hold op hot doel af. Voorzieh'ag trin-
wij daarbij iedere hindernis uit
don wag en zonder ecnig incident im-
d orden wij ons gemeenschaap slijk
'doel: de Engolscl» ooslbust. Onder be
scherming van de duisternis voeren
wij met alle lichten gedoofd, zoodat
bist het zwakste schijnsel onze teetn-
woordigheid verried. Hot gelukte 0113
ongezien door de patrouille-ketting
heen te Stolpen. Ik had een groot deel
van den nacht met mijn monschap-
pen dienst aan het zoeklicht. Aan
Slaap was natuurlijk niet te denken,
rr.oar bij de bagrijipelijlke opwind g,
die ons behversebte, hadden wij er ook
geen behoefte aan. Om vier uur des
morgens scheidden zich onze schepen
en ieder stuurde op zijn bijzonder
d 1 aan. Om zeven uw kregen wij
de Engelsche kust in het gezicht. On
ze vreugde kende geen grenzen, toen
wij ons doel naderden. Niu moesten
wij bijzonder goed Uitkijken. Ie lor
man aan boord was op zijn post Ik
had met con van mijn stokers dienst
aan het zoeklicht, dat gedurende hot
bombardement voor signalen gebruikt
v I en kon van hieruit met mijn kij
ker alles goed waarnemen. Door den
nevel «enigszins begunstigd, nader
den we steeds meer de Engelsche kust.
Nu kwam het bevel: schip klaar tot
't gevecht, alle waterdichte schotten en
luiken sluiten.
Onze kanonnen waren reeds lang
klaar om te-vuren. Ons eerste doel
was het signaa.istat.ion van de haven,
die voor ons lag. Niet ver uit de kust
werd de Duitsche oorlogsvlag aan don
achtersten mast geJteschen. Nu .e-
schen ook de signaalstatior» hun vlag.
De Engelsche kleuren waren Vei
ternauwernood otp halve masthougte
geleomen, 'toen reeds liet eerste Dmt
echo salvo afgevuurd werd. Het gedee-
le gebouw met het signaalstation was
en- geweest, dank zij bet goede schie
ten van de Duitsche kanonniers. E.i
nu dreunde van ons schip en van het
andere schip, dat bij ons was, hei. eene
salvo na het andere. Sieods met le
vel! e laag, zoodot iederen keer de ka
nonnen hun hagel van projectielen 0-
gelijkertijd op de kust- en strand b it-
'ic- ijen lieten neer vollen.
De Eugelschen konden niet eens
goed tot bezinning komen, want in
eenige minuten waren de vestingwer
ken een puinhoop. Onder den strijd
waren we nog nader bij de kust go-
koinén ea ge kamt gelooven, dat toen
elk schot van ons grondig getroffen
heeft. De pier van Scarborough was
volkomen vernield. En ook verschil
lende militaire gebouwen lagen spoo
rt ie ia puin. Dertig minuten heeft bot
vuren geduurd. Vervolgens stoomden
wij naar Whitby, waar tiet spel van
onze zware scheapskanonnen opnieuw
begon, llier kwam een Engolsch »au-
poginrssohip onmiddellijk in nze
vuurlijn. Daar dit schip blijkbaar
niet genoeg boo'ten aan boord had, cm
al' passagiers te karnen redden, a's
tiet zonk. staakten wij voor eenige mi
nuten het vuur, opdat het schip uit de
vuurlijn kon komen. Nadat wij de mv
lirtaire inrichtingen in Whitby ver
nield hadden, aanvaardden wij len
terugtocht. Om twee uur sloeg liet vr't
hofdere weer om, de zee werd bed, en
er gingen huizoruliooge golven. Spoe
dig brak ook het duister aan eu 0/1-
der de bescherming van dön nacht 'xs
reikten wij de vaderlandsch© boven.
0ri7ö schepen waren slechts eenige
malen getroffen, maar hadden geen
ntomenswaardig© schade geleden".
„MET WIE HEBBEN DE ENGEL-
SCHEN OORLOG?"
De „Nottingham Gardian" deel
mode, dat die commandant van een
afgelegen plaatsje in Engelscb-Afri-
ka einde Augustus de volgende order
ontving ,jDe oorlog i3 verklaard,
laat aile onderdanen van vijandelijke
mogendheden In hechtenis nemen."
Twee weken later kregen de autori
teiten het volgende antwoord:
„Ik heb zeven Duitscherö, vier Rus
sen, twee FranoChen, vij.f Italianen,
twee Room enters en één Amerikaan
gearresteerd. Gelieve mij mede te
dtclen, met w!e wij in oorlog zijn."
GENERAAL JOFFRE.
