DE EUROPEESCHE OORLOG.
Stand van de strijdende legers van Nancy tot Antwerpen.
Oorlogsdagen.
TWEEDS BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1914
Parijsche Brieven
OP STRAAT TE PARIJS.
Parijs, met bet flinke hart, weet in
stinctief, dat de flinkheid een. inner
lijke en stille kracht is, die verzwakt
zou worden door alle sterke uitingen
van gevoelens, enthusiast© of smar
telijke, en zelfs door heroïsche kre
ten. Dies zet Parijs zijn werkzaam en
nijver leven ais vanouds voort.
Als vanoud®, als naar gewoonte,
neon. Want zijn arbeid, moge diomim
der uitgebreid en minder veelvoudig
zijn en iets van zijn koortsachtigheid
verloren hebben, karakteriseert zich
door een bewonderenswaardige en
du k wijle aandoenlijke vindingrijk-1
beid om te leven, te leven, voor zich
en ook om hulp to verleonen aan de
genen, die strijden voor het heïjlige
Vaderland.
De mannen zijn vertrokken. Wo
gen® gel>ick aan arbeidskrachten heb
ben tallooze fabrieken, ateliers en
magazijnen de deuren gesloten. En
toon wachtend totdat de overheid
en dc ivarticul'ieiw liefdadigheid do
bedoelingen van de hulp aan de ge
zinnen, hulp aan workloozen earz.
zou hebben bewerkstelligd, en ook
daarna nog, nadat aclitereenvolgen?
nülhioeaicii waren uitgegeven schie
pen de werkioozen, de vrouwen, de
kinderen zich werk, duar waar bet
work n.et meer scheen le bestaan.
Wij gaan de straten, langs, de stra
ten, die er zeker vreemd uitzien en
waar de blikken en het gehoor, dse in
normale tijden gewend waren aan het
overdrukke verkeer van hevige menig
ten, thans een overmatige stilte- ont
waren. liet ia, alsol men than® een
groot© kalmte verneemt na uren van
iiovigen wind, terwijl zich voorts aan
den ingetreden viode de stervende
heugenis paart van den storm, dio
ons heelt verbijsterd.
liet zou atom iets triestigs zijn, dat
tot on® kwam uit zoovele gesloten win
hels langs alle straten, indien niet,
wapperend voor jaloezieen, wappe
rend aan honderden venstens, do
plooien der vlaggen met de kleuren
der geallieerden oir ook der neutrale
landen de stille gevels ver-iierden met
hun veelkleurige glorie. Parijs is be-
vlagd met du hope! Op do blinden, of
elders aan den gevel kondligeu opge
plakte» stukken papier dan wel eeiu-
vouclig krijtsehi'ift aan: „Gesloten
wegens n-.obilisat.c„Vertrokken
naar het front". „Heropening na
de overwinning-"
Overal waar men gaat, sta.d ir.en
verrast door de groote hoeveelheid
karretjes, ine met de armen voortge
duwd woiden, de karretjes der „mor-
chands de quatrasaisoiie",' die lang®
de trottoirs gesta uonnio&rd z.ijn en
zich langzaam van dé ee«e wijk naar
de andere voortbewegen onder liet
zacht toezicht dei- politieagenten. Te
uiileu tijde circuleerden de „mar-
chands de quatre-sai -onö" strengel ijk
gereglen enteerd, doer de politie rn
het oog gehouden, want zij mochten
nergens sul staan. Docii thans, in alle
vrijheid, hun aantal zeker wel ver
tienvoudigd. En het zijn de vverkloo
zen en v rouwen, die de karretjes voort
duwen hceleniaal niet hun waar
uit.xhrocuv.cnd, want uüsn, nieuwe
liOgen in het vak, kennen de special©
kreten niet, de zoo karakteristieke
koilo meJopeeën der beroepsiiieden.
Do Hollen van Parijs zijn ruim-
Bclroiol® voorzien. Iedereen verschaft
zich diau ook gemakkelijk, en tot bil
lijke pr ijzen, de noodig© leven-middc-
lea De huishoudsters geven den rond-
venters van ganseher harte hour
klamiisie. Men vindt van alles op de
karretjes: niet slechts, zooal® tevo
ren, groenten en vruchten, doch cok
boter, eieren, kaas zout, enz.
