nn WONDEN IN DEN MODERNEN*
OORLOG.
Bij d* bezichtiging van eon la.ar et
op liot westelijk oorlogsterrcin heeft
de cemmandeeTende officier van ge
Eomlbeid van het Sak si ache lege;
Payr een lezing gehouden voor J<
oorlogscorrespondenten, waarin nij
interessante mededeel ingen deed
liet karakter der wonden in dezen
oorlog, waarin met zooveel Xlieuw©
wapenen gestreden wordt.
Vooraf sprak de conunandecrende
officier van gezondheid van het go-
hoclo leger eenige woorden over het
nieuwste F.ngelsche infarrterie-projec-
lie!. Dit heeft een dunnen, stalen
mantel, een kern van. lood en een
punt van aUumintum. Als dit projoc-
iiel treft werken do verschillende me
talen zoo ongelukkig op elkaar, dat
men vaak de uitwerking als van een
dumdum krijgt.
Professor Payr gaf een overzicht
van de projectielen, waarmee mon
thans rekening te houden heeft Deze
zijn, do kogel van het infanterie
weer, van een shrapnoll, do splinter
van de granaat en van den vlieger
hom, en dan nog de vliegerpijl. Ver
der komen verwondingen voor met
allerlei indirecte projectielen, door
dat stukken van de kleeding, geld-
stokten, en wat de soldaat verder
nog in den zak draagt, in liet lidvaam
worden gedreven.
De moderne Fransche lnfanterie-
kogcl is uil betrekkelijk week materi
aal vervaardigd. De punt buigt reeds
omals deze een stof van. ©enig
Btnndsverinogen treft Indien de ko
gel een steen raakt, slaat hij zoo plat
als een seheepsbout. De kartetskogei
is van lood en natuurlijk nog zaohtor
dan de Fransche geweerkogel nret
zijn kopermenging, en wordt nog
sterker misvormd. Granaat en boin-
6pl.'liters hebben onberekenbare vor
men. Iets heel nieuws in dezen oor
log is de vliegerpijL Als deze pijlen
uit vijftien Itonderd meter boogie
loodrecht naar beneden vallen, dan
bereiken zij een snelheid van twee
honderd meter in een sox>ade, dus
ongeveer die van een ouden geweer
kogel. Daardoor zijn de wonden zeer
ernstig. Het is voorgekomen, dat een
pijl een man door den schouder
drong, het geJteeie lichaam doorboor
de en er ln de dij uitkwam.
Vroeger geloofde men, dot bloedva
ten voor den geweerkogel konden uit
wijken. Het moderne infantorie-pro-
jecttel schuift de bloedvaten met meer
ter zijde, maar gaat er door heen.
Ook zelfs door kleine aderen. Daairom
moot men mei veel verbloedingen re
kenen. Deze zijn nog zoo veel te ge
vaarlijker, omdat het sohokanaal in
het lichaam uiterst klein is.
Zeer belangrijk zijn de been- en
gowriebtswonden, door de moderne
wapens. 0-p korten afstand worden de
beenderen verbrijzeld. Hoe grooter de
afstand, des te eer is er kans, dat da
kogel slechts een gat maakt met een
paar barsten er om heen. De harde,
lunge pijpbeenderen versplinteren
nog op korten afstand. Zelfs op zes
tien tot achttien honderd meter, tor-
wijl de kogels door de meer sponsig-
geconstrueerde beenderen, zooals bij
voorbeeld het knie-gewricht, geen
complicaties veroorzaken. Daarom
hebben gewrichtsschalen een betrek
kelijk gunstig verloop. De schoten in
het hoofd komen in dezen oorlog zeer
veel voor, omdat de soldaat bij hoe
schieten uit den loopgraaf dit li-
clKiamsdeel vertoonen moet. Dit laat
ste soort van wonden veroorzaak',
door de beensplinters bijna zonder
uitzondering hevige miectie. Deze
wonden worden behandeld door dat
men de heele bean van het projectiel
open maakt.
Schoten door den hals hebben on
danks ile belangrijke organen, dio
daar liggen, meesuii een gunstig ver
loop. schoten door ue borst hebben
cchier het gunstigste verloop van au©
wonden, die wy in den modernen
oorlog zien. Japaneezen zeiden, dat
lieden met eenvoudige borstsehoten
acht dagen latorWeer in de geveohts-
jijn waren. Bij ons zijn. de gewonden
zelfs als de kogel door de long gegaan
Is, na tien tot veertien dagen weer in
tiaat om vervoerd te worden. Als z©
dun nog eenige dagen bloed opgeven,
is dit geen onrustbarend verschijnsel.
Veel is cr gestreden over schoten
in liet onderlijf. In vredestijd geldt
het als regel om een buikschot two
spoedig mogelijk te opereeren.