F.en .correspondent van do ,,Neue
düricher Zeitung" zegt ln een artikel
over generaal Joffre „Sedert Joffre
hst opperbevel heeft aanvaard, ont
sloeg of verving hij niet mlnder dan
7 generaals. Van af'e polUiCke ge
neraals en corpscommandanten
(1 w. z. van dezulken, die hun positie
te danken hadden aan de tiwsoh en-
komst van politieke machthebbers, is
er maaT éón enkele overgebleven, n.1.
generaal Sarra'l, die groote strateg1-
sche bekwaamheden heeft getoond.
Het geringste vergrijp bij de aan
voering der troepen wordt 6treng ge
straft. Men becijfert het getal der
daarvoor ..gestrafte" hoofdofficieren
op ii'I&t minder oan 150.
Niet alleen heeft generaal Joffre de
bevelvoering to het Fransche leger
verjongd, hij heeft ook voortdurend
do lichamelijk en geestelijk on bekwa
men stelselmatig achteruit gedrongen
en den militairen geest van het ge
heel sterk bevorderd. Het wegwerken
der politieke generaals is natuurlijk
net zonder tegenstand gegaan, doch
Joffre bleef op zijn stuk staan cn toen
op een goeden dag eeri hooggeplaats
te persoonlijkheid er bij hem op aan
drong zekere bestuiten in te trekken,
verklaarde hij beslist, dat hij als men
d,e/,e pogingen zou voortzetten, den
degen aan den kapstok zou hangen.
Uit den Balkan.
TURKIJE EN DE OORLOG.
De Turkscho cpporcommondont
TöCltnisch hield, bij een militaire
plechtigheid is Damascus, een redo
waarin hij zoi:
„Er zijn mcnachen, die gelooven
dat Duitschland ons Turken in dezen
<x rlog dreef. Dat is een verkeerde op
vatting, die men rectificoeron mmt.
Ja werkelljkiield willen Frankrijk,
Engeland cm Rteland het kalifaat on
derdrukken. Do triple entente is be
ponnen met ons als vijanden to lie
schouwen, omdat wij dadelijk bij hot'
begin van den oorlog mobiliseerden.
Korten tijd daarna trachtte Rusland
door den Bosporus binnen te dringen
om onze v'oot aan te vallen. Geluk
kig behaalde onze vloot bij dit gevecht
do overwinning". De Russische poging
faalde".
DE TURKEN NAAR EGYPTE?
Uit Athene wordt oan de Times ge
meld, dat het 8ste Turksche leger Da
masous or Met voor den opmarsch
naar de Egyptische grens. De troe
pen werden door 120 Duitsche officie
ren aangevoerd. Er zijn 3000 kamee-
11 voor het vervoer door de woestijn
aangevoerd.
Daarentegen me kit Reuter uH
Athene „Aan de bladen wordt ge
seind. dat de Turken, volgens berich-
ten uiit betrouwbare bron, uit vrees
voor een landtog van troepen in Sy
rië, waardoor bun verbindingen zou
den worden bedreigd, den voorgeno
men veldtocht iri Egypte totaal heb
ben opgegeven."
De commandant van het te Napels
binnengevallen stoomschip „Treves"
verklaarde, dat de verdedigingsmaat
regelen door de Engelschcn genomen
aan het Su&zkanaat overweldigend
zijn. Te Port Said is een.aantal sta
tions voor vliegtuigen ingericht van
waaruit onophoudelijke verkennings
tochten worden uitgevoerd.
ZAL ROEMENIË ZICH IN DEN
STRIJD MENGEN?
Do Parijsche correspondent van heil
Alg. Handelsblad sclirijft:
Do „Petit Parisian" bovat een in-
tewiev.' met een Roemeenscban staats
man. het Kamerlid Diamandy, voor
zitter van de „Société des nnütiés
francoroumaines'die in gezelschap
van enkele andore Roemenicrs te Pa
rijs vertoeft, na zich eerst oenJgen
tijd te Rome te hebben opgehouden.
Een offieieele zending is dit, volgens
reu dóputé niet, maar een officieuse
dan toch zeker wèl. En do heer Dia
mandy maakt er in het geheel geen
geheim van dat de Roemoensche ro-
goeilng van plan is zich in hot voor
jaar, begin Maart waarschijnlijk, aan
den leant dor geallieerden in deai
strijd te gaan mengen.
Engsfand en de
Vereenigde Staten.
Udt New-York wordt geseind
,.M»nierter Bryan ze'de, de beoor
deeling van het Engelsche antwoord
te willen uitstellen, totdat hij den rol
led» gen tekst er van ontvangen heeft
Hooggeplaatste regeeringsambtena-
ren der Vereenigde Staten echter ach
ten den toon van het antwoord volko
men vriendschappelijk en meenen
dat de besprekingen in de toekomst
op dezelfde wijze zullen worden voort
gezet.
De strijd zal nu van zelf worden bij-
gek-gd, niet zoozeer wat het begtoset
betreft als wel de noodzakelijke toe
passing voor het 0 ogenblik. Zij mee
reen, dat Engeland een afdoende re
geling gemaakt heeft, wat de kopen-
invoeren betreft, voor de neutralen
die aan de oorlogvoerende hinden
grenzen.
