De Europeesche Oorlog.
DE BOOSDOENERS.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG
3 NOVEMBER 1914
Nog geel beslissiig Ia België ei Frankrijk.
Hoe de strijd in Polen verliep.
De invloed van 't meedoen van Tarkjje aan den oorlog.
Verspreid nlenws van de oorlogsvelden.
Op hal Westelijk
Oorlogsveld
OPFICIEELE BERICHTEN.
Het Duitse he officieele bericht
luidt-
Bij den aanval op Yperen werd op
nieuw terrein gewonnen. Mosslnes is
ln Duitsche handen.
Ook bij den strijd in het Argonnen-
woud werden vorderingen gemaakt.
De geallieerden leden daar groote
verliezen.
Het F r a n fl'c h d communiqué
meldt*
Op den linkervleugel hebben de
Duitschers Zondag hunne aanvallen
met onveranderde hevigheid voortge-
n-t.
In België en Noord-Frankrijk heb
ben dc geallieerden terrein gewonnen
tusschen Dixmuiden en de Lya.
De Duitschers hebben, zonder suc
ces echter, een krachtigen aanval ge
daan op de 'buitenwijken van Atrecht
en op Lihons en Quesnoy en San-
terre.
Op het centrum in het Aisne ge
bied zijn de geallieerden eenigszins
vooruitgegaan in de richting van
Tracy-le-Val ten noorden van het
Aigle-bosch en op eenige punten van
den rechteroever van de Aisne. Tus
schen lie: genoemde bosch en Solssons
ts een aanval op Fransche troepen,
die de hoogten op den rechter
oever van de Aisne bezet hielden,
ivoneena mislukt.
In de streek van Reims tusschen
net Argonnenwoud en de Maas en op
de hoogten langs do Maas werd het
zwaar geschut weder in werking ge-
6teld.
In de Vogezen hebben de Franschen
de hoogten genomen, die den bergpas
St. Marie beheersclien en hebben zij
terrein gewonnen in de buurt van
Ban dc Sapt.
NIEUWS VAN OORLOGS
CORRESPONDENTEN.
Een particulier Engelsch bericht
meldt dat Rijssel, volgens berichten
op het Belgisch hoofdkwartier out-*
vangen; thans in handen der gealli
eerden is.
Officieel is dit bericht niet beves
tigd, wel vertelt ook de correspondent
var. de 'Daily News" in Noord-
Frankrijk. dat Rijssel weer door de
bondgenooten bezet is. Verder ver
wacht hij dat de Duitschers nu wel
reeds met pak en zak uit Brugge zul
len zijn weggetrokken. Hij 6eint
voorts. dat de hoofdmacht van
do Duitschers den bondgenooten het
vlakke gebied ten noorden van Zine-
pezeele betwisten, een gebied dat be
sproeid wordt door vijf riviertjes. Men
voorziet echter, voegt hij daaraan toe,
dat de Duitschers z'ch hier slechts tij
delijk staande zullen kunnen hou
den,
Zondag werd er weer hard gevoch
ten. Do Duitschers hadden zich ver
schanst in de bosschen rondom Zoti-
riebeke (oostelijk van Yperen), waar
zij vele boomen hadden omgehouwen
en o;i elkaar gestapeld, terwijl zij hun
machinegeweren gemaskeerd had
den met nu door den herfst vergeeld
gebladerte.
De geallieerden hebben deze bos
schen weer en nog eens weer met ge
schut- en geweervuur aangova'.len.
geholpen door de listen van de Bug-
rilla-toctiek, waarmede de Indische
troepen zoo vertrouwd zijn.
Een gepantserde trein werd van
Yperen uit langs den spoorweg naar
ltoesselaere (Uou'ers) gezonden en
reed om het uur langs den zoom van
hot bosch. waar men den Duitschers
ve»i verliezen toebracht. De Duit-
echers. die grooten moed aan den dag
leggen, hebben met allerlei listen den
trein pogen af te snijden en den
spoorweg le vernielen, doch tot dus
ver slaagden zij daarin niet.
De, vooruitgeschoven stellingen in
h'*t bosch werden veroverd en in som.
uiige van deze schermutselingen neb
ben de bondgenooten veie gevangenen
gemaakt en een paar kanonnen ver-
irecsterd.
De DuitsCho cavalerie heeft niet
veel kunnen uitrichten.
De strijd in deze bo3cluichtige
streek is hevig en verwoed. Hij duurt
nu drie dagen achtereen en zal we1-
licht nog een week lang worden
voortgezet. De Duitschers zijn al3 ko
nijnen in hun holen. A's de Fransche
fretten hen uit één daarvan opjagen,
v'uchten zij dadelijk in een ander en
zoo wordt het spelletje voortgezet.
