nen van dit type beschikt, moet het j
voorloopi-g gelukken, ook de zwaanst© j
houwitsers en mortieren zóó ver weg
Ui houden, dat zij niet meer met goe
de uitwerking de vestingwerken kuu-
non beschieten. Al is liet den aan-
vuiler tot nog too gelukt, mortieren
en houwitsers vau buitengewoon
groot kaliber geschikt voor de
transport te jnukon, dan zal hem dit
toch u.et v lnkke-baan-auiiterie van
zwaar kaliber niet zoo gemakkelijk
gelukken, daardoor bezit do verdedi
ging weer een overwicht. Deze ge
zichtspunten zuilen er toe leiden, de
vestingen een nieuw soort bewape
ning te geven.
Bij het aanloggen van nieuwe ves-
tln.wn za? rnon verder, rekening hou
dende met de «jpgodnjie ervaring,
moeten vermijden dat groote pantser-
werken aaneen gesloten worden. Men
moet er naar streven de mikpunten te
verkleinen, de vestingwerken te ont
leden in hun elementen, die men dan
in het terrein beter verbergen kan.
Als vestingen naar deze gezichtspun
ten worden aangelegd, zullen zij den
aanval langer kunnen weerstaan dan
ui dezen oorlog'het geval waa. Zij zul
len dan ook niet onder alle omstan
digheden een gemukkelijke prooi van
do artillerie worden, maar hun
weerstandsvermogen cn da armee ook
hun beteehanis benouden. Slechts ui
Samenwerking met liet veldleger heb
ben de vestingen met succes weer
stand geboden. Do nieuwe leer is dus:
niet -©scheiden van het leger zal men
in de toekomst de vestingen kunnen
goitre i ken, nvoar slechts als steun-
punten van het beschermend© leger,
dat zich in den omtrek ophoudt.
Ter Zee.
HOE DE „KARLSRUHE" AAN
KOLFJN KWAM.
Otto v-onGottberg zet in de Diiit-
aolie pers zijn murine-schetsen voort
en vertelt do lotgevallen van de
„Karlsruhe", den zoer snellen, lel ei-
non Huitschen kruiser. Na hot uitbre
ken van den oorlog had 't schip don
hulpkruiser „Kronprinz Wilhelm
uiïgcrust, was daarbij echter gestoord
<1een Engolschen kruiser en ging
nu alleen verder, om dan Engelsch-
rr.an van den hulpkruiser af te lei
den Hij ?kA koers naar de Ameri
kaanse he kust waar de commandant
de hoognoodigo olie wi kolen hoopt in
Ie slaan. Van verschillende kanten
dagen echter vijandelijke schepen op.
Met atie inspanning-van haar machi
nes weet de „Kansruhe' zich ih vei
ligheid te brengen. De toestand is
echter wanhopig, omdat de ko.eu snel
Opraken. De ooiumuiuidant Koel dor
beraadslaagt met zijai ofificiereu on
vraagt den ingenieur at hij Si. Tho
rn. nog kau bereiken. Neen, is hot
antwoord. Misschien San Juan als
wij met matige vaart zuinig op de
kolo.: zijn.
Er breken nu pijnigende uren aan
voor do zejjuwen van den wnmnn-
dnnt. Om brandstof te sparen moet
hij den rechten weg naar Portorico
kiezen, die door «ie Engelscheri be
waakt werd, Ln alle richtingen vei
ne ri dp vijandelijke scliepen elkaar
zij i aanwezigheid toe. Komt hij een
v 'H<1 tegen, dan ontbreken liem de
kolen zoowel tot aanval als tot vlucht.
Hij kan zich ternauwernood weren en
moet zijn schip hulpeloos in elkaar
iuton schieten. Niemand van «Je be
manning ziet lictri echter zijn zorgen
nan. Met een vroolijk gezicht loopt
hij rond. Op een Zondag kornt hij
met leeg ge voegde bonkers zonder een
stnk kolen zoo groot als een ei ta
Sim Juan aan.
Hoe daar op Zondag werklieden en
kolen te vinden? I>e havenkapitein,
een zeeofficier, kon ten slotte een
kleine hoeveelheid bezorgen.
-Juist, zijn de manschappen bezig
den kostbaren schat aan boord te
torens-----, ais t bericht komt: „buiten
liggen twee vijandelijke pantser
kruisers". Commandant ltoehler
fronst het voorhoofd. Laten wij op
een donkeren nacht hopen, Zögt hij.
