De Europeesche Oorlog.
KAMER NEGENTIEN
TWEEDE BLAD.
HAARLEM'S
DAGBLAD
WOENSDAG 21 JULI 1915
Op het Westelijk
Oorlogsveld.
D u i l s c h stafbericht
„Na mijnen tot ontploffing te heb
ben gebraoht bij het kasteel Hooge
ten oosten van Yperen, deden de En-
gelschen aan beide zijden van den
et raat weg Ilooge—Yperen een aan
val, welke voor de Duitsche stellin
gen doodbljoedde. Gedeeltelijk kwa
men zij in Duitisch artillerievuur in
bet geheel lot ontwikkeling. De En-
gelscken bezetten de trechtergaten.
Bij Souchez werd een aanval met
handgranaten afgies'agen.
Na een levendig vuur van de artil
lerie in de omgeving van Albert be
proefden de Fransehen 's avonds een
aanval tegen de Dudtsche stellingen
bij Fricourt, doch werden teruggesla
gen."
F r a n s c h communiqué
,,In Artoie, rondom Souchez en bij
NeuvMie—St. Vaest, is Maandag een
verwoed artilleriegevecht geleverd,
ronder dat do infanterie optrad.
Maandagnacht hevig kanonvuur en
©enige gevechten met handgranaten
ten N. van het kasteel Carleul.
Op Atiecht zijn 60 granaten gewor
pen.
In het Aisne-dal een vrij heng ka
nonvuur, met beschieting van Sois-
eons.
Lu Argonne gevechten met hand
granaten en springbuasen.
Op de Muaehoogten hebben de Duit
schers Maandagmiddag twee krachti
ge aanval'en gedaan op de Fransche
stellingen ten Z. van Sonvau.x, die
volkomen zijn afgeslagen. Daarop
beschoten de Duitschers de Fransche
loopgraven en voerden met zwakke
troepenaf dee linger, een reeks kleine
aanvallen uit, die fl.lle werden ge
keerd De Duitsche verliezen zijn aan
zienlijk.
De Maandagnacht was bewogen,
ronder (lot het tot infanteriegevechten
kwam, behoudens bij do Schans van
Ca'onne. waar twee aanvalspogingon
der Duitschers gemakkelijk werden
/geslagen.
Een F ranse h eskader van 6 vki eg-
hi'gcn heeft Dinsdagochtend het sta-
jion van Coknar (in den Elzas) ge
bombardeerd. Er werden 8 granaten
van 130 m M. en 8 van 90 m.M. gewor
pen op de gebouweji. sporen en trei
nen. Beschadiging van het groote
gooderenstation is waargenomen. Er
is gee.i erike'e granaat op de 6tad ge
vallen. Do Fransche toestellen keer
den onverlet terug.
Maandag hebben 4 vliegtuigen *8
Granaten op het vorkstation van Chefl-
irango ten van Vouziers (Cham
pagne) geworpen."
Officieel bericht van den Engel-
tclie n maarschalk French
„Na een goed geslaagde mijnont-
pJoffing, hebben de Engelse hen Maan
dag ong«-xeor 150 meter van de Duit
sche loopgraven bezet ten W. van het
kasteel Hooge, ten O. van Y per en.
Zij hebben er zich weten te handha
ven. Fr zijn 15 gevangenen gemaakt,
waaronder 2 officieren. De EngeL-
schen maaktc-n machinegeweren buit
en vernielden er twee."
Officieel Belgisch bericht:
„De Duitsche artillerie trad zwak
op. Eenige woniitgosahoven pasten
en verschillende andere posten der
Belgische linièn in den omtrek van
Dixmuiden werden gebombardeerd,
't Belgische geschut antwoontdo en
verdreef op verschillende plaatsen
u.rboidors van de Duitschers
Op het Oostelijk
Oorlogsveld.
D u i t s c h stafbericht
„In Koerland werden de Russen bij
Groot-Schmarden, ten O. van Took-
koem, bij Gründorf en bij Usingen te
ruggedreven. Ook O. van Koerscha-
ny trekken de Russen voor de Duit
sche aanvallen terug.
Ten Noorden van Nowogorod aan
den Narof bemachtigden de Duitsche
troepen een Russische stelling ten N.
van de samenvloeiing van de Slcroda
en de Pissa. De nieuwe landstorm
troepen, d'e hier voor de eerste maal
in het vuur kwamen, onderscheiden
zich bijzonder.