Dn vloot mengde haar stem Zon
dagmorgen opnieuw in het luidruch
tige koor en bombardeerde de kust
tusschen Nleuwpoort en Ostende.
Zondagnacht hebben de bondgs-
nooten bij helderen maneschijn en
koud weer opnieuw terrein gewon
nen in korte, vinnige schermutselin
gen, waarin de goerkha's zich heb
ben onderscheiden.
liet resultaat van de krijgsverrich
tingen gedurende de afgeloopen week
is meer dan bevredigend geweest. De
Franschen zijn opnieuw in Rijssel en
het verlaten, door granaten geteis
terde Dixmuiden is niet langer een
schuiloord voor afdee'ingen van do
Duitschers, doch de begraafplaats
voor een gToot aantal van hun doo-
ilcn.
Een „öland&ldb'ad^-correspondent
meldt o.a.«
„De spanning in het noordwesten
van België, wordt met den dag groo-
ter. Dat alle pogingen van de Duit
schers om tusschen Nieuwpoort en
Dixmuiden voort te dringen, hebben
gefaald, etaat vast. Niettegenstaande
de reusachtige offers, die zij zich
daar getroost hebben, is het hun
niet gelukt vasten vo<# te krijgen
aan de overzijde van het kanaal en
thans zijn zij verder dan twee weken
ge'eden van hun doel verwijderd."
De „Times" verneemt uit Noord-
Frankrijk dat tengevolge van de ver
nieling van een spoorbrug door een
Belgisch wlelrijderscorps, een aan
zienlijke Duitsche legermacht van de
hoofdmacht werd afgesneden en zich
moest overgeven.
,,De Telegraaf" meldt* Een ,.Tau-
be", die over een kerk van een k!e>n
stadje vloog, liet een bom vul'en, die
een paard doodde, terwijl eenige per
sonen door splinters getroffen wer
den. De vliegmachine v'oog toen over
het station, waar eén trein stond vol
Indische soldaten. De soldaten hieb
den het geluid, dat de bom maakte,
voor kanonvuur en de «o'daten dach
ten plotseling te worden aangevallen
door de Duitschers.
Weldra b'eek echter, dat zij zich
vergist hadden en zij begonnen op
de vliegmachine te vuron, zoodat de
ze enkele oogenbülcken later op een
veid in de nabijheid neerviel. Toen
zij den grond raakte vo'gde een ge
weldige ontploffing en do drie inzit
tenden werden aan stukken ge
scheurd.
Dit was de eerste vliegmachine, Qie
door Indische soldaten werd neerge
schoten.
Van 't Oostalijk
Oorlo^stooneel
'T OFFICIEELE NIEUWS.
Officieel wordt uit het Duitse he
hoofdkwartier gemeld*
In liet Oosten is de toestand onver
anderd. Een Russische poging om
bij Szittkehmen door de Duitsche li
nies te breken, werd afgeslagen.
Het O o s tn r ijksche legerbericht
dee't mede-
De gevechten in Russisch-Polen du
ren voort. Aan de San hebben de Rus
sen zware verliezen ge'eden, vooral
bij Roswadow. De Oostenrijkers na
men 400 man gevangen en maakten
ilrlo machinegeweren buit.
Ook ten zuiden van Stary Sambor
werden 400 Russen krijgsgevangen
gemaakt.
Hier en ten noord-oosten van Tur-
ka zijn de Oostenrijkers verder voor
waarts gekomen.
Het Russische gezantschap te Den
ITaag heeft de volgende berichten ont
vangen nopons de krijgsverrichtingen
der Russische legers
Op het Oost-Pruisische front is de
poging om het centrum van het.Rus
sische leger bij het grenspunt Baka-
larzewo in te drukken, mislukt. Den
3!en October hielden de aanvallen
der Duitschers wegens de enorme
zware verliezen op en rukte het Rus
sische leger op verschillende punten
vooruit, met name op zijn rechter
vleugel naar het Westen.
In Zuid-Westelijk Polen duurt de
aftocht der Duitsche legers over het
geheelb front voort en do Russischo
troepen, die de Duitsche achterhoeden
versloegen, onder het maken van vele
gevangenen en het buitmaken van
munitie-lreinen, bezetten stevig Lenc-
zica. Lodz, Piotrkof. Opoczno en
Ozarof, hetgeen een aanmerkeiijken
vooruitgang vormt naar het punt van
somenkomst der drie Russische, Duit
sche en Oostenrijksche grenzen, waar
van de etad Piotrkof s'echts 80 kilo
nieters verwijderd is. De bewering in
de Duitsehe legerberichten dat de te
rugtocht in Polen niet het gevolg is
van geleden nederlagen, maar slechts
een nieuwe strategische groepeering
der Oostenrijksch-Duiteche legers be
oogt, wordt dus door de feiten zelven
weerlegd.
