Acht Stuivers
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD. - Opgericht 1883.
33e Jaargang No. 9841
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen,
VHIJDAG 9 JULI 1915 A
HAARLEM'S DAGBLAD
ABONNEMENTEN ADVERTENTIËN:
her drie maanden: :'S* Van 1—5 regels 75 Cts.iedere regel meer 15Cts. Buiten het Arrondissement
Voor Haarlem en de dorpen in den omtrek waar een Agent gevestigd Haarlem van 1—5 regels ƒ1.—elke regel meer/ 0.20. Reclames 30 Cts. per regel,
is (kom der gemeente) met het Letterkundig Weekblad „De Bij Abonnement aanzienlijk rabat
Zaterdagavond t 1-50 Advertentiën van Vraag en Aanbod, van 15 regels 40 Cts. per plaatsing,
Franco per post door Nederland2.— i 't elke regel meer 10 Cts. contant.
Afzonderlijke nummers0.05 J'M-
Geïllustreerd Zondagsblad, voor Haarlem0.37'/, £|f JJ&tRedactie en Administratie: Groote Houtstraat 53.
de omstreken en franco per post. 0.45 Intercommunaal Telefoonnummer der Redactie 600 en der Administratie 724.
Uitgave der Vennootschap Lourens Coster. Directeur J. C. PEEREBOGM. Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12. Telefoonnummer 122.
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Arrondissement Haarlem In dit blad is uitsluitend gemachtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandscli Advertentie-Bureau D. Y. ALTA,
Warmoesstraat 7678, Amsterdam. Telephoon interc. 6229. De Verzekering der (per week) geabonneerden wordt gewaarborgd door ,,The Ooean" Rokin 151, Amsterdam.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ACHT BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD.
AGENDA
ZATERDAG 10 JULI..
Tentoonstelling oude kunst la het
Trans Halsmuseum.
Cinema-Palace: Voorstelling.
Iliosc. Theater, Gr. Markt: Voor
stel ling.
Duin en Daal, Bloemend aal: Con
cert.
Olymp ja-Pa-ace, Zandvoort: Voor
de Hing Circus Carré.
Da Landstormwet.
In ona Tweede Blad ivan heden
vindt men een uitvoerig uittreksel uU
de Donderdagavond verschenen Me
morie van Antwoord van de Regee
ring op lid aldeolingsverslag van dc
Twééd© ltamor over het wetsontwerp
tot nadere uitbreiding van den Land
storm.
Eeiiige der belangrijkste medodee-
Üngen van dc Regeer'ng vindt men
hier samengevat.
liet wetsontwerp Ls nu zóó gwvij-
*lgd, dat, wanneer dit tot wet wordt
verheven, alleen de mannen
tot 30 jaar kunnen worden
op geroep en. Wie dit jaar 30 jaar
wordt, of tHt reeds vroeger is gewor
den, valt dus buiten de oproeping.
Die van 30 tot 40 jaar worden we! in
geschreven, uw ar ruUen niet kunnen
worden opgeroepen,- tenzij dit onver
hoopt later noodfig mocht blijken en
de Volksvertegenwoordiging daartoe
jdoor o inneming van een afzonderlrj-
k© wet toestemming verleent.
Zeds is het waarschijnlijk, dat niet
alle mannen tot 30 jaar zullen opge
roepen worden. De Regeering wil n
allee-), ploegv-gewijs, zooveel mannen
oproepen, als noodig zijn om de land
weer te vervangen.
Buiten den Landstorm vallen &!-
Jen die reeds afgekeurd of te
klein bevonden zijn. Do anderen
worden gekeurd, vóór zij worden cq>
geroepen.
De opgeroopenen worden gi e du
rende 4 m a a n de n i n d e m i 11
tairedepots geoefend, waar
na zij do landweer gaan vervangen.
De." geoefende landatortairtoimeii
zoovföl moge'-ijk in te derden' hij de
bataljons en compagnieën in hun
woonplaats, zal in vele gevallen op
overwegende bezwaren st/uiten, meiSci
de Regeering op.
De Vrijwillige Landstorm acht de
RegeeiiLig wel goschikt voor bewa
kingsdiensten m den rug van het le
ger, maar onvoldoende geoefend om
te dienen als legerreserve, waarvoor
de landstorm bestemd is. Daarom zu!-
len de leden van den Vrijwillige»
Landstorm ook onder deze wet val
len.
