IIDQBLOB.
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD.
S2e Jaargang No. 9676
Verschijnt dagelijksj behalve op Zon- en Feestdagen.
DINSDAG 5 JANUARI 1915 A
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
per drie MAANDEN) JX'sj Van 1—5 regels 75 Cis.; iedere regel meer "5 Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem1-20 3 Haarlem van 1—5 regels ƒ1.elke regel meer ƒ0.20. Reclames 30 Cent per regel.
Voor de dorpen In den omtrek waar een Agent gevestigd is (kom der B'i Abonnemerit aanzienlijk rabat.
gemeente)1.30 J/ J^|g5|L Advertentifin van Vraag en Aanbod, hoogstens zes regels, 25 Cts. per plaatsing;
Franco per post door Nederland1-65 (gV 50 Cts. voor 3 plaatsingen a contant.
AfzonderUjke nummers o?7u J 1b Redactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem
de omstreken en franco per post o.4o Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Cosfer. Directeur J. C. PEEREBOOM. Drukkerij; Zuider Buitensoaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten liet Arrondissement Haarlem in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en BuitenJandsch Advertentie-Eureai D. Y. ALTA
Warmoesstraat 76—78, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. c'e Verzekering der (per weck) geabonneerden wordt gewaarborgd door „The Ocean" Rokin 151, Amsterdam.
EERSTE BLAD.
AÜENDA
WOENSDAG 6 JANUARI.
Gemeenteraadsvergadering te half
Vwee.
Si-houwburg: De Duivel.
Soc. Vereniging: Ileldenschool.
Apoltó-Theuter: Bioac, voorstelling.
Biosc. Tliealer, Gr. Mark't: Vooir-
•telling.
Jtsdsnieuws
De opening der D. B. 8.-
Bandeleschool-Bnrgerayond-
scbenl.
(Stal.)
We hebben. aan ons versla# van de
opening van het gebouw aan de Zijl
vest Maandagmiddag weinig meer toe
te voegen.
De rode voelingen verwierven veel
bijval, en het applaus na de rede van
D r. A. Borgman nam den omvang
van een persoonlijke ovatie aan. De
leerlingen, die in het rond geschaard,
de opening bijwoonden, uitten hun
aanhankelijkheid aan den directeur.
Zij vonden voor zulk een uiting
ook aanleiding, toen de wethouder
van Onderwijs, do heer Vincent
Loosjcs Dr. Borgman huldigde.
De rr-.de van den wethouder werd toen
afgebroken door warmen bijval,
waarvoor de directeur opstaande, bui
gend dankte.
Een dergelijke spontane hulde viel
ook ten deel aan den bouwheer, den
hoer L. C. D u m o n t, toen de B u-r
ge me es ter hem in zijn rede toe
sprak.
De leerlingen schejrten blijkbaar
veel vermaak in de opmerking van
deu heor Loosjes, dat zij nu geen aan
leiding meer liadden van een „hok"
te spreken. Daarin had de wethouder
gelijk, vonden ze. Maar t aardigste
vonden zij "t, dat de wethouder zoo
thuis was in hun vocabulaire en du
bij zoo'n deftige plechtigheid toonde.
Grappig vonden ze ook de mededee-
Üng van den heer Bauer, dat de jon
gens van de Burgeravondschool Ja
renlang in het Oude-Mannenhuis on
derwijs hebben ontvangen. Dat von
den de ouderen ook wel merkwaardig,
blijkens het pteizier, dat men in een
ha r tel ij ken lach uitte.
Burgemeester Sandberg trof de
snaar van belangstelling van de jon
gens cn meisjes vooral, toen hij ver
tel de, dat ook hij eenmaal leerling
van Dr, Borgman was geweest, rut
op het Haagsche Gymnasium.