ij vingen ©enige woorden op van
een gesprék tussclien twe© koopvrou
wen met een ernstig en zacht voorko
men, die breiden in afwachting van
den verkoop, die eenig warm klec-
dingstulc breiden, dat zij zouden zen
den aan een of onder soldaat, wions
naa.ui ziij niet zouden kennen, daar
ginds, aan het front van den strijd,
waar alle soldaten onze wei wanten
zijn:
Ik kan niet slapen. Ik val uit
geput in bed en dc slaap overmant
me eerst. Maar ik word dadelijk wéér
wakker, midden in den nacht. Ik
denk dat begrijpt u. en dan 'is het ge
daan met den slaap Dan neem
mijn naalden en mijn breiwerk tea1
hand
De andere luisterde, en sprak met
treurigen blik:
Ja Maar ik, ik kan het nJiet
verdragen, op die marnier wakker te
worden lice'eu aal alleen in het don
ker. Daarom houd ik mijn lamp al
door aan
.üooh ook andere kleine beroepen,
op do boulevards cn in de meest iie-
loopeJi suften bobbin de blinden dor
gesloten magazijnen ten. gebruik© ge
nomen. Zij hebben daarvoor eendge
draden gespreid, waaraan, met be
hulp van knijpers, zich ge illustreerde
briefkaarten hechten, portretten van
Joffro, Galliène, Casielnau en den held
laftigen en «achten Albert I, voor
viert Parijs een soort van vereertng
!.ieoft.
De oud© go rd© der camelots en ltun
nieuwe concurrenten dezen wijn ti
mid© en hun duoevige bllik adeeu
ronds trekt den koopor aan bieden
d© voorbijgangers cl© kleine driekleu
rige cocarde aan en het miniatuur
„canon 7b portebomheur", waarmede
men menig corsage zich ziet sieren
Daar is ouk nog liet zakje in papier,
waarop een soldaat staat afgebeeld,
„om er de brieven van mijn piuupiou
in te bewaren", zegt d© cameüot. Ook
worden vrij vlug de kaarten van
Frankrijk en Europa verkocht, die
nend© om er de krijgsoperaties op te
.volgen, cn d© vlaggetje®, diie den
stand der legers ma i keeren.
Oji de pleinen trekt de patriotti
sch© chanaon, op bekende ai ra, he t
goedmoedige en ontroerd© publiek,
dat de liaud in de porteinounaie steekt
groepeert liet rondom den zanger,
wiens aarzelende, hoewel overtui
gende stem gesteund wordt door do
ii,iet minder weifelende klanken van
een viool of een piston eens kame
raads. 13ij wijze van lusschemspeJ
6 NOVEMBER.
ÖCHAAL 1 <1000000,
De a au gebrachte verandering betreft den vooruitgang der Bondigenooten op den rechteroever van hot riviertje do Yser, die door de Dui lachers verlaten werd toen de Belgen er ln
geslaagd waren den driehoek tussclien de kanalen waarin Pervyse ligt onder water to zetten.
Do Belgen hebben den reclitöroe ver van dein Yser bezet, Dixmuiden hernomen en hunno stellingen vooruitgeschoven tot bij Lcke, 8 K.M. van Dixmuiden.
voort de kameraad de volksliederen
van de geallieerde naties uit.
Doch met allen, wien de oorlog hun
broodwinning heeft ontroofd, kunnen
d© karretjes voortduwen of zich tot
camelots m.f roviseeren. En een ieder
tracht, naar zijn aanleg en het toeval,
con levensbestaan te vind oil
Deze, netjes gekleed, mot zorg zelfs,
di© in eeri drukke wijk eiich aan de
huishoudsters voorstelt cn aanbiedt
voor hen te schrijven aan „dom vriend
die in het leijer is", is een gewezen
kasüier, gisteren nog aan ecu bank
werk zaan.. Do groote kerel, die, voor
twee francs en, zijn middagmaal, voor
oen slagerswinkel clientèle roept en
liet publiek doet luisteren naar onaf
gebroken ledeneeringen, is een „co-
inique", die socoes=en in music-halls
heeft gekend. En d'.e andere, die, de
lendenen on gord met een langen boe
zelaar, het hoofd versierd met een
koekebakki rskalotje, met koekjes
rondgaat in d© wacliikamers van een
station, was controleur in een klein
theater.
Geen tooneolvoorstelluneen meer,
g©cn ooiiceiten. Op de muren, op de
gereserveerde plaatsen ontkleuren en
vergaan broksgewijze de oud© affi-
clica, di© zeldzuln© of eenvoudig stu
pid© voorstellingen aankondigden en
met groot.) letters de aandacht ves
tigden op beroemde of ongekende ro
men. En op d© zuilen, speciaal be
stemd voor artistieke programma's
niets meer: zo zij<n overgeplakt met
driekleurig popier, waarop slechts
•militair© berichten e-n regeeringspre
clamaties mogen verschijnen want
er is nu slechts één tragedie, en doze
IM.-i-.ionneert d© ganscii© wereld.