Bij tijdige totstandkom'ng der wet
aai inlijving van eenige p'-oegen Jand-
stormplidhDgen voorafgaan aan in-
11 jving der militie-lichtng 191G. welke
op de gewone wijtz© zal worden inge
lijfd indien, nog dit jaar tot demobili
satie kan worden overgegaan.
Wordt dit wetsontwerp wet, en
blijft dc oorlog aanhouden, dan zal
het. toch meer dan 4 maanden duren
■vóór dt eerste landweei phchtipen
naar huis kunnen worden gezonden.
Stadsnieuws
DE MIDDAG-HOOGTE.
De jaarvergadering van „De Mid
daghoogte" zal Donderdag a.s. in
„De Nijverheid' worden gehouden.
Op deze vergadering zullen de ge
wone verslagen worden uitgebracht,
liet bestuur stelt voor, het Bondsbe-
Btuur met 2 leden uit te breiden.
Reeds zijn de aftredende leden Dn H
W. Ph. E. v. d. Berg van Eysinga en
Ds. J. van Calcar bij enkele candidaat.
stelling herkozen Ds. B. de Ligt steit
zich niet meer herkiesbaar.
Dus zijn er drie vocatuies, vvaar-
voo- de groslijst luidt: 11. J. v. Gin
kei (llaarlcnih Ds. A. 11. de Jong
(Eindhoven), Ds. D. van Peursen,
(Eindhoven), C. J. Tjaden (Alkmaar),
en Ds. V. E. Vethake (Alkmaar; en
een candidaat. wiens naam niet ver
meld wordt, uit Den Haag.
Het werkprogram van den Bond zal
worden besproken, terwijl het bestuur
voorstelt, de volgende jaarvergade
ring in Den Haag te houden.
Zwemschool.
Temperatuur van het water heden-
moia^n 6 uur 62 graden, hedenmid
dag 12 uur 63 graden.
DE PRESIDENT VAN DEN HAAR-
LEMSCHISN R.-K. VOLKS-'
BOND.
In ..De'Tijd" wordt een artikel ge
wijd aan den heer W. B. Gusltens,
den sympathieke» president van.den
Hoarlcnisclven R.-K. Volksbond, die
.Maandagavond heeft medegedeeld,
dat hij ziclli voor de toekomst niet
meer ter beschikking van den Bond
kan stollen.
Er was dn de afdecling, zoo meldt
•het verslag, in de laatste maanden
een bcstuurs-reorganisatie bewerkt
door middel va.» ingrijpende wijzi
gingen in het huishoudelijk regle
ment. Deze regle/mentshcnziening na
derde haar einde en Maandag 1.1.
kwamen de hoofdbeetuurd-éotdu met
de afgcvaard i gde.n der verschil lende
on dei afdeel! ïvgenvormende den Be
stuurraad, bijeen in een vergade
ring, welke gepresideerd wenl door
den geestelijken raadgever der af-
deelint', den welecrw. lieer J, II. "W.
Borsbooin.
Toen nu deze aan den Bondspresi
dent, die mede deze vergadering bij
woonde. de vraag stelde, of deze
zich ook beschikbaar stelde voor 'hut
praesidium van <lon nietuweu Be
stuursraad, hoeft de heer Guskens,
hoewel niet zionder pijnlijke aarze
ling, geantwoord, dat hij voor de
oer bedankte, ook voor het liïhnaat-
scha.p van den Bestuursraad.
Het is een algemeen bekend feil,
dat do werkers o,p Katholiek sociaal
.terrein moer teleurstelling dan vol
doening ondervinden en in don laat-
sten tijd scheen 'bet, dat de gezond
heidstoestand van don grijaen voor
zitter niet meer Iwstand was tegen
oen Icvod, waarin do droefenis in
ruivne mate werd toebedeeld. Daar
om achtte hij het beter, plaats te
maken voor een ander en <Le hem
nog geschonken jaren In rust door
te brengen.
Het verslag eindigt met oen zeer
vleiende beschouwing over don
scheidenden voorzitter, dio zich als
noest worker en vurig strijder, waar
■het do door (hom voorgestane zaak
betrof, beeft doen kennen.
STUKKEN VAiN DEN RAAD.
