De Europeesche Oorlog.
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S DAGBLAD
ZATFRDAG 3 APRIL 1S15
Verspreid Nieuws
van de oor ogsveiden
EEN DAGBOEK VAN EEN DUIT-
SCHER IN MEMEL.
Do „KOnigsberger Hartungsche Zet-
iung bevai een dagboek van een in
woner van Memel, waaraan wij net
volgende onlteenen
Zondag, 21 Maart. Kerktijd. Geen
klok 'uidt, geon kerkganger te zien.
Eenige angstige groepjes staan voor
de huisdeuren en bespreken de ge-
beurteniBsen van den vcrloopen nacht
cn dag. Van twee tot vier uur 's mid
dags weer het akelige, zenuwpijni-
gcntlc geschiet in de straten. Wat be-
duidt liet nu nog, nu het verkeer ge
regeld is? Blijkbaar heeft bet ten doel
alien von de straat te houden. Waar
om? Hebben du Russen 'ets te vree
zen? Hoeveel slachtoffers mag d't
krankzinnig geschiet al reeds gekost
behberi? Ook na vier uur loopen pa
trouilles rond die leder aanroepen
dio zich op slraat vertoont. Als men
niet onmiddellijk stilstaat, knalt een
schot.
Vijf uur. Ik ineen, dat ik een dof ge
dreun, hoor. Het zal wel zelfbedrog
zijn. De razende storm wekt fanta-
eiioj. Daar is het gedreun weer. Neen,
dat Is geen verbeelding. Ik storm de
trap op open een dakvenster. Wer-
keitk zuidoostelijk van Memel, nau-
woliji.s een mijl weg, kanongebulder.
Naakt verlossing? Wij vatten weer
lioop Om zes uur ls liet geheel stil.
All'.'-n de wind huilt eu drijft gewel-
d'ge sneeuwwolken uit het Zuidwes
ten voor zich uit Afschuwelijk weer
Zoooven zag ik drie kozakken op hun
gemak door de straten rijden Sne'
valt 't donker In. In gespannen aan
dacht b'ijven wij in het duister zit
ten. Wii hooren slechts eenlge scho
ten Thans, even na zeven uur, rot
tend geweervuur Geschreeuw In de
straten Het geschreeuw wordt hevi
ger lk open oen venster naar den
achterkant van het huis. Duidelijk
boor ik hoeragoroep Steeds luider
hoera DuHsc-lie trompetten hoor lk
schelleren, Hoera, de onzen zijn ge
komen I
Snel vertel Mc het aon de mijnen.
E» dan aan de andere bewoners van
het huis Tiet geweervuur rolt nu aan
houdend Al« katten sluipen onze
jiperen langs de muren voorwaarts.
Vv >o van de Russen tegenstand wil
bieden, wordt neergelegd. Onweer
staanbaar stormen onze soldaten de
stralen langs naar het station cn de
kazerne Waar de Russen zich genes
teld hebben worden zij door snelvuur
spoedig opgejaagd en neergeschoten.
Op tui station worden veel burgers,
gewonden, verpleg'ngspersoneel uit
het seminarium, dat als hospitaal
diende, bevrijd Men had ze daarheen
godrevpn om ze weg te vocreD. Plot
seling klinkt ook uit de A'exander-
etrassu geweervuur Geschreeuw en
commandostemmen. Om u-gen uur
w<v'r geweervuur in vorsch'llende ge
deelten van de stad. Na 10 uur gezang
in ile Libaucr Strasse - ..Die Wacht
em Rhctn" te Memel bevrijd? Steeds
hoort mun weer schieten. N'emand
waagt zich nnor bulten.
Den anderen morsen bij liet aanbre
ken van den dag zijn wij al op de
been Memel is vrij I Tk ga naar de Li-
baner Strasse Het eerste waarop
mijn oog Yklt zijn doode Russen Er
liggen er velen. De meesten zijn door
het hoofd of door de borst geschoten
Met gebroken oogon, in b'oedp'as6en
ligger, ze in do sneeuw,- die nog ete-ecs
<k>or d'n storm wordt opgejaagd. Een
Rus heeft de koeel den heelen sche
del weggenomen. Een gruwe
lijk gezicht. Op een andere
plaats weer 'igt naast een doodge
schoten paard een Russische onder
officier. heel jong nog Mij is dapper
geweest, zeggen onze soldaten. Tot
op het laatste oogenbük jiecft hij van
zijn paard nf op hen geschoten. Op
een nnde.-e plaats ligt. weer een bur
ger. Verderop ligt een oud vrouwtje,
bleek cn etijf, op de vlucht doodge-
echoten. Een man in boezeroen ligt in
de Magaz'nstrasse, reeds half onder
de sneeuw, doodgestoken. Het gr»
wtólijkst is het echter bij den Ste'n-
thor. Daar liggen ongeveer 15 bur
gers, mannen, vrouwen en kinderen,
dood. Op den hoek van een straat
hebben vele gevangen burgers in de
zijstraten kunnen ontsnappen. Toen
brak 'het verderf juist los over de Rus-
een. Dozen liggen nu met verglaasde
oogen in de straten.