Dr. G. H. Coops, inspecteur
het M. O., wenschte, mede namens
zij o arnblgcnooten van het Handels
onderwijs en het Ambachtsonderwi.s,
B. en \V. en den Raad ,de Commies'-e
van Toezicht op "t M, O. en die voorts
aan de stiohting van het gebouw heb
ben inecgewer», geluk met do toï-
staml-koming van dit schoolgebouw.
Hij hoopte, dat het groote kapitaal
daarin gestoken zijn rente zou oplevc
ren in den vorm van vruchtdragend
onderwijs. De lieer Coops kon het zich
begrijpen, dat men teleurgesteld was
geweest, dat mon dit gebouw niet
reeds op 1 September in gebruik had'
kunnen nemen. De Inspecteur hoopte,
dat. in dit gebouw een goede geest zou
wonen en dat, onder Gods zegen, dit
gebouw zou strekken ten nutte van
het onderwijs.
Ook deze toespraak werd met ap
plaus begroet.
Ec.nige leden der Handelsschoolvor-
eenig.ng maakten zich verdienstelijk
door de uitvoering van muzieknum
mer? aan het begin en het slot der
plechtigheid.
COMlTé EUROPEESCHÉ STATEN
BOND.
De openbare vergadering, waarin
Jhr. Dr. Nico van Suchtelen zal spre
ken over „De noodzakelijkheid van
een Europceschen Statenbond" zal
plaat?» vinden op 9 Januari a.s. in het
gebouw van den Nederl. Protestan
tenbond.
Benoemd.
Mej G. J. Dijkstra, alhieir is be
noemd tot tijdelijk onderwijeeres aan
de school van den heer Brandenburg,
Park In an.
1ÏET KAMERLID Mr. W. X.
RUTGERS.
Men meldt uit Antwerpen aan „Hot
Volk":
Mr. W. A. Rutgers, die van de <x>-
geenng de opdracht verkreeg om de
belangen van de NederlandscJm uit
gewekenen uit -België 'te behartigen,
is Ion gevolge van een auto-ongeluk
■eer erns'ig ongesteld.
TRAMDEFECT.
Maandagmiddag ontstond er brand
aan een sneltram van Amsterdam,
zoodat ze van de Amsterdamscho
Poort af naar het Heerenhek moest
worden opgeduwd.
Toen liet defect ontstond, ongeveer
bij den sjioorvvegovergang, ging het
licht uit en schoen de rem niet naar
behooivn te werken; althans, de con
ducteur bracht de boog huiten aan
raking met den voedingsdraad. De
passagiers, meest dames, bleven toer
kalm. Slechts een van de dames werd
wat zenuwachtig en informeerde tot
tweemaal toe bij den conducteur, dio
evenwel geen antwoord gaf, wa't toch
van hein kon worden verwacht
MR. DR- ROëLL.
Mr. Dr. RoêU, de nieuwe Commis
saris der Koningin in Noord-Ho'laud,
zal ais burgemeester van Amsterdam
op Zondag 17 dezer een afechektere-
cep'ic houden.
Woensdag «resideert Jhr. Mr. Roëll
zijn laatste raadszitting te Amster-
sterdam.
SOIRéE MUSICALE.
Men me kit ons
Onze bekwame stadgenoot, de vio
list E. A. Cats zal een Soirée Musica'e
geven met medewerking van Mevr.
Van T if mhoMen— Kauwkng, a't, en
den lieer Ph. Loots, pianist.
GEVONDEN' VOORWERPEN.
Terug to bekomen bij:
Hoogcndoom, Bakenessergracht 58,
een hondje-; C. van Stijn, de Witstrant
24 j, kerkboekje; C. van Duijn, Kenls-
hofstruat 19, oen kinderkousje; G. van
Twuijver, Koksteeg 19, een penning,
H. 11. Bos, Binnenweg 13, te Heem
stede, j-orienxmnaie met inlioud; M.