Het geheels antwoord wordt bevre
digend geacht, hoewel' het doporte-
ment van buitenlamlsche zaken cijfers
zal aanvoeren, die to strijd zijn rnet
de door Grey gegeven cijfers.
De bladen te New-York bespreken
het Engelsche antwoord, dat zij
vriendschappelijk eri verzoenend ach
ten. Zij verklaren, dat zoo de Engel
sche minister Sir Edward Grey de bij-
zondenherten nader beschouwt, hij
zal zien dat de posities van Engeland
en /Amerika niet ver van eflkaar staan.
Allerlei
VOOR BELGIS.
In Zweden is een comité gevormd,
dat ton doel heeft gelden to verzame
len am de ellende ln België te helpen
lenigen.
In dat comité hebben zitting leden
van alle politieke partijen, ea minis
ters en oud-ministers, oud-voorzitters
van den Minus terra ad, begiftigden
met den Nobelprijs, aartsbisschop
pen enz.
EEN ENGELSCH OORDEEL OVER
DUITPCHLAND.
De ..Daily Mail" heeft van een bij-
zonderen correspondent een reeks ar
tikelen opgenomen omtrent de toe
standen in D ui toch lamel, liet bl&d vat
in oen lioofdartikcltje do raededoelin
gen van dezen correspondent, die in
Dmtschlamd zelf rondzag, samen en
zegt dan dat uit die artikelen het vol
gende beeld zich voordoet- „Hert beeld
van een groot land, ren i-gezind als
nooit te voren, yoI vertrouwen op de
overwinning omdat het vastbesloten
en goed georganiseerd is om te -.vin
nen, met ontzaglijke en naar het zelf
meeat onuitputtelijke hulpbronnen
aan mensclien en oorlogstoerustingen
ongebroken door de zware verliezen
cn op enkele uitzonderingen na niet
getroffen door den „ecanomischen
druk" van de Britsche oppermacht ter
zee; met niets in zicht dat geliijkt op
een schaarsChte aan voedingsmidde
len of grondstoffen en eindelijk be-
heerecht door een verterende baat je
gens Engeland
De „Daily Mail" wijst or op dat met
detzon geest is rekening te houden en
dat dus nog groote offers van Enge
land zullen moeten worden gevraagd.
EN BELGIS.
Er wordt aon 't AJsr. Handel «blad
gemeld, dat door den hoogen water
stand op de Maas de door de Duit-
schors geslagen brug te Lixh© stuk
geslagen is.
DE ABDIJ VAN WHITBY.
De architect John Bilson, onder
voorzitter van het Engeteohe Ko-
n.nklijJw ArchaeoLogische Instituut,
Imoft een rapport opgesteld van de
schade, d'e de beschieting van de
Duitschcns op 16 December nare de
ruïne van de abdij van Whitby heeft
berokkend. Die schade, zoo is de slot
som van de „Times", „is, ofschoon
aanmerkelijk, lü.et zoo ernstig als ver
wacht korf worden", m. a. w. als eerst
gemeld word. Hort westelijk deel van
hot gebouw hooft het meest geleden.
Het schoone koor is bijna geheel
beschadigd gebleven.
UIT ZUID-AFRIKA.
Volgens een Reu ter-telegram u't
Blocrnfontein in Zuid-Afrika zijn vijf
ambtenaren gevangen genomen, om
dat zij een verboden manifest hadden
vorspre!dL
KARDINAAL MERCIER.
We 'czon in „De Tijd"
,,Op last van Z.Em. kaïrdireaal
Bourne is thans, to Londen ook een
Engelsche vertaling verschenen van
bet door Z.lira. kaïdinaal Mercier uit
gevaardigd herderlijk schrijven. Het
zal aan al'e Katholieke bisschoppen
van het Br'tsche rijk worden gezon
den en op bevel van Z Em. kardinaal
Boume openlijk van den preekstoel
gelezen wouden in alle kerken vnn 't
aartsbisdom Westminster. Onder de
Belgische vluchtelingen in Engeland
worden de Fransche en Vtoamsche
kst verspreid."
INGEZONDEN MEDE DEELING EN
k 30 Cts. per regel.
Brieven nlt Berlijn.
PARTICULIERE CORRESPON
DENTIE.
Berlijn, 7 Januari 1915.