De nacht komt en is pikzwart op de
z« De „Karlsruhe" sluipt uit de
hoven. Binnen do drie mijl«mgrens
stuurt de. commandant zijn schip
langs de kust tot aan den Oosthoek
van Portorico en van daaruit kiest
bij de voile zee door een doolhof van
kiipjT&n, waarop tullooze schepen
zijn.-vergaan. Met vortroowen op zijn
go.-1 geluk volbrengt hij een meester
stuk «lat de schipper8 op de Carnïbl-
RC.hè zeó nog lang eon vermetele daad
van èen,gelukskind guiten noemen.
Ef- gelukskind Is "hij werkelijk.
Want al3 hij de gevaarlijke klippen
nadert breekt Juist de heldere mane
schijn door
A'lerle».
SCHOLEN VOOR REN-ARMIGEN.
Het denkbeeld bijzondere schoten
voor «vri-armlgen op ie richten. is te
\Wont-:i ontstaan, waar de architect
Gr «sselfing.-r. die zelf eedert 30 jaren
geen rechterarm moor beeft, voor het
eerst met dit plan voor den dog is ge-
komen In den naherfst van het vo-
rkie jaar heeft hij reeds zijn school
kunnen openen,
In Duïlschlund hcoft men het eerst
in Heidelberg aan du denkbeeld uit
voering gegeven en daar te thans een
hospitaal bijzonder ingericht, voor het
opnemen cn onderrichten van een
armig©». De directeur. Dr. von
Kürissberg, vertelt bijzonderheden
daarvan in de Duitsciie bladen. Men
wil «ie oon-itrmigon behulpzaam zijn
om tuin weg te vinden in het dage-
lijksoti leven cn hun te loeren hun be-
ro.-p verder uil te oefenen. Waar ah
n»ei rneer mogelijk is 'eert men hun
iets ander», om in hun onderhoud te
He: is voora' noodig hun him le
vensmoed. het geloof aan z'CbzeJf
wwr terug te geven, omdat het verlies
van den rechterarm in hel bijzonder
zoor ontmoedigend werkt. Gewoonlijk
dr»agt de omgeving van het slachtof
fer daartoe nog bij.
In de eerste plaats moet men de
men&chen er op wijzen, dat de zetel
van hun bekwaamheid voor het werk'
niet alleotx in de hand, maar vooral
in do hersens zit Dan maakt men
hen bekend met de talrijke voorbeel
den van eer.-armigé mannen, die het
zeer ver in de wereld hebben gebracht.
Het Is zooveel te gemakkelijker huiv
nieuwen moed te geven, a's zij teza
men zijn niet kameraden die dezelfde
moeilijkheden ie overwinnen hebben.
Bovendien schieten zij bij gem oil-
echapprl. k onderwijs en gemeen
schappelijk werk beier op Heol be
langrijk 's, als men hun een eon-ar-
n«'K--n leermeester kan geven.
Waren zij aan ziohzelf overgelaten,
dan zou menig een-armige jaren noo-
dig hebben voordat hij zich in a'Us
kon helpen, Nu echter komt hem de
ervaring tun goede die andoren in den
loop «Ier jaren hebben opgedaan
Daarom wordt hein veel moeite en
ook voel teleurstelling bespaard. In
Heidelberg is het go'ukt eon een-ar-
uiige, met groote ervaring a's loeraar
voor de scliool te vinden.
Hut eerst loeren de leerlingen zich
zo f ui de kleine dingen van het dage-
lijksché lev.nbehel-peri, zich aan ie
kt eden. te wasschen, te scheren, te
elei.. enz. Door lichaamsoefening
wordt or voor gezorgd, dat de stomp
krachtiger wordt en dat vooral tie
gezonde arm een bijzondere handig-
hotii er« kracht ontwikkelt. Vervolgens
wcr«jt dan schoon- en srictechrlj ven
or.oerwczen. rekenen, stenographic
en tvpen Dan komt boekhouden, tee
koren eri andere vakkennis aan de
beun.
Do stenographic is oen uitstekonu
muideI om de leerlingen er aan te
wennen, de lijnen te beheerschen, ele
n'ind te oefenen en ook otn he'. ge
wone schrift te verbeteren. Een lerde
van' de leerlingen neemt aan d"t ou-
diMwijs deel. Dit moet vrijwillig blij
ven, omdat menig beroep de hand
voor stenographie ongeschikt maakt.
Beter gaat het voor de meeaten met
het typen. Het is 90k zeer nuttig, om
dat het de vaardigheid en de lenig
heid van de vingers ontwikkelt. De
grootste helft van de leerlingen neemt
dan ook aan dit onderwijs dee1
Men heeft een leeraar in het boek
houdt©. Meer diepgaand onderwijs in
de handelswetenschappen vindt bui
len <l«> school plaats. De ambaents-
school helpt hij het onderwijs in prac-
tischcn handenarbeid. Men zou zeg
gen ilat een ambachtsman beide Juin
den noodlg heeft Do praotiik leert
echter dat liet niet noodzakelijk is en
bovendien heeft men kunstmatige ar-
beidshaiMlen bij het werk.