In den Zuid-AIrikaanschen oorlog
had men reeds de ervaring opgedaan,
dat de wond minder gevaarlijk wan
als er niet geopereerd werd. Ook wij
lK-blwn zeer gunstige ondervinding
met een behandeling, die er zich toe
bepaalt den gewonde volstrekte rast
te- geven en hem alle eten en drinken
ie onthouden, gedurende acht dagen.
Als uien zich niet aan dezen termijn
hield, traden complicaties op.
Het uitwasscnen van de wonden, is
na-Jeelig gebleken. Men logt er nu
si echts een stuk steriel gaas op. De
soldaten zelf weten hun verbandpak-
j.is buitengewoon handig te gebrul
ken.
Aan hot verwijderen van do kogels
uit het lichaam hecht men geen bij
zondere waarde meer. Het Fransche
projectiel echter, dat uit een koper-
mciiging is samengesteld veroorzaakt
pijnen. Iloe dit te verklaren fes, be
grijp ik niet, maar het feit staat vast.
Bij verwonding door kartetskogels ko
men in zeventig of vijf en zeventig
procent van de gevallen infecties
voor. Granaatsplinters moeten altijd!
verwijderd worden. Zij vormen een
bijzonder gevaar. Voel gevallen van
tetanus zijn daardoor voo'rgokomen.
In vele gevallen hebben wij daarom
reeds vooraf met tetanus-se rum ge
en t. In het begin van den oorlog heb
ben wij helaas een gedeelte van onze
Telanus-lijders verloren. Het 's ecB-
tor door onze ervaring veel botor ge
worden.
De uitwerking van den vlicgerbom
is teer verschillend van die van de
barstend© granaat. Wonden, zelfs
van kleine stukjes zijn zoo buitenge
woon zwaar als ik ze bij granaat
splinters niet heb gezien. Een twoede
onaangename eigenschap van d©
rondvliegende stukkeu van den bom
is, dat zij zoo scherp als een mes in
de ledematen dringen en de bloedva
ten doorsnijden. Bij een man. die ge
troffen was door een stuk nhrt grooter
dan de nagel van een ringvinger was
dit binnen gedrongen in het kuiltje
boven het sleutelbeen en had al'e
armspieren doorgesneden. Ook komen
vaak brandwonden voor als de vlie-
gerbom ln de nabijheid van den ge
wond© gebarsten ia Zooiets ziet men
nooit bij granaatwonden.
EEN EPISODE UIT EEN GEVECHT.
De correspondent van de „Times"
ln Frankrijk schrijft over de laatsto
gevechten bij Vailly het volgende:
Het onlangs afgestane terrein te
Vailly ia vlug hernomen, en zelfs
word er meer teruggenomen dan er
verloten was. Uit juist ontvangen be
nch ten ben ik Ln staat een nieuw
licht te werpen op deze zaak. Do
Du! tochers schijnen er onverwachts
ln geslaagd te zijn, eenige zware ar
tillerie aan te voeren en een over-
maefhtigen troep infanterie te verza
melen, dien zij van Loon lieten op-
marc-hoeren. Voor het groote aantal
moesten de Franschen wijken. Do
Fransche kanonnen waren ingegra
ven en konden daarom onmogelijk
verwijderd worden. Zij hielden liet
uit tot het laatst en ten slotte bleef
er slechts één in actie.
Het werd, volgens een ooggetuige,
bediend door een kanonnier, die ge
zworen had zijn post niet te verlaten
voordat hij al zijn munitie verschoten
had. Hij ging door granaat op gra
naat af te vuren op de langzaam op
dringende Duitschdns, maar ofsclKton
hij linie na linie vernietigde, kou hij
ze nfot geheel verdrijven. Voortdu
rend kwamen zij nader en nader.
Hij had nog 12 granaten over toen
d© Duitschers op een afstand van 300
meter waren an toen de laatste afge
vuurd was, waren zij niet meer dan
100 meter van hem af. Toen nam hij
bedaard het sluitstuk uit zijn kanon
en muakte dat hij wegkwam, met een
kogelwond in de zij. Geloofwaardige
getuigen verklaren, dat deze kanon
nier alleen zeshonderd vijanden
doodde.
Tijdens dezen tijdolij'ken terug
tocht uit Vailly had een moedige
charge plaats van Engelsche lan
ders, die den linkervleugel der geal
lieerd o troepen dekten. Geheel bloot-
aan het vijandelijke vuur,
■hadden zij te kiezen tusschen terug
trekken. of blijven waar zij waren,
onder het vuur, zonder gelegenheid'
te antwoorden. Zij verkozen geen van
belden en voerden een charge tegen
do Duitsche batterijen uit De al te
afstand was meer don een
ffnlfl. De 1 anders reden recht op do
kanonnen toe en ln mmdesr dan tien
minuten waren alle Duiische artille
risten neergesabeld. Het mag ook
vermeld worden, dat een groot aan
tal gevangenen der Duitschers Fran-
schen waren, en die, toen het terrein
door do Franschen hernomen werd,
weer bij hun landgenoot en terugkwa
men.