Toch niet Er is een theater to Pa
rijs, dat open is gebleven.Hier zijn
w ij in d© wijk, die het dichtst bij oen
Ara-dö-Trion phe is, een meer eenza
me, schier plechtstatige wijk. waar
de grootst© levendigheid helaas!
wordt veroorzaakt door het va eb
vient van do ambulaace dlienf?tc n.
Weidisehe palace-hotels in dit gedeolto
van Parijs en ook rijke particuliere
woningen zijn ingericht geworden als
hospitaien, waar oen vrede cn een
woeld© heerschen, die liet medelijden
van onze harten gelukkig maken. Wij
dtaJen, onder een gouden zon cm een
lichtelijk trillenden hemel, d© i reed©
Avenue des Chainps-EIysétss af, cn,
zie, dia ar hjij het rand-point, bevindt
zicii hel oc-n.igu theater, dat open is
gebleven. He£ is het oudst© opeii.ucht-
thenter. I-Iet tooneel is wel niet groot,
doch niettemin zijn d© acteurs zeer
(beroemd ©n zeer geliefd het is hel
theater van Guignol. De poppenkast.
De geest in spanning, en blijde om
dezelfde verrassing, zoovele malen
toch genoten, is daar het gewone km-
derpubliek cn, staande om het
touw, cdJat de binnenruimte begrenst,
zijn ©r ook talrijke volwassenen, tal
rijker zelfs, ward, ©r zijn zooveel sverk-
loozem Do groot© mans oh en glimla-
chun ook, wanneer d© kiöintjes sclia-
teren over d© ongelukkige avonturen
van den ©ouwdgeu afgerosten diender!
Gebuid in hun lang© blauwe capote,
vermallen zich twee herstellende sol
daten kcstelijk. Hun blik heeft die
breedo starbc-id verloren, diie soort
van ver dabei-gezicht, welke men
opmerkt bij allen, die terugkomen
va-n den verschrikkelijken strijd
©n zi© hen nu lachen gelijk de kinde
ren
Wij gaan verder naar do Place de
la Concorde. Daar trekken militaire
ooumiaiidjo's onze aandacht .Ja waar
lijk! sedert twee weken kunnen de
Pa rijzonaars iu deze streken jongc-
liodeu mot e©:i vastberaden uilerLijk
zien, duo, onder d© orders van civie-
lcn, zich bewegen als oud© troepen-
soldaten. Het zijn zij, die zullen be
lmoren tot de lichting van 1915. -Zij
hebben geen tijd willen verliezen en
zijn met entrain hun militair© oplei
ding begonnen. Eeiwgcri zijn gedost
in de uniform der Vereeingingeu van
Militair© Opleiding, waaraan zij ver
bonden zijn. Hun opleiding, meeren-
dj&els, is nu reeds ver vooruit, en al
len, dank zij sportbeoefening, betoo-
ncji een lenigheid en een weerstands
vermogen. dio in het oog vallei». In
dien hel noodig is, behoeft hun kazer-
netijd niet lang t© duren, en men zal
in hen een gedisciplineerd en geoe
fend nieuw leger hebben, dat den
trol® zal hebben, d© ouderen in hel
denmoed tv evenaren.
We wenden nu het hoofd om: daar
hoog, is do Are de Triomplie, daar
zijn de prachtig© massa en haar on
metelijk© portieken. Daar is iiet, Pa
rijs w©et hot en vei'wacht het niet ze
kerheid, dat, op ©en subliemen na
middag, d© voorhoede van slaande
tamboera en schallend© trompetters
zal verschijnen .voorgaande de Le
gers, d'.e de Zeg© en d©n Wereldvrede
zullen terug brengen
ln afwachting van diit nieuw© uur,
vaJt d© avond. Spoedig zal de wijdo
nacnt ©r zijn over een Parijs, dat nau
welijks venucht, verlaten en stil is na
tien uur. Dan ,van deze Place do La
Concorde en nog vijf andere punten
zullen 'lang© cntiuik.ngen van lucht
draaien over den slaap vnn alien,
zich pfiotscliiitj liemeiwaarts werpen
en door de duisternis heen dringeu,
zoekend naar d© vogels, de Duitsche
vligmachanes.
W1LMA KNAAP.
Parijs, 27 October 1914.
Berlijn, 2 November 1914.
Een nieuw© bladzijde Üs opgeslagen
in d© kroniek van den weroldstrijd.
Het oud© Turkenrijk sdluiardo zich
aan Duitschlamds zijde, aan de zijde
van het land, dat de woorden van
Keizer Wilhelm II bij ©en bezoek aan
Kon&taiiti'jiopeil gesproken aan het
graf van Sultan Saladin, waarbij hij
zich de vriend van 300.000.010 Moha-
niedanen rtoenid© ,n.ï©t vergeten heeft.