In GaUcië heeft de toestand "geen
bijzondere wijziging ondergaan, be
halve enkele op zichze'f staande suc
cessen van het Russische leger aan
de San en in de vlakten der Karjia-
tnon, die gepaard gingen met het ma
ken van gevangenen en het nemen
van mitrailleurs.
DE TERUGTOCHT DER DUIT
SCHERS IN POLEN.
Een corresjHtndent van de Daily
Mail" verte't, dat de Duitsche kroon
prins aan het hoofd van het tegen
Warschau ageerende Duitsche leger
stond, 't Duitsche plan was, den over
tocht over den Weichsel te forceeren.
Iwangorod te vermeesteren en de
Russische legers voor 't invallen van
den winter te desorganiseeren. Toen
ds generale staf op 11 October te Ra-
dom de definitieve schikkingen nam,
verlangde de Kroonprins dat hein
zou worden overgelaten om de Rus
sen den doodelijken elag toe te bren
gen.
De Duitschers hadden zeer aanzien
lijk strijdkrachten samengetrokken.
De beste Pruisische troepen warer
den Kroonprins in het centrum toe
gewezen. waarbij nog gevoegd waren
Oostenrijksche infanterie-brigades en
een groot aantal kanonnen, waaron
der ook zwaar belegeringsgeschut,
waarmee men Iwangorod in enko'e
dagen hoopte te vermeesteren.
Op den linkervleugel bevond zich
generaal Von Hindenburg met de
Beieren, op den rechtervleugel be
vonden zich de Oostenrijkers. Het
algemeene deckbeeld was, dat, ter
wijl het centrum den aanval deed op
Iwangorod, de beide vleug-Hs de Rus
sen zouden omsingelen en vernietigen.
Echter, terwijl de Kroonprins beschik
kingen trof over hetgeen hij zou doen,
hield hij geen rekening met hetgeen
de Russen zouden doen. Deze belet
ten den Duitschers niet alleen den
overtocht over de rivier, maar zij
trokken baar zelf over en dwongen
de Duitschers tot den terugtocht.
De onverwachte heftigheid van den
Russischen tegenaanval dreef de
Duitschers terug. In het centrum
week het leger van den Kroonprins
mot achterlating van veel materieel,
o a. zos-en-dertig zwano kanonnen,
die in den modder verzonken, moes
ten worden achtergelaten. Het Duit-
sens leger trachtte stand te houden
langs de linie van posities, die tevo-
reu waren versterkt, maar do ver
volging der Russen was te hevig
Een andere poging werd gedaan om
do verspreide strijdmachten te verza
melen met den rug tegen den spoor
weg. maar de Russische vervolgers
dwongen de Duitschers tot verderen
terugtocht.
De Kroonprins keerde te Radom,
dat hij veertien dagen te voren met
zooveel hoop had verlaten, als gesla
gen vluchte'irig terug. Hij hoople
toen zijn leger langs de 'ïjn Ealirn-k-
Iga. met Radorn als centrum, te her
stellen, maar ook dit plan moest war-
den opgegeven. De Russische cavale
rie zat de Duitschers op de hielen en
trok den volgenden dag Radom bin
nen. Te zelfder tijd was generaal Von
Hindenburg'e leger aan den linker
vleugel uit al zijn posities noordelijk
van de rivier de Pilitza verdreven en
was, ondanks dapperen tegenstand,
tot den terugtocht gedwongen.
Intusschen duurt de vervolging van
het Duitsche leger, dat voor War-
scnau is teruggeworpen, voort.
De correspondent, die mededeelt,
dat in dc drie verioopen oorlogs
maanden het Duitsche opperbevel in
het Oosten al vijf maten is veranderd,
voorziet nu weer nieuwe veranderin
gen in het opperbevel.
In den Balkan.
Dat Turkije den oorlog begonnen
is, zonder voorafgaande oorlogsver
klaring, wordt in de Erigelsche pers
de Porto zeer kwalijk aan gerekend.
Het Tui'k-sche verhaal, dat de Rus
sische vloot den aanval begonnen is,
toen Donderdag de Turksehe troepen
voor een oe'eningstocht de Zwarte
Zoo ine toomden, wordt van Rusoiecho
zijde officieel tegengesproken.