Vrienden en bekenden ontmoeten
elkaar op de pleinen. Velen wen-
schen elkaar geluk met de bevrijding
uH de gevangenschap, die zij vier da
gen laiig onikrgaan hebben. Vbig
gen worden uitgestoken, de soldaten
onthaald, zoo goed het gaat. Brand
schade is nergens ontstaan in Memel.
Slechts de hoeve Althoff i« gehee1
verbrand. Veel vee ia daarbij omge
komen. Tot nog toe heeft men 30 doo-
dlen onder de burgerlijke bevo'king
geteld. Hoeveel er weggevoerd zijn,
weet ik nog niet.
DE LAATSTE DAGEN VAN HET
BELEG IN PRZEMYSL.
Twee Oosteurijksche officieren, die
Przemysl op het laatste oogenbük in
een vliegtuig verlieten eu hun doel
bereikt hebben, vertellen wat zij uit
de hoogte hebben gezien. Alle andere
vlieger?, die dien morgen nog tracht
ten to ontsnappen, zijn waarschijnlijk
I in handen van de Russen gevallen.
Een van de ontsnapte officieren
hoeft bijzonderheden omtrent de laat
ste oogenbükken der sta/1 verteld aan
den correspondent van het „Berliner
TageMatt". Om vijf uur, zoo meldt
deze, verlieten de eoldalon de forten.
Toen men met het ontploffingswerk
begon, bleek het, dat er gebrek aan
lont was, waardoor de stukken lont
voor iedere ontploffing zóó kort geno
men moesten worden, dat het werk
der Genie er vaak levensgevaarlijk
door werd. Soms werd voor een en
kele ontploffing 1500 kilogram ekra-
siet gebruikt. De sappenrs boden zich
vrijwillig uuarvoor aan. i'ccn de for
ten in rookwolken ontploften, was de
vlic-ger juist bovon de vesting, liet
was hall zes. De zon brak juist door.
Hot eerste lort gang reeds de Tucht in.
Do vijand staakte daar onmiddellijk
het vuur en trachtte met zijn zwaro
artillerie het zuid westelijk front ten
val te brengen. Ook bier vond een
infanterie-aanval plaats, doch een
jpaar minuten later gimgon ook hier
tie forten de lucht in. Na den buiten
gordel kwamen de 30.5 mortieren aan
de buurt. Men bad ze buiten do stad
gebracht en om ongelukken te -ver
mijden, zo diep in don grond, in kui-
len neergezet De mond wan met zand
verstopt, daarachter zat een granaat,
een ckrask-Llading en buskruit. Bij
de ontploffing moet niet alleen de
loop, maar ook hot affuit verbrijzeld
worden. Bij de ontploffingen stegou
do vlammen tot 400 meter hoog.
De oorlogscorrespondent van do
„Lokal Anzeiger" vertelt nog eenige
bijzonderheden over don uitval. Het
was den soldaten bij doodstraf verbo
den, meer dan één van hun twee blik
jes eten tepel iik opeh te maken. Toch
hebben velen liet gedaan en het vaak
zwuar moeten boeten. .Onder geroep
en zang trokken de troepen tegen de
Russen op. Hoe goed ook hun vil
was, het lichaam wilde niet rueor
mee. Do infanterie had voor zeven
kilometer zeven volle uien noodig en
liet daarbij nog vele manschappen
uitgeput langs den weg achier. De
Russen hadden dus volop den tijd,
hun front te versterken. Zij hadden
kort te voren nog een divisie van de
actieve troepen er bij gekregen. Voor
al vele officieren hebben zich bij de»
uitval heldhaftig gedragen. Een Hon-
gaarsch kolonel liep met een rijstokje
voor zïin troepen uit en hield dit vol,
ofschoon hli door drie machinc-
geweerkoigels in den mond vel roffelt 1
was. Tenslotte viel hij met nieuwe,
zware wonden in handen van den
vijand. Alle moed mocht echter niet
baten en tegen 10 uur 's morgens
werd bet "evecht afgebroken. 16 Kilo
meter moesten de uitgeputte troepen
terugmarcheeren, voor zij weer bin
nen den gordel van de stad waren.
Desniettemin trokken de Honved-
regimemten ar zingend binnen.
DE VOEDLNG IN DE DU1TSCHE
HOSPITAALTREINEN.
