M. W. F. Treub,
wordt heden als zoodanig door I-I. M.
de Koningin becedigd.
Voorts lezen we in het „Alg. Han
delsblad"
De heer Berlling heeft oen aanvrage
om ontslag uit zijne betrekking van
minister van Financiën aan H. M. d©
Koningin aangeboden, omdat hij het
in s lands belang gewenscht achtte,
dat thans onder d© buitengewone om
standigheden waarin ons land ver-
koert, iemand met groote parlemen
taire ervaring als minister van Finan
ciën zal kunnen optreden.
Naar wij vernemen is het de bedoe
ling. dat, nu minister Treub overgaat
naar het ministerie van Finand6n.de
afdeeling Arbeidersverzekering zoo
spoedig mogelijk ouder dat ministerie
zal worden gebracht, en dat d© uit
voering der Beurswet aan den minis
ter van Financiën zal worden opge
dragen. In verband hiermede is het
waarschijnlijk, dat de heer Treub het
ministerschap van Landbouw, Nijver
heid en Handel zal blijven waarnemen
ad interim, tot de noodige wettelijke
regelingen voor de bovenbedoelde
overbrenging zullen zijn getroffen.
Uit de Omstreken
HEEMSTEDE.
BEGROOTINGEN.
Verschenen is de begrooting van het
gemeente-electriciteitsbedrijf, in ont
vangsten en uitgaven sluitende met
een bedrag van 22146, Van de ge
raamde baten noemen we de volgende
posten opbrengst electriciteit 15950
en uitkeering wegens aanleg on uit
breiding ƒ4500. Bij de geraamde las
ten vermelden wijAankoop electri
citeit ƒ8760.
Tevens zag de begrooting van het
I-Ieemsteedsch Burgerlijk Armbestuur
liet licht. Deze begrooting sluit met
een bedrag van 7887, De subsidie
van de gemeente bedraagt ƒ6700.
IJMÜIDEN.
Lijken, aangebracht.
Door den stoomtrawler „Neeltje Ca-
thariua" zijn Vrijdagavond twoe lij
ken aangebracht, opgovischt op 45 gr.
N.W. van LI mui den en van Duitecho
nationaliteit, het een© van een kwar
tiermeester zonder m&rkpenning, het
andere met penning, gemerkt S 117-15.
Gerapporteerd werd, dat nog op de
zelfde hoogte een groot aantal lijken
op zwemvesten ronddreef.
Pers-OveracSii
HET AFTREDEN VAN MINISTER
BERTLING.
't AJg, Handelsblad schrijft:
Wij zullen over het aftreden van
den heer Bert ling als minister van
financiën en over zijn ministerschap
alleen zeggen, dat wel gebleken is,
dat men een zeer bekwaam belasting
ambtenaar kan zijn, zonder daarom
gesohikt te zijn voor minister. Bij d©
keus van zijn minister van financiën
heeft mr. Cort van der Linden zich
blijkbaar vergist. De vervanging van
dan beer Berlling door mr. Treub
brengt, wanneer wij vertrouwen kun
nen op d e berichten omtrent bei aan
deel van den laatsten in d© waarne
ming van Nederland's financieel© be
langen gedurende de laatste, moeilij
ke maanden, in. dien feitelijken toe
stond weinig verandering. Hopen
wij, dat het aal gelukken voor het de
partement van landbouw, nijverheid
en handel spoodig een man te vin
den, die in den geest van den heer
Treub dit thans zoo gewichtig© de
partement kan besturen; zelfs voor d©
eerbiedwaardige werkkracht van den
heer Treub immers zou de waarne
ming der beid© departementen wel
eens te veel kunnen worden, en. het
land zou niet gaarne zien, dait van
hem zooveel werd gevergd, dat het op
een zeker oogenblik zou blijken te
veel te zijn geweest. Mannen als hem
hebben wij, in welk© functie ook, zeer
noodig.
Het Nieuws van den Dag
schrijft o. a.
Aan minister A. E. J. Bertling was
ongetwijfeld ©en zwaarder taaie op
de schouders gelegd dan aan eenig
minister van Financien sinds vel©
jaren hier te land© ten deel viel.
Reeds kort na zijn optreden deed het
zich gevoelen, welke moeilijkheden er
voor dezen minister zonden voort
vloeien uit de doortastende voortva
rendheid van zijn ambtgenoot aan het
ministerie van Landbouw, Nijverheid
en Handel. Nu, na het uitbarsten van
de groote crisis, zijn deze moeilijkhe
den voor hem blijkbaar overstelpend
geworden.
Aan den heer Treub, wiens maatre
gelen daarvan de onmiddellijke oor
zaak zijn, zal het nu staan, dez© moei
lijkheden meester te worden.
De gewichtige vraag van het oogen
blik is thans wie zal hem opvol-
gen
De N 1 e u w e R o 11, G
één ding staat vastaan
kracht van leiding, voortvarendheid.
en durf tot Beslissen, zal 't het depar
tement van Financien in de naaste
toekomst niet meer ontbreken, De heet
Treub heeft in d© laatste maanden
getoond wat hij ln dit opzicht vermag
Hij is gelijk men dat-in geoieen-
zaam Nederlandsch n©9mt niet
voor een kleintje vervaard. Zij, die ui
oud-IloLlundscho zekerheid opgegroeid
zijn, en daar pardoes vele ©economi
sche stellingen en theorieën practisch
ter snippermand zagen verwijzen,
hebben wel eens bedenkelijk mot het
hoofd moeten schudden.