Ten N. van de mondling der Skwa
bereikten de Duitschers de Naref. Het
vestingwerk Ostrolenka op den N.VV.
oever dier rivier gelegen, word door
Duitsche troepen bezet
Ten Zuiden van den Weichsel zijn
Feuilleton
Uit het E a g el s c h van
FLORENCE WARDEN:
48)
-- En... hebt u--- meneer Wright ge
zien?
Ciprian stond langzaam op.
Mabin schrok van hem, hij zag er
Zoo v reemd uit.
Ja, zeido hij. Ik heb hem gezien.
En?
Ik kwam hem tegen op de veran
da met zijn zuster.
IIij sprak heel zachtjes. Mabin
werd ongerust en vermoedde dat er
Iets vreéeelijks zou komen. Langzaam
ging hij voort
Het zal het boste zijn als ik het
j© maar vertel. Maar trek hot je niet
te erg aan 1
Wat is er dan gebeurd? Wat is
er gebeurd? riep Mabin.
Ik hoop dat jij, die meer weot
dan iemand anders, me vergeven ziïH.
Ik greep hem bij zijn keel, en smeet
liem over de balustrade naar bene
den. Waar ik de kracht vandaan haal-
Dufilsehe troepen tot Blon'éGrodLsk
In de Russische stelling doorgedron
gen. Bij een nachtgevecht verloren de
Russen hier 560 gevangenen em twee
machine-geweren.
Op het Z.O. oorlogsterrein hebben
de Euïtschö landweer- en reserve-
troepen van bet leger van generaal
Von Woyrsch de Russen geheel uit
hun stellingen aan de Hsjonka ver
dreven. AÜe tegenaanvallen van de
met snelheid hierheen gebraohte Rus
sische reserves mislukten.
Meer dan 5000 gevangenen vielen
in Duiische handen. Duitsche troepen
zitten hier overal de verslagen Russen
op de hielen.
De cavalerie bereikte reeds den
spoorweg RadomIwangorod.
Tusschen den 'Boven-Wo'chsc-d en
den Boeg vervolgen de Duitschers de
terugtrekkende Russen."
Oostenrijksch stafbericht:
„Tusschen Wedchsel en Boeg heb
ben de verhonden Duitsch-Oostenrijk-
sche legers bij do vervolging van de
terugtrekkende Russen Maandag het
slagveld van die laatste dagen achter
•zich gelaten. Het aantal gevangenen,
door de Hoepen van luitenant veld
maarschalk Arz, die een groot aan
deel hebben gehad in het behaalde
succes, gemaakt, is tot 50 officieren
en 3500 man gestegen.
Ook bij Sokal hebben Oostenrijk-
sche troepen meer dan 3000 man ge
vangen genomen.
Ten westen van den Weichsel heb
ben de verhonden troepen den. tegen
stand dfer Rus3en aan do Ilzanka ge
broken. Ten zuiden en ten westen
van Radom hebben de O.-II. regimen
ten zich in hevige gevechten voor
beeldig gedragen en het dorp Korett-
zyn bestormd. Radom is Dinsdag door
Oosteorijksche troepen bezet.
In OosbGalicie is de toestand on
veranderd.
Aan de grens tusschen Boekowina
en Bcssarabië is een Russische briga
de overvallen en uit elkaar geslagen
Russisch stafbericht:
„ln de streek van Riga en Sjawli
hebben de Duitschers Maandag op
het front Grünhof—Sjagory—Krupy
hun opmarsch voortgezet.
Ten westen van de Njemein hebben
•zij aanvallen gedaan op de loopgra
ven van een der Russische regimen
ten bij het dorp Gluboki, ten N.O.
van Suwalki, waarom sedert den 14en
dezer hardnekkig was gestreden. Ln
den nacht van den 18en op den 19en
slaagden de Duitschers er in voet te
krijgen in enkele gedeelten dier loop
graven, die de Russen Maandag even
wel bobben herwonnen.
Op bet front, aan de Naref hier en
daar artilleriegoviechten en scher
mutselingen tusschen de voorhoeden.
Den lSen dezer heeft het vesting-ge
schut van Nowo Georgicvsk met goed
gevolg Duitsclie kolonnos beschoten.
Tusschen Weichsel en Boeg zijn de
Duitschers en Oostenrijkers den 19en
dezer voorzichtig het Russische nieu
we front genaderd.
Aan de Boeg hebben zij hun aan
vallen op het deel van het front tus
schen Krylow en Sokal voortgezet
ln de streek van Sokal hebben zij hun
positie op den rechteroever der rivier
©enigszins uitgebreid.
Aan de Dnjestr is na hardnekkigen
strijd hel front onveranderd geble
ven. Den 19eh dezer hebben de Russen
ongeveer 500 gevangenen gemaakt en
5 machinegeweren vermeesterd.