Zonder veel gedruisch heeft hot nieu
we jaar zijn intrede gedaan. Een luid
feest met veel lawaai is Silvester, zoo
als men in Duitschland den Oude
jaarsavond noemt, anders. Een feest,
waarop do wereldstad gewend is le
ven te maken óm het genot van ru
moer en drukte alleen, waarop de
ode van het leven, die de levenslustige
Bcrlijner gaarne aanheft, uit het klin
ken van champagne-glazen tusschen
de melodieën van den dans en de
nieuwste operettewijs jas bestaat. Het
dof gedreun der kerkklokken om mid
dernacht word overstemd door het los
sen van scholen, het geroep en ge
schreeuw in de stralen, het gejuich
in restaurant en café's, terwijl man
den vol oonfetti en papierslangen over
de hoofden der voorbijgangers op
straat en in de lokalen uitgestort wor
den. Door eene dikke Inag van papie
ren sneeuw, in bonte kleuren placht
men zoo togen den ochtend naar Iiuls
te wandelen, zoo laat, of liever zoo
vroeg, dat men bij ontstentenis van elk
amler vervoermiddel dan een om dien
tijd ook al schaars geworden auto, tot
de eigen pedes do toevlucht nomen
moest. En nog in den droom werd
men vervolgd door het knallen, kner
sen cn knetteren van allerlei geraas
makende instrumenten, de lallooze
scl ui k-aan j agend o Sïl vos tor-goes t i g-
heden on, wellicht, door de naweeën
van een lucullisch feestmaal. Want de
genietingen van matorieelen aard,
waarmee de Bcrlijner het oude jaar
te besluiten placht waren al haast
spreekwoordelijk geworden.
Dat de oorlog ook tegenover deze
tradities oppermachtig zou blijken,
heeft niemand ernstig betwijfeld. Wel
hoorde mon van tevoren hier en daar
uitingen van vrees, dat het zoo robus-
te Oudejaarsfeest ook ditmaal hier en
daar een straattooneel te aanschou
wen zou kunnen geven, dat niet bij de
tijdsomstandigheden past. Immers
noch het werpen van bonlpapieren-
gedoe, noch het indeuken van een on-
voorzichtigon hoogen hoed, wat op liet
Silvestcrfeest op straat vrij is, kon ge
duld worden. En menigeen geloofde
toch aan mogelijke buitensporigheden
van een hoopje rapaille; men bedenke,
onder haast vijf millioen menscben
en onder-den invloed van bedwelmen
de dranken zouden die licht te. vinden
zijn geweest. De vrees bleek overbodig
en de voor elk geval in de zijstraten
der Linden geposteerde politie had
geen arrestanten. Het aan restaura
tie- en caféhouder gegeven politie-be-
vel op z'n laatst om 1 uur te sluiten,
werd door de meeston zoo stipt opge
volgd, dal de lichten al kort na 1 uur
gedoofd werden. En zoo hoeft Berlijn
hoofdzakelijk in de huiskamers der ge
zinnen Oudejaar herdacht. Niet zon
der punch en „Pfannkuohen" en niet
zonder al die kleine nletsjes die in den
loop der tijden een zoo belangrijke
huisindustrie zijn geworden, dut vele
menschen er een bestaansmogelijk
heid in gevonden hebben. Alleen ru
moer hebben ze dit jaar nauwelijks
gemaakt, de Silvestergrappen: Pfann-
kuchen uit papier zeer getrouw nage
bootst, aschbakjes, waarin de arge
loos neergelegde sigaar verdwijnt,
inktvlekken die er gecne zijn... En zo
klonken de klokken om twaalf uur vol
naar binnen door de geopende ramen,
cn de eerste minuut van dit nieuwe
jaar hoorde niets dan weinige stille
woorden vol vertrouwen op een geluk
kige toekomst.
Maar nog in het thans afgeloopen
jaar vond men in Berlijn kracht, lust
en geld een nieuw theater op te rich
ten. Niet alsof wij er met onze paar
dozijn nog niet genoeg hadden. Neen,
die nieuwe, het vrije volkstooncel, is
er een van een bizonuor soort. Voor
een kwart eenw werd de vereeniging
opgericht, dio hare volksvoorstellin
gen telkens bij een ander theater lios-
piteerend, geven moest, tot nu dit wer
kende volk het eigen gebouw op een
mooi plein kon doen verrijzen, archi
tectonisch, vol scltoonen eenvoud en
met plaats voor 2000 toeschouwers.
En nog in het oude jaar is het
feeërieke A'spaleis weer geopend, en
or was geen plaatsje te krijgen. En
terwijl huisvrouwen en dienstmeisjes
haar best doen, uit de „oorlogskeu
ken" door sparen op de juiste plaats
een geheel le organiseeren, dat hel al-
gemeene nut dient, terwijl zonder op
houden gezorgd wordt voor soldaten
en noodlijdenden en met wijs beleid
voorschriften omtrent de samenstel
ling van het brood en gebak gegeven
werden, wordt er nog een week plekje
in liet hart van dit volk gevonden voor
tien leeuwen in oorlogsnood, deu
ganscben schat van een armen tem
mer, die met hen over de Russische
grens wou trekken ou ln het oorlogs-
geraas kwam, en die thans met hen
hier zit, zonder de middelen ze in het
leven te houden. Doch .men helpt hem.