Men schriift ons van Duiteche zijde:
Een van de lastigste quaesues voor
den leider van de hospitoaltreincn is
de voeding. Op de heenreis heeft men
gewoonlijk 'ongeveer 50 personen te
verzorgen, op de terugreis is voedlug
voor 370 inenschen noodig.
Men heeft de ondervinding opge
daan, dat men den gewonden geen
lichte ziekenkost kan geven. Zelfs ge
wonden met koorts verdragen de ge
wone kost heel goed, hebben er zelfs
bepaald behoefte aan. Meai kan mer
ken, dat 7>> onderweg daardoor reeds
biikonvnr. Alleen soldaten met ©rusti
ge Inwendige ziekten hebben bijzon
dere kost noodig. Op de terugreis
met de gewonden maakt men wegens
de groote behoefte het eten zoo een-
■YOudig mogelijk, omdat dit in een
trein met bi in a 400 personen niet an
ders gaat, terwijl men op de heenreis
bet personeel zooveel mogelijk afwis
seling geeft. Deze menschcn moeten
maandenlang in den treiu leven en
'mogen hun opgewektheid niet verlie
zen. Eon goede kok te voor een hospi-
taaltrein een man van veel gewicht
Er is slechts weinig ruimte voor de
keuken. Twee man moeten alles doen.
Men beeft er een fornuis, een ketel
van 175 litc-r met eigen vuur, en vier
hooikisten. Desniettemin moet men
dagelijks uitreiken '6 morgens 400
liter koffie, 400 boterhammen niet
marmelade, 20 üter cacao, 5 liter
thee. 'a Middags ongeveer 425 üter
soep, beetaande uit vleescb, groente
uit blik, aardappelen e>n eieren, en
ongeveer 400 sneden brood, 's Namid
dags weer 400 liter koffie met melk,
400 boterhammen 's avonds weer 425
Üter van een dunne pap en 800 boter
hammen met iets ex op. Daar het
drinkwater, dat men ln "Frankrijk
krijgen kan, vaak slecht ls, zijn voor
den nacht tot stilling-van den dorst
voor de gewonden nog noodig 60
üter kofiie, 30 liter thee cn 30 üter
limonade. Bij dit alles komt nog een
menigte havergortpap, Natuurlijk
zi'n nog allerlei andere dingen noo
dig, vooral versnaperingen, vruchten,
sigaren en tabak. Vooral dit laatste
is zeer noodig om den gewonden op
gewektheid te geven.
GEVANGEN GENOMEN OOSTEN-
RIJKSCHE GENERAALS.
IJlt Petrograd wordt officieel ge
meld: Bij de verovering van Przernysl
zijn de volgende genera als van het
Oostenrijksch-Hongaarscke leger ge
vangen genomen:
De generaal der infanterie, oom-
mandant van de vesting Hermann
Kusmanek; de chef van de 23ste llon-
ved-divisie, luitenant veldmaarschalk
Arpad Tamasi; de luitenante-veld
maarschalken Karl Welzendorfer en
Wilhelm Nick; de generaals-majoor
Alfred Weber, R. Leids, Arthur Kell-
necker, George Komma en Friedrioh
Kloiber.
KONING ALBERT.
Een bijzondere correspond ent van
de Bei-nar „Bund" vertoefde dezer
dagen in het Belgiscne hoofdkwar
tier. Hij had daar een onderhond met
Koning Albert De Koning bevond
zich bij het bezoek van den journalist
alleen in ziin groote werkkamer. Hij
droeg een groenen dolman zonder on-
derscheidingsteekonen of orden, gelijk
eon. soldaat die na het dagwerk in
bet kantonnement is teruggekeerd.
„De Koning", vertelt de Zwitsereche
correspondent, „reikt me de nand
inet de woorden „lk ben blij U te
zien. Gij komt uit een land, dat ik lief
heb. Het ie het ware bolwerk der vrij
heid."
l>e Koning wenscht van rnl1 te hoo
ren, hoe men in Zwitserland over zi.'n
Jand denkt, lk spreek van de sympa
thie van het Zwitsersche volk voor de
verdreven en in lijf en have zoo ge
teisterde Belgen. De Koning valt me
in de rede -
„Tk wee! het en ik ben Zwltscrlon J
zeer dankbaar voor alles, wat het
voor mijn landslieden doet. De opvat
ting van de neutralen ia voor mii zeer
gewichtighun lot kon gemakkeüik
op het onze gelijken. De neutralen zijn
zeer gevoelig voor eiken aanval enen
elke verdachtmaking van hun neutra
liteit. Dat is natunrliik, en Belgift
beeft zich ook daaraan gehouden. Ik
verzeker, dat ik en mijn land vóór den
oorlog steeds nauwgezet de voor
schriften der onzijdigheid hebben ge
volgd welke de mogendheden one
voorschreven Dat is het groote ver
schil (usschcn de Belgische en de
Zwitsersche neutraliteit. Uwe neutro
litcit, die van Zwitserland, ls een
daad van uw soevereiniteit. Ons werd
ze opgelegd. En toch....