B. en W. stellen den Raad voor,
tot leeraor in plant- en dierkunde aan
het Gymnasium te benoemen Dr. A.
1L Blauw, dl© sinds 15 Juli 1914 &b)
tijdelijk leeraar werkzaam is aan ge
noemde inrichting.
Door B. en W. is oj> 29 Juni een
onderzoeik ingesteld naar kas en boe
ken van den gomcente-ontvangier en
bevonden, dat de in kas zijnde gei
den, beioopende een beding van
f 619.744.22 1/2 ovoreenstemden jpet de
som, dio blijkens de opgaven aanwe-
z'g behoorde te zijn.
Het ibrandspuiUiuisje aan de
Ri v i erviisc hmaifc L
Bij do herstellingswerken, welke
aan de Groote of SI. Bavo-kerik plaats
hebben, wordt er zooveel mogelijk
naar gestreefd, om latere aanbouwen
v«n de kerk te verwijderen. Om die j
reden zouden do kerkvoogden, naor
zij den Raad berichten» er zeer groo-
ten prijs op stellen, wanneer 't brand-
spuuliu'eje met bergplaats aan den
noordelijken zijbeuk der Groote of
St. Ba v o-kerk aan de Itivierviselt-
markt kon werden afgebroken.
B en W. etellen vcar. aan dit ver
zoek te voldoen en het aanwezig©
brandli 1 uschmateriaa 1 enz» te laten
overbrengen naar het gebouw ,Do
Waag", waar eenïg© voorzk-niQg>6ii
getroffen zullen moeten worden, tot
een totaal bedrag van pl.m. 75.
Ter voorziening in de vacature ont
staan in de Commissie van Toezicht
op het Lager Onderwijs, door het ver
trek van den heer A. G. Boes, is de
volgend© voordracht opgemaakt 1. de
lieer E. Ter Haar, 2. de heer G. J.
Droste Jr.
Aa n plak ken.
Tegen Iemand, die op de muren van
een perceel aan de Gedempte Oude
Gracht btljeten plakte, dte op de
Raadsverkiezing betrekking hadden,
is proces-verbaal opgemaakt, omdat
noch do eigenaar noch de bewoner
toestemming tot het plakken verleend
hadden.
Schieten.
Een 16-jarige jongen, een logé van
een bewoner van den Kleinen Hout
weg. schoot gieterenavond met een
flobertbuke. In de lucht. Toch was 't
söhot raak. Twee ruiten toch van een
broeikas van de firma Krelage wer
den gebroken De politie heeft dezen
knappen schutter, die tegen wil en
dank doel trof, zijn wapen afgenomen
en proce6-veitbaal opgemaakt.
Nlcl te ver wonder en.
Donderdagavond Het iemand u't
Heemstede zijn rijwiel onbeheerd
staan voor een tapperij op de Raam-
vest. Toen hij natwee en eon ha'f
uur weerom kwam, was zijn liets
verdwenen.
Aangehouden.
Door de rivierpolitie te Rotterdam
is aan boord van het stoomschip
„Nieuw Amsterdam mot welke boot
hij naar Amerika wilde oversteken,
do mechanicus J. H. van U. uit
Haarlem aangehouden. Door den
officier van justitie was zijn arresta
tie verzocht, daar hij verdacht wordt
van diefstal van vee uit een wei in
de gemeente Beverwijk.
De Gemeenteraadsver
kiezingen.
Toen vanochtend om 8 'uur de deu
ren der tien stciirburoaux geopend
werden, stonden er al ongeduldige
kiezers te wachten. Meer en-meer
geeft men gevolg aan den wenk der'
kiesvcree-ingingen, om vroeg to gaan
stemmen.
H Bleef staag aan loopen; er werd
blijkbaar hard gewerkt om do kie-
zcjs naar dc stembus te krijgen. Bui
ten merk'e je daar niet zoo- tan oen
enkeie kaart aan de deur van bet
stembureau afgegeven, dat la al. De
tijd \an luidruchtige en opzichtige
straetreclamcs is voorbij. Maar
binnenskamers wordt er niet minder j
ba ld om gewerkt. In do boofdkwar- j
tieren van de paitijen conccnt'ree.rde
zich de drukte. Daar weid gewerkt
met. kiezerslijsten, vol met teekeais,
die aanwijzen welke kiezers men
moet 'hebben, en met papiertjes,
waarop de adressen van de kiezers,
die nog opgehauld moesten wor
den.