De school zorgt ervoor, dat den pa-
Bfiit-m die haar"verlaten en nog prac-
tteche oefening noodig hebben, de
weg daartoe geopend wordt. Van
groot voordeel zou het zijn, als zij een
soort centraal pun-t kou worden tot
uilwisseling van omring door ©eu-
arrnigon opgedaan. Dr. von Kiinesberg
verzoekt dun uók om mcdedeelmg van
al'e.s wat voor zijn inrichting van be
lang kan zijn, vooral ook van erva
ringen door een-armigen in verschil
lende beroepen opgedaan. Zolfs hot
bericht dat iemand ©en bepaald be
roep met één' hand uitoefent, kan
reeds van beteeken Is zijd. De school
ia ook bereid zelf inlichtingen aan
diegenen die er behoefte aan hebben
te geven. Voor .©mand die links ie kan
het roeds van beteekenis zijn te hoo-
ren. we'ke pen of welk bijzonder
werktuig voor hem het me©*t geschikt
is Van buitenaf heeft de school reeds
menige nuttige wenk van dezen aard
gekregen.
VOEDINGSMIDDELEN IN
DUITSCHLAND.
Aaii liet „Alg. Handelsblad" wordt
gesol i re von
„Uit verschillend© maatregelen,
welke bij on«z2 oostelijke naburen ge
nomen worden, om den voorraad
levensiniddelen zoo mogelijk nog
rénigen tiid te doen strékken, kunnen
we dnidel"k opmaken, dat men in
dit opzicht de toekomst niet zonder
bezorgdheid tegemoet ziet. Niet al
leen. dat er algemeen tot. de grootste
zuinigheid in het gebruik van levens
middelen wordt aangemaand, ook on
andere wijze tracht men den mond
voorraad te besparen. Zoo werd ons
door oen paar Nederland>rs, die met
hun geziu in Duuschianu woonden,
iikxa-^eiieel'i, uat auu g en tutroap
pels 1IK.-OT vorsctutfft wei uen. om deze
W behouden voor eon&umplio van uo
Duitsche onderdanen. tin zelfs wel-
ge-steldo Duitsehers, die met hun go-
zin ook naar deze streken uitwijken.
dealen mede., dar. er voor getd niet to
verkrijgen is, wat men voor zijn l<3-
veius'unienlvoud behoeft oi wenscht.
Soberheid hij de maaltijden moot or
algemeen betracht worden. Do spoor
wegdirectie te Mü.nster heeft zich
z.elte tot de stations-restaurateurs ge
richt .met het volgende schrijven -
„Weast toch vooral zuinig bij hot
vérstrekken van brood, yteeech. vet.
enz. De verkoop dier levensmiddelen
moet zijn overeenkomstig den oor
iogstijd. Eén vléeschsoort bij het mid
dageten rnoet voldoende zijn. Heel
gewoon rnoet de burgerpot ziin sa
mengesteld uit groenten en andere
bijgerechten-; goede, smakelijke soep
moet rneer en meer in ©ere komen."
Dezelfde directie heeft nllen onder
haar staanden stationschefs drin
gend verzocht, hun ondergeschikt©
ambtenaren, ook de ongehuwden on
der hen, aan te 9poren tot hulp bij
den veld- en tuïnarbeid aan de vrou
wen, wier mannen in den oorlog zijn,
om zoodoende toch een goeden oogst
en een vroeglijdigen oogst te kunnen
verkrijgen. En dozo oproep schijnt
alom met succes te worden gedaan."
tte zal verdwijnen, cn overal zal de
democratie op den voorgrond komen.
Dit is een strijd, voor de democra
tie en tegen het militarism». Vrijheid
voor alle nationaliteiten is het ideaal.
Indien de bondgenooten overwin
nen, zal geen volk voortaan ziin ge-
hrele vertrouw' n kunnen sleflen op
de wapenen. De were'd zal dan ten
minste van een deel van dezen Iaat
ontheven worden.
Ik geloof o dus Ha'.dane dat
«te wereld z'ch dan zoo zal organ'sec-
ren, dat geen volk uit eerzucht, vree»
of uit ©enige beweegreden, tn staat
zal zijn de were'd in een oorlog te
storten.
ZAL DE OORLOG WORDEN BE
KORT DOOR EPIDEMIE&N?