DE GEWONDEN.
Een Fransch reserve-officier vertelt
van T slagveld in Noord-Frankrijk
(de vertaling is van de Telegraaf):
...Dan stuit ik op een braven sol
daat, door vier m.traiL'eurkogels ge
raakt. Ik beloof hem, met tw ee man-
mm te zullen terugkeren, om hem
later to komen halen. En na onzen
te mg keer vind ik twee helden, die be
reid zijn om opnieuw de loopgraven
te verlaten, waar zij hun heil, hun
leven weergevonden hadden, en die
onder den sciirootregen terugkeeren
om hun gewonden kaïnerand te gaan
opzoeken, diie zij bij de schouders
achter zich aan moeten sleepen, daar
zijn wonden Item beletten, zelf de
ininiste bawogimg te maken om zich
van deze vlakte des doods te verwij
deren.
Eindelijk ben ik dan in <1© loopgra
ven terug. Wij tellen de koppen: meer
dan do helft van mijn compagnie is
wég, van do 12 gegradueerden zijn er
aloohts 3 teruggekeerd, zonder ge
wond te worden. Van de vlakte stij
gen de kroten der gewonden op, maar
wij kunnen hen niet gaan helpen: de
hoeren Duitschers schieten overa' op.
Van tijd tot tijd komt er nog een
gewonde in de loopgraaf neerg'.ijden,
mo nog juist do kracht had, zich naar
ons too to n r.vpon. Na zoo goed on zoo
ksvuad als het gaat voorloop.g ver-
Ixuulca to zijn, moeten die ongeluk-
kigen tot het vaden van de duister
nis wachten, aivoions zij naar de am-
Ic.iaJicto en da hulpposten vervturd
kunnen worden, want zoodra de iios-
p.i.'.nlso.dnttn of branoarddiugcra
zie» op de voetpaden vertoonen, di©
naar onze loopgraven voeren, begin
nen do Duitschers te schieten.
Toch zijn er een aantal edelmoedige
inamclwppen bereid, opnieuw hun le-
von to wagen can oen paar gevaarlijk
gov,enden kanteriaden naar achteren
te brengen, dwars over een veld heen,
dat eveneens d<x>r het vuur van den
vjjuud wordt bestreken.
Zij, die bij hot aanbreken van den
flag den aanval hadden ondernomen,
blijven den gebeeien dag in de loop
graven., zondei clear of drinken. Men
denkt slechts aan de gewonden, en
aan allo beminde kameraden, die
verdwenen zijn, of die op de Vlakte
liggen te sterven, bij gebrek aan da
delijk© hulp,
Onze aalmoezenier komt ons, onder
het vuur in onzo voorste loopgraaf
opzoeken, hij spreekt ledereen moed
ln, zegent ons allen. Dan legt hij zijn
pelurinejas af, ear gaat al kruipend i
de vlakte tn, naar de gewonden toe,
om (lozen toe te spreken, hen to troos
ten en bon te beloven dat men heu
zal kom en halen.
En wonder boven wonder wordt
die hokiiiaftige priester niiet getrof
fen. Ilij keert weer terug naar onze
loopgraven, kalm, maar diep bedroefd
dat hij nieJiand heeft kunnen mee
nemen. Maar daarvoor moet men
minstens met zijn tweeën aijn, en ui
len die getrechl hebben, tut <te loop-
Kryven ie gaan, zijn onmiddellijk
neergeschoten.
Om S uur 's middags heeft een
nieuwe aanval van osn tweede ro
ment pkuils, zonder resultaat, nu. ar
bij een eerden aanval, die tegen 7 u.
'-s avonds plaats bad. werden de loop
graven en de molen eindelijk geno
men, naar lk later vernam, want ik
was meegegaan met een onge.ukk:-
gen onder officier, wiens beide bee-
ikui verbrijzeld waren door een gra
na&csoiterf, en die, door 4 vrijwilli
gere geurugen, e.nue.ijk uit d.e hel
OniKwvuii, fan voorloopig te worden
vci ii-mden, alsvoreas per auto te wo.
den vervoerd.
die nachteli'ke rit in de* bo
solicn met u.on hekiagenswaardiigen
jongen man, dien «k don vorigen dag
nog zoo roolijk, vol hoop gekenu
had. Db soldaten, vervangen door liox-
pit-iu boJidiaten, wier schouctei-s om-
v.tescli waren door het voortdurend
drukken en wringen der draagcee
Ion, honden niet moer, en zij violen
als dood van vermoeienis neer. zoo
dra zij den gewonde in handen van
oen officier van gezondheid op don
hulppost luixldon afgeleverd.
JEUGDIGE ENGELSCHE GENE
RAALS.