Bovendien kwamen aan alle bu-
a-eaux de opgaven vun de propagan
disten der partijen, die al met de le
den van het stembureau waren bin-
nengekoii.en en ijverig de nummers
van de stemmende kiezers noteerden I
ten dienste vun de verkiezings-
bureaux hunner pari ij.
Omstreeks één uur "waren In de
verse lui kt'ide distiicKsn de vtdgc-nde
Éteuimemairilallen uitgebracht
D s t r i c t L
A. Raadhuis 512 van de 1088 k.
B. Spaarnwouderstraat 450 van
de 830 k.
C. Haurlomnierliedestraat 500 van
de 877 k.
Totaal 1462 van de 2795 k.
d. i, dus 52.30 pet. van de kiezers.
D i s tr i c t II.
A. Nassaulaan 530 van de 1175 k.
B. Fr. Varkensinarkt 500 van de
125G k.
C. Schoterstraat 570 van de 1412 k.
Totaal 1600 van do 3843 k.
d. i. dus 43.46 pet. van de kiezers.
District III.
A. Leidsche Plein 530 van de 1108 k.
B. Tempel iersit ra at 515 van do
1040 k.
C. Bakkerstraat 478 van de 1105 k.
D KI. Heiligland 381 van de 927 k.
Totaal 1904 van do 4180 k.
d. i. dus 45.55 pet- van de kiozera
DE BUITENKANT VAN DE RAADS
VERKIEZING
Het wtff was zóó inoo., dat we van
morgen op stap zijn gegaan, om eens
ecnige stom bureaux te beooek.n. Alle
tien gaat niet op éen morgen, althans
naet te voet. Er Ls hemddireed te
groote afstand tusschcai SclvotM'strrai,
Haarlemmer] iedest ra at on Jxhlsche-
plen en <le tram kan hier niet
hulp bieden, omdat wegens begrijpe
lijke redenen gemeentescholen bij
voorkeur niet aart tramlijnen zijn ge
bouwd.
Natuurlijk was liet hoofdstembu-
reau liet eerst aan de beurt, 't Stad
huis. De kiezer, diie eerst de trap naar
de Iwü beklimt en daarna de treden
naar het stenii»ureau, do tweede klas
se-trouwkamer, moet onwillekeurig
onder den indruk komen van de def
tigheid der om ge vin;'. Misschien bo-
greep hij n.<et, wat di-ie jonge man
nen in de trouwbankon hadden te
bespreken het was een inspecteur
van po]n.ie,.dii© daar in de wijde ruim
te aan de pci'S iailiclitingen gaf van
liet poMtie-iupport. De heereti waren
door t st-i.nbureau tilt hun gewon©
kamer verdreven, 't Stadhuis doet
denken aan een vollen emmer: als er
wat bijf/.ondcrs gebeurt, golft het over
den rondt
Druk is het op 't stembureau nog
niet, op t StadJiuis men trouwens
meer dun in de meeste bureaux aan
geregeld gaan en komen gewend.
Weet iedere Haarlemmer wel, waar
de fhoel in de Spnnmwondierstraat
staat? Wii wisten het niet pro;,es.
kwamen zoodoende in het tweede ge
deelte terecht en weiden voor
omveteud'heid gr-straft door liet rond
vliegende stof van tal van kleedjes en
matten, die geklopt werden, 't Was,
of alle vrouwtjes uit do buurt daar
voor op een gegeven se n tegelijk
naar bulten eekomen waren. Daar
uit dus geviuebt en verder op z.ock
naar de school. Welk een troost was
het, toen eon lid van het stembureau
wel "t kcIk-uw had gevonden, maar
toch naar den ingang zocht. Rellen
kcstafi in HAARLEM'S DAGBLAD
n.u de Advertentiën van
Vraag en Aanbod.
aan de voordeur bracht een jongen te
voorschijn, die one verwees naar de
Hagestrant. En inderdaad was daar
de Ingang van het gymnastieklokaal,
het saaie dordscho vertrek, waarin.
Raadsleden en welwillende burgers
aan de inxgeoetcmen gelegenheid lot
stommen geven. Ilier moet de kiezer
we: den weg weten, maar aRicht kent
hij dien wol, als hij in "t district
woont.