Het gesprek kwam nu op bet vol
ken recht, waarin de Koning goed
thuis is, en hij eprnk o. a over Wax-
weiler's boek „La Betgiqne neulre et
lovale". Tk merk op, dat Wnxweiler in
ziin inleiding ln zekere opzichten
voor dc Duitse lier a groote vvoardee-
ring schijnt te tooneu
„Wij hadden inderdaad geen afkeer
tegen Dultschland", antwoordde de
Koning, „wij hebben de Dultsche
kooplieden an indusirieelen bi) ons
opgenomen. Wij hielden goede buur
schap met de Duitschei*. Tot op dit
oosenblik kan ik nog niet begrijpen
wat ons is toegevoe'-'d. Ik kan mii de
daden van u-roede hardheid te min
der verklaren, omdat ik de Duitschers
nooit voor boosaard'g hield, eerder
voor kalm en gemoedeliik. Tk ken
Duïlscbland en heb zelf Duitsch Moed
in de aderen de Gravin van Vlaan
deren. mijne moedor, was een Hohen-
zollern."
„Hier doe ik", zco glng de Koning
voort, „eenvoudig mijn plicht. Een
held ben 1k niet Ga naar mün loop
graven, daar zuH gij heldendom vin
den".
,,Ik weet het, Sire, ik heb Belgische
officieren en soldaten in het gevecht
gezien.'
„Zij deen niets, dan wat gi), Zwit
sers, ook zoudt hebben gedaan, indien
een poging was gedaan om uwe onzij
digheid te schenden. Onze hartstoch
telijke onafhankelijkheidszin schijnt
don tegenstander to hebben verraat,
en dam kwamen do beweringen van
vroegere overeenkomsten, waarmee
we onze neutraliteit zelf "esc,houden
zouden hebben. Nog eens daar is
geen woord van waar
liet geaprek eindigde met. ©enige
herinneringen aon Zwitserland
Daarop verliet de Zwitsersche jour
nalist "het verbliif van den Koning, om
buileu weer terug te keeren iri het
oorlogsgewoel. „Maar zoo besluit
de jou-nolist mij» gedachten wee
den beheerschl door het met eltende
en schittering gemengde vrecseiijkt
lot van een ongelukkig volk, de ge
duchts aan de namelooae lielden in
de gelederen en de gestalte des Ko-
nings een man."
DE STAD DER PU1NHOOPEN:
IEPEREN.
Uit Ieperen wordt aan „da Tijd" ge
schreven:
„Alhier zija in do laatste du gen weer
bommen gevallen. Een tijd lang was
de stad er van gespaard gebleven, en
de bevolking uas gedeeltelijk ree/is
teruggekomen. De overtvedeo waren
op hun posé.
De onvorgel ijike'.ijke deken, de Brou
wer. die door zijn Brugsohen bisschop
tot vicaris-generaal aangesteld is
voor het deel van het diocees, dat door
de sti'ijdlinie lieen niet tö bereiken is,
heoft wonderen gedaan van measch-
Ueivendheid.
Ooit de l>u rge m ocs t e r-vertegen woor-
dttgor Collaert ia op zijn plaats. Hij
sprwjkt er ree da van, dat de hal Ion en
het belfort moeten hersteld worden.
Het ls echter een vrome wensen van
iemand, doe, sedert vijf cn twintig
jaar, tijd ezi gnwüe besteed heeft van
't herstellen van de kunstgebouwen
zijner stad. De Pallen en liet belfort
zijn één ru'ne. die van onder tot boven
uitgebrand ie. Alleen de ireroosterd©
dikke muren staan nog recht met hier
en cfear groote gapfngen, wjcral in
het belfort.
Van de vroegere katliednial.
hoofdkerk St. Martinus. is ook <i© to
ren in brand g€6cl»oten. hef dok is ge
heel wee e» "t gewelf van de viering
en *t koor te laatst hicevallen. Jü t
koor van St. Martinne is een heerlijk
monument ven den overgangstijd luc-
schon de Rcmaansche en do Gothische
bouwkunst
De ingenieur-stadsarctulect, Julos
Goomans, die zijn tevenew-n-k met. de
herstelde rrvmumenten en tevens de
lie'ft van zijn huis zag veanietig-n. is
reeds lang teruggekomen en hvert nu
voor de hersteJlmg van de riolen en
dc gss- en waterleiding. Want er moet
hier vee! gedaan worden voor de volks
gezondheid.