De „Aniiy and Navy Gaz.deelt de
jongst-) promotie in den Engels-liet.
gonoraaLararig mede en vermeldt te
vens de leeftijden der nieuwe opper
officieren. De generaal der cavalerie
Aiienby iö 53 jaar; generaal Julian
Byng is 52; en generaal Hubert Gougn
44 jaar, genotual Kunten-Wentuiris
re jaar. De oudste opperoffimer is 55
jaar.
Ter Zee.
DE MIJNEN' IN DE NOORDZEE.
De Norddeutsche Allgem&me Ze.-
tung maakt het antwvtorü van de
Duitoch© i-egeering openbaar op het
protwt van de Engo-sclie rof-cering
tegen het leggen van Duitsche mijnen
in de Noordzee, Daarin wordt onge
veer het voigende betoogd:
Do Ivo wering van de Engelsche re
fleering, dat Duitsche mijnen blijJc-
l>aar door vissclierov&artuigeai, mls-
schto-n zelfs ouder onzijdige vlag zijr:
gelegd, is volkomen ongegrond. De
Duitvch© mijnen zijn iwts.mtond door
Duitsche oorlogeichepen gelegd. Op
Jioöverren afstand van de kust en de
havens van den vijand mijnen gean
kerd mogen worden, is in de Ha-ag-
scho overeenkomst niet bepaald en
ook niet door het volkenrrechtel.'jke
gebruik vestgesteld. De mededceWng
van Engelse!ie zijde over den afstand
waarop Du.tsohe mi.in.sn zich von ile
bedreigde kust bevonden, is zeer over
dreven. Die mijnen zijn integendeel
zoo dicht bij de kust gelegd, ale de
gesteldheid van de ankerplaats en de
toestand van de kust het mogelijk
maakten.
Onwaar is de bewering over de
aJsiUiting van neutrale toegangswe
gen. Geen Duitsche mijn is in den
toegangsweg van de voile zee naai
een onzijdige Laven geiegd. Van Duit-
ncho zijde zijn de mijnen met alle
mogelijke zorg verankerd. Mochten
enkele, ten gevolge van stroonmigen
of stormen, driftig geworden zijn, dan
zijn die gevallen veel minder talrijk,
dan die waarin Engelsche mijnen
aan (to Belgische en Nederlandsclie
kust aangedreven zijn en daar scha
de veroorzaakt hebben. De pacht om
Op mijnen looz.cü te houden bestaat
in den regel alleen voor defensieve,
maar niet voor offensieve mijnen.
Het verwijt in liet Engelsche pro
test dat de Duitsche regeering nooit
een kennisgeving over de plaats
vvuar de mijnen gelegu waren, neeit
uiigevaaiujgu, wordt weerlegd dooi
de mededeeling van den 7den Augus
tus aan ails onz.dige mogeudJieuen,
dat as toeganguwegen naar de En
gelsche tiaveus van Duitsohe zijde
door mijnen zouden afgesloten wor
den.
Het protest ven de EngeJscno re-
f3?onng m blijkbaar slechts een mid-
de. om de van Engelsche zijde hij
voorkeur gepleegd© ernstige sch en-
dingen van het geldende volikenreoht
te verbloemen.
Intuaschan is die sluiting van de
Noordzee gevo-lgd die in haar oeixxno-
mlieohe beteekenis gelijk staat met oen
blokkade van de neutrale kusten
Vreedzame liandiel is blijkbaar voor
liet in oorlogverkeerende Engeland
atloei die neutio handel, die koop
waren naar Engeland brengt, maar
mot ude, welke koopwaren naar zijn
vijand vervoert ctf mogelijk zou kun
nen vervoeren.
DE AFSLUITING VAN DE
NOORDZEE.
De Engelsche Legatie te 's-Graven-
hage deelt mede: In hunne beschou
wingen over de door de Engelsriro
Admiraliteit genomen maatregelen
in de Noordzee, evenals in de studies
over dit onderwerp, gepubliceerd
door rechtsgeleerden, die tot onzijdi
ge iaiMcn !>ehooren, schijnt men den
oorsprong en zelfs de aanleiding tot
deze maatregelen uit het oog te heb
ben verloren, liet is dus niet overho-
d:g een met de feiten zoo tegenstrij
dige uitlegging te niet te doen en vast
te stellen, dat in werkelijkheid de
aanslagen der Duitechera togen het
volkerenrecht de Noordzee ontoegan
kelijk hebben gemaakt, want de Duit-
schors zijn het, die drijvende mijnen
In de Noordzee gestrooid hebben,
waardoor aan dein. onzijdigon handel
een onherstelbare schade wordt toe
gebracht.
Do rol van de Britsohe zeemacht be
staat slechts hierin, dat zij de on7.1 j-
dlgen behoedt voor grooter© nadoe
len, en dat zij de doorgangen vrij
houdt, welke nog door de scheepvaart
worden gebruikt.