Stadsnieuws
MAATSCHAPPIJ VAN NIJVERHEID.
In de tuinzaal van „Brinkmann"
was Maandagavond te 8 uur een ver
gadering uitgeschreven door het be
stuur van het departement Haarlem
van de Maatschappij van Nijverheid.
In hoofdzaak handelden de bespre
kingen over oen bestuursvoorstel tot
vaststelling van een nieuw Reglement
voor het Departement en de versla
gen van een t\. fetal commissies, waar
van de eerste hot vraagstuk der be
vordering van hei vischgebruik en de
tweede do waardeering van eigen nij
verheid als onderwen) vun studie
had behandeld.
Nadat door den Voorzitter,-den heer
Air. J. C. L. Vlaanderen do ver
gadering is geopend, deelt de secre
taris, de hoer E. H. H ij m a n s,
mode, dart berichten van verhindering
zijn ingekomen van den heer Van
Hosselt, voorzitter van <lc Maatschap
pij van Nijverheid cn van den heer
Da Braai, Gemeenteraadslid.
Voorts wordt medegedeeld, dat
over 14 dagen oen lozing zal wordon
gel «ouden voor do leden van hol la-
part em ent. Nadere bijzonderheden
hieromtrent zul Ion worden medege
deeld.
Hierop worden de notulen van de
vorige vergadering voorgelezen en
goedgekeurd.
Beaioten wordt, in tcgenste?!ing
mot de volgorde op de convocatiebil-
jeltoai aangegeven, eerst hot rapport
inzake den verkoop van viscli te l>e-
handelen. Do Voorzitter brengt hulde
aan de oomn-jssl&Ieden. Vooral do
heer Nag-taaam verdient de erken te-
lijkbïid van allen. II ij toch is de ver
vaardiger van liet bijzonder uitvoerig
rapport
ViBchalsvolksvoedsel,
Uitgebracht wordt thans het verslag
van de Commissie, die volgens be
slui 'c. van 17 April 1914 aou rappor
toeren over de maatregeéon, twJkc ge
nomen zouden kunnen worden om
trent de bevordering van het viseh-
verbrudk te Haarlem.
De heer A. Nagtzaam doelt de
inhoud van het rapport mede.
Voorzitter was de lieer {5. de
C 1 e r c q, secretaris de lieer A.
Nagtzaamen leden de heeren Dr.
n. Brongsrami, Mr. J. N. J. E.
Heerkens T h ij s s e xi, J. IL
B r e g 0 n j e, M. de Braai ra J.
C. Peerelioöm. Mej. C. v 0 n
II u n t e 1 n, Directrice der Huishoud
en Industrieschool werd als belang
stellende uitgenoodigd.
De heer Nagtzaam leest liet verslag
voor.
Het rapport bepreekt iri de inlei
ding de beteeken is van vïsch ais voed
sel.
.Gewezen wordt- op het bekende rap
port van Prof. Hamburger, waarin
o.a. wordt opgemerkt, dat viscli vol
komen gelijkwaardig is aon vlcasch,
Zeevisch bevat, in tegenstelling met
vleescli, tamelijk veel zouten en zou
te dien aanzien de groenten dus in
zekeren zin kunnen vervangen. Zee
visch bovat ook jodium, dat van bij
zonder gewricht is voor een voor het
leven buitengewoon belangrijk or
gaan, de schildklier. Do verteerbaar
heid is even groot als die van vleesch.
De toebereiding, nL door het meer-of-
minder losser worden van de weef
sels heeft hierop veel invloed.
In een tweede hoofdstuk wordt me
degedeeld. dat do visch, die te Haar
lem wordt aangevoerd uit IJmuiden
komt en trawlerviscli is. Voor het
kleinste gedeelte is het beugviscli.
Een 25 handelaars leveren per jaar
voor een f 100.000 aan Haarlem cn
Schoten. Stelt men den gemiddelden
prijs per KG. op 20 cant, dan is de
aanvoer 500.000 KG- per jaar, 't geen
ln verhouding tot dc bevolking over
eenkomt met den aanvoer te .Amster
dam en 's-Gravenhoge. Nnast dozen
aanvoer komt zoutevisch, haring, bok
king, ansjovis, paling enz. uit Vloar-
dingen (hol meest, na IJmuiden),
Spaamdam, Scheveniugen, Monni
kendam, Zaandam, Katwijk en Noord-
wijk.
Van de 25 Haarlemsche handelaars
verkoopon er zos uitsluitend aan 24
afnemers op de visdimarkt te Haar
lem. Deze afnemers verknopen aan
venters en aan particulieren. De win
keliers hebben hun klonten voor het
kleinste deel onder de volksklasse. Op
den vischafslag worden geen groote
hoeveelheden verkoch-t.
