voor passage mol eon "rijwiel van 'den
commandant van hot Duiïscbe gar-
ttizoen.
Daar wij echter het schrift van
noemden officier niet konden ontcij
feren, wisten wij nog niet dat hij er
opgeae* had, dat wij met onze rijwie
len konden doorgaan, want hij luid
hei zoo maar even nit do hand op do
binnenplaats geschreven (toen wij
eenmaal weer thuis waren hebben
wij dat document pas ontcijferd). Wij
waren daar ook juist geiuigo
binnenbrengen van 4 Engelscke en 1
Belgische krijgsgevangene, plus een
spion in burger, welke lieden op dot
moment zeer goed behandeld werden,
Volgens uitlatingen van Dui
soldaten was he, medelijden voor
den Belgischen soldaat groot,
ook werd er op meergenoem
de binnenplaats, onder leiding
van de Duitsche overheid, door de
soldaten aardapi»>lcn en brood
geven aan de inwoners van Mechelen,
en waren er heel wat, oud on jong (ik
schat dat er op dat oogenMIk wel eon
goede honderd waren) die allemaal
heel goed en voorkomend behandeld
werden.
Na nog wa4 rondgekeken te hebben
In deze geteisterde Vloamsche plaats,
gingen wij weer don steenweg op naar
Leuven; op dezen weg zogen wij niets
dan verbrande en stukgeschoten hui
zen; het is een weg van ongeveer 26
K.M., waar wij niet één woning zagen
die niet verwoest was. Alles was kort
En klein, op plaatsen waar zwaar go-
vochten was, waren de boomen als
't ware bezwaard door kogels en hier
en daar afgeschoten door een granaat,
ransels, chaoots en andere mUitairo
kleedingstukken waren voor 't grij
pen, verwijl wij bezig waren eon en-
ontplofte granaat uit een hoorn te
halen, wat ons niet gelukte, kwam er
een man van het erf waarop zich een
puinhoop bevond, naar ons toe en vetr-
ieide ons, dat hij juist uit Holland,
waar hij eenigen tijd gastvrijheid had
ontvangen, was teruggekeerd met
zijn vrouw en 8 kinderen en dat hij
van zijn huis met 4 koeien en 2 var
kens niets terugvond, dan heigeen
wij daar zagen, een puinhoop waar
voor 4 poenen van de varkens lagen,
betgeen wij zelf gezien hebben.
Te Leuven aangekomen, vertoonde
llch heizelfde toon tel ongeveer als te
Mechelen, naast nog heel voel
woonbare huizen, waren or ook een.
massa die in puin 'ogen, do inwoners
van Leuven waren juist bezig
weg op do straat to banen, door heft
puin naar de kanton to scheppen, in
sommige straten was dan ook door
het puin do passage geheel gestremd.
De toren van do groote kerk had, be
houdens een enkele oppervlakkige
schotwond, nog oen heel good aan
zien, de kerk zelf 'heeft veel geledon,
zoodat hetgeen wij in Leuven hebben
.waargenomen vrijwel overeenkwam
met hetgeen wij don luatsten tijd
daaromtrent in de dagbladen gelezen
hebben.
Bijna zou ik vergeten te melden, dat
wij, voor wij binnen Leuven kwamen,
nog eenigo moeilijkheden ondervon
den. Vóór wij de stad bereikt hadden,
moesten wij eon post passceren, welke
niet zoo bereidwillig was ons door te
laten, niettegenstaande de waehtheb-
benden zeer beieefd waren, werden
wij toch met gewapende soldaten ge
bracht naar een daai in de onmiddel
lijke nabijheid zijnd klooster, dat ia
beslag was genomen door de Duit-
schers, een artistiek en Indrukwek
kend gebouw, gelegen op een betrek
kelijk hoogen heuvel. Daar werden
wij, na gevisiteerd te zijn en nadat
onze passen bij de hoogste autoriteit
geweest waren, verder gezonden naar
de Commondanlur te Leuven; in Leu
ven gekomen warden wij zeer l>eanget
gemaakt door een burger, die ons
vertelde, dat wij volstrekt niet op een
rijwiel mochten rijden, daar wij an
ders onmiddellijk doodgeschoten kon
den worden.
Dit bleek waar te zijn. Hoen wij de
aangeplakte proclamatie lazen, waar
op in het Fransch, Duitsch en IIol-
landsch vernield stond, dat het ver
boden was, behoudens hooge uitzon
dering, een rijwiel 'ie berijden. Daar
wij echter toch een stempel van de
Duitsche Commandan'iur moesten heb
ben, probeerden wij tegelijkertijd van
hem vergunning te krijgen, om onze
rijwielen te mogen berijden, hcigocn
ons echter niet werd toegestaan en
zoo gingen wij wgg met de waarschu-
.wing van den Commandant, dal als
wij toch gingen fietsen", all« gevolgen
daarvan voor onze rekening kwamen.