De militaire deskundige van 't Alg.
Handelsblad merkt op
„Het is duidelijk, dat al deze offen
sieve bewegingen dor Duitschers en
Oostenrijkers a'ls naaste doel hebben
de omsingeling en de overgeving van
Warschau. Daarvoor was het noo
dig, de Russische troepen uit Galic'e
te verdrijven en ze tc noodzaken tot
der. terugtocht "en begon de op
marsch, naar den spoorweg Lublin—
Cholm; door het bezetten van dien
verbindingsweg zou -het gehee'e zin
delijke front van het Russische leger
verlamd zijn en zou Warschau moei
ten vallen.
De „Tjmes"-correspondent te War
schau meent, dat dit niet zoo gemak
kelijk zal gaan. De legers, d'io Rus
land daar heeft bijeengebracht, noemt
d!e weet ik niet, ik was haast nog te
zwak om te loopen. Hij viel naar be
neden, het hoofd vooruit, op da stee-
n en.
Mabin zeide eerst niets.
Eindelijk zeide ze zachtjesEn
wat gebeurde er toen?
Hij Lag heelemaal stil. En ik
L'c-p weg. Ik ben dadelijk hierheen
gegaan.
Mabin stond op en kook hem ang
stig aan.
Maar Wright, wat la er met
Wright gebeurd?
Hij schudde het hoofd.
Dat had ik je eigenlijk niet wil
len vertellen, fluisterde hij. Maar a's
je me er toe dwingt, dam moet hot
maar hij was dood. Ik Jiad hem ver
moord.
Mabin gaf een schreeuw en viel ach
terover in haar stoel.
HOOFDSTUK XXIII.
Er was een oogenbbk van stilte
Ciprian hield nog steeds Mabin's
hand vast. Mabin was geheel onder
den Indruk van zijn bekentenis, maar
tcoli. ze had do Laatste dagen zóóveel
geleden dat het treurige nieuws niet
zoo'-n indruk op haar maakte ais het
vrceger gedaan zou hebben.
Na een paar minuten was ze zich
zelf weer meesterv ping weer recht
op zitten en boog zich voorover met
bij de beste 'die ooit in het veld zijn
gebracht Ln dezen oorlog. Aan het
hoofd dezer legers staat een nieuwe
generaal berichten uit Boecharesl
hebben reeds gemeld, dat de coru-
rnandcerende generaals in Galfcié,
Dimitrijcf en Dragomirof, vari hun
post ontheven zijn wiens naam
nog niet mag worden genoemd, een
naam buiten Rostand volkomen on
bekend. maar die, voigeiig den „Ti-
mcs'-berichtgev er, binnen een-maand
wereldberoemd zal zijn.
Ook de „TLmes"-berichtgever meent,
dat de striid, die thans in Rusland
begonnen is, van bet alfleigrootsto
belang zal zijn. Wellicht zal het go-
heele lot van den oorlog van de daar
verkregen resultaten afhangen.
Een nederlaag van het Russische
leger zou d't wdl'Hoht voor geruiraen
tijd elke offensieve kracht ontnemen,
een nederlaag van het Duttsche Leger
zou den goh celen veldtocht doen ver
liezen door de MWden-Europeesclie
landen."
Op het Zuidelijk
Oorlogstoon eel.
Oostenrijksch stafborioht:
„De elag in het gebied van Göi'z
duurt vooTt. De zeer hevige aanval
len der Italianen, die thans ook te
gen het bruggehoofd van Görz waren
gerioht, zijn Maandag en Maandag
nacht Wederom mislukt. Na een ster
ke beschieting van het bruggahoofd
door artillerie, die tot 's middags
duurde, ging de ekfde Italiaanse lie
divisie infanterie tot den aanval te
gen den sector van Podgora over. De
Italianen dTongen op enkele punten
in de Oostonrijksche dekkingen door,
doch werden er weder uitgeworpen.
Na een nieuwe voorbereiding door
artillerie volgde 's middags om vier
uur een aanval, die om acht uur des
avonds eveneens was afgeslagen.
Om den rand van de hoogvlakte
van Doherdo wordt verbitterd vor
der gevochten. Maandagmiddug heb
ben Hongaar sche landweertroepen
krachtige aanvallen tegen hun stel
lingen hij Idraussina tot driemaal
toe afgeslagen.
Alle aanvallen tegen den Z.W.
rand van de hoogvlakte, naar den
kant van Polazz-o, Nedipuglia en Vu-
mieliano ondernomen, zijn eveneens
mislukt. Hetzelfde lot onderging een
aanval op den Monte Cosich, ten
noorden van Monfalcone. De achter
hun dekking terugwijkende Italia
nen hebban overal eware verlidzeu
geleden.