Deze vraag wordt in een uitvoerig
artikel in de .Times" behandeld. Het
antwoord is, dat er geen reden is om
te veronderstellen, dat de oorlog het
zij belangrijk zul worden bekort, het
zij onbeslist zal worden gelaten ten
gevolge van ziekte Integendeel, de
oorlog moge ziekten veroorzaken,
nimmer zijn deze zoo gelukkig bestre
den a's in de veldtochten van dezen
oorlog. Men heeft zich eenigszins ze
nuwachtig gemaakt over de aanstaan
de lent ;-, u't vrees dat het warme we
der epidemieën zal bevorderen. De
toestand van het Servische vo'k, dal
zoo zwaar bezocht wordt door typhus,
hteft die zenuwachtigheid aangewak
kerd. Het lot van Servië is echter
grpotendee'e te wijten aan de ..nor
male" ongezonde toestanden, die door
dea oorlog eenvoudig zijn verergerd
Servië verdient alle hulp, doch omdat
de typhus nu epidemisch heerscht in
Servië, behoeft men niet te vreezen
dat deze zich zal uitbreiden over het
Westelijke front of ze'fs tot de Russi
sche Union. De voorwaarden voor ont
wikkeling van typhus zijn daar niet
in die mate voorhanden, terwijl de
bestrijdingsmiddelen niet' moeilijk
zijn. De vrees voor cholera is even
eens voorbarig. Europa was feitelijk
vrij van cholera toen de oorlog uit
brak, cn mocht de ziekte terugkoo-
ren, dan is er niet de minste reden te
verwachten dat de ziekte naar bet
Westelijk oorlogsturrein zou worden
overgebracht, terwijl ze op 't Oostelijk
oprK-gstoonec' een betrekkelijk goed
aardig karakter blijkt te hebben 8un-
gfi.omen. Alleen n nieuwe,cholera-epi
domie la Bengalen, die men echter
geen réden heeft te verwachten, zou
de ziekte in Europa een kwaadaardi-
gen vortn kunnen geven, maar dan
toch eerst na geruimen tijd. Het groot
ste gevaar in 't Westen is waursciujn-
lijk de liegenplaag, die in en tegen "t
©inde van Mei kan verwachten. Ilot
artikel geeft wenken omtrent de be
strijding van deze plaag. Van de troe
pen ze!ven hangt intusscherr voor con
groot deel af of zij door ziekten wor
den bezocht.
De Londensche correspondent von
de „Chicago Daily News" heeft een
onderhoud gehad met 'ord Heldano,
die, naar men zich zal her-nneren. in
het begin van 1912 in opdracht dor
RngL'lsclic rogeering nuar Duitsch-
iand ;s gegaan om een vriendschap
pelijk© verstandhouding tusschen bo'-
de rijken te bevorderen.
i.ord Ha'dane verk'-aarde dat
Du'tsch'and de pos'tie van Enge'and
voor het begin van den oorlog onge
twijfeld vo'kornen heeft begrejien. i>©
vredelievende elementen in Duitsch-
land zijn echter meegesleept door den
Pruisischen rnilitarist'scheu gee«t,
A's gevolg van deri oorlog zal het
echte, vredelievende Duitschland aan
hot roer komen, de geheim© d'ploma-
Yan de Residontle en haar
bewoners.
CC IC.
Sinds een half dozijn jaren was hot
hier gewoonte geworden gedurende
de zeven dagen voor Paschan, wan
neer alle schouwburgen en vermake
lijkheden gesloten zijn en zelfs de
'strijkjes Ln de koffiehuizen niet mo
gen spuien, aau de bioscopen verlof
te geven tot het projéeteerea van
Christus-films.
Van meer dan een zijde werden
wel eens stemmen vernomen, dh> we
zen op de onrechtvaardigheid vah dit
verlof. De directeuren van variété*3
en schouwburgen zien in deze 7 dagen
geen gulden in hun kas vloeien, ter
wijl daarentegen hun collega's van
de bioscopen hun handen wrijven
van genoegen over dn goede reoetto,
voor een goed deel opgebracht door
een publiek, dut por se uit wil gaan
eii in een bioscoop belandt omdat er
nergens anders wat toe doen is. Wa
ren nu de films werkelijk van diep
godsdienstige strekkiug. voor het
doem projecteeren in deze Heilig©
Week ware nog wat te zeggen ge
weest. maar hel mee ren deel van de
opnemingen ik ben eens alle bios-
eopeii afgegaan, die dergelijke films
op hot doek brachten wc-rkt© op do
meeste niet al to naïeve, toeschou
wers niet verheffend.
Een van doze films, die geïmpor
teerd wordt door het bureau van de
Ivat-h. Soc, Actio te Leiden, die „Van
de Kribbe tot het Kruis", staat hoog
boven de andore producten, die, goed-
fcooper als ze naar alle 'waarschijn
lijkheid zijn, in verreweg dë meeste
bioscopen op het doek komen.