Daar wij ech'ler nog heel wat voor
'den boeg hadden eu het tot daar goed
w as gegaan, stapten wij maar op on
tiapten op Brussel aan.
Hoewel de verwoesting op dezen weg
naar Brussel ook erg was, was het
voch niet zooals tusacfeen Leuven en
giechelen. Brussel kwamen wij zon
der moeite binnen, even ouzo passan
laten zien en door. Hot eerste wat wij
in Brussel deden, was ons voorzien
van een hotel, waar ons bteek dat
,wij ongeveer de eenige buitenlondsche
gasten waren; wel waren er veel Duit
sche officieren gelogeerd.
In Brussel zelf was alles op de stra
len gewoon, althans wat betreft de
hoofdstraten. Het was wel niet die
gezellige, geregelde drukte van vóór
'den oorlog, maar toch een grootsteed-
,scho beweging; (le trams liepen ge
woon en men zag krantenverkoopers
en -verkoopsters hij de vleet. Veel
.w inkels waren geopend, ook zagen wij
ju it stek end gevulde consumpiiezaken,
'alwaar de prijzen dar artikelen nor
maal waren, b.v. cchto natuurboter
fres. 3.60 per K.G., dal is ongervee'r
[dezelfde prijs als in Holland. Brood
prijzen gewoon, eieren gewoon, enz.,
enz. Wij hadden var wacht na al het
geen wij gehoord hadden, dat er aoo
góed als niets zou zijn, of logen beo!
liooge prijzen, maar dat was zoo niet.
Er waren zeer veel militairen in de
stad, vooral officieren, die allen
der onderscheid, waar wij ze ook aan
troffen, zeer beleefd en voorkomand
waren.
s Avonds omstreeks 10 uur xijn wij
naar ons hótel gegaan, aangezien op
dat uur alle lichten uitgingen en bij
na alle winkels gesloten en zonder
licht waren, zoodat hei oen doode boel
was.
Op de plaats hij de Noorderstatie
werd je door de politte niet doorgela
ten, ook waren er nu veel meer be
palingen, die vroeger niet waren.
's Morgens aan bet ontbijt kregen
wi; een klein oorlogsbrood, maar zeer
goed, omstreeks negen uur gingen
wij do stad verlaten op we? naar Vil
voorde, waar ook zwaar gevochten is.
Op weg daarhoen passeerden wij
eeo veldkeuken en bakkerij van het
Duitsche leger, die prachtig in orde
waren de ketels, die ze gebruiken,
hebben veel overeenkomst met onze
Haarlemse he sproeiwagens, alles wat
wij zagen op Duitsch militair gebied
was, wat organisatie betreft, prachtig
in orde.
Te Vilvoorde zelf is weinig ver
woest juist toen wij er .passeerden
waren er Duitsche troepen l>ezig aan
het exerceeren, wat voortreffelijk
mooi gingeven buiten Vilvoorde
kregen wij echter weer de verschrik
kingen van den oorlog to zien op een
vreeselijke wijzeook hebben wij liet
graf gezien waar volgens het opschrift
17 dappere BeLgiaeho soldaten door
hunne Duitsohe kameraden begraven
waren, betgeen als foto heeft gestaan
in een der in Holland verschijnende
geïllustreerde bladen. Hoewel het
voorkomen van graven langs de we
gen geen zeldzaamheid is, meende ik
toch het geval van deze 17 soldaten
even afzonderlijk te moeten memoree-
ren, orndat die 17 soldaten zich zoo
dapper en hopeloos verdedigd hebben.
Het huis, waar zij dekking hadden
gezocht, was door de Duitsche grana
ten en shrapnells totaal aan gruis
geschoten.
Het verdere gedeelte van den weg
gaf ongeveer hetzelfde te zien als de
andere door ons gepasseerde wegon
tusschen Antwerpen, Mechelen, enz.
Van dezen kant in Mechelen binnen
komende, was de verwoesting niet
zoo groot als aan den anderen kant,
wel vonden, wij op bijna eiken duim
gronds sporen van den oorlog, het-
?en echter begrijpelijk is.
Van Mechelen af zijn wij denzelfden
eg weer gegaan naar Antwerpen als
in het heengaan, wel hebben wij op
dezen terugweg even vertoefd bij
Waelhem, waar als 't. ware geen twee
sleenen meer aan elkander vost zitten
van de daar gestaan hebbende huizen
van het groote dorp. In de directe om
geving van het fort Waelhem hebben
wij de vernielende uitwerking gezien
van Duitschland's groote geschut, er
waren gaten in den grond geslagen,
waar wel twee wagens in geborgen
konden worden, rails en biels van een
daarheen loopende spoorbaan waren
geen beletsels voor de granaten, die
waren gewoon weggevaagd over een
lengte van ongeveer 10 Mr.