Daar op de markt geen prijzen wor
den genoteerd kon geen overzicllt van
den prijs der verschillende vischsoor-
ten worden gegeven.
De indruk ls echter, dart de visch
reeds te duur is voor een burgergozin
en dus zooveel te meer voor de ge
zinnen met die laagste Inkomens.
Te Amsterdam kwam men tot de
zelfde conclusie. Ook de Haarlemsche
marktmeester meent, dat alleen een
heel enkele maal en voor namelijk des
Zaterdagsavonds sommige koopjes
vallen binnen het bereik van de groo
te massa van hot volk. Schol van de
kleunste soort kost 3 tot 5 cent per
stuk. Aan den vischafslag wordt de
visch te duur door de wijze, waarop
het opgeld geheven wordt.
Een viscli wordt gemijnd. Do keo-
peir kan dan tien of meer vissclien
voor denzelfdem prijs krijgen, maai
de marktmeester heft dan van dio tien
visschen tien maal 2 cent opgeld. Die
20 cent maken een koopje visch veel
te duur.
In een derde hoofdstuk wordt de
vlsohverkoop el (lore besproken.
In ons land bestaat een ge
meen iel ijke vischverkoop te Veen-
dom. De makolaar tc IJmuiden
koopt de visch cn verzendt, die per
spoor naar Veendam, waar zij wordt
bewaard in de koelkelders van het
gemeentelijk keuriiokaiaJ. Twee maal
per wedk brengen vier loopera met
karretjes de visch rond.
De kosten zijn 4 cent per pond
{Vracht 7 3 cënl, loon locpere 1.5
cunt, provisie cn andere kasten 1.25
cent).
Omtrent Amsterdam worden citaten
ontleend aan hert commissierapport
Daar zal een markthal worden op
gericht voor den groothandel cn een
voor den kleinhandel in de dichtbe
volkte buurten.
Voorts wil men daar van gemccnte-
cge vrisch kocpen en die aan winke
liers of particulieren verkoopen, recep
ten verspreiden en voordrachten doen
houden. De uitvoering dezer maatre
gelen wacht echter op liet weer-nor-
moal worden van de vangst.
De conciusiën, met algornoene stem
men in de Commissie gencmen, lui
den als volgt:
A. Het vischverbruik in de volks
klasse is gering. Een veel ruimer ge
bruik zou de volksvoeding zeer ten
goede komen.
Voor liet gering verbruik zijn ver
schillende oorzaken aan te wijzen, nl.
de hooge prijs van de viscli, de on
bekendheid met de het eekenis van
visch a!s voedingsmiddel en met de
'ersohillcnde bereidingswijzen, waar
door visch eten spoedig venVeolt en
voorts vooroordeel tegen goedkoope
fchsoorten, als koolvisch, zeewolf,
biek, rog. gul, wijting, roode poon en
pieterman.
R. Om het vrisehvorl ruik te bevorde
ren zal nooiig zijn, dat mon in het
groot goedkoope versche visch le IJ
muiden inkoopt, deze doelmatig dis
tribueert, liet volk bekend maakt met
de groote voedingswaarde vau visch
en de huisvrouwen leert op goedkoo
pe wijze smakelijke vischgerechten te
bereiden.
C. De gemeente zal hiertuj goed
werk leunnen doen door bij den in
koop en de distributie orgnniseerand
en regelend op te treden, propaganda
te maken voor vischverbruik en cur
sussen in le richten en geschriften uit
fce.gewen, waarin het bedden van
vischgerechten wordt geleerd.
D. De gemeente kan organiseeren
en regelen door in 't groot, door ltö-
middeling van een vertrouwd deskun
dige in te koopen. Zij ca at mcrt de
klein-handelaars (winkeliers), die
voor distributie moeten zorgen, een
overeenkomst ann, waarin dezo zich
'erbinden de door de gemeente aan-
pJkoehfo visch te verkoopen tc-ren
vastgestelde prijzen en vaste provisie.
De verkoopers moeten door duide
lijke biljetten aan bet publiek mre
dcelen, dart bij hen gemeentevisch ver
krijgbaar is.
Alleen die winkeliers komen in aan
merking, wier winkels voldoen aan
de eischen van zindelijklveid en hy
giëne. De gemeente richt een bewaar
plaats in, waar de niet-verkochte
visch kan worden beschermd tegen be
derf.
Hieraan moet een inrichting voor
hei bakken van viscli verbonden zijn.
Het rapport wordt in bespreking
gebracht.
De heer Vlaanderen dankt
nogmaals den heer Nagtzaain.
De heer G. J. Drosto gelooft, dat
hetgeen in de conciusiën is vervat
aanleiding zou kunnen zijn, dot do
gemeente een geldelijk fiasco leed.
Als de handelaren de visch, die met
is verkocht aan dc Gemeente kimmen
terug geven loopt deze kans zeer veel
viscli terug te ontvangen die voor oe
consumptie ongeschikt to. In Hamburg
hoeft men dit anders geregeld.