Stil aan komt het leven terug in de
stad der puinhoopen. Er verschijnt
zelf? reeds een krant. Ze is echter
meer bestemd voor liet leger dan voor
de bevolking, 't ls een .geallieerde"
luunrt. Ze boel „Hot Y]>i'rsclth Volk"
en heeft haar kamp saiuengeslagen
mot het „Journal d Ypm Daaren
boven diaagt zij nog een derden ti
tel; ..Ypres-Weekly News". Zijn eer
ste nummer bevatte ee<u kranige be.
tuiging van eensgezindheid.
De Belgische solduten zijn vol goo-
<k:-n moed en toonen een groote kocJ
bloedisliedc'. Tocb zullen de vurige
Belgische soldaten, die bronden van
ongeduld, om hun UuwJ te verloss-m
vaa den wedcrrech tel ijken druk, bet
nooit zóóverre brengen m oorlogsflcg-
rna als de Er.gelsche vlieeenier, die
ordangs hier dichtbij lcjioren neer
moe^t strijken. Een Belg.sche voor
post. die aan het üraillc-.-ren was tn
oen boschje, ziet een vüu^.er dakn.
Men loopt r.aar den rand van bot
boschje en do vtlegmaoJnne landt op
2>) mcfers ofstan-l. Men houdt do ge
weren gericht op den vlieger, -iie eon
vreemde kleed ij aan heeft. Kalm stijgt
hij uit zijn zitplaats, springt van tus-
6Clien het stalen dradonnet op den
grond, richt zich met de handen op
■djn rug en roept-.
English. Schieszen!
De Belgen kijken verbaasd op, en
nogmaals roept hij.
AU right, fusilidrcu... Moa An
glais.
Toen antwoordden de Belgen:
Wij zijn geen Duitschers. Wij zijn
Be'gen.
De Engelsclie officier vond die dul)-
bele vergisting en zijn redtfing wel
prottirtr zuil ge nieenon. en zal 2ljn
blijdscliap wel luidruchtig geuit heb
ben. Toch niet. Hij neernt zijn pijpje
en terwijl hij slopt, zegt hij:
Ha, gil Belgai? Vary well. Mijn
maefhine defect. Hoe heet dit dorjj?
En eersi toer, men. door den nood
gedwongen, verplicht was do machi
ne in brand te steken en toen vlam
men opsloegen toonde hij rich eenigs-
®-,ns goioei'd. Met zulke mannen is er
oorlog te voeren'
VLIEGERS BOVEN ANTWERPEN.
Aon de Maesbode woixlt geseind:
Dondej-dapwcht zijn or weer vlie
gers boven Antwerpen geweest ea
hebben er eenlge bommen geworpen
zonder evenwel veel scliad© te veroor
zaken. Ook moeten er boven het arve-
naal te Mechclen hommen geworpen
rijm De schade is onbekemL
DE MACHINEGEWEREN.
De „ooggeiuig© bij het Engeleche
hoofdkv.anier wijst t-r op, dat een
maclilneeewcer gewoonlijk 500 kogels
por minuut kan afschieten.
In den sector van Neuvv-Chapolio,
waar de Duitschers 15 machinegewe
ren over een front van 250 Yard- Iwd-
don opgostc-ld, ronden flus 7500 kogels
per minuui, kunnen zijn afgevuurd
aotuder de kogels der lrrfanterlegcwe-
ron mede te rcken«i. Het is klaarblij
kelijk welk een uitwerking zulk een
regen van lood zou hebben gehad op
aanvallende Infantorie, die opgehou
den word» door versperringen of over
opetn grond vooroittrekt op de lang
zame wijze die alleen voor zwaarbe-
pakte soldaten mogelijk is.
'T HART.
Over liet linrt van den infanterist
in <U.-zon oorlog schrijven twee assis
tenten der Berüj!»eche un versiteits-
kinuek in de „Deutsche Mediziniscfie
Wochenschrift". Zij hadden gelegen-
hei-i de harten van 40 gewonden di
rect na hun aankomst met Röntgen-
stralen op te nemen en di; na vier en
meer weken te herhalen. Het waren
soldaten die kort na groote inspannin
gen lichtgewond opgenomen waren.
Zij hadden dagelijks v-.r-r'.v tot vljfen-
veertig kilometer gemarcheerd en cüt
soms vier weken volgehouden;. Doza
inspanningen zonder rust van -bete
kenis. vaak ook zonder training en
wier sterk opwmdcnde onistaiKlig-
hoien, stelde aan het hart eiêchen,
die in vredestijd niet zullen voorko
men- In een zeer Iwog percentage v;m
de gevallen, vertoonde hol harl gro
te afwijkingen. In de mce'te geval Ion
waren alle holten van hét hart ver
groot. in andere gevallen weer slechts
van een deel en bijzonder van het
reohterdeel. Neemt men nis normale
doorsnede van da basis van het hart
hij mensclien van 175 c.M lengte 12
cM. aan, dan bleek bij deze ondor-
BOekingen dot 13.8 of 14 c.M de go-
rinesto afmeting was. k»i cenigc u-
vallen )>edroeg do doorsM.de zelfs 15
c.M. of meer. Het-verschil tu.ssohcn
deze infanterieliarteii mot die van ca
valeristen en vooral van veldartille
risten. was zoo lr. het oog vallomi, dat
men zonder eenigen twijfel do inar-
sc-hen als ooraaak moet! bescltouwen.