De artilleriegevechten aan den
middenloop van do Isonzo, in het
gebied van de Krn en aan de Karin-
thische grens dunen voort.
In do reeds gemelde gevechten in
de streek van den Kreuzberg hebben
de Italianen meer dan 20ü man aan
dooden verloren en ongeveer 400
aan gewonden. De gezamenlijke ver
liezen der Oostenrijkers bedragen
daar slechts 42 man.
De stelling ten Zuiden van Schlu-
derbach is door OostenrijkscJie troe
pen hernomen.
Een nieuwe aanval van zwakke
Italiaansche strijdkrachten, op Col-
dilana is evenals de vorige mislukt.'1
Verspreid nieuws
van deoorlogsvelden
Hl', i UEBIUJ1K VAN VEltGIFTIGli
GASSEN.
Havas seint uit Parijs:
De Duitschers zeggen, dat de Fran
sche troepen twee maanden vóór hen
reeds gebruik maakten van vergifti
ge gassen, waarbij zij als bewijs een
document van het Fransche minis
terie van oorlog van 21 Februari
aanhalen.
De inhoud van bedoelde nota luidt
als volgt
„Do zoogenaamde bedwelmende
gassen, door de centrale afdeeling
vervaardigd, bevatten een vloeistof,
die na de ontploffing in de lucht
dampen verspreidt, welke prikke
lend wei-ken op oogen, reus en keel.
De verspreide dampen zijn niet doe
del ijk, tenminste niet in kleine hoe
veelheden hun werking is slechts
tijdelijk de duur er van verschilt
naarmate de gesteldheid, van den
dampkring. Loopgraven, waarin
granaten met die stoffen gevuld zijn
geworpen, moeten derhalve worden
bestormd vóórdat de dampen geheel
zijn opgetrokken. De aanvallende
troepen moeten voorzien zijn van
brillen, waarmode de oogen geheel
beschermd worden. Don soldalen
een angstige uitdrukking in haar
oogen.
Het zal a'lemaal wel terecht ko
men. Daar zal lord Moorhampton toch
wel voor zorgen? fluisterde ze.
Ciprian schudde het hoofd.
Ik vroes dat we daar piet op
hunnen rekenen, zekle hij. Mijn va-
oer zal wel ai les doen- wat hij kan om
een schandaal te vermijden, maar in
ait geval kan hij er niets aan doen.
Het gebeurde niet in een hoekje,
maar er waren getuigen bij. Niet al
leen de vrouw van mijn vader, maar
ook nog Dtafcmaine en een paar be
dienden. In een oogemblik was er oen
soc-rt oploop en iedereen was opge
wonden en verward. Mijn vader deed
zijn best er een eind aan te maken, cn
het hem naar binnen dragen. Hij
stuurde iemand om een dokter en ik
hoorde hem aan iedereen vertellen
dat er „een ongeluk, een vreeselijk
ongel uk" gebeurd was en dat 'k wel
erg onder den indruk zou zijn Maar
dat was Ik niet. Ik had heelemaal
niet. het gevoel dat ik een erge straf
■verdiende Ik had hem niet willen
vermoorden. Ik wist niet wat ik deed,
ik was woedend toen ik hem zag grin
niken over mijn verdriet,
Maar dat zal iederoc-n toch im
mers wel begrijpen, zeide Mabin ern
stig. A'ls alles uitkomt...
Hij keek haar aan.
Och, zoide hij, laten we ons daar
moet worden meegedeeld, dat do on
aangename prikkeling, welke iij in
neus en keel zullen gevoelen, geen
blijvende slechte gevolgen heeft."
Uit deze nota blijkt duidelijk, dat
deze gassen eenvoudig bedwelmen,
maar zonder doodelijke of verstik
kende werking. Zij veroorzaken geen
blijvende stoornissen, welke den
dood, vaak na eenige uren, tenge
volge hebben, zooals de gassen door
de Duitschers gebezigd.
Uit een artikel in do „Washington
Post" van 25 October 1914, geschre-
(ven door eeai correspondent, dio bij
do Duitsche legers vertoefde, blijkt,
dat de Duitschers reeds vergiftige
gassen hebben gebruikt bij hun aan
val op het fort Camp des Romainsin
September.
EEN RIDDERLIJKE DAAD VAN
EEN VLIEGER.