M. de Boor, Harmenjansweg 117, eon
zukj.jinei bril; li. Hendriks, Wouvvcr-
manstraat 6 rood, een handschoen;
11. Hulshof, Gcnesietvveg 16, Blcomcn-
daal, armbaiid; W. Lenarte, Antho-
niestruul 37, eon kindorpor te mon n ai e
met inhoud? J. Provoost, Jan Stcon-
straai 19, een daniestaschje met in
houd: H. van Leeuwen, N'oorder Sta
tionsweg 22, Bloemendaal, oen lap
stof, W. Zwart. Bilderdijkstraat 14,
oen dameshorloge; Z. Boerman, Don-
ke:i2 Spaame 22, bi-il in étui.
Rubriek voor Vragen
Geuboaueerden bebben bot voorrecht,
vragen op verschillend gebied, mits vo<*
beantwoording vatbaar, in te zenden bij do
Redoctio van Haarlem's Dagblad, Qroolo
Houtstraat 53.
Alk: antwoorden worden geheel kosteloos
gegeven on zoo spoedig mogelijk.
Aan vragen, die niet volledig naam en
•woonplaats ven den inzender vernielden
wordt uror. aand-rht geschonken.
VRAAG. Waar worden twee-
strook.? Drcntsohe mutsen gemaakt?
ANTWOORD. Dai is een vraag
voor de advertentierubrïek.
VRAAG. Hoe moet men een wit
vilten hoed schoonmaken?
ANTWOORD. Met benzine
magnesia.
VRAAG. Kunt u mij eenige mcis-
jeszanrccreenigingen noemen?
ANTWOORD. In het jaarboekje
van Haarlem kunnen wij geen zang-
vereeuig'ng uitsluitend voor meisjes
vinden.
(Zie vervolg Stadsnieuws pog. 2).
dii de Omstreken
ZANDVOORT.
Voor het Steuncomité is ingekomen
van de onderwijzers alhier l 18.
SPAARNDAM.
Verkeersverbe'tering.
Door Dijkgraaf en Hoogheemraden
van Rijnland is ten verzoeke van liet
Geinoentel>estuur alhier de waterstoop
verwijderd uit den verbindingsweg
tusschon de Pol en de Kolk, waarmee
de veiligilieid van het verkeer ter
plaatse zeer is gebaat.
Steuncomité.
De collecte voor hot Steuncomité
over de maand December bedroeg f 56.
Verlenging van verlof.
Ingevolge geneeskundig advies is
aan den onderwijzer A. C. van B©3te-
len alliier verlenging van verlof toe
gestaan gedurende de maand Janu
ari; de tijdelijke onderwijzeres mej.
J. M. Bro-Jc zal gedurende die maand
aan do O. L. school alhier werkzaam
blijven.
HAARLEMMERMEER.
Denoeml n g.
Mej. M. A. v. d. llict, onderwijzeres
te Hoofddorp is als zoodanig benoemd
to Rijp-Wetering, tegen 1 Febr. a.s
en heeft deze beneeming aangenomen.
Aanvaring."
Door een nog onbekende oorzaak
was gisteravond de staaldraad, waar
mede nabij do Kaag de pont over de
ringvaart met den wal is verbonden,
ceuigszins omhoog gedraaid. Eer.
passeerende motorboot kwam er mede
in aanvaring, waardoor de draad met
groot geweld afknapte en aan de
pont nog al eenige schade weid toe
gebracht Ook de motorboot bekwam
schade aan den voorsteven, 't Is nog
niet bekend wat hiervan de oorzaak
is goweest, hoewel er reeds een on
derzoek is ingesteld.
Sport ea Wedstrijden
KorfbaL
N .K. B.
2e klasse A.
D. T. V. II—H. O. C. I, 2-12,
Als de scheidsrechter om 21/4 uur.
beginnen blaa6t, stelt D. T. V. II zich
op me; 3 dames. De D. T. V.-aanvoer-
<h:r selieen niet op uitvallen van drie
11. O. C.-damea gesteld te zijn.
II. O. C. komt mot het volgende
twaalftal uit
Aanval Dames A. Kruyt, G. van
Péllecom hoeren. L. Glastra, M. C.
van Pellecom.
midden damesA. Bakker. A. Meye-
rimk heerenD. v. d. Waal, „John".