De heer Nagtzaam antwoord*,
dut wanneer aan dan Gemeenteraad
aou worden verzocht, een regeling ter
hund te nemen, zooats in de conclu
sies is geschetst, hert bezwaar van dun
hoer Droste zou kunnen ondervangen
worden. De conclusies zijn ruim ge
noeg, om zooiebs toe te laten. Voor het
overige zal de ervaring spoedig wijs
maken.
De'heer C W.rttVisser vraagt,
of de visch goedkoop zal blijven, ook
wanneer vraag en aanbod zich gaan
wijzigen.
De hoer Ilij m a n s antwoordt, dat
men in. veile Duitsche plaatsen tot een
resultaat is gekomen juist tegenover
gesteld, als de vorige spreker ver
wacht.
De heer Nagtzaam voegt hier
aan toe, dat naar 2iijn meening oen
greotone aanvoer zeilfs den prijs zal
drukken, zooals dit in Düitschlajul
gebleken is.
De Voorzitter stelt na deze dis-
oussies voor, hert bestuur van het De
partement op te dragen, een adres hij
den Gemeenteraad in te dienen, waar
in verzocht wordt, het door do com
missie behandelde vraagstuk ter hand
te nemen.
Besloten wordt 't adres en 't rapport
ter zijner tijd bij den raad in te die-
nen.
Hot concept-reglement, dat in druk
aan de laden is toegezondenwordt
hierna artikcJsgewijze bcliandeld. Na
eenige opmerkingen van don heer Dr.
II. Brongei'srna, die bij som -
enige artikelen op vereenvoudiging
aandringt, en die door den Voor
zitter wonden beantwoord, wordt
het nieuwe reglement aangenomen.
Besloten wordt, liet concept ter goed
keuring aan het hoofdbestuur op te
zonieten.
Eigen n ij verheid.
Door deu heer J. F. Hulswit wordt
thans rapport uitgebracht, namens
de commissie, bestannd-e uit do hee
ren J. F. Hulswit, It o g o V o t h
on J. C. P a e re b o o m omtrent het
vraagstuk der eigen nijverheid.
Do volgende vragen werden gesteld;
1. Wordt in uwe provincie of ge
meente b'j het plaatsen van opdrach
ten voldoend© rekening gehouden
met de belangen dor Nederlarulsche
nijverheid?
2. Zoo noen, welk© sn daarvan dr.
oorzaken?
3. En welke middelen kunt gij aan
geven om verbetering in dezen toe
stand te brengen?
De commissie komt in dit rapport
tot do conclusie, dat in het gebied
van het departement niet voldoende
rekening wordiL gehouden met do lie
langen der Nederlandsche nijverheid.
De oorzaken daarvan zijn sleur, ge
makzucht, vrees om verantwoording
to dragen, opleiding, miskenning van
wat door de Nederlandsohe nijver
heid wordt voortgebracht bd in ver
band daarmee een eigenaardige nei
ging voor biiitcalandsche waar, welke
11 edging wordt teweeggebracht door
do opvatting. <hvt hot deftig staat ar
tikelen uit het buitenland te nemen.
Als middel tot verbetering wordt
o.a. aangegeven het maken van meer
reclame Als na/vol gems waard voor
hield wordt gevezen op een gezamen
lijke advertentie van een groep 111a-
cliinertobrikanten, die zonder nadere
aanduiding van firma's of arti
kelen in verschillende bladen in
advertenties wijzen op do wvivche-
lijkhedd om do eigen nijverheid te
steunen. F abri kanten moeten liet
reclamemaken ndot overlaten aan
wederverkoop ersgelijk thuns hij
voorkeur gebeurt, daar do wedcrvïr-
koopera veel artikelen in voorraad
houden.
Een andere vorm van reclame ma-
kou, diie in het buitenland veel wordt
toegepast, is het uitnoodigen van.
particulieren en vereeniglngen, scho
lieren en do pers. Wanneer men vreest
voor hot publiek worden van fabiica»-
go-gohedmen, kan men wel voorko
men., dat de bezoekers daarvan ken
nis nemoiu Door de aanbieding van
een kleine, bi ij vend© herinnering ver
hoogt men de v.aarde van de reclamei
Plaatselijke tentoonstellingen, voor
al in de winkels (winkelweken) zelve
zijn bevorderlijk voor de verbreiding
dor eigen nijverheid. In dit opzicht
wordt hulde gebracht aan de firma's
IL en J. Lamp en J. C. Haan al
hier, di6 onlangs in 't bijzonder de
aandacht vestigden op Noderiandscho
fabrikaten. -Dergolijko pogingen kun
nen worden gesteund door de depar
tementen. Ook kan in do vergaderin
gen Neöerfandscho artikelen worden
getoond en liesproken.