In dezen oorlog is telkens weer ge
bleken, dat de vliegers der' verschil
lende oorlogvoerende legers zich.
ondanks hunne vaderlandsliefde,
door oen (band van ridderlijkheid,
misschien zelfs van broederschap,
aan elkaar verbonden voelen, zoo
lezen wo in 't „Alg. Handelsblad".
De vlieger in do ludht is een vijand,
die aangevallen, gevangen genomen,
zoo noodig vernietigd moot worden,
maar tochhij is vlieger en heeft
aanspraak op vliogers-solidariteit.
In da Fransche cour an ion wordt
zulk een geval vernield omtrent den
vlieger Gilbert, die nu in Zwitser
land geïnterneerd is. na zijn welge
slaagden aanval op Friedridhshafen
op 27 Juni J.l.
Korten tijd vóór dien aanval had
Gilbert oen luchtschip tot dalen ge
dwongen. De Duitsche officier-
bestuurder ging dadelijk naar Gil
bert en zeide „Ik heb gezien, dat u
straks daarboven uwen mecanicien
belet hebt mijne machine te vernie
tigen. Ik dank u en verzoek u nog
een dienst. Meld mijnen kameraden,
dat ik gevangen ben."
De Duitsche vlieger krabbelde een
briefje, Gilbert steeg toen weer op,
liet het boven de Duitsche linie val
len en voldeed zoo aan het verzoek
van den gevangene.
EEN TRAGISCH TOEVAL.
Een ritmeester vertelt ln de Frank
furter Zeitung het volgende eigenaar
dige go va iHet had gedurende den
nacht flink ge-onweerd en daar ik
vrij van dienst was maakte Ik een
kleine wandeling waarbij ik voorbij
een soldatonkerkhof kwam dat ongo
veer 300' pas van mijn kwartier ligt.
Onze bravo dorpsgeestelijk© zag ik
naast een baar staan waarop een
zeer jong© huzaar lag. Daarnaast
stonden vier oude mannen van den
landstorm, die ijverig een graf groe
ven, wat in den natten grond geen
gemakkelijk werk was. Een kort ge
bed en de kluiten vielen neer op het
lijk. Reeds wilden de mannen van den
landstorm weggaan, toon de geeste
lijke hun verzocht, nog een graf te
graven, daar hij niet altijd mannen
daarvoor had. Alleen een van de vier
bleef en ging aan het werk. Ik sprak
nog exen met hem en hoorde, dat hij
uit Baden kwam en een kleine boer
was mot een groote familie. Do oud
ste jongen moest nu ook opkomen.
Ten slotte was hij klaar en vol trots
zag hij op zijn werk waarvoor de
geestelijkheid hem hartelijk dankte.
Wie weet, zei hij bij het weggaan
voor welk jangmenscli, lk oude kerel
dit graf gegraven heb.
Tegen den middag kwam ik weer
aan het kerkhof voorhij toen ik zou
gaan eten. Weer stonden daar eenige
mannen van don landstorm mot den
geestelijke stil to bidden. Toen ik
dichterbij kwam zag ik op de baar
rnijm iandstormman. Op don terug
weg was hij door een granaatsplin
ter getroffen. Hij had voor zichzelf
het graf gegraven.
EEN STRUD OM EEN VAANDEL.
In de Norddeutsche Allgemeino Zei
tung loost men:
Slechts ruim 20 man van do zesde
compagnie van hot infanteneregimeiit
No. 104 lagen uitgezwermd tegenover
een dichtbezette vijandelijke loop
graaf. De vaandrig lag met het vaan
del in hot midden.
Veel bloed was er reeds gevloeid,
maar het dappere troepje hield in
het hevigste vuur taai xost aan de
bereikte stelling. Iedere tegenaanval
werd onder bloedige verliezen voor
den vijand teruggeslagen. Als echter
ile eon© kameraad na de andere dood
of gewond het geweer moest laten
vallen en de voorwaarts dringende
maar niet verder ongerust over ma
ken Het ie heet vriendelijk van je dat
je zooveel belang in mii Gte-'t, Hij
i'aobte. Neen zoo, moet ik niet tegen
je pralen, net alsof je me absoluut on
verschillig was Jij!
Hij hield op, te diep ontroerd om
nog iets te kunnen zeggen
Maar Mabin begreep wel dat hij
zich zoo onverschillig voordood om
zijn angst te verbergen.
Huichel maar niet tegenover mij.
zeide zo. Ik zie wel hoe je hot jo aan
trekt, hoe bezorgd jo bent En lk zo'f
lx/a ook bang dat jo niet buiten go-
vaar bont
Uk moet de gevolgen wan mijn ei
gen daden dragen als ieder ander, zei
C.bprian ernstig En zooals je al zefde.
als alles uitkomt, wat toch zeker wol
oen-s gebeuren zal, dan behoef ik het
ergste niet te vreezon.