In die school aan de Nussaula.an is
liet eerste wat do kieacr ontwaart
een gebiedend „Voeten vegen". Moet
hij in 't sten. lokaal wacJiten, dan kan
de tijd hom niet lang vallen, ornd-it
de wanden beluufgen zijn met loer-
tame platen vun het aanschouwelijk
onderwijs. F.n heeft hij zijn kiezers-
plicht vervuld, dan loojit hij bii het
verlaten van hot stembureau rc.ht op
de bekende drankl-estrij<l©rap!aaf af:
„bun laatste stuk goed". De gang
naar dit stembureau is waarlijk in
velerlei opzichten leerzaam.
De toclit naar dat van de- Fnescbe
Varkensmarkt was meer in t bijzon
der warm. Do school ligt midden in
de felle non en als de kiezers hier niet
warm loopen, ia dat meer een gevolg
van gebrek aan innerlijke warmte.
Hier ontdekten we voor 't eemt hot
vrouwelijk element aan de tafel der
propagandisten, ijverig schrijvende.,
Hoe lang zal liet nog duren, dat de
vrouw alleen achter de balie mag
blijven? Bodriegen de teekenen der
tijden niet, dun zal dewe juffrouw nog
wel eens met haar oproe^ingskaart
Aoor den voorzitter ;of de voorzitster)
van hot stembureau staan Ze leek
ons nog jong genoeg om daarop te
du n on hopen.
LeidBdiopleïn. Iiier geurt do ge-
meent®, Dat wil zeggen met een wa
gen met vaatjes, in de onmiddellijke
nabijheid van de jeugd dUo Juist het
vrfijo kwartiertje heeft en vroolijk op
het plein ronddartelt. De hoer Jdhan
Winkler, die vroeger zoo vnak in het
stembureau zat, hooft pas gestemd en
wandelt langzaam weg. Op groote
bordten oAu <ten ingang wordt de can-
didatuur van Willem Dysorinek aan
bevolen. waarover de geleerden het
eens aijn. dat die heel wat stornrnoii
halen zal. In een eolioollokaa! troont
het stembureau, vlok onder een groo
te kaart Nieuwe W e r e 1 «1
k a a r t en tegenover een echoolhord.
waarop In ren keurige schoolbond
sommen geschreven staan, met
aanteekening „niet uit", zonder dat
die leek daaruit kan ojumken, of de
som niet ai is of riet uitkomt.
Ons laatst r bezoek geldt h« stem
bureau aan '1 Heiligland, een van de
oudfete en grootste. Nu is liet er niet
druk. Maar de groote stroom komt
tusschen 12 en 2 uur. eveavals in vele
andere bureaux. Dan is 't of de file
geen einde wil nemen en eerst toren
twee uur komt er een oogembllk.
waarop de voorzitter zijn keel rust
kom geven en de turvende loden het
potlood mogoo neerleggen en even de
armen rekken.
Thuis gekomen vonden we vijf kaar
ten in den zak. waarop de rechtsche
Candidaien werden aanbevolen. Jeug-
dive propagandisten in do korte bi-oek
lx>den <Jie vriendelijk bij do don rail
van de stembureaux aan. Alleen op
het Leidflchepleiu was er geen.
De maatregel 1s praefiscli, want do
kiezers zullen moeite hebban hun can-
dldaton op te diepen uit de bonte
verzameling, die hun op de stemkonrt
wordt voorgelegd. Ei genaard i/e com
binaties en zeker ook wel vrij >va(
stommen van onwaarde zijn te wach
ten.
Binnenland
DE ANTIREV. PARTIJ.
De Nederlander verneomt, dot
een onlangs te '&Gravcoduxge gehou
den vergadering van he* Centr. Co
mité dor Antl-Revol11tionnalne ix«rtij
i-eriadliiikiende itioti'Rijkheden-, die in
den boezem vun ]>ai't ij en Centraal
Comité zijn ^ei-ezen, met dr.-Kuyper
in don breed© hasprokon zijn, en dat
in dio bijeenkomst ook do grieven to
gen de wijze, waarop dr. Kuyper zijn
leiderschap opvat, zijn n.tgesproken.