In verschillende bladen is wel eens
op het verre van-godsdienstige ka
rakter vau de meest© films gewezen,
ma;:- het verlof tot projecteeren
werd elk Jaar opnieuw verkend. Ai-
leen ditmaal is de overheid minder
eouiant geweest, want de Christus-
fiirn ;<ie goede) ging de nfgeloopen
week alleen in d© Farniliebioscoop di©
onder voortdurend© contröle van
©enig bekende ingezetenen staat
In de vergadering van obligatie-
houders ran d© Exploitatie Maat
schappij Sclieveuingeu i> hut voorstel,
vah du Commissie uit haar tniddon
met groot© moet derhéu-d aangerionic-n.
Getracht zal aus worden liet kapitaal
te haiveereit, tot 1928 in geen geval
dividend en de rente van de obligfhtles
maar teu deele te betalen. De aan-
deEbouderavoi'Kub-ering moet nu nog
beslissen.
I Een paar meedeeüngen verdieuen
even nader belicht te worden. Zoodot
over do levering van electri-?ch liclit
i [ei© Mij. heeft een eigen centrale die
do grootst mogelijke strop voor hiuar
is) met hei gemeentebestuur onder
handeld is en B en VV. we! geneigd
waren de onderneming tegemoet t-«
komen, maar heel ver gaat d© teg©-
n»etkoniinK niet, want teven© werd
het feit bekenu, dat de Maatscliappij
van de gemeente twee waarschuwin
gen ontvangen tiad, dat d© Mij. zal
moeten betalen, wat zij aan de ge
meente schuldig is.
De meedeeling, dat bet meubilair
van d© onderneming een waarde be-zti
INGEBONDEN MEDWEEf.INGICN 3(1 Cis. per reddt.
De Gruyter*s hoogfijne Melange
k 60, 50. 45 en 40 ct. of Plantenboter a 50 en 45 ct per
pond, voldoet aan de allerstrengste eischen van zuiverheid
en kan iedere vergelijking met de beste Natuurboter schitte
rend doorstaan. Bovendien de helft goedkooper! Alleen ver
krijgbaar in de bekende winkels van
P. de Gruyter Zoon.
raclamecoupon In
ze volgend© a
van 1 a 3 miilioen, hoeft ©on koml-
s :hen kamt- De speling tusschen deze
cijfers is toch rond... ééu mi lioen
Een maatschappij, d.e zoo in de i>e-
mirio zit als de onderhavige mocht
bouach wel een beetje nauwkeuriger
laxeeren.
Wat met de Mij. gebeuren zal is
niet te voorzien. Mocht ee«u ontevre
den aandeelhouder faillissement aan
vragen en mocht de rechtbank dit uit
spreken, dan vervallen van rechts
wege de erfpachtscontracten met de
gemeente en komen de gronden, waar
nu de groote hotels op gebouwd zijn,
aan de gemeente terug. Obllgatiehou»
riers verheelden hun angst voor een
faillissement ook niet,- (1)
In de onaangename geschiedenis
van het royeeren van luitenant Bouw
man, den directeur van de Kon. Mi'i-
t iire Kapel, als lid van verdienste ran
rien Dierentuin, is de naam van het
Haar'emsche orkest ook genoemd.
Dit orkest heeft verleden jaar eeni-
gu malen in den tuin gespeeld, waar
:-n den regel Bouvvinan's kapel rnusi-
eert cn na afloop van de surie Haar-
ktnsohe concerten ontving de raad
van commissarissen eonig© anonieme
briefkaarten, waarin verweten werd
dat ©enige malen een orkest geènga
geerd was a's het Haar'enischc, dat
aan g«en enkelen redelijken eïsch van
artisticiteit voldeed.
Vo'gden eenigo min-vriendelijke
woorden aan het adres van commis
sarissen en directie. Deze briefkaarten
waren, volgens het eenparig oordeel
van drie schriftkundigen, geschreven
door luitenant Bouwman en het be
stuur van den tuin vond hierin een re
ilen om den heer Bouwman te royee-
ren als lid van verdienste, dat hij ge
worden was bij liet 40-jarig bestaan
van dun tuin. wegens de vele concer
ten. die hij daar gegeven had.
De lirer Bouwman moet een klacht
bij de Jusütie hebben ingediend hij
ontkent positief de schrijver van de
ui 'oikaarten te zijn.
Heel sterk lijkt het bewijsmateriaal
van de directie niet en de vraag rijst,
waarom die vuile wasoli iu liet pu
bliek «©wasschen moest worden.
SINTRAM.
(1) Ho© een aandeelhouder, gesteld
dat hij er dom genoeg voor was, fail
lissement kan aanvragen, is ons niét
duidelijk.