Te Oude God, een voorplaats van
Antwerpen, is de verwoesting niet
groot, maar oorlogsteekens zijn cr
natuurlijk genoeg.
Na in Antwerpen te zijn uangeko-
inen en geconstateerd te hebben, dal
de beweging in de stad al weer veel
drukker was, zijn wij nog even in ons
bivak geweest, na eerst wat verscho,
hard gebakkeu broodjes te hebbjn ge
haald, zoo uit den oven, A 5 centimes
per stuk^
Van ons bivak uit ondernamen wij
op Zaterdag 17 October omstreeks drie
uur den terugtocht, wij zagen nog,
toen wij langs de Entrepots kwaaien,
twee groote sleeperswagens met zak
ken bloem door de Duitsche militairen
vervoeren van een der opslagplaatsen.
Buiten de poort van Antwerpen ge
komen, viel bet ons' op, dat er zooveel
publiek passeerde, gepakt en gezakt
het bleek ons, dat er een" trein met
terugkomende vluohtelingon was aan
;ekomen wij onderzochten even en
awel, er reed voortdurend een trein
loosend aal—Antwerpen vice versa.
Wij besloten dan ook naar dien
trein te loopen, die ongeveer een 400
Mr. van den steenweg stilstond, om-
idat er nog geen trein in Antwerpen
binnen kon komen daar bleek hel ons
dat die trein weer direct naar Roosen
daal ging vertrekken, wij laadden zelf
onze rijwielen in een bagagewagen
en stapten in, en zonder betaling of
contrölc kwamen wij te Roosendaal.
in de coupé, waarin wij plaatö
hadden genomen, waren nog twee per
sonen, beiden bewoners van Antwer
pen, de een was doorgelaten zonder
pas, omdat hij zijn familie moest ha
len.
In Roosendaal moesten wij wegens
de kolossale drukte lung aan de con-
tróle wachten vwij moesten van de
grens af bijbetalen, due in Belgió han
den wij gratis vervoer gehad), zoodat
wij den trein over Dordrecht niet kon
den halen en wij den trein Tilburg via
Den Bosch—Utrecht moesten nemen.
Hier zaten wij ongeveer met 26 petso
nen in één compartiment, bijna allen
vluchtelingen, die uit Zeeland kwa
men. Langs den trein kwamen solda
ten en zusters met brood eu water, er
werd ruimschoots uitgedeeld, het
brood was allemaal voo: zien van bo
ter en soms ook van kaas, voorwaar
prijzenswaardig.
Zoo kwamen wij dan te Amsterdam
aan, na de meeste vluchtelingen te
Den Bosch en Tilburg uitgelaten te
hebben, en van Amsterdam urri-
veerden we omstreeks half twee te
Haarlem.
Deze beschrijving is een zeer be
knopt overzicht van dezen emotie-
voJlen en onvergetolijkeu. tocht, is
juist en naar waarheid weergegeven,
maar slechts in hoofdtrekken, want
is nog voel meer te molden.
K. RADDER.
J. v. d. LOO.
T. BIALLOSTERSKI,
OP hel Westelijk
Oorlogsveld
Dat de Duitschers 't Yscrkanaal zijn
overgetrokken, is in de Fransche be
richten erkend, en de ..Times" zegt,
dat belangrijke Duitsche versterkin
gen oprukken naar de lijn Nieuw-
poort—La Bassée. Maar dit biad
meent, dat al is de lijn der bondge-
nooten wat teruggeweken onder "de
pressie van de nieuwe Duitsche ver
sterkingen, dit voor het geheeh; front
geenerlei beteekenis heeft. Want dat
gebeurde wel meer lange de uitge
strekte linie van Zwitserlund tot aan
de zee, zonder dat de toestand zich
wijzigde.
't Officieele nieuws luidt"
Hei Fransche communiqué:
„Gedurende den dag van Dinsdag
waren de Duitsche aanvallen in de
streek tusschen Nicuwpoort en Ar
ras (Atrecht) veel minder hevig. De
geallieerden hebben overal hun posi
ties behouden en zijn vooruitgegaan
ten noorden en ten oosten «tn Ype-
ren. Ook hebben zij eenigen voortr
gang gemaakt tusschen Cambria,
Zuidwestelijk van La Bassée, en Ar
ras.
Meer en meer wordt bevestigd dat
de verliezen der Duilschors aan doo-
den, gewonden en gevangenen op het
noordelijk terrein belangrijk waren.