Verdediging: Dames: C. v. Pellecom,
L. van Waard lieeren „Zet", H. v.
II ezel.
Dadelijk na den uitworp wordt er
van beide kanten flink gespeeld, keu
rig combineerend gaat de II. O. C.-
aanval naar den vijandelijken korf,,
doch liet doelen is te zwak om succes
te hebben. D. T. V. komt flink opzet
ten en een barer aanvallen wordt met
een doelpunt bekroond. Spoedig daar
na maaiet H. O. C. gelijk door aan
voerder Glastra. De vakwïescling
brengt „Zet" c.s. in den aanval. D.
T. V. vah enkele1 ma'en gevaarlijk
uit, doch de II. O. C-verdediging,
waarin vooral het spel van do dames
Bakker en Meijerink opvalt, geeft
geen kans. De H .0. C.-aanvat speeh
aardig samen, na vlug samenspel ge
lukt het Mej. C v. PeUecom met een
mooi doelpunt H. O. C. de leiding te
Ie geven, spoedig gevolgd door een
keurig doelpunt van HL van Hezol.
Van nu af is H. O C. bijna voortdu
rend in de meerderheid, doch zij weet
deze niet In doelpunten uit te druk
ken. Een enkele D. T. V.-aanval stuit
op de vlugge H. O. C -verdediging. Na
vlug samenspel met mej Meijerink
gelukt het John den stand op 41 te
brengen, even daarna gevolgd door
een keurig doelpunt van Mej Bakker,
5—1. Met dezen stand gaat de rust in.
Na rust speelt H. C. weer met
de beginopstelling. In de D.T.V.-verde-
diging vaH vooral h<-t keurige spel
van Mej. S. de Beünfante op. telkens
weet deze dame dc gevaarlijke II. O.
C.-aanvallen te onderbreken 'och ge
lukt hot H. C. van Pellecom de score
op te voeren tot 7—1. „Zet", die even
later in de verdediging komt, maakt
m'-t 2 keurige schoten er 9—1 van. De
II. O. C-aanval, met Mei Bakker aan
het hoofd, heeft verschillende malen
pech, telkens gaat de bal vlak over
de mand heen. Eindelijk gelukt het
mej. Bakker H. O. C. de dubbe'e cij
fers te geven, eenige oogenblikken la
ter gevolgd door no. 11. Een oogen-
blik verslapt H. O. C,, waarvan een
D. T. V.-heer gebruik mankt voor de
2e maal tegen te scoren. Twee minu
ten vóór tijd weet Mej Kruyt II. O.
C.'s twaalfde en tevens het laatste
doelpunt van den wedstrijd te maken.
D. T. V had nog wel een paar te-
penpuntjes voor haar volhouden ver
diend.
Scheidsrechter Spronk leidde den
wedstrijd op correcte wijze.
Zondag a s. speelt H. O. C op haar
terrein tégen de leiders harer afdee-
line n.l. het Amsterdamse he D. V.
D II.
Deze wedstrijd zal over het kam-
pinonschao beslissen, dus opgepast
H. 0. C.
De stand In Afd. 2 A is thans
Si i I
O CJ L3 V z
D. V. D. II 4 4 0 0 8 37—15 2.—
H O. C I 5 4 0 1 8 44—17 1.60
Haarlem 1 3 1 0 2 2 14—19 0 66
1). T. V. II 4 1 0 3 2 36-31 0 50
D. E. V. II 4 0 0 4 0 12-61 0.00
SAXENBURG—ROOD EN WIT
(mixed).
Om 2 1/4 uur stelden do elftallen rich
op. Be;de komen ze met vrijwel hun
sterkste combinatie in het veld en ten
gvwolee daarvan werd er goed ge
speeld. In 't begin is Rood en Wit
sterker en wordt op de Saxonburg-
h?lft gespeeld, maar sï gauw bedreigt
do snelle Saxenburg voorhoede meer
malen het vijandelijke deel.
liet spel verplaatst zich zeer sad.