Van de andere zijde wordt 't even
wel volgehouden. Eten telegram uit
Berlijn meldt namelijk:
,,De Fransche gezant te Konstantiuo-
pol. heeft nog pogingen aangewend,
om Turkije te beletten zich in den
strijd te mengen, en om bemiddelend
op te treden. Maar die pogingen zijn
miahikt. De gezant gaf toe dat Rus
land de aanleiden-de oorzaak is ge
weest, en dat liet bereid wavoor het
voorgeval lento in de Zwarte Zee vol
doening te geven.
Volgens do „Vossische Zeitung'
verlangd Turkije evenwel do demobili
satie van liet Russische Zwarte Zee-
eskader. Dat weigerde Rusland."
Hoe 't ook zij. dat de strijd is uitge
broken, is niet meer te betwijfelen, nu
officieel wordt gemeld, dat aan de
gezanten der oorlogvoerende staten
<le passen zijn toegezonden.
Ds Times schrijft 't optreden van
Turkije toe aan den Dnitscheri invloed
„Turkije is een Duitsche provincie; do
commandant dor Turksche strijd
macht is generaal Liman von Sun
ders, en deze heeft Enver jvasja opzij
geduwd, en zijn plaats ingenomen.
Alle commandanten van legeikorpsen
in Turkije zijn Duitsche officieren en
er zijn heel wal Duitsche onderoffi
cieren en manschappen in het Turk
se!» leger verspreid."
De „Tunes" verwacht voor Enigeland
geen ernstige mociilijk'heden. „Het
Engelsclie ga inizoen lin Egypte is
goed voorbereid en weet wat het doen
moet, in geval va-n troebelen; het weet
ook wat liet dioen moet ais de vijand
het Suez-kaixud bedreigt. Egypte
heeft Iudié, Australië en Nieuw Zee
land achter zich. De Turken in Me-
aopotanié zijn onmachtig, maar zij
kunnen de olievelden In Perzié be
dreigen".
Uit Cairo wordt aan de „Times"
gemeld-, dat BodouienhoofiLen uit al
le d-eele-n van Egypte de regeer.ng do
verzekering brachten van hun ioyau-
teit. Overal heerscht rust, maar nils
voorzorgsmaatregel is een per/cen
suur ingesteld, terwijl de afkondiging
van den taat van beleg wordt ver
wacht.
Dat Tuikije in staat zou zijn de
Moliamniedaanecho wereld in baroo-
ring te brengen, on de Mohammeda
nen te doen ileelnemen aan den strijd
acht de Times onmogelijk: Turkije
kon den Heiligen oorlog niet predi
ken, sinds het de fez heeft uervangen
door den Pruisische® Pickelliaube.
Ook de Russische bladen zeggen,
dat liet optreden van Turkije geen
beteekenis heoft, slechts vreest men
te Pet rograd. dat de Turken een in
val zullen doen in den Kaukaaus, doch
daar hoeft Rusland de nood:ge occu
patietroepen.
De Turksche Sultan Iteeft aan alle
mogendheden een nota gezonden,
waarin hij protesteert tegen de En-
gelecbis occupatie-troepen in Egypte,
die hem beletten de hem toekomende
souvereaniteitsrechten in dat laiul be
hoorlijk mt te oofenvn. De Khedive
van Egyjite, die 'm Konstantmopol
vertoeft, zul op grond daarvan Enge
land den eisen stellen, zijn regoeruig
niet langer ts bemoeilijken, en het on
rechtmatig bezette land te ontruimen.
Daaraan zal Engeland wel niet
vo doen.
In een prcctaniatie, die de Sultan
in de Arabische taul zou hebben doen
toekomen aan de Molioxnmedaare*: 11o
soldaten, die in de gelederen der bond
genooten strijden (hoe is deze ver
spreiding geschied?) wordt gezegd,
dat' „Engeland, Frankrijk en Rus
land de oorzaak zijn van alle ongeluk
ken, die over dsn Islam zijn gekomen,
en dat daarom de Mohammedanen
in die landen niet moeten strijden te
gen de vijanden dier landen".
De belangrijkste vraag is: welken
invloed zal de-ze oorlog hebben op
den Balkan?
Volgens den „Lokal Anzeiger" zal
•het Rus^isch-Turksohe conflict geen
verandering brengen in de houding
van Roemenië, mits de andere
Balkanstaten neutraal
b I ij v e n
Uit Rome wordt aan de „V'oss.