Doch niet alleen woorden waven het.
Duitschlands diplomatie, vooral do
bekend© Turkenvriend Marscliali von
Bieberstein, die loiigè jaren als
Duitsch gezant aan den Bosporus
werkzaam was, heeft er veel toe bij
gedragen dnt de Turken thans tot de
zen stap besloten. Hun liaat gaat na
tuurlijk ook tegen Engeland, al be
gonnen die vijandelijkheden tegen
Rusland dat steeds den weg zocht die
naar Konstantinopel voerde. En juist
op den dag van hel Beiramfeest heeft
Turkijo naar d© wapenen gegrepen.
En ik denk weer aan onvergetelijko
dagen aan d© oevers van don Bosjio-
rus, aan het water van den gouden
Hoorn doorgebracht, pas een goed
jaar geleden.... Eon oase was het se
rene wonderschoone Stamboel, vlak
voor den tweeden Balkanoorlog. Ik
•©orde ei- beschaafde en zeer tactvolle
Tunken kenuen, die ons rond voer
den tussclien de sprookjeeschatten der
Bazars, Turksche vrouwen, levend
achter de getraliede houten vensters
harer huizen en aangedaan met een
sluier op straat, doch tevens mede
werksters aan groote dagbladen op
welks bureau zij dagelijks werkten
en alle talen sprekend.... het was als
een wonder t© midden van dit Oas-
tea-scli leven, dat den Westerling jxikt
met een onweerstaanbare bekoring....
lien land van wonderen, een land uit
de duizend en één nacht.
In Berlijn heeft men het nieuwe
bondgenootschap begroet met een be
tooging. Daarvoor is dc Postdammer
Platz thans steeds het gegeven mid
delpunt. Nu het koninklijk slot ni&1
bewoond is, trekt iedere groot© stoet
naar dit plein in het centrum der
stad. Een Turksche -Bey hield een
luid toegejuichte toespraak, toen be
gaf do menigte zich naar het paleis
van den Turksclien gezant, Mamoed
Moektar Pascha, gehuwd met een
Egyptische prinses, en bracht hem
een ovatie. Tenslotte droeg men d©
Turksche en de Duitsche vlag te za-
rnen naar een groot- café, waar alles
fitaando vaderlandse!i© liederen zong.
De beweging der Beteren, de hulp
van Turkije zal, de loop der zaken
er anders dan indirect door beïnvloed
wTH-den? Times en Figaro, die men
hier nog steeds kan koopeu evenals
of het geen ocr.og ware, denken hier
natuurlijk anders over dan men het
hier doet. Toch is men reeds gewend
geraakt aan d© gedacht©, dat er geen
sprake kan zijn van een zoo tijdigen
vrede, dat de troepen hun geliefd
kerstfeest thuis kunnen vieren. Men
is reeds begonnen met toebereidselen
voor kerstmaszendingen aan de sol
daten en voor een doeltreffende ver
zorging der axineii en der weduwen
en weezen' ter gelegenheid van dit
zoo hij uitstek nationale feest, waar
bij zich ditmaal een nog met gekende
liefdadigheid op groote schaal ont
plooien zal. Uiterst aangenaam doet
liet aan, wanneer men bij elk pogen
den nood van zoovele beschaafden to
leun gen, telkens weer het streven be
merkt de gave nooit een aalmoes to
doen schijnen, doch waar het gaat er
een prestatie tegenover te stellen dio
gevers noch begiftigde demoraliseert.:
Ik zag een dor tehuizen voor be-
schaaido, in deze tijden door allerlei
omstandigheden verarmde vrouwen,
ingericht in een groote villu in d©n
Tiorgarten, met een eigen gerieflijke
kamer voor e-ke bewoonster en een
geu leenschajipolijke zitkamer, waar
allo die niet buitenshuis werk hadden
gevonden ijverig kousen breiden voor
do tel di ten tegen een werkloon, waar
van zij hun gering pension dan zelf
kunnen betalen. Ik ken een vorceiü-
gig van dames, di© zich over geheel
Groot-Berlijn uitstrekt, waarbij de
clubjes van veertig a vijftig harer in
vele verschillende stadswijken ©en-
maal per week een brei-bijoenkomst
houden uitsluitend met liet doel om
bij di© gelegenheid arme actrices zon
der engagement of arme musici ieti
to laten voordragen, waarvoor zij be
taald worden uit de maandcl ijksche
bijdragen, di© de dames godurend©
den oorlog opbrengen. Ook lezing©»