Na goed opbrengen van de voorhoedo
weet Plate te «oren. (1—0).
Spoedig daarop doelpunt dc mid
denvoor .nog eens en brengt zoodoen
de den stand op 2—0.
Fanatiek vallen de Rood W itten
aan, en krijgen na taai verdedigen
van de keepster, hun eerste puntje?
(2-1).
Na halftime vallen beide partijen
flink aan. Bij de Saxenburgers valt
het keurige spol van den heer en movr.
van de WallPake op, terwijl ook de
Voegt oen goede partij back speelt
Bij een doorbraak van de Rood Witta-
voorhoede weet v. Styrum onhoud
baar to scoren. (2—2). De Saxenbur-
eers komen goed samenspelend opzet-
it-.'jL on i na kou ondanks liet liardD
werken v;tn de dames T. v. Styrum
en T. Wilkens door Goosens no. 3.
Een hard schot, door de Voogt goed
gekoerd, stuit tomg en B. v. Styrum
weel op gelukkige v\ ijze daarvan ge
bruik to maken. (3—3).
Tot 't einde werd daarop do Saxen-
burg niet 9 man doorgespeeld. Toch
wordt er niet meer gescoord.
Binnenland
DE KLEINE MAN EN DE GROOTE
LEENING.
Onder dit opschrift lezen we in „De
Nieuwe financier en kapitalist":
Het Is '«hans, naar het ons voor
komt, boven alles, zaak den „kleiioen
man" voor de leening te interessoe-
ren, en te zongen, dat hij op liet jx>st-
kautoor of bij dein naasten ontvanger
inschrijft, zooveel hij kan. Van zijne
medewerking zal hei -suoces der groo
te uitigifte in hoogc mate afhangen.
De groote, en zelfs de kleine kapita
list, zullen wel van zelf komen. De
veiligheid der obligatie, haar hooge
rede, haar gemakkelijke beteenbaar-
Jieid, zullen hun vuderlandsi!<.f<le sup
plementeeren. Maar de kleine man,
of het vrouwtje met wat spaarcenten,
zal lichtelijk in den waan komen, dal
zijn of haar f 100 of f 200 hij die
f 275.000.000 goen i-ol spelen.
Die waan moet hem of haar worden
uitgepraat.
Stel dat, er In ons land een half
millioen lieden zijn die de hand kun
nen lcggon op f 100 f 500, dan is het
mogelijk zooveel kleine inschrijvingen
te krijgen dat het succes der leening
verzekerd is.
DIEFSTAL KON. PENNING
KABINET.
Een inspecteur van politie uit Den
Haag en een AmsterdemsClic recher
cheur hohben, zoo meldt het H'bld ie
Amsterdam den vermoedelijken dader
van den diefstal in het Kon. Penning
kabinet in Den Haag aangehouden.
VERDRONKEN.
De viK5chers-.huit Wieringen 112 is
op de Priesche kust bij Workuin Sn
stukken geslagen. De b?ido opvaren
den zijn verdronken; de lijken zijn
nog niet gevonden.
STEUN.
De Minister van Oorlog heeft aan
compagnies-, eecadrons- e® batterij-
commandanten >le volgende circulaire
gericht:
Tor voorziening in de noodige mid
delen voor lev t-nuonderlioud kam ge
lijk u bekend is, aam do gezinnen van
miliciens an landweermannen vergoe
ding worden toegekend.
Ter voorkoming van belangrijke
oeconomische nadeeleu, wordt in een
aantal gevallen verlof verleend aan
bij de mobilisatie in werkeiijken
didirst gekomen bedrijfsleiders, wier
aanwezigheid in hun bedrijf onmis
baar is, in de eerste plaats om werk
loosheid var. hes ondergeschikt perso
neel se voorkomen.