Ztg.' on tat „Bert. Tageblatt" ge
meld. dat tusschen Roemenie en Bul
garije onderhandelingen plaats heb
ben over een gemeenschappelijk op
treden too Griekenland aan
den strijd zou deelnemen,
zullen Bulgarije en Roe-
monlëzichaandezijdevan
Duïtschland en Oosten
rijk pllaatsen.
Veel hangt dus blijkbaar van de
Grieken af.
Prms Goorge van Griekenland (zoo
meldt do „Voos. Ztg') verzekert dat
zijn broeder, koning Constantijn, zijn
goheete macht aanwendt om de neu
traliteit van Griekenland te bewaren.
Maar *iit Kon&tantinopel wordt ge
meld, dat er groote trocpenverschui-
vingen aan de Bulgaarsche grens
plants hebben.
Engeland verwacht, dat
Griekenland zich than 3,
nu Turkije zich voor Duatschland ver
klaard heeft, aan de zijde van
doTripleEntentezalscha
ren. In dat gevat kan men er bijna
zeker van zijn, dut Bulgarije eri Roe
menië zich tegen de Grieksch-Servi-
9che samenwerking ia den strijd zul
len moj igen, en zich aan de zijde va®
Duïtschland en Oostenrijk zullen
scharen.
Uit Sofia wordt aan de ..Times" ge
seind, dat de Britsche ambassadeur
uit Konstantinopel aldaar ia aange
komen en zich naar Saloniki begaf.
Dc correspondent van het Engelsen»
blad vernam dat de ambassadeur van
bevoegde zijde besliste verzekeringen
ontving, dat Bu'garije onder geen
omstandigheden tegen Rusland zal
optreden. E'ke hoop om Bulgarije in
conflict te brengen met de bondgerioo
ten zal moeten worden opgegeven,
maar Bulgarije hoopt dat zijn wette
lijke verlangens door de mogendhe
den van de Triple Entente zullen wor
den erkend.
Welken invloed het optreden van
Turkije voor Azië zul hebben, staat
nog af to wochten. ln Perzië is men
overtuigd, dal nu of nooit het oogen-
btik is aongebroken om het Russiach-
Enigoischo juk af ie werpen. Uit At-
ghanistan komen. berichten van loe-
rustuigen, die zoowel Rusland alls
Engeland lMXireigen.
Het optreden van Turkije schijnt
een geboete reeks van nieuwe oorlo
gen i,a zich te zullen sleepen. De
tiende oorlogvoerende staat zal, als
allo voorspiegelingen en voorspellin
gen bewaarheid worden, het aantal
corlogV' renden weldra belangrijk
doen stijgen.
Zorolasavciid zijn te Woenem »ym-
paUviebetoogingen voor Turkije ge
houden Leu menigte van duizend
mensdve®. trok met Turksche, Oosten-
rljksche en Duitsche vlaggen naar de
Turksche ambassade. Hier werd
9tarmaehtvg voor Turkije gejuicüt.
Toen de secretaris van dê ambassade
eich vertoonde, Lield een van de deel
nemers een toa&praak, welke door den
secretaris in het Duitsch beantwoord
word. Luide uitroepen voor het wel
zijn van Turkije, de bevrijding van
Egypte en het succes van de bondge
nooten volgden op de woorden van
den Turkscheri diplomaat.
Uit Konstantinopol wordt geseind'
Volgens geloofwaardige berichten
lien de Engelscli-Fransche vloot de
golf van Tscheme in Kiein-Azié bin
nen, waar een kleine Turksche ka
nonneerboot „Burakreis" en het e.s.
„Kinali Aga" werden aangevallen.
De commandant van de „Burakreis"
bracht het schip „Kinali Aga" tot
zinken, om het niet door den vijand
te laten vernielen en liet daarna de
kanonneerboot in de lucht vliegen.
Uit Weenen wordt officieel gemeld-
Bij Trebizonde aan de Russisch-
Turksche grens zijn gevechten tus
schen Russische en Turksche troe
pen begonnen.
Uit het verre Oesten
DE AANVAL OP TSINGTAU.
Kwi IIuvQs-bericht uit Tokio meld
de: „De vodmgwterken van Tsingtau
zijn verwoest. De operaLea worden
mot algemeen succes voorgezet".
De F rankt. Ztg.merkt hierbij op:
„Do Japanners licbben reed, gorui-
men tijd geleden aangekondigd, dat
zij op den naamdag van den Mikaoo
k31 Oct.! dezen a's eeregavo de ver
overde vesting Tsingtau wilden aan
binden. Dozo w ensch i6 ook zeker de
leidende gedachte geweest bij de ver
spreiding van het bovenvermelde te
legrain, maar niettemin is dit tele
gram blijkbaar onjuist. Wij verhelen
ons niet, dat de dappere Duitschers in
Tsingtau een vaidiopigen strijd te
gen een veelvoudige overmacht moe
ten voeren, waarin ze ten sloteo held
haftig de nederlaag moeten hj<ten.