Tien weken na de eerste opneming
kon men nog geen verkleining vin
lans waarnemen. De harten functio
noorden tn het algemeen goH. Al
klaagden de patiënten ook eerst over
onaangename gewaarwordingen in
de hartstreek, dit ging vrij spoedig eu
zonder bijzondere behandeling over.
De manner, werden weer geschikt voor
den dienst
DE BETEEKENtS VAN
VESTINGEN.
De bekende schrijver over militaire
onderwerpen, Frobenius, heeft in de
„Kriegstechnische Zeitachr.ft' een
Artikel geschreven over de rol, die de
vesting in dezen oorlog speelt. Eerst
beepieekt hij hef snelle bezwijken
van Luik, Namen, Maubcuge en Ant-
werpen en verklaart dit ten deele door
fouten in den aanleg, ten deele ook
door de houding van het garnizoen,
die de vestingen niet bestand maakte
tegen de nieuwe Duiteche lielego-
rhige-artillerie én hen Bpoedig een
prooi dedeu worden van den krachti-
gen aanvaller.
In tegenstelling dan betoogt hij
verder, tot den snellen val van ge
noemde vestingen en vele geïsoleerde
forten en plaatsen, zien wij-dat Ver
dun, Toul, Belfort zich tot nog toe
met succes hebben kunnen handha
ven. Ten eerste ligt liet aan dc be
zetting. die in de hoogste mate offen
sief is opgetreden. Zij heeft de Duit-
sche troepen op grooten afstand van
de eigenliike vesting gehouden en
dooi- hordnekkigen tegenstand ln het
voorterrein bereikt, dat de Duitschors
slechts met uiterste inspanning lang-
raam grond konden winnen. Dane
komt r.og bij, dot al doze vestingen
niet geïsoleerd liggen, madr door c-;.-
m en hangende ünién van sperforten
met elkaar in Terband staan en de
vleugel punten groote bevestigde stel
lingen vormen, waardoor de opera
ties van welk deel van het veldleger
dat men verkiest, ondersteund kun
nen worden. Wordt daardoor reeds
liet insluiten en isoleeren san een
vesting bemoeilijkt, dit wordt hot nog
meer door de nauwe samenwerking
mei liet veldleger. De stelling Ver
dun—Toul vormt tegelijkertijd het
eteunpunt voor den vechtervle*u?el
van de geheele Franeche legerstel-
üng. Het is gecomM-'d gebruik
van vesting en leger, dat liier van zoo
groot gewicht blijkt. Een tweede mo
ment van ^p-oote beteckenis ls dc uit
rusting van deze vestingen mot grcv.:.o
marine- en kust-kaiionnen, wier bui
tengewone draagwijdte het door de
vesting-artillerie bestreken gebied
aanzienlijk vergroot. Kanonnen met
vlakke baan moeten steeds een groo-
tere draagwijdte hebben dan steil-
vuur-artilterle van hetzelfde kaliber
en winneor men over genoeg kanon-
Haarlemmer Halletjes
EEN ZATERDAGAVOND-PRAATJE.
Aan alle kanten wordt „het eerste"
kievitsei gevonden, in Santpoort,
Bloemendaal. Heemstede, overal, en
■welk van die alle nu in waarheid het
allereerste kievitsei is zouden alleen
de kieviten kunnen vaststellen, wan
neer zij evenals de eigenaars van post
duiven een organisatie hadden en dus
kondén vaststellen, wie in werkelijk
held de haastigste kievit was geweest
Maar die arme vogels stellen in zulke
xaken geen belang, het eenige wat zij
wenschen is, dat men hen on hunne
eieren met rust laaL
Ziedaar wot de wreedaardige
xnenschheid Juist niet doen wil. Die
verkoopt de kleine eitjes aan de win
kels en vandaar gaan ze voor twee
dubbeltjes of een kwartje per stuk
naar 't jmbllek, dat ze eet enbe
talen kan.
Groot ia die kring ntet, want het ls
een echt woel de-artikel. Maar wie het
uic-t past, en dat zijn we bijna alle
maal (negen en negentig zeven acht
ste mensch van de honderd) behoeft
er niet om te treuren, want in ver
trouwen gezegd als die eitjes er niet
anders uitzagen dan kipeieren, zou
niemand er wat bijzonders aan proo
ven. Doe je oogen dicht en je proeft
niemendal van het verschil.