Uit het verre Oosten
Uit Tokio wordt geseind:
D© Japnnsche troepen zijn Taiugtau
binnengerukt. Er hebban verschillen-
<1© pto-htigheden plaats gehad, o.a.
©on lijkdienst voor de gesneuvelden.
AllerEei.
KEIZER FRANZ JOSEPH EN DE
KINDEREN.
Het volgend schrijven is (naar we
in „de Tijd" lezen) door keizer Fron*
Joseph aan de Oostenrijksche kinde
ren gericht
„Aon de kinderen van ons Rijk 1
Nu lk op den drempel van het graf
in dit ernstig uur tot u, geliefde kin
deren, iets ga 2eggen, geschiedt dn
om nu-er dan één reden. Steeds
waart gij de vreugde, de troost, ja,
soms in moeilijke tijden van mijn ie
ven dc éénige troost, en de éénlge
vreugd© van uw Keizer en Koning.
Zoo dikwijls ik u zag, schitterde er in
do duisternis van mijn bestaan we
der een zonnestraal. Gij zijt het, kin
deren, die het hart van uw Keizer en
Koning het naaste staat, de bloemen
van mijn rijk, het sieraad mijner vol
lonen, de z&gen der toekomst. Niet
alleen echter staat gij uwen Keizer en
Koning het naaste, maar ook den
Eénen, voor Wien zelfs de machtig-
ston dezer wereld slechts armzalige
schepselen zijn God. onz&n Heer.
In uwe oogen straalt nog 't licht van
den scheppingsmorgen, om u heen is
nog alles hemel en paradijs. God is
almachtig. In Zijne hand liggen de
lotgevallen dor volkeren. Voor Zijn
wil buigt zich alles, de sterren en de
menachen. Moge deze almachtige
iiund Gods Oostenrijk-Hongarije be
schermen en bewaren, moge het Rijk
over zijn tnilooze vijanden zegevieren
en in de zegepraal sterk zijn tot eer
on verheerlijking van God, ziedaar
liet oenige, wat mij na een leven vol
beproeving nog te wenschen over
blijft. Het was reeds mijn wensch,
toen ik nog jong en vol hoop den
troon van mijn doorluchtigen vader
beklom, het zal de wensctT zijn, die
spoedig misschien op mijn stervende
lippen zal zuchten, als het woord van
mijn laatste liefde en zorg voor mijne
landen en volkeren. God bestuurt al
en zoo gelijk Hij wil. Wij, men-
scheu, vermogen niets buiten Hem cn
zonder Hem. Omdat gij nu, lieve
kinderen, God zoo na staat, smeeKt
Keizer en Koning u, dat gij tot
God zult bidden, opdat Hij ons zegene
en genade over onze zaak doe neder
dalen. Hij verhoort het gebed der on
schuld, omdat Hij diegenen liefheeft,
in wie Hij Zijn beeld berkent. Houdt
daarom niet op te smeeken en te bid
den met gevouwen handjes, gij klei
nen en allerkleinsten. Als de kinderen
an het Rijk voor bun vaderland bid
den, weet Lk, dat onze geluks-ster goed
stoet Dan zijt gij deelachtig aan den
dag van eer en overwinning voor het
Riik Gij hebt den zegen afgesmeekt
onzo vanen en over ons leger.
T.ievo kinderen, vergeet het land niet,
waaraan gij hier op aarde toebehoort,
noch zijn ouden Keizer.
FRANZ JOSEPH.
•T BEGIN VAN DEN OORLOG.
Een Dultseb gosdirecteur diie in
Frankrijk in functie was heeft thans
naar de Nordd. Allgem. Zent meldt
verklaard dat hem gebleken is, dat
in Frankrijk reeds op 1 Augustus ge
mobiliseerd werd. Op dien datum
verklaarde hem do conseiller du de
partement dat to Maubeuge en te Gi-
vet élk 150.000 Frarsch© soktotan
sVwulen om door België een inval in
Duit'-chtend to doen.
EEN REDE VAN DEN KONING VAN
BETEPEN.
Bij do inspectie over een afdeeling
loBiiingeu van de veischiilend© scho
len, <Lo in MüiK-tien in den wapen
handel worden geoefend hield de ko
ning (volgens den „Ben. Lokai-Anz.")
de volgende toeepraak: „De oorlog zal
nog lang duren. Wij zullen ocuier
niet ruston voor de vijand verstagen
ls en wij een «ede hebben, die ons
voor langen tijd verzekert tegen een
overval.
Gij bereidt u voor ten oorlog. Ver
zuimt echter daarvoor uw burgerlijke
plichten, uwe studiën niet. Want ons
succes vvjifl slechts daaraan te danken,
dat wij op school een graad van ont
wikkeling bereikten) als geen ander
volk.
Vertrouwt op God, vertrouwt op
ons dapper Leger, doet uwen plicht.
God zegen© u!"
UIT T ENGELSCHE LAGERHUIS.