Door velen kunneu echter noch aan
de eene, noch aan de andere tegemoet
koming voordooien worden ontleend.
In het bijzonder vorkearen in dit ge
val vele kleine neringdoenden, die
door de mobilisatie zwaar worden ge
troffen, daar zij het verloopen van
hunne zaken moeten aanzien, vaak
met de zekerheid, dat zij in ernstige
financieelo moeilijkheden geraken.
Voor eene mij vvenschelijk voorko
mende tcgear.oetkominig aan de door
hen ondervonden moeilijkheden, heb
ik mij gewend tot het Kon. Nationaal
Steuncomité 1914, dat zich bereid ver-
klaord heeft hun zoo mogeWjk do noo-
dige hulp te verleen en.
In verband daarmede noodig ik u
uit om diegenen uwer onderhel-bat-
den, die geacht kunnen worden te b-a
hooren tot de kleine neringdoenden,
aan te zeggen, dat, indien zij zich in
do boven aangegeven omstandighe
den mochten bevinden of geraken»
een verzoek om hulp gericht kan wor
den tot het comité tot steun ter plaat
se, waar hunne zaken worden gedre
ven, of rechtstreeks tot het Kon. Na
tionaal Steuncomité 1914.
VERDACHT VAN MOORD.
Maandag zijn, zoo meldt de "s-H.
Ct de gebrocdeie Adr. P. en Ant. P.,
27 en 17 jaar oud, van Waspik naar
Den Bosch gebraclrt, als verdacht van
den doodslag op A. Buijkx op Nieuw
jaarsdag te Waspik.
Nader meldt genoemd blad nog-
De dochters van M. v. Icrsel vonden
in de sloot achter hun woning te Was
pik bij hetrwaterscheppen het lijk van
den 32-jarigen A. Buijkx liggen. Do
man bleek vermoord en daarna in 't
water gegooid. Hel lijk zag er ver
schrikkelijk uit. Do strot was geheel
doorgesneden. In do kaak was een
diepe snij wond. Naast het ow was
een diepe steekwond en onder aan de
kin nog eenige minder ornstege steek
wonden. Ook in den buik waren eeni
ge diepe snijwonden. Jn zijn rechter
hand hield hij een klein zakmesje.
Naar het schijnt heeft do dader of
nog waarschijnlijker, heblien do da-
de- den schijn willen geven dat het
slachtoffer zelfmoord gepleegd heeft.
Bij den eersten oogopslag echter kan
men rion dat daar geen sprake van i?.
Alles wijst er op, da'tiiij is vermoord
en eerst daarna [n de sloot is gewor
pen. Dit moet eerst zijn gedaan toen
hij reeds was overleden, want in de
sloot, een stilstaand water, was niets
van bloed to )>cspeuren, ook niet aan
den slootkant.
Als zeker kan worden aangenomen,
dat hij elders is vermoord en daarna
daar ter plaatse, in de sloot is gewor
pen. Hei slachtoffer Is Vrijdagavond
halftrem no« in een café gezien.
Buijkx die eerst sinds 'le mobilisatie
te Waspik is komen wonen, was vroe
ger in Duitschland werkzaam.
Hij laat een vrouw met 3 nog jeug
dige kinderen gelreel onverzorgd ach-
EEN SCHRIJVEN VAN KARDINAAL
MERC1ER.
Dato Kerstmis heeft Z. Ein. Kardi
naal Mercier, aartsbisschop van Bel
gië, een Herderlijk schrijven gepubli
ceerd, dat op verzoek van Z. Em. ook
opgenomen is in de 11. Katholieke bla
den in Nederland.
Het stuk beslaat ongeveer 11/2 pag.
Allereerst gedenkt Z. Em. de beproe
vingen die België te doorstaan heeft
en wekt daarna zijn „welbeminde ge
loofsgenoot en" op tot getrouwe lijd
zaamheid en liefde tot 't vaderland.