Maar het za! nog niet zoo ver zijn,
want als do Japanners de vesting
TsingUu liadden verwoest, is het niet
duidelijk togen wie dan de verdere
„met succes bekroonde operatién"
zouden zijn gericht. Tsingtau bozit
geen andere bescherming dan de ves
ting eu het zou den Japanners toch
gemakkelijk moeten vallen na de ver
nieling der vestingwerken de open
stad te nemen. Het juiste zal wel zijn,
dat het concentrische vuur van de
land- en zeezijde enkele deel en van do
vesting heeft b&schadigd, maar uit het
Havasbericht büjkt duidelijk, dat de
heldhaftige bezetting nog steeds in
de vesting stand houdt.
Verspreid nieuws
van de oorlogsvelden
EEN MOEDIGE YKOLU
De Eclio de Paris veneH van een
moedige Fransche vrouw, d:« in een
va® de Fransche sleden woont, welke
het meest van de Duitschers te lijden
hebben gehad. Haar man had er een
fabriek. Bij het uitbreken van den
oorlog gingen haar man, haar drie
broers en haar zwager dienen en daar
dia stad dicht aar, de grens lag, kon
men verwachten, dat de Du.tsrh rs ze
zouden bezetten. In de fabriek richtte
de vrouw een hospitaal in van vijftig
bedden me>t een dektar en verpleeg
sters. Maar bij het eerste bombarde
ment verlaat io'ereer, die maar kan,
de stad. De dokter wil, dat de vrouw
ook weggaat, maar ze weigert, want
haar m in liad haar gezegd te bl ijven.
De kelder is een tijdlang haar woon
plaats, totdat de vijand uit de stad ge
jaagd wordt. In de onmideüijke nabij
heid der stad woedt de strijd en dan
worden er vijf-en-sseventig gekwetsten
aangebracht, terwijl er maar voor
vijftig plaats is. Met den dokter en
twee helpsters doet zij v at zij kan en
als er nog een ongelukkige gewonde
opdaagt, die ntet vorder kan. instal
leert zij dien op een ligstoel, dien zij
nog thuis heeft. Zij wordt een oogen-
blik weggeroepen en nauwelijks heeft
zij een paar stappen gedaan, of ©en
granaat komt neer op de plaats, waar
zij zooeven stond. Achttien gekwet
sten, de twee verplo?gs4ers en de zooa
van de keukenmeid worden gedood-
Zij zegt de andere gekwetsten oen
goed heenkomen te zoeken en bluscbt
de® brand in het hospitaal. Dan zorgt
zij weer, dat do gekwetsten ergens
anders zoo goed en zoo kwaad als 't
gaat een plaosjo vinden en gaat dooi
brand eu bommen heen dc dooder
aangeven. Drie dagen vorloopen; zij
blijft, ui haar huis, zooals ze beloofd
had. Eindelijk komt vergunning om
de dooden te begraven. Er ve-rsclujnen
militaire dokters, maar voor den ver-
schrikkelijken stank deinzen Bij te
rug Een blijft er achter, maar wat
kan hij alleen doen. Ben ik er dan
ntet? vraagt zij eenvoudig. Samen be
graven ze een-en-twintig lijken. Als
alles weer op orde ia gaat ze te Parijs
nieuwe verbandtstofleu halen en keert
terstond terug om in de gebombar
deerde stad haar werk voort te zetten
IN 'T STERVENSUUR.
De „Echo de ParLV doet mededee-
Kng van het volgende briefje van een
Franschen soldaat, in het gewone le-
wen een eenvoudig koopmannetje, die
op het slagveld gestorven is:
„Dit gebeurt Donderdag ,den. .n,
in het Marne-departement, in do
buurt van
Lk wacht op hulp, maar die komt
niet en ik bid God, dat ik sterven mag,
want ik lijd vreesol ijk.
Vaarwel vrouw, dag Jieve kinderen;
allemaal, die ik zoo lust gehad hel».
Ik verzoek mijn chefs, d;e d:t pa piet
vinden, het aan mijn vrouw te Parijs
te sturen met de portefeuille, die in
denzelfden zak van mijn jas zit.
.Vlet mijn iaatstc krachten schrijf ik
dit, mijn twee beenen zijn verbrijzeld
door een mitrailleuze.