Op den rechteroever der Aisne be
proefden de Duitschers zeer hevige
nachtaan.vallen. In de streek bij Cra-
onne werden zij teruggedreven op de
hoogten aan den spoorweg naar Des
dames.
In Woêvre zetten Fransche troepen
huu opmarsch voort in liet bosch tus
schen Apremont on St, Mihiol, even
eens in het bosch van Lepötre."
Uit 't Duit9che hoofdkwartier
,,De strijd bij Nicuwpoort en Dix-
muiden duurt voort. De Belgen kre
gen daar aanzienlijke versterkingen.
De Duitsche aanvallen worden voort
gezet.
Zestien Enge'sche oorlogsschepen
namen deel aan den strijd tegen den
Duitsche rechtervleugelhun vuur
had nochtans geen uitwerking.
Bij Yperen bleef de toestand on
veranderd.
Ten westen van Rijesel word de
Duitsche aanval met succes voortge
zet,
In het Argonnenwoud zijn weder
eenige Fransche loopgraven geno
men, waarvan de bezetting krijgsge
vangen werd gemaakt.
Op het weslfront geschiedde verder
nie'.s van belang.
Aan „'De Telegraaf" wordt geseind-
Het is verwonderlijk stil nu langs
de kust. Geen schot werd Woensdag
ochtend gehoord.
De Duitsche soldaten te Brugge,
Heyst'én Knocke zijn niet talrijk. Zij
mogen niet moer bij de burgers lo-
geeren. Wat aan hot bezettingsleger
onttrokken kon worden, bevindt zich
aan het front.
Dinsdag is er weer heftig gestreden.
Maar toen vooral met de bajonet.
Verbondenen en Duitschc-rs hebben
zware verliezen geleden. Het is nog
altijd om de Yser te doen.
Nieuwpoorl is gebombardeerd, d.
z Nieuwpoort-bad, een complex
van hotels, slechts oen hnlf uur gaars
van Nieuwpoort-slad. Tusschen beide j
staat een oude vuurtoren, waarop
o.m. de Duitschers hun vuur gericht
hebben. Deze vuurtoren is zoor oud,
een historisch monument. In vroeger
eeuwen werd er nog een houtvuur in
gebrand voor de kustverlichting.
Het is dus stil nu, maar allerlei ge
ruchten hangen in de lucht.
Van 'i Oostalljk
Gorlogsiosneel
Een officieel D u i t sj c li Icgerbe-
richt meldt
„In Poten moesten de JDuitsch-Oos-
tenrijksche troepen voor versche Rus
sische strijdkrachten, die van Iwan-
gorod, Warschau en Newogeorgioro.-k
oprukten, terugwijken, nadat zij tot
nog toe in een strijd van verschillen
de dagen alle aanvallen met. succes
hadden afgewezen. De Russen gingen
niet onmiddellijk tot vervolging over.
De Duitsche troepen konden zich zon
der bezwaar losmaken van den vij
and. Reserve-troepen zu"on in ver
band met den toestand nieuwe stellin
gen innemen,"
Een Russisch officieel bericht
maakt beltend:
..Ten zuiden van Warschau strekt
de slag zich uit van Rawa tot de zij
rivier van den Weichsel Iljanka. De
Russen hebben in de streek ton noord
westen van Rawa den Duitschers zwa
re verliezen toegebracht. Verwoede
gevechten hebben plaats in het bosch
tusschen Kozeuizy en Raduui.
In Galicië vorderen de Russen ten
Zuiden van Sambor. Zij hebben in
het keteldal van Podbus de 38ste di-
isie Honveds en gedeelten van den
Landstorm omringd en geheel gede
cimeerd. Twintig kanonnen en mate
rieel van belang werden daarbij buit
gemaakt.
In Oost-Pruisen zijn Duitsche te-
genoffensieve pogingen mislukt."
Een Oostenrijk sch communi
qué deelt mede- „In Galicië 13 ook
Dinsdag niets van belang voorgeval
len. Op ve'e pluatsen in het front
hebben zich beide tegenstandera in
gegraven. Oostenrijkse li zwaar ge
schut vernietigde een aantal Russi
sche batterijen en steunpunten."
De „Tim-es" ontleent aan de offi
cieele Russische legercourant het vol
gende
De Duiteohers trekken terug in
ier richtingen Grojec, Rawa, Skier-
nicwicz en Kutno. Een colonne trekt
terug langs don WarschauWeenen-
spoorweg, daarbij bruggen en spoor
lijnen vernielend.
De Duitsche cavalerie werd door de
Russische cavalerie in. do richting
van Sorhatsjef en Low itsj omvat en
op den rechtervleugel door een Rus
sische colonne, die over den Weichsel
trok bij Gora ICalvarja bedreigd. De
Duitschers gaven zorgvuldig voorbe
reide posities op en trokken in allerijl
naar de Duitsche grens terug, daar
bij krachtig door do Russen vervolgd.