Is het blad wel ingelicht, dan heeft;
dr. Kuyper zlcJi mot kilo zienswijze
van oj-derschei'töiie leden van het Co
mité n.et kunnen vore-enigen, en is
hij daarop aangevangen mot liet
schrijven van zijn artikelenreeks m
De S land aard, uelke met oen lero- p
op de Depu t a: envorgade-nm- is l»-s o-
ten.
HET ONGELUK MET DE MARINE-
bLOEP.
De opperbevelhebber van land- en
zeemacht, generaal Snijders, heeft
aan de naaste familieleden vai\ de
omgekomenen bij het vergaan van de
Oefensiesloep der Marine in 't Briel-
«che Zeegat, ten telegrnim yan deei-
nemiug gezonden.
Tot heden is slechte één lijk go-
vonden, namelijk van don mairooa
lste klasse der marine-reserve, W,
Span je r.
Op vei-zoek van do weduwe zul dit
lijk met een toiqiedeboot vervoerd
worden naar zijn woonpïaats Ter-
sclrellmg.
Het stoffelijk oversclud wordt met
militaire honneurs aan den H-oek
van Holland aan boord van de tor-
pedioboot gebracht.
Op Terschelling heeft de overbren
ging naar de begraafplaats eveneens
met militaire honneurs plaats.
Mr. Th. heemskerk «n
Dr. A. Kuyper.
De Ilaagsche redacteur van 't Alg.
Handelsblad heeft iden oud-mtnister
Heemskerk geintenlowd en schrijft
o.a.:
Wij bobben, niet zonder con gé
moeite, dien liee-r Heernekerk aan het
spreken gekregen nadnt wij het ar
gument hadden ontwikk -ld dat een
rumor in ca-sa van een politieke r-31"-
tïj toch ook altijd eenig nlgenux-n be
lang heeft. liet .onderhond dat wij
hadden, diroog ot het karakter van
een vormelijk viaagcesprok doch was
van ccnigszins r.enioc-de]ijker aard
jjoodat hetgeen liicr volgt, niet alleen
geer, woordetijk weergeven ervan is
doch slechte een resumtie van liet
meest essentieel e. Waar wij don lieer
Heemskerk sprekend invoeren, ge
schiedt dSt dus volstrekt niet met de
woorden of zolf maar de zinnen, zóó
als ze door boni worden gespreken.
„De lioele zaak" &oo stelde mr.
Heemakerk voorop ,,is een per
soonlijke (piacstie. Er bestaan geon
f rondo tegen dr. Kuyjoro leid-'ng.
Niemand wil. voor zooveel ik weet.
hern als leider venvijnloicn (niomarv-l
zou bot trouwens ook kunnen) al 's
niet icdereeffdot spreokl van zelf,
het stee<te en in alle opzichten mc-4 die
leiding eens. De lieer Kuyper maakt
een groot lx.eld van ver/ef teger, zijn
leiding u t een persoonlijke quoestie
die hij zelf in 't ieveoi liee't geroepen.
Hij denkt namelijk, ten onrechte, (kit
ik in 1907 hol opzet gohnd heli om net
kabinetiDe Meester te doen vallen ten
e-nde zelf minister te wonlen ecv Jus
te voorkomen dat ei- in 1905. bi» «yn
ovenvinaximg van rechte, weer een Mi-
nisterie-Kuypor op zou treden. Dat ik
met opzet het Knb'netiPe Moesteir zou
hebben doen vallen, heeft hij meer
molen geschreven, maar ik weet. dot
l» j nili daarbij r-ok liet motief van
ministerieel e begeerte toe denki ;k
heb liem ook eens geschreven: Gij on
derstelt dat var mij, maar bet is n ot
zoc' zonder dat hij, in zijn antwoord
mijn sustenu rils onjust verwierp
en (fc© ondersteüing dan ook niet le-
rug nam.
„Nu is de onderstelling onjuist zoo.
i wol in het zakelijke oJa in bet por-
soonlijke deel".
Maar de heer Kuyper beweert dot
hij, als leider van de ami-rovolution-
nnij-e partij, te veel buiten overleg
werd gelaten, dat do Kamer/racto
hem nliet voldoende roruijileegde en
dat men tegen zijn leiding inging.
De-ze vooratelliiig js. zoo verklaarde
dte heer Heemskerk, ten deelo onjuist
en houdlt ten dec-Ie gee-n rek-ming inei
het feit duX... het niet makkelijk is,
met dr. Kuyper uerkeiijk verlor to
plegen.