Mijn laatste gehuchten zijn vooi
mijn kinderen, voor jou, vrouw, mijn
levensgezellin, lieve vrouv Le\e
Frankrijk!
FEUILLETON
(Naar het Engelse h).
52;
Het is koud, zeide hij. Zullen
wij gaan'?
Zij keerden om cn richtten hunne
schreden naar den uitgang en toen
deze bereikt was, waren allo angsti
ge gedachten verdwenen tenmin
ste bij Arthur, want hij herinnerde
zich, dat hij zich dien avond iets tot
taak had gesteld en dat nu de gele
genheid daar vaa In gedachten ver
zonken vergat hij beteefd te zijn, en
liep het eerst door de poort. Aan den
anderen kant Meef hij staan, en zag
ernstig in het hem zoo dierbare ge
laat. Hunne oogen ontmoetten elkaar,
en er was iets in zijn blik, d-at Ange
la haastig de hore deed neerslaan.
Er heerschte een oogenbük von stil
zwijgen, terwijl zij daar bij de poort
Blonden. Itij verbrak de stilte.
Het is oen prachtige avond. Zul
len wij wat door ruïne gaan wande
len
Ik zal daar mijn voelen nat ma
kt", want er is dauw gevallen.
Er is vanavond geen dauw ge
*allen. Wilt gij er niet heengaan?
Laten wij er morgen heengaan
het is nu eJ later dan w anneer ik ge
woonlijk terugkeer. Pigott zal niet
weten waar lk blijf.
O, bekommer u niet om Pigott.
De avond is te schoon om nu vroeg te
gaan slapen, bovendien, gij weet dat
men een ruïne altijd hij maanlicht
moet gaan zien. Ga als 't u blieft
mee.
Aarzelend zag zij hem aan, wijfel-
de en ging inee.
Wat wilt gij zien zeide zij
weidra op een toon, waarin hij haar
nog nooit had hooren spreken, daar
er een zweem van bitterheid in lag.
Dit is het vermaarde venster, waar
over mijnheer Fraser steeds in ver
rukking is.
Hoe schoon. Zullen wij hier wat
gaan zitten om het te kunnen gade
slaan
Zij zetten zich neer op een lagen
hoop steenen, ongeveer vijftien schre
den van liet venster verwijderd.
Rondom hen strekten zich naar alle
richtingen schaduwen uit, terwijl zij
zelf in het maanlicht waren gezeten
eenigen tijd bleven zij roerloos en
stilzwijgend zitten, alsof zij de scha
duwen waren van de geschilderde
figuren, die eens door de steenen lijst
waren omhuld.
Angela, zeide hjj eindelijk,
Angela, wilt gij een oogenblik naar
mij luisteren Mijne moeder, als het
ware door haar geleden smart be
zield, zeide tot mij oo haar sterfbed
„Er is maar één ding, voor zoover ik
weet, dal in staat is om een men-
sclienleven gelukkig te maken, zooals
het de wil van God is, en wat de
dwaasheid en zwakheid der mensclien
bijna tot eene onmogelijkheid ma
ken. en dot is liefde. Liefde is mijn
troosteres geweest te midden van
vele rampen ten eerste de groote
liefde, die mij aan uw vader hechtte,
en dan de liefde, die ik voor u koes
ter. Zonder deze twee banden zou het
leven voor mij werkelijk een woeste
nij zijn geweest. En toch, ofschoon
het een groote smart voor mij is u te
verlaten, zooveel sterker is mijn eerste
liefde dan de liefde, die ik u toe
draag, dat ik in mijn kalme oogen-
blikken verheugd ben, dat ik ga, daar
ik weet, dat uw vader mij wacht. En
hiermee wensch ik u een les te geven
zoek.het geluk uws levens in dc liefde,
die gij op uw weg ontmoet, daarin
alleen zult gij het vinden. Schenk uw
hart niet ondoordacht weg, maar
zoek een vrouw, een goede, reine,
trouwe vrouw, en geef haar uwe on
begrensde liofde, dan zult gij daar
voor ten volle beloond worden, want
haar geluk zul zich in het uwe weer
spiegelen, en is uw keus goed, dan
zult gij, lute stormachtig uw leven ook
zij, in die liefde een ongestoord geluk
smaken."
Zwijgend luisterde zij naar hem.