Zaterdag boden de Duitschers op
-m front zuidelijk van Lowltaj en
Sklaruifiwicz hardnekkig tegenstand.
Zij' namen hier Krachtige defensieve
po3ities in, maar werden met de bajo
net hieruit verdreven, waarbij ze
zware verliezen leden. De Duitscliers
trokken in zuidwestelijke richting
terug.
Een andere Duitsche colonne, die
bij Iwangorod opereerde, trok In al
lerijl terug in de richting van Rodorn,
wapens en munitie in den steek la
tend.
Op het Zuidelijk
Ooriogstooneel.
Door Oostenrijk wordt bekend ge
maakt: 27 October behaalden de Oos
tenrijkers in Serviö nieuwe succes
sen. De plaats Rawnja, een sterk be
vestigde Servische stelling rum den
straatweg ten noorden van Cznabora
in Marva, werd na dapperen tegen
weer bestormd. Vier stukken geschut
en acht machinegeweren zijn veroverd
en vijf officieren met vijfhonderd
man Serviërs gevangen genomen.
Ook is veel oorlogemateriaal buiige-,
maakt.
Verspreid nieuws
van dooerisgsvetden
GEVECHTEN VAN MAN TEGEN
MAN.
De Engetsche bladen geven beschrij
vingen van de hevige bajonetaanval-
len en andere episoden uit de gevech
ten aan de Yser, en op het laatste
stukje van België, dat nog door do ge
allieerden vordedigd wordt. Ook hier
uit bemerken wij weer, hoe moord
dadig de strijd der laatste dagen ge
weest is.
Aan de Yser werd gedurende den
geheelen nacht doorgestreden, soms
op korton afstand naderden de vij
anden elkander.
De Duitschers. die tot e'ken prijs
dien nacht de Yöer moesten overtrek
ken, vochten met don moed der wan
hoop. doch telkenmale aU? zij over
de rivier waren, drong het hevig vuur
der geallieerden hen terug.
De weg van Brugge naar Nieuw
poorl ep'itst zich even voor St. Pïer-
re-Cape!le en gaat op twee punten
over de Yser.
Langs deze wegen kwamen de
Duitschers, en tegelijk werd Dixmui-
den aangevallen.
De artillerie speelde slechts een on
belangrijke rol in liet gevecht, dat
veeleer door mitrailleurs, en met de
sabel en revolver beslist werd Aan
vankelijk was de Duitsche stormaan
val niet te stuiten, over honderden
lijken hunner kameraden stormden
de Duitschers op de bruggen af. Toen
zij de Belgische loopgraven nader
den. streed men verder met bajonet
ten, revolvers en zelfs geweerkolven.
F.en groote Be'g, die uit Britsch-Co-
lumibia was overgekomen voor don
oorlog,, v&lde Duitscher op Duitscher
met zijn geweerkolf neer, totdat een
kogel hem trof.
Zoo slaagden 5000 Duitschers er tn
over de brug te komenbijna
geen enkele hunner keerde terug.
De aanval op Dixmuiden door een
Duitsche macht van 2000 man, werd
afgeslagen door Belgische infanterie
cavalerie, die hen in een gevecht
man tegen man in liet kanaal
drongen. Toen slaagden 3000 Duit
schers er in Dixmuiden te bezetten,
maar een hevig artülerie-vuur nood
zaakte hen terug te trekken.
Toen de Zondagmorgen aanbrak,
was Dixmuiden een kerkhof.
Op deze linie namen de Belgen 400
krógsgevangenen.
Bij Nieuwpoort lagen de Duitsche
loopgraven slechts vijftig meter van
elkander. Gedurende don nacht de
den de Duitschers niet minder 'dan
ucht bajonetaanval'en, die alle af
stuitten op het mitrailleurvuur der
Belgen.
De zware Duitsche verliezen zijn
zoo zeggen de bladen van des te
tragischer aard. waar zij bijna uit
sluitend jonge mannen gelden.
In de laatste gevechten vielen veel
jongens van 16 en 17 jaar die met de
laatste reserve naar België zijn ge
zonden.
Omtrent de gevechten hij Rijssel
vertellen de bladen, dat daar wel de
meest kortstondige overwinning der
Duitschers plaats had zij hadden niet
gerekend op de Britsche reserves, de
Sikhs en de Ghurkas, die in een ge
weldigen storm de Duitschers terug
drongen. en lang achtervolgden.
De autoriteiten te 'Duinkerken stel
den den Belgen en Engelschcn het
kerkhof ter beschikking, tot het be
graven hunner gevallenen.
EEN KRIJGSLIST.