In de S-taal-crisis is er overleg ge
plooid met den liOoi' Kuyiier. In de
kabiue4scni>i£ van 1997—U8 is hrij
evencx-ns gekend; dit geschiedde vóór
het aanvaarden, door mij, van de op
dracht tot kabinetsformatie; de apn-
vaiirdiiig bleek echter tegen mijn zin,
onvermijdelijk; zooaJs ik eens m de
Kamer heb verklaai'd, lieb ik tegen
gestribbeld zoove»-i ik kon. En dr.
Kuyper heeft mij het veivullen van
mijn trudt teen waarlijk niet gemak-
ke'.ijk itemaokt.
„Nu is er geen ovorley met dir. Kuyper
geploogd vóór wij tegen de begroeiing
van minister Van Rapp-ird stemden.
Maar dat kon niet omdat er geen
vooraf beraamd plan was. Kerst op
Zateivlagochtem! 21 Doe. liceft de club
tol tegenstemmen besloten ©n het i9
omnoselijk om telkens, in eik belang
rijk moment dat zich in een Kamer-
veiprvloimg vvortteet, naar don lei
der te gaan ioepen om advuis' Gij
weet hoe onverwachts de politieke
momenten vaak opkomen in de Ka
mer; bei wure zeer dikwijls ju-a.-tis. n
onmogelijk om advies bunen de Ka
mer tc balen. Vond dr. Kuyper dat
zijn invloed op den gang van zaken in
het Parhiiiient niet groot genoeg was.
dan had hij zelf plaats kunnen nemen
In de Tweede Kamer; ik weet dat
minst.en6 twee leden van de nnR-ievo-
lutionnaire tract o bereid waren, hun
zetel voor hem te ruimen: Het ann-
bcd van Sneck, na dien dood van mr.
Okmo ir. 1907, heb ik zelf aan hem
overgebracht.
„Eén weinig meer aanrak'ng had
ik pvi-soonlijk we! kunruii 2oeken.
Maai ten eerste is het ni« makkelijk,
met dr. Kuyper overleg te plegen
daar dit rog al eens hierop neerkomt,
dat... dr. Kuyper alléén het resultaat
van het overleg vaststelt En ten twee
de deden de herhaalde spc-ldepr kken
(en erger) d:e ik in De Standaard
kroeg herinner u o.a. de geschiede
nis van het „„wagenschot" mij al
lengs wel wat minder verlangen imar
persoonlijke bespreking. Die visite--
geschiclenis hangt daarmee samen.
Óók mijn schrijven in De Rotterdam
mer, door dr. Kuyjrer proclama
ties" penoenid, Ilei een© stuk was
slechts de rectificatie van een on
juiste voorstelling; het andere was
een ndvioc van mii aan de nnti-revo-
lutionnairen om zitting te nemen in
de verzoen:,ngscommissie va» den heer
Con van der Lnden, toen ik zag a.in
komen dat (tiktere onze partij de
eonige zou wezen die daarbuiten
bleef. En dat ik daarmee ZOO kwaad
niet deed. is wel bewezen door liet
fe.t. dat dr .Kuyper, op d-n ei yen
avond waarop ik mijn advies gaf, liet
zijne wijzigde lee beaux esprits se
rencontrvnt zoodot ik ten slotte
geheel met hem accoord bleek to gaan.
En wat mijn optreden als spreker
voor kiesvercenig ngen betreft, waar
in óók een teeker. van fronde wordt
gezien, dat secchieddo op uitnoooi-
gtiig van die vereenigingen (nodat ik
als Minister was afgetreien); het
heeft zich lieperk'. bat een keer of vijl
waarbij »k, bij mijn weten, niets heb
gezegd da' dr. Iiuyper onuangcnajim
ko)i zijn.
„kfaar de heer Kuyper hoeft ook
daarin weer een streven vun mij ge
zien om hem tc verdringen. Ik donk
daar niet aan en heb er nooit aan ge
dacht. Ik was toon ook ai lid van den
Raad var. Slate en ik l>:vh;d nnj in
die functie ze*r Ireliagelijk. Vooral
dnar ik Ml in de afdecling voor ge
schil tea van 1 ►cstuur, waarin nun
veel interessant werk te 'teen v mU'.