Redactie.
ven-trek uit Der. Haag bij het gezant
schap geplaatste heeren en hernieuw
de de kennismaking met onkelen, die
roods aan do legatie werkzaam waren,
toen hij nog h.er ter stede fungeerde
als gezautschapsraad.
TENTENKAMPEN.
We lazer, in ,de Tijd":
Ten einde de inkwartiering van
troepen zooveel mogelijk te beperken,
wordt, meldt de „Avp.", thans over
wogen, om de troepen, overal waar dit
mogelijk is en -te omstandigheden liet
veroorloven, in tentenkampen onder
to brengen.
VOLKSBOND.
Naar het Centraal Bureau van den
Volksbond tegen drankmisbruik ons
meldt, is deze Bond uit de Nationale
Commissie tegen het Alcoholisme ge
treden.
ï.7creetien naar fficat.
A. PASS£NS, Osv.1825, Tel.83 93.
(Ateliers voor reparattën). Reguliers-
gracht SI, voorh. O.Manhuisp, A'tlam
stadsnieuws
Binnenland
DE NliDe-ivLAMiacrin AMBU
LANCE 'i'E VALJEVO.
Hot „Correspondeuz-Bureau" be
richt u't Weenen:
Het „Deut-Ctre Volksblo,tt" publi-
ceert aanteeker.ingeri van don onder-
wiyzer Fraunhofor uit Woenen, (lio to
Vaijevo krijgsgevangen is en daar met
oen axidicron o.-«d©ru ijzor wei-kzaam
is bij de missie vnn het Nederland-
sclie Roode Kruis.
Beidea hebben niets dan lof voor oe
m.s ie- Zij tracht, zoaals Fruunhofer
mededeeK al het mogelijke te doen
om het lot der Oostenrijk&che knjgs-
ge vangen on te verbeteren on dragelijk
te maken.
De chef dr. Van Tienhoven doed
vooral zeer veel voor de 'Weensc-ho
krlIgsgovangeaen on mag daarvoor
n ansproP-k. mak-en op huft innige dank
baarheód.
VT.RLOVEN VOOR IIET SCHILLEN
EN OOGSTEN VAN EIKENSCHORS.
De Bond van Nedcrlandische Leder-
fphrikanton hoeft tot dun Minister v.
Oorlog liet verzoek gericht, om ton
tijde vau liet schi.len en oogsten der
y,koji8cl8>is aan ue werklieden bij
dun schors bouw bétrokkeu de uKK'tiza-
kalijke verloven te vvdlen toe<s'.aaii,
tenonda er op zoo ruim mogelijke
semi-U gearbeid zal kuuneu woruen
aan de jinxluclie van het meest nood-
z.jlw'ijkc loeinrateriaal. vtat voor a©
vervaaidi;ing van militair leder in
aanmerking komt.
DK LODE WIJK VAN NASSAU".
Hot s.s. „Lodewijk van Nassau"
dat. zooals vvy reeos muKhlen, aan-
vanltelijk door do Engoischen werd
a aiigeJi-cmdeii, doch later weer losge
laten .s Vrijdag te Amrteixfcun ge
arriveerd.
DE VERJAARDAGEN VAN PRINS
HENDRIK EN PRINSES JULIANA.
Naar de Maasbod© vernoemt zullen
ito verjaardagen van Z. K. 11. den
l'rirts op 19 dezer en diie van li. K. H.
Bruises Juliana op den 3den vau dezo
maand, bij de gemobiliseerde krijgs-
mactit dat juar niet op «te gebruike
lijke feestelijke wijze werden gevierd.
DE NIEUWE DUITSCHE GEZANT.
Mon meldt uit "s-Gravenhage aan
„de Tijd":
De heer Von KüWmaxui, belast met
de leiding van het Duitsche gezant
schap alhier, tijden de afwezigheid
van den heer Von Mül«©r, heeft reeds
Vrijdagochtend het beheer der l«*gati©
aanvaard met den titel van gezant,
waartoe hij door zijn Regeering v-jör
zijn komst hier ter stede benoemd is.
Hij maakt© kennis met de sedert zijn
In ons verslagje over d© opening
var. d© winkelraamtentoonstelling van
het Centraal-comiié van Drankbestrij-
d&nde vereenigingen te Haarlem heb
ben we al mektir>g gemaakt van do
uitgave van ren geschriftje: „Wat
mem voor een kwartje kooiien kan",
dat dient als- leiddraad voor de ten-
boonstelling. We willen er nog het
een-en-ander aan ontleenen.
Met de w winkelraam ten toonstel
ling. schrijft het oomité, willen we
een beroep dloen op uw praetischen
zin.