Het „Journal" bevat 'het volgende
telegram uit Duinkerken-
Te Dixmuiden hebben de Fransche
zeesoldaten onder de volgende om
standigheden een Pruisisch regiment,
zoo goed als vernietigd
Met de bedoeling om de Duitschere
naar Dixmuiden te lokken deden de
Engelsche en de Fransche troepen in
die stad alsof ze er uit wegtrokken.
De list slaagde boter dan men had
kunnen hopen. Ziende, dat er tn dre
richting geen verderen tegenstand ge
boden werd, naderden de Duitschers
en in den namiddag etond er een re
giment voor de poorten der stad.
Geen Franschen, Engelschen of Bel
gen waren er te zien. De Duitschers,
die zeker meenden, dat Dixmuiden
ontruimd was, besloten de stad te be
zetten en, zooals hun gewoonte is,
kwamen zij de 9fad met hun parade
pas binnen, terwijl do muziek speel
de. Nauwelijks waren zij de voor
naamste straat ingetrokken of een
schrikwekkende losbarsting overstem
de het geluid van de muziek.
Verscheidene machine-geweren, die
in de huizen verborgen waren, had
den plotseling liet vuur geopend. Een
dolle paniek ontstond onder de Duit
scliers. Zonder aan weerstand te den
ken, wi'don zij vluchten, maar van
alle kanten hagelden de kogels. De
machinegeweren hielde nweldia met
vuren op en de matrozen, uit hun
schuilhoeken voor den dag komend,
vielen op het overlevende dcc! van 't
Pruisische regiment aan, dat op het
gezicht der Fransche bajonetten de
wapens wegwierp en zich overgaf. En
kele uren later keerden de verbondon
strijdmachten te Dixmuiden terug en
bezetten het sterk.
EEN DAGORDER VAN PRINS
RUPPRECHT.
Kroonprins Rupprecht van Beieren
beeft, ais bevelhebber van het zesde
Duitsche leger, tot zijn soldaten de
hier volgende dagorder gericht
„Soldaten van het zesde leger, wij
heblxm nu het geluk, ook Eugclscheu
voor ons front te hebben. Troepen van
het volk, welks afgunst sedert jaren
aan den arbeid was om ons met ecu
ring van vijanden te omgeven, waar-
ui wij zouden geworgd worden. Aan
dit volk hebben wij dozon bloedigeu
krijg vóór alles te danken. Daarom,
wanneer het thans tegen dezen vijand
gaat, oefent vergelding voor vijandige
geniepigheid, voor zoo vele zware of
fers. Toont hun, dat de Duitschers
niet zoo gemakkelijk uit dc wereld
geschiedenis zijn te schrappen, loont
hun dat door Duitsche klappen, die
stevig aankomen. liet is een tegen
stander, die het herstel van den vrede
het meest in den weg staat. Er op
los I RUPPRECHT."
GAAN DE DUITSCHERS IN ZEE-
BRUGGE ONDERZEEc-RS
BOUWEN?
Naar aan den correspondent van 't
„Alg. Handelsblad" werd medege
deeld, vervoeren de Duitschers over
land vele gedeeltelijk gedemonteerde
onderzot-booten naar de haven van
Zeebrugge, tusschen Heyst en Blan-
kenbergbe, om deze'dan r weer op le
bouwen en van daar uit te doen ojx>-
reenen.
Op het oogenblik wordt omtrent de
verrichting der Duitschers do meeste
geheimzinnigheid betracht. Het tram
verkeer naar Zeebrugge gaal slechts
tot Knocke. Ook het geheele verkeer
per rijwiel is verboden. Zelfs aan jour
nalisten wordt hot verboden, omdut
de soldaten last hebben, om op bur
gers, die zich in die streek per fiet3
voortbewegen, te schieten. Uitgaande
wielrijders worden aan de Nederland-
sche grens gewaarschuwd, welk ge
vaar zij loc-pen.
Op do landkaart, die aan liet bu
reau der Kommandatur te Brugge
hangt, is een rechte lijn getrokken
van Mariakerke ten zuiden van Ost-
©nde uit. Naar plaatsen zuidelijk
daarvan worden geen „Pasaicrschei- j
ne" afgegeven.
IN OOST-PRUISEN.
Hei was eon zwaro strijd, van In-
sterburg naar den Njemen en wear te
rug, aldus de correspondent van de
,Tiinos" op het Oostelijk oorlogstoo-
ïreei, maar terugtrekkend of opruk
kend, hebben de Russeu zich in moed,
verve en militaire bekwaamheid su
perieur aan de Duitschers getoond.