Een van mijn lezers heeft na mijn
vorige Zaterdngovondpraatje geschre
ven, dat ik het te veel over lekker
eten had gehad. Als dat waar ie, wil
ik dezen koer boete doen door eens te
vertellen, dat allerlei amullerij maar
denkbeeldig is, zooals uit het volgen-1
de blijken zal. Als iemand geblind
doekt wijn drinkt, kan hij rooden niet
van Rijaiwlln onderschelden. Zelfs
■proeft hij dan geen verschil tussohen
dure en goedkoope champagne. Hier
uit hlïïkt, dat het zien van de kleur en
het. etiquet noodzakelijk 1b om het
artikel te waardeeren. Sterker nog
en dat is een proef, die iedereen ne
men kan het is niet prettig, een
sigaar te rooken in den donker, om
dat je dan den rook niet kunt rl«n.
Het is dus r»iot de tabaksmaak, dien
we lekker vinden, maar de rook Op-
dit stuk voortredeneerende zouden
we eeu alleraangenaamste gewaar
wording moeten krijgen van eemroo-
kende kachel ol van een walmende
petroleumlamp en de praclijk leert
tqfh anders.
In elk geval blijkt uit deze verschil
lende voorbeelden, dat allerlei amul
lerij maar denkbeeldig ie en dat de
mensch dus goed doet, met daar niet
veel aan te hechten. Afgescheiden
nog van het feit, dat een mensch bij
boekweitegort beter gezond kan blij
ven, dan bl] kaviaar of gebraden
kapoen.
Een dag of wat geleden ls door een
inzender in dit blad geklaagd over
dronken lieden, die in de Panrlaar-
steeg allerlei ongevvenschte dingen
doen. Met verontwaardiging heb lk
dat gelezen en Juist Woensd;i.gmriddag
voerde mijn weg door die smalle
straat heen en dacht ik er over na,
wat er toch gedaan zou kunnen wor
den om nan de bewoners dezen over
last te besparen.
Plotseling klonk boven mijn hoofd
m luid geklop.
Een bewoonster ren de PaarLa&r-
stoog had «en matras uit haar boven
raam geschoven &q klopte die uit.
Milliarden bacillen, uit hun rustige
rust opgeschrikt, dartelden naar be
neden en zochten een goed heenko
men. Honderd mifüoen nestelden zich
in mijn kleeren, vijfhonderd miüioen
vestigden zich voorloopig op den
bloemrijken hoed van een voorbij
gaande juffrouw, de rest zocht een
gezellig onderkomen bij de buren.
Tot staving van het feit dlene, dat
het Woensdaemiddag was te 3 uur.
Als de bewoners van de Paar laar-
steeg klagen ©ver drenken mannen,
die er onhebbelijke dingen doen, dan
moeten zij niet zelf midden op den
dag matrassen uitkloppen
Bestaat er bovendien nog zooiets
als een politieverordening, die het
uitkloppen Van deze en andere stof
nesten na 's morgens elven verbiedt
„Ach", zegt de merischenvriond,
„iedereen moot braaf en deugdzaam
wezen omdat hij de deugd najaagt en
het kwaad* verfoeit". Zeker, maar
voorloopig schijnt hierop nog niet al
te vast te mogen worden gerekend.
Nog geen week geleden ia gebleken,
dat -zelfs wanneer de menschen el
kaar beloofd hebben, lets to rullen
nalaten dat schadelijk voor hen is,
scherpe contróle noodig wordt gevon
den opdat 7" die belofte ook nakomen.
Tal vun boll enk woeker8, inziende dat
de verkoop van de afgesneden bloe
men den omzet van do bollen belem
mert en dus ©en groote schade voor
het vak is, hebben zich contractueel
verbonden, geen hyacinthenbloemen
te zullen werkoopen, leveren, vervoe
ren, verzenden of weggeven. Niette
min looft de Commissie, die daarop
toezicht houden moet, oen premie uit
van f 50.— voor hen, die aangifte van
een overtreding bij den secretaris
doen, wanneer wegens die overtre
ding een veroordeeling wordt uitge
sproken.
Het klinkt niet erg gezellig. Vakge-
nooten. die in eigen en gezamenlijk
belang een overeenkomst aangaan,
openlijk bedreigd met een contróle
die ƒ50.— premie uitlooft voor den
verklikker.