331 fout van di2n Nedorlandschen
fabrikant is dat hij tegenover liet lot
van zijn zijn fa briketen zooal niet on-
er schil Lig dan toch apathisch is. Hij
most editor nagaan, of zij in hert ge
bruik voldoen, en zoo noodig koste
loos verbeteringen aanbrengen en
klachten, ook wanneer zij ongegrond
zijn, geduldig aanhooren. Vooral
moet de fabrikant er zich op toeleg-
ken om voorschriften to geven voor
eon nutti; en practisch gebruik zijner
artikelen. Practische gebruiksaanwij
zingen en bai.dleidin.gon worden door
het publiek zeer gewaardeerd en vor
men dus een voortreffelijke reclame,
mits aij... keurig zijn uitgevoerd.
Hierbij word1; opgemerkt, dat men
voor hot drukwerk niet naar het bui
tenland bolïoeft to gaan. Ook het fijn
ste drukwerk is hier te land verkrijg
baar en tot niert lioogen prijs.
Do fabrikant doet goed weinig arti
kelen to maken, maar die krachtig te
exploiteoren. Bij aanvraag moet hij
voor de art'kelen, die hij zelf niet
hceft verwijzen naar andere No-rier-
lundéche industneolen.
Verder moet de fabrikant steeds uit-
gaap van 't standpunt, dart zijn artikel
botor en góedikooper te lev&ren is.
Daarom moet hij steeds trachten een
\orbeterd artikel aan de markt ta
brengen. Daarvoor is het ook nO"dïg,
dot hij let op hetgeen anderen pro-
duceeren en do goede hoedanigheden
daarvan nagaan.
Besturen en autoriteiten, die veel
doen kunnen lor Invordering van do
Nederlandsche nijverlieid, beseffen
m©er-en-moer do l>oteekenis onzer in
dustrie. Toe tc juichen z.ou zijn, waa
neer zij hun ambtenaren en onder
geschikten de volgende gedragslijn
onwezen
le. Bij het overwegen van een op
dracht nauwkeurig na te gaan or in
Nederland een gelijksoortig artikel
wordt vervaardigd.
2c. Nagaan of cn we'k prijsverschU
beslaat tixssc.hen het Nederlan'sch
1 het buitenrtandsch artikel.
3e. 'A^le voor- en nadoelen 'tegen el
kaar wegen en bij in te dienen yoor-
stel een juist gemotiveerde toelichting
indienen.
'»c. Bij twijfel aangaande biu'k-
baarheid van liet Nederlandsch arti
kel of bij verschil van verkoopsvoor-
waardon ook den Nocforlandschcn fa
brikant in de gelegenheid stellen zijn
aanbiedt!hg loc te Molden cn zoo n.oo-
dig te verbeteren.
5e. Bij aankoop van een Neder-
'andsoh art'koi zich bijzonder moeite
geven de voor- en nadee'en op t«
sporen en daarvan nauwkeurig ver
slag te doen.
Den Nedorlandschen fabrikatt-
een afschrift toezenden, zoo noo
dig met wenken om zijn artikel te ver
betoren.
7e. Den Nederlandschen fabrikant
in de gelegenheid stellen, zijn artikel
in het gebruUt 11a le gaan en hein
daarbij zooveel mogelijk behulpzaam
zijn.
3e. Hem dosgcvvcnsclit een verkla
ring doen toekomen, die hij kan pu-
b'iceeren.
9e. Bij te'eurstoiiing. ondervonden
door aankoop van een Nederlandsch
artikel, zich niet laten ontmoedigen,
maar bij volgende gedegenheden den
fabrikant to de gelegenheid stellen
gebreken te. hersteken en hem voor
lichting van eigen kennis en onder
vinding te verstrekken.
10e. Aan een goed uitgevoerde op
dracht door den Ncdc-rlandsclu-n fa
brikant passende ruchtbaarheid ge
ven.
Dat zou cc-n ontoglijk-groote stap
in do goed o richting zijn cn ook doze
koopers zouden gebaat worden, door
dat bij stagna!ia. breken, slijtage enz.
monden fabrikant veel gemakkelijker
kan bereiken.
De grootste mededingers van den
Nederlandeohen industrieel ziindo ver
tegenwoordige ra van bu'teiwandsche
huizen, liet technisch bureau. Zij be
vorderende bv.itenlandsche industrie,
omdat zij, arbeidende voor Neder-
inndsche fabrikanten, vreezen voor
offerten van deze fabrikanten recht
streeks aan hun klanten. Concurren
tie met het buitenland moet evenwel
blijven bestaan, omdat gezonde mede
dinging den geest scherpt en dc ener
gie aanwakkert. De Nederlandsche
Industrie kunstmatig in de broe'-kae
op te kweeken is het ideaal van de
Commissie allerminst.
Het verslag verwerft als teeken van
instemming van de zijde der hoorder#
een applaus.
Do lieer Hulswit acht bet noodig