Hij schrijft o. a. (de vertaling is
van do Tijd):
„Nimmer gevoelde ik mij zoo fier,
Belg le zijn, dan terwijl ik, op mijn
reis door Frankrijk en mijn bezoek
aan Parijs en Londen, overal getuige
was van de geestdriftige bewonde
ring, door onze bondgenooten voor
den heldenmoed van ons leger aan
den dag gelegd. Onze geëerbiedigde
Koning staat m de algemeens hoog
achting op den top van de ladder der
zedelijke grootheid. Ilij alleen is zich
hiervan ongetwijfeld niet bewust,
wanneer hij, volkomen gelijk aan den
eenvoudigstcn soldaat, door de loop
graven gaal, o in met zijn vriendelij
ken glimlach allen aan le moedigen,
om niet aan het vaderland te twijfe
len.
iedere Belgische burger heeft op het
oogenblik tot eersten plicht, groote
dankbaarheid to toonen jegens ons
leger."
Ook schrijft de kardinaal:
„Neemt wel in acht, dat ik u niet
vraag een enkele uwer vaderlands
lievende verwachtingen prijs te geven.
Integendeel houd ik het voor mijn
plicht voor to schrijven, wat u in ge
weten to doen slaat tegenover de
macht, die ons land overviel en bet tij
delijk grootendeels bezet. Deze macht
is geen wettig gezag; gij zijt derhalve
haar in liet diepst van uw gemoed
geen achting, geen gehoorzaamheid
verschuldigd. Het eenige wettige ge
zag in België is dat van onzen Koning
onze Regoering en onze vertegenwoor
digers der natie. Deze alleen zijn voor
ons het gezag. Zij alleen hebben recht
op de genegenheid onzer zielen, en on
ze gehoorzaamheid.
Op zichzelf beschouwd zouden al de
verrichtingen der publieke regeling
van het bezettingsleger zonder kracht
zijn; doch de wettige autoriteiten be
krachtigen stilzwijgend die maatrege
len, welke gerechtvaardigd worden
door het algemeen belang; en van deze
bekrachtiging alleen ontvangen zij al
hun rechtsw aarde? Het nic-erendeel
onzer steden heeft zich aan don vij
and overgegeven en moet de voor
waarden, welke bij do overgave ge tee
kend zijn, eerbiedigen. Van het be
gin der vijandelijkheden hebben <3*
burgerlijke autoriteiten van het Ian i
met kracht hij de burgers op auu-
gedrongen, dat dezen zich van elke
vijandelijke daad jegens het vijande
lijke leger zouden onthouden.* IX. j
aanbevelingen blijven van kracht.
Ons leger alleen heeft te ramen rn-t
do dappere troepen onzer bondgenoo
ten de eer en hel recht om het land te
verdedigen. Laten wij van het leger
de waardige verlossing verwachten.
'Ten opzichte van de verwoestingen
schrijft Z. Em.„Ik heb de meeste ver
woeste streken van 't diocees bezocht.
„Geheele dorpen zijn als het wan
weggevaagd. Te Werchtei-Wackerzeel
bijvoorbeeld staan nog 130 huizen van
de 3S0; te Tremeloo is twee derde van
de gemeente met den grond gelijk ge
maakt; te Bueken zijn slechts 20 hui
zen van de 100 overgebleven. Ta
Schaffen zijn 189 huizen verdwenen
en resten er nog slechte elf. In Leu
ven Is voor een derde van hol bebouv
de gedeelte der stad geheel ge'ijk go-
maakt met den grond. In de stad zélf
zijn 1074 huizen verdwenen en met ie
aangrenzende gemeenten Kesset-L<~.<>.
Herent en Heverlé zijn te samen 187 5
huizen verbrand.