Zij moesten strijden tegen een beter
uitgerust leger, een honderd maal be
ter gedrild leger, tegen betere kanon
nen en een hoogere krijgswetenschap,
en toch wonnen zij, deer den in.div.i-
dueelen geest van lederen soldaat,
De Russen kwamen heel tot Al Ion-
s'tein, voor de Duitschers bang wer
den en in allerijl een groote leger
macht van het Westelijk krijgstoo-
neel lieten overkomen. De Russische
opmarsch was een stoutmoedige, zelfs
gewaagde onderneming geweest,
maar wellicht was de merkwaardige
terugvocht van généraal Retmon-
kampf een nog groolere verrichting,
daar lüj voo'rtdurend door een gewel
dige strijdmacht en door ecu inder
daad schitterend geconcipieerde om
trekkende beweging werd bedreigd.
De Duitschers waren ongetwijfeld
zeer verheugd over de verdwijning
der Russeu en het, was zeker een
mooi ding, den courantenlezors te
kunnen mededeeden dat Oo6t-Pi-uisen
van vijanden gezuiverd was. Maar
hun overwinning bleek slechts een
schijubare te zijn. Zij vervolgden de
Russen tot aan hun basis, en trokken
al hun krachten samen om du andere
zijde van de 'Njemen te bereiken en
zoo het centrum der Russische linie
te verbreken.
Maar de Russen maakten rechts
omkeert en dreven hen terug, te Sim-
no eu te Sredniki en te Druskenniki
en te Lein, alle dorpen tem Noorden
van Grodno.
Dit is het verhaal van een die don
slag van Sredniki bijwoonde:
Het begon mot de mededeeling, dat
de Duitschers Ons in onmetelijke ge
talssterkte nadèrden en ons op do
boorden der rivier zouden aanvallen.
Om 3 uur s middags begon vuren en
binnen een uur was de slag algemeen,
waarbij alle krachten van de Duit
schers gericht waren tegen een punt
van de rivier, waar deze een zijner zij
rivieren, de Dubissu, opneemt, Op de
steile rotsen op den rechteroever
gromden de Russische houwitsers;
diep beneden, op het oeverzand,
dreunden de Russische voldbatterijon,
en op den anderen oever, gedekt door
het artillerie-vuur, drong de Russi
sche infanterie heldhaftig de Duit
schers terug, die van hun knnt bo ren -
menschelijke pogingen deden, zich
een doortocht naar den oover te ba
nen.
Den gansclien nacht duurde strijd
voort, tot het begon te dagen. Het
kraken der geweerschoten, he; bulde
rend gerommel van 't zwaar geschut,
het gierend gehuil der granaten ver
mengde zich lot een aanhoudend, oor-
verdoovend, bovenaardsch geraas,
niet te beschrijven. Toch kon men tot
tweemaal to© boven dit rumoer uil de
gillende juichkreten van een Russisch
regiment infanterie vernemen, dat
miet de bajonet de Duitschors achter
uit dreef.
Bij liet aan!) rek en van den dag nam
het vuren in hevigheid af en zweeg
eindelijk geheel Een zonderlinge,
booze Stilte kwam over het slagveld
gevaren. De lucht geleek nog na te
trillen als een onmetelijke kerkklok
na hot heieren.
De Duitschers waren des nachts ge
vlucht, en zij lieten heuvels lijken,
granaten, gebroken wagens, auto s
en motorrijwielen achter. De zon
kwam op en haar licht verzilverde den
breoden stroom en verlichtte het af-
scTïuwelijE slagveld met zeer vele doo
den.
HOEVEEL REIMS VAN DF. BOM
BARDEMENTEN LEED.
Een correspondent van do Timca
seint uit Epernay: Een volkomen be
trouwbaar overzicht van dc to Reims
aangerichte schade kan nog niet wor
den gegeven, maar ocnig denkbeeld
kan worden verkregen uit de volgen-
do feiten, die ik heb verzameld onder
de .alrijke vluchtelingen dio hior aan
kwamen. Ongeveer CÖ0 A 700 burgers
zijn gedood door de Duitsche grana
ten, terwijl een nog grooter aantal
gewond is. Driehonderd huizen zijn
door granaten verwoest, 150 huizen
zijn tot den grond afgebrand en be
halve de kathedraal hebben nog vele
openbare gebouwen ernstig geleden.
De geschilderde vensterglazen in do
kerk van St. Remy, een nauwelijks
minder vermaard historisch gebouw
dan do kathedraal, zijn vernield en
zelfs iiet voornaamste kerkhof is zoo
gotoistërd, dat men nauwelijks op de
paden kan loopen ten gevolge van de
massa's puin van grafstoeenen on
hekken, die in alle richtingen zijn
neergeworpen.