Minister Aequith lichtte de crediet-
oanvraag var. £25 millioon pond na
der toe. Van dit geld worden de oor
logskosten betaald, de verzorging
van uitgewekenen, en voorschotten
an België ©.i Servië.
Naar aanleiding van de vr-a-oj of
do regeering voldoende maatregelen
had genomen om te voorkanten. Gat
de vijand van het rnoodige werd voor
zien. verklaard© Asquith, dat sedert
den aanvang van den oorlog geen en
kel ander onderwerp zoozeer de
aandacht der regoermg had geitad als
dit. Het is echter een (tor moeilijkst©
cpjoolios», vooral wanneer de voorra
den voor den vijand in ruim© mate
komen uit neutrale staten, overge
bracht worden door neutrale schopm
en in eerste instantie in neutrale lan-
<l?n in ontvangst worden genomen.
Van hoe groot belang het ook is niet
allo wettelijke middelen te voorko
men, dot de v-jond wordt voorzien
van tovensmidrtelen, oortogsmateria tl
en andere zaken, waaraan hij drin
gend behoeft© beeft, het is van eveu
groot belang, dat Engeland niet op
hardhandig© of onwettige wijze togen
de neutrale staten optreedt. De raree-
ring hoeft met veel moeite, arbeid on
groot© zorg beide verplichtingen in
overeenstemming trachten te bren
gen.
Na oen korte discussie stond het
Huis met algeir.eene stemmen het cre-
die t van 225 miilioen pond toe en
machtigde zij d© regeering nog een
miilioen maitschappon aan te werven.
Is bemSddeüïig mogsBtJk?
De Vun-dag-tot-dag-schrijvor in het
Alg. II an de 18 b I a d schrijft o. a.:
In weinig woorden lean ik uitdruk
ken het gevoel, dat schier alle harten
vervult.
i Ecu aandrang, waartegen geen ver
zet mogelijk-is, drijft velen onzer,
levende op een neutraal eiland in het
midden van dc woedende oorlogszee.
om te pogen olie tc werpen op do
Btormgolven, die de beschaving van
geheel Europa bedreigen.
Sinds drie en een halve maand
woedt oen oorlog zoo als de wereld
nooit gezien heeft.
Hot lijden van honderdduizenden
wordt onduldbaar.
De winter is in liet land
overal in Ccntraal-Europa.
Do ellende is niet te overzien.
Bij de dooden op het slagveld
verminkten ln de hospitalen voegen
zich de slachtoffers van ziekte en
brek alom, bij oorlogvoerenden ex
de naburige landen.
Is het «ogenblik nu niet gekomen
om te pogen te redden wat nog
redden is?
Twee landen zijn aangewezen om
de poging daartoe te doen.
Het Koninkrijk der Nederlanden en
de Republiek der Vereenigde Staten
van Noord-Amerika.
Nederland, omdat het geen vijan
den heeft en het sinds vele jaren
mocht zijn het middelpunt der ont
wikkeling en handhaving van het
volkenrecht.
De Groote Republiek, omdat ze door
haar gcographische ligging en dooi
de zoo algemeen gewaardeerde be
ginselen en gevoelens van haar ge-
oerden president zonder den argwaan
van een dor strijdenden te wekken,
haar goede diensten, haar tusschen-
koinst kan aanbieden.
En het is nu een gunstig oogenblik
daartoe.
De gezant der Vereenigde Staten ln
Nederland, die zich gedurende al deze
moeilijke maanden op zoo vele ma
nieren jegens ons vaderland verdien
stelijk gemaakt heeft en die van nabij
weet wat thans in Europa geleden
wordt, is thans op weg naar Washing
ton, waar hij het volle vertrouwen der
Amcrikaansche Regeering geniet.
Onze Koningin is geëerd, is popu
lair in Amerika.
Onze Minister van Buitenlandsche
Zaken is in de Republiek algemeen
bekend en goacht.
Kunnen de beide Regeeringen zich
dus thans niet onder deze gunstige
omstandigheden te zomen voorberei
den tot de taak om hun bemiddeling
aan te bieden
Ken dergelijke mogelijkheid, als
zich nu voordoet, komt zeker niet
licht weerom.
Een machtig woord kan gesproken
worden en het zou tot groote eer van
ons land strekken, indien de komende
geslachten eens konden getuigen, dat
het Nederland's Koningin was, die
den hoogen moed had gehad, 't eerst
het wooixl to spreken, dat den volke
ren van Europa den weg wees tot een
duurzamen vrede.
Misschien kan zulk optreden niet
dadelijk dc gowonschte gevolgen heb
ben.
Al komt wat wij wenschen niet on
middellijk tot stand, toch zal het voor
stel, dat zeker in Amerika warmen
bijval vinden zal, de mogelijkheid van
een oplossing door duizenden doen
overwegen.
Het zou Lu elk geval dwingen tot
verwezenlijking alom in de wereld
nn den wanhoop van tienduizenden
n Europa.