In du dierbare Leuven, dal ik nim
mer ml mijn gedachten kan verliezen,
zal dc heerlijke kerk van St. Picter
nooit meer in haar vroegeren luister
schitteren, hel oude college van den
H. Ives, de stedelijke school van schor-
no kunsten, de handels- en consu
laire school der universiteit, do
eeuwenoude hallen, onze rijke biblio
theek met haar verzamelingen, haar
incubnla, haar onuitgegeven hand
schriften, haar archieven met dc ga
lerij van haar roemvolle mannen
sinds de eerste dagen van haar stich
ting, portretten van rectors, kanse
liers on beroemde professoren, o
welker aanblik de meesters en teerlin
gen van lieden den tr&dltioneeien adel
herdachten en nieuw e werkkracht vei
zamelden, geheel deze overvloed v.ir.
intelleetueele, geschiedkundige en
kunstschatten, vrucht van vijf eeuwen
moeizamen arbeid, is vernietigd.
Honderden werden onschuldig neer
geschoten. Ik ken deze sombere Iij~'.
van gedooden niet in haar gehc
maar ik weet, dat er alle«?n te Aer-
schot 91 burgers werden gefusilleerd,
en dat hun medeburgers aldaar, on
der bedreiging des doods, de graven
moesten delven
In Leuven en de aangrenzende plaat
sen werden 176 personen, 'pannen,
vrouwen, grijsaards c-n pasgeboren
kinderen, rijken en armen, gezonden
en zieken gefusilleerd of aan <le vlam
men prijsgegeven."
„Naar ik kon nagaan zijn reeds al
leen in mijn aartsbisdom 13 prics-i
Iers en kloosterlingen ter dood ge
bracht Allerwaarschijnlijkst is .vu
hunner, de pastor van Gel rode. als
martelaar gevallen. Ik heb eon bede
vaart naar zijn graf gedaan, en da ir,
omringd van de kudde, die hij gbte-
ren nog weidde met waren ajx.stc-l-
ijver, heb ik hem gesmeekt, om vin
den Imogen hemel uit zijn parochie,
het diocees, Let vaderland te b--
schermen. Onmogelijk kunnen w j
het aantal onzer dooden tellen, noch
den omvang schatten van al h-1 in
puin gelegde. En hoe zou het ons to
moedo worden, als wij eens onze blik
ken richtten naar dio streken van
Luik, Namen, Andcnnc, Dinant, van
Taminos, van Charleroi, naar Virion.
La Scmois, naar Luxemburg, DoiiLt-
monde, Dixrnuiden, naar onze beide
Vlaanderen?
13 geestelijken zijn in liet diocees
Mechelen gedood. In do diocesen Na
men, Doornik en Luik zijn er, voor
zoover ik op het oogenblik weet, o\er
de 30 gedood.
Ook waar geen menschen zijn c-
dood. zelfs geen stoffelijke sclnuk- is
aangericht, wordt er in het gel -. u
nog omzettend geleden. Familie», d e
kort geleden nog in wc-lvarcnden •- ,-
etand verkeerden, zijn nu in armoede
gedompeld De handel is lot stilstand
gedoemd, er Is geen nrix-id voor d.
handswerkslieden, de fabrieken st.. t
stil, duizenden en duizenden arbei
ders zijn broodeloos en ook de arbeid
sters, dc- winkeljuffrouwen, de arm-:
dienstboden hebben geen broodwin
ning incer. Allen richten zij zich op
van hun leger van ©marten met va a
koorts gloeiende oogen en vragen u:
„Wanneer zal het einde daar zijn?"
Tenslotte brengt de kardinaal dank.
oan buitenlondsche mogendheden die
veel gedaan hebben om 'l leed in Bel
gië te verzachten.
Do Telegraaf meldt uit Turnhout dat
de brief van Z. Em. aan de Belgische
geestelijkheid per koeric-r is gebracht.
De brief is evenwel niet in alle R. K.
kerken in Relgië voorgelezen, op som
mige plaatsen is de voorlezing deer ct*
Duitschors verboden, op enkele pla":
sen zelfs door burgemeester*