Mabin zuchtte diep.
Ik vind de gedachte aan het
schandaal dat nu over mijn familie
zal komen zoo vreeselijk. Ik heb mo
delijden met mijn vader.
Wa» moet er nu gebeuren, fluis
terde Mabin heesch.
IK] trachtte op te staan, maar ze
belette het ham. Toen antwoordde hij:
Ik ga naar het hotel waar ik
Dibs achtergelaten heb toen Ik nas in
Engeland was. Weet je r.og wol ka
mer negentien? Even glimlachte hij,
toen hij dat zeide. Zo knikte, zonder
vijand hen roclits en links dreigde
te overvleugelen, moesten allen be
seffen dat zij zich niet konden hand
haven. Het was nu hun heiligen
plicht het vaandel lerug te hrengera.
Stap voor stap, het vijandelijk vuur
steeds beantwoordende, gingen zij
om het vaandel geschaard terug.
Toen de vijand zog waarom de te
rugtocht plaats vond, versterkte hij
zijn vuur. De vaandeldrager sergeant
Franke uit Mittweida kreeg een ko
gel In den arm, die dit lichaamsdeel
verbrijzelde. Het vaandel liet hij ech
ter niet los. Toen werd hij in den
anderen arm getroffen. Een buur
man nam nu het vaandel maar viel
onmiddellijk doodelijk getroffen neer.
Toen kreeg de onderofficier, Engel
uit Hasslau, de stang. Toen hij neer
zeeg nam de vrijwilliger Kuhn uit
Leipzig die over. Zoo gelukte het ten
slotte mot hevige inspanning en of
fers bet vaandel tc redden. Van den
troep kwamen slechts zeven man
terug.
BEGRAFENISSEN,
De ooriogscorresjxmdem van de
VorwSrts in bet Westen schrijft over
begrafenissen die bij achter liet front
heeft gezien.
Op het kerkhof te Lens, zoo vertelt
hij, liggen bijna alleen Badische sol
daten begraven. Alle jong© bonnen
van dit kerkhof zijn uit Baden afkom
stig. Het land een H.A. groot, is <k>or
een vrjjwilligen hoofdelijken omslag
van het heelc Badeinscho corps ge
kocht kunn-m worden. Ieder man
heeft 5 jrienning betaald. Geen steen
geen stuk hout is jrerequireerd. Alles
is \oor contant geld bij de Frunsclien
gekocht.
Iu de hard© dagen van den sl.ig bij
Arns heerschto op dat kerkhof du,g en
nacht drukte. Menigen nacht werden
50 dooden afgeleverd. De dienst was
uitstekend geordend. Op iedere kist
is een briefje geplakt met den naam
en liet doodsuur van den gesneuvel
de. Het doougravorspersoneel W-staat
voornamelijk uit so-daton. Elk van do
gemeenschappelijke graveai werd: af-
geteekend op het plan naar grmtio en
ligging. Een cpzicliter met een lijst
slaat, aan do versche graven en
schrijft de namen op in de volgorde
waarin de lic-homon worden begra
ven.
Op den Junidag waarop ik het kerk
hof bezocht, wa. liet ondragelijk heet.
De pasgeplant© bloemen op d© gra
ven li<jt£Ei hun verlepte kopjes lian-
gen. Een zoetelijke reuk streek over
•den gelen heuvel. In een lange kuil
stond kist naast kist. De kluiten vie
len donderend op het dunne hout. Een
kist stond terzijde hij de heg. Ik ging
naar deze k)st en las het opschrift:
landweerman L. uit Murgtal in
Schwarzwald, gestarve.-i in het hospi.
taal van A. Mijn gedachten gingen
naar die bekende plaats. Waarom
stond <Ü3 kis: hier terzijde? Ik vroeg
er naar. O, er was niets bijzonders
mee. Do afladers haddien. den ifcoode
uit een soort medegevoel in de scha
duw van de heg gezet en daar was hij
vergeten, liet ging er warm toe ojj
dit kerkhof in de dagen van den slag
om dd Loretto.
Do opzichte c zand nu twee man
naar de kist. Zij droegen den vergeten
dood© naar liet nieuwe graf. Hij werd
naast zijn dooden kameraad gezet,
wiens kist juist nog door de aarde
heenkeek. Ik zal deze doodeurij nooit
vergeten. Man zet namelijk de kisten
hoofd aan voet en voet aan hoofd.
Zoo spaart men ruimte.