Niet dat de ethische zijde van hot
dcankvra aastuk minder lielangrijk
zou zijn. Neen, voor vele dran-kbestrij-
dors is zij zelfs de hoofdvank. Maar
dezo a'jde van de kwest'e laat zich
minder gemakkelijk in cijfers tn ta-
be'lon dmidolijk maken, al is, gelijk
gij bemerken zult, in onzen winkel
ook op dit terrein nop wel wat te zien
&n '.o Jee ren.
Maar ziet nu eens naar de nuchter©
feiten
Vindt ge het geen d©mhe d om géld
te besteder, voor drank met de welen-
schap. dat gc het zooveel nuttiger i
kimt gebruiken om andere dingen Ie'
koopen?
Houwelen zijn er niet, die met een
glas drank in de hand steen on bron
klagen ovo-r slechte tijden en zeif door
het dfrankgcbi-uik hun eigen westand
nist alioun ir.aar ook dien van hun
verwanten verslechteren?
Eiwit, vet koolhydraten (zetmeel on
suiker) zijn cte eenige ware voedings-j
stoffen. In onze voud"ingsniidcl«F.oa
zijn ze me: de noodigo zouten en wa
ter aanwezig.
Alcbliol kan niet tot de voedings
stoffen word«en gerekend. Ofschoon
hij wel voor korten tijd ©enige warm
te aari 't lichaam geeft en n bepaalde
omstandiffhecten ©up hoeveelheid wnre
voedingsstof zou kunnen uitsparen,
zou men, indien het gebruik van al-
cohol cenigc be teekenis vuor de voe
ding zou i ebben, zulk een groote hne-
vrelheid tot z ch moeten nomen. '1st
ulcoholvergi'ii-rinB het gevolg zou
ziin.
In jenever cn bran dew i-n beximkni
zich absoluut 'geen voedingsstoffen.
Hier bevat eer. weinig eiwit ©o ©en
kló'no hoeveelheid zetmeel en suiker.
In oen fl-esoh lager bier is ruim
genomen - 40 grarn voedingsstof aan
wezig, diocli wanneer voor hetzelfde
gold brood was gekocht., zou men on
geveer 30u Gram nan voedlingsstof
ilebben onLvangen.
Enkele wijm<>< rten ais Malaga cn
Ciiampagn© bevatten voedingsstoffen
«ioch dezo worden zoo duur Iretuald
en bozitten zulk een groot© hoeveel
heid alcohol, dat men ze als voedings
mi'jdoien cc rust kan uitsluiten.
Hieronder %o!gt een lijstje van wa
ren. waarbij d; getallen di© er ncluer
gevoegd ziin, onder'ing de verhouding
der voedingp.waarde aangeven
Broed 1150 nmdvleesch 30t). var-
kensvleee> h 460.G, aardappelen lSdG.
boonexi 15S». rijst 2955, «deren gVS,4,
uv-'k 815, karnemelk 1548, witte sui
ker 491.5 lager bier 113.7, wijn 2 2, je
never 0.
aan te lKvc-'eu aan ouder© personen
ten einde Iev-*n en levenskracht inn-
te bch- :-!©n.
Itacous van 7 1/2, 12 eii 20 cent.
VEKDEL'S Melkinrlehtiig
SPEKSTRAAT KLEVERPARK
Tel. 91. Tel. 180.
wordt door 21.000
hat best* veretorklngemlddol
«r Zenuwen en Lichaenv
Ten zeerste i
NEERLANDIA's
Dat de alcohol een grooten invloed
heeft t^-n kwade «xp ons orgn
nio. is een l>cwering, die niet te
sproken is. De meest voorkomende li
chamelijk© ougéstéldhódun. dm men
bij don dirinker waaimeoïiil (niet altijd
ee-u „duwikaard"') zijn. niaagsiijin-
vliecsonitstolting. welk© op den
duur orvwgaai in maagverwijdiiig,
leververvettiiK en leververiiuriijiw;
hartvervottiiiK en hartvergnciing;
ontsteking van de nieren; onlstéking
van de'slagaderen, s.osaderve; kal
king. waardoor een beroerte wordt
veroorzaakt.
Van deze ziekten is een duidelijke
afbeelding in oiuen winkel aanwezig.
Ook do geesi©sa:lH.-i'J wu-rdt go-
schacd door aic^ho".gebruik.
Omtrent het alcoholgebruik <5oor
kindoran is men gelukkig wal wi/zer
geworden, hoewel er nog domme nien-
sclien genoeg zijn, die hun kinderen
niet alleen ,.e«n schepje met suiker'
geven uit hun glaasje, doch zolfs
bier.