Angela, vervolgde hij stout
moediger, nu het ij» eenmaal was ge
broken, lk heb dïkwuls nagedacht
over hetgeen mijn moeder mij zeide,
uiaar niet voor deze dagen heb ik
volkomen den zin harer w oorden be
grepen. Nu begrijp ik ze beter. Angela,
begrijpt gij mij
Zij antwoordde niet zij zat op het
steenblok, starende naar de ruïnen
rondom haar, onbeweeglijk en wit
als een marmeren beeld.
O, Angola, Juister naar mij
luister naar mij Ik heb do vrouw
gevonden, van wie mijn moeder mij
heeft gesproken, die zoo goe-1, rein
en trouw is. Dat zijt gij. Ik heb u
lief, Angola, ik heb u lief niet mijn
hart, mijn gansche ziel. O, stoot mij
niet van u, ofschoon ik uwer zoo on
waardig ben, ik zal trachten het te
worden. Liefste, kunt gij mij lief
hebben
Nog zweeg zij, maar hij meende
haar borst te zien bewegen. Bevende
van do hevige ontroering, die zijne
aderen doortintelde, legde hij zijn
hand op de hare, die bewegingloos
langs haar neerhing, en zag haar in
de oogen. Nog steeds sprak noch be
woog zich Angela, en bij het onzekere
licht zag haar gelaat zeer bleek, ter
wijl haar schoone, donkere oogen een
starende uitdrukking hadden, alsof zij
onder eene betooverlng verkeerde.
Langzamerhand verzamelde hij nu
al zijn moed bijoen, hief haar hoofd
op tot bij het zijne en drukte een kus
op haar lippen. Zij bew oog zich en
slaakte een zucht. De betoovering was
verbrokenhet bekoorlijke gelaat.
dat zij eerst had teruggetrokken,
kwam het zijne al nader eu nader
eene seconde keek zij hem met huur
nu helder geworden oogen in de
zijne en werd oen levendige glans
daarin weerkaatst, en daarna voeldc-
hij een zachte arm zieli om zijn lials
geslagen en daarna de glans der
sterren scheen baast te verflauwen,
want eon vreugde, bijna te groot
voor een sterveling, drong zijn hart
tunnen, toen Angela zonder aarzeling
hare lippen op de zijne legde. En
daarna, alvorens hij hare bedoeling
had kunnen beseffen, gleed zij naast
hein neer op haar knieen, en legde
haar hoofd op zijn borst.
Lieveling, zeide bij, kniel
zoo niet neer zie mij aan.
Langzaam hief zij haar gelaat op,
stralende van liefde en met een blos
bedekt, cn niet betraande oogen ver
hief zij haar blik tot hem. Hij trachtte
haar op te heffen.
l.uat mij zoo, zeide zij zeer
zachtjes. Arthur, gij begrijpt mij
niet een minuut geleden begreep ik
nog niet, dat een vrouw zeer ootmoe
dig is, als zij werkelijk liefheeft.
Hebt gij mij werkelijk lief, An
gel»
Ja.
Hebt gij dat reeds lang geweten1
Ik wist het niet voordat
voordat gij mij hebt gekust. Voor dien
tijd was or wel iets in mijn hart,
niaar ik wist niet wat. Luister, lieve
ling. eerst een oogenbJik naar mü,
vervolgde zij, en dan zal ik op
staan. (Ilij trachtte haar weer op te
heffen). Wat ik heb te zeggen, Ar
thur. kun ik bet best in kuitleude
houding zeggen, want ik wil God dun
ken, die a tot mij heeft heeft gezon
den, en u danken voor uwe goedheid.
Het is zoo wonderlijk, dal gij een
eenvoudig meisje, als ik ben. lief-
hebt, en o ik beri u zoo dankbaar. Ja,
tot heden heb ik nog niet geleefd, en
(zich in haai volle lengte verheffende)
ik heb nu een gevoel alsof ik ben ge
kroond tot koningin des gcireis Ruk
ruij die kroon van liet hoofd, verlaat
mij eu nog zat ik n dankbaar blijven
voor dit oogenblik van volmaakt ge
luk. Wanneer gij echter na eenigen
tijd mijne gebreken en onvolmaakt
heden beter kent, dan zal ik u nog
uict onverschillig zijn, want ik weet
dat er iets in mij is, dat mij in staat
zal stellen ooi u terug te geven wat
gij mij hebt geschonken, en wat uw
leven gelukkig kan maken. Lieveling,
ik weet niet of ik spreek zoonis an
dere vrouwen, maar, geloof mij. liet
komt mij uit het hart.
Angela, spreek zoo niet tot mij
ik had voor u moeten neerknielen.
Gij hftdt gelijk, toen gij u zelf een
„koningin des geluks" noemdet. Gij
zijt een koningin
(Wordt vervolgd)