Verder vertelt dezelfde oorlogscor
respondent noi' oio volgende geschie
denis. Zij hadden de eerste loopgra-if
verloren, maar do tweede hielden zij.
Tusschen. do eerste en tweede loop
graaf was d» vrijwilliger U. gesneu
veld. Zijn schoolkameraad W, kon
zijn lijk tusschen do zandzakken door
ziu.ii ligjgen. Drie dagen docht hij na
wat hij doen kon. Eindelijk vroeg hij
den kapitein om verlof en kroop naar
voren. Ikl was namidóernacht en ©r
viel oen zachte regen. De vijand lag
op niet meer dan 40 pus afstand Du
vrijwilliger kwam uit de loopgraaf en
kroop langzaam door het gras. Als
ecu lichtkogel opsteeg lag hij daar
zelf als een Tijk. Eens moest hij een
half uur m een gianaatgat wactiten.
Onophoudelijk lichtten de valscherm-
requetteu van den vijand.
Eindelijk was hij er. Hij nam var.
den doods weg wat deze bezeten bad,
stak het bij zich en toen ging hij aan
hot werk Me© terugnemen kon hij bet
lijk ndet. Hij moesi het hier tusschen
de loopgraxen begraven. Met spade
en hand groetf hij een gat in de aar
de. Steeds weer werd hij gestoord
door het schelle licht van lichtkogels.
Duitsche en Fransche granaten ont
moetten ©lkaar boxen zijn hoofd.
Tweemaal moest hij zichzelf Sn het
graf verschuilen. Eindelijk was het
iets te zeggen. Dat adres iicb 'k
aan de huishoudster op Heath Hill
gegeven, zoodait ze mij kunnen vin
den als ze mij noodig hebben. Ik wil
de niet hebben dat ze zouden zeggen
dat Lk wegge loopen was.
Neen. noen, natuurlijk niet. rei
de Mabuj. Maar daar ga je toch
vanavond niet meer heen?
Jaxveldaar ga ik logee ren.
Neen zecde Mabin kalm, dat
moet je niet doem. Je bent ziek en wie
weet wat er gebeuren zou als je nu
xx-eer uitging in den mist. Je kunt
toch niet naar een hotel gaan als je
ziek bent. Heb ik gelijk of niet? vroeg
ze ernstig.
Maaf ik ben niet ziek, zeide hij.
Hij storm op, maar hij zou weer
neergevallen zijn als Mabin hem niet
gesteund had.
Luister eens, zoide ze. Je ver-
trouwt mij toch? Je weet Immers wat
ik al dien tijd gevoeld heb?
Ja zeker, weet ik dat.
Dan moet je me. toonen dat je
me vertrouwt en doen wat lk je vraag.
Ga nu xveor zitten of neen ga lie-
\vr op de sofa liggen. Ik zal je niet
lastig veil or., niet over je tobben en
met prater. Maar ik zou wanhopig
zijn als jc xveggÉng, waift je bent met
in staat om te loopen. Je wilt toch wel
doen wat ik \Taag. hè?
Ze koek hem erneekend aan. Ciprian
aarzo'de.
diep genoeg. Hij logde den dooden
vriend ln de aarde, bidden kon hij
niet, maar een oogenbiik zat hij heel
stil.
Toen wierp hij het graf weer dicht.
De aarde was nat. Het duurde lanig,
tot een lage grafheuvel overbleef. De
vrijwilliger stampte dezen te zamen
tot er bijna niets van te zien was.
Toen trok hij een graszode uit den
grond en legde die op het graf. Ver
volgens kroop hij naar do stelling
terug.
DE NACHTGEVECHTEN OM
GöRZ EN DOBERDO.
De oorlogscorrespondent van het
„Berliner Tageblatt' meldt van de
Isonzo:
„Man na man basten de Dalmntiers
voorwaarts langs zig zag trappen op
een boschpad naar den kam van de
Flawahoogte. De spaarzame en half
verborgen Echten x-an Görz verdwij
nen achter hen. De soldaten loopen
tusschen leemen wanden en sluipen
gebogen door overdekte gedeelten van
de loopgraaf als door tunnels; hooren
het schrammen van de spaden, het
hakken van de houweelen en nemen
hun plaat? in in de dekkingen die ge
durende den dag door de Italiaan-
sche artillerie stukgeschoten zijn en
die men iederen nacht weer herstelt.
Niet het gevaar is het dat de zenu
wen aantast, maar de noodzakelijk
heid werkeloos in dekkingen te moe
ten zitten en met geen schot of geen
schreeuw te mogen antwoorden. Als
een x-erlossing uit deze helsche pijni
ging van afwachten zijn de nachte
lijke aan/vallen der Italiaansche in
fanterie die eerst een overrompeling
ten doel hadden en thans slechts er
op berekend zijn om naar do zwakke
plaateen dei- Oostenrijkers te zoeken.