Laat in Gods heiligen naam iets ge
daan worden om weder vrede op aar
de te brengen.
Het is onduldbaar, zonder iets te
doen langer toe te zien bij het moor
den van de bloem van Europa's jonge
mannen, van de hoop der toekomst
De zondvloed is bijna op het hoogst
Kan geen vredesduif worden losge
laten
DE SOCIAAL-DEMOCRATISCHE
VR EDESCONFERENTIE.
In „Politiken" vindt de „N. R. Cf'
eenige bijzonderheden aangaande de
vredesconferentie, die de sociaal-
deniocraten uit de onzijdige landen to
Kopenhagen gaan houden. Zij is be-
p&ald op 6 en 7 December. De oproe
ping is geteeked door Hjalmar Bran-
ting (Zweden) Chr. H. Knudsen
[Noorwegen) en Th. Stauning (Dene
marken). Met partijgenooten in ver
schillende landen, zoo heet het, is af
gesproken te Kopenhagen een voorloo
pig© conferentie te houden, waartoe
zijn uitgenoodigd d© partijgenooten in
de drie Noordsche landen, Nederland,
de Vereenigde Staten en Zwitserland.
Elk lund zal ten meeste vier mail
kunnen afvaardigen. De Zwitsers zul-
Len tegelijk dc Italianen vertegen
woordigen. Men zal trachten het eens
te worden over een grondslag, waarop
de onzijdige mogendheden hun be
middeling voor den vrede kunnen aan
bieden. Men stelt daartoe deze begin
selen voor behoud van de oude gran
der oorlogvoerende landen, maar
mot erkenning van het recht der na
tionaliteiten, om te bepalen tot welk
land zij zullen hooren, beperking van
wapeningen en verplicht scheids
recht.
Llchtpnaten ia di duisternis
NAASTENLIEFDE IN HET VIJAN
DELIJK LAND.
Onder bovenstaand opschrift maaat
de „Vo&sisch© Zeitung" melding van
een brief, die een grenadier, een vrij
williger uit Hamburg, van het slag
veld in Frankrijk aan zijn familie
zond.
..Met een patrouille kwam ik aan
een verlaten boerderij, totaal stuk
geschoten, verbrand en verkoold, het
gebouw en de oogst. Uit ©en kl«in
nevengebouwtje waarschijnlijk een
verblijf voor loss© arbeiders stijgt
rook uit den schoorsteen. Een teeken
tenminste dat er daar nog een levend
wezen Is. Voorzichtig nader ik het
huis. Voor d© deur ligt het lijk van
een man in zijn hemdsmouwen, met
doorschoten borst, zijn jachtgeweer
krampachtig omkneld, de trekken nog
van haat vertrokken, ln woede ver
stard. Een franc-tireur, die zijn strijd
lust met zijn leven heeft geboet 1
lk treed binnen. Welk een aanblik
In ©en soort keuken, tusschen een
hoop stukgeslagen keukengerei en om
vergeworpen meubelen, zit een vrouw,
tamelijk jong nog en niettegenstaande
de vei waarloozing nog mooi. D©
haren hangen verward ara het ge
zicht. Ze is slechts half aangekleed en
heeft e&n kind aan de borst Drie, vier
klein© kinderen kruipen bij mijn bin
nenkomen achter haar kleeren weg.
Op hel fornuis pruttelt Iets In «en
allervuilsten pot. Het is water, met
wat harde, witte boonen.
Als ik dc aanrecht nader, begint de
vrouw, dc echtgenootc van den franc-
tireur, die buiten ligt, in de meening
dat ik hot laatste wat zij nog bezit zal
meenemen, luid te weenen. Ik raap al
mijn kenni3 van Fransch bijeen en
slaag «r in, de vrouw te kalmecrcn.
De stumperds zitten reeds eenige da
gen zoo, rxmder leis te eten. Haar man
is dood, hij kan niet meer helpen. De
vrouw zelf ls zwak en de kleinen be
letten haar, iets uit te voeren. Aan
vluchten valt niet te denken. Waar
heen zou ze ook gaan De weinige le
vensmiddelen, die in voorraad waren
die niet verbrand zijn, hebben
vriend en vijand achtereenvolgens
weggehaald. Huur geheele bezit be
staat uit wat w:tte boonen.
Een oneindig medelijden en erbar
men komt over mij. Ik troost haar z«o
goed ik kan cn geef haar een half
breed en oen hoeveelheid kcffieboo-
nen, die ik toevallig bij me heb. De
arme vrouw wist van louter dank
baarheid niet wat ze zeggen zou en
wilde me de handen kussen, hetgeen
ik afweerde. Den kleinen gaf ik een
stuk chocolade. Toen ik weg ging, lag
de arme vrouw op de knieën en bad
innig. Ik echter verheugde mij, ook
eens een goede daad te hebben ver
richt
In de compagnie deed ik mededee-
ling van wat ik gezien had en onze
goede, kleine luitenant bepaalde, dat
aan de vrouw eiken dag een stuik
brood en eten zou worden gebracht.'