Op een der openbar© scnoien word
-dioor de onderwijzers onderzocht, hoe
het stond met liet alcoholgebruik ou
der d© scluüólkiudöretL
Onderzocht werden 1790 kinderen;
vau dezen hadden 453 nog nooit i.lco-
hoilsche dranken gebruikt, 1202 kre
gen bij gelegenheid alcohol, eti 75
geregeld eiken dtig. Deze schoolkin
deren werden iu 3 groepen verdeeld:
«roede leeiLngen waren Bi.G pCt. v <L
oxithoudertjes 23.6 pCt. v. d. gelegen
heid gebruikoitjes, 14.7 pCt. v. d. go-
regold© gebrui kort jee, middel m. lour-
liiigen waren 48.8 pCt. v. d. onttiou-
dertjes. 52 8 pCt. v, d. eelegenlt go.
Iwmkertjes. 40 pCt, v. d. geregehle
gobruikertjes. slechte leerlingen wa
ren 16.6 pCt. v. d. ontlioudertj«M. 23.0
pGt., v. d. gelegeoh. gebruikertjes.
45.3 pCt. van d. geregeld© gebruiker-
tjes.
Achterlijk© of te>K erger idiut©
kinderen hebben doorgaans hun ach-
terlijkhoid aan hun vudgr t© danken,
indien hij du d-raokflescb niet
met rust kon laten.
Door den alcohol wordt het eer-
star.dsvennogtm voizwakt, het li
chaam raakt «ifaurdoor nu-er vatbaar
allerlei ziekte-oorzaken. Ook kan
alcoholgebruik, door dat het de c«>n-
trol© over het doen en laten vermin
dert, oorzaak zijn van ongevallen.
Het alcoholgehalte van c-enig© zoo
genaamde versterkende" middelen
geneesmiddel cn volgt hierotulei
Cognac 55 pCt., Franse lie Brande
wijn 50 pCt., Portwijn 20 pCtHoff-
ntannsdruppols 50 pCt .«Spiritus nitri
dulcis 85 pCt Aniisspir tus 75 pCt.,
Valeriaan tinctuur 7(» pCt., Bar.istxm-
tinctuur 90 pCt., Braakwijn 14 pCt.,
Fcm dro Carinas Gó pC^.
Deze „huismiddeltjes" zijn dus lang
niet zoo onschuldig als men wel denkL
Raadpleegt or du-, ©arst den genees
heer ovorl
Het geld, dat nat aan drank wordt
boStcecl, zou don een veel beter ,bo-
stemming kunhbn hebben lietgeèri 'uit
tl» volgeod© vergelijking blijkt.
Een Engelsoliö spotirwcgmaatschap-
pij. werkend mef. een ka pi taal ven
50.000.000 pond, ge©ft werk aan 38000
man. lxitaalt aart loon 3.250 000 pond.
Een Engelscit© brouwerij, werkend
met een kapitaal van 14.000.000 pond,
gooft werk aan 2000 man, betaal-t aan
loon 100.000 pond Het groote verschil
aan uitgekeerd loon. naar verhouding
van kapilaalgroolto beoerdéeld, komt
daardoor ook voldoende uit. Indien
d© brouwerij mul hetzelfde kapitaal
werkte als cte spoorwegmaatschappij,
7jou zij siecJits 7140 inenschea brood
geven, ook het totaal uitgekeerd loon
zou veel minder ziin.^
Het Centraal-cornité tc Haarlem be
staat uit do volgend© heeren Ds. A.
J. Montijn, voor de aM. Haarlem N.
C. G. O. V.. A. J. F. Koelen, id.. J,
Roggeveep. voor da afdeoHng Haarlem
N. C. G. O. B„ II. M. v. d Wateren,
id., M. A, Relnalda, voor de afd.
Haarlerri Nederlandsclio Vereeniging
tot Afsch. v. Ale Dr.. M. II. Groenen-
diial. id. J. W. Sevenhuysen, voor da
afd Haarlem N. O P C. (voor drank
bestrijding), C. Hoeven, id., J. v. (L
Horst voor de. ahl. Haarlem I. 0. G.
T. P. Crama, tel., W. Hos, voor hot
Geh.-Onth. Zanpkoor „Kunst Adc't",
W. P J. Ovoi inrer, ld., C. v. Herwer
den v. b. li.-O Zangkoor „He Koren
bloem" N. IteiiMildo -d., W. .1. Sn»llor
voor de afd. Haarlem Kruisverband,
de Atjjndint van do afd. Haarlem
„Locor dea Ifeil*", M. v. Norden vnoï
«te af«L Haarlem Vereeniging van G«y
heeï-Önth. ondor N«>ierl. Spoor en
Tramwegpersoneel. C. F. v. Eykern,
idem.
Geslaagd.
Aan de Universiteit te Glasgow,
zoo mel-dt mon ons, s'aagde voot
werktuigkundig ingenieur onze vroe
gore stadgenoot, de heer E. Vonck.