In dezen nacht (den nacht van 4 Ju
li. is het aan de overzijde merkwaar
dig stil. De spookarm xran ons zoek-
licht glijdt tastend oxer de Italiaan-
sche wol waarvan de zandzakken
plompe, doode dieren gelijken. Geen
getwist en gezang daarginds zooals
anders, geen standjes van ontevre
den officieren, geen oproep naar den
vijand. Dat is verdacht. Opgepast' Het
witte llchtsjiook dwaalt thans rond
op de helling tusschen vriend en vij
and. gaat als een slaapwandelaar,
schijnt in te slapen en te droomen,
doet plotseling een sprong, flikkert
aan den boschrand links, zet zijn
nachtwandeling voort en blijft plot
seling als verstijfd staan. In zijn
lichtvlek ziin Italiaansche sape.urg
meedoogenloos gevangen. Zij liggen
op den buit achter steencn. Door den
k'jker ziet men hun weggedoken
hoofden en gezichten. Als de sappeurs
zich ontdekt zien, springen zij onbe
vreesd op. Zij hebben ijzeren buizen
met een ontplofbaren stof onder onze
draadversperringen gestoken en
trachten die thans aan te steken. Een
paar mijnen ontploffen en werpen
draden, palen, steenen in de lucht
Maar reeds striemen de kogels de
vermetelen om de ooren en voor zij
zich zelf kunnen neerwerpen, heeft
een stukje staat hun reeds getroffen.
lederen avond probeeren de Italia
nen opnieuw de hindernissen uit den
weg te ruimen. Zij worden tot slan
gen die door steenen en struikxverk
zich kronkelen; worden tot mollen die
onderaardsche gangen graven en
worden tot eekhoorns die van boom
tot boom springen. Achter iedere
ruïne van een huis in Oslavija, Gra-
discutta en Potgora, achter iederen
steen en struik zijn Italianen verbor
gen, meer, steeds meer. Een corps,
drie infanteriedivisies sterk, is ver
zameld. Miimwerpers spuwen in de
Ooslenrijksche versperringen. Des
nachts slingeren kleine afdeelingen
hand- en geweergranaten in de Oos-
tmnjksohe dekkingen.
Den 5den Juli donderen den gebee-
len dag de kanonnen. 's-Morgens pre
cies om vier uur boort de eerste gra
naat zich m het vernielde bergtiosoh,
waarvan de takken gebroken, de
boomstammen versplinterd, de wor
tels blootgelegd werden. Dan stem
men andere kanonnen mee in. Alle
kalibers zijn van de partij, veldge
schut, lichte en zware houwitsers,
zware kanonnen, mortieren, kaliber*
van 21 en 28 C.M. Zij veranderen d*
Oostonrijksche dekkingen in pulr^
hoopen en de schuilplaatsen in dicht-
g cs tor te graven. De anelvuurkanonnen
huilen en zijn als een zwaard dat al-
les voor zich wegmaait. Onder hun
lk weiger je niet gaarne iets, zed
hij. Maar ik xind dat ik gaan moet.
Het is mijn plicht.
Waarom? Waarom? Je kunt zelf
toch niets doen. Het onderzoek naar
Dibs is in goede banden. We moeten
er het beste maar van hopen. Ik geloef
met oat he Woo heel erg zal zijn. Wer
kelijk niet. Het zou ai te xTceseL.k
zijn, als... als...
Ze kon niet verder gaan.
Een poosje zeide niemand een
woord.
Qiprian was doodmoe en voelde heel
goed dat hij nog ernstig ziek w&a.
Toch trachtte hij naar de deur l«
loopen
Wil je niet blijven? Ga je nu
toen? z«rido zo.
Ciprian boog het hoofd.
Ik moet wel.
CoecL Maar beloof me dan één
dong wacht hier op me terwijl Ik een
dokier liaai. AU hij zegt dat je mag
gaan zal ik niets mec-r zeggen. Als
Ciprian viel haar ln de rede. Hij
glimlachte droevig. Hij begreep wel
wat de dokter zou zeggen en \\-.!d(
h-m de kans niet geven iets te zeg-
gen.
lk heb het werkelijk Bever niet,
zmde hij. Jo kunt er toch wel op vor-
trouwen dat ik mets zal doen wat met
goed voor rne 'is. Ik zeg je immers daf
ik niet ziek ben.
(Wordt verx-olgd.)