MENSLHELLIKHEID.
Uit de „Daily Telegraph'
„Een soldaat van het regiment
„Black Wutch", dio zich nu in het
hospitaal van New-Castle bevindt,
verlui alt oma:
Urenlang lag ik gewond op het
slagveld aan do Aisne. Toen kwam
oen Duitseh soldaat en verbond mijne
onden, terwijl wij ons in het zwaar
ste vuur bevonden. Toen hij mij ge
heel verbonden bad, wilde hij verder
gaan, doch eon afgedwaalde kogel
trof hem. cn dioht naast mij viel hij
dood neer.
Korporaal Houston, van do „Sea-
forths", verhaalde denzelfden bericht
gever;
„Na Soissons lag ik zwaar gewond
op het void. Dicht in rnijn buurt lag
ook een jong© soldaat van het North-
amptonshireMregimont. Een Duitseh
infanterist boog zich over hem heen,
hield een flesch met water aan zijn©
lippen en trachtte hem te kalmeer en.
De gewonde lag in delirium en riep
maar steeds: „Mother, is it you?"
De Duitscher scheen hein te ver
staan want liij streek zacht met zijn©
hond over het koortsige voorhoofd en
liefkoosde den jongen, „as tender
ly as only a woman could have done".
Toen kwam do dood en toen do ziel
van den gewonden so.daat naar be
tere gewesten vlood, zag ik, dat do
Duitsoher moedte had zijne tranon ha
te slikikon".
INGEZONDEN MEDE DEELINGEN
30 Cts. per regel.
op BIJ WIEL*, EIJTUIG. tn AUTOBAN DEN
wufborgt toUdltait,
FabrUk Hevea. Hoogczand(Oromntenj
Stadsnieuws
STUKKEN VAN DEN RAAD.
Onvoorziene uitgaven.
Onder terugzending van den ra har©
handen gestelden slaat tot beschik
king uit den post voor „Onvoorzien©
uitgaven" dienst 1914 tot een bedrag
van f 2600.49 1/2 adviseert de Com
missie van Bijstand dien staat vaat
te stellen.
Commissie van Advies.
In verband met de ontslagneming
als plaatsvervangend voorzitter der
Commissie van Advies bedoeld ra art.
35 van hot Wcrklicdenreglement van
den heer Mr. C. W. Thöne, bevelen
B. en W. voor een benoeming tot
plaatsvervangend voorzitter van die
Commissie aan de iieeren 1. Mr. L.
J. van Toulon van der Koog: 2. Mr.
Dr. W. P. Via
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij: J. Blom, Zijl
straat 8, een domestasciije; N. v. He-
inert, Brouwersstraat 79, een rozen
krans; A. Schreuder, Papentoren-
■est 16, een medaillon; A. v. d. Meer,
Vogolkoopstooig 1, een zilverbon; J.
Bakker, Gravinnes teeg 7c, een bro
che; C. J. Nee, Gasthuisstraat 3a rd.,
een dock; N. G. Noele, Domstraat
8 rd., een hecreuvest; M. Calandt,
Brouwersstraat 20, een medaillon; J.
Engelman, Oud© Raamstraat 4, een
lorgnet; C. Timmers, de la Reijstraat
1, een portcmonnaie; H. Letter, Gast
huisstraat 26 rood, een rozenkrans; J.
de Droog, Rozemarijnsteeg 8. een
kruk; H. Vos, Adriuan Loosjesstraat
2 b., een R. K. Kerkboek; J. Esk&a,
Drappenierstiraat 5, een béugeltasch;
P. Schor nagel, Rollandstraat 1 g.,
een boezelaar; W. J. Dieben, Gr.
Houtstraat 183, een portemonnai©
met inhoud; W. Frijn, 2e Da Costa-
struat 7, lluarlcimnerliede c.s., een
paar chuuffcursliaiidschoenen.
Rubriek voor Vragen
Geabonneerden hebben het voorrecht,
Vragen op versobillend gebied, mils voer
beantwoording votbnnr, in te lenden bij d(
Redactie van Haarlem's Dagblad, Groote
Houtstraat 6S.
Alle antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven cn zoo spoedig mogelijk.
Aon vrugeu, die niet volledig naam en
woonplaats von don Inzender vermelden
wordt «pon niw'lnotu gorohonken.
VRAAG, Wat speelt het speel
werk van de Groote kerk met half-
6lag?
ANTWOORD. liet bekende lieds
Ferme jongens, stoere knapen I
VRAAG Iemand bewoont een
huis van f 500.— per jaar, Ilij ver
huurt daarvan een gedeelte voor
f 200.—. Hoeveel personeele belasting
moet hij betalen?