't Toeval wil, dat juist dezer dagen
in ons Museum voor Schilderijen een
plakkaat opgehangen üs uit het jaar
1782, waarin de justitie (de officieele,
niet een zelf-benoemde) een belooning
uitlooft voor het vangen en aanbren
gen van overtreders. Twee Amster-
damsche losbollen hadden, zeilend op
de Haarlemmermeer, niet meer of
minder gedaan, don een turfschip
enteren en den schipper en zijn knecht
zwaar mishandeld. Met den vermak©
lijken omhaal van die dagen kondigt
de justitie aan
„dewijl door zulke eens geweldige
Aanranding, Roovtrij cn Strooping de
Binnenlandsche rust niet alteen zou
de kunnen worden gestoord, maar
ook de Binnenlandsclve Melren en
Wateren onveilig gemaakt en derzel-
ven vrije Vaart belemmerd, het geen
te meer drukkende voor de Goede
Burgerij en smalle Gemeente moet
worden beschouwd, aangezien het
Land In decze daagen, door in en
uitheemse he Vyanden genoeg is over
weldigt en onderdrukt, waartegen uit
hoofde van de slnphartlge Werkzaam
heid tot nog toe weinig Is werkstellig
gemaakt geworden, nicttegenttaancle
Miüioenen, uit de bezittingen en zweet
't en bloed der Burgeren en Ingezete
nen bijeengezameld, zijn opgebragt
geworden derhalve» een fort fait
van dezen aai t te meer serieuselljk
moet opgenoomen worden en ook in
allen gevallen in een Land, daar recht
en goede Justitie vigeert, niet onver
schillig, oogluikende of oj) een zagte
wlize kan nog vermag behandelt te
worden, neen 'er de Justitie ten hoog-
sten aan geloc^en is, dat zulke Boos-
doenöers, die zlg ale Vyanden van
het Vaderland aanstellen, ook als
zodanig ontdekt, gevat, en na bevin
ding van Zaken anderen ten exempel
ten rigoureusten en eterksten Inge
volge den Place aten van den Lande,
op zulk ©en atroce en Crimlneele Mis-
daaden geëmaneerd, werden gestraft,
opdat bet Gemor dee Volks ook daar
omtrent niet ontstaan en reet gegee-
von worde aan deszelfs gemeen zog
gen, dekleinen dieven hangt
men.endegrooten laat men
loopen. waarvoor in on3 Land.
God zij dank, nog altoos al gewaakt
is en nu dan meer ook behoord Zo
is 't. dat de Goede Gemeente van de
voorez. steden Haarlem en Amster
dam, dit in ernstige overweeging ge-
noomen hehbonde, heeft beslooten tot
welzyn van het Land, handhaving der
Justitie, conservatie van de pubüque
rust en beveiliging der Binnenland-
sche Vaart, nu meer dan ooit nood-
zaukelljk, ulttesclirijven een proemie
van een Duizend Goude Rijders of
veertien duizend Guldens, gelijk zij
doen bij deezen, ten behoeven van
den geenen of die geenen, die den
voorn. Capltein Lieve met of zonder
deszelfs Zeiljngt de Geelo Vink, ge
lijk ook het andere onbekende Zoil-
jagt, alsmede de Stuurman Petors
Baron en het verdere scheepsvolk tn
Equin i ;c of Rot, Complicen en Med©
standers zal weeten te ontdekken, zo
danig, dat zij in "handen vnn de Jnsti-
tie geraken den heer Balljhiw van
Kennemerland, R. O., jegens den zo-
danigen zijner Crimineclen eiseh ter
Zaake van deeze verregaande balda
digheid kan fnstiineeren, mitsgaders
hij otf zij van 't feit regterlljk over
tuigd aan den lijve na behooren, on
deren ten exeifxptl zaI of zullen wor
den gestraft: belovende den uaain
namen der Ontdekker of Ontdekkers,
Aanbrenger of Aanbrengers des bc-
geerende t© zullen secretecro n, en to,
die eenigzins daar mede aan daadig
zouden kunnen beschouwd worden
Impuniteit te zullen bewerken.
Actum Haarlem en
Amsterdam den Sen
en 9en October 1782.
Zegt 't voort."1
Tot zoover de publicatie. Of, de
boosdoeners zijn opgespoord kan ik
ntet zeggen. Hun misdrijf was in elk
geval van erger soort, dan 't verzen
den van afgesneden bloemen al
moet een fatsoenlijk man r. n woord
gestand doen i Waarschijnlijk texft
de Commissie, die do 150.— premie
uitlooft, dat ook moer als voorbehoed
middel bedoeld en vertrouwt ze, dot
het tot uitbetalen wel niet zal behoe
ven te konten.
Anders had ze, evenals de Justitie
van 1782, wel verklaard „belovend)
„den naam of namen der Ontdekker
„of Ontdekkers, Aanbrenger of Aarv
„brengers d6sbegeerende te zulte0
„eecreteeren" (geheim houden).
FIDELIO.