Van de bevolking van Reims, die
in normale omstandigheden ongeveer"
110.000 zielen telde, zijn, naar mom
nu zegt, niet meer dan 40.000 geblo-
De overigen zijn gevlucht, liever
dan nog langer de gevaren te door
staan van een beschieting, die hun
huizen ve'rnielt en hun zaken ruïneer!
en omdak ze met- de gevaren van. ver
hongering worden bedreigd. Dagen
lang leefden heele gezinnen in hun
kelders, slechts van de boules de son
(zemelbroodjes) en velen zijn ten ge-
•olge van de doorstane ontberingen
bezweken.
De protestantsdie kerk te Reima
was al heel spoedig vernield en na
werden de godsdienstoefeningen in,
dezen kelder gehouden; leege pakkis
ten voor de champagne dienden als
kerkbanken en preekstoel.
Van de Zee.
TORPEDOBOOT GEZONKEN.
Volgens een bericht uit Duilscho
bron is een Russische torpedoboot op
een mijn geloopen en gezonken.
DE MIJNEN
Het koopvaardijschip Manchester,
5363 ton metend,-liep bij de noordkust
van letland op een mijn en zonk. Da
kapitein en 13 man verdronken; der
tig leden der bemanning werden ge
red door een Engelsclron stoom traw
ler.
Do scheepsau'cori,teilen te Liverpool
hebben de reeders, wie'r schepen om
de noordkust van Ierland passeeren
gewaarschuwd, dat door de Duit
scliers in deze wateren mijnen zljm
gelegd en dat de schepen daarom niet
binnen zestig mijlen van het eiland
moeten passeeren.
Uit Zuid-Afrike.
In ons vorig nummer plaatsten wij
ee«n uitvoerig bericht over nieuwe
verwikkelingen in Zuid-Afnka.
Do Engelsche bladen bevatten hoofd
artikelen over ongeregeldheden in
Zuid-Afrika. De .Times" meent, op
grond van betrouwbare inlichtingen,
te kunnen zeggen dat de rebellie vol
strekt niet van ernstigen aard is. Bo
tha heeft ontzaglijken invloed onder
het volk en do rebellen kunnen niet
op veef hulpmiddelen rekenen. Ais zé
mochten vertrouwen op Duitsche
hulp. dan zullen ze teleurgesteld wor
den.
De „Dailv Chron." kan niet inzien
welk voordeel dö Afrikanders .zoo
don hebben van een uiteen "Ratten
der Unie, maar het Britsche rijk
moet Botha ondersteunen om Zuul-
Afrika te behoeden voor het lot af te
te dalen tot den rang der centiual
Amerikuaiiscti© republieken. De liol-
landsche Afrlkaanders zouden oen
groote dwaling begaan als ze mee-
nrmdal de Engelseh-Duitsclie wor
steling voor hen van geen beteekenis
is. Duitschland moge den Boerenloi-
dors een Boerenrepubliek beloven, de
Belgische staat zou hun in hun
moedertaal kunnen verklaren waf
zulke beloften waard zijn.
Do „.Daily Nc-ws" meent dat het !>o-
lacholiijk zou zijn, de beweging te on
derschatten, diie zooveel fanatisme
wekte, maar zelden zullen mannon
va.n schitterende hoedanigheden zoo
nood-eloos, zulk een onbeteekeiiend
treurspel hebben uitgelokt als dat
waarvoor De Wet en Beyers verruit
woordelijk zijn.
De „Daily Mail" meent dat de r.s
bollie in Duitschland wilde vreugde
mag wekken, wijl men hier bet ware
karakter der Boeren niet begrijpt,
dat ze ongetwijfeld sensatie zul wek
ken in de wereld, maar dat zij in
Zuid-Afrika de lucht zal zuiveren on
niet den minsten invloed zal hebben
oj) de gevechtskracht en de vastbem-
donheid der volken van het Britbchüi
Rijk.
Reuter seint uit Londen:
„Het bericht van een nieuwe op
roerige beweging in Zuid-Afrika
maakt een veel minder diepen indruk
in Engeland dan men zou hebben
verwacht, omdat iedereen overtuigd
is dat nietegenstaande de grootero
bekendheid der leiders deze rebellie
enen wei ruig succes hebben zal als
die van Maritz. Aan den anderen
kant heeft men bet volste vertrouwen
dat Botha en Smuts den toestand
zullen weten te beheerschen.
De bladen meenen zelfs, dot de re
bellie het gelukkig gevolg hebben zal
de loyale Boeren en Engelschen n-og
nauwer dan tevoren aan de Britscha
regeering te binden. Maar of dc be
weging dadelijk mislukt, zoon Is te
verwachten is, of niet, eenige invloed
op de militaire macht van het rijk
kan er niet von uitgaan. Zij kun den
wil der Britsche volken niet doen
schokken om den vijand in Europa
en in de geheele wereld te overwin
nen".
Aan de aanhangers van Maritz
naar Reuter uit Kaapstad aan "i