Het is thans echter allerminst tijd
voor critiek War© het, wij, dio voor
do talenten van Mr. Treub grooten
eerbied koesteren, zouden de laatsten
willen zijn, om er mee voor den dag
te komen."
,,Hel werk, dat van hem m zijn
nieuwe waardigheid zal worden ver-
eischt, zal immers van het uitno-
inendst gewicht zijn niet slechts voor
een tijdperk van nood van betrekke
lijk korten duur, maar voor de wel
vaart van liet land in ©en lang© toe
komst, en voor de verder© ©economi
sche ontwikkeling van wellicht meer
dan één geslacht."
Marktnienws
BEVERWIJK.
Groenteamarkt.
Aangevoerd en verkocht te Bever-
wijk op 23 October 1914
Spinazie, per mandje 40 ct.
Postelein, per mandje 40 ct.
Andijvie, 100 str. ƒ2.50.
Raapstelen, 100 bos ƒ2.
Zuring, per mandje 10 ct.
Radijs, 100 bos 3.
Koolrapen, per 100 4.
Wortelen, 100 bos 6 tot 8,
Bieten, per 100 1.50.
Schor sen ee ren, per bos 10 ct.
Aordap. klei, p. Heet. 3.
Id. zand, p. Heet. 4.
Capucijners, per kilo 35 ct.
Snijboonen, per 1000 ƒ3.
I-Ieerenboonen, per 1000 0.80—1.20
Roode kool, per 100 ƒ5.
Witte kool, per 100 7.
Savoij© kool, per 100 ƒ7.
Bloemkool, per 100 ƒ8 tot ƒ12.
Uien, per Heet,, 4.
Prei, per bos 10 ct.
Sla, per 100 krop 70 ct.
Pieterselie, per bos 3 ct.
Selderie, per bos 3 ct.
Appelen, per kilo 10—16 ct.
Peren, per kilo 8 ct.
Aardbeien, per mandje 10 ct.
Druiven, per kilo 45 ct.
Burgerlijke Stand
HEEMSTEDE.
BEVALLEN:
L. Louter—van Dekken d. G. J.
Sabelis—Bergman z. Th. Vreeken—
B'reeuwer z,
OVERLEDEN:
C. J. van Rijn, 15 jaar.
GETROUWD:
II. J. J. Kort en C. AL Wij namis.
WIJK AAN ZEE EN DUIN.
ONDERTROUWD;
E. van Amersfoort en C. N'. Led.
der, H. J. d© Koster en B. Kos.
BEVALLEN:
S. M. Duin—van der Zon d.
OVERLEDEN:
R. Hommes, 70 j..
INGEZONDEN MEDE DEELINGEN
A 30 Cts. per regel
Corsetten naar rosat.
A. PASSENS, Gev.1825, Tel. 839?
(Ateliers voor reparatièn). Reguliers
gracht 81, voorh. O.Manhuisp, A'dan
EenoodigdhsdBH voer Uoitviljt
ee Handsnarbeid
VR&AST CATALOGUS
F. BE£RK£^§S Co.
Kunstatsller - Venlo
HET LEKKERSTE
OQD MAASTR1C0TSDH BIER
s alleen verkrijgbaar in de Brouwerij
L. VAN AiÜBEL,
JODENSTRAAT 88 - MAASTRICHT
PREDIKBEURTEN
ZONDAG 25 OCTOBER.
EGL1SE WALLONNE.
10 1/2 Mures, Mr. P. Bertha uit,
pasteur A la Haye.
GEREF. KERK.
Ged. Oude Gracht.
Voorin. 10 ure, Ds. M. J. v. d. Hoogt,
pred. te Velp.
s Av. 5 1/2 ure, Dezelfde.
Klein-H eiligland).
Voorm. 10 ure, Ds. Tibben,
's Av. 5 1/2 ure, Ds. Tibben.
NOORDER KERK (Ridderstraat)..
Voorm. 10 uur, Ds. W. Ringnalda.
's Avonds 6 uur. Dezelfde.
CH'R. GEREF. GEMEENTE.
(Raaks).
Voorm. 10 ure, Godsdienstoefening,
's Av. 5 1/2 ure, Godsdienstoefening.
Donderdag 29 October,
's Avonds 8 ure, Ds. Geels.
Biduur.-
LUTHERSCHE KERK.
Voorm. 10 uur, Ds. A. C, Schade v.
Westrum.
KERK DER VEREEN. DOOPS
GEZINDEN.
Voorm. 10 uur, Ds. A. Binnerts Szn.
De opbrengst der gewone koliek-te
in de bussen na de Godsd.i«nstoete>-
ning, is bestemd voor de N'ederland-
sche Gustaaf Adolfvereeniging.
REMONSTRANTSCH-
GEREFORMEERDEN.
Voorm. 10 ure, Prof. L. Knappert,
Hoogleeraar t.e Leiden.
Nam. 1 uur, Zondagsschool in d<
kerk*
